TITUS
Old Portuguese Corpus
Part No. 4
Previous part

Text: Doc._4 
Document IV

[1214-1216 (?)] - Notícia das malfeitorias de que foi injustamente vítima Lourenço Fernandes da Cunha.

A) T.T. - CR., most. de Vairão, m. 2, n.° 40. Or. car. (Ests. IV e V).

On the basis of the edition by
P. Avelino de Jesus da Costa,
Os mais antigos documentos escritos em Português, in:
Revista portuguesa de história, N° 17,
Faculdade de Letras de Coimbra, 1979, pp. 263-340,

electronically prepared by Gisella Ferraresi, Esther Rinke and Maria Goldbach, Hamburg 2005;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 28.2.2010



Publ.:
   J. Pedro Ribeiro, Dissertaçoes Chronologicas, I (L., 1810), pp. 273-275, doc. 60; 2.a ed. (L., 1860), pp. 282-284, doc. 60 (Transcreveu-a no Ms. 702 da Bibl. Geral da Univ. de Coimbra, pp. 10-13, com falhas na leitura).
   A. Herculano, História de Portugal, 9.a ed., IV, p. 397, gravura das primeiras 16 linhas.
   J. Leite de Vasconcelos, Textos Arcaicos (L., 1905) *, pp. 14-15; 2.a ed. (L., 1907), pp. 14-15; 3.a ed. (L., 1923), pp. 15-16 (transcreve apenas as linhas 11 a 19) [* Sairam primeiro na Rev. Lus., VIII (L., 1903.1905), vindo o extracto da Noticia nas pp. 190-191];
   Pedro de Azevedo, «Nova leitura da Noticia de torto», in Rev. Lus., XVII (L., 1914), pp. 204-206.
   História da Literatura Portuguesa Ilustrada, dirigida por A. Forjaz de Sampaio, I (Lisboa, 1929), p. 13, texto segundo a leitura de Pedro de Azevedo, e gravura do anverso.
   História de Portugal, dirigida por Damião Peres, II (Barcelos, 1929), pp. 562-563, as gravuras do anverso e reverso.
   Feliciano Ramos, História da Literatura Portuguesa, 4.a ed. (Braga, 1960), pp. 15-18.
   Corrëa de Oliveira e Saavedra Machado, Textos Portugueses Medievais (Coimbra, 1959), pp. 391-393, segundo a leitura de Pedro de Azevedo, seguida de comentário, pp. 393-399; na 2.a e 3.a ed. (C., 1967 e 1968), pp. 404 412, e na ed. de 1973, pp. 408-416.


Ref.:
   L. F. Lindley Cintra, «Les anciens textes portugais non littéraires», pp. 41, 48 e 49.
   P. Avelino de Jesus da Costa, «Anuario de Estudios Medievales», p. 14 da separata.




Item: r. 
Line: 1    
D(e) noticia d(e) torto que fecer(um) a Laurëci(us) Fernãdiz
   
por plazo que fec(e) Gõcauo
Line: 2    
Ramiriz antre suos*1 filios e Lourëço Ferrnãdiz q(ua)le podedes
   
saber e oue au(e)r *2 d(e) erdad(e)
Line: 3    
e d'au(e)r tãto q(uo)me uno d(e) suos filios d(e) aq(uan)to
   
podesë au(e)r d(e) bona d(e) seuo pater e fiolios seu
Line: 4    
pater e sua mater. E d(e)pois fecer(um) plazo nouo e cõuë
   
uos a saber q(ua)le in ille se<e>m
Line: 5    
taes firmam(en)tos q(ua)les podedes saber *3. Ramiro Gõcaluiz
   
e Gõcaluo Gõca[luiz]
Line: 6    
Eluira Gõcaluiz forũ fiadores d(e) sua irmana que orgase aqu[e]le
   
plazo come illos.
Line: 7    
Sup(er) isto plazo ar fe(ce)r(um) suo plecto. E a maior aiuda
   
que illos hic cõnocer(um) que les
Line: 8    
acanocese Laurëzo Ferrnãdiz sa irdad(e) p(er) p(lec)to*4 que
   
a teuese o abate d(e) S(an)c(t)o Martino
Line: 9    
que como uëcesë*5 que asi les dese d(e) ista o abade. E que
   
nunq(ua) illos lecxasë
Line: 10    
daquela irdad(e)*6 seu mãdato. Se a lexarë itregarë ille
   
d(e) oct(ra) que <li> plaza.
Line: 11     
E d'au(e)r que ouer(um) d(e) seu pat(e)r nu[n]q(uam)*7 se
   
li id(e) der(um) parte. Deu*8 do Gõçauũ
Line: 12    
o a Laurëco Fernãdiz e Marti Gõc[a]luiz XII*9 casaes por
   
arras d(e) sua auóó.
Line: 13    
E filar(um)li illos ind(e) VI casales*10 c(um) torto. E podedes
   
saber como man-
Line: 14    
do Gõcauo a sua morte. D(e) XVI casales d(c) Ueracin
   
que <d(e)> fructar(um) e que li
Line: 15    
nunq(uam) id(e) der[um] q(ui)nnõ. E d(e) VII e medio
   
casaes antre Coina e Bastuzio und(e) li
Line: 16    
nunq(uam) der(um) q(ui)niõ. E d(e) tres i(n) Tesuosa und(e)
   
li nu[n]q(ua) ar der(um) nada. E IIos, i(n) Figeeree-
Line: 17    
do unnd(e) nunq(uam)*11 li der(um) q(ui)nõ. E IIos i(n)
   
Tamal ũd(e) li n(om) ar der(um) q(ui)nõ. E da sena-
Line: 18    
ra d(e) Coina ũd(e) li n(om) ar der(um) q(ui)nõ. E d'uno
   
casal d(e) Coina que leuar(um) id(e) III anos
Line: 19    
o frouctu c(um) torto. E por istes tortos que li fecer(um)
   
tem q(ua) a seu plazo quebrãtado
Line: 20    
e q(ua) li o deuë por sanar. E d(e)pois ouer(um) seu mal
   
e meteu o abad(e) paz a[n]tre illes
Line: 21    
i(n) no Carualio d(e) Laureedo. E rogou o abate tãto que
   
beiso c(um) illes. E der(um)li
Line: 22    
XVIIII morabitinos q(ui) li filar(um). E d(e)pos iste p(lec)to*12
   
pre[n]d(e)r(um)li*13 o seruical otro
Line: 23    
om[ee] d(e) sa casa e troser(um)no XVIIII dias p(er) mõtes
   
e fecer(um)les máá prisõ
Line: 24    
p(er) que leuar(um) deles q(uan)to poder(um) au(e)r.
   
E d(e)pois li d(e)sũro Gõcauo Gõcauiz
Line: 25    
sa fili[a] pechena*14. E irmar[um]li XIII casales und(e) perdeu
   
fructu. E isto
Line: 26    
fui d(e)p<ois> que fur(um) fíídos ant'o abate. E d(e)pois
   
que fur(um) ifiados por iuizo d(e) ilo
Line: 27    
rec.*15 E nũq(ua) ille fez(e) neun mal por todo aqueste e fezeles
   
taes agudas*16
Line: 28    
q(ua)les aqui ouireedes. Sup(er) sua aguda fez testiuigo
   
c(um) Gõcauo Cebolano.
Line: 29    
E sup(er) sa aiuda ar fuili a casa e filoli q(uan)to que li agou e
   
deu a illes. E sup(er) sa
Line: 30    
aiuda oue testifigo c(um) P(e)tro Gomez omezio q<v>e li
   
custou maes ka C m(orabitinos).
Line: 31    
E sup(er) sa aiud[a] oue mal c(um) Goncaluo Gomez que li
   
custou multo da au(e)r
Line: 32    
e muita perda. E in*17 sa aiuda oue mal c(um) Go[n]caluo
   
Suariz. E in sa aiuda
Line: 33    
oue mal c(um) Ramiro Fernãdiz que li custov muito au(e)r
   
muita perda.
Line: 34    
E in sa aiuda fui IIas fezes a Coi[n]bra. E in sa aiuda dixe
   
mul[ta]s uices
Line: 35    
e ora in ista tregua fur(um) a Ueraci amazar(um)li os om(éé)s
   
erma[rum]li X casaes
Line: 36    
seu torto al rec.*18 E sup(er) s'aiud[a] mãdoe lidar seus om(éé)s
   
c[um] Mar-
Line: 37    
tin*19 I(o)h(an)n(i)s que q(ui)ra*20 d(e)sũrar sa irnmna. E cũ
   
ille e sa casa
Line: 38    
e seu pam e c(um) seu uino uëcestes uosa erdade. E ille
Line: 39    
existis d(e) sua <casa> in ipso die que uola q(ui)tar(um).
   
E ille teue a uosa
Line: 40    
rezõ. E ot(ra)s aiudas multas que fez. E plus li a custado
Line: 41    
uosa aiuda q(ua)l und(e) *21, cae d'erdad(e). E subre becio
   
e sup(er)
Line: 42    
fíím(en)to se ar q(ui)serdes ouir as desõras q<v>e ante ihc
   
fur(um)
Line: 43    
ar ouideas. Vener(um) a uila e fila[rum]li o porco ante seus
   
filios e com-
Line: 44    
erũsilo. Vener(um) alia uice er filar(um) ot(ro)*22 ante illes
Line: 45    
er comer(um)so. Vener(um) i(n) <alia> uice er filiar(um)
   
una ansar ante
Line: 46    
sa filia er comer(um)sa. I(n) alia uice ar filiar(um)li o
   
pane ante
Line: 47    
suos filios. I(n) alia uice ar ue[ne]r(um) hic er filar(um)
   
ide o uino
Line: 48    
ante illos.


Item: v. 
Line: 49    
Otra uice (?) uener(um)li filar ante seus filios q(uan)to q<v>e
   
li agar(um) i(n) quele (?)
Line: 50    
casal. E fur(um)li o uëtriar (?) e p(ren)der(um) id(c) o cõlazo
   
und(e) mamou o lec-
Line: 51    
te (?) e gacar(um)no e getar(um) i(n) t(er)ra polo cecar e le[ua]-
   
r(um) delle q(uan)to oue.
Line: 52    
I(n) alia uice ar fur(um) a Feraci*23 e p(ren)d(e)r(um) IIos
   
om(éé)s e gacarũnos e le[ua]r(um)
Line: 53    
deles q(uan)to que ouer(um). I(n) ot(ra) fice ar p(ren)der(um)
   
ot(ro)s IIos a se[u] irmano P(e)lagio
Line: 54    
Fernãdiz e iagar(um)nos. I(n) ot(ra) ue[ne]r(um) a Pegei-
   
ros (?) e leuarunso III om(éé)s*24
Line: 55    
ante P(e)lagio Fernãdiz.


Item: n. 
Line: 1    
Nesta palavra e em várias outras o s final vem na entrelinha ou em expoente, assemelhando-se ao sinal abreviativo de er. ^
Line: 2    
Na palavra au(e)r (= haver) e em outras usa um sinal abreviativo parecido com um til em posição quase vertical, podendo indicar a falta de e ou de outras letras e até silabas. ^
Line: 3    
Segue-se uma palavra rasurada. ^
Line: 4    
Em rigor, a abreviatura desta palavra devia desdobrar-se em p(re)to, mas prefiro p(lec)to, porque é este o sentido e é assim que vem, por extenso, na linha 7. ^
Line: 5    
Seguem-se, raspadas, umas letras que parecem ser oct(ra)a. ^
Line: 6    
No texto parece antes iertad(e) d(e). ^
Line: 7    
Neste caso e em outros idênticos, desdobrei a abreviatura em nunq(uam), porque a haste do q está cortada por um traço transversal a indicar falta de m, neste termo, ou de n, em q(uan)to. Faltando o traço, desdobrei em numq(ua). ^
Line: 8    
Seguem-se a Laurë traçadas e um espaço em branco. ^
Line: 9    
Segue-se um a traçado. ^
Line: 10    
Seguem-se quanto er traçadas. ^
Line: 11    
No texto está: nu nada q(uam), mas com a palavra nada traçada. ^
Line: 12    
siehe Nr. 3 ^
Line: 13    
Segue-se on traçado. ^
Line: 14    
Por pequena. ^
Line: 15    
Por rex (rei). ^
Line: 16    
Neste e cm casos idênticos, o g tem valor fricative antes de a, alternando, por isso, com i consoante: aguda e aiuda (=ajuda). ^
Line: 17    
P Aqui e nos três casos análogos seguintes, em vez de E in, poder-se-ia ler Emi. ^
Line: 18    
siehe Nr. 14 ^
Line: 19    
No texto: Marmtin. ^
Line: 20    
Por queria. ^
Line: 21    
Também pode ler-se: q(ua)li ind(e). ^
Line: 22    
Pedro de Azevedo leu «o t(riig)o». Não me parece aceitável desdobrar assim a abreviatura ot (siehe Nr. 15), cuja leitura exacta deve ser ot(ro), palavra que vem por extenso na linha 22 e em abreviatura nas linhas 5 e 6 do verso do pergaminho. A leitura ot(ro) (= outro porco) está mais de acordo com o contexto, porque o porco vem mencionado algumas palavras antes e o trigo deve estar incluído na palavra pane da linha 45. ^
Line: 23    
Por Veraci (= Varzim). ^
Line: 24    
Nas últimas cinco palavras seguimos a leitura e interpretação de Pedro de Azevedo, por estarem quase ilegíveis no original. ^





Next part



This text is part of the TITUS edition of Old Portuguese Corpus.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 25.7.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.