TITUS Texts: Sulxan-Saba Orbeliani, Kilila da Damana

TITUS
Sulxan-Saba Orbeliani, Kilila da Damana
Part No. 14

Previous part

Chapter: 12
Page of edition: 871
Line of edition: 1
იბ

Line of edition: 2
კარი მეათორმეტე      Page of alt.ed.: D_493

Line of edition: 3
აუჩქარებლობისა, სიმშვიდისა და      Page of alt.ed.: A_314
Line of edition: 4
მოთმენისა, სიმტკიცისა და გამოძიებისა
Line of edition: 5
უფროსად მეფეთაგან

Line of edition: 6 კულაღა მეფეთ მეფემან ბრძნისა მის ყურის მიპყრობა მოინება
Line of edition: 7 და შაქრის უტკბოსისა სიტყვითა უბრძანა:

Line of edition: 8
ლექსი

Line of edition: 9        დალოცა და უთხრა: ბრძენო, შენ ქებულო ზენა-ზენად,
Line of edition: 10        არ უნახავს კაცთა თუალსა ჟამთა შენებრ ლამაზ ენად!

Line of edition: 11        ესე არაკი მოვისმინე: კაცმან რომელმან თჳსი ჴელობა დაუტეოს
Line of edition: 12     და მისისა საქმისა გზასა გარდაჴდეს, და რომელიც
Line of edition: 13     საქმე მისი საქნელი არ იყოს და მისსა წესსა არა მიგუანდეს
Line of edition: 14     იგი მოინებოს, მას მისი საწადლის თუალი დაუბნელდების
Line of edition: 15     და მერმეღა თჳსის საქმის ჴელყოფა აღარ შეეძლებისო. / თქუა:      Page of alt.ed.: T_198

Line of edition: 16
ტაეპი

Line of edition: 17        ერთსა ჴელი მოჰკიდა, სხვა გაექცა, გაეკიდა.

Page of edition: 872
Line of edition: 1        აწ ესეცა მიამბე, მეფეთ ქცევა რომელია კეთილი და ქუეყნის
Line of edition: 2     მოვლისა და სვებედნიერობის საფუძველი, და სიცოცხლეში
Line of edition: 3     მოსაწონებელი და უმჯობესიო? მე მეათორმეტესა კარსა
Line of edition: 4     შინა ვნახე, რომელსა შინა ეწერა: დიდმან კაცმან სი/მშვიდე      Page of alt.ed.: C_500
Line of edition: 5     და მოთმინება თჳსისა საქმისა სამკაულად შემზადოსო და გაკრძალვის
Line of edition: 6     ტვირთი მიწყივ ცხორებასა თჳსსა იტვირთოსო. აწ მე
Line of edition: 7     ამა ძნელისა გასაღებელისა კარისა გახმასა გიაჯები, რომე ესე
Line of edition: 8     არა გამიძნელდეს. მეფეთათჳს სიმშვიდე სჯობია, ანუ უხვობა
Line of edition: 9     ანუ სიმჴნეო? შენი საგონებელი ძლიერთა ნასკვთა გამომჴსნელია,
Line of edition: 10     და ესე უცხო ხვანჯი გამომირკვივეო და განმარტებით
Line of edition: 11     გამოარჩიე და ამა არაკისა ხვაშიადი საანჯმნოდ მაცნობეო.

Line of edition: 12
შაირი

Line of edition: 13        რა ბრძანმა ყურად მიიღო მეფისა მის ნათქმულევი,
Line of edition: 14        სიტყვის განძს კარი გაუღო, აჩუენა დაუსრულევი.
Line of edition: 15        თქუა თუ: მეფეო, შენია ყოელი ნამარხულევი,
Line of edition: 16     და   შენსა სიტყვასა მორჩილობს ჴმელი და ზღუანი ულევი.

Line of edition: 17        იუწყე მეფევ, მეფეთ ბუნება დიდად და პატიოსნად ამაღლებულა,
Line of edition: 18     ამისთჳსცა მის უკეთესი საქციელი მეფეთ არა ეჭირვება
Line of edition: 19     რა. სიმშვიდით ლაშქარნი გაერთგულდებიან, მოთმენით
Line of edition: 20     გლეხნი გამდიდრდებიან, ყმანი გაუმადრიელდებიან. მშვიდობის
Line of edition: 21     უმჯობესი კაცის აგებულებასა შინა არარა იქნების რა.
Line of edition: 22     დიდს ბრძენთა ნათქვამად დარჩომილა: ამ სოფელს ბედნიერობისა
Line of edition: 23     და მას საიქიოს საწადლის აღსრულების საქმე მოთმენასა
Line of edition: 24     და სიმშვიდესა ზედა ჰკიდია. / ეგ სამი სათნოება, რომელი      Page of alt.ed.: D_494
Line of edition: 25     ბრძანე, თუცა მეფეთა საჭიროა, რომელთა მიერ უკვდავ
Line of edition: 26     იქმნას, სამივე დიდად სასარგებლოა; მაგრამე გულოვნობა
Line of edition: 27     ყოველსა საქმეთა შინა არა ეჴმარების, მისსა ცხორებასა შინა
Line of edition: 28     ანუ ერთხელ, ანუ ორჯელ და უმეტეს ეჴმარების, მაგრამ სიუხვე
Line of edition: 29     და სიმშვიდე მიწყივ საჴმარია. მაშე, უხვება და მოთმინება
Line of edition: 30     სიმჴნისა უმჯობესად დაიდების. უხობისა სარგებელიცა მრავალია,
Line of edition: 31     ამით რომე მეფეთაგან საყუედური დაედებათ, მაგრამე
Line of edition: 32     სიმშვიდე და მოთმენა დიდსა და მცირეზედ სასწაულია. სიმშვიდე
Line of edition: 33     მაღლისა და მდაბლისა, ლაშქრისა და გლეხისა სასარგებლოა.
Line of edition: 34     მაშე, სიმშვიდე და მოთმენა ყოველთა უმჯობესიაო. /      Page of alt.ed.: T_199
Line of edition: 35     უთხრა:

Page of edition: 873
Line of edition: 1
შაირი

Line of edition: 2        ყოვლი სიკეთე კაცს არგებს: კაცურად გააკაცებსა,
Line of edition: 3        მაგრამ სიმშვიდე ჴმელეთსა დაუპყრობს, მერმე აცებსა,²³⁸^*
Line of edition: 4        მშვიდს გარდარჩევენ მარჯვენით, გააკრავებენ ვაცებსა,
Line of edition: 5     და   აქ ურვას გადაურჩება, იქ -- ჯოჯოხეთის ტკაცებსა.

Line of edition: 6        ერთს ბრძენს უთქუამს: ერთის მკედის ცალი წვერი რომ
Line of edition: 7     მე ჴელთ მეპყრას და ცალი წვერი -- ყოვლისა ქუეყანისა კაცთა,
Line of edition: 8     რაგინდ ეცადნენ, ვერ გასწყვეტენო. თუცა იგინი მოაფოლხვებენ,
Line of edition: 9     მე არა გავსწევ, და თუცა იგინი გასჭიმენ, მე მიუშვებო,
Line of edition: 10     ესე იგი არს -- სიმშვიდე და ჩემი მოთმინება ესოდენია
Line of edition: 11     ქუეყანისა კაცთა თანა / ცხორება ძალმიცო და ყოველსა ქუეყანასა      Page of alt.ed.: A_315
Line of edition: 12     ზედა შემცოდესა და შეუცოდებელზედ მოწყალება და
Line of edition: 13     შებრალება მომიგიაო. თქუა:

Line of edition: 14
ლექსი

Line of edition: 15        მე იმა მკედსა ვაბივარ, იგი გლახ, თჳსსა მცნებასა,
Line of edition: 16        ის ჩემსა საწადელს არა იქს, მე ვყოფ მისსავე ნებასა.

Line of edition: 17        ესეც უნდა იცოდეთ, მეფობის საფუძველსა და საძირკუელსა      Page of alt.ed.: C_501
Line of edition: 18     მრავალი მორთული ჴერჴი შეუდგს. ქუეყნის მფლობელთათჳს
Line of edition: 19     სიმშვიდე და გამოძიება დია კეთილი სამკაულია, ამად
Line of edition: 20     რომე უბრალო სისხლსა და მონახვეჭს საქონელს ეკრძალებოდეს;
Line of edition: 21     რადგან იგინი კეთილის მოქმედთა კეთილის მიმნიჭებელნი
Line of edition: 22     არიან, და ბოროტის მოქმედთა რისხვით მაშინებელნი, მაღალ-მდაბალთა
Line of edition: 23     და დიდთა და მცირეთა გამგენი, თუცა მათი
Line of edition: 24     ბუნება სიმშვიდითა და გაკრძალვით შეპყრობილი არა აქუსთ
Line of edition: 25     უცილოდ ერთისა უმსგავსოს რისხვითა მრავალსა თემსა მოაოჴრებენ,
Line of edition: 26     აჩქარებითა და გულფიცხელობითა ქუეყანასა შეაურვებენ,
Line of edition: 27     მრავალი სახლი სიკუდილსა და ურიცხვი საქონელი
Line of edition: 28     განბნევას მიეცემა. თქუა:

Line of edition: 29
შაირი

Line of edition: 30        ჟამთა მეფისა ბრძანება მის უნახოსა ხანისა,
Line of edition: 31        მართებს, სინჯევდეს მრავალგზის, ხან ეს არჩიოს, ხან ისა,
Line of edition: 32        რაც ბოროტია, არა ქნას გულისა მოსაფხანისა,
Line of edition: 33     და   თვარა მრავალი წაჴდება ქალაქი, შუკა ხანისა.

Page of edition: 874
Line of edition: 1        რომელმანც მეფემან უხვების წყლითა სიგლახაკისა მტვერი
Line of edition: 2     ჟამისა და დროს პირიდამე ჩამობანოს და სიმჴნისა ცეცხლითა
Line of edition: 3     მტერთა და ორგულთა სულის ზვინი უშრეტად დაწვას
Line of edition: 4     თუცა სიმშვიდისა და გამოძიებისა სათავნოსაგან უქონელი იქნების,
Line of edition: 5     მცირისა / შრომითა სიუხვისა და სიმჴნისა წყაროსა      Page of alt.ed.: T_200
Line of edition: 6     სათავესა დააშრობს და ერთისა წამისა ხანსა ათასსა მტერსა
Line of edition: 7     სულსა თჳსსა აუჩენს; მაგრამ, თუცა / სიუხვის გზა ვიწრო      Page of alt.ed.: D_495
Line of edition: 8     აქუნდეს ანუ სიმჴნისა ასპარეზსა შინა კეთილად ვერ მოასპარეზეობდეს,
Line of edition: 9     სიმშვიდითა, მოთმინებითაა და გულტკბილობითა
Line of edition: 10     სიწყნარითა და აუჩქარებლობითა ყმანი, და ლაშქარნი და
Line of edition: 11     გლეხნი მადრიელ ექნებიან და ქუეყანისა კაცთა ერთგულად
Line of edition: 12     სამსახურისა ჯაჭვითა დაბმა შეუძლია. თქუა:

Line of edition: 13
ჩახრუხაული

Line of edition: 14        ეს ერს კეთილი, არ მოკვეთილი, ვარდისებრ პირი გქონდეს გაშლილად,
Line of edition: 15        კაცრიელ თემთა, ვით გასაჩემთა, ასუნნელებდე რისხვად დაშლილად,
Line of edition: 16        გაიწყობ ერსა, ჭაბუკსა, ბერსა, ვერავინ ნახო მაშინ აშლილად.
Line of edition: 17     და   თემი ათეთრო, სიმშვიდით ეთრო, არ შეუცუალო გული, მაშ, ლილად.

Line of edition: 18        სიმშვიდისა გუამი ერთს საქმეზე დაუდგომელად და სიტყვაგარდაცულაზედ
Line of edition: 19     არ შეჰქნა^*^*, თვარამ ერთს საქმეზედ დაუდგომელობით
Line of edition: 20     სიმშვიდე უბოროტო არ იქნება. კაცმან რაგინდ
Line of edition: 21     მრ[ა]ვალი გამოიძიოს და სიმშვიდე დიდად მოიჭირვოს, თუცა
Line of edition: 22     ბოლოდ უგუნურება და საქმეზე დაუდგომელობა <აქვნდეს>
Line of edition: 23     მის სიკეთის დასასრულსა ბუნებასუსტობაზე მისწურავს და
Line of edition: 24     მას ყოველი სიმშვიდე და გასინჯულობა ცუდი და უნაყოფო
Line of edition: 25     შეექნებისო. უთხრა:

Line of edition: 26
ლექსი

Line of edition: 27        მძიმედ დეგ მოთმინებითა, წესად დაიდევ ყოვნება,
Line of edition: 28        ვინ სულგძელებას დაიპყრობს, შერჩება სახელოვნება.

Line of edition: 29        მეფეთა უჴამს, მოთმინებისა და გაკრძალვის დროსა თვისსა      Page of alt.ed.: C_502
Line of edition: 30     ნებასა არ მიჰყვეს, რისხვისა ჟამსა ეშმაკისა მორჩილებასა არა
Line of edition: 31     შეუდგეს, ამისთჳს რომე რისხვა კაჟია ეშმაკისა კვესისა, რომლისაგან
Page of edition: 875   Line of edition: 1     ცეცხლი აღეტყინების; ესეთი ხეა, რომლისა ნაყოფი
Line of edition: 2     მოწყენა და სინანულიაო. უთქუამთ, სიმშვიდე მოციქულთ
Line of edition: 3     მსგავსებაი არსო და გულისწყრომა მჴეცისა ბუნება და ეშმათა
Line of edition: 4     შედგომაჲო. მართალთა ბრძენთა დაუმტკიცებიათ: ვირე კაცი
Line of edition: 5     გულისწყრომასა არ მოერევის, სიმართლისა და სიკეთის ხარისხთა
Line of edition: 6     ვერ აღჴდებისო. ბრძენთა და ფილასოფოსთა აღუწერიათ,
Line of edition: 7     რომე ერთს ბრძენს სხვანი ვედრებიან: ბუნებასა შინა
Line of edition: 8     რომელიც უმჯობესი იყოს, იგი ერთისა სიტყვით გამოგვიცხადე,
Line of edition: 9     რომლისა დასწავლა ადვილად შევიძლოთო. მან უბრძანა: /      Page of alt.ed.: T_201
Line of edition: 10        -- რისხვისა მოკვეთა ყოველთა კეთილობათა უმჯობესი და
Line of edition: 11     უპატიოსნესიაო და გულისწყრომის მოუთმენლობა ყოვლის
Line of edition: 12     სასირცხოსა და სიბოროტის შესაკრებელიაო. უთხრა:

Line of edition: 13
შაირი Page of alt.ed.: A_316

Line of edition: 14        რისხვა მსგავსია ძაღლისა, აგრევ მჴეცისა ბუნება,
Line of edition: 15        შურსა და რისხვას ამრავლებს იგ ეშმაკისა ცთუნება;
Line of edition: 16        რისხვაა ჯოჯოხეთისა სუნისა ახლო სუნება,
Line of edition: 17     და   რისხვას ერიდე, გონებით მოიგე მალ დაყმუნება.

Line of edition: 18        ამისიცა ცოდნა ჴამს: მეფენი მცოდინარესა და სწავლის
Line of edition: 19     მეცნიერთა და სიბრძნით გამორჩეულს ვეზირს ამად იყოლიებენ,
Line of edition: 20     თუცა გულისწყრომისა და ამპატრავნებისა და სიმაღლის
Line of edition: 21     ქარმან მისის სიმშვიდის ჭკუის ხვავი გასაბნეველად მოინდომოს,
Line of edition: 22     მისის გამზრახეობისა უფალმა ვეზირმან შეგონებითა მას
Line of edition: 23     მოუაროს, და უმჯობესი გზა დაანახოს, / და აუჩქარებლობის      Page of alt.ed.: D_496
Line of edition: 24     შარაზედ ფერჴი დაადგმევინოს, რომე ღ(მრ)თისმიერის ბედნიერობითა
Line of edition: 25     ყოველივე საქმე წარმართოს, და სადაცა მიმართოს
Line of edition: 26     მძლეობა და სვეკეთილობა თანა ჰყვებოდეს, და სიხარული და
Line of edition: 27     მხიარულება თან იახლოს, და თუცა ბუნება ჰავსა რასამე ზედა
Line of edition: 28     მიუდრკეს და გაუსინჯავად უმსგავსო რამე ბრძანოს, მანვე
Line of edition: 29     მრჩეველმან და ერთგულმან ვეზირმან მისი საცთური და საზიანო
Line of edition: 30     გამართოს და უგუნურება იგი და უმართებულო კეთილად
Line of edition: 31     და წესიერად აქმნიოს მის მსგავსად, რაგვარადაც ინდოთ
Line of edition: 32     მეფის ორგულთ ორგულებასა ზედა იქმნაო.
Line of edition: 33        რაიმ ჰკითხა, როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 34
ბარამან თქუა არაკი

Line of edition: 35
[ინდოეთის მეფე და ვერაგი ქურუმნი]

Line of edition: 36        თქმულა, ინდოეთს ერთი მეფე იყო, სახელად ილარ ერქვა.
Line of edition: 37     დიდისა დიდებისა, საჭურჭლისა და მორჭმისა პატრონი.
Line of edition: 38     თქმულა:

Page of edition: 876
Line of edition: 1
ჩახრუხაული

Line of edition: 2        მისი სვე-ბედი, ყოელთა მხედი, თემნი დაეცვა საფარველითა
Line of edition: 3        მისი ჴრმალი მძლე, მტერთა ორგულთ მზვლე, სიტკბოთ შჯულისა წესთა ველითა.

Line of edition: 4        მას მის ჟამად მყოფთა მეფეებთაგან სიმაღლესა და მძლეობაზედ
Line of edition: 5     უაღრესობა მოეპოვა, დიდ-დიდთა ჴელმწიფეთა ზედა
Line of edition: 6     უპატიოსნესი ნიშანი გამოსჩენოდა. ორ/ნი ძენი ჰყვეს ესეთნი
Line of edition: 7     მზე სინათლესა / მათისა პირისახისაგან მიიტაცებდა და მთოვარე      Page of alt.ed.: C_50
Line of edition: 8     მათის სიტურფისაგან^*^* გალეულიყო და ცისა ფორესა      Page of alt.ed.: T_202
Line of edition: 9     შინა თავსა ბრუ ესხმოდა, წარბნი, მეომართა მშვილდისა მსგავსად,
Line of edition: 10     კაცთა გულისა საკრავად სურვილის ისრისათჳს მოეზიდათ;
Line of edition: 11     ქოჩორი, ბრძენთა გამახელებელი, ჯაჭვთაებრ სიყვარულით
Line of edition: 12     შემაბორკილებელი და თმისა საბლითა გამზიდველი
Line of edition: 13     ქსენონთა შინა მიჰყვანდა; მათი ლაპარაკისა მოსმენა სულსა
Line of edition: 14     მიიტაცებდა, კვიპ[ა]როზი მოარული კეკლუცთა ფერჴთა
Line of edition: 15     უყეთა შიგა დაუფლობდა, კაცთა გულისა მომატყუარისა
Line of edition: 16     სლვისაგან გნოლსა თჳსის გოგვა დავიწყებოდა. უთქუამთ:

Line of edition: 17
ლექსი

Line of edition: 18        ერთი ლალს გვანდა წყლიანსა, პირი ბალახში მკრთომარე,
Line of edition: 19        მეორე -- ვარდსა გაშლილსა სიტურფე გაუზომარე.

Line of edition: 20        ტანად სარონი, კეთილსახენი, საქციელშემკობილნი, სიბრძნისა
Line of edition: 21     ნერგნი და მეცნიერებისა შტონი გარდაეფანჩათ ზროშვენიერნი,
Line of edition: 22     აგებულებაკეთილნი,
Line of edition: 23     სანდომობა-გონებათაგამლიგებელნი.

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25        ცას ქუეშე არვის უნახავს მისთანა სახე თუალითა.      Page of alt.ed.: D_497
Line of edition: 26        ხატისა განწობილობა ვერ უქონ ნაათალითა.

Line of edition: 27        ერთსა მას სოელ იამანი ეწოდა, და მეორესა -- მაჲხათანი
Line of edition: 28     და დედასა მათსა -- ირანდუხტ, ესეთი შუენიერი იყო, კაცსა
Line of edition: 29     გულსა წაუხმიდა, მისისა პირისა კეკლუცობასა მზისა რძალი
Line of edition: 30     ესრე შეეწუხებინა, ფარდაგსა უკან იმალებოდა, მისისა წინამოს
Line of edition: 31     სიხუჭუჭითა დაღონებით ნარდიონი მიგრეხილ-მოგრეხილიყო.
Line of edition: 32     თქუა:

Page of edition: 877
Line of edition: 1
მრჩობლედი

Line of edition: 2        ერთს შუენებასა თავის თმა გაეყო გაკიდებულად,
Line of edition: 3        ერთს საწადელი ათასის ნდომითა მოკიდებულად.
Line of edition: 4        მის ხატსა იის სამოყსოდ ვარდი ესროლა შორითა,
Line of edition: 5        იანი ვარდსა დამზერით სჭვრეტდა ჭვრეტითა ორითა,
Line of edition: 6        დალალი ამბრისაებრი, მუშკთა უმჯობე სუნებით,
Line of edition: 7        საგდებლად შემოეხვივა მზის ყელისათჳს ბუნებით.      Page of alt.ed.: A_317

Line of edition: 8        მეფისა გულსა ორნივე სასურველნი ძენი და მარგალიტის
Line of edition: 9     უმჯობესი ცოლი დიდისა სიყუარულითა უყუარდა; უმათოდ
Line of edition: 10     გულსა დაწყნარებისა მოთმენა არა ჰქონდა. ერთი ვეზირი ჰყვა
Line of edition: 11     სახელად ბი/ლარ ეწოდა, რომლისა სახელი პირბედნიერად      Page of alt.ed.: T_203
Line of edition: 12     გამოითარგმანების; ესეთი ბრძენი იყო, ჭკუისა ანაქსვსა ზედა
Line of edition: 13     გამოჩენილი, გამორჩევასა შინა სახელდიდებული, თანაგამზრახობასა
Line of edition: 14     ზედა ჴმაგაფენილი, სიბრძნისა გამოკულევისა და
Line of edition: 15     საქმის მიჴდომისათჳს სწორუპოვარი, მეცნიერებისა და კაცთმოყვარობისა
Line of edition: 16     ნიშანი მისსა ამბავსა პირთა ზედა აღმოსჩენოდა
Line of edition: 17     მეფეთ ერთგული, სწორთა შემწე, გლეხთა მომმამადრიელებელი.
Line of edition: 18     მის ჟამის ენოანნი მისსა ქებასა ესეთისა ლექსითა
Line of edition: 19     იტყოდენ

Line of edition: 20
შაირსა

Line of edition: 21        ვეზირო ბრძენო, ცნობილო, როტორო სიტყვაგზიანო,      Page of alt.ed.: C_50
Line of edition: 22        მეფეთ საქმეთა მზეო და ყმათათჳს ბნელთა მზიანო,
Line of edition: 23        ერთგულთა მისთა მფარველო, არც შემცოდეთა ზიანო,
Line of edition: 24     და   მათთა მტერთა და ორგულთა გარჩევით მიზეზიანო.

Line of edition: 25        ერთი რჩეული მწერალი ჰყუა, საზელად დაბირი-ქამალ^*^*
Line of edition: 26     ერქუა. ესეთი მწერალი იყო, ცა მისსა შემზადებულსა მშვილდსა
Line of edition: 27     ვერ მოზიდევდა და სფეროსა მდივანი გამოძიების ფერჴსა
Line of edition: 28     მისის გავთა სახლსა შინა ვერ შესდგმიდა. მისი ნარნარი და
Line of edition: 29     შემჭევრებული საუბარი სახვაშიადო საუნჯე იყო, და მისისა
Line of edition: 30     კალმისა ღრამმი ნათლისა ელვარობისა სხივთა გუანდა. ყოველთა
Line of edition: 31     ძნელთა იგავთა საგონებლისა ადამატინეთა მიერ გაჴურეტდის
Line of edition: 32     და სამყაროსა მწერალნი მას / აქებდიან. უთქუამთ:      Page of alt.ed.: D_498

Line of edition: 33
შაირი

Line of edition: 34        იგავის თქმით გაახარის ყოვლი სული და ნასული,
Line of edition: 35        როტორთა და ბრძენთა დასნი მას შეექნა დანასული,
Page of edition: 878   Line of edition: 1        მწერალნი და მოლექსენი დაეჩაგრა დანასული,
Line of edition: 2     და   მოუბარნი ესრე შექნის, ვით დაეკლა დანას ული.²³⁹^*

Line of edition: 3        ერთი თეთრი პილო ჰყუა, ერთს ჟამს ჴმელეთისა კიდესა
Line of edition: 4     გაზომდა, მეომერთა ასპარეზთა შინა ქვათა^*^* კბილითა შემუსვრიდა,
Line of edition: 5     ტინთა კლდეთა მკერდისა ტაკებითა გახეთქდა, რკინა
Line of edition: 6     მთასა შინა ემალებო/და, თჳთ მთა იყო, გაუკუეთელობით რკინაჲ;      Page of alt.ed.: T_204
Line of edition: 7     კავკასის^**^* მთა თჳსითა ადგილით არ იძვრის, ესე მთის
Line of edition: 8     მსგავსი ოთხითა სვეტითა ეტარებოდა.

Line of edition: 9
მრჩობლედი

Line of edition: 10        ვით ცა სინგურით შეღებო, მას ჰგუანდა მონაწითარე,
Line of edition: 11        ცის ორიონი ეგონათ წერნაქნაღები, ვით არე,
Line of edition: 12        მისი ჩიჩვირი საგდებლად მობოკვლით აქვს საჩენარე,
Line of edition: 13        ვით გუელვეშაპი მთიდამე ჩამონათრევი ზენარე.
Line of edition: 14        მისის სიდიდის შიშითა ჴმელი იძროდეს რყევითა,
Line of edition: 15        ქუეყანა ფარსა მიგუანდა მის ფერჴს ქვეშ ზომა-წყევითა.

Line of edition: 16        ორნი მძვინვარე^***^* პილონი ჰყვეს, ბედნიერობა-აღმატებულნი,
Line of edition: 17     ტანად ალვანდისა მთისა ოდენნი, მათის ჩიჩვირისა
Line of edition: 18     ჩოგნითა ურჩთა თავებითა ბურთულებრ ასპარეზობდენ, და
Line of edition: 19     გურზთა მსგავსთა ფერჴებითა თავგაზიდულთა ქედთა შემურევდენ
Line of edition: 20     და ბროლისა მსგავსითა ღოჯითა მათის მკერდით ძოწისა
Line of edition: 21     ჩქერთა^****^* ამოხეთქდენ და სპეტაკითა დანებითა ბადახშანისა
Line of edition: 22     ლალისფერთა მტერთ გუამების ლითონით
Line of edition: 23     აღმოსთხრიდენ.

Line of edition: 24
შაირი

Line of edition: 25        ღრუბლისა ფერნი სთქორევდენ წვიმად მახვილსა დანასა,
Line of edition: 26        მეხნი იბრძოდეს, ომის დღე ლხინად მიაჩნდათ ხანასა,
Line of edition: 27        კბილითა სთიბდენ მებრძოლთა, ვითა მცელავი ყანასა,
Line of edition: 28     და   ჩიჩვირით კაცთა ისროდენ, ვით მოჯირითა მანასა!

Line of edition: 29        ორი აქლემი სხუა ჰყვა, ბედისა მთის მსგავსი, უდაბურთ      Page of alt.ed.: C_50
Line of edition: 30     გამკუეთელი, რომელთა ღამესა ერთსა ერთისა იყლიმისა გავლა
Line of edition: 31     ძალ-ედვა, სულთქმისა ხანისა ოდენსა ერთსა თემსა გაირბენდენ.
Line of edition: 32     კისერი მშვილდად და ყურები ისრად მოემართათ,      Page of alt.ed.: A_318
Page of edition: 879   Line of edition: 1     ყელი და მკერდი გურზის ფარად იპყრობდა. ბრძოლისა ჟამსა
Line of edition: 2     მიწასა პოლოტიკად შეიმზადებდა და დღით მაძღართა ყვანჭისა
Line of edition: 3     მსგავსისა ფერჴისა სლვითა მთვარულსა ბურთსა მინდორთა
Line of edition: 4     შინა გაიტაცებდა.^*^*      Page of alt.ed.: A_318

Line of edition: 5
შაირი

Line of edition: 6        უდაბნოს მზომნი ხალისით, შემსგავსებული გულითა,
Line of edition: 7        მძიმეთა ტვირთთა მზიდავნი შეძლება არ ნაკლულითა,
Line of edition: 8        ღამე განმაკიდებელი მის სამძიმრითა კრულითა,
Line of edition: 9     და   დღისით ბინდამდის ეკალთა მთხრელი პირითა წყლულითა! /      Page of alt.ed.: T_205

Line of edition: 10        ერთი ცხენი ჰყუა მალი და მერანი, ვეცხლსაოლავიანი და
Line of edition: 11     ოქროსლაგმოსანი; თუცა სადავეს / მიანებებდა, სლვითა ნიავქარსა      Page of alt.ed.: D_499
Line of edition: 12     გაასწრობდის, თემთა მომცველი ჭალიკონი მისსა ნატერფალსა
Line of edition: 13     ვერ ეწეოდის, ცისა მოლსა თჳსა ქცევასა შინა
Line of edition: 14     მისთანა არა ენახა რა. მას სხვა ჯინიბი არ შესწორებია, ქუეყანისა
Line of edition: 15     სიმგურგვლე მისთანა ძარღვნასხამოანსა არ დაულაჴავს.

Line of edition: 16
<შაირი>

Line of edition: 17        ცხენი უცხო და მერანი, მალი, სლვამოუწყინარი,
Line of edition: 18        გაძლება შეუგებელი, სისწრაფით მისებრ ვინ არი,
Line of edition: 19        ქარი ვერ მოეწეოდა, ვითა უდები მძინარე,
Line of edition: 20     და   სადავით კარგად გაწვრთილი, ნაქმრობა შენაძინარი!

Line of edition: 21        ერთი შემკობილი ჴრმალი ჰქონდა, თუალ-მარგალიტით
Line of edition: 22     მოოჭვილი, ფასდაუდებელი, ლალითა და ალმასით შეძერწული,
Line of edition: 23     მნახველი მწვანე ფურცელი მანანასხმული ეგონებოდა
Line of edition: 24     ანუ ცის ფერზედ ბრწყინვალე ვარსკულავად აუჩნდებოდა. მისი
Line of edition: 25     ბუნება და გუარი ჯავარდენისა ჰქონდა, <ა>დამატინებრივ
Line of edition: 26     ჯინჭვლის ფეჴური ესრე მოემინათ ყუავილოვნად და მწერფრთოვანად,
Line of edition: 27     გონება გაცვიფრდებოდა. იგ არათუ ჴრმალი იყო
Line of edition: 28     ღრუბელსა ვგონებ სისხლის ცვარმწთოლვარესა ანუ მეხსა
Line of edition: 29     ცეცხლმკრთოლვარესა. თქმულა:

Line of edition: 30
შაირი

Line of edition: 31        პრასის ფურცელსა მიგუანდა, სხუაფრად შეიქნის მწვანენი,
Line of edition: 32        ბანაკის ბოსტანს არღავანთ რტოს ექმნის დასაგვანენი.
Page of edition: 880   Line of edition: 1        ნინოფი წყალთა იმალვის, არ მიკვირს მუნ სავანენი,
Line of edition: 2     და   მას მსგავსსა ნინოფისასა წყალი დგას დასაბანენი.

Line of edition: 3        მას მეფესა ესენი ყოველივე ნამეტნავად უყუარდა და ყოველთა
Line of edition: 4     ინდოელთა დიდებულთა და სხუათა მეფეებთან ამათით
Line of edition: 5     თავი უმაღლესად მოჰქონდა. მას ქუეყანასა ქურუმნი მრავალნი
Line of edition: 6     იყუნეს და იგინი ყოველთა კაცთა წმიდად და რჯულის
Line of edition: 7     თავად მიაჩნდათ. არათუ მართალთა გზათა ვიდოდეს, მრუდსა
Line of edition: 8     კუალსა შესდგომოდენ და ურწყულსა ველთა და უგუნურების
Line of edition: 9     უდაბნოთა ეტარებოდენ. რაზომცა მეფე ეგეთსა უწესობასა
Line of edition: 10     უშლიდა, ცოდვილნი იგი მოუთმენელობითა / თჳსთა ჩუეულებათავე      Page of alt.ed.: C_506
Line of edition: 11     მისდევდენ. ამის გამო შჯულის სიყუარულისა და მათის
Line of edition: 12     სარწმუნოების შეუძვრელობისათჳს მათგანი მას მეფეს
Line of edition: 13     თორმეტი ათასი მოეკლა, და დედა-წული დაეტყვე/ვა და სახლი      Page of alt.ed.: T_206
Line of edition: 14     აეალაფებინა და ოთხასი მათგანი, სიბრძნითა და მეცნიერებით
Line of edition: 15     განთქმულნი, თჳსის მაღლის კარის მოსამსახურედ შეესხა, და
Line of edition: 16     იგინიცა შიშითა და გულის ტანჯვითა იმსახურებოდეს, ერთგულობი
Line of edition: 17     გზასა აჩუენებდეს და შურისგებასა ცდილობდენ და
Line of edition: 18     სისხლისა ძიებასა იგონებდენ.
Line of edition: 19        ღამესა ერთსა მეფე მხიარული სასვენებელსა თჳსსა დაწვა
Line of edition: 20     და დაეძინა. შვიდგზის ძლიერი ჴმა შემოესმა, რომლისაგან
Line of edition: 21     გამკრთალსა გაეღვიძა, და შეშფოთებული საგონებელსა ჩავარდა
Line of edition: 22     და აგრევე დაეძინა. იხილა, / ორნი წითელი თევზი ეზმანა,      Page of alt.ed.: D_500
Line of edition: 23     მათისა ელვარეობისაგან თუალნი გაუშტერდეს, და ბოლოზე
Line of edition: 24     აემართნენ და მეფესა კურთხევა ჰკადრეს. გაეღვიძა -- ამისა
Line of edition: 25     გამომეძიებელსა მიეძინა. ეზმანა, ორი უცხო ფერი იხვი და
Line of edition: 26     ერთი ღერღეტი ზურგს უკან უფრინვიდენ, და მერმე წინარე
Line of edition: 27     დაუსხდენ, მეფე დალოცეს. ამაზედ გაეღვიძა, და მას სიზმარზედ      Page of alt.ed.: A_319
Line of edition: 28     გაბუცებულ იყო და / აგრევე ძილი მოერივა. ნახა სიზმარი,
Line of edition: 29     ერთი მწუანე გუელი, ყვითლით და თეთრით დაწინწკლული,
Line of edition: 30     გარ უვლიდა და გესლიანი იგი და საზარელად სახილავი
Line of edition: 31     მისსა სანდლისა მსგავსსა ფერჴთა შემოეღვლარჭნა. მეფესა
Line of edition: 32     შიშით გაეღვიძა და ესეთსა სანახავებსა რა ოცნებისა ფარდაგსა
Line of edition: 33     შინა ხედვიდა, განცვიფრებასა შეეპყრა. რა მოეწყინა
Line of edition: 34     აგრევე ძილის მანდატური ეწივა და რულისა ქუეყანასა წაიყუანა.
Line of edition: 35     კულა იხილა, თავით ფერჴამდე ძოწსავებრ სისხლით შესვარული
Line of edition: 36     იყო, ვითარცა ბადახშანისა ლალითა და ფრანგ-ფასანდისა
Line of edition: 37     იაგუნდითა^*^* შემკული. გაეღვიძა და დაღონებულმა შინამოსამსახურეთ
Page of edition: 881   Line of edition: 1     მოწოდება მოინება. ანაზდად ძილმან მიიტაცა.
Line of edition: 2     ნახა ერთი თეთრი ჯორი, თუ სთქვა, მეხსავით კლდეში
Line of edition: 3     გაიჭრებოდა და სასურველს სიცოცხლესავით ჩქარა მირბოდა.
Line of edition: 4     მაზედ შეჯდა და პირი აღმოსავალსა მიაპყრა, და მარტოჲ ვიდოდა
Line of edition: 5     და რაზომცა მსახურთა უყიოდა, ვერცა ქვეითი და ვერცა
Line of edition: 6     ცხენოსანი ორისა ქვეითის ფარეშის მეტი ვერ გაიცადა.
Line of edition: 7     მას სიზმართა შინა ესრე შეეშინა, ძლიერი შეხლტა და გამოეღვიძა.
Line of edition: 8     მეექუსედ კულავ ძილმან დასცა. იხილა, თავსა ზედა
Line of edition: 9     ცეცხლი ეკიდებოდა და მისსა ალსა ქუეყანა მოეცუა; შეშფოთებულსა
Line of edition: 10     აგრევე გაეღვიძა. მეშვიდედ, ძილისა ღვინისაგან
Line of edition: 11     შებნედილმან, ჩუენება იხილა: ფრინველი რამე თავსა აჯდა და
Line of edition: 12     ნიკარტითა ჰკორტნიდა. რა გაეღვიძა, ესეთი იყივლა, ყოველი
Line of edition: 13     სიახლის მყოფნი მოსამსახურე და მონანი მუნ მოცვი [ვნ] ეს.
Line of edition: 14     მეფემენ დიდებულნი იგი სიმშვიდით გარე შეაქცივნა და დაფარულისა
Line of edition: 15     ჩუენებისა შიშისა გამო კუდმოკუეთილისა გუელებრ
Line of edition: 16     და გუელნაცემ კაცსავით იღვლარჭნებოდა და ამას იგონებდა:
Line of edition: 17     ესე სხუადასხუაჲ / ჩუენება რამცა უნდა იყოს, რომელი ძლიერებისა      Page of alt.ed.: T_207
Line of edition: 18     კალამმან დასახნა, ანუ რა ღნიოში დასნი ერთმანეთს
Line of edition: 19     უკან შუდგესო? თქუა:

Line of edition: 20
შაირი Page of alt.ed.: C_507

Line of edition: 21        ერთი ვაება ვიხილე ზარისა უზარესია,
Line of edition: 22        მან გავლო, სხვაჲ მომიჴდა ზედიზედ უარესია,
Line of edition: 23        უძნელესი და უავე თან მოჰყუა ბავთთა წესია,
Line of edition: 24     და   ესოდენს ჭირსა ვინ გასძლებს, დიდი თუ უმცირესია?

Line of edition: 25        იტყოდა: ესე ძილისშორისნი ვის გავანდო, ანუ რომელსა      Page of alt.ed.: D_501
Line of edition: 26     ბრძენსა ავაჴსნევინოო? თქუა:

Line of edition: 27
ტაეპი

Line of edition: 28        ვის გავანდო ჩემო ზრუნვა, ან წამალი ვინ მაურვა?

Line of edition: 29        ესეთისა კუნესითა ღამის სიგრძესა ათენებდა და წყუდიადისა
Line of edition: 30     სიბნელესა უჩიოდა და იტყოდა

Line of edition: 31
შაირსა

Line of edition: 32        ღამე გაგრძელდა, ემსგავსა ოხჭანსა საუკუნესა,
Line of edition: 33        წყუდიადსა მოუკლებელსა, მას სულთა დამაყმუნესა.
Page of edition: 882   Line of edition: 1        გულს რად მიღამებ, ცისკარო, თუ ზიხარ შენსა უნებსა,
Line of edition: 2     და   თუ გინდა, მალ გამინათლებ ღამესა დასაწუნესა!

Line of edition: 3        ვირემ განთიადისა ნათელი პირსა მოიბრუნებდა და ღამის
Line of edition: 4     დაგრეხილობა წინამოთა ბრწყინვალებისა მოქმედებასა იწყებდა,
Line of edition: 5     ქაფურის რქანი ამბრის ღალიის ადგილს ბუსტიღის ჭახრაკი[ს]
Line of edition: 6     გარეშემო გამოჩნდებოდა, -- ამ ყოფით იყო.

Line of edition: 7
ლექსი

Line of edition: 8        მიწის სასითა, მზის სიცხით მცირე ლხინება მიეცა,
Line of edition: 9        შავის ნაღვლისა სარსმისსა დაცემად სვეტად მიეცა.

Line of edition: 10        მერმე ადგა, ქურუმნი რადგან მჭიშნესა ხუანჯისა გამჴსნელნი
Line of edition: 11     იყუნეს და სიბრძნისა თარგმანებასა შიგა ზედმიწევნულნი,
Line of edition: 12     მოიჴმო და გაუსინჯავად და ბოლოს გამოუძებნებლად
Line of edition: 13     რაჲცა ჩუენება ზმანებოდა, ყოველივე მათ უთხრა. მათ რა ესე
Line of edition: 14     გასაკრთომელი სიზმარი მოისმინეს და მეფისა პირსა შიშისა
Line of edition: 15     ნიში ნახეს, მათ მოახსენეს:
Line of edition: 16        -- ესეთი საზარელი ზმანება არცა ჩუენ გუასმია და არცა
Line of edition: 17     სხუათა ჩუენებისა ამჴსნელთა ყურად უღიათო, და თუცა მეფე
Line of edition: 18     გვადროებს, ჩუენ, თქუენი მონანი, შევკრბებით, რომელიც ეგეთი
Line of edition: 19     სიზმრისა ახსნისა წიგნები ბრძენთა ამხსნელთა აღუწერიათ,
Line of edition: 20     დავსჩხრეკთ და / სრულობით გამოვიკულევთ და მართალს      Page of alt.ed.: T_208
Line of edition: 21     შეტყობას მოგახსენებთო, და თუ რამ საზიანო იქნების
Line of edition: 22     მისგან მორჩენასაც კეთილის გზით მოვიძიებთო. თქუეს:

Line of edition: 23
ლექსი

Line of edition: 24        სიტყვითა მთქმელი სიტყუას სჩხრეკს: სიტყუას ძალი აქვს თუ რისა,      Page of alt.ed.: A_320
Line of edition: 25        გაუსინჯავსა სიტყვასა ჩხავილი სჯობან ტურისა!

Line of edition: 26        მეფემან ეგრე ქმნა. უბრძანა და იგინი გამოვიდნენ, თჳსად
Line of edition: 27     დასხდენ და გულბოროტობა, და ბუნების გარყუნილება და
Line of edition: 28     შურისძიება გამოაჩინეს და ერთი / მეორეს ეტყოდა:      Page of alt.ed.: C_508
Line of edition: 29        -- ამა მესისხლემან და უწყალომან ესოდენი ათასი მცირესა
Line of edition: 30     ხანთა ჩუენგანნი მოსწყვიდა და ჩუენი უნჯი და განძი
Line of edition: 31     მარბიელთა ქარსა / დაატაცებინა. აწ ჟამი ხელთა ჩუენთა მოცემულა      Page of alt.ed.: D_502
Line of edition: 32     და ამა მიზეზითა ჩუენი შური ვიძიოთო. აწ ჩუენ ამა
Line of edition: 33     ნაცვლისგებისა დროსა დავკარგავთ, მუქაფა როდესღა იქნებაო!
Line of edition: 34     თქუეს:

Page of edition: 883
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        მტერობა, მკერდთა შემწველი, ნდომასა შეუკრებია,
Line of edition: 3        კუამლსა გზა მიეც, გამოჴდეს, დრო შეგხუდეს საუბრებია.

Line of edition: 4        საქმისა ამის უმჯობესი ესე არს: ამა მეფესთანა ცუდი
Line of edition: 5     სიტყუა არ წავიცდინოთ, და დიდისა საცადელით მას შიშის
Line of edition: 6     ზარი დავსცეთ და ეგრე ვაუწყოთ: "ესე ზმანებაები ესრე ჩანს
Line of edition: 7     შვიდი დიდი და საზარელი შიში სულისა აღმაშფოთებელი
Line of edition: 8     წაგეკიდებიან, და თუცა ამათი გაშორება გნებავს, ამა საქმითა
Line of edition: 9     მოგეშორებიან: თქუენი სახელმწიფოს^*^* გამგენი, და რჩეულნი
Line of edition: 10     შინაყმანი და ხარჭანი უნდა სპეკალითა მოოჭვილითა ჴრმლითა
Line of edition: 11     მოსწყვიდო, და მათი სისხლი და სხვანიცა რამენი ერთსა
Line of edition: 12     ავაზანთა ჩავასხათ, და მას შიგა ჩასჯდეთ და ზედა თუალცემულისა
Line of edition: 13     ლოცვანი ვიკითხოთ და მით დაიბანოთ; მერმე წყაროს
Line of edition: 14     წყლით გაგრცხათ, ტანზედა ზავებული ზეთები გცხოთ და
Line of edition: 15     განკურნებული და განრომილი სადგომს მიბრძანდეთ. რა ამა
Line of edition: 16     გაგებითა მისსა მახლობელთა მოვაწყვედინებთ, იგი მარტოდ
Line of edition: 17     დარჩების, მერმე მაზედ მოვიცალოთ. რადგან ჟამსა ამას გულისა
Line of edition: 18     ჩუენისა ფერჴნი მისის რისხვისა ქაცუთაგან დაკოდილია
Line of edition: 19     იმედი მაქუს, საწადლის ჴე/ლითა სურვილის ვარდი მოვკრიფოთ,      Page of alt.ed.: T_209
Line of edition: 20     და საქმით ძლიერი მტერი სუსტობის ადგილს დავთრგუნოთ
Line of edition: 21     და ჩუენი ნება აღვასრულოთო." თქუეს:

Line of edition: 22
შაირი

Line of edition: 23        გულსა რა შრომის ეკალი ეცა, დაუწყებს ტკენასა.
Line of edition: 24        მაგრამ რა ნახავს სავარდეს, სალხინოდ მას სატკენასა
Line of edition: 25        აღარ დარიდებს ეკლისა ნუნათა მათ შეზრზენასა,
Line of edition: 26     და   საწადლის ვარდის საკრეფლად აქა-იქ იწყებს რბენასა!

Line of edition: 27        ამ საქმისათჳს ზაკული ვერაგობა და შჯულისა წინააღმდეგი
Line of edition: 28     შური დაასკუნეს, და მეფესთან მივიდნენ და ესრე
Line of edition: 29     მოახსენეს:

Line of edition: 30
ლექსი

Line of edition: 31        მეფეო შენი დალიჭი დოდცა მაღლოის სვიანად,
Line of edition: 32        მზეგრძელობისა ხანდაზმა შეგიმოკლდესო გვიანად!

Page of edition: 884
Line of edition: 1        ნათელმან მეფისა გონებამა ესე ჩუენებანი საცხადოდ იპყრას.
Line of edition: 2     ამა ზმანებათა ნიშანი ჭირი და ნავღელი და ზრუნვა და მოწყენის
Line of edition: 3     კიდე არა არის რა. ჩუენ ამა სიზმრისა მოვლენისა ესე
Line of edition: 4     გვიცნია: თუცა მეფე ჩუენსა სიტყუასა თჳსად წამლად იწამლებს
Line of edition: 5     და ყურად იღებს, მეფისა საზიანოსა სხვათზე გარდვიღებთ,
Line of edition: 6     და მეფესა ჭირსა მოვაშორებთ, და თუცა არა ისმენთ, --
Line of edition: 7     ნება თქვენი დამტკიცდეს, დიდსა ჭირსა მოელოდეთ და ქვეყანასა,
Line of edition: 8     და მეფობასა და სიცოცხლესა დაესალმეო.
Line of edition: 9        მეფე დიდად შეშინდა, გაბუცებისა ბაკსა შეეწყუდივა და
Line of edition: 10     სრულიად ცნო/ბამა მირიდა. რა ცნობა მოეცა, უბრძანა:      Page of alt.ed.: C_509
Line of edition: 11        -- ჴამს ამბვისა გზები გამიმარტოთო, რომელიცა მარგებდეს,      Page of alt.ed.: D_503
Line of edition: 12     მას შევეცადოო.
Line of edition: 13        მათ რა მათისა მზაკვარებისა თორნე გაჴურვებული იხილეს
Line of edition: 14     საცთურისა პურთა ცხობა დაუწყეს და ესრე მოახსენეს:
Line of edition: 15        -- ორნი იგი თევზნი, ბოლოზე ალას ამართულნი, ორნი
Line of edition: 16     შენნი ძენი არიან; გველი იგი ფერჴთა მობოკვლილი -- ირანდუხტ;
Line of edition: 17     ორნი ჭრელი იხვნი -- მწვანე პილონი; დიდი ღერღეტი
Line of edition: 18     -- თეთრე პილო, და თოხარიკი იგი ჯორი -- კეთილმოარული
Line of edition: 19     თქუენი ცხენი; ორნი ქუეითნი ფარეშნი -- ორნი ბედნიერნი
Line of edition: 20     აქლემნი; ცეცხლი, რომელი თავსა გეგზებოდა -- ბილარ^*^* ვეზირი;
Line of edition: 21     ფრინველი, რომელი თავსა გკორტნიდა -- დაბირი-ქამალ
Line of edition: 22     არის; სი/სხლით რომე ტანი შეგესვარა -- თქუენი შემკული      Page of alt.ed.: A_321
Line of edition: 23     ჯავარდენი ჴრმალია. ესე მისი ნიშანია, იგინი თქვენზედ იჴმარებენ
Line of edition: 24     და თქუენს ტანს სისხლით შეღებენ. ამა ჩუენებისა წამალი
Line of edition: 25     ჩუენ გვიპოვნია, თქვენი ორნივე ძენი მათის დედითურთ
Line of edition: 26     და ვეზირი და დაბირი-ქამალ,^**^* ცხენი, პილონი და
Line of edition: 27     აქლემნი იმ ჴრმლით მოსწყვიდო. მათის სისხლისაგან ცოტაცოტას
Line of edition: 28     მო/ვიღებთ; ჴრმალი იგი შემუსროთ და მას მკუდრების      Page of alt.ed.: T_210
Line of edition: 29     მძორთა თანა დაჰფლათ და მას სისხლთა ჩუენ ზღვის წყალთა
Line of edition: 30     გავაზაებთ, ტაშტთა ჩავასხამთ, და მას შიგა ჩაგსვამთ და თუალცემულისა
Line of edition: 31     ლოცვასა წაგიკითხავთ, და მის სისხლით მეფის
Line of edition: 32     შუბლზე ტილისმათა დავსწერთ და მჴართა და მკერდთა
Line of edition: 33     გცხებთ. სამსა ჟამსა ესრე მყოფი სჯდე, და მერმე წყლით
Line of edition: 34     იბანოთ და გამშრალს ზავებული ზეთები გცხოთ -- და ყოველი
Line of edition: 35     ბოროტი გაგეშორებისთო. მრავალი გამოძიება ვყავით და
Line of edition: 36     სხვის საქმით ვერა ღონე ვერ დავიდევით თქუენის მორჩენისაო.
Line of edition: 37     უთხრეს:

Page of edition: 885
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        ამ ვალალების მორჩენა თქუენი იქნების ამითა,
Line of edition: 3        ჩუენი თათბირი ეს არის, რაც გვითქუამს თქმითა სამითა.

Line of edition: 4        რა მეფემა ესეთი სიტყუანი მოისმინა, გაშტერებისა საჴმილმან
Line of edition: 5     მოთმინებისა და მძიმე ყოფისა საქონელნი^*^* დაუწვნა
Line of edition: 6     მწუხარებისა ქარმან მოცდისა და გასინჯვის ზვინი დასტაცა
Line of edition: 7     და ეგრე უბრძანა:
Line of edition: 8        -- ჵი, მოყრობის სახით მტერნო და დევისა ბუნების
Line of edition: 9     მსგავსნო ადამიანნო! ჩემი სიკუდილი თქუენისა რჩევისაგან
Line of edition: 10     უმჯობესია და მარმენიოს სასმლის შესმა თქუენისა
Line of edition: 11     სიტყვისა უტკბოსიო. ესენი, რომელი მე ჩემთა სულთაგან
Line of edition: 12     უფრორე მიყუარან, და ზოგნი ჩემის ქუეყანისა და სამეფოს
Line of edition: 13     სამკაულნი და სიმაღლისა და სიდიდისა აღმორძინებელნი
Line of edition: 14     თუცა ესენი მოვსრა, მე სული რითღა შემრჩებიან, ანუ მას
Line of edition: 15     სიცოცხლესა რა ჴელი ეყრებისო? თქუა:

Line of edition: 16
შაირი

Line of edition: 17        მე სიცოცხლე მისთვის მინდა, ცოლს უმზერდე ანუ შვილთა,
Line of edition: 18        ანუ ყმათა თანშეზრდილთა, ძვილს ეპოვნოს საქმე ძვილთა;
Line of edition: 19        თუ არ მყუანან, ბედს რას ვაქნევ, ცეცხლს მოუღებ, ვითა ცვილთა,
Line of edition: 20     და   ჩემის ნებით თავს მოვიკლავ, სულსა მივცემ მალ მახვილთა!

Line of edition: 21        თქუენ თურე სოლომონ ბრძნისა არაკი არ გასმიათო და      Page of alt.ed.: D_504
Line of edition: 22     იმათის სიტყვი/სათჳს პასუხის მიგება არ გულისხმა      Page of alt.ed.: C_510
Line of edition: 23     გიყოფიათო.
Line of edition: 24        ქურუმნი ევედრნეს: გვიბრძანე, როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 25
მეფემ ბრძანა არაკი

Line of edition: 26
[სოლომონ ბრძენი და ბობღანი]

Line of edition: 27        უსიტყვიათ, დიდი სოლომონ ბრძენი ესეთი მეფე იყო
Line of edition: 28     თჳსისა ნებისა გამვლენელი და მისისა წადილისა გამმართუელი;
Line of edition: 29     კაცთა, / ქაჯთა, და მიწაზედ მავალთა და ფრინველთა მისის      Page of alt.ed.: T_211
Line of edition: 30     ბრძანების მორჩილებისა ზოსტერი სულისა გუამსა ზედა
Line of edition: 31     შემოერტყათ; განგებულებისა მწერალსა ჴელმწიფებისა რიგი
Line of edition: 32     მისის სიმართლის ყდაში დაეტანებინა, პატივისა და გამოძიების
Page of edition: 886   Line of edition: 1     უნაგირი მისის ნიავქრის მსგავსის მარქაფისათჳს ზურგთა
Line of edition: 2     დაედგა.

Line of edition: 3
შაირი

Line of edition: 4        ცამდე საყდარი დაედგა, მზის უნათლესი სახელი,
Line of edition: 5        ჟამნი და დრონი მონობდეს, ქუეყნისა ბრძენი და ხელი,
Line of edition: 6        დევნი და ქაჯნი, რომელნი ჩუენს შჯულსა არ ვაახელი,
Line of edition: 7     და   ფრინველნი, თევზნი, პირუტყუნი მისის მონობის მძახელი!

Line of edition: 8        დღესა ერთსა მას განდეგილმა^*^* ერთისა სირჩითა უკუდაებისა
Line of edition: 9     წყალი მოუტანა და ეგრე უთხრა:
Line of edition: 10        -- ძლიერსა და მაღალსა და ყოვლის მპყრობელსა მეუფესა,
Line of edition: 11     რომელსა შენდა მოუცემია მოუშლელად მეფობისა საყდარი,
Line of edition: 12     ესე ნებასა შენსა ზედა მოუგდია, ანუ შესმად უკუდავებისა
Line of edition: 13     წყალი ესე და ბოლოდ სიკუდილისა სასმლისა აღარა გეშინოდეს,
Line of edition: 14     და ანუ ადრე წასვლად ჭირისა საპყრობილისა ვიწროებისაგან
Line of edition: 15     და მისვლად ვრცელსა მას სამოთხესა და სავანესა
Line of edition: 16     განსასვენებელსაო.
Line of edition: 17        სოლომან განკვირვებასა ჩავარდა და იტყოდა: სიცოცხლე
Line of edition: 18     ამისთჳს კეთილ არს, რომე მეორედ მოსლვისა სავაჭროსა შინა      Page of alt.ed.: A_322
Line of edition: 19     მრავალი სარგებელი კაცმან ჴელთ იგდოს; და სიცოცხლის
Line of edition: 20     მინდორი ესეთი რამ არის, რომელსა შიგა ორისავე სოფლისა
Line of edition: 21     საბედნიერო თესლი დაითესების და სიკუდილისაგან უკუდაებისა
Line of edition: 22     ბედნიერობის ნაყოფი აღმოეცენების. ამა სოფლისა ჴელი
Line of edition: 23     მოკლეა, რომელი მას გრძელსა ბედნიერობასა ვერა მისწვდების.
Line of edition: 24     მაშე, ყოვლის გზით სიცოცხლის გემო მას უკუდავებასა
Line of edition: 25     ვერ შეედრება, მაგრამ სიკუდილისა წესსა ჴამს კაცი დასჯერდეს,
Line of edition: 26     სამიოდ დღე თუცაღა ესხნეს, ნებასა ღ(მრ)თისასა უნდა
Line of edition: 27     ცდილობდესო. თქუა:

Line of edition: 28
ტაეპი

Line of edition: 29        სიცოცხლეს ამას ვეძახი, სულის ზრუნვაზედ დალიოს!

Line of edition: 30        კვლავ დაიყოვნა, რომე ადამიანთა, და ქაჯთა, და ქუეწარმავალთა
Line of edition: 31     და ფრინველთა მოხუცებულნი მოკრიბოს და მათ გამოარჩევი/ნოს,
Line of edition: 32     და რაჲცა მათ დაასკუნან, მან იგი ქნას. და ყოველთა      Page of alt.ed.: T_212
Line of edition: 33     მათ შემოკრებულთა მის უკუდაებისა წყლისა შესმა
Page of edition: 887   Line of edition: 1     ჰკითხა, და ყოველმან სულმან ესრე მოახსენა: უკუდაებისა უმჯობესი
Line of edition: 2     რაჲ იქნებისო? მოახსენეს:

Line of edition: 3
ლექსი Page of alt.ed.: C_511

Line of edition: 4        უკუდაებითა მოისთვლე დაულევნელი დღენია,
Line of edition: 5        ბერთა და ყრმათა სააჯოდ, სახვეწრად ეს შეზენია.      Page of alt.ed.: D_505

Line of edition: 6        სოლომან იკითხა:
Line of edition: 7        -- აქა მყოფთაგანთ გარდა სხვა ვინმე დარჩომილაო, რომე
Line of edition: 8     აქა გვაკლდესო?
Line of edition: 9        მათ მოახსენეს:
Line of edition: 10        -- ბაბღანი აქ არ არისო, და არცა თქუენი ბრძანება
Line of edition: 11     მისვლიაო.
Line of edition: 12        სოლომან მას საწვევრად ცხენი მიუვლინა, და არ მოვიდა
Line of edition: 13     მერმე ძაღლი მიუვლინა. რა ძაღლი მივიდა, მაშინვე ბაბღანი
Line of edition: 14     გამოჰყვა და მოვიდა.
Line of edition: 15        სოლომან უბრძანა:
Line of edition: 16        -- ერთი ძნელი საქმე გამიჭირდა, შენისა ბრძნისა რჩევითა
Line of edition: 17     ამა ხვანჯისა გამოგება მნებავსო.
Line of edition: 18        ბაბღანმა მოახსენა:

Line of edition: 19
ლექსი

Line of edition: 20        მე ვინ ვარ თქვენის რჩევისა ცნობის მიწდომის გაგებად.
Line of edition: 21        შენს ნატერფალსაც არ ღირსვარ თავსა გვირგვინად დადებად.

Line of edition: 22        მე თქუენი მონაჲ ვარ და თქუენთუის გაძნელებულისა ხუანჯისა
Line of edition: 23     გამოგება მე ვით შემიძლიაო, ანუ შენისთანას ბრძნის
Line of edition: 24     მეფისაგან ესეთი რჩევა რა საკითხავიაო? მაგრამ მდაბლისათჳს
Line of edition: 25     პატი<ვი> და წყალობა ამაღლებულის ხარისხთა
Line of edition: 26     მჯდომელისა და დიდებულისაგან არა საკვირველი არისო.

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        თქვენ მზე ხარ, მე ერთი მცირე ნაბერწყალისა წონანი,
Line of edition: 29        არა უცხოა დიდისგან, გადიდდეს მცირე მონანი.

Line of edition: 30        თუცა მაღალი მეფეთ მეფე ესეთსა წყალობასა მიყოფს
Line of edition: 31     გაძნელებული იგი მიბრძანოსო, რაიცა ჩემისა შემუსრვილისა
Line of edition: 32     გონებისაგან შეიძლების, მოვახსენებო.

Page of edition: 888
Line of edition: 1        სოლომან უბრძანა:
Line of edition: 2        -- კაცთა ჩამოღმა ცხენი ყოველთა ცხოელთა საუკეთესოჲა
Line of edition: 3     და ძაღლი ყოველთა საუა/რესოო. რასათუის უმჯობესისა მოგზავნითა      Page of alt.ed.: T_213
Line of edition: 4     არა მოხვედ და უარესისა პირითა მოხვედო?
Line of edition: 5        ბაბღანმა მოახსენა:
Line of edition: 6        -- თუცა ცხენი სიკეთით^*^* ქებულია და შემძლებელობით
Line of edition: 7     სრულია, მაგრამ მას დანდობის მოლი არ უძოვნია და არცა
Line of edition: 8     ერთგულობისა წყაროთაგან ცვარი უსვამსო. თქუა:

Line of edition: 9
შაირი

Line of edition: 10        ცხენის მინდობა არა ჴამს, მუხთალი არის ბუნებით,
Line of edition: 11        ხარჭიც მას მიჰგავს, ჴრმალიცა, ნებით არის თუ უნებით,
Line of edition: 12        სხუასა და პატრონს ორთავე ძალით მონებენ ცთუნებით,
Line of edition: 13     და   რომელიც ჴელსა მოჰკიდებს, მისია სხვის დაწუნებით!

Line of edition: 14        დანდობა რომელსაც გამოუცოხნია, ანუ ერთგულობისა
Line of edition: 15     წესთა დამტკიცებულა, თქუა:

Line of edition: 16
შაირი Page of alt.ed.: C_51

Line of edition: 17        ძაღლი მორჩილობს პატრონსა ერთგულობისა წესითა,
Line of edition: 18        მოამშიეროს, კარს უცავს ვაებითა და კუნესითა,
Line of edition: 19        წავა და სხუაგან გაძღება საჭმლითა უარესითა,
Line of edition: 20     და   მივა და მასვე მსახურებს, არ ეტყვის: დავრჩე მე სითა?

Line of edition: 21        მე თქუენგან წვევისა ბრძანება მიუნდობელისა და ერთგულობის
Line of edition: 22     უცოდინარის პირით არ ვისმინე, მიმდოსა და ერთპირის
Line of edition: 23     სიტყვით გიახელიო.
Line of edition: 24        სოლომონს მოეწონა / და მერმე უკუდაების წყლის შესმის      Page of alt.ed.: A_323
Line of edition: 25     საიდუმლო მას ჰკითხა. ბაბღანმა მოახსენა:
Line of edition: 26        -- მაგა წყალსა მარტოჲ თქუენ შესვამ ანუ თქუენთა მოყუარეთა
Line of edition: 27     და / საყუარელთაცა და ყმათაცა ასმევ, ანუ      Page of alt.ed.: D_506
Line of edition: 28     არაო?
Line of edition: 29        სოლომან უბრძანა:
Line of edition: 30        -- მარტოჲ ჩემია ბრძანება, მე უნდა შევსვაო; სხუათა ამაში
Line of edition: 31     წილი არ დაუდებიათო.
Line of edition: 32        ბაბღანმა მოახსენა:
Line of edition: 33        -- ჱე, მაღალო ჴელმწიფეო, შენ რომ ცოცხალ იყო და
Page of edition: 889   Line of edition: 1     ყოველივე თქუენი საყუარელი და მეყუარენი და მეგობარნი
Line of edition: 2     შვილნი და სახლეულნი და ნამსახურნი დაიჴოცნენ, რა ლხინი
Line of edition: 3     და შვება და რა სიცოცხლე გექნებისო? ესეთის სიცოცხლისა
Line of edition: 4     გამო რა იქნების? რომელსაც დღეგრძელობასა გაყრისა ჭმუნვაჲ
Line of edition: 5     აქუს, რითაღა გაისვენებსო? თქუა:

Line of edition: 6
შაირი

Line of edition: 7        ამ სოფელს მოყურის ალერსი სასიხარულოდ დიდია,
Line of edition: 8        მათ თანა ლხინი ნიადაგ არვისგან დასარიდია.
Line of edition: 9        საყუარელისა ჭურეტასა ვით სჯობს სავარდის კიდია,
Line of edition: 10     და   თუ არა მყვანდეს, რა ვიყო, უმათოდ ჴმელზედ ვლიდია?. /      Page of alt.ed.: T_214

Line of edition: 11        სოლომონ ესეთი სიტყუანი დია მოუწონა და ქება შეასხა.
Line of edition: 12     გესლსამსალანარევსა სასმელსავით მოერიდა და უკუდაებისა
Line of edition: 13     წყალი სადითაც მოეტანათ, მუნვე წარგზავნა.

Line of edition: 14
*
Line of edition: 15
* *

Line of edition: 16        ესე არაკი ამად მოვიუბნე, რათა სცნათ, მე უმათოთ სიცოცხლე
Line of edition: 17     არა მინდა, და ჩემი თუ მათი სიკუდილი მატ-ნაკლებობით
Line of edition: 18     არ გაირჩევაო. ყოველს მეფობასა და ყოველსა ქვეყნისა
Line of edition: 19     მპყრობელობასა ბოლოდ დასასრული აქუს, და რომელსაც
Line of edition: 20     ჴელმწიფეთა რაჲცა დიდება და პატიოსნობა ჰქონიათ, ბოლოდ
Line of edition: 21     ამავე მუხთლისა სოფლისაგან უნებურად წაუყუანიათ და საფლავთა
Line of edition: 22     შინა დაუკრძალავთ. ამა მოკუდავის ცხორებისათჳს
Line of edition: 23     და უხანოს ჟამისათჳს ესეთსა დიდს გასაცვიფრებელთა საქმეთა
Line of edition: 24     შინა ფერჴი რასათჳს შევდგა, ჴელითა ჩემითა სვესვიანობისა
Line of edition: 25     და პატიოსნობის საფუძველი რად დავარღვიოო? თუცა
Line of edition: 26     სხუა კურნება რამე შეგიძლიათ, შეკერბით და ამისგან უადვილესითა
Line of edition: 27     საქმითა მეწიენითო უთხრა:

Line of edition: 28
ტაეპი

Line of edition: 29        ამ საქმის ქნა არ მოჰჴდების, ჩემგან სცანით, არად, არა!

Line of edition: 30        ქურუმთ მოახსენეს:
Line of edition: 31        -- ცხონდი, მეფეო, უკუნისამდე! მართალი სიტყუა მწარეა
Line of edition: 32     / და ერთგულობით სწავლება -- საწყენი. ჩუენ ესე გვიკვირს      Page of alt.ed.: C_513
Line of edition: 33     მეფის სიბრძნისაგან -- სხუათ ვისმე სიცოცხლე თჳსსა
Page of edition: 890   Line of edition: 1     ბუნებასა და სიცოცხლესა ურჩევიაო და მათი ცხორებისათჳს
Line of edition: 2     თჳსი სასურველი სული ლამის გაწიროს, და სამკვიდროსა და
Line of edition: 3     ქუეყანისაგან ჴელი აიღოსო და გულის შემტკივართა სიტყუა
Line of edition: 4     არად შერაცხოს. ჴამს, უმიზეზო რჩევა დაიჯეროსო და ტკბილსა
Line of edition: 5     სულსა და ქუეყანის მპყრობელობასა ყოველივე ანაცვალოს.
Line of edition: 6     საქმე ესე რაჲ სასიხარულოა, ანუ რაჲ განსვენებისა
Line of edition: 7     მომატყვებელიო? ავისა და კაის საეროს გარჩევა ამით არის
Line of edition: 8     რომე უცოდველად და დაუზიანებლად მოიჭირვოს. ყოველს
Line of edition: 9     ჭკვიანსა, რაც რამ კეთილია, თჳსისა თავისათჳს უნდა უნდოდეს.
Line of edition: 10     მეფეთ წინაშე დაფარული არა არის რა .კაცი მრავლისა
Line of edition: 11     ჭირითა მოიგებს დიდებისა ხარისხთა და არცა ჴელმწიფებისა
Line of edition: 12     საუნჯეთა ნივთნი უცოდველად შემოიკრიბება. აწ სიცოცხლისა
Line of edition: 13     სენაკისა დატევება და ბედნიერობისა და დალიჭისაგან ჴელის
Line of edition: 14     ახრა ჭკუის სლვასა შინა შორავს. / თუცა მეფისა ბუნება      Page of alt.ed.: D_507
Line of edition: 15     უჭირველად მზეგრძელობს, ცოლი და შვილი არ დააკლდება
Line of edition: 16     და თუცა ჴელმწიფე ცოცხალა, სამკაული და ხვასტაგი და
Line of edition: 17     მისანდო მსახურნი ადრე იშოებიანო, / თქუეს:      Page of alt.ed.: T_215

Line of edition: 18
ტაეპი

Line of edition: 19        სხუა რომ არ იყოს, შენ იყო, შენი იქნების ყოველი!

Line of edition: 20        მეფემ რა ეს სიტყუები მოისმინა და მათი მზაკუარება ყურად
Line of edition: 21     იყო, მეტად ჭმუნვაში ჩავარდა და საწოლსა წავიდა და
Line of edition: 22     შვების დერეფნით მოწყენის სენაკსა შევიდა. თქუა:

Line of edition: 23
ლექსი

Line of edition: 24        თუცა არ ძალმიცს ტკივილი ჩემი ვაუწყო სხუასაო,
Line of edition: 25        ნავღლის სახლ შევალ, ჩემს გულსა უამბობ შერისხვასაო.

Line of edition: 26        მერმე ღ(მერ)თსა ეაჯა და სავედრებელი პირი მიწასა დასდვა
Line of edition: 27     და ცხელისა / ცრემლითა მიწათა დაალტობდა და გული      Page of alt.ed.: A_324
Line of edition: 28     უიმედობისა ცეცხლითა შეეწვებოდა, და მოთმინებისა კალოსა
Line of edition: 29     ხუავსა წარტაცებისა ქარმან მობერა და იტყოდა:
Line of edition: 30        -- ესე ჭირისა შავი ღრუბელი, რომელი ჩემზედა ნავღელსა
Line of edition: 31     წვიმს, სადით ამოჰჴდა და ამა ჭმუნვისა ლაშქარსა, რომელი
Line of edition: 32     სიცოცხლის, საუნჯისა მაფორიაქებელია, რომლისა გზითა
Line of edition: 33     მიჴამს განველტო? იტყოდა

Page of edition: 891
Line of edition: 1
ლექსსა

Line of edition: 2        მე ვიჯექ ერთსა ყურესა მჭვრეტელი საყუარელისა!
Line of edition: 3        ნეტარ, ვინ მიმცა ნავღელსა, ჭირთა მოცემად ჭრელისა!

Line of edition: 4        აწ საყურელთ მოწყვედა ვით გავიადვილო. ძეთა და თანამოდასეთა
Line of edition: 5     გაყრას უკან ჩემს სიცოცხლის დღეთა რა განსვენება
Line of edition: 6     ექნება? ძენი ჩემნი, თუალთა ჩემთა ჩენანი და გულთა
Line of edition: 7     ჭმუნვათა გამაქარვებელნი და ჩემის გარჯილის ცხოვრების სასონი,
Line of edition: 8     რომელნი ჩემისა სიკუდილისა შემდგომად მათი სახელი
Line of edition: 9     ჩემდა ნაცვალად მეფედ აღიწერებიან.... მაშა, ჩემი მეფობა
Line of edition: 10     რადღა საჴმარ იქნებისო? თქუა:

Line of edition: 11
ლექსი Page of alt.ed.: C_514

Line of edition: 12        მამაჲ არას ნატრულობს ამის მეტს ამა სოფელსა:
Line of edition: 13        კეთილის შვილის ყოლასა, მისის სათნოსა მყოფელსა!

Line of edition: 14        ირანდუხტ, რომელი მზისა წყაროსაგან მისი ყელ-ყური
Line of edition: 15     უბრწყინვალესად კამკამებს და მთოვარისა ნათელსა გარდამატებია,
Line of edition: 16     მი/სი პირისახე სვესვიანთა გამაშმაგებელია და მჭმუნვარეთა      Page of alt.ed.: T_216
Line of edition: 17     გამამხიარულებელი, და მისნი თმანი ღრუბლიანის
Line of edition: 18     ღამისაგან უშავეს ბნელმორეულიაო. თქუა:

Line of edition: 19
შაირი

Line of edition: 20        პირი უებრო, მთიები ქუეყნისა მანათობელად.
Line of edition: 21        წარბი ახლისა მთვარისებრ მოხრილად, შესამკობელად,
Line of edition: 22        მისის სხივითა მზის დისკო დამწვარი, გასაქრობელად,
Line of edition: 23     და   მის ბაგეთაგან სპეკალთა წყალი სწვეთს დაუპყრობელად.

Line of edition: 24        ალერსით გულთა წამღებელი, მეგობრობითა სულის მიმტაცებელი
Line of edition: 25     ჩემი ბილარ ვეზირი; მე უმისოდ რაჲ კეთილი მექნება,
Line of edition: 26     რომლის ნათელი რჩევა ძნელის საქმის მოსვლის ღამისა
Line of edition: 27     განმანათლებელი მზე არის და გულისა ნათლისა მომმატებელი
Line of edition: 28     სხივია და ყოველთა მრუმეთა განსაცდელთა შინა ბნელისა
Line of edition: 29     გამაქარვებელია! თქუა:

Line of edition: 30
ჩახრუხაული

Line of edition: 31        მისი კალამი, მტერთ საკალამი დაუშრომელი თუ არ მეწია,      Page of alt.ed.: D_508
Line of edition: 32        მეფობის ტახტი შეიქნას ნახტი, არვინ ექნება შემამხვეწია.²⁴⁰^*

Page of edition: 892
Line of edition: 1        თუცა დაბირი-ქამალ არა მყუეს, რომლისა საქმე დაკალმისა
Line of edition: 2     სიმარჯვე ჴელმწიფობისა რიგსა აწესებს, მისი მშვიდობის
Line of edition: 3     მყოფელი ფერჴი ჩემსა პატიოსანსა ტახტს წინ დგომით
Line of edition: 4     არ აშვენებდეს და თემთა გაგებასა, ქუეყნისა და საუნჯის
Line of edition: 5     მოვლასა და საგანძურთა შემოკრებასა არ იჭირვოდეს. მისი
Line of edition: 6     კალამი საბრძენო და მისი რჩევა, რომელი მაღლისა ცისა მაგალითისა
Line of edition: 7     დამსახველნი მისთა თითთაგან სწავლობენ და
Line of edition: 8     ღრმამსიტყუელთა საუბარი მისისა ტაბლისა ნამუსრევია, და
Line of edition: 9     მისი ნაწერი აღრალების ქვათაებრ ლხინის ბრწყინვალების
Line of edition: 10     აღმაორძინებელიაო. თქუა:

Line of edition: 11
შაირი

Line of edition: 12        ბუნება ქუელი, ტანსარო, თუცა ნახო ნარევი,
Line of edition: 13        ცეცხლი და წყალი, შეცული, არც გაყრით, არცა ნარევი,
Line of edition: 14        ბნელი ნათელზედ მიჯრილი, მათ ერთმანეთზედ ნარევი!²⁴¹^*
Line of edition: 15     და   ენა რიტორად მკითხველი, უსულით ნანარნარევი!

Line of edition: 16        თუცა ჩემი თეთრი პილო აღარა მყვეს, რომლისა ტყავი
Line of edition: 17     გავსილსა მთუარესა ჰგავს და მაღლის მოქცევისაებრ მომართჳთ
Line of edition: 18     მავალი, საგარეო საქმე და სანაპირო საზღვრები ვით დაიპყრობა,
Line of edition: 19     მტერთა ამბავი და ვერაგობა რით შეიტყობა? ოდესცა
Line of edition: 20     გასაცუდებელი წე/რილი ამა ორთა სახედველთა, რომელნი      Page of alt.ed.: T_217
Line of edition: 21     მასწავლებელნი და საქმეთა დამანახველნი არიან, მათთა მატიანეთა
Line of edition: 22     შინა აღიწერებიან, რომელნი მეფეთა დარაჯანი არიან
Line of edition: 23     ესე სახედველნი თუალნი, რომლისა / შემწეობისა ნიშანი მეფობისათჳს      Page of alt.ed.: C_515
Line of edition: 24     ურგებ იქმნებიან და ქუეყანისა განწესება და
Line of edition: 25     წვრთა და შერისხვა სრულობით განქარდების. თქუა:

Line of edition: 26
ლექსი

Line of edition: 27        მრისხანე ბასრით ჭურვილი, მტერთ უბრძოლელი ომითა,      Page of alt.ed.: A_325
Line of edition: 28        ღოჯის წვერითა ზღუდეთა დამრღვევი ზედ მიდგომითა.

Line of edition: 29        მტერთა საომრად ვითღა მივმართო, თუცა ორნი იგი პილონი
Line of edition: 30     არა მყვეს, რომელნი ბრძოლისა ჟამსა ღუარისა ჴმათა
Line of edition: 31     მსგავსად მებრძოლთა წარიტაცებენ და გრიგალსა ქართაებრ
Line of edition: 32     მტვერთა მსგავსად, აღაფქურევენ! თქუა:

Line of edition: 33
ლექსი

Line of edition: 34        ჩიჩვირით საბელს მომართვენ, მას ჭრელად დაუგრეხელსა,
Line of edition: 35        მჴართაგან ფრთეთა მოფხვრიან გმირთა ძალისა მკვეხელსა!

Page of edition: 893
Line of edition: 1        ომისა ჟამსა მტერთა რაზმი რითღა გავტეხო, წყობისა
Line of edition: 2     დროსა მჴედრობათა მარქაფა რითაღა გავარჩიო სწრაფად მოარულთა
Line of edition: 3     უაქლემოდ, / რომელთა სირბილსა ნიავ-ქარისა შიქრიკიცა      Page of alt.ed.: D_509
Line of edition: 4     მათს მტუერსა ვერ იხილვენ? თქუა:

Line of edition: 5
ლექსი

Line of edition: 6        ვით ცეცხლი ქაცვთა ნაგზები მისწვდის თავამაღლებულთა,
Line of edition: 7        ველთა ქარულად მავალსა ნახავ რაზმთმიახლებულთა!

Line of edition: 8        რაღა სიხარული ვიპოვნო ამა სასიხარულოთა ამბავთა ანუ
Line of edition: 9     მაღალი ბრძანება ვითღა გავჰფინო ქუეყანასა ზედა? არავის
Line of edition: 10        ქარის მსგავსად მორბედი, ძარღვბასროსანი, მეხისა მხგავსი
Line of edition: 11     ელვისა უსწრაფესი ჩემი ცხენი, რომელი ჰაერისა ტატანთა
Line of edition: 12     როსტომის რაშსა გულსა ჰკრევდა და სეერნობათა შინა სიჩქარით
Line of edition: 13     ხოსროს შაბარდახშის ცხენსა²⁴²^* წყაროსავით ცრემლთა
Line of edition: 14     დაათხევინებდა, / თქუა:      Page of alt.ed.: T_218

Line of edition: 15
ჩახრუხაული

Line of edition: 16        ძლიერი ცხენი, მგლად შევრაცხენი, შეტევებითა მტერთ დამცემელი,
Line of edition: 17        ველს მყის გალევდა, სისხლსა დალევდა მისის მებრძოლთა სუნთა მცემელი!

Line of edition: 18        რაღა სამღერელი ასპარეზობა ანუ ღუაწლისა მძლე მჴედრობა
Line of edition: 19     მოვინებო და მტერთ თავი ბრძოლის ჩოგნით ვითღა
Line of edition: 20     ავიტაცო? ჩემი მკუეთელი ჴრმალი, რომელიწყალსა ჰგავს და
Line of edition: 21     ჩხუბისა ცეცხლსა ზარგანჴდით დაშრეტს, და ცეცხლებრ
Line of edition: 22     ელავს, და ჩემის ქუეყნის პირისწყალი მისის შიშით მშვიდობით
Line of edition: 23     დარჩომილა. თქუა:

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25        ჩემს ლურჯსა ჴრმალსა ჯავარი აჩნია ზღუათა ფერია,
Line of edition: 26        ვით ცუარს მოუცავს იანი, ზედგომით შეუფერია!

Line of edition: 27        ომსა შიგა რომლითაღა ვიბრძოდე, თუცა ამათგან უიმედო
Line of edition: 28     შევიქნა? ჩემნი საყოლნი ჴელითა ჩემითა მოვსწყვიდნე, ქუეყანა
Line of edition: 29     რაღად მომინდების და სიცოცხლესა რაღა გემო ექნებისო?
Line of edition: 30     თქუა:

Page of edition: 894
Line of edition: 1
ტაეპი      Page of alt.ed.: C_516

Line of edition: 2        ვის ასრე დღენი სწრობია, ადრე სიკუდილი სჯობია!

Line of edition: 3        სიტყუა შევამოკლო. რა მეფე ერთსა დღესა და ღამესა
Line of edition: 4     ესეთსა საგონებელისა ზღუასა ცურევდა, მისი რჩევისა მარგალიტი
Line of edition: 5     ჴელთა საპყრობად ვერა პოვა. სახელმწიფოს^*^* გამგეთა
Line of edition: 6     შინა მეფის მოწყენისა და დაღრეჯის ეჭვი შევიდა. ბილარ
Line of edition: 7     ვეზირმან თქუა: "თუცა კითხუასა ვეცადო, მეფეთ მეფის
Line of edition: 8     ხუაშიადის ძებნა მეფისა უბრძანებელად მართებული არ არის
Line of edition: 9     და განწესებასაც შორავსო, და თუცა ყურთ არა უპყრა და
Line of edition: 10     დავიდუმო, ერთგულობასა არა შვენისო". ირანდუხტთანა მივიდა,
Line of edition: 11     დალოცა და ქება შეასხა და მოახსენა:

Line of edition: 12
ლექსი

Line of edition: 13        პატივის სრანი გიდგანან, მოფარდაგული ნახლებით,
Line of edition: 14        მისიმც მფარველი იქნების ზეცისა ძალნი ნახლებით!²⁴³^*

Line of edition: 15        თქუენსა სიბრძნესა არარა დაფარული მინახავს, და რა მე
Line of edition: 16     ამაღლებულისა და ცათა მობაძავისა კარისა სამსახური მიწყია
Line of edition: 17     და მით / პატიოსნებისა ხარისხი მიპოვნია, ჩემთჳს მეფესა      Page of alt.ed.: T_219
Line of edition: 18     არარა დაუმალავს და არცა ერთსა წამსა ჩემად ურჩეველად
Line of edition: 19     სხვა საქმე არა უქნია რა. გუშინ ორჯელ-სამჯერ ქურუმთა
Line of edition: 20     მოუწოდა და მათთანა რამე მოიუბნა. მასუკანის თავისწინა
Line of edition: 21     ზის და მოსწყენია და დაუღრეჯია. დღეს დედოფალი თქუენ
Line of edition: 22     ბრძანდებით და დღე და ღამე მისისა გულისა მომალხენელი
Line of edition: 23     ხართ, მეფესა წინაშე კადნიერი და იმედიანი და საგონებლისა
Line of edition: 24     ხუანჯთა გამომჴსნელი. აწ შენ ძალგიცს მეფის დაღრეჯილობისა
Line of edition: 25     ცნობა. თუცა ბრძანო, წინაშე მივედ, / საქმე გამო/ძიებით      Page of alt.ed.: D_510
Line of edition: 26     სცან და მეცა მაუწყე, ნუთუ ავი რამე იყოს და მე ადრე      Page of alt.ed.: A_326
Line of edition: 27     მისსა საქმესა შეუდგეო, ამისთვის, ქურუმნი იგი მეფის მოღალატე
Line of edition: 28     და მუხთალნი არიან, ჴერჴით მოივერაგონ რამე და
Line of edition: 29     საქმე ესრე მიწურონ, ბოლომ სიმწარე და ჭმუნვა მოსამკალად
Line of edition: 30     მოგვცეს, და მერმეღა სიმწუხარისა და ვაების ყოფა აღარას
Line of edition: 31     გვარგიაო. მოახსენა:

Line of edition: 32
ტაეპი

Line of edition: 33        ვიდრეღა საქმე არ ქნილა, წამალი მანამდის ცდილა!

Page of edition: 895
Line of edition: 1     ირანდუხტ ეპასუხა:
Line of edition: 2        -- ჩემსა და მეფეს შუა სამდურავმა რამემ გამოვლო და
Line of edition: 3        სიტყუანი რომელნიმე ქუშნი ითქუა. აწ მრცხვენიან მისთან
Line of edition: 4     შესვლად და ბაგისა დაძვრადო.
Line of edition: 5        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 6        -- ეჰა, ქუეყნიერო ანგელოზო, ცოტა სამდურავი და შემოწყრომა
Line of edition: 7     მოყუარულთ წესია, არათუ სიმძულვარისაგანაო. თქუა:

Line of edition: 8
შაირი

Line of edition: 9        მე გაწყენ, შენ შემომწყრები -- წესია ამა სოფლისა,
Line of edition: 10        უწყენლად ოდეს მოჰჴდება მორცხვთა დინება ოფლისა?
Line of edition: 11        შემოუწყრომლად სუფევა ყოფაა ზე საყოფლისა,
Line of edition: 12     და   მოყუარელთ შუა ჴშირია ტრფიალთ პირდაუყოფლისა.

Line of edition: 13        აწ შემოწყრომისა ჟამი არ არის; რადგან მეფე ესრე დაღრეჯილია      Page of alt.ed.: C_51
Line of edition: 14     და ძნელსა და გრძელსა საგონებელსა ჩავარდნილა
Line of edition: 15     და დიდი მოწყენა გულთა შესვლია, ჩუენ, მონათაგან, მისი
Line of edition: 16     შებედვა არ იკადრება, და ვერცავინ თქუენგან კიდე უმჯობესისა
Line of edition: 17     გასაღებითა კარსა ვერავინ გააღებს. მე თჳთ მრავალჯერ
Line of edition: 18     მასმია: რაზომცა მოწყენილი ვიყოო, თუცა ირანდუხტს შემოსულს
Line of edition: 19     ვნახავ, მელხინება და ჭმუნვა/ისა მახის წყენისაგან დავეხსნებიო.
Line of edition: 20     მაშე, ამა საქმისა ცდასა ჴელყავ და ყოველსა კაცთა
Line of edition: 21     ვალი დაგუადეო.
Line of edition: 22        ირანდუხტ მეფესა თანა შევიდა. შვენიერსა სამსახურსა
Line of edition: 23     უკანის ესრე მოახსენა: /      Page of alt.ed.: T_220

Line of edition: 24
შაირი

Line of edition: 25        მოწყენა, სულთქმა, ნავღელი ოდენ ნუმცა გაქვს ურვანი,
Line of edition: 26        რად დაღრეჯილხარ, რა გიმძიმს, სენი შვიდი გჭირს, თუ რვანი?
Line of edition: 27        შენით ხარობენ იგიცა, ვის აქუან ცრემლში ცურვანი,
Line of edition: 28     და   შენ შეგნატრიან ყოველნი, არსად მასმია მდურვანი!

Line of edition: 29        ჭმუნვისა და საგონებელთა ჩავარდნისა მიზეზი რაჲაო?
Line of edition: 30     თუცა ქურუმთა რამე მოუხსენებიათ და დაუნახვებიათ რამე
Line of edition: 31     მონათა ჴამს უბრძანო და ერთმანეთისა შეკითხულობითა და
Line of edition: 32     რჩევითა თქუენი სამსახური გაიმართოს-ყეო.
Line of edition: 33        მეფემან უბრძანა:
Line of edition: 34        -- ამა ამბავსა ნუ მკითხავ. თუცა ამას მოისმენ, ცნობა წაგივა
Line of edition: 35     და მოწყენა და ვაება გაგიმრავლდებისო.
Page of edition: 896   Line of edition: 1        ირანდუხტ მოახსენა:
Line of edition: 2        -- რადგან თქუენსა შეწყენასა თქუენი სახლეულნი და
Line of edition: 3     მსახურნი დაიჯერებენ, საზრუნავად არა კმაჲ არს მათთჳს
Line of edition: 4     ჭირად? თქუენი ბედნიერი სიმრთელე ყოვლის ვაების მოსვლის
Line of edition: 5     მომალხინებელიაო. მოახსენა:

Line of edition: 6
ტაეპი

Line of edition: 7        ათასი სული, საყუარლად სრული, შენ გენაცვალოს, ვით ძილსა რული!

Line of edition: 8        ღ(მერ)თ(მ)ან ნუ ქნას, დაღაცათუ თქუენსა ამაღლებულსა გულსა
Line of edition: 9     სამძიმარი სწეოდეს, მაშინცა სიჩქარე უჴამსია და არცა მოწყენისა
Line of edition: 10     თავისა მიცემა ჴამს. კაცთა სიკეთისა ნიშანი ესე
Line of edition: 11     არს: / ჭირთა შინა მყოვარება და გამაგრება მოიგოს და სიმტკიცის      Page of alt.ed.: D_522
Line of edition: 12     ფერჴზედ დაემყაროს. თუცა მტერთა სიავითა საზრუნავი
Line of edition: 13     რამე გაურმავლდეს, სიხარულითა და მოყვარეთ შეუწუხებლობითა
Line of edition: 14     იყოფებოდეს; რომელიცა ადამის ტომს მოუჴდეს
Line of edition: 15     იგი დაითმინოს და, ბოლოდ, რა საწადლის პირი თუალით
Line of edition: 16     ნახოს, ღ(მერ)თსა მადლობდეს და მისგან მონიჭებულად იტყოდეს.
Line of edition: 17     უთხრა:

Line of edition: 18
ლექსი

Line of edition: 19        გულო ჩემო, მოითმინე ზრუნვა ჟამით მოსავალი,
Line of edition: 20        ხვალ კეთილად შეგეცვლება მოცდის ვახშთა მოსავალი.

Line of edition: 21        მღვიძარი მეფე იგი არს, რომელსაც საქმე რამე გაუჭირდეს
Line of edition: 22     და ძნელი მოსავალი მიადგეს და მის გამო ცოდნა და
Line of edition: 23     მეცნიერება არ გაეფანტოს. თქუენ ღ(მრ)თით კიდე უფროსად
Line of edition: 24     მიზეზი მოკუჱთილი არა გაქუსთ და ზრუნვისა და ჭმუნვის
Line of edition: 25     წამალიცა შემზადებული წინა გიძესო. / უთხრა:      Page of alt.ed.: T_221

Line of edition: 26
შაირი Page of alt.ed.: C_518

Line of edition: 27        განძი, თემი და ლაშქარი შენა გაქუს დაუთუალავი,      Page of alt.ed.: A_327
Line of edition: 28        გადი, გარ დროშა ამართე, სპა იპყარ მისათუალავი;
Line of edition: 29        პირი საწადელს მიაპყარ, მით მოიშორვე თუალავი,
Line of edition: 30     და   გულთა ჭმუნვა და ნავღელი რად გიძეს დასამალავი?

Line of edition: 31        მეფემან უბრძანა:
Line of edition: 32        -- რაჲცა ქურუმთა მითხრეს, თუცა მისგანი ერთიცა მთასა
Page of edition: 897   Line of edition: 1     წავრჩურჩნო, მისი გარშემო სინის მთასავით კმოლვას დაიწყებს
Line of edition: 2     და საკვირველად აღგვიჩნდება. თუცა მისგანა დღეთა
Line of edition: 3     სინათლემა სცნა, მასვე ჟამსა ბნელად გარდაიქცევისო. უთხრა:

Line of edition: 4
ფისთიკაური

Line of edition: 5        მთუარე თუ ამით არ შეწუხდება, გლოვას არ იწყებს, გაპირბნელდება,
Line of edition: 6        ღრუბელი სისხლთა თუ არ იწვიმებს, სირცხვილის ოფლი თავს გარდედება!

Line of edition: 7        შენ ამას ნუ ეძიებ და ნურც ამისი შეტყობა დაგიჟენია;
Line of edition: 8     არცა მე ამისი თქმა შემიძლია და არცა შენ ამის მოსმენისა
Line of edition: 9     მოთმენაო.
Line of edition: 10        ირანდუხტ ეზომ ევედრა, მეფემ ყოველი თჳსის გულის
Line of edition: 11     ურვა და მწუხარება წარმოუთხრა. / რა ირანდუხტ ყოველივე      Page of alt.ed.: D_512
Line of edition: 12     მოისმინა, გულის ცეცხლისაგან შავი კვამლი ტვინთა ეცა და
Line of edition: 13     სიმწრისა ალი თუალთა კილოდამა გარდმოედი [ნა], მაგრამ
Line of edition: 14     რადგან დიდად მცოდინარი და მეცნიერებით სრული იყო
Line of edition: 15     ღვიძლთა შემწველი ჯავრი ჩანთქა და გული ადგილსავე
Line of edition: 16     თჳსსა დაამტკიცა და არა შეიძრა, და თქუა:

Line of edition: 17
ლექსი

Line of edition: 18        ჩუენ თუცა შენთჳს მოვკუდებით, უგზოდ არ მივიცვალებით,
Line of edition: 19        ათასი სხვა და მე სხუასთან შენს თავსამც ვენაცვალებით!

Line of edition: 20        მეფე ამისთჳს რად ზრუნავს? მონათ სული, თუცა თქუენისა
Line of edition: 21     დღისათჳს საჴმრად არა გეჴმარებოდეს, მაშა, რაღასა
Line of edition: 22     ჴელსა ჰყრი? თუცა თქუენი თავი ცოცხლებით ბძანდება
Line of edition: 23     თესლ-ტომნი არ მოგაკლდებიან, მოსამსახურეთა და ხუასტაგთა
Line of edition: 24     ნაკლებობა არ გექონება, მაგრა, რა ამა ზმანებისა ჭმუნვასა
Line of edition: 25     განერა და ბედნიერი გონება ამ იჭვისაგან გაწმდეს, მათ
Line of edition: 26     მუხთალთა ნათესაობათა ნუ მიენდობით, -- არავისი სიკუდილი
Line of edition: 27     გაუსინჯავად და გამოუკულეველად არა წესია. დაუყოვნებლად
Line of edition: 28     საქმისა ქნა არა ჴამს ჴელ-ყო, ამისთჳს / რომე უბრალო სისხლისა      Page of alt.ed.: T_222
Line of edition: 29     დათხევა ძნელია. ერთისა ცხოელისა სულისა მოკლვა
Line of edition: 30     დიდი ცოდვაა. ღ(მერ)თ(მ)ან ნუ ქნას და უბრალოდ ერთისა სისხლისა
Line of edition: 31     დათხევა სასინანულოდ შეიქნების და ჯოჯოხეთისა
Line of edition: 32     ტანჯვისა მიზეზად გაჴდების, ვაება გაამრავლებს და სარგებელი
Line of edition: 33     აღარ ექნების. თუცა ვისმე წარსრულისა მოქცევა და
Line of edition: 34     მკვდართა გაცოცხლება შეეძლოს, კაცი იგი საზღუარს გარდაცილებული
Line of edition: 35     იქნება. უთხრა:

Page of edition: 898
Line of edition: 1
ტაეპი

Line of edition: 2        ესე საქმე მე და შენის ჴელისაგან არ გამოვა.

Line of edition: 3        თჳთ ყოვლის მპყრობელმან მეფემან უწყის, ქურუმნი გძულობენ
Line of edition: 4     და შენი სიყუარული არა აქუსთ. თუცა ცოდნითა მეტნი
Line of edition: 5     არიან და იგავთა გამოთარგმანე/ბასა ცდილობენ, მაგრამე      Page of alt.ed.: C_51
Line of edition: 6     ყოველი შჯულის მპყრობელნი ავგუარად და ავბუნებად ხადიან
Line of edition: 7     მართალსა გზასა არა ვლელან, მათი გული ნიჭითა და პატივითა
Line of edition: 8     და ქონების მიცემითა არ გაკეთილდებიან. ძაღლთა, თუცა
Line of edition: 9     ოქროს საყელო შეაცვა, მისსავე ნათხევარსა ჭამს, და ღორსა
Line of edition: 10     თუცა კბილნი ოფაზითა მოუჭედო, მწვირესავე შინა იგორვებს.
Line of edition: 11     სიტყვისა სიგრძე ამა იგავსა მოიყუანს. თქუა:

Line of edition: 12
ლექსი

Line of edition: 13        სიბრძნე რა გულსა შეახო, მოყვასად შეგეთჳსება,
Line of edition: 14        სწავლა რა მწვირეს დამარხო, გუელად გაითჳსთჳსება.

Line of edition: 15        სიბრძნე^*^* ჴრმალსა ჰგავს, რომლისაგან ყოველნივე მოიკლვიან.
Line of edition: 16     თქუა:

Line of edition: 17
ტაეპი

Line of edition: 18        რაცა წმიდაა ბუნებით, სხუა თესლთა უკეთესია!

Line of edition: 19        მათი ბუნება და აგებულობა ყოველთა მტერთა უღაზოესია.
Line of edition: 20     კაცსა იგინი სიკუდილის მახეთა გააბმენ, ბოროტი თესლნი
Line of edition: 21     არიან და საქციელბილწნი, უჭკუონი და სულის მაზიანებელნი;
Line of edition: 22     ვერა / ადამიანნი მათგან კეთილისა ვერ შეიძენენ. მათი      Page of alt.ed.: T_519
Line of edition: 23     ჴრმლით დასჯა მართებულია; რაჲცა საჭურველი მტრისა საცემარია,
Line of edition: 24     იგინი მოყუარეთა მკერდთა შეახეთქებენო. თქუა:

Line of edition: 25
შაირი

Line of edition: 26        ავის კაცისა სწავლა და ნარჩევთა მიდევნებანი,      Page of alt.ed.: A_328
Line of edition: 27        მეკობრეთ მახვილს მიგუანან, თავს იდვან დიდი ვნებანი.
Line of edition: 28        მთვრალს ზანგსა ჴრმალი ჴელთ მისცე, მას მიანებო ნებანი,
Line of edition: 29     და   ეგრეა მათი მიყოლა, ირწმუნო მათი მცნებანი! /      Page of alt.ed.: T_223

Page of edition: 899
Line of edition: 1        მათი საწადელი ეს არის: ამა ზმანებისა აჴსნითა თჳსი შური
Line of edition: 2     იძიონ, რომელიცა მოსრვა მათი მეფისაგან აჴსოვსთ; ამისთჳს
Line of edition: 3     ესეთი ჴერჴი შეუწმასნიათ და მეფეთ მეფისათჳს ესრე
Line of edition: 4     დაუნახვებიათ, რომე ამით თჳსა წყლულსა გულსა სალბუნი
Line of edition: 5     დაადვან. მათი ვერაგობა ეს არის; თქუენი ძენი, კეთილბუნებანი,
Line of edition: 6     მათდა ნაცვლად მოსპონ და მეფე უშვილოდ გარდაავლინონ;
Line of edition: 7     კარის გამგენი და სახელმწიფოს^*^* მომვლელნი, ქუეყანათა
Line of edition: 8     მაშენებელნი, საუნჯეთა შემომკრებელნი, მოსწყვიდონ
Line of edition: 9     გლეხნი აღძრან, ლაშქარი უსასო ყონ, ქუეყნის მპყრობელთა
Line of edition: 10     საჴმარნი პილონი და აქლემნი და ცხენი გაგიქარვონ, რომე
Line of edition: 11     მეფე მარტოჲ დარჩეს. მე თქუენს მჴევალს რაღა ყოფა გამეწყობა?
Line of edition: 12     ჩემისთანა მხლებელი მრავალი გეშოებისთ, მაგრამე
Line of edition: 13     რა მეფე დამარტოვდების, მაშინ მათი გონების გესლსა წარმოსთხევენ
Line of edition: 14     და მათის გულთა დაფარულთა ნებათა ძლიერად
Line of edition: 15     გამოაჩენენ. აქამო[მ]დე მათი საქმარი ვედრება და მუდარობა
Line of edition: 16     იყო; აწ, რადგან ჟამი პოვეს და ნების სადავე ჴელთ იგდეს
Line of edition: 17     მოსარჩლედ წინ აღგდგომიან და ქუეყნისა არევა მოუწადინებიათ,
Line of edition: 18     საჩხუბარი კარები გაუხვამთ, რომე ესეთის სახითა მეფემ
Line of edition: 19     თჳსი საყოლნი მოასრულოს, მას უკან ლაშქარიცა მოიშლება,
Line of edition: 20     გლეხნიცა აოჴრდებიან; რომელიც მოლაშქრე და მოყმენი
Line of edition: 21     ორგულნი არიან, ათრიგსა ენასა გამოიბ/მენ და მტერნი      Page of alt.ed.: C_520
Line of edition: 22     გულისა ნებასა ეწევიან, თემი და ხვასტაგი ჴელით მიგეღება.
Line of edition: 23     მეფეთა მართებან მტერთა ხრიკთა მოეკრძალოდესო. თქუა:

Line of edition: 24
შაირი

Line of edition: 25        არამცა დასცდე საქმესა მუხთალთა მოცთუნებითა,
Line of edition: 26        მათი ნათქუამი ხრიკია ავის ბუნების თნებითა.
Line of edition: 27        მაფერებელი მოყუარე საბერველს ბერავს ნებითა,
Line of edition: 28     და   ღადრობის გზასა გიკეთებს საკიცხელ-გაგინებითა.

Line of edition: 29        თუცა მათ ქურუმთაგან ზმანების აჴსნა სასარგებლოა, ჴამს
Line of edition: 30     წამიცა არ დაიყოვნო; მაგრამ დაყოვნებისა და რჩევისათვის
Line of edition: 31     ერთიღა საქმე აკლიაო, / რომე სხვაცა ვინმეა, მეფისა ჩუენებისა      Page of alt.ed.: D_514
Line of edition: 32     გამოთარგმანება შეეძლოსო.
Line of edition: 33        მეფემ თქმა უბრძანა და ირანდუხტ მოაჴსენა:
Line of edition: 34        -- საქმის გამომკულეველი, ბრძენი და მაცნიერი. თქუა:

Page of edition: 900
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        იგია ზე განგებისა საიდუმლოთა მპოელი,
Line of edition: 3        მისი გონება ზეცას აქვს და მისი ცნობა ყოელი! /      Page of alt.ed.: T_224

Line of edition: 4        ამჟამად ხუზარას მთასა სადგურობს, ერთსა ქუაბისა ყურესა
Line of edition: 5     დასჯერებია და მუნ სავედრებელსა იაჯის. თუცა მისი გუარიცა
Line of edition: 6     ქურუმთაგანია, მაგრამ სიწმიდითა, სიმართლითა და მინდობითა
Line of edition: 7     დია წარმატებულია. მისი საქმე ყოველთა უსრულესია.
Line of edition: 8     ესეგუარისა საცოდინრისა გამომეძიებელი და შემტყობია.
Line of edition: 9     თუცა მეფემ მისმენს, და მის ნახვას ამჯობინებს და ზმანებას
Line of edition: 10     მას მიანდობს, ქურუმთა გამოთარგმანებას უბრძანებთ, უეჭველია
Line of edition: 11     იგი გამოგიცხადებს; და თუცა მისი სიტყუა, ქურუმთასა
Line of edition: 12     ემოწმა, რაღა ყოვნება გინა, ყოველივე ყავ; და თუცა მათი
Line of edition: 13     სიმტყუვნე გამოაჩინოს, მეფისა ნათელმან გულმან გამოიძიოს
Line of edition: 14     და მათ ორგულთა საქმე ეგრე გააგოსო.
Line of edition: 15        მეფესა ესე დიდად იამა და ცხენი მოითხოვა და სწრაფად
Line of edition: 16     ქარიდონ^*^* ბრძენთან მივიდა, და მისის პირისა ნახვითა ბედნიერობა
Line of edition: 17     პოვა და ერთმანეთი დიდისა პატივითა მოიკითხეს.
Line of edition: 18     ბრძენმა დალოცა და მოახსენა:

Line of edition: 19
შაირი

Line of edition: 20        სენაკი გამიწალკოტდა, აყუავდა სრულად არენი,
Line of edition: 21        რადგან მებაღე ვიხილე ფერჴითა აქა მბარენი,
Line of edition: 22        იოსებისთჳს იაკობს ვით ცრემლი სწვეთდა მწარენი,
Line of edition: 23     და   რა ნახა, ენამ ვითა თქუას დღე მისი გასახარენი?²⁴⁴^*

Line of edition: 24        მოახსენა:
Line of edition: 25        -- თქუენი გამარჯვებულის ავჟანდის აქა მოშრომისა მიზეზი      Page of alt.ed.: A_329
Line of edition: 26     რაჲაო? რად არ მიბრძანე, მე გხლებოდი: მოსამსახურესა
Line of edition: 27     მართებს პატრონის სამსახურად მისვლაო. მოახსენა:

Line of edition: 28
შაირი

Line of edition: 29        ხლება, მოსლვა და მონობა წესი ჩუენია შენისად,
Line of edition: 30        ჩუენ მოგვანებო, იგი ჴამს, გიახლოთ ასაშენისად,
Line of edition: 31        თქუენ პატრონი ხართ, მეფურად სჯდე შუქთა მოსაფენისად,
Line of edition: 32     და   რად დაშვერ, რად გაიტანჯე ესრე თავისა წყენისად?

Page of edition: 901
Line of edition: 1        თქუენსა ბედნიერსა პირსა ფერის კრთომის ნიში ატყვია      Page of alt.ed.: C_521
Line of edition: 2     და შეწუხებულობა რამე მეფისა სახესა გამოსჩენია / ამა      Page of alt.ed.: D_515
Line of edition: 3     ჭმუნვისა სახე დამიდევ, სამძიმარისა წარმოთქმა სჯობიაო.
Line of edition: 4        მეფემ ყოველი თჳსი მწუხარება და ქურუმთაგან სიზმრის
Line of edition: 5     ახსნა სრულობით წარმოუთხრა. ქარიდონ^*^* გაკვირვებასა მიეცა
Line of edition: 6     და თავი გახარა და საგონებლობისა ნეკსა კბილითა იკბინა და
Line of edition: 7     მოახსენა:
Line of edition: 8        -- მეფე საქმესა დამცდარა და ამა ხვაშიადისა მათი თქმა
Line of edition: 9     ურიგოდ უქნიაო. / მოახსენა:      Page of alt.ed.: T_225

Line of edition: 10
ტაეპი

Line of edition: 11        ყოველი ყური ვერ შესძლებს ხუაშიადისა სმენასა!

Line of edition: 12        მეფემან იუწყოს: მათ ბრძენთა ამა ჩუენებისა გზა გაუმრუდებიათ
Line of edition: 13     ამით, რომე არცა ჭკუვისა გაგება აქვსთ და არცა
Line of edition: 14     დანდობისა სიმტკიცე. აწ მეფესა დიდი სიხარული მართებს
Line of edition: 15     და ამა ზმანებისათჳს მადლობა ღ(მრ)თისა, გლახაკთა და დავრდომილთა
Line of edition: 16     მიცემა, და ქურივთა და ობოლთა შეწყალება და
Line of edition: 17     მსხვერპლის შეწირვაჲო. ესე ბედნიერობისა სახეა და სიდიდისა
Line of edition: 18     და პატიოსნობის მოსწავებაჲ. ამა ჩუენებისა ახსნა ესრე
Line of edition: 19     ჩანს -- ესე ჩემი ნათქუამი და ნდომა ერთმანერთსა შეუდგსო.
Line of edition: 20     მოახსენა:

Line of edition: 21
შაირი

Line of edition: 22        ცა დაგიმშვიდდეს მბრუნავი, საწადლის მომძღნობარია,
Line of edition: 23        სვე-ბედი ჟამად გიწვიმოს, აგიჴდეს ნაუბარია,
Line of edition: 24        შენს წინა მთანი დამდაბლდენ, ფერჴთა მოგეგოს ბარია,
Line of edition: 25     და   ზეცისა ძალი გფარევდეს, გიტვირთოს ანაბარია.

Line of edition: 26        აწ მე ამა ზმანებასა მართლობით გამოგითარგანებ და მათ
Line of edition: 27     მატყუართა სიცრუვით ნასროლსა ისარსა მეცნიერების ფარსა
Line of edition: 28     ავასხლეტინებო. თქუა:

Line of edition: 29
ტაეპი

Line of edition: 30        თუ შენ გაქუს-ყე ისარი, მეცა მოპყრია ფარია!

Line of edition: 31        პირველ ნახული ორნი იგი თევზნი, რომელი ალას აემართნენ,
Line of edition: 32     ესე იგი არს -- სარანდიბის მჴარით დესპანი მოგივა
Page of edition: 902   Line of edition: 1     ორსა დიდსა პილოსა და ოთხასსა გათლილსა რუმანის წითელს
Line of edition: 2     იაგუნდს მოგიძღვნის, რომელიცა ბროწეულისა მარცვლის
Line of edition: 3     უკუსაწბილებლად სისხლით ავსილიყოს და მისის ფერის
Line of edition: 4     სირცხვილით ნაკუერცხალი ხის ფუღუროთა თავსა იმალევდეს;
Line of edition: 5     ორი იგი იხვი და ერთი ღერღეტი, რომელი მეფისა უკან
Line of edition: 6     ფრინვიდენ და მის წინ დასხდენ -- ორი ცხენი და ერთი ჯორი
Line of edition: 7     დოლის^*^* ჴელმწიფესა თქუენის სვიანობისათჳს წარმოუძღვნია.
Line of edition: 8     ცხენნი ესეთნი, ქუხილებრ მჴვივანნი და სლვითა ელვაებრ
Line of edition: 9     სწრაფნი, და გულითა გონიერნი და ყურმახვილნი. / თქუა:      Page of alt.ed.: T_226

Line of edition: 10
შაირი

Line of edition: 11        მისი ლუმბითა ქუეყანა ახალს მთუარესა მიგავსა,
Line of edition: 12        ყრნი ჰაერთა შუბად ჩანს, ურას არა გავს იგ ავსა,
Line of edition: 13        დეზის ცემითა არ დაშვრეს, არცა დაუმჭლდეს, იგავსა,²⁴⁵^*
Line of edition: 14     და   ლაგამს არ შეუშინდება, ვით ბრძენი ღრმასა იგავსა!

Line of edition: 15        ჯორი ესეთი -- ცეცხლისა სიმალედ, მეხისა სისწრაფედ      Page of alt.ed.: C_52
Line of edition: 16     ვიწრო გზათა და კაპანგამრბენელი, ლუმბითა ქვისაგან ტატანთა
Line of edition: 17     მსგავსთა ცეცხლთა ისროდესო. თქუა:

Line of edition: 18
ლექსი

Line of edition: 19        ვეცხლჩლოქი, აღვიროფაზი, სწრაფად სლვა დაუყოვნელი,
Line of edition: 20        ზეცისა მოლთა მძოვარი, სმად მთვარის წყაროს მპოვნელი!

Line of edition: 21        გველი იგი, რომელი ფერჴთა შემოგბოკულია, ერთი ჴრმალი      Page of alt.ed.: D_516
Line of edition: 22     იქნება ცეცხლის მსგავსი, წყლიანი, რომელმან ბრძოლასა
Line of edition: 23     შიგან მინის წყაროსაგან იაგუნდის წყალი ადინოს და ალმასისი
Line of edition: 24     პირით ამარტის ჯამთა ძოწისა ფერი ცუარი / ჩააყენოსო.      Page of alt.ed.: A_330
Line of edition: 25     თქუა:

Line of edition: 26
ლექსი

Line of edition: 27        გამაჯვება და მძლეობა შენს ჴრმალს უპყრია ჭერითა,
Line of edition: 28        მაღლა იძახის: დაკოდე, მოკალ, გაკუეთე ჭერითა!

Line of edition: 29        მეფეს თჳსი თავი სისხლითა შებღალული რომე უნახავს --
Line of edition: 30     ერთი თუალ-მარგალიტით შემკული არღავნის ფერი ბისონი
Line of edition: 31     ყაზანის ქუეყანით თქვენს სარიქიფოში შევაო, და თეთრს
Line of edition: 32     ჯორსა რომე მჯდარხარ, ესე არს, ბიჯანგარისა მეფე თეთრსა
Page of edition: 903   Line of edition: 1     პილოსა მოგიძღუნის, ესეთსა, დიდად გაგეხარნეს. ესეთი პილო
Line of edition: 2     იქნება, მძლავრთა ლაშქართა სისხლის სმით ბეჟმედის
Line of edition: 3     ჩიჩვირითა ლალის ფერისა წყლითა დაითროს და რკინისა
Line of edition: 4     კლდით გამოსულის გუელვეშაპებრ ერთის შებერვით ქუეყანა
Line of edition: 5     შეძრასო. თქუა:

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7        მთა-ბართა დაუმძიმდება სიდიდით მისი ტანია,
Line of edition: 8        ბორცვთ უდიდესი ოთხ სვეტით, სარებლად ვით სატანია!

Line of edition: 9        მეფისა თავსა ზედა ხილული ციცხლებრ მოტყინარე -- მას
Line of edition: 10     ძღვენთანა გვირგვინი იქნება, თქუენისა მაღალსვეობისა საფერი,
Line of edition: 11     რომელსა თავი თჳსი ცისაგან უპატიოსნესად შემკობილი
Line of edition: 12     ეგონოსო. / თქუა:      Page of alt.ed.: T_227

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        გვირგვინი პატიოსანი სჯობს მეფეთ დასაბურესა,
Line of edition: 15        გავსილ მთუარულად ანათობს ქუეყნისა ოთხსავ ყურესა!

Line of edition: 16        ფრინველი, რომელი თავსა მეფისასა კორტნიდა, იგი მცირე
Line of edition: 17     რამე გეწყინების და ეგოდენი ზიანი არა მოსდევს რა. მე
Line of edition: 18     ესრე მგონია, მცირეთა დღენი წარვლიან, ერთმა ვინმე სასურველმან,
Line of edition: 19     ანუ მოყვარემან, ანუ კაის მდომმან გაწყინოს რამე და
Line of edition: 20     ბოლოდ უმჯობესი სიხარული მოგეცესო. ესე არს მეფისა
Line of edition: 21     ძილისშორისნი და მისი გამოთარგმანებაჲ; და შვიდნი იგი
Line of edition: 22     ჴმანი საცხადოა: შვიდგზის დესპანნი მეფისა სვიანთა კართა
Line of edition: 23     ძღუენთა მოიღებენ და მეფე ამა კეთილსა არმაღანთა მოღებასა
Line of edition: 24     ზედა მხიარულ იქმნების და გულჴსნილად დადგების. მეფეთაგან
Line of edition: 25     ჴამს ცრუთა და უგვანთა კაცთა თჳსი საიდუმლო არ გაანდოს
Line of edition: 26     და გამოუცდელსა ვისმე თჳსი რჩევა არ უთხრასო.
Line of edition: 27     მოახსენა:

Line of edition: 28
ლექსი Page of alt.ed.: C_523

Line of edition: 29        რაცა კაცი ასს საქმეში არ გესინჯოს, არ გეცადოს,
Line of edition: 30        ხვაშიადსა ნუ გაანდობ, რაგინდ მრავალს შეეცადოს!

Line of edition: 31        ეს დაიჯერე, უგვაროსა და უწმიდურსა და უპირისწყლოს      Page of alt.ed.: D_517
Line of edition: 32     მოერიდე. უთხრა:

Page of edition: 904
Line of edition: 1
შაირი

Line of edition: 2        კაცსა ღრუბლურად მტირალსა, ზედიზედ ცრემლმდინარესა,
Line of edition: 3        მუხთლის მოყვსითა სტკივიან, უცია გულსა არესა;
Line of edition: 4        თუ ენით დაჰკოდს, ვით ჰკურნებს, ქვიშას ადებდეს გარესა,
Line of edition: 5     და   ენაა ლუგი მახვილი, სჯობს ბასრსა გამკუეთარესა!

Line of edition: 6        რა მეფემ ესე მოისმინა, ღ(მერ)თსა მადლობით თაყუანი სცა
Line of edition: 7     და მის პატიოსნისა და კეთილმოღვაწისაგან შენდობა მოიღო
Line of edition: 8     და თჳსსა სამყოფსა წამოვიდა. რა მეფე მხიარულითა გულითა
Line of edition: 9     თჳსსა სრასა გარდაჴდა, დესპანნიცა იგინი მისის მდიდრის
Line of edition: 10     ძღუნითა შვიდ დღემდე ზედიზედ მოვიდნენ, ვითა მან ბრძენმან
Line of edition: 11     ძილისშორისნი აუჴსნა. დღესა მეშვიდესა მეფემან ძეთა
Line of edition: 12     თჳსთა, და ირანდუხტს, და ბილავარ ვეზირსა და ქამალ დაბირის
Line of edition: 13     მოუწოდა და ჰრქუა:
Line of edition: 14        -- დიდად შევსცეთი, რადგან ჩემი ზმანება მტერთა ჩემთა
Line of edition: 15     გამოუცხადეო. / თუცა ღმ(რ)თის მოწყალებასა ეშმაის საბრჴისაგან      Page of alt.ed.: T_228
Line of edition: 16     არ დავეფარე და ირანდუხტის გამორჩევა არ მომესმინა
Line of edition: 17     მათ ძაღლთა განზრახვითა ჩემსა სახლსა დავარღვევდი და
Line of edition: 18     ჩემთა სასურველთა საძულველად და მოსასვრელად შევიქმოდი.
Line of edition: 19     რომელიცა სრულისა ბედნიერობისა მქონებელია, ჴამს
Line of edition: 20     თჳსი განზრახვა თჳსსა კეთილის მდომესა აუწყოს და ქნასა
Line of edition: 21     შინა დაყოვნება და საგონებელი გაიგრძელოსო. თქუა:

Line of edition: 22
ტაეპი

Line of edition: 23        ვინ საქნელი უთადბიროდ მოინებოს, არ იქნება.

Line of edition: 24        და ბრძანა:
Line of edition: 25        -- ჩემსა სასურველსა ირანდუხტს, რომელმან ამ ზმანებასა
Line of edition: 26     უშფოთველად განმარინა, ჴამს ამა არმაღანთაგან წილი
Line of edition: 27     მიუბოძოო; რომელი ამა საქმესა კეთილად ეცადა, მუქაფა
Line of edition: 28     უნდაო. ბილავარ ვეზირსა უბრძა/ნა: ირანდუხტს ამა საქმისა      Page of alt.ed.: A_331
Line of edition: 29     ნაცულისგება შენ გამოურჩივეო.
Line of edition: 30        ბილავარ მოახსენა:
Line of edition: 31        -- მონანი ამისთჳს არიან, რომე ყოვლისა ჭირისა მოსლვასა
Line of edition: 32     ზედა ფარებრ შეიცუალნენ და პატრონისათჳს სული და
Line of edition: 33     ჴორცი გაწირონო! მოახსენა:

Line of edition: 34
ტაეპი

Line of edition: 35        ვის შემწედ ჰყუანან მეფენი, რად უნდა მეხუაიშნენი.

Page of edition: 905
Line of edition: 1        მაგრამ ეგე ანგელოზებრივი დიდისა საცდელითა ცდილა.      Page of alt.ed.: C_524
Line of edition: 2     ამა პატიოსნებთაგან ანუ მოთუალული გჳრგჳნი და ანუ / საჴელმწიფო      Page of alt.ed.: D_517
Line of edition: 3     არღავნის ფერი ბისონი ჰფერობსო, რომელიც გამოირჩიოს,
Line of edition: 4     იგი უბოძოსო.
Line of edition: 5        მეფემან მის ორისავე წაღება ირანდუხტის სადგომად
Line of edition: 6     ბრძანა და თჳთც მუნ მივიდა და ვეზირი თან შეიყუანა. სხვა
Line of edition: 7     ერთი ჴარჭა ჰყუა მეფესა, სახელად ბაზმაფრუშ ეწოდა. შვენიერი,
Line of edition: 8     მწყაზარი, ქუეყნისა მანათობელი, მზეს მისის სირცხვილითა
Line of edition: 9     პირსა საბურველი ჩამოეფარებინა და ცუარნი ვარდის
Line of edition: 10     ფურცელი, მისგან გამკრთალი, ზურმუხტის ტევრთა შინა
Line of edition: 11     იმალებოდა. თქმულა:

Line of edition: 12
შაირი

Line of edition: 13        წარბბრტყელი, ტუჩპატარაჲ, ვარდის ფურცლებრი ღაწვია,
Line of edition: 14        კბილმარგალიტი, ღრძილძოწი, ენაშაქარი აწვია, /      Page of alt.ed.: T_229
Line of edition: 15        ტანად სარო და პირად მზე, მჭვრეტელთა ჭირნი აწვია,
Line of edition: 16     და   მისთა ტრფიალთა უწყალოდ ცეცხლთა მომდები აწვია!²⁴⁶^*

Line of edition: 17        მეფესა დიდად უყუარდა და მისგან ირანდუხტის ხატოვნებასა
Line of edition: 18     და შუენიერებას შინა დიადი ჩხუბი შექნილიყო. სიკეკლუცისა
Line of edition: 19     და სიმწყაზრის მოყვარე მეფე ერთსა ღამესა მასთან
Line of edition: 20     იყვის და ერთსა ღამესა ირანდუხტისა თანა. მაშინ საჯალაბოთა
Line of edition: 21     სრათა მეფემან ბაზმაფრუშის მოყუანებაცა ბრძანა და
Line of edition: 22     გვირგვინისა და ბისონის მოღებაცა. რა მოიღეს, ერთისა
Line of edition: 23     ირანდუხტისაგან რჩევა ბრძანა და მეორისა ბაზმაფრუშის
Line of edition: 24     მიცემა. ირანდუხტს გვირგვინი უნდოდა და მას სჭვრეტდა
Line of edition: 25     ბილავარს მიხედა, რათა ანიშნოს რომლისა რჩევა; ბილავარ
Line of edition: 26     ბისონისათჳს თუალი უყო, ზედ მეფემა შეხედა. რადგან ირანდუხტ
Line of edition: 27     მეფისაგან ნიშნების ცნობა შეიტყო, გვირგვინი აიღო
Line of edition: 28     მეფის უაზრელობისათჳს, და ბილავარ თუალი გაიელმა, რომე
Line of edition: 29     მეფესა თუალისა ქნისა ეჭვი არა შესლოდა. მართ ორმოციღა
Line of edition: 30     წელი იცოცხლა, და რა მეფესთან შევიდის, თუალი ნიადაგ
Line of edition: 31     გაიელმის.
Line of edition: 32        თუცა ვეზირი ბრძენი და გაკრძალული არ ყოფილიყო, მათ
Line of edition: 33     ორთავე სული წარეწირებოდაო. თქმულა:

Line of edition: 34
ლექსი

Line of edition: 35        რომელმანც კაცმან ჭკუასა საქმე მიანდო, აზიდა,
Line of edition: 36        მას ჭირის მახემ ვერ ავნო, ვერც დასარჩობლად აზიდა!²⁴⁷^*

Page of edition: 906
Line of edition: 1        ირანდუხტ გვირგვინი ირჩია და აიღო, ბაზმაფრუშ
Line of edition: 2     ბისონის ნდომითა ვარდს დაემსგავსა. რადგან მეფესა თითო
Line of edition: 3     ღამესა თითოსა სადგომი გაესაკუთრა, / იგი ღამე ირანდუხტისა      Page of alt.ed.: D_519
Line of edition: 4     რიგი იყო და მუნ ბძანდებოდა; ირანდუხტ გონების განმანათლებელისა
Line of edition: 5     და გულისა დამბმელისა წინამოთა და პირითა
Line of edition: 6     მასპინძლობდა. თქუა:

Line of edition: 7
ლექსი Page of alt.ed.: C_525

Line of edition: 8        მუშკით თმანი დაებანა ზროთა გუელებრ დანაკიდად,
Line of edition: 9        მოვანებულს მთვარეს წარბნი გარდეშალა კიდის-კიდად.

Line of edition: 10        გვირგვინი იგი თავსა ებურა და ოქროსა ტაბაკითა მეფისა
Line of edition: 11     საჭმელი ჴელთ ეპყრა, მეფეს მოეგება, და სიყვარულითა მეფემან
Line of edition: 12     ჭამა დაუწყო და მას ელაღობებოდა და ელაციციებოდა და
Line of edition: 13     გულისა / თუალსა მისის სურვილით ინათლებდა. მაშინ ბაზმაფრუშ<ს>      Page of alt.ed.: T_230
Line of edition: 14     იგი ბისონი შეემოსა და ახლორე გამოუარა ვარდებრ
Line of edition: 15     წითელმან და მთვარულად გავსილმან. უთქუამთ:

Line of edition: 16
შაირი

Line of edition: 17        არღავნისფერი ემოსა, ვით საროს ყაყაჩონია,
Line of edition: 18        სათისა თუალთა ზედ წარბი ტრფიალთა საურჩონია.
Line of edition: 19        ბეჭ-მკერდთა თმანი ხუჭუჭნი მნახავთა დასარჩონია,
Line of edition: 20     და   ვინცა ნახვიდა ეგონა მათ მისად იგ სარჩონია.

Line of edition: 21        რა მეფემ თუალი შეჰკრა, საჭმლისა გემო გაუშუა და სურვილმან
Line of edition: 22     გული მოსტაცა, და მართებულის საქციელისა სადავე
Line of edition: 23     ჴელით წაუვიდა და ბაზმაფრუშს ეტრფიალა და ენა მის საქებრად
Line of edition: 24     ააუბნა. თქუა:

Line of edition: 25
ლექსი

Line of edition: 26        სარო ვნახე მოარული, გარე ვარდი შენაკონი,      Page of alt.ed.: A_332
Line of edition: 27        ბროლ-ბალახშთა შავი სათი სატათ ჰქონდა საბაკონი.

Line of edition: 28        გამოვლით კარნი სურვილისანი გულისა ჩემისა აღახვენ
Line of edition: 29     და სლვითა მოთმინებისა კალო ქარსა მიატაც[ე]ბინეო.
Line of edition: 30     უთხრა:

Line of edition: 31
ტაეპი

Line of edition: 32        მოარულსა ბედი გაქებს, სვე გადიდებს ნატარებსა.

Page of edition: 907
Line of edition: 1        მერმე ირანდუხტს მიხედა და ეგრე უთხრა:
Line of edition: 2        -- გჳრგჳნიცა ეგე ბაზმაფრუშის თავის საკადრისი იყო და
Line of edition: 3     შენგან აღება უმართებულო იყოო.
Line of edition: 4        ირანდუხტსა სირცხვილისა ქაცვმან კალთა შეუპყრა და
Line of edition: 5     უკუწბილებისა ალი მისის მკერდისა ლითონსა შინა ჩავარდა
Line of edition: 6     და ესრე მწუხარე იქნა, ცნობას მიჰჴდა და ვერა ცნა რასცა
Line of edition: 7     იქმოდა, საჭმლისა ტაბაკი ჴელით დააგდო და ბრინჯი მეფესა
Line of edition: 8     თავს გარდასცვივდა და წუერთა და თმათა გაერივა. ამით მის
Line of edition: 9     ბრძნისა ახსნილი ზმანებაცა გამართლდა. მეფე რისხვისა
Line of edition: 10     ცეცხლითა აეგზნა, ბილავარ ვეზირსა მისი კადნიერება და
Line of edition: 11     ალაღება შესჩივლა და უბრძანა:
Line of edition: 12        -- ესე შეთიანი გამაცალე და თავი მოჰკვეთეო, რათა სხვათა
Line of edition: 13     ცნან და ესეთი უკადრისი არა იკადრონო. მე ეგე აღარა
Line of edition: 14     მთნავსო!
Line of edition: 15        ბილავარ კეკლუცი იგი გამოიყუანა და საგონებელსა ჩავარდა.
Line of edition: 16     თქუა: აწ სიჩქარე / არა ჩემი ჴელია; / ამა ქალსა ვერავინ      Page of alt.ed.: T_231    Page of alt.ed.: D_520
Line of edition: 17     ედარების: საუბარკეთილი, ენატკბილი, ბრძენი, მეცნიერი
Line of edition: 18     ესეთი არსად იპოების და ვერცა მეფე უამისობას მოითმენს,
Line of edition: 19     ამისთჳს რპომე მისი ჭკუისა ჴმარებითა და კეთილისა რჩევითა
Line of edition: 20     ესოდენი სული სიკუდილის მორვისაგან განგვარინა, ამისთჳს
Line of edition: 21     ეს საქმე სასინანულოდ შეექნების. რაგინდ / მეფესაცა არ დაუმძიმდეს,      Page of alt.ed.: C_526
Line of edition: 22     ესეთსა საქმესა აჩქარება არ უნდა; ესე უმჯობესია,
Line of edition: 23     ამისი სიკუდილი დავაყოვნო და სამიოდე დღე ცოცხლებით
Line of edition: 24     ვამყოფოო, რომე მის დროს არ უკუ<ვ>წბილდეო. თქუა:

Line of edition: 25
ლექსი

Line of edition: 26        ბრჭე თუ გასინჯვით გაარჩევს დაწერად განაჩენისა,
Line of edition: 27        მას ვეღარავინ დაუგმობს წუნად მისსედ ჩენისა.

Line of edition: 28        თუცა მეფესა სანანურად შეექნა, მისის მოვლის გზა არ
Line of edition: 29     მომეშლება, და თუცა სიკუდილი დაიჟინა, მერმეცა იქნებისო.
Line of edition: 30     მე ამა დაყოვნებითა სამი სრული სარგებელი მომეცემისო:
Line of edition: 31     პირველად, უბრალო სიკუდილის მორჩენა; მეორედ, თუცა მეფესა
Line of edition: 32     დაუმძიმდა, იგი მოილხენს; მესამედ, ყოველი კაცი დამიმადლებს
Line of edition: 33     ამის მორჩენასა, ამისთვის რომე ესოდენისა სულისა
Line of edition: 34     მაცოცხლებელიაო. მეფისა შინამოსამსახურეთა შევედრა
Line of edition: 35     და თჳსსა სახლთა შინა დამალა, და დიდისა პატივითა და
Line of edition: 36     ჴელის შეწყობით შეინახა; და ჴრმალი და ჴელნი სისხლითა
Line of edition: 37     შესვარა, მოწყენილი და თავჩამოგდებული მივიდა და მეფეს
Line of edition: 38     ბრძანებისა აღსრულება მოახსენა და ესეცა შეუდგინა: მან
Page of edition: 908   Line of edition: 1     უმართებულომ რადგან თქუენს წინა უკადრისი იკადრა, მისსა
Line of edition: 2     მუქაფასა ჭირსა შევაბიო. -- თურე მეფე მაშინ რისხვისაგან
Line of edition: 3     დამშვიდებულიყო და რა ვეზირისა სიტყუა მოისმინა, მისი
Line of edition: 4     შვენიერება, ჭკუა, სიბრძნე და რჩევა მოაგონდა, დიდად დაუმძიმდა
Line of edition: 5     და დია შერცხვენდა, რადგან გულჩქარობით მოუჴდა.
Line of edition: 6     კითხუაც ენება მისის მოკლვა-მოუკლაობისა, მაგრამ ორივე
Line of edition: 7     ბრძანება რადგან ერთმანეთის წინააღმდეგნი იყვნეს, ამისთვის
Line of edition: 8     კითხვასა ღონობდა და ვერა იჩენდა, მაგრამ თავსა თჳსსა
Line of edition: 9     გმობდა და უზრახვიდა: სიმშვიდე და მოთმენა დავიწყე და
Line of edition: 10     შენი სასურველი მცირეს წყენისათვის, რომელი უდიდესსა გემართლებოდა,
Line of edition: 11     სიკვდილისა ასპარეზსა რად შეაგდეო, ესეთი
Line of edition: 12     სიჩქარე რად ჰყავო? ჴამდა, სიმშვიდის წყაროთი რისხვისა
Line of edition: 13     ცეცხლი დაგეშრიტაო. / იტყოდა      Page of alt.ed.: T_232

Line of edition: 14
შაირსა

Line of edition: 15        რა ნაბერწყალი ცეცხლისა იჩქითად ეცეს ჩალასა,
Line of edition: 16        ერთს წამზედ აღეტყინება, ალი შედგება ალასა;
Line of edition: 17        კაცა ცეცხლს შესჭამს უზომოდ, დია დამართებს ძალას[ა],
Line of edition: 18     და   კუამლი მისტაცებს ცნობასა, დაურჩობს გულთა ტალასა.

Line of edition: 19        რა ვეზირმა ესეგუარი მოწყენის ნიშანნი მეფისა პირთა
Line of edition: 20     დაატყო, მოახსენა:
Line of edition: 21        -- მეფე ნავღლითა ვეღარას ეწევა; ჴელით გატყორცილი
Line of edition: 22     ისარი აღარ მოიქცევა; მკუდარი არცა ძალითა და არცა
Line of edition: 23     ქრთამითა აღარ გაცოცხლდების; უსარგებლო ზრ/უნვა გულს      Page of alt.ed.: A_333
Line of edition: 24     შეაჭირვებს და ტანსა დაამჭლობს და მისად ნაყოფად მოყვრის
Line of edition: 25     მოწყენასა და მტერთ სიხარულსა მოისხამს, და რომელნიცა
Line of edition: 26     კაცნი სცნობენ -- მეფეს ქნა რამე უბრძანებია და აწ შეუნანია,
Line of edition: 27     მეფის მოუთმენლობასა და გაუსინჯაობასა სცნობენ და ყოველი
Line of edition: 28     კაცი უსასო იქნება. მეფესა უჴამდა ლმობიერ ქნილიყო
Line of edition: 29     და სიმშვიდისა და მოთმინებისა გზა დაეპყრა. თუცა მრისხანეობასა
Line of edition: 30     მორეოდი, სინანულისა პირსა აღარა ნახევდი. თუცა
Line of edition: 31     მეფესა თავსა არა ვაწყინებ, ერთსა არაკსა მოვახსენებო.
Line of edition: 32     მეფემან უბრძანა: თქვი, კარგი იქნებაო.

Line of edition: 33
ვეზირმა თქუა არაკი

Line of edition: 34
[ჴელმწიფე და ერთგული მონა]

Line of edition: 35        უთქუამთ, იამანეთისა ქუეყანასა ერთი ჴელმწიფე ყოფილა
Line of edition: 36     დიდად ჭკვიანი, რჩევანათლიანი, განგებიანი, ბრძანებაგავლენილი.
Page of edition: 909   Line of edition: 1     ცათა მათისა ქცევითა და ტარებითა მისთანა მეპატრონე
Line of edition: 2     არ ენახა: კაცის გამომჩხრეკელი, დროთა და ჟამთა გამომკულეველი,
Line of edition: 3     ქუეყანისა მოურნე. უთქუამთ:

Line of edition: 4
შაირი

Line of edition: 5        ნადიმნათელი, პურდიდი, მზისაცა შესადარია,
Line of edition: 6        ვეშპისა ომი ძალ-ედვა, მტერთა სრვად დაუზარია;
Line of edition: 7        სწორის მსჯავრითა ყოველთა მისი შეჰქონდა ზარია,
Line of edition: 8     და   უხუად გამცემი უნჯისა, სხვათა მეფეთა დარია.

Line of edition: 9        ამა ჴელმწიფესა დია ნადირობა უყუარდა და ერთსა დღესა
Line of edition: 10     სანადიროსა რასმე გავიდა, მოვლიდა და თუალმახვილობითა
Line of edition: 11     ყო/ველსა მჴარესა მოიმსტრობდა. ერთსა საბრალოსა გლახაკსა      Page of alt.ed.: T_233
Line of edition: 12     კაცსა ქურციკისა ტყავი შეემოსა და ფიჩხისა წასაღებლად
Line of edition: 13     გამოსულიყო. მრავლისა ფიჩხისა ზიდვითა დამაშვრალი ერთსა
Line of edition: 14     კლდესა ყუდროსა მისწოლოდა და ძილი მოსლოდა. ჴელმწიფემ
Line of edition: 15     შორით მწოლარი კაცი დაინახა, მას ქურციკი ეგონა,
Line of edition: 16     ერთი გულისა გამაპობელი ისარი შესტყორცა. თქუა:

Line of edition: 17
შაირი

Line of edition: 18        ძარღვმან ისარი გასტყორცა სწრაფი, ცეცხლურად მგზებარე,
Line of edition: 19        ყანა გარდუწვა, მას ეცა ხორშაკი დაუვსებარე.
Line of edition: 20        თუალმან აცთუნა მსროლელი, მოწყლა, გაუშვა მდებარე,
Line of edition: 21     და   ის დასცდა, მას კი არ დასცდა, არც ერთია საქებარე.

Line of edition: 22        ჴელმწიფე რა დანაკოდს ნადირზედ მიიჭრა, ნახა კაცი
Line of edition: 23     მდებარე, გულდაკოდილი, სისხლით შესვრილი დახვდა. მეტად
Line of edition: 24     დაუმძიმდ[ა] და შეჭირვებისა ფრჩხილითა სინანულისა პირსა
Line of edition: 25     იხოკდა, თჳსგან გაუსინჯაობასა და სიჩქარით უკუწბილებისათჳს
Line of edition: 26     შეწუხებულიყო. მის ფიჩხის მკრებელთან ბოდიში
Line of edition: 27     მოითხოვა და სამკურნალოდ ათასი ფლური უბოძა და სირცხვილის
Line of edition: 28     ლაგამი ქალაქისაკენ მიიბრუნა. მუნ ერთი მოღვაწე,
Line of edition: 29     კეთილმოქმედი და სახელგანთქმული და თემთათჳს სასიხარულო,
Line of edition: 30     განკრძალული და ქებული იყო, -- მასთან გარდაჴდა.
Line of edition: 31     მას ყოველივე წარმოუთხრა და მისგან ამ სოფლის დიდებისა
Line of edition: 32     და მის საუკუნოს ცოდვის მოტევების სწავლა გამოსთხოვა.
Line of edition: 33     მან მოღუაწემა მდაბლითა და ტკბილისა სიტყვითა მოახსენა:
Line of edition: 34        -- ეჰა, ჴელმწიფევ, რაჲცა ამა სოფელსა ბედნიერობასა
Line of edition: 35     შესძინებს და მას სოფელს ცხონებასა, იგი გულისწყრომისა
Line of edition: 36     მოკუეთა არის და მრისხანებისა მოთმინებაჲო. უთხრა: 909

Page of edition: 910
Line of edition: 1
შაირი      Page of alt.ed.: C_528

Line of edition: 2        ვის გულისწყრომის საჴმილი მოეგზნას მოსაკიდარსა,
Line of edition: 3        ჴამს, დაშრეტასა ცდილობდეს, წყალსა ასხმიდეს მდიდარსა.
Line of edition: 4        თუ კაცი ცხენსა არბევდეს რისხვისა თავგამზიდარსა.
Line of edition: 5     და   მაშინ ჴამს თავის აზევა სადავე ანაზიდარსა.

Line of edition: 6        ჴელმწიფემ უბრძანა:
Line of edition: 7        -- მეცა უწყი, ასპიტისა გესლისა უმწარესი სასმელია
Line of edition: 8     ამპარტავნებისა ქონება, მაგრამე, რა კაცი გარისხდება, / მისი      Page of alt.ed.: T_234
Line of edition: 9     მოთმენა და დამშვიდება დია ძნელია და ვერცა გულისწყრომისა
Line of edition: 10     ჟამსა თჳსსა თავსა კაცი დაიპყრობსო.
Line of edition: 11        მოღვაწემან მოახსენა: მე სამთა უსტართა დაგიწერ
Line of edition: 12     და ერთსა სეფეწულსა მიაბარე; როსცა შენ გარისხებისა ნიში
Line of edition: 13     შეგატყოს და გულისყწრომისა ცეცხლი აღგზებული და მოუთმენელობა
Line of edition: 14     გაძლიერებული -- / იგი პირველი ანდერძი მოგართუას;      Page of alt.ed.: A_334
Line of edition: 15     და თუცა ცეცხლი იგი მის ანდერძისა წყლითა არ
Line of edition: 16     დაშრტეს, მეორე წიგნითა ეცადოს; და თუცა აღბორგუებულმან
Line of edition: 17     და თავგამზიდვარმა გულმან ლმობიერება არ შეუშვას,
Line of edition: 18     მესამეცა იგი წიგნი მოგართუას, -- იმედი მაქვს, რისხუა
Line of edition: 19     იგი მოწყალებად შეიცვალოს და გულისყწრომისა ქარი დადგესსო.
Line of edition: 20     უთხრა:

Line of edition: 21
ტაეპი

Line of edition: 22        თუ ეშმა გევლტის კიდესა, ანგელე შურს გიმკიდესა.

Line of edition: 23        ესე სიტყუა ჴელმწიფესა დია იამა და მან მოღვაწემან სამნი
Line of edition: 24     იგი ანდერძი დაუწერა და ერთსა სეფეწულსა მიანდო.
Line of edition: 25     პირველი ესრე ეწერა: სიმაღლის ჟამსა ნების სადავეს აგებულებისა
Line of edition: 26     ჴელთა ნუ მისცემ, რომე თავი საუკუნომდე სიკუდილის
Line of edition: 27     უფსკრულსა არ ჩაგიგდოსო. მეორე წიგნთა ეს იყო: გულის
Line of edition: 28     წყრომის ჟამსა შენთა ჴელქუეშეთათჳს მოწყალე იყავ,
Line of edition: 29     რომე ტანჯვისა ჟამსა შენი უმაღლესი შენზე მოწყალე იქმნას.
Line of edition: 30     მესამე ანდერძი: / ბრძანების დროსა შჯულისა წესთა ნუ გარდახუალ      Page of alt.ed.: D_523
Line of edition: 31     და ნურას საქმით შებრალებასა და ლმობიერებასა ნუ
Line of edition: 32     დაივიწყებო. უთხრა:

Line of edition: 33
მრჩობლედი

Line of edition: 34        გავლენად გინდეს ბრძანება თემისა დასაპყრობელად,
Line of edition: 35        კაცს ნურას უზამ ზიანსა ავისა შესასწრობელად.
Page of edition: 911   Line of edition: 1        შენისა გაცინებისად ქნა საქმე დასაჩხუბელი,
Line of edition: 2        სხვის თუალი შენგან არ წვიმდეს, ვით გაზაფხულის ღრუბელი.
Line of edition: 3        ნუ ალაღდები სიმდიდრით, სრა-წალკოტითა, განძითა,
Line of edition: 4        ანაზდად ჴელით წაგივა, შეგკვრენ სუდარის ბრანძითა.

Line of edition: 5        ჴელმწიფემ მოღუაწეს მშვიდობა გამოსთხოვა და თჳსთა
Line of edition: 6     სახლთა მივიდა; და გულისწყრომის ნადიმი არ დაიდვის, ამა
Line of edition: 7     სამთა რუკათა მიართმიდენ. ამისთჳს მთავართა ჴელის რუკად
Line of edition: 8     სახელ-სდევს.
Line of edition: 9        ამავე ჴელმწიფესა ერთი მჴევალი ჰყუა, პირად კეკლუცი,
Line of edition: 10     საქციელწყნარი, ტანი კვიპაროზს უგუანდა, შუენება მთოვარესა,
Line of edition: 11     ბაგე იაგუნდსა, ყელ-ყური ვეცხლსა, სლვა კაკაბსა და
Line of edition: 12     ლაპარაკი ზო/რაყსა. თქმულა:      Page of alt.ed.: T_235

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        პირმთუარე, მუშკებრ სუნნელი, გულისა მოსანდომელი,
Line of edition: 15        სურვილის მახარებელი, მნახველთა შემაცთომელი.

Line of edition: 16        ხავედის მსგავსი ნარგიზი მისის ჟუჟუნას თუალისაგან
Line of edition: 17     დაჩაგრულიყო, იამანეთისა წითელი ამარტა მისის მანანის
Line of edition: 18     უტკბო და იაგუნდის დარის ბაგეთაგან გულსისხლიანი შექნილიყო,
Line of edition: 19     ხატაეთისა კეკლუცნი მისის თმახუჭუჭობისაგან ვითა
Line of edition: 20     ტყვენი შეკრულიყუნეს, ქიშმირელთ კეკელობისა მსყიდველთა
Line of edition: 21     მისის ნათხაზის შურითა გულისა ფერჴი ჯაჭვითა
Line of edition: 22     შეებორკილა.

Line of edition: 23
ჩახრუხაული

Line of edition: 24        შენი სახენი მთიებს ვახენი,²⁴⁸^* ყოვლი სიკეთე ამად გშვენიან,
Line of edition: 25        გულთა წამხმელო, სულთა ამხმელო, შენს შორთა მყოფთა, ჱე, მოსწყენიან!

Line of edition: 26        მისისა საქციელისა კალთა პირისწყლის გამო შეკეცა და
Line of edition: 27     მისი სანდომობა და უსულიანობა გამჩუენების ოქრომკედითა
Line of edition: 28     შეკერული იყო. ჴელმწიფეს მისი ზროთ გაწყობილობა ესრე
Line of edition: 29     შეჰყუარებოდა, ცოლისა ტრფიალება დაშორვებოდა. მისი
Line of edition: 30     ცოლი ამას დია თაკილობდა, მიწყივ მისთვის სისხლისა
Line of edition: 31     ცრემლითა ტიროდა. ნიადაგ მისის განქარვებისათჳს შურისა
Line of edition: 32     ჴერჴსა ცდილობდა. ერთსა დღესა თჳსი ჭმუნვა გამდელსა
Line of edition: 33     თჳსსა გაანდო: ესეთი რამე უღონოს, ანუ ქმარი მოუკლას,
Line of edition: 34     ანუ მას მჴევალსა მოურთოს რამე. გამდელმა ჰკითხა:

Page of edition: 912
Line of edition: 1        -- შენსა ქმარსა იგი რომლისა მიზეზით შეჰყვარებია, მისი
Line of edition: 2     რომელი ასო უფრორე სატრფიალოდ უჩანსო?
Line of edition: 3        მან ქალმან უთხრა:
Line of edition: 4        -- მე მათ მარტოთა მყოფთა წავესწარ. მისი ვაშლისა
Line of edition: 5     მსგავსი ღაბაბი, რომელი სიშუენიერით ბროლისა ბურთსა
Line of edition: 6     ჰგავს, რომელი უკუდ[ა]ებისა წყაროთა ნაბანებია, ამა კამკამსა
Line of edition: 7     წყალსა შეარყევს, ჴელი მის ნიკაპისა ძირსა ამოედვა,
Line of edition: 8     ჰკოცნიდა და ამა

Line of edition: 9
ლექსსა ეტყოდა

Line of edition: 10        სამოთხეს შინა ნუ მაწვე, ჱე, ბრძენო, მქადაგებელო,
Line of edition: 11        ეს ღაბაბი მთნავს, იგ არა, შენ, ჩუენო გარდმაგებელო! /      Page of alt.ed.: T_236

Line of edition: 12        გამდელმა უთხრა:
Line of edition: 13        -- ნუ სწუხარ, ჴელმწიფესა ადვილად მოვკლავ. შენ მცირედი
Line of edition: 14     ძნელი სამსალა მიშოვნე, მე მას ლილასა შიგა გავლესავ
Line of edition: 15     და მას მჴევალთან შევალ და ხალსა დავსხამ. ჴელმწიფე
Line of edition: 16     მთურალი რა მას ზედა კოცნას დაუწყებს, ბაგეს ახლებს,
Line of edition: 17     მუნვე წამსა შინა სული წარჴდება და შენ ეგოდენის ურვისაგან
Line of edition: 18     თავისუფალი შეიქნებიო.
Line of edition: 19        ჴელმწიფის ცოლი ამა რჩევისა გამო გამხიარულდა და
Line of edition: 20     სამსალა იგი მისცა და, ვითა გვითქუამს, გამდელმა წამალი
Line of edition: 21     იგი ხრიკისა / ხლათითა შემზადა და საცთურის კოლოფითა      Page of alt.ed.: C_530
Line of edition: 22     მჴევალთა თანა მიიხუნა, ვითამ სიყუარულითა დასაშვენებელად
Line of edition: 23     ნიკაპთა ხალად დასვა.

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25        ვით კომშის გურკა საჩენლად ხალი ღაბაბის არეას,
Line of edition: 26        ღ(მერ)თო, დაიცევ სოფლისაგან იგ ჭირსა მოსაჯარესა.

Line of edition: 27        ერთი მონა, რომელი შინ ჴელმწიფესა ემსახურებოდა,
Line of edition: 28     ფარდაგსა გარე დგა და გაზრდილ-გამზლისა საუბარი ყოველივე
Line of edition: 29     ეყურებოდა, და რა გამდელი მის მჴევლისა წამლისა
Line of edition: 30     შესაცხებელად წავიდა, იგიცა უკან გაუდგა და მალვით უჭვრეტდა,
Line of edition: 31     და ერთგულობისა წადილმა ამისი გამხელა ურჩივა
Line of edition: 32     და მჴევლისა მის იდუმალ თქმა მოინდომა, და საამბოდ ვერ
Line of edition: 33     დააჴელა. აგრევე ჴელმწიფის მოჴსენებას ეცადა, და დრო ვერა
Line of edition: 34     პოვა და ვერცა ერთსა უამბო. რა ჴელმწიფე მას ხარჭასთან
Line of edition: 35     წესისაებრ შევიდა, ეზომ მთვრალი იყო, სლვაში ბარბაცობდა
Page of edition: 913   Line of edition: 1     და დაიძინა. მონასა პატრონისა სიყუარულმა კალთა
Line of edition: 2     შესტაცა, წყნარად მივიდა და მას მძინარე ქალსა სასთუნლის
Line of edition: 3     კერძო მიუდგა და ყბაზედ ლილისა მოჴოცა ენება.
Line of edition: 4     ზედა ჴელმწიფესა გაეღვიძა, ნახა -- მონა მას ქალსა პირთა
Line of edition: 5     ჴელსა უსმიდა. წყენისაგან რისხვის ცეცხლი გულთა მოეგზნა,
Line of edition: 6     ჴრმალსა ჴელი მიჰყო, ამოიწოდა, მონისა მოკლვა მოინება.
Line of edition: 7     მონა გარ გამოიჭრა და იგიცა ჴრმალმოწვდილი თან გამოჰყუა.
Line of edition: 8     მას სეფეწულსა, კართა მდგომარესა, მოღვაწის წიგნი
Line of edition: 9     ჴელთა ეჭირა. რა ჴელმწიფე ეგეთისა სახითა ნახა, ერთი იგი
Line of edition: 10     წიგნი მიართვა და მით რისხვის ზღუა ღელვისაგან არ დაწყნარდა;
Line of edition: 11     მეორე მიართვა და გულისწყრომისა ცეცხლი ვერ
Line of edition: 12     დაშრიტა; მესამე წიგნი რა აჩუენა, მცირედი რამე სიმშვიდისა
Line of edition: 13     და სიწყნარის გზა პოვა: მრისხანებისა / მწყურვალმან
Line of edition: 14     მოთმენის სასმელი შესვა, და მას მონასა მოუწოდა და
Line of edition: 15     მშვიდგუარად უთხრა: ესე საქმე ვით იკადრეო?
Line of edition: 16        მან მონამა ყოველივე მოახსენა, -- ამისთვის ვიქმოდიო;
Line of edition: 17     ჴელმწიფემ ცოლს მოუწოდა და ამა ხრიკისა საქმე გამოჰკითხა
Line of edition: 18     და ძალმიცემით თქმა დაუჟინა. მან ქალმა ივარძმა და
Line of edition: 19     აშოროსა იტყოდა და ესრე მოახსენა:
Line of edition: 20        -- მე მრავალგზის წავსწრებივარ მაგ მონასა და მას დიაცსა
Line of edition: 21     ზედა ბილწების მქნელთაო, მაგრამე თქვენგან შევირცხვინე,
Line of edition: 22     მოხსენება ვერა გკადრე. ნუთუ ეს გეაზრათ, -- შურისათჳს
Line of edition: 23     იტყვისო. აწ მადლი ღ(მერ)თსა, რომე თუალითა თქუენითა
Line of edition: 24     გიხილავსო; აწ ეგეთისა მოქმედისა სიკუდილისა ყოვნება არა
Line of edition: 25     საჴელმწიფო საქნელიაო და მის ადგილს მრისხანება სიმშვიდისაგან
Line of edition: 26     უკეთესიაო. მოახსენა:

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        ეკალი საქებარია ცეცხლისა აღსაგზებელად,
Line of edition: 29        მაგრამ საქნელად არ ვარგა, უბეში ჩასადებელად!

Line of edition: 30        ჴელმწიფემან მას მონას მიხედა და მან მოახსენა:
Line of edition: 31        -- მშვიდობისა და სიწყნარისმოქმედი ჴელმწიფე, ცხონდი!
Line of edition: 32     მის ლილისაგან გარდანარჩომი მასვე გამდელსა კოლოფითა
Line of edition: 33     აქვს, იგი მოაღებინეთ და მაგათს გაპირებას მაშინ
Line of edition: 34     სა/ცხადოდ ნახავთო.      Page of alt.ed.: C_531
Line of edition: 35        მაშინვე გამდელიცა მოიყუანეს და კოლოფიც მოიტანეს.
Line of edition: 36     გაჴსნეს და ამოიღეს, და მცირე მასვე გამდელსა შეაჭამეს და
Line of edition: 37     წამსვე შინა მოისპო.

Page of edition: 914
Line of edition: 1        ჴელმწიფემან რა ესე საცხადოდ შეიტყო, ცოლი პატიმარ
Line of edition: 2     ყო და მონა იგი გაათავისუფლა და თემი და სოფლები უბოძა.
Line of edition: 3     რადგან დიდმა ჴელმწიფემა თჳსი პატიოსანი თავი მეცნიერებითა
Line of edition: 4     და სულგრძელების / შესამოსლით შეამკო, ამისთჳს      Page of alt.ed.: A_336
Line of edition: 5     მის გამდლის ქმნილი ბოროტი მას აღარ შეემთხუა და ბედნიერის
Line of edition: 6     სიბრძნის პოვნითა სამსალამა და გესლმა ვერა ავნო,
Line of edition: 7     და ეგეთი დაფარული ღალატი გამოუცხადა და მოყვრისა და
Line of edition: 8     მტრისა საქმე სცნა.

Line of edition: 9
*
Line of edition: 10
* *

Line of edition: 11        ესე არაკი ამისთვის მოვიყუანე, რომე მეფისა ნათლის
Line of edition: 12     რჩევის სარკეთა შინა ესე სახე დაანახოს, რომე მეფენი არას
Line of edition: 13     საქმესა ზედა არა ჴამს აჩქარდენ და გაუსინჯავად და გაუკრძალველად
Line of edition: 14     არა უნდა რა ბრძანება დაამტკიცონო. /      Page of alt.ed.: T_238
Line of edition: 15     მოახსენა:

Line of edition: 16
ლექსი

Line of edition: 17        მეფეთ ბრძანება ცეცხლსა ჰგავს, ანუ წყალს ადიდებულსა,
Line of edition: 18        თემს წამზედ მოაოჴრებენ მტკიცედ საფუძველდებულსა!

Line of edition: 19        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 20        -- ერთი სიტყუა წამცდა და გულისწყრომამ ენა მომტაცა,
Line of edition: 21     შენგან ესე ჴამდა, ვითა მასწავლებელთა წესი და მწვრთელთ
Line of edition: 22     საკადრისი დაცადებაჲ და დაყოვნებაჲ არს, ეგრე გექნა. შენგან
Line of edition: 23     მეუცხოება ესეთისა უბადოსა საქმისა ქნა და ეგზომ ტურფისა
Line of edition: 24     სიკუდილიო!
Line of edition: 25        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 26        -- მეფემან ერთისა დიაცისათჳს ესოდენსა საგონებელსა
Line of edition: 27     თჳსსა ბედნიერსა გულსა შინა ადგილი არა უნდა მისცესო,
Line of edition: 28     ამისთჳს რადგან მჴევალთაგან უალერსოდ არ დარჩებისო.
Line of edition: 29     მოახსენა:

Line of edition: 30
ლექსი

Line of edition: 31        თუ კვიპაროზი წაიქცა, ნამყენად იქმენ თელასა,
Line of edition: 32        თუ ვარდი არ დარჩომილა, სხუა რა სჯობს მას სანთელასა?

Line of edition: 33        მეფემან რა ვეზირისაგან ესეთიგუარნი მოისმინა, ირანდუხტისა
Line of edition: 34     სიკუდილსა გული დააჯერა, და მწარედ ამოისულთქმა
Page of edition: 915   Line of edition: 1     და ნავღლისა მორევსა ჩაიჭრა და გონებით ესრე
Line of edition: 2     იტყოდა

Line of edition: 3
ლექსთა

Line of edition: 4        მეწოდე, გულო, მეწოდე, ჭმუნვითა არ ერთხელითა,
Line of edition: 5        ამენთევ, ღვიძლო, ნავღლითა ზრქლითა, არ ოდენ თხელითა!

Line of edition: 6        ფუ, ჩემსა მამაცობისა წალკოტსა შინა სვლასა, რადგან
Line of edition: 7     დღემოკლე ვარდისაგან უმცროსი გაძლება მქონებია! ვაი
Line of edition: 8     ჩემსა უგულობასა, რომე მისის წალკოტის ნერგი შემოდგომის
Line of edition: 9     ქარისაგან უნაყოფოდ გავჴადეო! იტყოდა

Line of edition: 10
შაირსა

Line of edition: 11        მანგი გავრიყე მიწათა, ვით ქრთილი სამიწარენი,
Line of edition: 12        უსწორო ტანი მომშორდა, ამად მაქუს დღენი მწარენი;
Line of edition: 13        თუალნი ვერ გჭვრეტენ, სულს მიხუდა ჟამი გასვლისა, წარენი,²⁴⁹^*
Line of edition: 14     და   გულთა მდის სისხლი საკუდავი დენითა საწანწარენი! /      Page of alt.ed.: T_239

Line of edition: 15        კულა პირი ვეზირსა მიაპყრა და უთხრა: ირანდუხტისა      Page of alt.ed.: C_532
Line of edition: 16     სიკუდილმან დია შემაურვაო. -- ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 17        -- სამნი არიან მიწყივ ურვისა მოქმედნი და ნაღვლიანი:
Line of edition: 18     პირველი, რომელმან თვისი კეთილი ბოროტად გარდაგოს;
Line of edition: 19     მეორე, რომელი ქმნის ჟამსა [კარგს] საქმესა არ ეცადოს;
Line of edition: 20     მესამე, რომელმან გაუსინჯავად საქმე ქნას და ბოლოდ სინანული
Line of edition: 21     დაიწყოს.
Line of edition: 22        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 23        -- ბილავარ, ირანდუხტისა სისხლისა დათხევა რად არ
Line of edition: 24     დაიყოვნე და უცდელობითა სწრაფად მოჰკალ?
Line of edition: 25        მან მოახსენა:
Line of edition: 26        -- სამნი არიან, რომელთა ცდანი ცუდნი არიან: პირველი,
Line of edition: 27     რომელმან თეთრი სამოსელი შეიმოსოს და ჭიქისა შექმნა
Line of edition: 28     დაიწყოს და სუფთად მის შეუმწიკვლელობასა ცდილობდეს;
Line of edition: 29     მეორე, მრცხელი, რომელმან ახალი მოგვი შეისხას და
Line of edition: 30     წყალში სარცხელსა იქმოდეს; მესამე, ვაჭარმან ახალგაზრდა
Line of edition: 31     და შვენიერი ცოლი შეირთოს და თჳთ შორს მგზავრობას
Line of edition: 32     წავიდეს. თუარა, მე მისისა სისხლისა დაუთხევლობისა
Line of edition: 33     მცდელი რა ვიყაო? მე თქუენი ბრძანების აღსრულების მცდელი
Line of edition: 34     ვარ და ამისთჳს მისი სიკუდილი არ დავაცადე. რადგან
Line of edition: 35     იგი დია გიყუარდა, ამით სცნათ, რომე სულგრძელება და
Page of edition: 916   Line of edition: 1     სიწყნარე საბოლოოდ საქებარია და საქმის თუალი სიკუდილამდის
Line of edition: 2     ზღვის მსგავსი შეიქნებისო.
Line of edition: 3        ეს იგავია აჩქარებისა და სულგრძელებისა რჩევაა და კაცის
Line of edition: 4     წაჴდენისა და გაკეთებისა რიგის ცოდნა, რომე გამოკულევითა
Line of edition: 5     და გასინჯვით ჴამს იქნასო. მოახსენა:

Line of edition: 6
ჩახრუხაული

Line of edition: 7        მეფის ბრძანება, ნდომა და ნება ჴამს სიბრძნის გზითა გაირჩეოდეს,
Line of edition: 8        თუ სიბრძნით გექნა, იგ არა გექნა, ესეთსა ჭმუნვას ნახევდი ოდეს?

Line of edition: 9        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 10        -- ცუდი სათქმელი გაუშვი, ამა საქმისათჳს იღონისძიე
Line of edition: 11     რამე. მე აგერ მისი ზრუნვა და ნავღელი შემაშთობს და
Line of edition: 12     ცნობა და მეცნიერება სრულობით მიმიღებიაო.
Line of edition: 13        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 14        -- მას რაღა გაეწყობა ანუ რა რჩევა მოეწევა? ამა
Line of edition: 15     ქმნილსა საქმესა სინანული და სამძიმარი ვეღარ გამოაბრუნებს.
Line of edition: 16     რომელიცა გამოუძიებლად საქმეს იქს, / მერმეღა უსარგებლოს
Line of edition: 17     სინანულს იწყებს, მას ეგრე მოუჴდება, ვითა მათ
Line of edition: 18     ორთა ტრედთა მოუვიდაო.
Line of edition: 19        მეფემა ჰკითხა, როგორ ყოფილაო? /

Line of edition: 20
ვეზირმა თქუა არაკი

Line of edition: 21
[ტრედები და მარცუალი]

Line of edition: 22        უთქუამთ, ორთა ტრედთა გაზაფხულ თჳსად საზრდოდ
Line of edition: 23     მარცუალი რამე შეაგროეს და ერთსა ადგილსა საზამთროდ
Line of edition: 24     შეინახეს. მარცვალი იგი ტენიანი იყო და დასხვილებული.
Line of edition: 25     და რა ზაფხულის სიცხის აერი მოვიდა, მარცვალი გაჴმა და
Line of edition: 26     საზომსა მოაკლდა. მამალი ტრედი სხუაგან იყო, და რა მოვიდა,
Line of edition: 27     ნახა, საზრდელსა მოჰკლებოდა, დედალსა მას ეკრტიმლებოდ[ა]
Line of edition: 28     და ეტყოდა:
Line of edition: 29        -- ესე მარცვალი ზამთრისათუის საზრდელად შევკრიბეთ.
Line of edition: 30     რა ყინვასა შინა ვეღარა გუეპოვა რა და თოვლს ყოველივე
Line of edition: 31     ველი მოეცვა, მაშინ გამოგვეზოგა. დროსა / ამას მთა და ბარი
Line of edition: 32     ნაყოფითა სავსეა, აწ შენ ეს რად შეგიჭამია და ჭკუასა და
Line of edition: 33     ცნობასა გარდამჴდარხარ? არა გასმია ბრძენთ ნათქუამი:

Page of edition: 917
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        რა ღონე გქონდეს, ეცადე, მოიმუშავე ახონი,
Line of edition: 3        საგზალი მრავლად შეჰკრიბო, საჭიროდ შესანახონი.

Line of edition: 4        დედალმა ფიცა:
Line of edition: 5        -- ამისგან არა მომიკლია რა და არცა მიგემებიაო.
Line of edition: 6        მამალი რა მარცუალთა მოკლებულთა ხედვიდა, ფიცსა არ
Line of edition: 7     უჯეროდა, სცემდა და ელალებოდა და რისხვით გააძო. რა
Line of edition: 8     მოზამთრდა და ნოტიობა შეიქნა, მარცუალი დანედლდა, დასხუა
Line of edition: 9     და პირველსავე საზომსა მოვიდა. მამალმა ტრედმა
Line of edition: 10     სცნა მისი მოკლებისა მიზეზი რაჲ ყოფილიყო, საყუარლისა
Line of edition: 11     გაყრისათჳს ტირილი და ვაება შექნა და შეჭირვებული
Line of edition: 12     მაღლისა ჴმითა გვრინევდა და იტყოდა:
Line of edition: 13        -- მოყვრის მოშორვებისა სიმწარე ძნელი ყოფილა, მაგრამ
Line of edition: 14     ესე მისგან უძნელესი, რომე სინანულსა სარგებელი
Line of edition: 15     აღარა ჰქონდესო. თქუა:

Line of edition: 16
ლექსი

Line of edition: 17 საქმე გარჩევით გასინჯე, სიჩქარე გიზამს ზიანსა,
Line of edition: 18 ზიანისაგან სარგებელს ვერ ჰპოებ ნათლად მზიანსა.

Line of edition: 19
*
Line of edition: 20
* *

Line of edition: 21        ამა არაკისა სარგებელი ეს არის, რომე ჭკუათმყოფელი
Line of edition: 22     კაცი საქნელს საქმეზედ არ აჩქარდეს, რომე მას ტრედსავით
Line of edition: 23     გაყრისა ცეცხლითა არ დაიწვასო.
Line of edition: 24        მეფემ უბრძანა: /      Page of alt.ed.: T_241
Line of edition: 25        -- თუცა მე ჩემითა საქმეთა აუჩქარდი, შენცა სიჩქარით
Line of edition: 26     წესსა გარდაჰჴედ და მე ესრე სატანჯველსა შიგა ჩამაგდეო.
Line of edition: 27        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 28        -- სამნი ჩააგდებენ თავსა თჳსსა ტანჯვათა შინა: პირველი,
Line of edition: 29     რომელი ომსა შეუგებელად იბრძოდეს და მძიმედ დაიკოდოს;
Line of edition: 30     მეორე, უშვილო კაცი უსამართლოდ საქონელს
Line of edition: 31     მოიხუეჭდეს, -- იგი სხუას დარჩება და მას ცოდვა დაედება;
Line of edition: 32     მესამე, ბერმა კაცმა ყმაწვილი ქალი შეირთოს და ქალი,
Line of edition: 33     გულწამჴდარი, მის სიკუდილს ნატრობდეს / და მისი ცოლობა      Page of alt.ed.: D_528
Line of edition: 34     არ უნდესო.

Page of edition: 918
Line of edition: 1        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 2        -- აწ უცებობა გამოგაჩნდა!
Line of edition: 3        მან მოახსენა:
Line of edition: 4        -- ორნი არიან უცებნი: ერთი იგი, რომელმან თჳსი ქონება
Line of edition: 5     უცხოსა ვისმე უპირობოდ და უმოწმოდ მიაბაროს; მეორე,
Line of edition: 6     უგუნური ანუ მტერი თჳსის ნებით მსაჯულად დაიდგინოს.
Line of edition: 7     თუარამ მე უცებობა არ მიქნია, მე მეფის ბრძანების
Line of edition: 8     მორჩილება ვქენიო.
Line of edition: 9        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 10        -- ირანდუხტისათჳს დიდად ვჭმუნავ!
Line of edition: 11        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 12        -- ხუთთა სახეთა დიაცთათჳს ჴამს ჭმუნვა: ერთი, რომელი
Line of edition: 13     კაის გუარისა და კეთილის ბუნებისა იყოს, შვენიერი და
Line of edition: 14     პირისწყლიანი იყოს; მეორე ქმრის ერთგული და მორჩილი
Line of edition: 15     იყოს; მესამე, სწავლისმოყუარე და ყურისმიმპყრობი და პირად
Line of edition: 16     და უკან ქრმის მოყუარე იყოს; მეოთხე, ავსა და / კარგს      Page of alt.ed.: A_338
Line of edition: 17     დროსა ბედნიერობა-უბედურობასა შიგა შეფერებულად და
Line of edition: 18     წესიერად იყოს; მეხუთედ, ფეჴბედ/ნიერი იყოს და მისსა      Page of alt.ed.: C_534
Line of edition: 19     ქმარსა მისი რჩევა არგებდეს. ირანდუხტ ამაებს ყვალაკაში
Line of edition: 20     სრული იყო. თუცა მეფე მისთჳს შეიჭირვებს, მართებულსა
Line of edition: 21     იქს. უსაყუარლოდ არც სიცოცხლე, არც სიხარული და არც
Line of edition: 22     მოსვენება არა ვარგა რაო! მოახსენა:

Line of edition: 23
ტაეპი

Line of edition: 24        უსაყუარლოდ ეს სოფელი რამცა იყოს საყოფელი!

Line of edition: 25        ჴელმწიფემ უბრძანა:
Line of edition: 26        -- ეჰა, ბილავარ, კადნიერად უბნობ, უკაცრაობას გარდაემატე,
Line of edition: 27     -- იგი უმჯობეა, კაცი გაგეშოროსო.
Line of edition: 28        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 29        -- ორთა მოშორვებაჲ ჴამს: ერთისა, რომელსა კეთილი
Line of edition: 30     და ბოროტი სწორად მიაჩნდეს, და მადლი და ცოდვა საიქიოსათჳს
Line of edition: 31     უჴმარი ეგონოს. მეორე, რომელსაც შჯული აყენებს,
Line of edition: 32     მას არ იშლიდეს, იგი კეთილი ეგონოს.
Line of edition: 33        მეფემ უბრძანა: /      Page of alt.ed.: T_242
Line of edition: 34        -- თუალით ამიკელ და ესეგუარსა მკადრებ და შენ საჴამსო
Line of edition: 35     გგონია.
Line of edition: 36        მან მოახსენა:
Line of edition: 37        -- დიდებულთა სამნი აითუალწუნებენ: ერთი იგი, ყმას
Page of edition: 919   Line of edition: 1     პირი უჩუენოს და შეილიზღოს, და მიწყივ ტაბლათა უჯდეს
Line of edition: 2     და ამხანაგურად აქცევდეს და ეღინცილებოდეს; მეორე, პატრონის
Line of edition: 3     ორგული იყოს და საქონელს იპარევდეს და მით მოირჭმას,
Line of edition: 4     თჳსი თავი თჳსისა საქმითა გამდიდრებული ეგონოს;
Line of edition: 5     მესამე, რომელიც ყმა გაურჯელად და სამსახურუქნელად და
Line of edition: 6     გამოუცდელად პატრონის მისანდო და ხვაშიადისა გასანდობელი
Line of edition: 7     შეიქნას, ამა საქმითა ალაღდებისო.
Line of edition: 8        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 9        -- აწ გაგსინჯე და გაუსინჯავად სჯობდი.
Line of edition: 10        მან მოახსენა:
Line of edition: 11        -- რვანი არიან, არათუ, / თუ არ თჳსს საქმეში, თუარა არ      Page of alt.ed.: D_529
Line of edition: 12     გაისინჯებიანო: მებრძოლი უომრად, მუშაკი უმუშაკოდ, ვაჭარი
Line of edition: 13     უანგარიშოდ, პატრონი უსულგრძელოდ, გუარიანი კაცი
Line of edition: 14     დაუგლახაკებელად, მოღუაწე უკუდავად, მქადაგებელი ქადაგების
Line of edition: 15     უთქმელად, მოყუარე დაუჭირებელადო.
Line of edition: 16        მეფემან რაჲცა ვეზირსა სატუქსარი სიტყუები უბრძანა,
Line of edition: 17     ვეზირმაცა პირდაშხამულისა ლახვრისა მსგავსი პასუხი აძლივა
Line of edition: 18     და ალმასის ჴმლისებრსა სიტყუასა წინა უპყრობდა.
Line of edition: 19     მეფე სულგრძელებით მისსა მწარესა სასმელსა მოთმენით
Line of edition: 20     სვემდა. მოახსენა:

Line of edition: 21
შაირი

Line of edition: 22        მოთმენა გარდემატება ყოელსა სიბრძნის დარგებსა.
Line of edition: 23        ჭკვიანად არა დასდებენ მრისხანებისა ნარგებსა.
Line of edition: 24        მოთმენა პირველ მოაწყენს, ვითა უნჯისა წარმგებსა,
Line of edition: 25     და   რა ცნობას მოვა, დატკბება, გულს მოსწონს, სულსა არგებსა.

Line of edition: 26        მერმე საქებელად პირი ააღო და მოახსენა:
Line of edition: 27        -- მეფისა ბედნიერობის აჩრდილი ქუეყნისა პირსამცა ნუ
Line of edition: 28     მოაკლდების და განმანათლებელი მზე ზეციდამ ბრწყინვალებასა
Line of edition: 29     მათსამც სვიანსა თავსა ნუ მოაშორებსო. მე მათი მიწა
Line of edition: 30     რა კადნიერებისა ფერხითა დაჟინებისა სიგრძეთა ვზომდი და
Line of edition: 31     წყენისა სივრცისა მომატებასა ვცდილობდი. თქუენისა ქებამიუწდომელისა
Line of edition: 32     ბუნებისა საქმისა გამოძიებასა ვცდილობდი.
Line of edition: 33     მადლი ღ(მერ)თსა რომე თქუენი აგებულობა ესეთი ვსცან, და
Line of edition: 34     თუცა კაცმან თჳსის პატრონისა სიკეთე ინატროს, თქუენი
Line of edition: 35     ბუნება მაგალითად დაიდვას, ჴამსო. / თქუა:      Page of alt.ed.: T_243

Line of edition: 36
ტაეპი Page of alt.ed.: C_535

Line of edition: 37        სარკესა და ტბას ჩახედე, შიგან ნახავ ამ სახესა.

Page of edition: 920
Line of edition: 1        ეგე დიდად გასაცვიფრებელი ბუნება, ყოვლისა სიქუელითა
Line of edition: 2     მორთული, და ეგე კეთილი გონება, რომელი მოთმინებითა
Line of edition: 3     და გამსინჯაობითა და სიმშვიდითა გამოდნობილა, ჭეშმარიტად
Line of edition: 4     სიდიდის სახელი შენ მოგიგია და პატივი და ქება
Line of edition: 5     თქუენ გეფერებისო! თქუა:

Line of edition: 6
შაირი

Line of edition: 7        მეფობა თქმისა არ არის, არცა სახელის წოდებით.
Line of edition: 8        გვირგვინი ქუასა დაადგა, არ მოგცეს მოსალოდებით?
Line of edition: 9        შენ ხარ ყოველთა მფარველი, სრულიად ჴმელთა მოდებით,
Line of edition: 10     და   ვინა გჭვრეტს, ხარობს ყოველი, ვინ ვერა, ტირის გოდებით!

Line of edition: 11        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 12        -- შენ ყოველი უწყი, ჩემის მეფობის საფუძველი მოწყალებასა
Line of edition: 13     და სულგრძელებასა ზედა დამიცს და საჴელმწიფო
Line of edition: 14     კუერთხი შეჭირვებულისა და შეწუხებულთა საოხად მიქადაგებია.
Line of edition: 15     თუცა ჩემთა ორგულთა / და შეუპოვართა ურჩობა რამე
Line of edition: 16     უქნიათ, და სილაღითა და თავჴედობითა მტერობა გამოუჩენიათ,
Line of edition: 17     ხანდახან მათთჳს მუქაფა მიქნია. ესეც ამისთჳს, ქვეყნის
Line of edition: 18     მოვლისა და სამეფოს რიგის მოუშლელობისათჳს, თვარა
Line of edition: 19     უმისოდ ჩემი სიმშვიდის აღუშფოთებელი ზღვა ესეთისა სიტყწსა
Line of edition: 20     სწავლებითა აქოთებით აღელდესო. უთხრა:

Line of edition: 21
შაირი

Line of edition: 22        ვერხვის ფურცელს არა ვგავარ, შემძრას სულმან ოდენ ნელმან,
Line of edition: 23        ან ქარქვეტსა გაჴმობილსა, ცეცხლმა დამწვას ვერდამწველმან.
Line of edition: 24        არცა კლდე ვარ, ჴმანი გავსცე, არ გამომცეს კაცმან მლველმან,
Line of edition: 25     და   არც ღრუბელი, ამატიროს მან აერმან მომბერველმან.

Line of edition: 26        მე ირანდუხტის მოკლვისა თქმა უნებურად წამცდა, რარიგადცა
Line of edition: 27     მერანსა და ფერჴმაგარსა ცხენსა წაუბოჩდესო.
Line of edition: 28        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 29        -- მე შენს წინაშე ესეთი უმსგზავსოები ვიკადრე, მისა
Line of edition: 30     მოთმენა არავის ცხორებათა არა აღწერილა -- მაღლისა მეფისა
Line of edition: 31     და დიდებულისა ჴელმწიფისა, ჴრმალმკუეთელისა, ბრძანებაგავლენილისა,
Line of edition: 32     მაღალთა დალიჭთა მჯდომელისა პატრონის
Line of edition: 33     წინაშე მონა მისი გასარისხებელსა ფერჴსა დაემტკიცოს,
Line of edition: 34     და ესოდენი უმართებულო სიტყვა იკადროს, თავი გაწიროს
Line of edition: 35     და რაცა უნდეს, ენითა მოიუბნოს, და მეფე იგი არ გარისხდეს
Line of edition: 36     და დიდის მოთმენით სულგრძელად დგესო. / მოახსენა:      Page of alt.ed.: T_244

Page of edition: 921
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        რაზომიცა მე შეგცოდე, ანუ წყენა გავამრავლე,
Line of edition: 3        შენ უფროსი მომიტევე სარისხველი, რაცა წარვლე.

Line of edition: 4        მეფემან ბრძანა:
Line of edition: 5        -- თუცა ყმა დანაშაულზედ თავსა დასდებს და შეცოდებასა
Line of edition: 6     სწორედ გამოაჩენს და სინანულსა იწყებს, მერმეღა მოწყალესა
Line of edition: 7     კაცსა მიტევებისა კიდე სხუა ღონე არა აქვსო.
Line of edition: 8        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 9        -- ეჰა, მეფეო! მე ჩემი დამნაშაობა თავს მიდებია და ესე
Line of edition: 10     დიდი საწყენარი / შემიცოდებია: თქუენი ბრძანება ვერ აღვასრულე      Page of alt.ed.: C_536
Line of edition: 11     და ირანდუხტ არ მომიკლავს! და აწ ამა სიტყვითა
Line of edition: 12     გულდებული შევიქენ: ვიცი, მომიტევებ და სწრაფად არ მოვკალ
Line of edition: 13     და ბრძანება და ნება მეფისა აღესრულოსო. მოახსენა:

Line of edition: 14
ლექსი

Line of edition: 15        მამკლავ, დამარჩენ -- აქა ვარ, ვით პატიმარი პყრობილად,
Line of edition: 16        ჴრმალი და ჩემი სიცოცხლე ორივ ჴელთა გაქვს სწრობილად.

Line of edition: 17        რა მეფემან მოისმინა, შუბლთა სიხარული აღმოაჩნდა და
Line of edition: 18     ბაგებალახშმა ღიმილი გამოაკრთო, სამადლობელი დროშა
Line of edition: 19     ზეცად ამართა და ღ(მერ)თსა დამთხედ თაყუანი სცა, მოლხენის ჴმა
Line of edition: 20     ღრუბელსა შეაცილვა და თქუა:

Line of edition: 21
შაირი

Line of edition: 22        მახარობელი მოვიდა, ბედი მახარა სვიანი,
Line of edition: 23        მოკუდავსა სული მომედგა, გამექცა დღე ნავღლიანი,
Line of edition: 24        სახლი ამევსო ლხინითა, შევიქენ გულვარდიანი,
Line of edition: 25     და   სვე გამიდიდდა, სამეფო განათლდა, ვითა მზიანი!

Line of edition: 26        მერმე ბრძანა:
Line of edition: 27        -- დია მიკვირდა, სიტყუასა შენსა ირანდუხტისა სიკუდილი
Line of edition: 28     ეტყობოდა, მაგრამ შენისა ერთგულობისა და გამოცდილებისა
Line of edition: 29     საქმისაგან არ მეგონაო.
Line of edition: 30        ვეზირმა მოახსენა:
Line of edition: 31        -- ჩემი საცდელი ეს იყო, მეფისა ზნენი გამომეცადა და
Line of edition: 32     კეთილად გამესინჯა, და რომელიც ბრძანეთ, მას ზედა მტკიცედ
Line of edition: 33     ეგენით, / თუცა არა? სიკუდილი მისი თუცა წადიერითა      Page of alt.ed.: D_531
Page of edition: 922   Line of edition: 1     გულითა გენება, ადრეღა ვიქმოდი, მაგრამ რადგან მისი სიცოცხლე
Line of edition: 2     ესრე გინდოდათ, მეცა ჩემი შეცოდება გამოვაჩინე
Line of edition: 3     და დაყოვნებისა ბოდიში წარმოვადგინეო.
Line of edition: 4        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 5        -- შენი სიკეთე, გასინჯვა და მეცნიერება დიდი გა/მოჩნდა,      Page of alt.ed.: T_245
Line of edition: 6     და მაგით მე ცოდნა და სიბრძნე მრავალი მომემატა. რადგან
Line of edition: 7     ესე საქმე ჰქენ, მე გულმტკიცედ ვარ. ამა სამსახურისა მუქაფა
Line of edition: 8     ადრე შემოგეზღოს. აწ სწრაფად გუალე და ირანდუხტს
Line of edition: 9     დიდისა ბოდიშითა ჰკადრე და შუა ჩამომიდეგ, რომე შეცოდებისა
Line of edition: 10     თავსდადება და დანანება კარის გამღებია და საწადლის
Line of edition: 11     პირისა სიხარულისა სათავნო კეთილისა საქმითაო.
Line of edition: 12     შეუთუალა:

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        მოდი და პირი მიჩუენე ნახუად ღ(მრ)თით სანატრელია,
Line of edition: 15        ყური ჴმას, თუალი ნახვასა მოგელის გასაჭრელია.

Line of edition: 16        ბილავარ მეფის ბრძანებით სწრაფად გამოვიდა და ირანდუხტს
Line of edition: 17     მორჩენა და მეფის სინანული და მისგან მიწოდება
Line of edition: 18     ახარა. უთხრა:

Line of edition: 19
ჩახრუხაული

Line of edition: 20        ვარდო კოკობო, ძნელად საცნობო, აღარ დარჩები პირგაუჴსნელად,
Line of edition: 21        დილის ნიავმან, წვიმა-მზიანმა გაშლად მოგბერა ამოდ და ნელად.

Line of edition: 22        ირანდუხტ მეფესთან მისასვლელად მოეკაზმა, ადგა და
Line of edition: 23     სასამსახუროდ მჴევლებრ მივიდა და მოწყალებისა და შებრალების
Line of edition: 24     მადლის სათქმელად ენა ააუბნა. მეფემან უბრძანა:
Line of edition: 25        -- ესე ბილავარს დაუმადლე, რომელმან ესრეთისა წვრთითა
Line of edition: 26     შემაგონა და ესრე დამალვით დაგაყოვნაო.
Line of edition: 27        ბილავარ მოახსენა:
Line of edition: 28        -- ჩემზედა მეფისა წყალობა და სიბრალული დიდად
Line of edition: 29     უხობს, ამისთჳს ესე დაყოვნება მოჴდა, თვარა არას მონასა
Line of edition: 30     მეფის ბრძანებისა დაყოვნება არ ძალუცსო.
Line of edition: 31        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 32        -- ეჰა, ბილავარ, გულმტკიცედ იყავ, ამისთჳს ყოველი
Line of edition: 33     ჩემი საბრძანებელი ჴელთა შენთა მიმიცემია და ჩემდა შედეგად
Line of edition: 34     შემიქნიხარ, და რომელიცა თქუა და ჰქნა, -- შეკრვა თუ
Line of edition: 35     აშვება, ბრძანება თუ არა ბრძანება -- არც ერთი გიწყინოო.

Page of edition: 923
Line of edition: 1        ბილარ მოახსენა:
Line of edition: 2        -- მეფისა წყალობა და მისანდო ბედნიერობა მონისა სამსახურსა
Line of edition: 3     გარდაემატა. თუცა ათასთა წელთა ვიცოცხლო და
Line of edition: 4     დღე-ყოველ გაქებდე, მაშინცა ათასისაგან ერთსა მადლობასა
Line of edition: 5     ვერ მოგაჴსენებო. მოახსენა:

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7        ათასის ენით სოსანმა თუცა იუბნას ქებანი,
Line of edition: 8        ზაფხულის შესხმას ვერ იტყვის, შერჩეს ცუდ მიდ-მოდებანი. /      Page of alt.ed.: T_246

Line of edition: 9        მაგრამ მონა ამას გევედრების, ამას იქით ესეთი აჩქარება
Line of edition: 10     და გაუსინჯაობა არ მოაჴდინო, რომლისა / ბოლო სინანულად      Page of alt.ed.: D_532
Line of edition: 11     და ნავღელად გარდაგექცესო.
Line of edition: 12        მეფემ უბრძანა:
Line of edition: 13        -- ეგე სწავლა მტკიცედ დამირწმუნებია და ამას იქით
Line of edition: 14     შენდა უკითხავად და ურჩეველად აღარასა ვბრძანებო.
Line of edition: 15        მერმე ვეზირსა და ირანდუხტს ძვირფასი სამოსლები უბოძა,
Line of edition: 16     და შინადამ საკრებულოთა დარბაზთა გამობრძანდა და
Line of edition: 17     ლხინი და ნადიმი გამართა. ითქუა:

Line of edition: 18
ლექსი

Line of edition: 19        პურობა დიდი გამართეს, უმჯობე სხვის ნადიმისა,
Line of edition: 20        ლხინის წალკოტი შეამკუეს, უჭრელეს მართ ადიმისა.

Line of edition: 21        მწყაზარნი მწდენი ვეცხლის თასებითა მის ამხანაგთა მორავაყუნთა
Line of edition: 22     ღვინოთა ყიათა შიგა ასხმიდენ და ხოშკარულისა
Line of edition: 23     მაჭრითა ლხინისა ნერგთა მკერდისა რუთაგან რწყვიდენ.
Line of edition: 24     ითქუა:

Line of edition: 25
ლექსი

Line of edition: 26        მოიღეს ღვინო ჭიქითა, დადგეს გამართუად ლხინისა,
Line of edition: 27        დაათბო შვების აერმან სიცივე მოსაწყენისა.

Line of edition: 28        ტკბილად მჴმობელთა მგოსანთა საკრავთა შეწყობითა გულისა
Line of edition: 29     იადონი სალხინოდ ნადიმზე მოჰყუანდათ, ორღანოს
Line of edition: 30     ჴმანი სიხარულისა იმედსა სულსა ზედა ნიშნევდენ. უდი^*^*
Page of edition: 924   Line of edition: 1     არაკის ზმათა ათასრიგს ზღაპართა წარმოიტყოდა, მკუნესარი
Line of edition: 2     ჩანგის ზახილი მთვრალთა გულის ფიცართა ჭანგსა აჩნევდა.
Line of edition: 3     ითქუა:

Line of edition: 4
შაირი

Line of edition: 5        მებარბითენი აფროდიტს გუანდენ უსულით მქცეველი,
Line of edition: 6        სურები -- მარიხს, სალხინოდ თჳსთ სისხლთა დამაქცეველი,
Line of edition: 7        სამუსი სამხიარულოდ, განცხრომით შემაქცეველი,
Line of edition: 8     და   მოსატაცებლად გულისა, ცნობითურთ გარდამქცეველი!

Line of edition: 9        მის დღისა დანარჩომი ჟამი და ღამე იგი სრულიად ლხინითა
Line of edition: 10     წართეს. / ითქუა:      Page of alt.ed.: T_247

Line of edition: 11
ლექსი

Line of edition: 12        რა მეორეს დღეს მთიებმა ქუეყანა დააშვენა მან,
Line of edition: 13        ბედნიერობის საღამო გაადილავა ზენამან.

Line of edition: 14     მეფე მაღალსა დალიჭთა დაჯდა და მისის ნახვითა ერი გაახარა.
Line of edition: 15     ბილავარ / ვეზირმა სამსახური გარდამატა, თჳსის თავით      Page of alt.ed.: A_341
Line of edition: 16     მეფისა და მისთა სახლეულთა მაგიერ თანამოსარჩლედ
Line of edition: 17     ქურუმთაგან იჩივლა; მის სიზმრის ახსნა საჯაროდ წარმოთქუა
Line of edition: 18     და მეფეს ქარიდონ ბრძენი მოაწვევინა, მათი საცთური
Line of edition: 19     და უბრალოთ ამოწყუეტის ცდა ქურუმთაგან მას ბრძენს
Line of edition: 20     გა[ა]სამართლებინა. მან ბრძენმა ესრე გააჩინა: რომელი
Line of edition: 21     ძელსა ააბეს, რომელიმე პილოთა დაათრგუნვინეს და მიწათა
Line of edition: 22     გარიეს, ბოროტნი ბოროტად მოსწყვიდნესო. თქმულა:

Line of edition: 23
შაირი

Line of edition: 24        ვინცა სიმუხთლის მახვილი რა მოიწვადოს ღადარმან,
Line of edition: 25        მასვე თავსა ჰკრას მბრუნავმა ეტლმა, მარიხის სადარმან;
Line of edition: 26        არა გრდემლსა ჰგავს, ვერ ავნოს კუერმა მის დასაქადარმან,
Line of edition: 27     და   მასვე მიაგოს ბოროტი მან მსჯავრმა გასაცხადარმან!

Line of edition: 28        მათ მტერთა მოწყუედისა უკანა მეფემ ქუეყნისა საქმე      Page of alt.ed.: D_533
Line of edition: 29     ვეზირისა ჴელთა მიანდო და თჳთ ირანდუხტთან მიწყივ იხარებდა
Line of edition: 30     და საწადელი აღესრულა. იტყოდეს

Line of edition: 31
ჩახრუხაულსა

Line of edition: 32 სალხინო ღამე, გულთა სამე, განძის მჯობია საწადლად ხშირი,
Line of edition: 33 არავინ ვიცით, მითქუამს-ყე ფიცით, ხვალე რა მოვა საქმისა პირი.

Page of edition: 925
Line of edition: 1
*
Line of edition: 2
* *

Line of edition: 3        ესე არს სწავლა სიმშვიდისა და სიწყნარისა, და მოთმინებისა
Line of edition: 4     და სიკეთისა, რომელი კაცისათჳს ყოვლის კეთილობი
Line of edition: 5     საგან უმჯობესია, მით რომე მეფეთა და ჴელმწიფეთა წესთა
Line of edition: 6     და რიგთაგანი არარა იყოს დაფარულ, რომე სიბრძნისა
Line of edition: 7     ამის მეტყუელება მკითხველთათვის შესაძინელი და მსმენელთათჳს
Line of edition: 8     სარგებელია. ჴამს, უწინდელიცა იგი ბრძენთა ნათქუამი
Line of edition: 9     და გამოცდილი მიწყივ იწვართოთ, და თქუენისა საქმისა
Line of edition: 10     გზა ეგრე წარმართო, რომელიცა ქუეყნისა და შჯულისა სამჯობინარო
Line of edition: 11     იყოს, და დღეინდელი და ხუალინდელი საქმის საფუძველი
Line of edition: 12     სიბრძნესა და მეცნიერებისა ჭკუასა ზედა დაამტკიცო
Line of edition: 13     და სიმშვიდით, მოთმენითა და სიწყნარით მოიქცე, რო/მელმანც      Page of alt.ed.: T_248
Line of edition: 14     საქმენი ესე ესრე მოიპოოს და ყოს, იგი შვენიერისა
Line of edition: 15     და კეთილის საქმით შეიმკობა, და მისი ჴმის განფენილობა
Line of edition: 16     წყალობასა და სიმშვიდესა შეიმოსს და სიმდაბლითა და
Line of edition: 17     სიმშვიდითა მტერსა მოყვარედ შესცვლით და მოყუარეს სიკეთის
Line of edition: 18     ხარისხთა აღიყუანებსო. მოახსენა:

Line of edition: 19
შაირი

Line of edition: 20        მშვიდთა მდაბალთა მბაძველნი უცილოდ ამაღლდებიან,
Line of edition: 21        სხვანიც მიბაძვენ საქმითა, მტერნიცა დამოყურდებიან.
Line of edition: 22        ნურვის უმტერებ შურითა, ნურცა ვინ შენით კუდებიან,
Line of edition: 23     და   რომ საწადელი მოგეცეს, სუფევა მით მოგხუდებიან! /      T_249

Next part

This text is part of the TITUS edition of Sulxan-Saba Orbeliani, Kilila da Damana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 29.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.