TITUS
Author: Rust.
Šota Rustaveli
Text: Vepx.
Vepxisṭq̇aosani
The Old Georgian Poem
on The Knight in The Panther's Skin
On the basis of the editions by
Aḳaḳi Šaniʒe (S),
Tbilisi 1975
and
A. Baramiʒe / Ḳ. Ḳeḳeliʒe / A. Šaniʒe (K),
Tbilisi 1957
edited by Jost Gippert and Vaxṭang Imnaišvili,
Frankfurt a/M, 31.1.1996;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 5.11.1997 / 13.10.1998 / 1.9.1999
Chapter: 1
დასაწყისი
Strophe: S1/K1
Verse: a
რომელმან შექმნა სამყარო ძალითა მით ძლიერითა,
Verse: b
ზეგარდმოთ არსნი სულითა ყვნა ზეცით მონაბერითა,
Verse: c
ჩვენ, კაცთა, მოგვცა ქვეყანა, გვაქვს უთვალავი^ ფერითა,
Verse: d
და მისგან არს ყოვლი ხელმწიფე სახითა მის მიერითა.
Strophe: S2/K2
Verse: a
ჰე, ღმერთო ერთო, შენ შეჰქმენ სახე ყოვლისა ტანისა,
Verse: b
შენ დამიფარე, ძლევა მეც დათრგუნვად მე სატანისა,
Verse: c
მომეც მიჯნურთა სურვილი, სიკვდიდმდე გასატანისა,
Verse: d
და ცოდვათა შესუბუქება, მუნ თანა წასატანისა.
Strophe: S3/K3
Verse: a
ვის ჰშვენის, - ლომსა, - ხმარება შუბისა, ფარ-შიმშერისა,
Verse: b
- მეფისა მზის @თამარისა, ღაწვ-ბადახშ, თმა-გიშერისა, -
Verse: c
მას, არა ვიცი, შევჰკადრო შესხმა ხოტბისა, შე-, რისა,
Verse: d
და მისთა მჭვრეტელთა ყანდისა მირთმა ხამს მართ, მი-, შერისა.
Strophe: S4/K4
Verse: a
@თამარს ვაქებდეთ მეფესა სისხლისა ცრემლ-დათხეული,
Verse: b
ვთქვენი ქებანი ვისნი მე არ-ავად გამორჩეული.
Verse: c
მელნად ვიხმარე გიშრის ტბა და კალმად მე ნა რხეული,
Verse: d
და ვინცა ისმინოს, დაესვას ლახვარი გულსა ხეული.
Strophe: S5/K5
Verse: a
მიბრძანეს მათად საქებრად თქმა ლექსებისა ტკბილისა,
Verse: b
ქება წარბთა და წამწამთა, თმათა და ბაგე-კბილისა,
Verse: c
ბროლ-ბადახშისა თლილისა, მის მიჯრით მიწყობილისა.
Verse: d
და გასტეხს ქვასაცა მაგარსა გვრდემლი ტყვიისა ლბილისა.
Strophe: S6/K6
Verse: a
აწ ენა მინდა გამოთქმად, გული და ხელოვანება, -
Verse: b
ძალი მომეც და შეწევნა შენგნით მაქვს, მივსცე გონება;
Verse: c
მით შევეწივნეთ @ტარიელს, ტურფადცა უნდა ხსენება,
Verse: d
და მათ სამთა გმირთა მნათობთა სჭირს ერთმანერთის მონება.
Strophe: S7/K7
Verse: a
მო, დავსხდეთ, @ტარიელისთვის ცრემლი გვდის შეუშრობილი;
Verse: b
მისებრი მართ დაბადებით ვინმცა ყოფილა შობილი!
Verse: c
დავჯე, @რუსთველმან გავლექსე, მისთვის გულს ლახვარ-სობილი,
Verse: d
და აქამდის ამბვად ნათქვამი, აწ მარგალიტი წყობილი.
Strophe: S8/K8
Verse: a
მე, @რუსთველი ხელობითა, ვიქმ საქმესა ამა დარი:
Verse: b
ვის ჰმორჩილობს ჯარი სპათა, მისთვის ვხელობ, მისთვის მკვდარი;
Verse: c
დავუძლურდი, მიჯნურთათვის კვლა წამალი არსით არი,
Verse: d
და ანუ მომცეს განკურნება, ანუ მიწა მე სამარი.
Strophe: S9/K9
Verse: a
ესე ამბავი სპარსული, ქართულად ნათარგმანები,
Verse: b
ვით მარგალიტი ობოლი, ხელით-ხელ საგოგმანები,
Verse: c
ვპოვე და ლექსად გარდავთქვი, საქმე ვქმენ საჭოჭმანები,
Verse: d
და ჩემმან ხელ-მქმნელმან დამმართოს^ ლაღმან და ლამაზმან ნები.
Strophe: S10/K10
Verse: a
თვალთა, მისგან უნათლოთა, ენატრამცა ახლად ჩენა;
Verse: b
აჰა, გული გამიჯნურდა, მიჰხვდომია ველთა რბენა!
Verse: c
მიაჯეთ ვინ, ხორცთა დაწვა კმარის, მისცეს სულთა ლხენა.
Verse: d
და სამთა ფერთა საქებელთა ლამის ლექსთა უნდა ვლენა.
Strophe: S11/K11
Verse: a
რაცა ვის რა ბედმან მისცეს, დასჯერდეს და მას უბნობდეს:
Verse: b
მუშა მიწყივ მუშაკობდეს, მეომარი გულოვნობდეს;
Verse: c
კვლა მიჯნურსა მიჯნურობა უყვარდეს და გამოსცნობდეს,
Verse: d
და არცა ვისგან დაიწუნოს, არცა სხვასა უწუნობდეს.
Strophe: S12/K12
Verse: a
შაირობა პირველადვე სიბრძნისაა ერთი დარგი,
Verse: b
- საღმრთო, საღმრთოდ გასაგონი, მსმენელთათვის დიდი მარგი,
Verse: c
კვლა აქაცა ეამების, ვინცა ისმენს კაცი ვარგი;
Verse: d
და გრძელი სიტყვა მოკლედ ითქმის, შაირია ამად კარგი.
Strophe: S13/K13
Verse: a
ვითა ცხენსა შარა გრძელი და გამოსცდის დიდი რბევა,
Verse: b
მობურთალსა - მოედანი, მართლად ცემა, მარჯვედ ქნევა,
Verse: c
მართ აგრევე მელექსესა - საუბართა ტკბილთა ფრქვევა.
Verse: d
და რა მისჭირდეს საუბარი და დაუწყოს ლექსმან ლევა,
Strophe: S14/K14
Verse: a
მაშინღა ნახეთ მელექსე და მისი მოშაირობა,
Verse: b
რა ვეღარ მიჰხვდეს ქართულსა, დაუწყოს ლექსმან ძვირობა,
Verse: c
არ შეამოკლოს ქართული, არა ქმნას სიტყვა-მცირობა,
Verse: d
და ხელ-მარჯვედ სცემდეს ჩოგანსა, იხმაროს დიდი გმირობა.
Strophe: S15/K15
Verse: a
მოშაირე არა ჰქვიან, თუ ვინმე თქვას ერთი, ორი;
Verse: b
თავი ყოლა ნუ ჰგონია მელექსეთა კარგთა სწორი;
Verse: c
განაღა თქვას ერთი, ორი, უმსგავსო და შორი-შორი,
Verse: d
და მაგრა იტყვის: " ჩემი სჯობსო", უცილობლობს ვითა ჯორი.
Strophe: S16/K16
Verse: a
მეორე ლექსი ცოტაი, ნაწილი მოშაირეთა,
Verse: b
არ ძალ-უც სრულ-ქმნა სიტყვათა, გულისა გასაგმირეთა,
Verse: c
ვამსგავსე მშვილდი ბედითი ყმაწვილთა მონადირეთა:
Verse: d
და დიდსა ვერ მოჰკლვენ, ხელად აქვს ხოცა ნადირთა მცირეთა.
Strophe: S17/K17
Verse: a
მესამე ლექსი კარგი არს სანადიმოდ, სამღერელად,
Verse: b
სააშიკოდ, სალაღობოდ, ამხანაგთა სათრეველად;
Verse: c
ჩვენ მათიცა გვეამების, რაცა ოდენ თქვან ნათელად.
Verse: d
და მოშაირე არა ჰქვიან, ვერას იტყვის ვინცა გრძელად.
Strophe: S18/K18
Verse: a
ხამს, მელექსე ნაჭირვებსა მისსა ცუდად არ აბრკმობდეს,
Verse: b
ერთი უჩნდეს სამიჯნურო, ერთსა ვისმე აშიკობდეს,
Verse: c
ყოვლსა მისთვის ხელოვნობდეს, მას აქებდეს, მას ამკობდეს,
Verse: d
და მისგან კიდე ნურა უნდა, მისთვის ენა მუსიკობდეს.
Strophe: S19/K19
Verse: a
ჩემი აწ ცანით ყოველმან, მას ვაქებ, ვინცა მიქია;
Verse: b
ესე მიჩს დიდად სახელად, არ თავი გამიქიქია!
Verse: c
იგია ჩემი სიცოცხლე, უწყალო ვითა ჯიქია;
Verse: d
და მისი სახელი შეფარვით ქვემორე მითქვამს, მიქია.
Strophe: S20/K20
Verse: a
ვთქვა მიჯნურობა პირველი და ტომი გვართა ზენათა,
Verse: b
ძნელად სათქმელი, საჭირო გამოსაგები ენათა;
Verse: c
იგია საქმე საზეო, მომცემი აღმაფრენათა;
Verse: d
და ვინცა ეცდების, თმობამცა ჰქონდა მრავალთა წყენათა.
Strophe: S21/K21
Verse: a
მას ერთსა მიჯნურობასა ჭკვიანნი ვერ მიჰხვდებიან,
Verse: b
ენა დაშვრების, მსმენლისა ყურნიცა დავალდებიან;
Verse: c
ვთქვნე ხელობანი ქვენანი, რომელნი ხორცთა ჰხვდებიან;
Verse: d
და მართ მასვე ჰბაძვენ, თუ ოდენ არ სიძვენ, შორით ბნდებიან.
Strophe: S22/K22
Verse: a
მიჯნური შმაგსა გვიქვიან არაბულითა ენითა,
Verse: b
მით რომე შმაგობს მისისა ვერ-მიხვდომისა წყენითა;
Verse: c
ზოგთა აქვს საღმრთო სიახლე, დაშვრების აღმაფრენითა,
Verse: d
და კვლა ზოგთა ქვე უც ბუნება კეკლუცთა ზედა ფრფენითა.
Strophe: S23/K23
Verse: a
მიჯნურსა თვალად სიტურფე ჰმართებს მართ ვითა მზეობა,
Verse: b
სიბრძნე, სიუხვე, სიმდიდრე, სიყმე და მოცალეობა,
Verse: c
ენა, გონება, დათმობა, მძლეთა მებრძოლთა მძლეობა.
Verse: d
და ვისცა ეს სრულად არა სჭირს, აკლია მიჯნურთ ზნეობა.
Strophe: S24/K24
Verse: a
მიჯნურობა არის ტურფა, საცოდნელად ძნელი გვარი;
Verse: b
მიჯნურობა სხვა რამეა, არ სიძვისა დასადარი:
Verse: c
იგი სხვაა, სიძვა სხვაა, შუა უზის დიდი ზღვარი,
Verse: d
და ნუვინ გაჰრევთ ერთმანერთსა, გესმას^ ჩემი ნაუბარი!
Strophe: S25/K25
Verse: a
ხამს მიჯნური ხანიერი, არ მეძავი, ბილწი, მრუში,
Verse: b
რა მოჰშორდეს მოყვარესა, გაამრავლოს სულთქმა, უში,
Verse: c
გული ერთსა დააჯეროს, კუშტი მიჰხვდეს, თუნდა ქუში;
Verse: d
და მძულს უგულო სიყვარული, ხვევნა, კოცნა, მტლაში-მტლუში.
Strophe: K26
Verse: a
მას ცოცხალი ნუ ელევის, რაცა პირველ შეუყვარდეს,
Verse: b
ნუცა ლხინსა აუზვავდეს, ნუცა ჭირსა შეუზარდეს:
Verse: c
მისთვის დათმოს ყველაკაი, მისთვის ველთა გამოვარდეს,
Verse: d
და ნურა გაჰვა, სოფელიცა მისი კერძი გარდაქარდეს
Strophe: S26/K27
Verse: a
ამა საქმესა მიჯნური ნუ უხმობს მიჯნურობასა:
Verse: b
დღეს ერთი უნდეს, ხვალე სხვა, სთმობდეს გაყრისა თმობასა;
Verse: c
ესე მღერასა ბედითსა ჰგავს, ვაჟთა ყმაწვილობასა.
Verse: d
და კარგი მიჯნური იგია, ვინ იქმს სოფლისა თმობასა.
Strophe: S27/K28
Verse: a
არს პირველი მიჯნურობა არ-დაჩენა ჭირთა, მალვა,
Verse: b
თავის-წინა იგონებდეს, ნიადაგმცა ჰქონდა ხალვა,
Verse: c
შორით ბნედა, შორით კვდომა, შორით დაგვა, შორით ალვა,
Verse: d
და დათმოს^ წყრომა მოყვრისაგან, მისი ჰქონდეს შიში, კრძალვა.
Strophe: S28/K29
Verse: a
ხამს, თავისსა ხვაშიადსა არვისთანა ამჟღავნებდეს,
Verse: b
არ ბედითად "ჰაჲ-ჰაჲ"-ს ზმიდეს, მოყვარესა აყივნებდეს,
Verse: c
არსით აჩნდეს მიჯნურობა, არასადა იფერებდეს,
Verse: d
და მისთვის ჭირი ლხინად უჩნდეს, მისთვის ცეცხლსა მოიდებდეს.
Strophe: S29/K30
Verse: a
მას უშმაგო ვით მიენდოს, ვინ მოყვარე გაამჩივნოს?
Verse: b
ამის მეტი რამცა ირგო: მას ავნოს და თვითცა ივნოს.
Verse: c
რათამე-ღა ასახელოს, რა სიტყვითა მოაყივნოს?
Verse: d
და რა ჰგავა^, თუ მოყვარესა კაცმან გული არ ატკივნოს^!
Strophe: S30/K31
Verse: a
მიკვირს, კაცი რად იფერებს საყვარლისა სიყვარულსა:
Verse: b
ვინცა უყვარს, რად აყივნებს მისთვის მკვდარი მისთვის წყლულსა?
Verse: c
თუ არ უყვარს, რად არა სძულს? რად აყივნებს, რაც არ სძულსა?!
Verse: d
და ავსა კაცსა ავი სიტყვა ურჩევნია სულსა, გულსა.
Strophe: S31/K32
Verse: a
თუ მოყვარე მოყვრისათვის ტირს, ტირილსა ემართლების;
Verse: b
სიარული, მარტოობა ჰშვენის, გაჭრად დაეთვლების; .
Verse: c
იგონებდეს, მისგან კიდე ნურად ოდეს მოეცლების,
Verse: d
და არ დააჩნდეს მიჯნურობა, სჯობს, თუ კაცთა ეახლების.
Chapter: 2
ამბავი @როსტევან არაბთა მეფისა
Strophe: S32/K33
Verse: a
იყო @არაბეთს @როსტევან, მეფე ღმრთისაგან სვიანი,
Verse: b
მაღალი, უხვი, მდაბალი, ლაშქარ-მრავალი, ყმიანი,
Verse: c
მოსამართლე და მოწყალე, მორჭმული, განგებიანი,
Verse: d
და თვით მეომარი უებრო, კვლა მოუბარი წყლიანი.
Strophe: S33/K34
Verse: a
სხვა ძე არ ესვა მეფესა, მართ ოდენ მარტო^ ასული,
Verse: b
სოფლისა მნათი მნათობი, მზისაცა დასთა დასული;
Verse: c
მან მისთა მჭვრეტთა წაუღის გული, გონება და სული,
Verse: d
და ბრძენი ხამს მისად მაქებრად და ენა ბევრად ასული.
Strophe: S34/K35
Verse: a
მისი სახელი - თინათინ, არს ესე საცოდნარია!
Verse: b
რა გაიზარდა, გაივსო, მზე მისგან საწუნარია.
Verse: c
მეფემან იხმნა^ ვაზირნი, თვით ზის ლაღი და წყნარია,
Verse: d
და გვერდსა დაისხნა, დაუწყო მათ ამო საუბნარია.
Strophe: S35/K356
Verse: a
უბრძანა: "გკითხავ საქმესა, ერთგან სასაუბნაროსა:
Verse: b
რა ვარდმან მისი ყვავილი გაახმოს, დაამჭნაროსა,
Verse: c
იგი წახდების, სხვა მოვა ტურფასა საბაღნაროსა;
Verse: d
და მზე ჩაგვისვენდა, ბნელსა ვსჭვრეტთ ღამესა ჩვენ უმთვაროსა^.
Strophe: S36/K37
Verse: a
მე გარდასრულვარ, სიბერე მჭირს, ჭირთა უფრო ძნელია,
Verse: b
დღეს არა, ხვალე მოვკვდები, სოფელი ასრე მქმნელია;
Verse: c
რაღაა იგი სინათლე, რასაცა ახლავს ბნელია?!
Verse: d
და ჩემი ძე დავსვათ ხელმწიფედ, ვისგან მზე საწუნელია."
Strophe: S37/K38
Verse: a
ვაზირთა ჰკადრეს: "მეფეო, რად ჰბრძანეთ თქვენი ბერობა?
Verse: b
ვარდი თუ გახმეს, ეგრეცა გვმართებს მისივე ჯერობა:
Verse: c
მისივე ჰმეტობს ყოველსა სული და ტურფა ფერობა.
Verse: d
და მთვარესა მცხრალსა ვარსკვლავმან ვითამცა ჰკადრა მტერობა?!
Strophe: S38/K39
Verse: a
"მაგას ნუ ჰბრძანებთ, მეფეო, ჯერთ ვარდი არ დაგჭნობია,
Verse: b
თქვენი თათბირი ავიცა სხვისა კარგისა მჯობია;
Verse: c
ხმდა განაღამცა საქმნელად, რაცა თქვენ გულსა გლმობია:
Verse: d
და სჯობს და მას მიეც მეფობა, ვისგან მზე შენაფლობია.
Strophe: S39/K40
Verse: a
თუცა ქალია, ხელმწიფედ მართ ღმრთისა დანაბადია;
Verse: b
არ გათნევთ, იცის მეფობა, უთქვენოდ გვითქვამს კვლა დია;
Verse: c
შუქთა მისთაებრ საქმეცა მისი მზებრ განაცხადია.
Verse: d
და ლეკვი ლომისა სწორია, ძუ იყოს, თუნდა ხვადია".
Strophe: S40/K41
Verse: a
@ავთანდილ იყო სპასპეტი, ძე ამირ-სპასალარისა,
Verse: b
საროსა მჯობი ნაზარდი, მსგავსი მზისა და მთვარისა,
Verse: c
ჯერთ უწვერული, სადარო ბროლ-მინა საცნობარისა;
Verse: d
და მას თინათინის შვენება ჰკლვიდის წამწამთა ჯარისა.
Strophe: S41/K42
Verse: a
გულსა მისსა მიჯნურობა მისი ჰქონდა დამალულად; .
Verse: b
რა მოჰშორდის, ვერ-მჭვრეტელმან ვარდი შექმნის ფერ-ნაკლულად;
Verse: c
ნახის, ცეცხლი გაუახლდის, წყლული გახდის უფრო წყლულად.
Verse: d
და საბრალოა სიყვარული, კაცსა შეიქმს გულ-მოკლულად!
Strophe: S42/K43
Verse: a
რა მეფედ დასმა მეფემან ბრძანა მისისა ქალისა,
Verse: b
@ავთანდილს მიჰხვდა სიამე, ვსება სჭირს მის სოქ-ალისა;
Verse: c
თქვა: "ზედას-ზედა მომხვდების ნახვა მის ბროლ-ფიქალისა,
Verse: d
და ნუთუ მით ვპოვო წამალი მე ჩემი, ფერ-გამქრქალისა!
Strophe: S43/K44
Verse: a
@არაბეთს გასცა ბრძანება დიდმან არაბთა მფლობელმან:
Verse: b
"თინათინ ჩემი ხელმწიფედ დავსვი მე, მისმან მშობელმან,
Verse: c
მან განანათლნეს ყოველნი, ვით მზემან მანათობელმან^.
Verse: d
და მოდით და ნახეთ ყოველმან, შემსხმელმან, შემამკობელმან!
Strophe: S44/K45
Verse: a
მოვიდეს სრულნი არაბნი, ჯარი განმრავლდა ხასისა:
Verse: b
@ავთანდილ პირ-მზე, სპასპეტი ლაშქრისა ბევრ-ათასისა,
Verse: c
ვაზირი @სოგრატ, მოახლე მეფისა დასთა დასისა;
Verse: d
და მათ რომე დადგეს საჯდომი, თქვეს: "უთქმელია ფასისა!"
Strophe: S45/K46
Verse: a
თინათინ მიჰყავს მამასა პირითა მით ნათელითა,
Verse: b
დასვა და თავსა გვირგვინი დასდგა თავისა ხელითა,
Verse: c
მისცა სკიპტრა და შემოსა მეფეთა სამოსელითა.
Verse: d
და ქალი მზეებრ სჭვრეტს ყოველთა ცნობითა ბრძნად მხედველითა.
Strophe: S46/K47
Verse: a
უკუდგეს და თაყვანის-სცეს მეფემან და მისთა სპათა,
Verse: b
დალოცეს და მეფედ დასვეს, ქება უთხრეს სხვაგნით სხვათა,
Verse: c
ბუკსა ჰკრეს და წინწილანი დაატკბობდეს მათთა ხმათა.
Verse: d
და ქალი ტირს და ცრემლთა აფრქვევს, ჰხრის ყორნისა ბოლო-ფრთათა.
Strophe: S47/K48
Verse: a
მამისა ტახტსა საჯდომად^ თავი არ ეღირსებოდა,
Verse: b
ამად ტირს, ბაღი ვარდისა ცრემლითა აივსებოდა;
Verse: c
მეფე სწვრთის: "მამა ყოველი ძისაგან ითავსებოდა,
Verse: d
და ამისად ქმნამდის დამწველი ცეცხლი არ დამევსებოდა".
Strophe: S48/K49
Verse: a
უბრძანა: "ნუ სტირ, ასულო, ისმინე ჩემი თხრობილი:
Verse: b
დღეს შენ ხარ მეფე @არაბეთს, ჩემგან ხელმწიფედ ხმობილი,
Verse: c
აქათგან ესე სამეფო შენია მართ მონდობილი.
Verse: d
და ხარმცა ბრძნად მქმნელი საქმისა, იყავ წყნარი და ცნობილი!
Strophe: S49/K50
Verse: a
ვარდთა და ნეხვთა ვინათგან მზე სწორად მოეფინების,
Verse: b
დიდთა და წვრილთა წყალობა შენმცა ნუ მოგეწყინების!
Verse: c
უხვი ახსნილსა დააბამს, იგი თვით ების, ვინ ების.
Verse: d
და უხვად გასცემდი, ზღვათაცა შესდის და გაედინების.
Strophe: S50/K51
Verse: a
მეფეთა შიგან სიუხვე, ვით ედემს ალვა, რგულია;
Verse: b
უხვსა ჰმორჩილობს ყოველი, იგიცა, ვინ ორგულია;
Verse: c
სმა-ჭამა - დიდად შესარგი, დება რა სავარგულია?!
Verse: d
და რასაცა გასცემ, შენია; რას^ არა, დაკარგულია!"
Strophe: S51/K52
Verse: a
ამა მამისა სწავლასა ქალი ბრძნად მოისმინებდა,
Verse: b
ყურსა უპყრობდა, ისმენდა, წვრთასა არ მოიწყინებდა;
Verse: c
მეფე სმასა და მღერასა იქმს, მეტად მოილხინებდა;
Verse: d
და თინათინ მზესა სწუნობდა, მაგრა მზე თინათინებდა.
Strophe: S52/K53
Verse: a
მოიხმო მისი გამზრდელი, ერთგული, ნაერთგულევი,
Verse: b
უბრძანა: "ჩემი საჭურჭლე, შენგან დანაბეჭდულევი,
Verse: c
მომართვი ჩემი ყველაი, ჩემი ნაუფლისწულევი".
Verse: d
და მოართვეს, გასცა უზომო, უანგარიშო, ულევი.
Strophe: S53/K54
Verse: a
მას დღე გასცემს ყველაკასა სივაჟისა მოგებულსა,
Verse: b
რომე სრულად ამოაგებს მცირესა და დიდებულსა.
Verse: c
მერმე ბრძანა: "ვიქმ საქმესა, მამისაგან სწავლებულსა,
Verse: d
და ჩემსა ნუვინ ნუ დაჰმალავთ საჭურჭლესა დადებულსა".
Strophe: S54/K55
Verse: a
უბრძანა: "წადით, გახსენით, რაცა სად საჭურჭლენია!
Verse: b
ამილახორო, მოასხი რემა, ჯოგი და ცხენია!"
Verse: c
მოიღეს.გასცა უზომო, სიუხვე არ მოსწყენია.
Verse: d
და ლარსა ჰხვეტდიან ლაშქარნი, მართ ვითა მეკობრენია.
Strophe: S55/K56
Verse: a
ალაფობდეს საჭურჭლესა მისსა, ვითა ნათურქალსა,
Verse: b
მას ტაიჭსა არაბულსა, ქვე-ნაბამსა, ნასუქალსა;
Verse: c
რომე ჰგვანდა სიუხვითა ბუქსა, ზეცით ნაბუქალსა,
Verse: d
და არ დაარჩენს ცალიერსა არ ყმასა და არცა ქალსა.
Strophe: S56/K57
Verse: a
დღე ერთ გარდახდა.პურობა, სმა-ჭამა იყო, ხილობა,
Verse: b
ნადიმად მსხდომთა ლაშქართა მუნ დიდი შემოყრილობა.
Verse: c
მეფემან თავი დაჰკიდა და ჰქონდა დაღრეჯილობა.
Verse: d
და "ნეტარ, რა უმძიმს, რა სჭირსო?" - შექმნეს ამისი ცილობა.
Strophe: S57/K58
Verse: a
თავსა ზის პირ-მზე @ავთანდილ, მჭვრეტთაგან მოსანდომია,
Verse: b
სპათა სპასპეტი, ჩაუქი, ვითა ვეფხი და ლომია;
Verse: c
ვაზირი ბერი @სოგრატი თვით მას თანავე მჯდომია.
Verse: d
და თქვეს, თუ: "რა უმძიმს მეფესა, ანუ რად ფერი ჰკრთომია?"
Verse: e
Strophe: S58/K59
Verse: a
თქვეს, თუ: "მეფე ცუდსა რასმე გონებასა ჩავარდნილა,
Verse: b
თვარა აქა სამძიმარი მათი ყოლა არა ქმნილა".
Verse: c
@ავთანდილ თქვა: "სოგრატ, ვჰკითხოთ, გვითხრას, რადმცა შეგვეცილა?
Verse: d
და ვჰკადროთ რამე სალაღობო, რასათვისმცა გაგვაწბილა?"
Strophe: S59/K60
Verse: a
ადგეს @სოგრატ და @ავთანდილ ტანითა მით კენარითა,
Verse: b
თვითო აივსეს ჭიქები, მივლენ ქცევითა წყნარითა,
Verse: c
წინა მიუსხდეს მუხლ-მოყრით, პირითა მოცინარითა.
Verse: d
და ვაზირი ლაღობს ენითა, წყლიანად მოუბნარითა:
Strophe: S60/K61
Verse: a
"დაგიღრეჯია, მეფეო, აღარ გიცინის პირიო.
Verse: b
მართალ ხარ: წახდა საჭურჭლე თქვენი მძიმე და ძვირიო,
Verse: c
ყველასა გასცემს ასული თქვენი საბოძვარ-ხშირიო;
Verse: d
და ყოლამცა მეფედ ნუ დასვი! თავსა რად უგდე ჭირიო?"
Strophe: S61/K62
Verse: a
რა მეფემან მოისმინა, გაცინებით შემოჰხედნა,
Verse: b
გაუკვირდა: ვით მკადრაო, ან სიტყვანი ვით გაბედნა?!
Verse: c
"კარგი ჰქმენო, - დაუმადლა, ბრძანებანი უიმედნა, -
Verse: d
და ჩემი ზრახვა სიძუნწისა, ტყუის, ვინცა დაიყბედნა.
Strophe: S62/K63
Verse: a
ეგე არ მიმძიმს, ვაზირო, ესეა, რომე მწყენია:
Verse: b
სიბერე მახლავს, დავლიენ სიყმაწვილისა დღენია,
Verse: c
კაცი არ არის, სითგანცა საბრძანებელი ჩვენია,
Verse: d
და რომე მას ჩემგან ესწავლნენ სამამაცონი ზნენია.
Strophe: S63/K64
Verse: a
ერთაი მიზის ასული, ნაზარდი სათუთობითა;
Verse: b
ღმერთმან არ მომცა ყმა-შვილი, - ვარ საწუთროსა თმობითა, -
Verse: c
ანუმცა მგვანდა მშვილდოსნად, ანუ კვლა ბურთაობითა^;
Verse: d
და ცოტასა შემწევს @ავთანდილ ჩემგანვე ნაზარდობითა"
Strophe: S64/K65
Verse: a
ყმა მეფისა ბრძანებასა ლაღი წყნარად მოისმენდა,
Verse: b
თავ-მოდრეკით გაიღიმნა, გაცინება დაუშვენდა,
Verse: c
თეთრთა კბილთათ ^ გამომკრთალსა შუქსა ველთა მოაფენდა.
Verse: d
და მეფე ჰკითხავს: "რას იცინი, ანუ ჩემგან რას შეგრცხვენდა?'
Strophe: S65/K66
Verse: a
კვლა უბრძანა: "თავსა ჩემსა, რას იცინი, რად დამგმეო?"
Verse: b
ყმამან ჰკადრა: "მოგახსენებ და ფარმანი მიბოძეო,
Verse: c
რაცა გკადრო, არ გეწყინოს, არ გაჰრისხდე, არ გასწყრეო,
Verse: d
და არ გამხადო კადნიერად, არ ამიკლო ამაზეო^."
Strophe: S66/K67
Verse: a
უბრძანა: "რადმცა ვიწყინე თქმა შენგან საწყინარისა!"
Verse: b
ფიცა მზე თინათინისი, მის მზისა მოწუნარისა.
Verse: c
@ავთანდილ იტყვის: "დავიწყო კადრება საუბნარისა:
Verse: d
და ნუ მოჰკვეხ მშვილდოსნობასა, თქმა სჯობს სიტყვისა წყნარისა.
Strophe: S67/K68
Verse: a
მიწაცა თქვენი @ავთანდილ თქვენს წინა მშვილდოსანია;
Verse: b
ნაძლევი დავდვათ, მოვასხნეთ მოწმად თქვენნივე სპანია;
Verse: c
მოასპარეზედ ვინ მგავსო? - ცუდნიღა უკუთქმანია.
Verse: d
და გარდამწყვედელი მისიცა ბურთი და მოედანია!"
Strophe: S68/K69
Verse: a
-"მე არ შეგარჩენ შენ ჩემსა მაგისა დაცილებასა.
Verse: b
ბრძანე, ვისროლოთ, ნუ იქმო შედრეკილობა-კლებასა,
Verse: c
კარგთა კაცთასა ვიქმოდეთ მოწმად ჩვენ თანა ხლებასა,
Verse: d
და მერმე გამოჩნდეს მოედანს, ვისძი უთხრობდენ ქებასა!"
Strophe: S69/K70
Verse: a
@ავთანდილცა დაჰმორჩილდა, საუბარი გარდასწყვიდეს,
Verse: b
იცინოდეს, ყმაწვილობდეს, საყვარლად და კარგად ზმიდეს,
Verse: c
ნაძლევიცა გააჩინეს, ამა პირსა დაასკვნიდეს:
Verse: d
და "ვინცა იყოს უარესი, თავ-შიშველი სამ დღე ვლიდეს!"
Strophe: S70/K71
Verse: a
კვლა ბრძანა: "მონა თორმეტი შევსხათ ჩვენ თანა მარებლად,
Verse: b
თორმეტი ჩემად ისრისა მომრთმევლად, მოსახმარებლად, -
Verse: c
ერთაი შენი @შერმადინ არს მათად დასადარებლად, -
Verse: d
და ნასროლ-ნაკრავსა სთვალვიდენ უტყუვრად, მიუმცდარებლად".
Strophe: S71/K72
Verse: a
მონადირეთა უბრძანა: "მინდორნი მოიარენით,
Verse: b
დასცევით ჯოგი ნადირთა^, თავნი ამისთვის არენით".
Verse: c
ლაშქარნი სამზოდ აწვივნეს: "მოდით და მოიჯარენით".
Verse: d
და გაყარეს სმა და ნადიმი. მუნ ამოდ გავიხარენით.
Chapter: 3
@როსტევან მეფისაგან და @ავთანდილისაგან ნადირობა
Strophe: S72/K73
Verse: a
დილასა ადრე მოვიდა იგი ნაზარდი სოსანი,
Verse: b
ძოწეულითა მოსილი, პირად ბროლ-ბადახშოსანი,
Verse: c
პირ-ოქრო რიდე ეხვია, შვენოდა ქარქაშოსანი,
Verse: d
და მეფესა გასლვად აწვევდა, მოდგა თეთრ-ტაიჭოსანი.
Strophe: S73/K74
Verse: a
შეეკაზმა მეფე, შეჯდა, ნადირობას^ გამოვიდეს;
Verse: b
მგრგვლივ მინდორსა მოსდგომოდეს, ალყად გარე შემოჰკრვიდეს;
Verse: c
ზეიმი და ზარი იყო, სპანი ველთა დაჰფარვიდეს,
Verse: d
და ნაძლევისა მათისათვის ისროდეს და ერთგან სრვიდეს.
Strophe: S74/K75
Verse: a
უბრძანა^: მონა თორმეტი მოდით, ჩვენთანა ვლიდითა,
Verse: b
მშვილდსა ფიცხელსა მოგვცემდით, ისარსა მოგვართმიდითა,
Verse: c
ნაკრავსა შეადარებდით, ნასროლსა დასთვალვიდითა!'
Verse: d
და დაიწყო მოსლვა ნადირმან ყოვლთა მინდორთა კიდითა.
Strophe: S75/K76
Verse: a
მოვიდა ჯოგი ნადირთა ანგარიშ-მიუწვდომელი:
Verse: b
ირემი, თხა და კანჯარი ქურციკი მაღლად მხლტომელი.
Verse: c
მას პატრონ-ყმანი გაუხდეს, ჭვრეტადმცა სჯობდა რომელი!
Verse: d
და აჰა მშვილდი და ისარი და მკლავი დაუშრომელი!
Strophe: S76/K77
Verse: a
ცხენთა მათთა ნატერფალნი მზესა შუქთა წაუხმიდეს,
Verse: b
მიჰხოცდეს და მიისროდეს, მინდორს სისხლთა მიასხმიდეს,
Verse: c
რა ისარი დაელივის, მონანი-ყე მოართმიდეს^.
Verse: d
და მხეცნი, მათგან დაკოდილნი, წაღმა ბიჯსა ვერ წასდგმიდეს.
Strophe: S77/K78
Verse: a
იგი ველი გაირბინეს, ჯოგი წინა შემოისხეს,
Verse: b
დახოცეს და ამოწყვიდეს, ცათა ღმერთი შეარისხეს,
Verse: c
ველნი წითლად შეეღებნეს, ნადირთაგან სისხლი ისხეს.
Verse: d
და @ავთანდილის შემხედველთა: "ჰგავსო ალვას, ედემის ხეს".
Strophe: S78/K79
Verse: a
იგი მინდორი დალიეს, მართ მათგან განარბენია,
Verse: b
მინდორსა იქით წყალი დის და წყლისა პირსა კლდენია.
Verse: c
ნადირნი ტყესა შეესწრნეს, სადა ვერა რბის ცხენია.
Verse: d
და იგი მაშვრალნი ორნივე მოსწყდეს, რაზომცა მხნენია.
Strophe: S79/K80
Verse: a
ერთმანერთსა, თუ: "მე გჯობო", სიცილით ეუბნებოდეს,
Verse: b
ამხანაგობდეს, ლაღობდეს, იქით და აქათ დგებოდეს.
Verse: c
მერმე მოვიდეს მონანი, რომელნი უკან ჰყვებოდეს,
Verse: d
და უბრძანა: "თქვითო მართალი, ჩვენ თქვენგან არ გვეთნებოდეს^".
Strophe: S80/K81
Verse: a
მონათა ჰკადრეს: "მართალსა გკადრებთ და ნუ გემცთარებით;
Verse: b
მეფეო, ყოლა ვერ ვიტყვით შენსა მაგისა დარებით,
Verse: c
აწვეცა დაგვხოც, ვერა ჰგავ, - ვერათ ვერ მოგეხმარებით, -
Verse: d
და ვისგან ნაკრავნი გვინახვან მხეცნი ვერ წაღმა წარებით.
Strophe: S81/K82
Verse: a
ორთავე ერთგან მოკლული ყველაი ასჯერ ოცია,
Verse: b
მაგრა @ავთანდილს ოცითა უფროსი დაუხოცია:
Verse: c
არ დასცთომია ერთიცა, რაც ოდენ შეუტყოცია,
Verse: d
და თქვენი მრავალი მიწითა დასვრილი დაგვიხოცია".
Strophe: S82/K83
Verse: a
მეფესა ესე ამბავი უჩს, ვითა მღერა ნარდისა,
Verse: b
უხარის ეგრე სიკეთე მისისა განაზარდისა,
Verse: c
აქვს მიჯნურობა ამისი, ვითა ბულბულსა ვარდისა,
Verse: d
და სიცილით ლაღობს, მიეცა გულით ამოსლვა დარდისა.
Strophe: S83/K84
Verse: a
იგი ორნივე საგრილად გარდახდეს ძირსა ხეთასა.
Verse: b
ლაშქართა შექმნეს მოდენა, მოდგეს უფროსნი ბზეთასა.
Verse: c
ახლოს უთქს მონა თორმეტი, უმხნესი სხვათა მხნეთასა.
Verse: d
და თამაშობდეს და უჭვრეტდეს წყალსა და პირსა ტყეთასა.
Chapter: 4
ნახვა არაბთა მეფისაგან მის ყმისა ვეფხისტყაოსნისა
Strophe: S84/K85
Verse: a
ნახეს, უცხო მოყმე ვინმე ჯდა მტირალი წყლისა პირსა,
Verse: b
შავი ცხენი სადავითა ჰყვა ლომსა და ვითა გმირსა,
Verse: c
ხშირად ესხა მარგალიტი ლაგამ-აბჯარ-უნაგირსა.
Verse: d
და ცრემლსა ვარდი დაეთრთვილა, გულსა მდუღრად ანატირსა.
Strophe: S85/K86
Verse: a
მას ტანსა კაბა ემოსა, გარე-თმა ვეფხის ტყავისა,
Verse: b
ვეფხის ტყავისა ქუდივე იყო სარქმელი თავისა,
Verse: c
ხელთა ნაჭედი მათრახი ჰქონდა უსხოსი მკლავისა;
Verse: d
და ნახეს და ნახვა მოუნდა უცხოსა სანახავისა.
Strophe: S86/K87
Verse: a
წავიდა მონა საუბრად მის ყმისა გულ-მდუღარისად,
Verse: b
თავ-ჩამოგდებით მტირლისა^, არ ჭვრეტით მოლიზღარისად, -
Verse: c
მუნვე წვიმს წვიმა ბროლისა, ჰგია გიშრისა ღარი სად, -
Verse: d
და ახლოს მივიდა, მოსცალდა სიტყვისა თქმად აღარისად.
Strophe: S87/K88
Verse: a
ვერა ჰკადრა საუბარი, მონა მეტად შეუზარდა,
Verse: b
დიდხანს უჭვრეტს გაკვირვებით, თუცა გული უმაგარდა;
Verse: c
მოახსენა: "გიბრძანებსო", ახლოს მიდგა, დაუწყნარდა.
Verse: d
და იგი ტირს და არა ესმის მისგან, გაუუმეცარდა.
Strophe: S88/K89
Verse: a
მის მონისა არა ესმა სიტყვა, არცა ნაუბარი,
Verse: b
მათ ლაშქართა ზახილისა იყო ერთობ უგრძნობარი,
Verse: c
უცხოდ რამე ამოსკვნოდა^ გული ცეცხლთა ნადებარი,
Verse: d
და ცრემლსა სისხლი ერეოდა, გასდის, ვითა ნაგუბარი.
Strophe: S89/K90
Verse: a
სხვაგან ქნის მისი გონება, მისმან თავისა წონამან!
Verse: b
ესე მეფისა ბრძანება ერთხელ კვლა ჰკადრა მონამან.
Verse: c
არცა დააგდო ტირილი, არცა რა გაიგონა მან,
Verse: d
და არცა გახლიჩა ბაგეთათ^ თავი ვარდისა კონამან.
Strophe: S90/K91
Verse: a
რა პასუხი არა გასცა, მონა გარე შემობრუნდა,
Verse: b
@როსტანს ჰკადრა: "შემიტყვია, იმას თქვენი არა უნდა;
Verse: c
თვალნი მზეებრ გამირეტდეს, გული მეტად შემიძრწუნდა,
Verse: d
და ვერ ვასმინე საუბარი, მით დავყოვნე ხანი მუნ, და-".
Strophe: S91/K92
Verse: a
მეფე გაჰკვირდა, გა-ცა-წყრა, გული უც მისთვის მწყრომარე;
Verse: b
გაგზავნა მონა თორმეტი მისი წინაშე მდგომარე,
Verse: c
უბრძანა: "ხელთა აიღეთ აბჯარი თქვენ საომარე,
Verse: d
და მიდით და აქა მომგვარეთ, ვინ არის იქი მჯდომარე".
Strophe: S92/K93
Verse: a
მონანი მიდგეს, მივიდეს, გახდა აბჯრისა ჩხარია;
Verse: b
მაშინღა შეკრთა იგი ყმა, ტირს მეტად გულ-მდუღარია,
Verse: c
თვალნი მოარნა ყოველგან^, ნახა ლაშქართა ჯარია,
Verse: d
და ერთხელ ესე თქვა: "ვაჲ მეო", სხვად არას მოუბარია^.
Strophe: S93/K94
Verse: a
თვალთა ხელი უკუივლო, ცრემლნი ცხელნი მოიწურნა,
Verse: b
ხრმალ-კაპარჭი მოიმაგრა, მკლავნი გაიმამაცურნა,
Verse: c
ცხენსა შეჯდა, - მონათამცა საუბარნი რად იყურნა!-
Verse: d
და სხვასა მხარსა გაემართა, მათი ჭირი არ განკურნა.
Strophe: S94/K95
Verse: a
მონათა ხელი გამართეს მის ყმისა შესაპყრობელად.
Verse: b
მან, გლახ, იგინი^ დახადნა მტერთაცა საწყალობელად:
Verse: c
ჰკრა ერთმანერთსა, დახოცნა თავსა ხელ-აუპყრობელად,
Verse: d
და ზოგსა გადაჰკრის მათრახი ქვე მკრდამდის გასაპობელად.
Strophe: S95/K96
Verse: a
მეფე გაწყრა, გაგულისდა, ლაშქარნიცა შეუზახნა;
Verse: b
მან მდევართა მიწევნამდის არ უჭვრიტნა, არცა ნახნა,
Verse: c
რაზომნიცა მიეწივნეს, ყოვლნი მკვდართა დაასახნა,
Verse: d
და კაცი კაცსა შემოსტყორცა, @როსტან ამად ივაგლახნა.
Strophe: S96/K97
Verse: a
შესხდეს მეფე და @ავთანდილ მის ყმისა მისაწეველად.
Verse: b
იგი ლაღი და უკადრი მივა ტანისა მრხეველად,
Verse: c
ტაიჭი მიუქს მერანსა, მიეფინების მზე ველად,
Verse: d
და შეიგნა მისლვა მეფისა მისად უკანა მდეველად.
Strophe: S97/K98
Verse: a
რა ცნა, მეფე მოვიდაო, ჰკრა მათრახი მისსა ცხენსა.
Verse: b
მასვე წამსა დაიკარგა, არ უნახავს თვალსა ჩვენსა,
Verse: c
ჰგვანდა ქვესკნელს ჩაძრომილსა ანუ ზეცად ანაფრენსა;
Verse: d
და ეძებდეს და ვერ ჰპოვებდეს კვალსა მისგან წანარბენსა.
Strophe: S98/K99
Verse: a
კვალი ძებნეს და უკვირდა ვერ-პოვნა ნაკვალევისა,
Verse: b
აგრე კვალ-წმიდად წარხდომა კაცისა, ვითა დევისა;
Verse: c
ლაშქარნი მკვდართა სტიროდეს, სწრაფა აქვს წყლულთა ხვევისა.
Verse: d
და მეფემან ბრძანა: "ვნახეო მიზეზი ლხინთა ლევისა".
Strophe: S99/K100
Verse: a
ბრძანა: "ღმერთსა მოეწყინა აქანამდის^ ჩემი შვება,
Verse: b
ამად მიყო სიმწარითა სიამისა დანავღლება,
Verse: c
სიკვდილამდის დამაწყლულა, ვერვის ძალ-უც განკურნება.
Verse: d
და მასვე მადლი! ესე იყო წადილი და მისი ნება".
Strophe: S100/K101
Verse: a
ესე თქვა და შემობრუნდა, დაღრეჯილი წამოვიდა,
Verse: b
არცა ჰკრაღა ასპარეზსა, ვამი ვამსა მოურთვიდა;
Verse: c
ყველაკაი მოიშალა, სადაცა ვინ მხეცთა სრვიდა;
Verse: d
და ზოგთა თქვეს, თუ: "მართალია", ზოგი: "ღმერთო!", უზრახვიდა.
Strophe: S101/K102
Verse: a
მეფე საწოლს შემოვიდა სევდიანი, დაღრეჯილი;
Verse: b
მისგან კიდე არვინ შეჰყვა, @ავთანდილ უჩს ვითა შვილი.
Verse: c
ყველაკაი გაიყარა, ჯალაბი ჩანს არ-დაჯრილი.
Verse: d
და გაბედითდა სიხარული, ჩაღანა და ჩანგი ტკბილი.
Strophe: S102/K103
Verse: a
@თინათინს ესმა მამისა ეგეთი დაღრეჯილობა,
Verse: b
ადგა და კარსა მივიდა, -ჰქონდა მზისაცა ცილობა, -
Verse: c
მოლარე იხმო^, უბრძანა: "ძილია თუ ღვიძილობა^?"
Verse: d
და მან მოახსენა: "დაღრეჯით ზის, სჭირსო ფერ-შეცვლილობა.
Strophe: S103/K104
Verse: a
ერთაი ახლავს @ავთანდილ, წინაშე უზის სკამითა;
Verse: b
უცხო ყმა ვინმე უნახავს, ასრე დაღრეჯით ამით-ა,
Verse: c
@თინათინ ბრძანა: "აწ წავალ, შესლვა არ ჩემგან ჟამითა
Verse: d
და მიკითხოს, ჰკადრე: იყო-თქო აქა ერთითა წამითა".
Strophe: S104/K105
Verse: a
ხანი გამოხდა, იკითხა: "ნეტარ, რასა იქმს ქალიო,
Verse: b
ჩემი ლხინი და ჯავარი, ჩემი სოფლისა წყალიო?"
Verse: c
მოლარე ჰკადრებს: "მოვიდა აწყაღა ფერ-ნამკრთალიო,
Verse: d
და დაღრეჯით გცნა და მიბრუნდა წინაშე მომავალიო'.
Strophe: S105/K106
Verse: a
უბრძანა, თუ: "წადი, უხმე! უმისობა ვით გავსძლეო?
Verse: b
მოახსენე: "რად დაჰბრუნდი შენ, მამისა სიცოცხლეო?
Verse: c
მოდი, ჭმუნვა გამიქარვე, გულსა წყლულსა მეწამლეო,
Verse: d
და გითხრა ჩემი სამიზეზო, მე თუ ლხინთა რად დავლეო".
Strophe: S106/K107
Verse: a
@თინათინ ადგა, მივიდა, მიჰყვა მამისა ნებასა,
Verse: b
უგავს პირისა სინათლე მთვარისა მოვანებასა.
Verse: c
მამამან გვერდსა დაისვა, აკოცა ნება-ნებასა,
Verse: d
და უბრძანა: "მახლავ რად არა, რად მელი მოყვანებასა?"
Strophe: S107/K108
Verse: a
ქალმან ჰკადრა: "ხელმწიფეო, დაღრეჯილსა ვინცა გცნობდეს,
Verse: b
ვინმცა გნახა კადნიერად, რაზომ გინდა ამაყობდეს!
Verse: c
თქვენნი აგრე დაღრეჯანი მნათობთაცა დაამხობდეს!
Verse: d
და კაცმან საქმე მოიგვაროს, ვეჭვ, ჭმუნვასა ესე სჯობდეს".
Strophe: S108/K109
Verse: a
უბრძანა: "შვილო, რაზომცა მჭირს საქმე სავაგლახია,
Verse: b
შენი ჭვრეტა და სიახლე ლხინადვე დამისახია,
Verse: c
მომქარვებელი სევდისა, მართ ვითა მუფარახია.
Verse: d
და ვეჭვ, რა სცნა, შენცა მამართლო, ჩემი სულთქვმა და ახია.
Strophe: S109/K110
Verse: a
"უცხოსა და საკვირველსა ყმასა რასმე გარდვეკიდე,
Verse: b
მისმან შუქმან გაანათლა სამყარო და ხმელთა კიდე.
Verse: c
რა უმძიმდა, არ ვიცოდი, ან ტიროდა ვისთვის კიდე;
Verse: d
და ჩემად ნახვად არ მოვიდა, გავგულისდი, წავეკიდე.
Strophe: S110/K111
Verse: a
"მე რა მნახა, ცხენსა შეჯდა, თვალთა ცრემლნი მოიხოცნა.
Verse: b
შესაპყრობლად შევუზახენ, სპანი სრულად დამიხოცნა,
Verse: c
ვითა ეშმა დამეკარგა, არ კაცურად გარდამკოცნა,
Verse: d
და ჯერთცა ესე არა ვიცი, ცხადი იყო, თუ მეოცნა.
Strophe: S111/K112
Verse: a
"აწ ესე მიკვირს, რა იყო, ანუ რა ვნახე და რული!
Verse: b
მან დამიხოცა ლაშქარი, სისხლი ადინა^ ღვარული.
Verse: c
კაცთა^ ხორცისად ვით ითქმის ისრე თვალთაგან ფარული?!
Verse: d
და უცილოდ ღმერთსა მოვსძულდი აქამდის მე მხიარული.
Strophe: S112/K113
Verse: a
ტკბილნი მისნი წყალობანი ბოლოდ ასრე გამემწარნეს,
Verse: b
დამავიწყდეს^, რაცა დღენი მხიარულსა წამეარნეს.
Verse: c
ყოვლმან პირმან ვაგლახ მიყოს, ვეღარავინ მინეტარნეს,
Verse: d
და სადამდისცა დღენი მესხნენ, ვეღარამან გამახარნეს!"
Strophe: S113/K114
Verse: a
ქალმან ჰკადრა: "მოგახსენებ მე სიტყვასა დანაყბედსა:
Verse: b
ჰე მეფეო! რად ემდურვი ანუ ღმერთსა, ანუ ბედსა?
Verse: c
რად დასწამებ სიმწარესა ყოველთათვის ტკბილად მხედსა?
Verse: d
და ბოროტიმცა რად შეექმნა კეთილისა შემოქმედსა!
Strophe: S114/K115
Verse: a
მე ამას ვარჩევ: მეფე ხარ, მეფეთა ზედა მფლობელი,
Verse: b
შორს არის თქვენი საზღვარი, ბრძანება-მიუთხრობელი.
Verse: c
გაგზავნე კაცი ყოველგან^ მისთა ამბავთა მცნობელი,
Verse: d
და ადრე სცნობ, არის იგი ყმა შობილი თუ უშობელი".
Strophe: S115/K116
Verse: a
მოასხნეს კაცნი, გაგზავნეს ოთხთავე ცისა კიდეთა,
Verse: b
უბრძანეს: "წადით, პატიჟთა თავიმცა რად დაჰრიდეთა?
Verse: c
მონახეთ, ძებნეთ იგი ყმა, სხვად ნურად მოიცლიდეთა,
Verse: d
და მისწერეთ წიგნი, სადაცა ვერ მისწვდეთ, ვერ მიხვიდეთა".
Strophe: S116/K116
Verse: a
კაცნი წავიდეს, იარეს მართ ერთი წელიწადია,
Verse: b
მონახეს, ძებნეს იგი ყმა, იკითხეს კვლა და კვლა დია,
Verse: c
ვერცა თუ ნახეს ნახული ღმრთისაგან დანაბადია,
Verse: d
და ცუდად მაშვრალნი მოვიდეს, მათსავე გულსა ზადია.
Strophe: S117/K118
Verse: a
მონათა ჰკადრეს: "მეფეო, ჩვენ ხმელნი მოვიარენით,
Verse: b
მაგრა ვერ ვპოვეთ იგი ყმა, მით ვერა გავიხარენით,
Verse: c
მისსა მნახავსა სულ-დგმულსა კაცსა ვერ შევეყარენით,
Verse: d
და ჩვენ ვერას გარგებთ, საქმენი სხვანი რამ^ მოიგვარენით".
Strophe: S118/K119
Verse: a
მეფე ბრძანებს: "მართალ იყო ასული და ჩემი ძეო,
Verse: b
ვნახე რამე ეშმაკისა სიცუდე და სიბილწეო,
Verse: c
ჩემად მტერად წამოსრული, გარდმოჭრილი ზეცით ზეო.
Verse: d
და გამიშვია შეჭირვება, არა მგამა ყოლა მეო".
Strophe: S119/K120
Verse: a
ესე თქვა და სიხარულით თამაშობა ადიადა.
Verse: b
მგოსანი და მოშაითი უხმეს, პოვეს რაცა სადა.
Verse: c
დია გასცა საბოძვარი, ყველა დარბაზს შემოხადა.
Verse: d
და მისი მსგავსი სიუხვითა ღმერთმან სხვამცა რა დაჰბადა!
Chapter: 5
@თინათინისაგან @ავთანდილის გაგზავნა მის ყმის საძებრად
Strophe: S120/K121
Verse: a
@ავთანდილ ჯდა მარტო საწოლს, ეცვა ოდენ მართ პერანგი,
Verse: b
იმღერდა და იხარებდა, წინა ედგა ერთი ჩანგი.
Verse: c
შემოვიდა მას წინაშე @თინათინის მონა ზანგი,
Verse: d
და მოახსენა: "გიბრძანებსო ტანი ალვა, პირი მანგი".
Strophe: S121/K122
Verse: a
@ავთანდილს მიჰხვდა მოსმენა საქმისა სანატრელისა,
Verse: b
ადგა და კაბა ჩაიცვა, მჯობი ყოვლისა ჭრელისა;
Verse: c
უხარის ნახვა ვარდისა, არ ერთგან შეუყრელისა.
Verse: d
და ამოა ჭვრეტა ტურფისა, სიახლე საყვარელისა!
Strophe: S122/K123
Verse: a
@ავთანდილ ლაღი, უკადრი მივა, არვისგან ჰრცხვენოდა,
Verse: b
მას ნახავს, ვისთა ვამთაგან ცრემლი მრავალჯერ სდენოდა;
Verse: c
იგი უებრო ქუშად ჯდა, ელვისა მსგავსად შვენოდა,
Verse: d
და მთვარესა მისთა შუქთაგან უკუნი გარდაჰფენოდა.
Strophe: S123/K124
Verse: a
გაძრცვილსა ტანსა ემოსნეს ყარყუმნი უსაპირონი,
Verse: b
ებურნეს მოშლით რიდენი, ფასისა თქმად საჭირონი,
Verse: c
ჰშვენოდეს შავნი წამწამნი, გულისა გასაგმირონი,
Verse: d
და მას თეთრსა ყელსა ეხვივნეს გრძლად თმანი არ-უხშირონი.
Strophe: S124/K125
Verse: a
დაღრეჯით იყო მჯდომარე ძოწეულითა რიდითა,
Verse: b
@ავთანდილს უთხრა დაჯდომა წყნარად, ცნობითა მშვიდითა.
Verse: c
მონამან სელნი დაუდგნა, დაჯდა კრძალვით და რიდითა.
Verse: d
და პირის-პირ პირსა უჭვრეტდა, სავსე ლხინითა დიდითა.
Strophe: S125/K126
Verse: a
ქალმან უბრძანა: "ზარი მლევს მე ამისისა თხრობისა;
Verse: b
მწადდა არა-თქმა, რომლისა ღონე არა მაქვს თმობისა,
Verse: c
მაგრა იცია მიზეზი შენისა აქა ხმობისა,
Verse: d
და რად ვზი ქუშად და დაღრეჯით ასრე მიხდილი ცნობისა?"
Strophe: S126/K127
Verse: a
ყმამან ჰკადრა: "საზაროსა ჩემგან თქმაღა ვით იქმნების?
Verse: b
მზესა მთვარე შეეყაროს, დაილევის, და-ცა-ჭნების;
Verse: c
აზრად არად აღარა მცალს, თავი ჩემი მეგონების,
Verse: d
და თქვენვე ბრძანეთ, რაცა გიმძიმს, ანუ რაცა გეკურნების".
Strophe: S127/K128
Verse: a
ქალმან უთხრა საუბარი კეკლუც-სიტყვად, არ დუხჭირად,
Verse: b
იტყვის: "თუცა აქანამდის ჩემგან შორს ხარ დანამჭირად,
Verse: c
მიკვირს, მოგხვდა წამის ყოფად საქმე შენგან საეჭვი რად,
Verse: d
და მაგრა გითხრა პირველ ხვალმე, სენი მე მჭირს რაცა ჭირად.
Strophe: S128/K129
Verse: a
გახსოვს, ოდეს შენ და @როსტანს მინდორს მხეცი დაგეხოცა,
Verse: b
ყმა გენახა უცხო ვინმე, რომე ცრემლი მოეხოცა?
Verse: c
მას უკანით გონებამან მისმან ასრე დამამხო-ცა,
Verse: d
და შენ გენუკევ მონახვასა, კიდით კიდე მოჰლახო ცა.
Strophe: S129/K130
Verse: a
აქანამდის ნაუბარსა თუცა ვერას ვერ გეტყვია,
Verse: b
მაგრა შორით სიყვარული შენგან ჩემი შემიტყვია,
Verse: c
ვიცი, რომე გაუწყვედლად თვალთათ ცრემლი^ გისეტყვია,
Verse: d
და შეუპყრიხარ სიყვარულსა, გული შენი დაუტყვია.
Strophe: S130/K131
Verse: a
ასრე გითხრა, სამსახური ჩემი გმართებს ამად ორად:
Verse: b
პირველ, ყმა ხარ, ხორციელი არავინ გვყავს შენად სწორად,
Verse: c
მერმე, ჩემი მიჯნური ხარ, დასტურია, არ ნაჭორად;
Verse: d
და წა და იგი მოყმე ძებნე, ახლოს იყოს, თუნდა შორად.
Strophe: S131/K132
Verse: a
"შენგან ჩემი სიყვარული ამით უფრო გაამყარე,
Verse: b
რომე დამსხნა შეჭირვება, ეშმა ბილწი ასაპყარე.
Verse: c
გულსა გარე საიმედო ია მორგე, ვარდი ყარე,
Verse: d
და მერმე მოდი, ლომო, მზესა შეგეყრები, შემეყარე.
Strophe: S132/K133
Verse: a
სამსა ძებნე წელიწადსა იგი შენი საძებნარი;
Verse: b
ჰპოვო, მოდი გამარჯვებით, მხიარულად მოუბნარი;
Verse: c
ვერა ჰპოვებ, დავიჯერებ, იყო თურე უჩინარი;
Verse: d
და კოკობი და უფურჭვნელი ვარდი დაგხვდე დაუმჭნარი.
Strophe: S133/K134
Verse: a
"ფიცით გითხრობ: შენგან კიდე თუ შევირთო რაცა ქმარი,
Verse: b
მზეცა მომხვდეს ხორციელი, ჩემთვის კაცად შენაქმარი,
Verse: c
სრულად მოვსწყდე სამოთხესა, ქვესკნელს ვიყო დასანთქმარი,
Verse: d
და შენი მკლვიდეს სიყვარული, გულსა დანა ასაქმარი".
Strophe: S134/K135
Verse: a
მოახსენა ყმამან: "მზეო, ვინ გიშერი აწამწამე,
Verse: b
სხვა პასუხი რამცა გკადრე, ანუ რამცა შევიწამე?
Verse: c
მე სიკვდილსა მოველოდი, შენ სიცოცხლე გამიწამე,
Verse: d
და ვითა მონა, სამსახურად გაღანამცა წავე, წა-, მე!"
Strophe: S135/K136
Verse: a
კვლაცა ჰკადრა: "აჰა, მზეო, რათგან ღმერთმან მზედ დაგბადა,
Verse: b
მით გმორჩილობს, ზეციერი მნათობია რაცა სადა;
Verse: c
მე რომ თქვენგან მოვისმინენ წყალობანი, მედიადა.
Verse: d
და ვარდი ჩემი არ დაჭნების, შუქი შენი იეფად ა"
Strophe: S136/K137
Verse: a
კვლა შეჰფიცეს ერთმანერთსა, დააპირეს ესე პირი,
Verse: b
გასალდეს და გაამრავლეს საუბარი სიტყვა-ხშირი.
Verse: c
გაადვილდა, აქანამდის გარდეხადა რაცა ჭირი;
Verse: d
და თეთრთა კბილთათ^ გამოჰკრთების თეთრი ელვა ვითა ჭვირი.
Strophe: S137/K138
Verse: a
ერთგან დასხდეს, ილაღობეს, საუბარი ასად აგეს,
Verse: b
ბროლ-ბადახში შეხვეული და გიშერი ასადაგეს;
Verse: c
ყმა ეტყვის, თუ: "შენთა მჭვრეტთა თავი ხელი, ა, სად აგეს!
Verse: d
და ცეცხლთა, შენგან მოდებულთა, გული ჩემი ასადაგეს".
Strophe: S138/K139
Verse: a
ყმა წავიდა, სიშორესა თუცა მისსა ვერ გასძლებდა,
Verse: b
უკუღმავე იხედვიდა, თვალთა რეტად აყოლებდა,
Verse: c
ბროლსა სეტყვს და ვარდსა აზრობს, ტანსა მჭევრსა ათრთოლებდა,
Verse: d
და გული ჰქონდა გულისათვის, სიყვარულსა ავალებდა.
Strophe: S139/K140
Verse: a
თქვა: "მზეო, ვარდსა სიშორე შენი დამაჩნდეს ეს ადრე,
Verse: b
ბროლი და ლალი გასრულვარ ქარვისა უყვითლესად-რე.
Verse: c
მაშინ რაღა ვქმნა ვერ-ჭვრეტა რა მომხვდეს კვლა უგრძესად-რე!
Verse: d
და ხამს მოყვრისათვის სიკვდილი, ესე მე დამიც წესად-რე".
Strophe: S140/K141
Verse: a
საწოლს დაწვა, ტირს, მტირალსა ცრემლი ძნელად ეხოცების,
Verse: b
ვითა ვერხვი ქარისაგან, ირხევის და იკეცების;
Verse: c
რა მიჰლულნის, სიახლევე საყვარლისა ეოცების,
Verse: d
და შეკრთის, დიდნი დაიზახნის, მით პატიჟი ეოცების.
Strophe: S141/K142
Verse: a
მოშორვება საყვარლისა მას შეჰქმნოდა მისად ღაზოდ,
Verse: b
ცრემლსა ვითა მარალიტსა სწვიმს ვარდისა დასანაზოდ.
Verse: c
რა გათენდა, შეეკაზმა მისთა მჭვრეტთა სალამაზოდ,
Verse: d
და ცხენსა შეჯდა, გაემართა, დარბაზს მივა სადარბაზოდ.
Strophe: S142/K143
Verse: a
დარბაზს ეჯიბი შეგზავნა, მართ მისგან შენარონია,
Verse: b
შესთვალა: "გკადრებ, მეფეო, მე ესე გამიგონია:
Verse: c
ყოველი პირი მიწისა თქვენ ხრმლითა დაგიმონია,
Verse: d
და აწ თუ სჯობს, ესე ამბავი ცნან, რაცა გარემონია.
Strophe: S143/K144
Verse: a
მე წავიდე, მოვიარო, ვილაშქრო და ვინაპირო,
Verse: b
თინათინის ხელმწიფობა მტერთა თქვენთა გულსა ვჰგმირო,
Verse: c
მორჩილ-ქმნილთა გავახარო, ურჩი ყოვლი ავატირო,
Verse: d
და ძღვენნი გკადრნე ზედას-ზედა, არ სალამი დავაძვირო".
Strophe: S144/K145
Verse: a
მეფესა ეთქვა ამისი დიადი მადრიელობა,
Verse: b
ებრძანა: "ლომო, არა გჭირს შენ ომთა გარდუხდელობა,
Verse: c
აწ მაგა შენსა თათბირსა ჰგავსო შენივე ქველობა.
Verse: d
და წა, მაგრა მომხვდეს, რაღა ვქმნა, თუ სიშორისა გრძელობა!"
Strophe: S145/K146
Verse: a
ყმა შევიდა, თაყვანის-სცა, მადლი რამე მოახსენა:
Verse: b
"ხელმწიფეო, მიკვირს, ქება რად იკადრეთ ჩემი თქვენა?!
Verse: c
აწ ნუთუ კვლა იშორისა ღმერთმან ბნელი გამითენა,
Verse: d
და პირი თქვენი მხიარული მხიარულსა კვლა მიჩვენა!"
Strophe: S146/K147
Verse: a
მეფე ყელსა^ მოეკიდა, გარდაკოცნა ვითა შვილი.
Verse: b
სხვა მათებრი არ ყოფილა არ გამზრდელი, არ გაზრდილი!
Verse: c
ყმა ადგა და წამოვიდა, მას დღე მათი ჩანს გაყრილი;
Verse: d
და @როსტან მისთვის აატირა გონიერი გული, ლბილი.
Strophe: S147/K148
Verse: a
გამოემართა @ავთანდილ, მოყმე მხნე, ლაღად მავალი.
Verse: b
ოც დღე იარა, ღამეცა დღეს ზედა წაჰრთო მრავალი.
Verse: c
იგია ლხინი სოფლისა, იგია ნივთი და ვალი,
Verse: d
და არ მისცილდების @თინათინ მისი მას, ვისგან სწვავ ალი.
Strophe: S148/K149
Verse: a
რა მოვიდა, სიხარული შიგან გახდა სამეფოსა.
Verse: b
მოეგებნეს დიდებულნი, ძღვენსა სძღვნიდეს იეფოსა.
Verse: c
იგი პირ-მზე არ მოსცთების სიარულსა სასწრაფოსა.
Verse: d
და მიჰხვდეს მყოფნი მას წინაშე სიხარულსა სადაფოსა.
Strophe: S149/K150
Verse: a
ქალაქი ჰქონდა მაგარი საზაროდ სანაპიროსა,
Verse: b
გარე კლდე იყო, გიამბობ ზღუდესა უქვიტკიროსა.
Verse: c
ყმამან მუნ დაყო სამი დღე ამოსა სანადიროსა,
Verse: d
და გამზრდელი მისი @შერმადინ დაისვა სავაზიროსა.
Strophe: S150/K151
Verse: a
ესეა მონა @შერმადინ, ზემოთცა სახელ-დებული,
Verse: b
თანა-შეზრდილი, ერთგული და მისთვის თავ-დადებული,
Verse: c
მან არ იცოდა აქამდის მის ყმისა ცეცხლი დებული,
Verse: d
და აწ გაუცხადა სიტყვები მის მზისა იმედებული.
Strophe: S151/K152
Verse: a
უბრძანა: "აჰა, @შერმადინ, ამად მე შენგან მრცხვენიან,
Verse: b
ჩემნი საქმენი ყოველნი გცოდნიან, გაგივლენიან,
Verse: c
მაგრა არ იცი აქამდის, რანიცა ცრემლნი მდენიან!
Verse: d
და მე ვისგან მქონდეს პატიჟნი, აწ მასვე მოულხენიან.
Strophe: S152/K153
Verse: a
მოუკლავარ @თინათინის სურვილსა და სიყვარულსა,
Verse: b
ცრემლი ცხელი ასოვლებდის ნარგისთაგან ვარდსა ზრულსა,
Verse: c
ვერ ვაჩენდი აქანამდის ჭირსა ჩემგან დაფარულსა,
Verse: d
და აწ მიბრძანა საიმედო, ამად მხედავ მხიარულსა.
Strophe: S153/K154
Verse: a
მიბრძანა: "მიცან ამბავი მის ყმისა დაკარგულისა,
Verse: b
მოხვიდე, სრულ-ვქმნა მაშინღა შენი წადილი გულისა,
Verse: c
ქმარი არ მინდა უშენო, მომხვდეს ხისაცა რგულისა!"
Verse: d
და მომცა წამალი გულისა, აქამდის დადაგულისა.
Strophe: S154/K155
Verse: a
"პირველ, ყმა ვარ, წასლვა მინდა პატრონისა სამსახურად, -
Verse: b
ხამს მეფეთა ერთგულობა, ყოფა გვმართებს ყმასა ყმურად, -
Verse: c
მერმე, ცეცსლი დაუვსია, აღარა მწვავს გულსა მურად.
Verse: d
და ხამს, თუ კაცი არ შეუდრკეს, ჭირს მიუხდეს მამაცურად.
Strophe: S155/K156
Verse: a
ვართ უმოყვრესნი მე და შენ ყოველთა პატრონ-ყმათასა,
Verse: b
ამისთვის გნუკევ სმენასა შენ ამა ჩემთა ხმათასა:
Verse: c
ჩემ წილ დაგაგდებ პატრონად, თავადად ჩემთა სპათასა,
Verse: d
და ამა საქმესა ვერა ვიქმ მე განდობასა სხვათასა.
Strophe: S156/K157
Verse: a
ლაშქართა და დიდებულთა ალაშქრებდი, ჰპატრონობდი;
Verse: b
დარბაზს კაცსა გაჰგზავნიდი და ამბავსა მათსა სცნობდი,
Verse: c
წიგნსა სწერდი ჩემ მაგიერ, უფასოსა ძღვენსა სძღვნობდი,
Verse: d
და აქა სადმე არ-ყოფასა ჩემსა მათმცა რად აგრძნობდი!
Strophe: S157/K158
Verse: a
ლაშქრობა და ნადირობა შენი ჩემსა დაასასე,
Verse: b
აქათ სამ წელ მომიცადე, ხვაშიადი შემინახე,
Verse: c
მე ნუთუმცა შემოვბრუნდი, ალვა ჩემი არ დაჭნა ხე,
Verse: d
და არ მოვბრუნდე, მომიგლოვე, მიტირე და მივაგლახე.
Strophe: S158/K159
Verse: a
მაშინღა ჰკადრე მეფესა არ საქმე სასურვალია,
Verse: b
აცნობე ჩემი სიკვდილი, - იყავ მართ ვითა მთრვალია, -
Verse: c
მიჰხვდა-თქო საქმე, რომელი ყოვლთათვის გარდუვალია.
Verse: d
და გლახაკთა მიეც საჭურჭლე, ოქრო, ვერცხლი და თვალია^.
Strophe: S159/K160
Verse: a
მაშინ უფრო მომეხმარე, ამისგანცა უფრო მხნედ-რე,
Verse: b
ნუ, თუ ადრე დამივიწყო, მახსენებდი ზედას-ზედ-რე!
Verse: c
მეტად კარგად დამიურვე, სული ჩემი შეივედრე,
Verse: d
ზრდანი ჩემნი მოიგონენ, გული შენი მოიმდედრე". და
Strophe: S160/K161
Verse: a
რა @შერმადინ მოისმინა, გაუკვირდა, შეეზარა,
Verse: b
თვალთათ^ ვითა მარგალიტი ცხელი ცრემლი გარდმოღვარა,
Verse: c
მოახსენა: "უშენომან გულმან რამცა გაიხარა!
Verse: d
და ვიცი, რომე არ დასდგები, მაგრა გიშლი ამად არა.
Strophe: S161/K162
Verse: a
"ჩემად ნაცვლად დაგაგდებო", - ესე სიტყვა ვით მიბრძანე?
Verse: b
რაგვარა ვქმნა პატრონობა? რამც გიფერე, რამც გიგვანე?
Verse: c
შენ მარტოსა გიგონებდე, მემცა მიწა ვიაკვანე!
Verse: d
და სჯობს ორნივე დავიკარგნეთ, წამოგყვები, წამიტანე!"
Strophe: S162/K163
Verse: a
ყმამან უთხრა: "მომისმინე, მართლად გითხრობ, არა ჭრელად:
Verse: b
რა მიჯნური ველთა რბოდეს, მარტო უნდა გასაჭრელად.
Verse: c
მარგალიტი არვის მიჰხვდეს უსასყიდლოდ, უვაჭრელად.
Verse: d
და კაცი ცრუ და მოღალატე ხამს ლახვრითა^ დასაჭრელად.
Strophe: S163/K164
Verse: a
ვისმცა ვუთხარ ხვაშიადი? შენგან კიდე არვინ ვარგ-ა,
Verse: b
უშენოსა პატრონობა ვის მივანდო, ვინ ქმნას კარგა?
Verse: c
სანაპირო გაამაგრე, მტერმან ახლოს ვერ იბარგა!
Verse: d
და კვლა ნუთუმცა შემოვიქეც, ღმერთმან სრულად არ დამკარგა.
Strophe: S164/K165
Verse: a
ფათერაკი^ სწორად მოჰკლავს, ერთი იყოს, თუნდა ასი;
Verse: b
მარტოება ვერას მიზამს, მცავს თუ ცისა ძალთა დასი;
Verse: c
აქათ სამ წელ არ მოვიდე, მაშინ გმართებს გლოვა, ფლასი;
Verse: d
და წიგნსა მოგცემ, გმორჩილობდეს, ვინცა იყოს ჩემი ხასი".
Chapter: 6
წიგნი @ავთანდილისა თავის ყმათა თანა
Strophe: S165/K166
Verse: a
დაწერა, თუ: "ჩემნო ყმანო, გამზრდელნო და ზოგნო ზრდილნო,
Verse: b
ერთგულნო და მისანდონო, ამას ზედა გამოცდილნო,
Verse: c
თქვენ ჩემისა საწადლისა მიდგომილნო, ვითა ჩრდილნო,
Verse: d
და წიგნი ჩემი მოისმინეთ, ყოვლნო ერთგან შემოყრილნო^!
Strophe: S166/K167
Verse: a
მიწაცა თქვენი @ავთანდილ, ისმინეთ, გიწერ მე რასა:
Verse: b
თვით ვიქმ ხელითა ჩემითა ამა წიგნისა წერასა,
Verse: c
ცოტასა ხანსა ვარჩივე გაჭრა სმასა და მღერასა,
Verse: d
და პურად და საჭმლად მივენდევ ჩემსა მშვილდსა და ცერასა.
Strophe: S167/K168
Verse: a
საქმე რამე მიც თავისა ზე სადმე გარდსახვეწელი,
Verse: b
დავყო მარტოდ და ღარიბად ესე წლეული მე წელი,
Verse: c
გემუდარები ამისთვის, ვარ თქვენი შემომხვეწელი,
Verse: d
და მე დამახვედროთ სამეფო მტერთაგან დაულეწელი.
Strophe: S168/K169
Verse: a
მე @შერმადინ დამიგდია, ჩემად კერძად პატრონობდეს,
Verse: b
სიკვდილსა და სიცოცხლესა სადამდისცა ჩემსა სცნობდეს,
Verse: c
ყოვლთა მზეებრ მოგეფინოს, ვარდს არ ზრვიდეს, არ აჭნობდეს,
Verse: d
და შემცოდესა ყველაკასა ვითა ცვილსა დაადნობდეს.
Strophe: S169/K170
Verse: a
თქვენცა იცით, გამიზრდია, ვითა ძმა და ვითა შვილი.
Verse: b
ამას ასრე ჰმორჩილობდით, არის ვითამც @ავთანდილი,
Verse: c
ბუკსა იკრას, აქმნევინეთ ყოვლი საქმე, ჩემგან ქმნილი;
Verse: d
და მე თუ დრომდის არ მოვიდე, გლოვა გმართებს, არ სიცილი".
Strophe: S170/K171
Verse: a
ესე წიგნი გაასრულა წყლიანმან და სიტყვა-ნაზმა,
Verse: b
წელთა ოქრო შემოირტყა, საღარიბოდ მოეკაზმა,
Verse: c
ბრძანა: "მინდორს შევჯდებიო", ლაშქარიცა დაერაზმა;
Verse: d
და მასვე წამსა წამოვიდა, შინა ხანი არა დაზმა.
Strophe: S171/K172
Verse: a
ბრძანა: "წადით ყველაკაი, აქა მომხრედ არვინ მინა".
Verse: b
მონებიცა მოიშორვა, თავი გაითავისწინა,
Verse: c
მარტო გარე შემობრუნდა შამბი შიგან გაირბინა,
Verse: d
და მიწყივ მისად საგონებლად მისი მკლველი თინათინ- ა.
Strophe: S172/K173
Verse: a
იგი ველი გაირბინა, ლაშქართაგან გაეკიდა.
Verse: b
ვინმცა ნახა სულიერმან, ანუ ვინმცა გაეკიდა?
Verse: c
ვის მახვილი ვერას ავნებს, იმას ვინმცა წაეკიდა!
Verse: d
და მისგან ტვირთი კაეშნისა ტვირთად ვარგად აეკიდა.
Strophe: S173/K174
Verse: a
რა ლაშქართა ინადირეს და პატრონი მოითვალეს,
Verse: b
იგი პირ-მზე ვეღარ პოვეს, პირი მათი იფერმკრთალეს,
Verse: c
მათსა დიდსა სიხარულსა სამძიმარი^ ანაცვალეს,
Verse: d
და ყოვლგან რბოდეს საძებარად, ვინცა იყო უცხენმალეს.
Strophe: S174/K175
Verse: a
დარბოდეს და სხვაგნით სხვათა მოამბეთა მოასხმიდეს;
Verse: b
ვეღარა ცნეს მისი საქმე, გაიარა აქათ კიდეს,
Verse: c
მისნი სპანი გულ-მოკლულნი ცრემლსა ცხელსა გარდმოჰყრიდეს:
Verse: d
და "ღმერთო, ლომო, შენად ნაცვლად სხვასა ვისმცა დანერგვიდეს!"
Strophe: S175/K176
Verse: a
@შერმადინ ერთგან შეყარნა ხასნი და დიდებულები,
Verse: b
უჩვენა იგი უსტარი, ამბავი მისი თქმულები.
Verse: c
რა მოისმინეს, ყველაი დარჩა გულ-დანაწყლულები,
Verse: d
და თავსა იცემდეს, არ იყო გული უცრემლო, ულები.
Strophe: S176/K177
Verse: a
ყოვლთა ჰკადრეს: "თუცა ყოფა ჩვენ უმისოდ გვეარმისცა,
Verse: b
უშენოსა საჯდომი და ტახტი მისი ვისმცა მისცა?
Verse: c
განაღამცა გმორჩილობდით, თუ გვიბრძანო რაცა ვისცა!"
Verse: d
და იგი მონა აპატრონეს, ყველაკამან თაყვანის-სცა.
Chapter: 7
@ავთანდილისაგან მის ყმისა ძებნად წასლვა
Strophe: S177/K178
Verse: a
ამ საქმესა მემოწმების @დიონოსი ბრძენი, @ეზროს:
Verse: b
საბრალოა, ოდეს ვარდი დაერთვილოს, და-ცა-ეზროს.
Verse: c
ვის ბადახში არა ჰგვანდეს და ლერწამი ტანად ეზროს,
Verse: d
და იგი სადმე გაღარიბდეს, სამყოფთაგან იაბეზროს.
Strophe: S178/K179
Verse: a
@ავთანდილ იგი მინდორი ოთხ-ახმით გარდაიარა,
Verse: b
დააგდო ზღვარი არაბთა, სხვათ ზღვართა არე იარა,
Verse: c
მაგრა მის მზისა გაყრამან სიცოცხლე გაუზიარა;
Verse: d
და თქვა: "თუ მე მასმცა ვეახელ, აწ ცხელსა ცრემლსა ვღვრი არა".
Strophe: S179/K180
Verse: a
ახალმან ფიფქმან დათოვა, ვარდი დათრთვილა, დანასა;
Verse: b
მოუნდის გულსა დაცემა, ზოგჯერ მიჰმართის დანასა;
Verse: c
თქვის: "ჭირი ჩემი სოფელმან ოთხმოცდაათი ანასა,
Verse: d
და მოვჰშორდი ლხინსა ყველასა: ჩანგსა, ბარბითსა და ნასა!"
Strophe: S180/K181
Verse: a
ვარდი მის მზისა გაყრილი უფრო და უფრო ჭნებოდა,
Verse: b
გულსა უთხრის, თუ: "დათმეო", ამად არ დია ბნდებოდა.
Verse: c
უცხო უცხოთა ადგილთა საძებრად იარებოდა,
Verse: d
და მგზავრთა ჰკითხვიდის ამბავთა, მათ თანა-ემოყვრებოდა.
Strophe: S181/K182
Verse: a
მუნ ეძებს, ცრემლი მტირალსა სდის ზღვათა შესართავისად.
Verse: b
უჩნდის ქვეყანა ტახტად და მკლავი სადებლად თავისად.
Verse: c
თქვის: "საყვარელო, მოგშორდი, გული შენ დაგრჩა, ვთქვა, ვისად?
Verse: d
და შენთვის სიკვდილი მეყოფის ლხინად ჩემისა თავისად".
Strophe: S182/K183
Verse: a
ყოვლი პირი ქვეყანისა მოვლო, სრულად მოიარა,
Verse: b
ასრე რომე ცასა ქვეშე არ დაურჩა, არ ეარა,
Verse: c
მაგრა იგი მის ამბვისა მსმენელსაცა ვერ მიმხვდარა.
Verse: d
და ამას შიგან წელიწადი სამი სამ თვედ მიიყარა.
Strophe: S183/K184
Verse: a
მიჰხვდა რასმე ქვეყანასა უგემურსა, მეტად მქისსა,
Verse: b
თვე ერთ კაცსა ვერა ნახავს, ვერას შვილსა ადამისსა,
Verse: c
იგი ჭირი არ უნახავს არ რამინს და არცა ვისსა,
Verse: d
და დღე და ღამე იგონებდა საყვარელსა მასვე მისსა.
Strophe: S184/K185
Verse: a
მას მიჰხვდა წვერი სადგურად მაღლისა მთისა დიდისა,
Verse: b
გამოჩნდა მუნით მინდორი, სავალი დღისა შვიდისა.
Verse: c
მის მთისა ძირსა წყალი დის, არად სანდომი ხიდისა,
Verse: d
და ორგნითვე ტყესა შეეკრა ნაპირი წყლისა კიდისა.
Strophe: S185/K186
Verse: a
ზედ წაადგა, შეექცევის, დროთა, დღეთა ანგარიშობს;
Verse: b
თვენი ესხნეს ორანიღა, ამად სულთქვამს, ამად იშობს;
Verse: c
"ვაჲ თუ საქმე გამიმჟღავნდეს! - კვლა ამისთვის გულ-მოშიშობს, -
Verse: d
და ავსა კარგად ვერვინ შესცვლიხ, თავსა ახლად ვერვინ იშობს".
Strophe: S186/K187
Verse: a
საგონებელი შეექმნა დადგა საქმისა მრჩეველად,
Verse: b
თქვა: "თუ დავბრუნდე, ეზომი ხანი რად დავყავ მე ველად?
Verse: c
ჩემსა რა ვჰკადრო მნათობსა, ვიყავ რად დღეთა მლეველად,
Verse: d
და მისი ვერა ვცნა ჭორადცა, ვარ ვისთა გზათა მკვლეველად?
Strophe: S187/K188
Verse: a
თუ არ დავბრუნდე, საძებრად დავყვნე სხვანიცა ხანანი,
Verse: b
რომელსა ვეძებ, ვერა ვცნნე ამბავნი მე მისთანანი,
Verse: c
დრო გარდაუწყდეს @შერმადინს, მიჰხვდენ ღაწვისა ბანანი,
Verse: d
და მივიდეს, ჰკადრნეს მეფესა საქმენი დასაგვანანი!
Strophe: S188/K189
Verse: a
უამბოს ჩემი სიკვდილი, თვით ჩემგან დავედრებული,
Verse: b
მათ შექმნან გლოვა-ტირილი, ქმნან საქმე გამწარებული,
Verse: c
მერმე მივიდე ცოცხალი მე, სხვაგან სადმე რებული!"
Verse: d
და ამას იგონებს ტირილით გონება-შეიწრებული.
Strophe: S189/K190
Verse: a
იტყვის: "ღმერთო, სამართალნი შენნი ჩემთვის რად ამრუდენ?
Verse: b
მე ეზომნი სიარულნი კიდე რად, გლახ, გამიცუდენ,
Verse: c
გულით ჩემით სიხარულნი აღჰფხვრენ, ჭირნი დააბუდენ?
Verse: d
და დღეთა ჩემთა ცრემლნი ჩემნი ვერაოდეს^ დავიყუდენ".
Strophe: S190/K191
Verse: a
კვლაცა იტყვის: "დათმობა სჯობს", და თავსავე ეუბნების:
Verse: b
"დღეთა მეტად ნუ მოჰკვდები, გული ჩემი ნუ დადნების,
Verse: c
უღმრთოდ ვერას ვერ მოვაწევ, ცრემლი ცუდად მედინების,
Verse: d
და განგებასა ვერვინ შესცვლის, არ-საქმნელი არ იქმნების".
Strophe: S191/K192
Verse: a
თავს უთხრა: "მოკვე, გიჯობსო სიცოცხლეს აუგიანსა;
Verse: b
მიხვალ, დაგხვდების @თინათინ, - ანათებს დღესა მზიანსა, -
Verse: c
გკითხოს მის ყმისა ამბავი, რა გმართებს ვაგლახიანსა?"
Verse: d
და იგონებს წამ-წამ, მიჰყვების ტყის პირსა შამბნარ-წყლიანსა.
Strophe: S192/K193
Verse: a
"ყოვლნი არსნი ცათ ქვეშეთნი ერთობ სრულად მომივლიან,
Verse: b
მაგრა საქმე მის კაცისა ვერასადა შემიგნიან;
Verse: c
უღონიოდ მართალ იყვნეს, რომელთაცა ქაჯად თქვიან.
Verse: d
და აწ ტირილი არას მარგებს, ცუდად ცრემლნი რასა მდიან?"
Strophe: S193/K194
Verse: a
მთით ჩამოვიდა @ავთანდილ, გავლო^ წყალი და ტყენია,
Verse: b
მინდორს აცორვებს ტაიჭსა, შეჟრენით მონაწყენია.
Verse: c
გასცუდებოდეს მკლავნი და მისნი სიამაყენია,
Verse: d
და ბროლისა ველსა სტურფობდეს გიშრისა მუნ საყენია.
Strophe: S194/K195
Verse: a
მობრუნება დააპირა, სულთქვნა, მერმე ივაგლახა,
Verse: b
მას მინდორსა დაემართა, გზა თვალითა გამოსახა;
Verse: c
თვესა ერთსა სულიერი კაცი არსად არ ენახა,
Verse: d
და მხეცნი იყვნეს საშინელნი, მაგრა არა შეუზახა.
Strophe: S195/K196
Verse: a
თუცა მხეც-ქმნილი @ავთანდილ გულ-ამოსკვნით და კვნესით- ა,
Verse: b
ეგრეცა ჭამა მოუნდის @ადამის ტომთა წესითა,
Verse: c
ისრითა მოკლის ნადირი, @როსტომის მკლავ^-უგრძესითა,
Verse: d
და შამბისა პირსა გარდახდა, ცეცხლი დააგზო კვესითა.
Strophe: S196/K197
Verse: a
ცხენსა მისცა საძოვარი, ვირე წვადი შეიწოდეს;
Verse: b
ექვსნი რამე ცხენოსანნი, ნახა, მისკენ მოვიდოდეს;
Verse: c
თქვა, თუ: "ჰგვანან მეკობრეთა, თვარა კარგი რამც იცოდეს!
Verse: d
და აქა კაცი ხორციელი კვლა ყოფილა არაოდეს".
Strophe: S197/K198
Verse: a
ხელთა ჰქონდა ისარ-მშვილდი, მათკე მივა მხიარული.
Verse: b
ორთა კაცთა წვეროსანთა ყმა მოჰყვანდა უწვერული,
Verse: c
თავსა იყო დაკოდილი, შეებნიდა სისხლსა გული,
Verse: d
და ტიროდეს და იჭირვოდეს, ცოტა ედგა მას, გლახ, სული.
Strophe: S198/K199
Verse: a
უყივლა, თუ: "ძმანო, ვინ ხართ? მეკობრეთა დაგამსგავსენ!"
Verse: b
მათ მიუგეს: "დაგვიწყნარდი, გვიშველე რა, ცეცხლნი ავსენ,
Verse: c
ვერა გვარგო, მოგვიმატენ, ჭირნი ჭირთა მოგვისავსენ,
Verse: d
და სატირელნი მოგვიტირენ, ღაწვნი შენცა დაიმხავსენ".
Strophe: S199/K200
Verse: a
@ავთანდილ მიდგა, ეუბნა მათ კაცთა გულ-მდუღარეთა;
Verse: b
მათ უთხრეს მათი ამბავი, ტირილით მოუბარეთა^:
Verse: c
"ჩვენ ვართო ძმანი სამნივე, მით ვიდენთ ცრემლთა მწარეთა,
Verse: d
და დია გვაქვს ციხე-ქალაქი ხატაეთს არე-მარეთა.
Strophe: S200/K201
Verse: a
კარგი გვესმა სანადირო, ნადირობას^ წამოვედით,
Verse: b
გვყვეს ლაშქარნი უთვალავნი, წყლისა პირსა გარდავხედით,
Verse: c
სანადირო მოგვეწონა, თვესა ერთსა არ წავედით,
Verse: d
და ვჰხოცდით მხეცსა უზომოსა^ მინდორით და მთით და ქედით.
Strophe: S201/K202
Verse: a
ჩვენ სამთა ძმათა ჩვენთანა მესროლნი დავაწბილენით,
Verse: b
მით ერთმანერთსა სამნივე ჩვენ კიდე დავეცილენით:
Verse: c
"მე უკეთ მოვჰკლავ^, მე გჯობო", სიტყვანი ვავაქილენით,
Verse: d
და ვერ გავაჩინეთ მართალი, ვისარჩლეთ, ვითაკილენით.
Strophe: S202/K202
Verse: a
დღეს ავყარენით ლაშქარნი, სავსენი ირმის ტყავითა,
Verse: b
ვთქვით: "გავაჩინოთ მართალი, ვინ ვსჯობთ თავისა მკლავითა,
Verse: c
თავსა ვეახლნეთ მარტონი, დავდგეთ თავისა თავითა,
Verse: d
და თვით დანახულსა მოვჰკლვიდეთ, ნუ ვისრით დამნახავითა".
Strophe: S203/K203
Verse: a
ჩვენ ვიახლენით სამთავე სამნი მეაბჯარენია^,
Verse: b
ლაშქართა წასლვა ვუბრძანეთ, მით არას მოაზრენია,
Verse: c
მოვინადირეთ მინდორი, ისი ტყენი და ღრენია,
Verse: d
და დავხოცეთ მხეცი, მფრინველი, რაცა ზე გარდაგვფრენია.
Strophe: S204/K204
Verse: a
ანაზდად მოყმე გამოჩნდა კუშტი, პირ-გამქუშავია,
Verse: b
ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, - მერანი რამე შავია, -
Verse: c
თავსა და ტანსა ემოსა გარე-თმა ვეფხის ტყავია,
Verse: d
და ჯერთ მისი მსგავსი შვენება კაცთაგან უნახავია.
Strophe: S205/K205
Verse: a
ვუჭვრიტეთ, მისთა ელვათა შუქნი ძლივ გავიცადენით,
Verse: b
ვთქვით, თუ: "მზეაო ქვეყანად, ნუ ვეუბნებით ცად ენით!"
Verse: c
მისი მოგვინდა შეპყრობა, ვჰკადრეთ და შევეცადენით,
Verse: d
და ასრე სულთქვმით და ვაებით მით ვართ, ცრემლისაცა დენით.
Strophe: S206/K206
Verse: a
მე უხუცესმან უმცროსთა კაცი დავსთხოვე ქენებით;
Verse: b
ჩემმან შედეგმან ტაიჭი მისი თვით აქო ხსენებით;
Verse: c
ამან მართ ოდენ მორევნა გვთხოვა^, ვუალლეთ ჩვენ ნებით,
Verse: d
და მივჰმართეთ, იგი აგრევე წყნარად მივა და შვენებით.
Strophe: S207/K207
Verse: a
ბროლმან, ლალსა გარეულმან, ვარდნი თხელნი ანატიფნა,
Verse: b
იგი ტკბილნი გონებანი ჩვენთვის მეტად გაამყიფნა:
Verse: c
არ აგვიხვნა, არცა დაგვსხნა, ყოლა არად ამოგვკრიფნა^,
Verse: d
და მისნი მკვახედ მოუბარნი მათრახითა შეგვამწიფნა!
Strophe: S208/K208
Verse: a
უმცროსსა ძმასა მივეცით, უფროსნი დავეზიდენით;
Verse: b
ხელი მოჰკიდა, "დადეგო!", ესეცა ჰკადრა კიდ ენით;
Verse: c
მან ხრმალსა ხელი არ მიჰყო, ჩვენ ამად დავერიდენით,
Verse: d
და თავსა გარდაჰკრა მათრახი, ვნახეთ სისხლისა კი დენით.
Strophe: S209/K209
Verse: a
მით ერთითა მათრახითა თავი ასრე გარდაჰფრიწა,
Verse: b
ვითა მკვდარი უსულო ქმნა, ვითა მიწა დაამიწა,
Verse: c
მისი რასმე მკადრებელი მოამდაბლა, მოამიწა,
Verse: d
და თვალთა წინა წაგვივიდა ლაღი, კუშტი, ამაყი, წა-!
Strophe: S210/K210
Verse: a
აღარ დაბრუნდა, წავიდა წყნარად და აუჩქარებლად,
Verse: b
აგერა მივა, ნახეო, იგი მზეებრ და მთვარებლად".
Verse: c
შორს უჩვენებდეს @ავთანდილს მტირალნი გაუხარებლად,
Verse: d
და ოდენ ჩნდა შავი ტაიჭი მისი მის მზისა მარებლად.
Strophe: S211/K211
Verse: a
აჰა მიჰხვდა @ავთანდილსა ღაწვთა ცრემლით არ-დათოვნა,
Verse: b
რათგან ცუდად არ წაუხდა მას ეგზომი გარეთ ყოვნა.
Verse: c
კაცსა მიჰხვდეს საწადელი, რას ეძებდეს, უნდა^ პოვნა,
Verse: d
და მაშინ მისგან აღარა ხამს გარდასრულთა ჭირთა ხსოვნა.
Strophe: S212/K212
Verse: a
უთხრა, თუ: "ძმანო, ვარ ვინმე ღარიბი უადგილოსა,
Verse: b
მე იმა ყმისა საძებრად მოვჰშორდი საგაზრდილოსა,
Verse: c
აწ თქვენგან მივჰხვდი საქმესა ყოლა არ-საადვილოსა,
Verse: d
და ღმერთიმცა ნურას ნუღარ იქმს თქვენსა დასაღრეჯილოსა^!
Strophe: S213/K213
Verse: a
ვითა მე მივჰხვდი წადილსა, ჩემის გულისა ნებასა,
Verse: b
აგრემცა ღმერთი ნურას იქმს ძმისა თქვენისა ვნებასა!"
Verse: c
უჩვენა მისი სადგომი: "მიდითო ნება-ნებასა,
Verse: d
და ჩრდილსა გარდასვით მაშვრალი, მიეცით მოსვენებასა".
Strophe: S214/K214
Verse: a
ესე უთხრა და წავიდა, ცხენი გაქუსლა დეზითა,
Verse: b
ვითა გავაზი გაფრინდა, არ-გაშვებული ხეზითა,
Verse: c
ან მთვარე, მზისა შემყრელი, მზე სინათლითა ზეზითა.
Verse: d
და დაივსო ცეცხლი შემწველი მისითა მან მიზეზითა.
Strophe: S215/K215
Verse: a
მიეწურა, იგონებდა, ახლოს შეყრა ვითა აგოს:
Verse: b
"საუბარმან უმეცარმან შმაგი უფრო გააშმაგოს!
Verse: c
ხამს, თუ კაცმან გონიერმან ძნელი საქმე გამოაგოს,
Verse: d
და არ სიწყნარე გონებისა მოიძულოს, მოიძაგოს.
Strophe: S216/K216
Verse: a
რათგან ისი არის რადმე^ უცნობოდ და ისრე რეტად,
Verse: b
რომე კაცსა არ მიუშვებს საუბრად და მისად ჭვრეტად,
Verse: c
მივეწევი, შევიყრებით ერთმანერთის ცემა-ჟლეტად,
Verse: d
და ანუ მომკლავს, ანუ მოვჰკლავ^, დაიმალვის მეტის-მეტად".
Strophe: S217/K217
Verse: a
@ავთანდილ იტყვის: "ეზომნი ჭირნიმცა რად ვაცუდენი?
Verse: b
რაცაღა არის, არ არის, თუმცა არ ედგნეს ბუდენი;
Verse: c
სადაცა მივა, მივიდეს, რამცა მოვლიდეს ზღუდენი,
Verse: d
და მუნაღა ვძებნნე ღონენი ჩემნი არ-დასამრუდენი".
Strophe: S218/K218
Verse: a
წინა-უკანა იარნეს ორნი დღენი და ღამენი,
Verse: b
დღისით და ღამით მაშვრალნი, არ საჭამადთა მჭამენი,
Verse: c
არსადა ხანი არ დაყვეს, ერთნი თვალისა წამენი.
Verse: d
და მათ თვალთა ცრემლნი სდიოდეს, მინდორთა მოსალამენი.
Strophe: S219/K219
Verse: a
დღისით ვლეს და საღამო-ჟამ გამოუჩნდეს დიდნი კლდენი,
Verse: b
კლდეთა შიგან ქვაბნი იყვნეს, ძირსა წყალი ჩანადენი,
Verse: c
წყლისა პირსა, არ ითქმოდა, შამბი იყო თუ რასდენი,
Verse: d
და ხე დიდრონი, თვალ-უწდომი, მაღლა კლდემდის ანაყრდენი.
Strophe: S220/K220
Verse: a
მან ყმამან ქვაბსა მიჰმართა, გავლნა წყალნი და კლდენია;
Verse: b
@ავთანდილ ცხენსა გარდახდა, მონახნა დიდნი ხენია,
Verse: c
მას ზედა ჭვრეტად გავიდა, ძირსა დააბა ცხენია,
Verse: d
და მუნით უჭვრეტდა. იგი ყმა მივა ცრემლ-მინადენია.
Strophe: S221/K221
Verse: a
რა ტყენი გავლნა მან ყმამან, მოსილმან ვეფხის ტყავითა,
Verse: b
ქვაბისა კარსა გამოდგა ქალი ჯუბითა შავითა,
Verse: c
ატირდა მაღლად ცრემლითა, ზღვათაცა შესართავითა,
Verse: d
და იგი ყმა ცხენსა გარდახდა, ყელსა მოეჭდო მკლავითა.
Strophe: S222/K222
Verse: a
ყმამან უთხრა: "დაო @ასმათ, ხიდნი ზღვასა ჩაგვიცვივდეს:
Verse: b
ვეღარ მივჰხვდით ჟამიერად, ჩვენ ვისიცა^ ცეცხლი^ გვწვიდეს".
Verse: c
ესე თქვა და მკერდსა ხელნი იკრნა, ცრემლნი გარდმოსცვივდეს.
Verse: d
და ქალი შებნდა, მოეხვია, ერთმანერთსა სისხლით სწვიმდეს.
Strophe: S223/K223
Verse: a
იგი ტევრი გაეხშირა დანაგლეჯსა მათსა თმასა,
Verse: b
ერთმანერთსა ეხვეოდეს: ყმა ქალსა და ქალი ყმასა;
Verse: c
იზახდიან, მოსთქვმიდიან, მოსცემდიან^ კლდენი ხმასა.
Verse: d
და @ავთანდილ სჭვრეტს გაკვირვებით მათსა ეგრე ქცევა-ზმასა.
Strophe: S224/K224
Verse: a
სული დაიღო მან ქალმან, დათმო გულისა წყლულობა,
Verse: b
ქვაბს შეიყვანა ტაიჭი, მოჰხადა აკაზმულობა,
Verse: c
მას ყმასა შეჰხსნა, შეიღო აბჯრისა წელ-მორტყმულობა;
Verse: d
და შინა შევიდეს, მას დღესა გარდახდა გამოსრულობა.
Strophe: S225/K225
Verse: a
@ავთანდილს უკვირს: "ამბავი ისი თუ ვცნაო მე რითა?!"
Verse: b
გათენდა, ქალი გამოდგა, მოსილი მითვე ფერითა,
Verse: c
შავსა აუდვა ლაგამი, სწმედდა რიდისა წვერითა,
Verse: d
და შეკაზმა, მოაქვს აბჯარი წყნარად, არ რამე ჩხერითა.
Strophe: S226/K226
Verse: a
მის მოყმისა წესი იყო, მეტსა თურე არას ეჯდა.
Verse: b
ქალი ტირს და მკერდსა იცემს, თმისა ტევრსა გაიგლეჯდა;
Verse: c
ერთმანერთსა მოეხვივნეს, აკოცა და ცხენსა შეჯდა;
Verse: d
და @ასმათ, ისრე დაღრეჯილი, კვლა უფრორე დაიღრეჯდა.
Strophe: S227/K227
Verse: a
@ავთანდილ ახლოს კვლა ნახა სახე მისივე კაცისა,
Verse: b
ულვაშ-აშლილი, წვერ-გამო, "ნუთუ მზეაო, - თქვა, - ცისა?"
Verse: c
ეყნოსა სული ალვისა, ქართაგან მონატაცისა;
Verse: d
და ასრე უჩს მოკლვა ლომისა, მართ ვითა ლომსა ვაცისა.
Strophe: S228/K228
Verse: a
მასვე გზასა წამოვიდა, რომე გუშინ შეეარა,
Verse: b
შამბი გავლო, გაეშორა, თავი მინდორს გააგარა;
Verse: c
@ავთანდილ სჭვრეტს გაკვირვებით, მალვით ხესა მოეფარა,
Verse: d
და თქვა, თუ: "ღმერთმან ესე საქმე მეტად კარგად მომიგვარა.
Strophe: S229/K229
Verse: a
აწ ამას ჩემთვის ღმრთისაგან სხვა საქმე რა ვამჯობინო?
Verse: b
ქალი შევიპყრა, მის ყმისა ამბავი ვაამბობინო,
Verse: c
ჩემიცა ვუთხრა ყველაი, მართალი გავაბრჭობინო, .
Verse: d
და მას ყრმასა ხრმალი არა ვჰკრა, არც მისი დავისობინო".
Chapter: 8
ამბავი @ავთანდილისა @ასმათს რომ ეუბნების ქვაბს შიგან
Strophe: S230/K230
Verse: a
ჩამოვიდა, ცხენი ახსნა, მისგან ხესა შემობმული,
Verse: b
ზედა შეჯდა, გაემართა, ქვაბი დაჰხვდა კარ-განხმული.
Verse: c
მუნით ქალი გამოიჭრა გულ-მდუღარე, ცრემლ-დასხმული,
Verse: d
და ეგონა, თუ: დაბრუნდაო პირი ვარდი, ბროლ-ბაკმული.
Strophe: S231/K231
Verse: a
ვერ იცნა, - სახე არ ჰგვანდა მისი მის ყმისა სახესა, -
Verse: b
ფიცხლა გაიქცა, მიჰმართა ზახილით კლდესა და ხესა;
Verse: c
ყმა გარდაიჭრა, დააბა, ვითა კაკაბი მახესა;
Verse: d
და ხმას სცემდეს კლდენი ქალისა ზახილსა მუნ ერთ-სახესა.
Strophe: S232/K232
Verse: a
მას ყმასა თავი არ მისცა, ჭვრეტადცა ებილწებოდა,
Verse: b
ვითა კაკაბი არწივსა ქვეშე მი და მო ძრწებოდა,
Verse: c
@ტარიელს ვისმე უზახდა მწედ, თუცა არ ემწებოდა,
Verse: d
და @ავთანდილ მუხლთა უყრიდა, თითითა ეხვეწებოდა.
Strophe: S233/K233
Verse: a
ეტყოდა: "სულე! რამც გიყავ? კაცი ვარ, ადამიანი,
Verse: b
უფერო-ქმნილნი მინახვან ვარდნი და ისი იანი,
Verse: c
მისი რამ^ მითხარ, ვინ არის ტან-სარო, პირ ბაკმიანი?
Verse: d
და სხვად არას გიზამ, ნუ გეშის, ნუ ჰყივი აგრე ხმიანი".
Strophe: S234/K234
Verse: a
ქალი ეტყოდა ტირილით, სარჩელი უგავს ბრჭობასა:
Verse: b
"თუ არ შმაგი ხარ, დამეხსენ; შმაგი ხარ, მოდი ცნობასა!
Verse: c
აწ მეტად ძნელსა საქმესა მნუკევ ადვილად თხრობასა;
Verse: d
და ცუდად ნუ სცთები, ნუ ელი მაგა ამბვისა ცნობასა!"
Strophe: S235/K235
Verse: a
კვლა ეტყვის: " ყმაო, რა გინდა, ანუ მენუკევ მე რასა?
Verse: b
მაგა საქმესა ვერა იქმს ვერცა კალამი წერასა.
Verse: c
შენ ერთხელ მეტყვი, "მითხარო", მე ასჯერ გეტყვი "ვერასა",
Verse: d
და ვითა სიცილი ტირილსა, ვაგლახი მიჯობს მღერასა".
Strophe: S236/K236
Verse: a
"ქალო, არ იცი, სით მოვალ, რა ჭირნი მომითმენიან,
Verse: b
ოდითგან ვეძებ ამბავთა, ესე არვისგან მსმენიან;
Verse: c
შენ მიპოვნიხარ, სიტყვანი ჩემნი რაზომცა გწყენიან,
Verse: d
და ვერ დაგეხსნები, მიამბე, ჩემგან ნუღარა გრცხვენიან!"
Strophe: S237/K237
Verse: a
ქალმან უთხრა: "რას შეგესწარ, მე ვინ ვარ^ და ანუ შენო?
Verse: b
მზე არ მახლავს, შეგეტყვების, თრთვილო, ასრე მით მაწყენო!
Verse: c
გრძელი სიტყვა საწყინოა, ასრე მოკლედ მოგახსენო:
Verse: d
და ვერასათვის ვერ გიამბობ, რაცა გინდა, იგი ქმენო!"
Strophe: S238/K238
Verse: a
კვლაცა ჰკითხა ზენარობით მიუყარნა მუხლნი წინა,
Verse: b
მაგრა ვერა ვერ დაჰყარა, მუდარობა მოეწყინა,
Verse: c
პირსა ზედა გაგულისდა, თვალთა სისხლი მოედინა,
Verse: d
და ადგა, თმათა წამოზიდნა, ყელსა დანა დააბრჯინა.
Strophe: S239/K239
Verse: a
ეგრე უთხრა: "მე ეზომი ჯავრი ვითა შეგარჩინო?!
Verse: b
რაგვარა თუ ამატირო, ცრემლი ცუდად დამადინო?!
Verse: c
გიჯობს, მითხრა; ამის მეტი მართ აღარა არ გაწყინო,
Verse: d
და თვარა, ღმერთმან მტერი ჩემი მოკლას, ვითა მოგაკვდინო!"
Strophe: S240/K240
Verse: a
ქალმან უთხრა: "ეგე ღონე მოიგონე მეტად ავი:
Verse: b
თუ არ მომკლავ, არ მოვკვდები, მრთელი ვარ და მოუკლავი^.
Verse: c
რად რა გითხრა, სადამდისცა ვიყო ჭირთა უნახავი?
Verse: d
და კვლა თუ მომკლავ, სასაუბროდ აღარ მედგას ზედან თავი".
Strophe: S241/K241
Verse: a
კვლა ეტყვის: "ყმაო, რად მპოვე, ვინ მეუბნები მე, ვინო?
Verse: b
ეგე ამბავი ცოცხალსა ენითა ვერ მათქმევინო!
Verse: c
მე თავი ჩემი ნებითა ჩემითა მოგაკლვევინო,
Verse: d
და ვითა უსტარი ბედითი ადვილად დაგახევინო.
Strophe: S242/K242
Verse: a
ჩემი სიკვდილი შენ ჩემად პატიჟად ნურად გგონია,
Verse: b
მით რომე დამხსნი ტირილსა, შემშრების ცრემლთა ფონია;
Verse: c
ჩალად მიჩს ყოვლი სოფელი, მისთვისვე შემიწონია.
Verse: d
და ვერ გიცნობ, ვინ ხარ, ვის გითხრნე სიტყვანი მისანდონია?"
Strophe: S243/K243
Verse: a
ყმამან თქვა, თუ: "არ ეგების აწ ამისი ასრე თქმევა,
Verse: b
სხვასა რასმე მოვიგონებ^, სჯობს საქმისა გამორჩევა".
Verse: c
გაუშვა და ცალკე დაჯდა, ტირს, დაიწყო ცრემლთა ფრქვევა,
Verse: d
და ქალსა უთხრა: "გაგარისხე, აწ, ესე თქვი, ვით დავრჩე, ვა!"
Strophe: S244/K244
Verse: a
ქალი დაუჯდა კუშტ-გვარად, ქუშობს, ჯერთ არ დამტკბარია;
Verse: b
@ავთანდილ ქვე ზის ტირილად, აღარას მოუბარია;
Verse: c
ვარდისა ბაღსა მოგუბდა ცრემლისა საგუბარია.
Verse: d
და კვლა იქით ქალი ატირდა, მისთვის გულ-ნალმობარია.
Strophe: S245/K245
Verse: a
ყმა მტირალი შეებრალა, ამად ცრემლნი ცხელნი ღვარნა,
Verse: b
მაგრა უჯდა უცხოს უცხო, არ ბაგენი აუბარნა;
Verse: c
ყმამან ცნა, თუ: "გონებანი ჩქარნი ჩემთვის დააწყნარნა".
Verse: d
და ცრემლ-დენილი შეეხვეწა, ადგა, მუხლნი მიუყარნა.
Strophe: S246/K246
Verse: a
უთხრა: "ვიცი, აღარ ვარგ ხარ შენ აწ ჩემად დასადობლად,
Verse: b
გაგარისხე, დარჩომილ ვარ ღარიბად და ამად ობლად;
Verse: c
აწ ეგრეცა თავი ჩემი დამიც შენთვის დასანდობლად,
Verse: d
და ამად რომე შეცოდება შვიდ-გზის თქმულა შესანდობლად.
Strophe: S247/K247
Verse: a
თავი ჩემი სამსახურად თუცა ავად მოგაწონე,
Verse: b
მიჯნურისა შებრალება ხამს, ესეცა გაიგონე;
Verse: c
სხვაგნით ყოვლგნით უღონო ვარ, არვინ არის ჩემი ღონე;
Verse: d
და სულთა მოგცემ გულისათვის, სხვა მეტიმცა რა გამონე!"
Strophe: S248/K248
Verse: a
რა ქალსა მიჰხვდა ყმისაგან მიჯნურობისა სმინება,
Verse: b
გულ-ამოხვინჩვით დაიწყო ას-კეცთა ცრემლთა დინება,
Verse: c
კვლა გაამრავლა ზახილით ტირილი, არ გაცინება.
Verse: d
და @ავთანდილს ღმერთმან წადილი მისცა, გულისა ლხინება.
Strophe: S249/K249
Verse: a
იტყვის, თუ: "ამა სიტყვითა მას ფერი შეეცვალების,
Verse: b
ვისთვისმე ხელი უცილოდ, მას ცრემლი ემალმალების".
Verse: c
კვლა უთხრა: "დაო, მიჯნური მტერთაცა შეებრალების;
Verse: d
და ესეცა იცი, სიკვდილსა თვით ეძებს, არ ეკრძალების.
Strophe: S250/K250
Verse: a
ვარ მიჯნური, ხელი ვინმე, გაუძლებლად სულთა დგმისად;
Verse: b
ჩემმან მზემან გამომგზავნა საძებარად იმა ყმისად;
Verse: c
ღრუბელიცა ვერ მიჰხვდების, მე მისრულვარ სადა, მი-, სად!
Verse: d
და გული თქვენი მიპოვნია, მისი შენდა, შენი მისად.
Strophe: S251/K251
Verse: a
მისი სახე გულსა ჩემსა ხატად ასრე გამოვხატე,
Verse: b
მისთვის ხელმან, გამოჭრილმან, ლხინი ჩემი ვაალქატე.
Verse: c
ორისაგან ერთი მიყავ: ტყვედ მქმენ, ანუ მააზატე,
Verse: d
და ან მაცოცხლე, ანუ მომკალ, ჭირი ჭირსა მომიმატე".
Strophe: S252/K252
Verse: a
ქალმან უთხრა ყმასა სიტყვა პირველისა უამესი:
Verse: b
"ეგე სიტყვა მოიგონე დია რამე უკეთესი.
Verse: c
წეღან საქმე მტერობისა გულსა ჩემსა შთამოსთესი,
Verse: d
და აწ მოყვარე გიპოვნივარ, დისაგანცა უფრო დესი.
Strophe: S253/K253
Verse: a
მაშა რათგან მიჯნურობა შენად ღონედ მოიგონე,
Verse: b
არ ეგების, ამას იქით თუ-მცა თავი არ გამონე,
Verse: c
არ შენ მოგეც თავი ჩემი, დაგაბნიე, დაგაღონე;
Verse: d
და შენთვის მოვკვდე, ამისებრი მემცა საქმე რა ვიღონე!
Strophe: S254/K254
Verse: a
აწ რაცა გითხრა, თუ ამა საქმესა დამმორჩილდები,
Verse: b
რასაცა ეძებ, მიჰხვდები, უცილოდ არ ასცილდები;
Verse: c
თუ არ მომისმენ, ვერ ჰპოვებ, რაზომმცა ცრემლსა ჰმილდები,
Verse: d
და მოგხვდების მდურვა სოფლისა, მოჰკვდები, გა-ცა-სწბილდები".
Strophe: S255/K255
Verse: a
ყმამან უთხრა: "ეგე საქმე ამას ჰგავსო, არა სხვასა:
Verse: b
ორნი კაცნი მოდიოდეს^ სადაურნი სადმე გზასა,
Verse: c
უკანამან წინა ნახა ჩავარდნილი შიგან ჭასა,
Verse: d
და ზედ მიადგა, ჩაყიოდა, ტირს, იზახიხ ვაგლახ-ვასა.
Strophe: S256/K256
Verse: a
ეგრე უთხრა: "ამხანაგო, იყავ მანდა, მომიცდიდე,
Verse: b
წავალ თოკთა მოსახმელად, მწადსო, თუ-მცა ამოგზიდე";
Verse: c
მას ქვეშეთსა გაეცინა^, გაუკვირდა მეტად კიდე,
Verse: d
და შემოჰყივლა: "არ გელოდე, სად გაგექცე, სად წავიდე?"
Strophe: S257/K257
Verse: a
აწ, დაო, შენთა ხელთაა ჩემი საბელი ყელისა,
Verse: b
სხვად უღონოა უშენოდ ჩემგან^ აპყრობა ხელისა;
Verse: c
რასაცა მიზამ, შენ იცი, შენ ხარ წამალი ხელისა,
Verse: d
და თვარა ვისმც ექმნა გვარლითა შეკრვა თავისა მრთელისა!"
Strophe: S258/K258
Verse: a
ქალმან უთხრა: "მომეწონა, ყმაო, შენი ნაუბარი.
Verse: b
ხარ უცილოდ კარგი ვინმე, მოყმე, ბრძენთა საქებარი;
Verse: c
ხარ ვინათგან აქანამდის მაგა ჭირთა დამთმობარი,
Verse: d
და რაცა გითხრა, მომისმინე, გიპოვნია საძებარი.
Strophe: S259/K259
Verse: a
იმა მოყმისა ამბავი არსადა არ იპოვნების;
Verse: b
თვით თუ არ გითხრობს, არ ითქმის, არვისგან დაიჯერების^;
Verse: c
მოილოდინე, მოვიდეს, რაზომმცა დაგეყოვნების,
Verse: d
და დადუმდი, ვარდსა ნუ აზრობ, ცრემლითა ნუ ითოვნების.
Strophe: S260/K260
Verse: a
გითხრა, თუ ცოდნა გწადიან ჩვენისა^ შენ სახელისა:
Verse: b
@ტარიელ არის სახელი იმა მოყმისა ხელისა;
Verse: c
მე @ასმათ მქვიან, რომელსა წვა მაქვს ცეცხლისა ცხელისა,
Verse: d
და სულთქვმა სულთქვმისა ბევრისა, მაშა თუ არ ერთხელისა.
Strophe: S261/K261
Verse: a
ამის მეტსა ვერას გითხრობ მე სიტყვასა ამისთანსა.
Verse: b
ისი მინდორს არონინებს ტანსა მტერთა მემაჯანსა,
Verse: c
ვჭამ, გლახ, მარტო ნადირისა მისგან ხორცსა მონატანსა,
Verse: d
და აწვე მოვა, არა ვიცი, თუ დაჰყოვნის დიდსა ხანსა.
Strophe: S262/K262
Verse: a
ამას გვედრებ, მოიცადო, თავი სხვაგან არსად არო;
Verse: b
რა მოვიდეს, შევეხვეწო, ნუთუ ვითა მოვაგვარო;
Verse: c
ერთმანერთსა შეგამეცნნე, თავი შენი შევაყვარო,
Verse: d
და თვით გიამბოს საქმე მისი, საყვარელსა გაახარო".
Strophe: S263/K263
Verse: a
ქალსა ყმამან მოუსმინა, დაჰმორჩილდა, დაჰრთო ნება.
Verse: b
ამას ზედა მოიხედნეს, ხევით ესმა ჩხაპუნება;
Verse: c
მთვარე წყალსა გამოსრული ნახეს, შუქთა მოფინება,
Verse: d
და უკურიდნეს, აღარა ქმნეს მუნ ხანისა დაყოვნება.
Strophe: S264/K264
Verse: a
ქალმან უთხრა: "ყმაო, ღმერთმან მოგცა ჟამად, რაცა გინა,
Verse: b
მაგრა თავი უჩინო ქმენ, დამალული იყავ შინა;
Verse: c
იმა ყმისა მეუნებლე ხორციელი არავინ- ა;
Verse: d
და ნუთუ ვით რა^ მოვაგვარო, შენი ნახვა არ ეწყინა'
Strophe: S265/K265
Verse: a
@ავთანდილ ქვაბსა დამალა ქალმან დამალვით მალითა.
Verse: b
იგი ყმა ცხენსა გარდახდა, შვენოდა კაპარჭ-ხრმალითა;
Verse: c
ატირდეს მაღლად ცრემლითა, ზღვათაცა შესამალითა,
Verse: d
და @ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა ჭვრეტითა იდუმალითა.
Strophe: S266/K266
Verse: a
ამარტის ფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან.
Verse: b
დიდხან იტირეს ყმამან და მან ქალმან შაოსანამან;
Verse: c
შეხსნა, შეიღო აბჯარი, ცხენიცა შეიყვანა მან;
Verse: d
და დადუმდეს, ცრემლნი მოჰკვეთნა შავმან გიშრისა დანამან.
Strophe: S267/K267
Verse: a
@ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა, ტყვე, საკნით ნააზატები.
Verse: b
მან ქალმან ქვეშე დაუგო ვეფხის ტყავისა ნატები;
Verse: c
მას ზედა დაჯდა იგი ყმა, სულთქვამს ჭირ-მონამატები,
Verse: d
და სისხლისა ცრემლსა გაეწნა შუა გიშრისა სატები.
Strophe: S268/K268
Verse: a
მან ქალმან ხელ-ყო კვესითა გზება ცეცხლისა ნელისა,
Verse: b
ეგონა ჭამა ხორცისა შემწვრისა, შეუქმნელისა;
Verse: c
მიუპყრა, ერთი აჰხლიჩა, ქმნაა საქმისა ძნელისა,
Verse: d
და ძალი არ ჰქონდა, დაუწყო გამოყრა უცოხნელისა.
Strophe: S269/K269
Verse: a
ცოტად მიწვა, მიიძინა, თუცა ყოლა ვერა მეტი;
Verse: b
შეკრთა, დიდნი დაიზახნა, წამოვარდა ვითა რეტი,
Verse: c
იზახდის და წამ-წამ იკრის გულსა ლოდი, თავსა კეტი.
Verse: d
და ცალ-კერძ ზის და პირსა იხოკს ქალი მისი შენამჭვრეტი.
Strophe: S270/K270
Verse: a
"რად დაჰბრუნდი? - მოახსენა, - მითხარ, რაცა წაგეკიდა!"
Verse: b
მან უბრძანა: "მონადირე მეფე ვინმე გარდმეკიდა,
Verse: c
ჰყვეს ლაშქარნი უთვალავნი, ბარგი მძიმედ აეკიდა,
Verse: d
და იგი მინდორს ნადირობდა, დაეფანჩა მარეკი, და-.
Strophe: S271/K271
Verse: a
სევდად მეცა კაცთა ნახვა, ცეცხლი უფრო გავიალე,
Verse: b
-არ მივეო ახლოს შეყრად - თავი ჩემი შევიწყალე,
Verse: c
მათგან მკრთალი შემოვბრუნდი, ტყესა შიგან დავიმალე".
Verse: d
და თქვა: "ნუთუმცა უკუმრიდა, რა გათენდეს, წავალ ხვალე".
Strophe: S272/K272
Verse: a
ქალსა ცრემლნი გარდმოსცვივდეს ას-ნაკეცნი, ბევრის-ბევრად;
Verse: b
მოახსენა: "მხეცთა თანა იარები მარტო ტევრად,
Verse: c
არას კაცსა არ იახლებ საუბრად და შემაქცევრად;
Verse: d
და მას მაგითა ვერას არგებ, დღეთა შენთა ცუდად ჰლევ რად?
Strophe: S273/K273
Verse: a
ყოვლი პირი ქვეყანისა ერთობ სრულად მოგივლია,
Verse: b
ერთი კაცი შემაქცევრად შენად ვითა დაგელია?
Verse: c
გეახლოს და არ გაჰშმაგდე, თუცა ჭირი არ გაკლია;
Verse: d
და შენ მოჰკვდე და იგი წახდეს, ესე შენთვის რა მადლია?"
Strophe: S274/K274
Verse: a
უბრძანა: "დაო, ეგეა მსგავსი შენისა გულისა,
Verse: b
მაგრა არ არის ქვეყანად წამალი ამა წყლულისა!
Verse: c
ვის ძალ-უც პოვნა კაცისა, თვით სოფლად არ-მოსრულისა?
Verse: d
და ჩემი ლხინია სიკვდილი, გაყრა ხორცთა და სულისა.
Strophe: S275/K275
Verse: a
ღმერთმან სხვამცა ეტლსა ჩემსა რადმცა^ კაცი რად დაჰბადა,
Verse: b
სიახლე და საუბარი თუმცა მისი მე მეწადა!
Verse: c
ვინმცა გასძლნა ჭირნი ჩემნი, ანუ ვინმცა შეეცადა?
Verse: d
და შენგან კიდე ხორციელი, დაო, მივის არასადა".
Strophe: S276/K276
Verse: a
ქალმან ჰკადრა: "არ გამიწყრე, ვიშიშვი და ვიაჯ დია;
Verse: b
რათგან ღმერთსა ვაზირობა შენი ჩემზედ მოუგდია,
Verse: c
ვერ დავმალავ, უკეთესი რაცა საქმე გამიცდია.
Verse: d
და არა ვარგ-ა უსაზომო, ზომსა თავი გარდგიხდია.
Verse: e
მისი მძებნელი იყომცა ჭკუითა მეტის-მეტითა;
Verse: f
შენ კაცთა ნაცვლად ნადირთა ახლავ გულითა რეტითა;sǯobs, erti ḳaci iaxlo, ilxende misit č̣vreṭita.
Verse: h
და ვით იადონი არ მოჰკვდე ბულბულოს თესლთა კვნეტითა".
Strophe: S277/K277
Verse: a
ყმამან უთხრა: "რას მენუკევ, არა ვიცი, გამიცხადე.
Verse: b
კაცი ჩემად სამსახურად უღმრთოდ მემცა ვით დავჰბადე!
Verse: c
ღმერთსა ჩემი უბედობა უნდა, მემცა რას ვეცადე!
Verse: d
და განაღამცა გავნადირდი, თავი ასრე გავიხადე".
Strophe: S278/K278
Verse: a
ქალმან კვლა ჰკადრა: "გაგსაჯე მეტითა შეგონებითა,
Verse: b
მაგრა თუ კაცი მოგგვარო, მოგყვეს თავისა ნებითა,
Verse: c
იგი გეახლოს, ილხენდე მისითა შემეცნებითა,
Verse: d
და ფიცე, არ მოჰკლა, არ იყო, არ-სავნებლისა ვნებითა".
Strophe: S279/K279
Verse: a
მან უბრძანა: "თუ მიჩვენებ, ვნახავ, დიდად გავიხარებ,
Verse: b
სიყვარულმან მისმან, ვისთვის ხელი მინდორს თავსა ვარებ,
Verse: c
არას ვუზამ უგემურსა, არათ ოდეს გავამწარებ;
Verse: d
და რაცა ჩემგან ეამების, ვაამებ და შევიყვარებ".
Chapter: 9
შეყრა @ტარიელისა და @ავთანდილისა
Strophe: S280/K280
Verse: a
ქალი ადგა და წავიდა მის ყმისა მოსაყვანებლად;
Verse: b
"არ ეწყინაო", უამბობს, არს მისად მაგულვანებლად,
Verse: c
ხელი მოჰკიდა, მოჰყვანდა, ვით, მთვარე მოსავანებლად;
Verse: d
და იგი რა ნახა @ტარიელ, თქვა მზისა დასაგვანებლად.
Strophe: S283/K283
Verse: a
გამოეგება @ტარიელ, ჰმართებს ორთავე მზე დარად,
Verse: b
ანუ ცით მთვარე უღრუბლო შუქთა მოჰფენდეს ქვე ბარად,
Verse: c
რომე მათ თანა ალვისა ხეცა ვარგ იყო ხედ არად,
Verse: d
და ჰგვანდეს შვიდთავე მნათობთა, სხვადმცა რისად ვთქვი მე დარად!
Strophe: S284/K284
Verse: a
მათ აკოცეს ერთმანერთსა, უცხოებით არ დაჰრიდეს,
Verse: b
ვარდსა ხლეჩდეს, ბაგეთაგან კბილნი თეთრნი გამოსჭვირდეს,
Verse: c
ყელი ყელსა გარდააჭვდეს, ერთმანერთსა აუტირდეს,
Verse: d
და ქარვად შექმნნეს იაგუნდნი მათნი, თუცა ლალად ღირდეს.
Strophe: S285/K285
Verse: a
მობრუნდეს. ყმამან @ავთანდილს ხელი შეუპყრა ხელითა,
Verse: b
ერთგან დასხდეს და იტირეს დიდხან ცრემლითა ცხელითა.
Verse: c
@ასმათი სულსა უღებდა სიტყვითა საკვირველითა:
Verse: d
და "თავთა ნუ დაჰხოცთ, ნუ ბნელ-იქმთ მზესა თქვენითა ბნელითა".
Strophe: S286/K286
Verse: a
@ტარიელის ვარდი იყო დათრთვილული, არ დაზრული;
Verse: b
ყმასა უეთხრა: "მესწრაფების, მითხარ შენი დაფარული,
Verse: c
ვინ ხარ, ანუ სით მოსრულხარ, სადაური, სით მოსრული?
Verse: d
და მე სიკვდილსა აღარ ვახსოვ, ვარ მისგანცა გაწირული".
Strophe: S287/K287
Verse: a
@ავთანდილ გასცა პასუხი, სიტყვები ლამაზებია:
Verse: b
"ლომო და გმირო @ტარიელ, ვის თავი გინაზებია,
Verse: c
მე ვარ არაბი, @არაბეთს არს ჩემი დარბაზებია,
Verse: d
და მიჯნურობითა დამწვარ ვარ, ცეცხლი უშრეტი მგზებია.
Strophe: S288/K288
Verse: a
მე პატრონისა ჩემისა ასული შემყვარებია;
Verse: b
თვით მეფედ მათად მას ხედვენ მონები მკლავ-მაგრებია.
Verse: c
თუცა არ მიცნობ, გინახავ, თუ ვითა გიაზრებია,
Verse: d
და გახსოვსც^ა, ოდეს დაჰხოცე მონები არ-საპყრებია?
Strophe: S287/K287
Verse: a
შენ მინდორს გნახეთ გაჭრილი, ჩვენ ზედა გარდგეკიდენით,
Verse: b
პატრონი ჩემი გაგიწყრა, ჩვენ ხაფად წაგეკიდენით,
Verse: c
გიხმეთ, არ მოხვე, ლაშქარნი უკანა გამოგკიდენით,
Verse: d
და შენ ველნი წითლად შეჰღებენ სრულად სისხლისა კი დენით.
Strophe: S288/K288
Verse: a
ყველაკასა მათრახითა თავი უხრმლოდ გარდაჰკვეთეთ.
Verse: b
მეფე შეჯდა, დაგვეკარგე, კვალი შენი ვერ მოვკვეთეთ,
Verse: c
ვითა ქაჯი დაგვემალე, მონებიცა დავაფეთეთ,
Verse: d
და ამან უფრო დაგვაშმაგნა, თავი სრულად გავაშეთეთ.
Strophe: S289/K289
Verse: a
ჭმუნვა შეექმნა, თქვენც იცით, ხელმწიფე ნებიერია.
Verse: b
მოგნახეს, გძებნეს ყოველგან, მათ რუკა დაუწერია,
Verse: c
ვერ ნახეს შენი მნახავი^ ვერცა ყმა, ვერცა ბერია;
Verse: d
და აწ გამომგზავნა, რომელსა ვერ მზე ჰგავს, ვერ ეთერია.
Strophe: S290/K290
Verse: a
მიბრძანა: "მიცან ამბავი მის ყმისა წარხდომილისა,
Verse: b
მაშინ ვარ მქმნელი საქმისა, მის შენგან მონდომილისა".
Verse: c
სამ წლამდის მითხრა დადენა უმისოდ ცრემლთა მილისა.
Verse: d
და არ გიკვირს, გავძელ ვერ-ჭვრეტა მისისა მე ღიმილისა?!
Strophe: S291/K291
Verse: a
აქანამდის მნახავიცა კაცი შენი არ მენახა;
Verse: b
ქურდნი^ ვნახენ, რომე თქვენთვის სიტყვა რამე გაემკვახა;
Verse: c
მათრახითა ჩამოგეგდო ერთი, მკვდართა დაგესახა;
Verse: d
და მათ მასწავლეს, ძმა რომელთა სულ-მობრძავი სამე, გლახ, ა".
Strophe: S292/K292
Verse: a
@ტარიელსცა აეხსენა ომი მათი მაშინდელი,
Verse: b
იტყვის: "მახსოვს ეგე საქმე, თუცა არის ადრინდელი;
Verse: c
ერთგან გნახენ ნადირობას შენ და შენი მე გამზრდელი;
Verse: d
და მით ვტიროდი, მომეგონა მე, გლახ, ჩემი წარმწყმედელი.
Strophe: S293/K293
Verse: a
რას მაქმნევდით, რად გინდოდი, ერთმანერთსა რითა^ ვჰგვანდით?
Verse: b
თქვენ მორჭმულნი სთამაშობდით, ჩვენ მტირალნი ღაწვთა ვჰბანდით.
Verse: c
რა მონანი შესაპყრობლად მომწიენით, გაჰგულვანდით,
Verse: d
და აწ ვეჭვ, რომე ჩემად ნაცვლად თანა მკვდართა მიიტანდით.
Strophe: S294/K294
Verse: a
მოვიხედენ, მომეწია რა პატრონი შენი, ვნახე,
Verse: b
ხელმწიფობით შემებრალნეს, ამად ხელი არ შევახე,
Verse: c
თვალთა წინა გამოგექეც, მეტი არა შევუზრახე.
Verse: d
და ჩემი ცხენი უჩინოსა ჰგავს და სხვასმცა რას ვასახე!
Strophe: S295/K295
Verse: a
კაცმან ვერ ასწრას თვალისა დაფახვა, დაწამწამება,
Verse: b
მას გავექცევი, ვისგანცა ჩემი არა ვცნა ამება;
Verse: c
მათ თურქთა მიღმა გამეგო მე არას არ შეწამება,
Verse: d
და ავად ჰშვენოდა მორევნა და ჩემი დათამამება.
Strophe: S296/K296
Verse: a
აწ ვაშად მოხვე, მეამა ნახვა შენისა პირისა!
Verse: b
ტანად სარო და პირად მზე, მამაცად მსგავსი გმირისა,
Verse: c
გარჯილ ხარ, მაგრა^ არა ხარ გარდაუხდელი ჭირისა:
Verse: d
და ძნელია პოვნა კაცისა ღმრთივ ზეცით განაწირისა!"
Strophe: S297/K297
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "ვით მაქებ საქები ბრძენთა ენისა?
Verse: b
მაგისად ნაცვლად რამც ვიყავ^ ღირსი ქებისა თქვენისა!
Verse: c
სახე ხარ მზისა ერთისა, ზეცით მნათისა ზენისა,
Verse: d
და რათგან ვერ შეგცვლის პატიჟი ეგზომთა ცრემლთა დენისა.
Strophe: S298/K298
Verse: a
ამა დღემან დამავიწყა, გული ჩემი ვინ დაბინდა;
Verse: b
დამიგდია სამსახური მისი, იქმნას, რაცა გინდა;
Verse: c
იაგუნდი ეგრეცა სჯობს, ათასჯერმცა მინა მინდა,
Verse: d
და შენ გეახლო სიკვდილამდის, ამის მეტი არა მინდა!"
Strophe: S299/K299
Verse: a
@ტარიელ უთხრა: "მე შენი გული აწ მემხურვალების;
Verse: b
მიკვირს, თუ ნაცვლად მაგისად შენ ჩემი რა გევალების!
Verse: c
მაგრა წესია, მიჯნური მიჯნურსა შეებრალების,
Verse: d
და შე საყვარელსა გაგყარო, ესე რათ გენაცვალების!
Strophe: S300/K300
Verse: a
წამოსრულ ხარ ჩემად ძებნად, პატრონისა სამსახურად;
Verse: b
ღმერთმან ქმნა და გიპოვნივარ, შენცა ცდილ ხარ მამაცურად.
Verse: c
მაგრა ჩემსა რა გიამბობს, გამოჭრილ ვარ ასრე თუ რად!
Verse: d
და მე თუ ვიტყვი, დამწვავს ცეცხლი ცხელი, შემიქმს ალად, მურად".
Strophe: S301/K301
Verse: a
@ასმათ უთხრა: "ლომო, ცრემლით მაგა ცეცხლსა რა ერგების!
Verse: b
მე ვითა ვთქვა წვევა თქმისა, რათგან ეგრე^ არ ეგების!
Verse: c
ვხედავ, ესე ხელი ვინმე მოყმე შენთვის წაეგების,
Verse: d
და ცნას მიზეზი შენთა წყლულთა, ქმნას რა, ღონეა ეგების.
Strophe: S302/K302
Verse: a
მეხვეწებოდა, ლამოდა ჩემგან რასამე სმენასა;
Verse: b
ნუ უყოს ღმერთმან, გაძლება მემცა ვით მივეც ენასა!
Verse: c
თუ რას სცნობს, ვეჭობ ამისგან თქვენსა რასამე ლხენასა.
Verse: d
და არს უკეთესი, რაცაღა სწადს განგებასა ზენასა".
Strophe: S303/K303
Verse: a
ამას დაყმუნდა @ტარიელ დამწვარი, დაალებული;
Verse: b
@ასმათს უბრძანა: "მას აქათ შენ ხარ ჩემ თანა ხლებული;
Verse: c
რად არა იცი, უწამლო არს ლები ესე ლებული!
Verse: d
და კვლა ესე ყმა მწვავს მტირალი, ცრემლითა დავალებული.
Strophe: S304/K304
Verse: a
კაცმან ვით პოვოს, ღმრთისაგან რაც არა^ დანაბადია!
Verse: b
მით გული ჩემი სევდამან აწ ასრე დანაბა დია,
Verse: c
კვლა გზასა მიკრავს, მიჭირავს მითქს ბადე დანაბადია;
Verse: d
და აწ ხელთა, ნაცვლად ლხინისა, ჩალა მაქვს და ნაბადია.
Strophe: S305/K305
Verse: a
მაგრა ღმერთმან მოწყალემან მით ცნობითა ერთით მზითა
Verse: b
ორი მისი მოწყალება დღესცა მომცა ამა გზითა:
Verse: c
პირველ, შეჰყრის მოყვარულთა ჩემით რათმე მიზეზითა,
Verse: d
და კვლა, ნუთუმცა სრულად დამწვა ცეცხლთა ცხელთა ანაგზითა".
Strophe: S306/K306
Verse: a
ყმასა უთხრა: "ვინცა კაცმან ძმა იძმოს, თუ დაცა იდოს,
Verse: b
ხამსო მისთვის სიკვდილსა და ჭირსა თავი არ დაჰრიდოს;
Verse: c
ღმერთმან ერთი რად^ აცხოვნოს, თუ მეორე არ წაწყმიდოს!
Verse: d
და შენ ისმენდი, მე გიამბობ, რაცღა გინდა წამეკიდოს".
Strophe: S307/K307
Verse: a
@ასმათს უთხრა: "მოდი, მოჯე, თანა წყალი მომიტანე,
Verse: b
დაბნედილსა მაპკურებდი, გული მითა გარდამბანე;
Verse: c
მკვდარი მნახო, დამიტირე, სულთქვმა გაათანისთანე,
Verse: d
და მე სამარე გამითხარე, აქა მიწა მიაკვანე".
Strophe: S308/K308
Verse: a
ღილ-ჩახსნილი საამბობლად დაჯდა, მხარნი ამოყარნა;
Verse: b
ვითა მზე ჯდა მოღრუბლებით, დიდხან შუქნი არ ადარნა;
Verse: c
ვერ გაახვნა სასაუბროდ, მან ბაგენი გაამყარნა,
Verse: d
და მერმე სულთქვნა, დაიზახნა, ცრემლნი ცხელნი გარდმოყარნა.
Strophe: S309/K309
Verse: a
მოსთქვამს: "ჰაი, საყვარელო, ჩემო, ჩემთვის დაკარგულო,
Verse: b
იმედო და სიცოცხლეო, გონებაო, სულო, გულო,
Verse: c
ვინ მოგკვეთა, არა ვიცი, ხეო, ედემს დანერგულო!
Verse: d
და ცეცხლმან ცხელმან ვით ვერ დაგწვა, გულო, ასჯერ დადაგულო?!"
Chapter: 10
@ტარიელისაგან თავის ამბვის მბობა @ავთანდილთანა
Strophe: S310/K310
Verse: a
"ისმენდი, მიეც გონება ჩემთა ამბავთა სმენასა;
Verse: b
საუბართა და საქმეთა ვისთა ძლივ ვათქმევ ენასა,
Verse: c
იგი, ვინ ხელ-მქმნის, მოველი მისგან აროდეს ლხენასა,
Verse: d
და ვისგან შევუცავ სევდათა, სისხლისა ღვართა დენასა.
Strophe: S311/K311
Verse: a
"@ინდოეთს შვიდთა მეფეთა ყოვლი კაცი ხართ მცნობელი:
Verse: b
ექვსი სამეფო @ფარსადანს ჰქონდა, თვით იყო მპყრობელი,
Verse: c
უხვი, მდიდარი, უკადრი, მეფეთა ზედა მფლობელი,
Verse: d
და ტანად ლომი და პირად მზე, ომად მძლე, რაზმთა მწყობელი.
Strophe: S312/K312
Verse: a
მამა-ჩემი ჯდა მეშვიდე^, მეფე მებრძოლთა მზარავი,
Verse: b
@სარიდან ერქვა სახელად, მტერთა სრვად დაუფარავი;
Verse: c
ვერვინ ჰკადრებდის წყენასა, ვერ ცხადი, ვერცა მპარავი;
Verse: d
და ნადირობდის და იშვებდის საწუთრო-გაუმწარავი.
Strophe: S313/K313
Verse: a
ხალვა მოსძულდა, შეექმნა გულს კაეშანთა ჯარები.
Verse: b
თქვა: "წამიღია მტერთაგან ძლევით ნაპირთა არები,
Verse: c
ყოვლგნით გამისხმან, მორჭმით ვზი, მაქვს ზეიმი და ზარები";
Verse: d
და ბრძანა: "წავალ და მეფესა @ფარსადანს შევეწყნარები";
Strophe: S314/K314
Verse: a
@ფარსადანს წინა დაასკვნა გაგზავნა მოციქულისა,
Verse: b
შესთვალა: "შენ გაქვს მეფობა ინდოეთისა სრულისა;
Verse: c
აწ მე მწადს, თქვენსა წინაშე მეცა ვცნა ძალი გულისა,
Verse: d
და სახელი დარჩეს ჩემისა ერთგულად ნამსახურისა".
Strophe: S315/K315
Verse: a
@ფარსადან შექმნა ზეიმი ამა ამბვისა მცნობელმან.
Verse: b
შესთვალა: "ღმერთსა მადლობა შევსწირე ხმელთა მფლობელმან,
Verse: c
რათგან ეგე ჰქმენ მეფემან, ჩემებრ ინდოეთს მპყრობელმან.
Verse: d
და აწ მოდი, ასრე პატივ გცე, ვითა მამამან მშობელმან".
Strophe: S316/K316
Verse: a
ერთი სამეფო საკარგვად, უბოძა ამირბარობა.
Verse: b
თვით ამირბარსა ინდოეთს აქვს ამირ-სპასალარობა.
Verse: c
მეფე^ რა დაჯდა, არა სჭირს ხელისა მიუმცთარობა^;
Verse: d
და სხვად პატრონია, მართ ოდენ არა აქვს კეისარობა.
Strophe: S317/K317
Verse: a
თვით მეფემან მამა-ჩემი დაიჭირა სწორად თავსა.
Verse: b
თქვა: "ჩემებრი ამირბარი, ნაძლევი ვარ, ვისმცა ჰყავსა!"
Verse: c
ლაშქრობდის და ნადირობდის, აძლევდიან მტერნი ზავსა.
Verse: d
და მას არა ვჰგავ ასრე, ვითა მე სხვა კაცი არა მგავსა.
Strophe: S318/K318
Verse: a
ძე არ ესვა მეფესა და დედოფალსა მზისა დარსა,
Verse: b
ჭმუნვა ჰქონდა, ჟამი იყო, მით აეხვნეს სპანი ზარსა.
Verse: c
ვაჲ კრულია დღემცა იგი, მე მივეცი ამირბარსა!
Verse: d
და მეფემ ბრძანა: "შვილად გავზრდი, თვით ჩემივე გვარი არსა".
Strophe: S319/K319
Verse: a
მეფემან და დედოფალმან მიმიყვანეს შვილად მათად,
Verse: b
საპატრონოდ მზრდიდეს სრულთა ლაშქართა და ქვეყანათად,
Verse: c
ბრძენთა მიმცეს სასწავლელად ხელმწიფეთა ქცევა-ქმნათად;
Verse: d
და მოვიწიფე, დავემსგავსე მზესა თვალად, ლომსა ნაკვთად.
Strophe: S320/K320
Verse: a
@ასმათ, მითხრობდი, რაცა სცნა ჩემგან ამბობა ცილისა.
Verse: b
ხუთისა წლისა შევიქმენ მსგავსი ვარდისა შლილისა;
Verse: c
ჭირად არ მიჩნდის ლომისა მოკლვა, მართ ვითა სილისა;
Verse: d
და არ გაჰვიდოდის @ფარსადანს მისი არა-სმა შვილისა.
Strophe: S321/K321
Verse: a
@ასმათ, შენცა ხარ მოწამე ჩემისა ფერ-მიხდილისა,
Verse: b
მზესა მე ვსჯობდი შვენებით, ვით ბინდსა ჟამი დილისა;
Verse: c
იტყოდეს ჩემნი მნახავნი: "მსგავსია ედემს ზრდილისა".
Verse: d
და აწ მაშინდლისა ჩემისა სახე ვარ ოდენ ჩრდილისა.
Strophe: S322/K322
Verse: a
მე ხუთისა წლისა ვიყავ, დაორსულდა დედოფალი".
Verse: b
ესე რა თქვა, ყმამან სულთქვნა, ცრემლით ბრძანა: "შობა ქალი".
Verse: c
დაბნედასა მიეწურა, @ასმათ ასხა გულსა წყალი;
Verse: d
და თქვა: "მაშინვე მზესა ჰგვანდა, აწ მედების ვისგან ალი!
Strophe: S323/K323
Verse: a
წიგნი წიგნსა ეცემოდა, დედოფალი ოდეს შობდა,
Verse: b
მოციქული - მოციქულსა, @ინდოეთი სრულად სცნობდა;
Verse: c
მზე და მთვარე განსცხრებოდეს, სიხარულით ცა ნათობდა;
Verse: d
და ყოვლი არსად შემოსრული მხიარული თამაშობდა.
Strophe: S324/K324
Verse: a
ქება არ ითქმის ენითა, აწ ჩემგან ნაუბარითა^.
Verse: b
@ფარსადან დაჯდა ხარებად ზეიმითა და ზარითა;
Verse: c
ყოვლგნით მოვიდეს მეფენი ნიჭითა მრავალ-გვარითა.
Verse: d
და საჭურჭლე გასცეს, აივსნეს ლაშქარნი საბოძვარითა.
Strophe: S325/K325
Verse: a
საშობელი გაიყარა, ზრდა დაგვიწყეს მე და ქალსა.
Verse: b
მართ მაშინვე ჰგვანდა იგი მზისა შუქთა ნასამალსა.
Verse: c
ვუყვარდით და სწორად ვუჩნდით მეფესა და დედოფალსა.
Verse: d
და აწ ვახსენებ, ვისგან ჩემი დაუდაგავს გული ალსა!"
Strophe: S326/K326
Verse: a
ყმა დაბნდა, რა სახელისა ხსენებასა მიეწურა;
Verse: b
@ავთანდილსცა აეტირა, მისმან ცეცხლმან გულსა ჰმურა;
Verse: c
ქალმან სულად მოაქცია, მკერდსა წყალი დააპკურა.
Verse: d
და თქვა: "ისმენდი, მაგრა ჩემი სიკვდილისა დღე დასტურ- ა.
Strophe: S327/K327
Verse: a
მას ქალსა @ნესტან-დარეჯან იყო სახელად ხმობილი.
Verse: b
შვიდისა წლისა შეიქმნა ქალი წყნარი და ცნობილი,
Verse: c
მთვარისა მსგავსი, შვენებით მზისაგან ვერ-შეფრობილი^;
Verse: d
და მისსა ვით გასძლებს გაყრასა გული ალმასი, წრთობილი!
Strophe: S328/K328
Verse: a
იგი ასრე მოიწიფა, მე შემეძლო შესლვა ომსა;
Verse: b
მეფე ქალსა ვით ხედვიდა მეფობისა ქმნისა მწთომსა,
Verse: c
მამასავე ხელთა მიმცეს, რა შევიქმენ ამა ზომსა;
Verse: d
და ვბურთობდი და ვნადირობდი, ვით კატასა ვხოცდი ლომსა.
Strophe: S329/K329
Verse: a
მეფემან სახლი ააგო, შიგან საყოფი ქალისა:
Verse: b
ქვად ფაზარი სხდა, კუბო დგა იაგუნდისა თვალისა,
Verse: c
პირსა ბაღჩა და საბანლად სარაჯი ვარდის წყალისა;
Verse: d
და იგი მუნ იყვის, მედების ვისგან სახმილი ალისა!
Strophe: S330/K330
Verse: a
დღე და ღამე მუჯამრითა ეკმეოდის ალვა თლილი;
Verse: b
ზოგჯერ კოშკს ჯდის, ზოგჯერ ბაღჩას ჩამოვიდის, რა დგის ჩრდილი.
Verse: c
@დავარ იყო და მეფისა, ქვრივი, ქაჯეთს გათხოვილი,
Verse: d
და მას სიბრძნისა სასწავლელად თვით მეფემან მისცა შვილი.
Strophe: S331/K331
Verse: a
სრა ედგა მოფარდაგული ოქსინოთა და შარდითა;
Verse: b
ვერვინ ვხედევდით, შეიქმნა პირითა მინა-ვარდითა;
Verse: c
@ასმათ და ორნი მონანი ჰყვიან, იმღერდის ნარდითა;
Verse: d
და მუნ იზრდებოდის ტანითა, გაბაონს განაზარდითა.
Strophe: S332/K332
Verse: a
თხუთმეტისა წლისა ვიყავ, მეფე მზრდიდა^ ვითა შვილსა;
Verse: b
დღისით ვიყვი მას წინაშე, გამიშვებდის არცა ძილსა;
Verse: c
ძალად ლომსა, თვალად მზესა, ტანად ვჰგვანდი ედემს ზრდილსა,
Verse: d
და სროლასა და ასპარეზსა აქებდიან ჩემგან ქმნილსა.
Verse: e
რა მინდორს შევჯდი, ზარითა ხმა იყვის ბუკთა ცემისა;
Verse: f
თანა მყვის სპისა სიმრავლე მსგავსი ფუტკრისა რემისა;
Verse: g
ჭვრეტად ქალ-ყმები დაჯრილა, დგას თემისა და თემისა;
Verse: h
ვინც მნახის, ეყვის ერთ წლამდის კვეხა ნახვისა ჩემისა.
Strophe: S333/K333
Verse: a
მოსრნის მხეცნი და ნადირნი ისარმან ჩემგან სრეულმან;
Verse: b
მერმე ვიბურთი მოედანს, მინდორით შემოქცეულმან;
Verse: c
შევიდი, შევქმნი ნადიმი, ნიადაგ ლხინსა ჩვეულმან;
Verse: d
და აწ საწუთროსა გამყარა პირმან ბროლ-ბადახშეულმან!
Strophe: S334/K334
Verse: a
მამა მომიკვდა, მოვიდა დღე სიკვდილისა მისისა;
Verse: b
ქმნა გაუცუდდა @ფარსადანს ნიშატისა და ნიშისა;
Verse: c
მათ გაეხარნეს, ვის ზარი დაჰლევდის მისგან შიშისა;
Verse: d
და ერთგულთა შექმნეს ვაება, მტერთა - ხსენება იშისა.
Strophe: S335/K335
Verse: a
მე წელიწდამდის^ ბნელსა ვჯე საწუთრო-გაცუდებული,
Verse: b
დღისით და ღამით ვვაებდი, ვერვისგან სულ-დაღებული;
Verse: c
გაყვანად ხასნი მოვიდეს, მითხრეს მეფისა მცნებული,
Verse: d
და ებრძანა: "შვილო @ტარიელ, ნუ ხარ შავითა ღებული.
Strophe: S336/K336
Verse: a
ჩვენ უფრო გვტკივის იგი, ვინ დაგვაკლდა სწორად თავისა".
Verse: b
ასი ებოძა საჭურჭლე, ებრძანა ახდა შავისა,
Verse: c
ბოძება მისეულისა სრულისა საკარგავისა:
Verse: d
და "შენ გქონდეს ამირბარობა, ქმნა მისვე საურავისა".
Strophe: S337/K337
Verse: a
ავენთი, დამწვეს მამისა სახმილთა დაუშრობელთა^;
Verse: b
უკანის გამომიყვანეს ხასთა მათ წინა- მდგომელთა;
Verse: c
გამოსლვისათვის ზეიმი შექმნეს @ინდოეთს მფლობელთა,
Verse: d
და შორს მომეგებნეს, მაკოცეს პატივით ვითა მშობელთა.
Strophe: S338/K338
Verse: a
მათ საჯდომთა ახლოს დამსვეს, პატივს მცემდეს ძისა დარად,
Verse: b
მის ხელისა საურავი მათ ორთავე მითხრეს წყნარად;
Verse: c
ურჩ ვექმენ და მისეულთა წესთა ქცევა მიჩნდა ზარად;
Verse: d
და არ მომეშვნეს, დავჰმორჩილდი, თაყვანის-მცეს ამირბარად.
Strophe: S339/K339
Verse: a
აღარა ვიცი, დამვიწყდეს, თუცა დიადი წელია;
Verse: b
გიამბო ჩემი ამბავი, განა რაზომცა ძნელია!
Verse: c
ცრუ და მუხთალი სოფელი მიწყივ ავისა მქმნელია,
Verse: d
და მისთა ნაკვესთა წინწალი დამეცეს^ ხანგრძლად მწველია".
Chapter: 11
ამბავი @ტარიელის გამიჯნურებისა
Strophe: S340/K340
Verse: a
კვლა დაიწყო თქმა ამბვისა მან, რა ხანი მოიტირა:
Verse: b
დღესა ერთსა მე და მეფე მოვიდოდით, გვენადირა;
Verse: c
მიბრძანა, თუ: "ქალი ვნახოთ", ხელი ხელსა დამიჭირა.
Verse: d
და მის ჟამიხა მხსენებელი მე სულ-დგმული არ გიკვირა?
Strophe: S341/K341
Verse: a
მეფემან ახმა დურაჯთა მითხრა მიტანად ქალისა,
Verse: b
გამოვუხვენ და წავედით ჩემად სადებლად ალისა;
Verse: c
მაშინ დავიწყე გარდახდა მე საწუთროსა ვალისა.
Verse: d
და ალმასისა ხამს ლახვარი ლახვრად გულისა სალისა!
Strophe: S342/K342
Verse: a
ბაღჩა ვნახე უტურფესი ყოვლისავე სალხინოსა:
Verse: b
მფრინველთაგან ხმა ისმოდა უამესი სირინოსა;
Verse: c
მრავლად იყო სარაჯები ვარდის წყლისა აბანოსა.
Verse: d
და კარსა ზედა მოჰფარვიდა ფარდაგები ოქსინოსა.
Strophe: S343/K343
Verse: a
ვიცოდი, სწადდა არვისგან ნახვა მის მზისა დარისა,
Verse: b
მე გარე ვდეგ და მეფემან შევლო ფარდაგი კარისა;
Verse: c
ვერას ვხედევდი, ოდენ ხმა მესმოდა საუბარისა.
Verse: d
და @ასმათს უბრძანა გამოხმა დურაჯთა ამირბარისა.
Strophe: S344/K344
Verse: a
@ასმათ ფარდაგსა აზიდნა, გარე ვდეგ მოფარდაგულსა;
Verse: b
ქალსა შევხედენ, ლახვარი მეცა ცნობასა და გულსა.
Verse: c
მოვიდა, მივსცენ დურაჯნი, მთხოვნა ცეცხლითა დაგულსა.
Verse: d
და ვაჲმე, მას აქათ სახმილსა დავუწვავ ნიადაგულსა!
Strophe: S345/K345
Verse: a
აწ წარხდეს იგი ნათელნი, მზისაცა მოწუნარენი!"
Verse: b
მისი ვერ გასძლო ხსენება, დაბნდა და სულთვქნა მწარენი;
Verse: c
ყმა და @ასმათი ტიროდეს ხმას სცემდეს იგი არენი,
Verse: d
და ჭმუნვით თქვეს: "მკლავნი ცუდ ქმნილნი, ვაჲ, გმირთა მემუქარენი!"
Strophe: S346/K346
Verse: a
@ასმათმან წყალი დაასხა, ცნობად მოვიდა @ტარია,
Verse: b
დიდხან ვერა თქვა, სევდამან გული შეუპყრა, დარია;
Verse: c
დაჯდა და მწარედ სულთ-ითქვნა, ცრემლი მიწასა გარია,
Verse: d
და თქვა: "ჩემგან მისი ხსენება, ვაჲმე, რა დიდი ზარია!
Strophe: S347/K347
Verse: a
მიმნდონი საწუთროსანი მისთა ნივთთაგან რჩებიან,
Verse: b
იშვებენ, მაგრა უმუხთლოდ ბოლოდ ვერ მოურჩებიან;
Verse: c
ვაქებ ჭკუასა ბრძენთასა, რომელნი ეურჩებიან.
Verse: d
და ისმენდი ჩემთა ამბავთა, თუ სულნი შე-ღა-მრჩებიან.
Strophe: S348/K348
Verse: a
დურაჯნი მივსცენ, გავიღე სხვა ვერა გზაღა თავისა,
Verse: b
დავეცი, დავბნდი, წამიხდა ძალი მხართა^ და მკლავისა,
Verse: c
რა სულად მოვე, შემესმა ხმა ტირილისა და ვისა:
Verse: d
და გარე მომრტყმოდა ჯალაბი, ვითა ჩამსხდომი ნავისა.
Strophe: S349/K349
Verse: a
შიგან ვწევ დიდთა დარბაზთა ტურფითა საგებელითა,
Verse: b
ზედ დამტიროდეს მეფენი ცრემლითა უშრობელითა,
Verse: c
პირსა იხოკდეს ხელითა, ღაწვისა გამპობელითა,
Verse: d
და მუყრნი მოასხნეს, სენითა მთქვეს გამაბელზებელითა.
Strophe: S350/K350
Verse: a
მე რა მნახა თვალ-ახმული, მეფე ყელსა მომეხვია,
Verse: b
ცრემლით მითხრა: "შვილო, შვილო, ცოცხალ ხარ-ღა? სიტყვა თქვია!"
Verse: c
მე პასუხი ვერა გავეც^, ვითა შმაგი შევკრთი^ დია,
Verse: d
და კვლა დავეცი დაბნედილი, გულსა სისხლი გარდმეთხია.
Strophe: S351/K351
Verse: a
სრულნი მუყრნი და მულიმნი მე გარე შემომცვიდიან;
Verse: b
მათ ხელთა ჰქონდა მუსაფი, ყოველნი იკითხვიდიან;
Verse: c
მტერ-დაცემული ვეგონე, არ ვიცი, რას სჩმახვიდიან.
Verse: d
და სამ დღემდის ვიყავ უსულო^, ცეცხლნი უშრეტნი მწვიდიან.
Strophe: S352/K352
Verse: a
აქიმნიცა იკვირვებდეს: "ესე სენი რაგვარია?
Verse: b
სამკურნალო არა სჭირს რა, სევდა რამე შემოჰყრია".
Verse: c
ზოგჯერ შმაგად წამოვიჭრი, სიტყვა მცთარი წამერია.
Verse: d
და დედოფალი ზღვასა შეიქმს, მას რომ^ ცრემლი დაუღვრია.
Strophe: S353/K353
Verse: a
"სამსა დღესა დარბაზს ვიყავ არ ცოცხალი, არცა მკვდარი;
Verse: b
მერმე ცნობა მომივიდა, მივჰხვდი რასმე მიუმხვდარი;
Verse: c
ვთქვი, თუ: "ჰაჲ-ჰაჲ, რას შიგან ვარ მე სიცოცხლე-გარდამხდარი!"
Verse: d
თმობა ვსთხოვე შემოქმედსა, ვჰკადრე სიტყვა სამუდარი.
Strophe: S354/K354
Verse: a
ვთქვი, თუ: "ღმერთო, ნუ გამწირავ, აჯა ჩემი შეისმინე,
Verse: b
მომეც ძალი დათმობისა, ცოტად ვითა აღმადგინე,
Verse: c
აქა ყოფა გამამჟღავნებს, სახლსა ჩემსა მიმაწვინე!"
Verse: d
და მანვე ქმნა და მო-რე-ვჯობდი, გული წყლული გავარკინე.
Strophe: S355/K355
Verse: a
ზე წამოვჯე. მეფისაგან კაცი დია მოვიდოდა.
Verse: b
ახარებდეს: "წამოჯდაო", დედოფალი გამორბოდა;
Verse: c
მეფე მორბის თავ-შიშველი, არ იცოდა, რას იქმოდა,
Verse: d
და იგი ღმერთსა ადიდებდა, სხვა ყველაი უჩუმოდა.
Strophe: S356/K356
Verse: a
იქით და აქათ მომისხდეს, მახვრიტეს სახვრეტელია;
Verse: b
მე მოვახსენე: "პატრონო, გული აწ უფრო მრთელია;
Verse: c
ცხენსა შეჯდომა მწადიან, ვნახნე წყალნი და ველია".
Verse: d
და ცხენი მომგვარეს, შე-ცა-ვჯე, მეფე ჩემ თანა მვლელია.
Strophe: S357/K357
Verse: a
გამოვედით, მოვიარეთ მოედანს და წყლისა პირსა;
Verse: b
ჩემსა მივე, დავაბრუნვე, მეფე მომყვა სახლთა ძირსა.
Verse: c
შინა მივე, უარ გავხე, სხვა დამერთო ჭირი ჭირსა;
Verse: d
და ვთქვი, თუ: "მოვკვდე, ბედი ჩემი ამის მეტსა არას ღირსა".
Strophe: S358/K358
Verse: a
ზაფრანის ფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან,
Verse: b
გული უფრორე დამიჭრა ათიათასმან დანამან.
Verse: c
საწოლის მეკრე შემოდგა, მოლარე გაიყვანა მან;
Verse: d
და ვთქვი, თუ: "რა იცის ამბავი, ნეტარ, ან იმან, ან ამან?"
Strophe: S359/K359
Verse: a
"მონააო @ასმათისი". -" რა იცისო?", ვარქვი, ვჰკითხე.
Verse: b
შემოვიდა, სააშიკო წიგნი მომცა, წავიკითხე;
Verse: c
გამიკვირდა, სხვად ვითამცა ვქმენ გულისა^ მწველთა სითხე?
Verse: d
და მისგან ეჭვი არა მქონდა, სევდად მაწვა გულსა მით ხე.
Strophe: S360/K360
Verse: a
მე გამიკვირდა: "სით ვუყვარ, ანუ ვით მკადრებს თხრობასა?
Verse: b
მიუყოლობა არ ვარგ-ა, დამწამებს უზრახობასა,
Verse: c
ჩემგან იმედსა გარდასწყვედს, მერმე დამიწყებს გმობასა".
Verse: d
და დავწერე, რაცა პასუხად ჰმართებდა აშიკობასა.
Strophe: S361/K361
Verse: a
დღენი გამოხდეს, მე გული უფრორე დამწვეს კვლავ ალთა,
Verse: b
ვეღარ ვუჭვრეტდი ლაშქართა, მინდორს თამაშად მავალთა;
Verse: c
დარბაზს ვერ მივე; მკურნალთა დაიწყეს მოსლვა მრავალთა,
Verse: d
და მაშინ დავიწყე გარდახდა სოფლისა ლხინთა და ვალთა.
Strophe: S362/K362
Verse: a
"მათ ვერა მარგეს, მე გულსა ბინდი დამეცა ბნელისა,
Verse: b
სხვამან ვერავინ შემატყვა დება ცეცხლისა ცხელისა;
Verse: c
სისხლი დამწამეს; მეფემან ბრძანა გახსნევა ხელისა.
Verse: d
და გავიხსენ ფარვად პატიჟთა^, არვისგან საეჭველისა.
Strophe: S363/K363
Verse: a
ხელ-გახსნილი, სევდიანი, საწოლს ვიყავ თავის წინა;
Verse: b
ჩემი მონა შემოვიდა, შევხედე, თუ თქვას: რა მინა.
Verse: c
"მონააო @ასმათისი". შემოყვანა ვუთხარ შინა.
Verse: d
და გულსა შინა დავუზრახე: "რა მპოვაო, ანუ ვინ-ა?!"
Strophe: S364/K364
Verse: a
მონამან^ წიგნი მომართვა, მე წავიკითხე ნებასა;
Verse: b
წიგნსა შევატყევ^, ლამოდა შეყრისა მოსწრაფებასა;
Verse: c
პასუხად გავეც: "ჟამია, მართალ ხარ გაკვირვებასა;
Verse: d
და მოვალ, თუ მიხმობ, მე ნუ მეჭვ მოსლვისა დაზარებასა".
Strophe: S365/K365
Verse: a
გულსა ვარქვი, თუ: "ლახვარნი ეგრე ვით დაგაღონებენ?
Verse: b
ამირბარი ვარ, ხელმწიფე, სრულნი ინდონი მმონებენ;
Verse: c
აზრად შეიქმან, საქმესა ათასჯერ შეაწონებენ,
Verse: d
და თუ შეიგებენ, მე მათთა არეთა არ მარონებენ".
Strophe: S366/K366
Verse: a
კაცი მოვიდა მეფისა: "სწადსო ამბისა სმინება".
Verse: b
მოყვანა ვუთხარ; ებრძანა: "ქმნაცა^ სისხლისა დინება?"
Verse: c
მე ვჰკადრე: "ხელი გავიხსენ, დამიწყო მოჯობინება,
Verse: d
და წინაშე მოვალ, ამისთვის კვლა უფრო მმართებს ლხინება".
Strophe: S367/K367
Verse: a
დარბაზს მივე. მეფე ბრძანებს: "ამის მეტსა ნუ იქმ აბა!"
Verse: b
ცხენსა შემსვა უკაპარჭო, წელთა არა არ შემაბა,
Verse: c
შეჯდა, ქორნი მოუტივნა, დურაჯები დაინაბა,
Verse: d
და მშვილდოსანნი გასაგანნა, იტყოდიან: "შაბაშ, შაბა!"
Strophe: S368/K368
Verse: a
შინა დავსხედით ნადიმად მას დღესა მინდორს რებულნი;
Verse: b
მომღერალნი და მუტრიბნი არ იყვნეს სულ-დაღებულნი;
Verse: c
მეფემან გასცნა მრავალნი თვალნი, ღარიბად ქებულნი.
Verse: d
და აუვსებელნი არ დარჩეს მას დღესა მათნი ხლებულნი.
Strophe: S369/K369
Verse: a
ვეცდებოდი, არა მცალდა სევდისაგან თავის კრძალვად;
Verse: b
ვიგონებდი, ცეცხლი უფრო მედებოდა გულსა ალვად;
Verse: c
ჩემნი სწორნი წავიტანენ, ჩემსა დავჯე, მთქვიან ალვად,
Verse: d
და შევქმენ სმა და ნადიმობა პატიჟთა და ჭირთა მალვად.
Strophe: S370/K370
Verse: a
მოლარემან შინაურმან ყურსა მითხრა ნაუბარი:
Verse: b
"ქალი ვინმე იკითხავსო: "ინახვისა ამირბარი?"
Verse: c
ზეწარითა მოუხურავს პირი, ბრძენთა საქებარი";
Verse: d
და ვარქვი: "საწოლს წაიყვანე, ჩემგან არის ნახმობარი".
Strophe: S371/K371
Verse: a
ავდეგ, მსხდომნი ნადიმობად აემზადნეს ასაყრელად;
Verse: b
შადი ვუთხარ: " ნუ ასდგებით, მოვალ ხანთა დაუზმელად";
Verse: c
გამოვე და საწოლს შევე, მონა მოდგა კარსა მცველად.
Verse: d
და გული მივეც თმობა-ქმნათა აუგისა საკრძალველად.
Strophe: S372/K372
Verse: a
კარსა შევდეგ, ქალი წინა მომეგება, თაყვანის-მცა;
Verse: b
მითხრა: "მოსლვა თქვენს წინაშე კურთხეულ არს, ვინცა ღირსმც-ა!"
Verse: c
გამიკვირდა, მიჯნურისა თაყვანება ექმნა ვისმცა?
Verse: d
და ვთქვი: "არ იცის აშიკობა; თუ-მც იცოდა, წყნარად ზისმცა".
Strophe: S373/K373
Verse: a
შევე, დავჯე ტახტსა ზედა; ქალი მოდგა ნოხთა პირსა,
Verse: b
ჩემსა ახლოს დასაჯდომლად თავი მისი არ აღირსა;
Verse: c
ვარქვი: "მანდა რად ჰზი შენ, თუ სიყვარული ჩემი გჭირსა?"
Verse: d
და მან პასუხი არა მითხრა, ჩემთვის ჰგვანდა სიტყვა-ძვირსა.
Strophe: S374/K374
Verse: a
მითხრა: "დღე ეგე სირცხვილად მედების გულსა ალობა:
Verse: b
გგონია ჩემგან წინაშე მაგისთვის მომავალობა,
Verse: c
მაგრა აწ მიდებს იმედსა შენგან ცდის არღა^ მალობა.
Verse: d
და ამას თუ ღირს ვარ, ვერ ვიტყვი, მაკლია ღმრთისა წყალობა".
Strophe: S375/K375
Verse: a
ადგა, მითხრა: "თქვენსა მკრძალსა ჩემგან ცნობა უბნევია;
Verse: b
ნუ მეჭვ, რაცა პატრონისა ბრძანებასა უთქმევია;
Verse: c
ეზომ დიდსა შემართებად გულსა მისსა უთნევია,
Verse: d
და ამან წიგნმან გაგაგონოს, ჩემთვის რაცა უქმნევია^".
Chapter: 12
წიგნი @ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა მიწერილი პირველი
Strophe: S376/K376
Verse: a
წიგნი ვნახე, მისი იყო, ვისი მდაგავს ცეცხლი გულსა;
Verse: b
მოეწერა მზისა შუქთა: "ნუ დაიჩნევ, ლომო, წყლულსა;
Verse: c
მე შენი ვარ, ნუ მოჰკვდები, მაგრა ბნედა ცუდი მძულსა.
Verse: d
და აწ @ასმათი მოგახსენებს ყველაკასა ჩემგან თქმულსა.
Strophe: S377/K377
Verse: a
ბედითი ბნედა, სიკვდილი რა მიჯნურობა გგონია?
Verse: b
სჯობს, საყვარელსა უჩვენნე საქმენი საგმირონია!
Verse: c
ხატაეთს მყოფნი ყოველნი ჩვენნი სახარაჯონია,
Verse: d
და აწ მათნი ჯავრნი ჩვენ ზედა ჩვენგან არ დასათმონია!
Strophe: S378/K378
Verse: a
შენგან ჩემისა ქმრობისა წინასაც^ ვიყავ მნდომია,
Verse: b
მაგრა აქამდის საუბრად კვლა ჟამი არ მომხდომია,
Verse: c
ძოღან ხელ-ქმნილსა გიჭვრეტდი კუბოსა შიგან მჯდომია,
Verse: d
და მანდა ყველაი მასმია, რაცა შენ გარდაგხდომია.
Strophe: S379/K379
Verse: a
მართლად გითხრობ, მომისმინე ესე, რაცა მოგახსენე:
Verse: b
წა, შეები ხატაელთა, თავი კარგად გამაჩვენე;
Verse: c
გიჯობს, ცუდად ნუღარა სტით, ვარდი კვლამცა რად დასტენე?
Verse: d
და მზემან მეტი რაღა გიყოს, აჰა, ბნელი გაგითენე!"
Strophe: S380/K380
Verse: a
@ასმათი მეუბნებოდა უშიშრად^, არ მეკრძალვოდა;
Verse: b
ჩემი რა გითხრა, რა ვიყავ, ლხინი რად^ დამეთვალვოდა!
Verse: c
გული მი და მო მიარდა, კრთებოდა და მემალვოდა;
Verse: d
და მით პირი ჩემი გაბროლდა და ღაწვი გამელალვოდა^".
Chapter: 13
წიგნი ტარიელისა საყვარელთანა
Strophe: S381/K381
Verse: a
თვალთა დავიდევ უსტარი მე მისგან მონაწერია.
Verse: b
პასუხად ვსწერდი: "მთვარეო, შენმცა მზე ვით მოგერია?
Verse: c
მე ღმერთმან იგი ნუ მომცეს, რაც არა^ შენი ფერია!
Verse: d
და სიზმრად მგონია, დარჩომა ჩემი ვერ დამიჯერია".
Strophe: S382/K382
Verse: a
@ასმათს ვუთხარ: "მე პასუხსა ამის მეტსა ვერ მივჰხვდები;
Verse: b
ესე ჰკადრე: "რათგან, მზეო, ჩემთვის ნათლად^ აღმოჰხდები,
Verse: c
აჰა, მკვდარი გამაცოცხლე, ამას იქით აღარ ვბნდები,
Verse: d
და რასაცაღა სამსახურსა, ვტყუვი, თუღა ვერიდები".
Strophe: S383/K383
Verse: a
@ასმათ მითხრა: "მე მიბრძანა, ესე ვქმნათო, ესე სჯობდეს:
Verse: b
ვინცა გნახოს, ჩემგან მისსა საუბნარსა ვერა სცნობდეს,
Verse: c
ჩემად ნახვად მოვიდოდეს, შენ ვითამცა გაშიკობდეს";
Verse: d
და და-ცა-მვედრა: " ამირბარსა უთხარ, ასრე ნამუსობდეს".
Strophe: S384/K384
Verse: a
მეკეთა ესე თათბირი, სიბრძნე გულისა მისისა,
Verse: b
მისი, მზესაცა რიდება ჰქონდის ნახვისა ვისისა;
Verse: c
მისგან მომეცა მოსმენა არ საუბრისა მქისისა,
Verse: d
და ვისთა შუქთაგან უკუნსა ჰგვანდის სინათლე დღისისა.
Strophe: S385/K385
Verse: a
@ასმათს მივართვი რჩეული თვალი ოქროსა ჯამითა;
Verse: b
მან მითხრა: "არა, არ მინდა, ვარ გამაძღარი ამითა".
Verse: c
ერთი აიღო ბეჭედი, მართ აწონილი დრამითა:
Verse: d
და "ესე კმა ნიშნად, სავსე ვარ სხვად ხელის შესაბამითა".
Strophe: S386/K386
Verse: a
ქალი ადგა, წამოვიდა; მე ლახვართა გულსა მრიდეს,
Verse: b
ლხინმან ბნელი განმინათლა, დაშრტეს, ცეცხლნი რომე მწვიდეს;
Verse: c
შევე, დავჯე ნადიმადვე, ჩემნი სწორნი სადა სმიდეს.
Verse: d
და მხიარულმან საბოძვარი გავეც, ზამი გაადიდეს.
Chapter: 14
წიგნი @ტარიელისა ხატაელთანა
Strophe: S387/K387
Verse: a
გავგზავნე კაცი ხატაეთს და წიგნი ჩემ-მაგიერი;
Verse: b
მივსწერე: "მეფე ინდოთა არისმცა ღმრთულებრ ძლიერი!
Verse: c
მათი ერთგული გაძღებიხ ყოველი სული მშიერი,
Verse: d
და ვინცა ურჩ ექმნას, იქმნების თავისა არ-მადრიერი^.
Strophe: S388/K388
Verse: a
ჩვენნო ძმანო და პატრონნო, თქვენგან არ გავიმწარებით;
Verse: b
ესე რა ჰნახოთ ბრძანება, აქამცა მოიარებით;
Verse: c
თქვენ თუ არ მოხვალთ, ჩვენ მოვალთ, ზედა არ მოგეპარებით.
Verse: d
და სჯობს, რომე გვნახნეთ, თავისა სისხლთა ნუ ეზიარებით".
Strophe: S389/K389
Verse: a
კაცნი გავგზავნენ, მე გულსა მომეცა უფრო^ ლხინები,
Verse: b
დარბაზს ვიშვებდი, დამევსო ცეცხლი წვად მოუთმინები;
Verse: c
მაშინ სოფელმან საწუთრომ იუხვის, რაცა ვინები,
Verse: d
და აწ ხელ-მქმნა, რომე საახლოდ მხეცთაცა მოვეწყინები.
Strophe: S390/K390
Verse: a
პირველ გაჭრისა პირება, მერმე დაწყნარდეს ცნობანი;
Verse: b
ჩემთა სწორთაგან იყვნიან ჩემს წინა ნადიმობანი,
Verse: c
მაგრა დამშლიდეს ლხინთაგან სურვილთა დიადობანი;
Verse: d
და ზოგჯერ შემცვიან სევდათა, ვთქვნი საწუთროსა გმობანი".
Chapter: 15
@ნესტანისაგან @ტარიელის ხმობა
Strophe: S391/K391
Verse: a
დღესა ერთსა საწოლს მოვე მეფისა სრით წამოსრული,
Verse: b
ვჯე და მასვე ვიგონებდი, არ მიეცა თვალთა რული;
Verse: c
წიგნი მქონდა საიმედო, ამად ვიყავ მხიარული;
Verse: d
და კარსა მცველმან მონა უხმო, უთხრა საქმე დაფარული.
Strophe: S392/K392
Verse: a
"მონააო @ასმათისი", საწოლს ვუთხარ შემოყვანა.
Verse: b
მოეწერა: "გიბრძანებსო", ვისი მესვა გულსა დანა.
Verse: c
ლხინმან ბნელი გამინათლა, ამიფოლხვა ჯაჭვთა მანა,
Verse: d
და წავე, მონა წავიტანე, რამცა ვუთხარ ამისთანა!
Strophe: S393/K393
Verse: a
ბაღჩა შევვლე, არა დამხვდა კაცი ჩემი მოუბნარი;
Verse: b
ქალი წინა მომეგება მხიარული, მოცინარი,
Verse: c
მითხრა: "ვაშად ამოგიღე, არ გასვია გულსა ნარი,
Verse: d
და მოდი, ნახე ვარდი შენი უფრჭვნელი და დაუმჭნარი".
Strophe: S394/K394
Verse: a
ამიგდო ქალმან ფარდაგი მძიმე თავისა ძალითა,
Verse: b
სადა დგა კუბო შემკული ბადახშითა და ლალითა;
Verse: c
შიგან ჯდა იგი პირითა მზისაებრ ელვა-მკრთალითა,
Verse: d
და მე შემომხედნის ლამაზად მის მელნის ტბისა თვალითა.
Strophe: S395/K395
Verse: a
დიდხან ვდეგ და არა მითხრა სიტყვა მისსა მონასურსა,
Verse: b
ოდენ ტკბილად შემომხედნის ვითამცა რა შინაურსა;
Verse: c
@ასმათ უხმო, მოიუბნეს; ქალი მოდგა, მითხრა ყურსა:
Verse: d
და "აწ წადიო, ვერას გითხრობს", მე კვლა მიმცა ალმან მურსა.
Strophe: S396/K396
Verse: a
@ასმათ გამომყვა, წამოვე, ფარდაგი გამოვიარე,
Verse: b
ვთქვი: "საწუთროო, ვის წეღან გული დარმანთა მიარე,
Verse: c
მაშინ მოგეცა იმედი, ლხინი რად გამიზიარე?"
Verse: d
და გულმან გაყრისა სიძნელე კვლა უფრო დამიტია-რე!"
Strophe: S397/K397
Verse: a
@ასმათ ლხინსა მიქადებდა, ჩავიარეთ შიგან ბაღი;
Verse: b
მითხრა: "ეგრე წასლვისათვის ნუ გაჩნია გულსა დაღი,
Verse: c
სიმძიმილთა ერდო დაჰხაშ, სიხარულის კარი აღი;
Verse: d
და სირცხვილი აქვს საუბრისა, მერმე თავსა ჰკრძალავს ლაღი".
Strophe: S398/K398
Verse: a
მე ვუთხარ: "დაო, შენგან ვეჭვ ამა გულისა წამალსა;
Verse: b
ზენაარ, სულთა ნუ გამყრი, ამბვითა შრეტდი ამ ალსა,
Verse: c
ჩემ თანა წიგნსა ნუ გასწყვედ შენ ზედას-ზედა მავალსა;
Verse: d
და თუ რას სცნობ ჩემთვის, არა ვეჭვ მე შენგან, არ, დანამალსა".
Strophe: S399/K399
Verse: a
შევჯე, წამოვე, მდიოდა ნაკადი ცრემლთა მილისა;
Verse: b
საწოლს შემოვე, ხელ-ქმნილსა ღონე არ მქონდა ძილისა,
Verse: c
ბროლი და ლალი შევიქმენ მე ულურჯესი ლილისა;
Verse: d
და ღამე მერჩია, მეწადა არ-გათენება დილისა.
Chapter: 16
წიგნი ხატაელთა მეფისა @ტარიელის წინაშე მიწერილი პასუხად
Strophe: S400/K400
Verse: a
ხატაეთს მყოფნი მოვიდეს, -მათგან მოსლვისა დრონია, -
Verse: b
სიტყვანი შემოეთვალნეს ლაღნი და უკადრონია:
Verse: c
"არცა თუ ჩვენ ვართ ჯაბანნი, არც ციხე-უმაგრონია,
Verse: d
და ვინ არის თქვენი ხელმწიფე? ჩვენ ზედა რა პატრონია?"
Strophe: S401/K401
Verse: a
მოეწერა: "რამაზ მეფე წიგნსა გიწერ @ტარიერსა.
Verse: b
გამიკვირდა, რა ეწერა წიგნსა შენგან მონაწერსა!
Verse: c
რაგვარა თუ მანდა გეხმე, ვინ ვჰპატრონობ ბევრსა ერსა?
Verse: d
და ამის მეტსა ნუმცა ვნახავ კვლაღა წიგნსა შენ მიერსა".
Strophe: S402/K402
Verse: a
ვუბრძანე წვევა ლაშქართა, გავგზავნე მარზაპანია.
Verse: b
იგი ვარსკვლავთა ურიცხვი მოკრბეს ინდოთა სპანია,
Verse: c
შორით და ახლოთ ყველაი მართ ჩემკე მონასხრპანია,
Verse: d
და ერთობ ლაშქრითა აივსო მინდორი, კლდე, კაპანია.
Strophe: S403/K403
Verse: a
ფიცხლა მოვიდეს, არ ექმნა მათ შინა ხან-დაზმულობა;
Verse: b
აღლუმი ვნახე, მეკეთა ლაშქართა მოკაზმულობა,
Verse: c
სიჩაუქე და სიკეთე, კეკლუცად დარაზმულობა,
Verse: d
და ტაიჭთა მათთა სიმალე, აბჯართა ხვარაზმულობა.
Strophe: S404/K404
Verse: a
ავმართე დროშა მეფისა, ალმითა წითელ-შავითა,
Verse: b
დილასა ვბრძანე გამართვა ლაშქრითა უთვალავითა,
Verse: c
თავსა ვსტიროდი, ვიტყოდი ბედითა მეტად ავითა:
Verse: d
და "მზე თუ არ ვნახო, არ ვიცი, ვიარო ვითა და ვითა!"
Strophe: S405/K405
Verse: a
შინა მოვე, დაღრეჯილსა გულსა სევდა მიიეფდა,
Verse: b
თვალთათ, ვითა საგუბარი, ცხელი ცრემლი^ გარდმომჩქეფდა.
Verse: c
"ბედი ჩემი უბედური, - ვთქვი, თუ, - ჯერთცა ვერ გამეფდა!
Verse: d
და ხელმან ვარდი რად იხელთა, რათგან ასრე ვერ მოჰკრეფდა?"
Chapter: 17
@ტარიელისა და @ნესტანის პირის-პირ შეყრა
Strophe: S406/K406
Verse: a
მონა შემოდგა, მივეცი საქმესა გაკვირვებულსა;
Verse: b
@ასმათის წიგნი მომართვა მე მეტად შეჭირვებულსა,
Verse: c
ეწერა: "გიხმობს შენი მზე შენ, მისთვის მოსურვებულსა,
Verse: d
და მოდი, სჯობს მანდა ტირილსა, საქმესა ბედით ვებულსა".
Strophe: S407/K407
Verse: a
ვითა მმართებდა, ეგზომი რამცა ვით გავიხარეო!
Verse: b
შეღამდა, წავე, ბაღისა მე კარი შევიარეო;
Verse: c
სად @ასმათ პირველ მენახა, მუნვე ჩნდა მდგომიარეო,
Verse: d
და სიცილით მითხრა: "წამოვლე, მოგელის ლომსა მთვარეო".
Strophe: S408/K408
Verse: a
შემავლო სახლი, ნაგები კეკლუცად ბანის-ბანითა;
Verse: b
გამოჩნდა მთვარე ნათლითა გარე შუქ-მონავანითა,
Verse: c
ფარდაგსა შიგან^ მჯდომარე შესამოსლითა მწვანითა,
Verse: d
და საკრძალავი^ და ღარიბი, უცხო პირით^ და ტანითა.
Strophe: S409/K409
Verse: a
შევე, წავდეგ ნოხთა პირსა, მე დამიწყო ცეცხლმან შრეტად,
Verse: b
გულსა ბნელი განმინათლა^, ზედა ლხინი ადგა სვეტად.
Verse: c
მას ბალიში შემოეგდო, მზისა შუქსა სჯობდა მეტად,
Verse: d
და ჩემგან პირსა იფარვიდა, აიხედნის წამსა ჭვრეტად.
Strophe: ს410
Verse: a
უბრძანა, თუ: "'მოახსენე, @ასმათ, დაჯდეს, ამირბარსა!"
Verse: b
მან ბალიში დამართებით დადვა მას მზედ საქებარსა.
Verse: c
დავჯე, მივეც^ გულსა ლხინი^, საწუთროსა დამგმობარსა;
Verse: d
და მიკვირს, სულნი რადღა მიდგან, ვიტყვი მისგან ნაუბარსა!
Strophe: S411/K411
Verse: a
მიბრძანა: "ძოღან გეწყინა გაშვება უუბარისა,
Verse: b
მზემან გაყრითა დაგაჭნე, ვითა ყვავილი ბარისა:
Verse: c
დაგსჯიდა დენა ცრემლისა, ნარგისთათ^ ნაგუბარისა,
Verse: d
და მაგრა ხამს ჩემგან სირცხვილი და რიდი ამირბარისა.
Strophe: S412/K412
Verse: a
თუცა ჰმართებს დედაკაცსა მამაცისა დიდი კრძალვა,
Verse: b
მაგრა მეტი^ უარეა არა-თქმა და ჭირთა მალვა:
Verse: c
მე თუ ზე-პირ მიცინია, ქვე-ქვე მითქვამს იდუმალ ვა;
Verse: d
და ძოღან ქალი გამოვგზავნე, ვქმენ მართლისა შემოთვალვა.
Strophe: S413/K413
Verse: a
ერთმანერთისა, მას აქათ, რაცა ორთავე ვიცითა,
Verse: b
აწცა მიცოდი საშენოდ მითვე პირითა მტკიცითა;
Verse: c
ამას შესჯერდი დიდითა ზენარითა^ და ფიცითა.
Verse: d
და გეცრუო, ღმერთმან მიწა მქმნას, ნუმცა ცხრითავე ვზი ცითა!
Strophe: S414/K414
Verse: a
წა, შეები ხატაელთა, ილაშქრე და ინაპირე;
Verse: b
ღმერთმან ქმნას და გაგემარჯვოს, მორჭმულიმცა ჩემ კერძ ირე!
Verse: c
მაგრა რა ვქმნა, კვლაცა ნახვა მომხვდებოდეს შენი ვირე?
Verse: d
და გული მომეც გაუყრელად, ჩემი შენთვის დაიჭირე!"
Strophe: S415/K415
Verse: a
მოვახსენე: "არ მეწყალვის თავი შენთვის დასაწველად,
Verse: b
მაგრა რათგან დამარჩინე, არ გამოსჩნდი ჩემად მკლველად,
Verse: c
შენ სინათლედ თვალთა^ ჩემთა^ მიჩნდე მზეებრ სანახველად,
Verse: d
და აწ შევება ხატაელთა, მუნ გამოვჩნდე ლომი ქველად.
Strophe: S416/K416
Verse: a
აწ რასაცა მე მაღირსებ, ხორციელი არვინ ღირს-ა;
Verse: b
მოწყალება იჩქითია, ღმრთისა ამად არა მკვირსა^;
Verse: c
შენთა შუქთა შემომადგამ, გულსა ბნელსა ზედა ჭვირსა,
Verse: d
და შენი ვიყო, სადამდისცა დამიყოფდეს მიწა პირსა".
Strophe: S417/K417
Verse: a
ზედა წიგნსა საფიცარსა შევჰფიცე და შემომფიცა,
Verse: b
მისგან ჩემი სიყვარული ამით უფრო დაამტკიცა:
Verse: c
"უშენოსა მოწონება ვისიცაო^ გულსა მიცა,
Verse: d
და ღმერთი მომკლავს! ამას იქით თავსა ვეტყვი, ამას ვსწვრთი-ცა".
Strophe: S418/K418
Verse: a
დავყავ ხანი მას წინაშე, სიტყვანიცა ტკბილნი^ ვთქვენით^,
Verse: b
ვჭამეთ ამო ხილი რამე, ერთმანერთსა ვეუბენით^,
Verse: c
მერმე ავდეგ წამოსავლად ტირილით და ცრემლთა დენით.
Verse: d
და მისთა შუქთა შვენებანი ნათლად მადგეს გულსა ფენით.
Strophe: S419/K419
Verse: a
მეძნელებოდა სიშორე მისი, ბროლ-ბადახშ-მინისა.
Verse: b
მე გამიახლდა სოფელი, მქონდა სიმრავლე ლხინისა;
Verse: c
ჩემად ჩნდა იგი სინათლე ეთერით მზედ ნაჩინისა,
Verse: d
და აწ მიკვირს, მისი გამყრელი გული მიც კლდისა ტინისა!"
Chapter: 18
@ტარიელისაგან @ხატაეთს წასლვა და დიდი ომი
Strophe: S420/K420
Verse: a
დილასა შევჯე, ვუბრძანე: "ჰკარით ბუკსა და ნობასა!"
Verse: b
სრულთა სპათასა ვერ გითხრობ არ შესხდომისა^ მზობასა.
Verse: c
ლომმან მივჰმართე @ხატაეთს, ვერვინ მიზრახავს ხრდლობასა,
Verse: d
და უგზოსა ვლიდეს ლაშქარნი, არ გაივლიდეს გზობასა.
Strophe: S421/K421
Verse: a
დავაგდე ზღვარი ინდოთა, მევლო პაშტაი ხანია;
Verse: b
@რამაზის კაცი მემთხვია, @ხატაეთს ზედა ხანია,
Verse: c
მან მითსრა მოციქულობა გულისა მოსაფხანია:
Verse: d
და "ჩვენთა მგელთაცა დასჭამენ თქვენნი, ინდოთა, თხანია".
Strophe: S422/K422
Verse: a
მე შემომძღვნეს @რამაზისგან ძღვნად საჭურჭლე საშინელი,
Verse: b
მითხრეს^ : "გკადრებს: "ნუ ამოგვწყვედ, არის შენგან არ-საქმნელი,
Verse: c
ზენაარი გამოგვიღე, მით გვაბია ყელსა წნელი,
Verse: d
და მოურბევლად მოგახსენნეთ თავნი, შვილნი, საქონელი.
Strophe: S423/K423
Verse: a
რაცა შეგცოდეთ, შეგვინდევ, თვით ჩვენვე შეგვინანია;
Verse: b
თუ ღმრთულებრ შეგვიწყალებდეთ, აქა ნუ მოვლენ სპანია;
Verse: c
ქვეყანა ჩვენი არ აწყდეს, რიხხვით არ დაგვტყდენ ცანია;
Verse: d
და შენ მოგცეთ ციხე-ქალაქი, მოგყვნენ ცოტანი ყმანია".
Strophe: S424/K424
Verse: a
გვერდსა დავისხენ ვაზირნი, ვიუბნეთ^, გავიზრახენით;
Verse: b
მითხრეს, თუ: "ხარო ყმაწვილი, ბრძენნი^ მით გკადრებთ, გლახ, ენით:
Verse: c
არიან ერთობ მუხთალნი, -ჩვენ ერთხელ კვლაცა ვნახენით, -
Verse: d
და არამცა მოგკლეს ღალატად, არამცა ვივაგლახენით!"
Strophe: S425/K425
Verse: a
ჩვენ ამას ვარჩევთ, წახვიდე კარგითა მართ მამაცითა,
Verse: b
ლაშქარნი ახლოს გეკიდნენ, სცნობდენ ამბავსა კაცითა;
Verse: c
გულ-მართლად იყვნენ, მიენდე, აფიცე ღმრთითა და ცითა,
Verse: d
და არ დაგმორჩილდენ, შეჰრისხდი რისხვითა კვლა და კვლაცითა".
Strophe: S426/K426
Verse: a
მეკეთა ესე თათბირი, ვაზირთა ნავაზირები;
Verse: b
შევსთვალე: "@რამაზ მეფეო, ვცან შენი დანაპირები;
Verse: c
სიკვდილსა გიჯობს სიცოცხლე, დაგვიდგამს ვერ ქვიტკირები;
Verse: d
და ლაშქართა დავჰყრი, ცოტათა წამოვალ, შენ კერძ ვირები".
Strophe: S427/K427
Verse: a
მათ ლაშქართაგან სამასნი კარგნი მოყმენი, ქველანი,
Verse: b
თანა წამომყვეს, წა-ცა-ვე, დავყარენ სპანი ყველანი,
Verse: c
დავჰვედრე: "სადა მე მევლოს, ვლენით იგივე ველანი,
Verse: d
და ახლოს მომდევდით, მიშველეთ, გიხმობ, თუ მინდეს^ შველანი".
Strophe: S428/K428
Verse: a
სამ დღე ვიარე, მემთხვია სხვა კაცი მისვე ხანისა.
Verse: b
კვლა ეძღვნა უცხო მრავალი შესამოსელი ტანისა,
Verse: c
ებრძანა: "მწადსო სიახლე შენ ლაღისა და ჯანისა,
Verse: d
და რა შეგეყარო, მაშინ სცნა შენ ძღვნობა ამისთანისა".
Strophe: S429/K429
Verse: a
კვლაცა ეთქვა: "მართალია ეზომ ჩემი მონახსენი,
Verse: b
მე თვით წინა მოგეგებვი, მესწრაფების ნახვა შენი".
Verse: c
მოვახსენე: "დია, ღმერთო, ბრძანება ვქმენ მეცა თქვენი,
Verse: d
და ტკბილად ვნახოთ ერთმანერთი, ვიყვნეთ ვითა მამა-ძენი".
Strophe: S430/K430
Verse: a
მუნით წასრული ჩამოვხე ტევრისა რასმე კიდესა;
Verse: b
კვლა მოციქულნი მოვიდეს, სალამად არ დამრიდესა;
Verse: c
წინა ტურფათა ტაიჭთა ძღვნად ჩემთვის მოზიდვიდესა:
Verse: d
და "შენსა ნახვასა მეფენი, - თქვეს, - მართლად ინატრიდესა".
Strophe: S431/K431
Verse: a
მითხრეს: "მეფე მოგახსენებს, მეცა შენ კერძ ვიარები,
Verse: b
სახლით ჩემით წამოსრული ხვალე ადრე შეგეყრები".
Verse: c
მოციქულნი დავაყენენ, ხარგა დავდგი, არ მაზრები,
Verse: d
და მეტად ამოდ ვუალერსე, ერთგან დაწვეს ვით მაყრები.
Strophe: S432/K432
Verse: a
კარგი საქმე კაცსა ზედა აზომ თურე არ წახდების:
Verse: b
ერთი კაცი უკმო-რე-სწყდა, მოდგა, მალვით მეუბნების:
Verse: c
"დიდი მაცო თქვენი ვალი, ჩემგან ძნელად გარდიხდების,
Verse: d
და გაწირვა და დავიწყება ჩემგან შენი არ იქმნების.
Strophe: S433/K433
Verse: a
მე მამისა თქვენისაგან ვარ ცოტაი განაზარდი.
Verse: b
თქვენი მესმა საღალატო, საცნობელად გამოვვარდი;
Verse: c
მკვდარი მიმძიმ სანახავად ტანი მჭევრი, პირი ვარდი,
Verse: d
და ყველასავე მოგახსენებ, გამიგონე, დამიწყნარდი.
Strophe: S434/K434
Verse: a
რომე ცუდად არ მოჰღორდე, ისი კაცნი გღალატობენ,
Verse: b
ერთგან შენთვის დამალულნი სპანი ასჯერ ათასობენ;
Verse: c
კვლა სხვაგან გითქს სამი ბევრი, ასრე ფიცხლად^ მით გიხმობენ,
Verse: d
და აწვე თავსა არ ეწევი, ფათერაკსა შეგასწრობენ.
Strophe: S435/K435
Verse: a
მეფე ცოტათ მოგეგებვის, ვის მჭვრეტნი ვერ გელევიან;
Verse: b
მალვით ჩაიცმენ აბჯარსა, მიენდო, მით გეთნევიან;
Verse: c
კვამლსა შეიქმენ, ლაშქარნი ყოველგნით მოგეხვევიან.
Verse: d
და რა ერთსა გცემდენ ათასნი, ეგრეცა მოგერევიან".
Strophe: S436/K436
Verse: a
მას კაცსა ამოდ ვეუბენ და მადლსა გარდვიხდიდია:
Verse: b
"რომე არ მოვკვდე, შემოგზღო, შენ ამას ინატრიდია;
Verse: c
აწ ამხანაგთა არ გიგრძნან, წადი, მათ თანა ვლიდია,
Verse: d
და თუ დაგივიწყო, უთუოდ მემცა ვარ განაკიდია!"
Strophe: S437/K437
Verse: a
არვის გავანდევ სულ-დგმულსა, დავმალე ვითა ჭორია.
Verse: b
რაცა იქმნების, იქმნების, ყოვლი თათბირი სწორია!
Verse: c
მაგრა სპათაკენ გავგზავნე კაცი^, გზა თუცა შორია,
Verse: d
და შევსთვალე: "ფიცხლად წამოდით, მოგრაგნეთ მთა და გორია".
Strophe: S438/K438
Verse: a
მე დილასა მოციქულთა სიტყვა ტკბილი შევუთვალე:
Verse: b
"@რამაზს ჰკადრეთ: მოგეგებვი, მოდი, მოვალ მეცა მალე".
Verse: c
ნახევარ დღე სხვა ვიარე, ჭირსა თავი არ ვაკრძალე.
Verse: d
და განგებაა, დღესცა მომკლავს, ქვემცა სადა დავიმალე?!
Strophe: S439/K439
Verse: a
ქედსა რასმე გარდავადეგ, მინდორს მტვერი დავინახე;
Verse: b
ვთქვი, თუ: "მოვა რამაზ მეფე; ჩემთვის უდგამს თუცა მახე,
Verse: c
ჩემი^ გაჰკვეთს ხორცსა მათსა ხრმალი ბასრი, შუბი ვახე".
Verse: d
და მაშინ ვუთხარ სპათა ჩემთა, სახე დიდი დავუსახე.
Strophe: S440/K440
Verse: a
ვთქვი, თუ: "ძმანო, ისი კაცნი ჩვენ ღალატსა გვიდგებიან,
Verse: b
მკლავთა თქვენთა სიმაგრენი ამისთვისმცა რად დალბიან?
Verse: c
ვინცა მოკვდეს მეფეთათვის, სულნი მათნი ზეცას რბიან.
Verse: d
და აწ შევებნეთ ხატაელთა, ხრმალნი ცუდად რას გვაბიან?"
Strophe: S441/K441
Verse: a
ვუბრძანე ჩაცმა აბჯრისა ლაღმან სიტყვითა ხაფითა;
Verse: b
დავეკაზმენით საომრად ჯაჭვ-ჯავშანითა, ქაფითა;
Verse: c
რაზმი დავაწყევ, მივჰმართე, წავე დიდითა სწრაფითა,
Verse: d
და მას დღესა ჩემი მებრძოლი ჩემმანვე ხრმალმან დაფითა.
Strophe: S442/K442
Verse: a
მივეახლენით, შეგვატყვეს მათ ტანსა აბჯარ-ცმულობა;
Verse: b
კაცი მოვიდა, მომართვა მეფისა მოციქულობა;
Verse: c
ეთქვა, თუ: "ჟამად გვაჩნია ჩვენ თქვენი არ-ორგულობა,
Verse: d
და აბჯრითა გხედავთ, შეგვქმნია აწ ამად გულ-ნაკლულობა".
Strophe: S443/K443
Verse: a
შევსთვალე, თუ: "მეცა ვიცი, რაცა ჩემთვის გაგიგია;
Verse: b
თქვენ რასაცა სთათბირობდით, არ იქმნების, არ, იგია!
Verse: c
ბრძანეთ, მოდით, შემებენით, ვითა წესი და რიგია,
Verse: d
და მეცა თქვენად დასახოცლად ხელი ხრმალსა დამიგია".
Strophe: S444/K444
Verse: a
რა მივიდა მოციქული, კვლამცა რადღა გამოგზავნეს!
Verse: b
კვამლი შექმნეს ლაშქართათვის, დამალული გაამჟღავნეს;
Verse: c
სამალავით გამოვიდეს, თავნი ორგნით აქარავნეს,
Verse: d
და შექმნეს რაზმი მრავალკეცი, თუცა, ღმერთო, ვერა მავნეს.
Strophe: S445/K445
Verse: a
შუბი ვსთხოვე, ხელი ჩავყავ მუზარადის დასარქმელად;
Verse: b
საომარად ატეხილი ვიყავ მათად გამტეხელად;
Verse: c
ერთსა წავსწყდი უტევანსა, წავგრძელდი და წავე გრძელად.
Verse: d
და მათ ურიცხვი რაზმი ეწყო, წყნარად დგეს და აუშლელად.
Strophe: S446/K446
Verse: a
ახლოს მივე, შემომხედნეს, "შმაგიაო", ესე თქვესა.
Verse: b
მუნ მივჰმართე მკლავ-მაგარმან, სად უფროსი ჯარი დგესა;
Verse: c
კაცს შუბი ვჰკარ, ცხენი დავეც, მართ ორნივე მიჰხდეს მზესა,
Verse: d
და შუბი გატყდა, ხელი ჩავყავ, ვაქებ, ხრმალო, ვინცა გლესა!
Strophe: S447/K447
Verse: a
შიგან ასრე გავერივე, გნოლის^ ჯოგსა^ ვითა ქორი,
Verse: b
კაცი კაცსა შემოვსტყორცე^, ცხენ-კაცისა დავდგი გორი;
Verse: c
კაცი, ჩემგან განატყორცი^, ბრუნავს ვითა ტანაჯორი,
Verse: d
და ერთობ სრულად ამოვწყვიდე წინა კერძი რაზმი ორი.
Strophe: S448/K448
Verse: a
ერთობილნი მომეხვივნეს, მგრგვლივ შეიქმნა ომი დიდი;
Verse: b
ვჰკრი რასაცა, ვერ დამიდგნის, სისხლსა მჩქეფრსა აღმოვჰღვრიდი;
Verse: c
ცხენსა კაცი გაკვეთილი მანდიკურად გარდავჰკიდი.
Verse: d
და სითცა ვიყვი, გამექციან, მათ შექმნიან^ ჩემი რიდი.
Strophe: S449/K449
Verse: a
საღამო-ჟამ დაიზახნა ქედით მათმან დარაჯამან:
Verse: b
"ნუღარა სდგათ, წაედითო, კვლა მოგვხედნა რისხვით ცამან:
Verse: c
მოვა მტვერი საშინელი, შეგვაშინა^ ამად ამან,
Verse: d
და ნუთუ სრულად ამოგვწყვიდნეს უთვალავმან, ბევრმან სპამან".
Strophe: S450/K450
Verse: a
ჩემნი ლაშქარნი, რომელნი წამომეტანნეს მე არა,
Verse: b
რა ეცნა, წამოსრულიყვნეს, ღამე-წამორთვით ეარა;
Verse: c
ვერ დაიტევდა მინდორი და არე მთათა ეარა,
Verse: d
და გამოჩნდეს, სცემდეს ტაბლაკსა, ბუკმან ხმა გააზეარა.
Strophe: S451/K451
Verse: a
იგი ნახეს, გასაქცევლად გაემართნეს, შევჰკივლენით;
Verse: b
ველნი, ჩვენგან ნაომარნი, ომითავე გარდავვლენით.
Verse: c
@რამაზ მეფე ჩამოვაგდე, ერთმანერთსა გავეხრმლენით,
Verse: d
და მისნი სპანი ყველაკანი დავიპყრენით, არ მოვკლენით.
Strophe: S452/K452
Verse: a
უკანანიცა ლაშქარნი მოესწრნეს მათ გაქცეულთა,
Verse: b
დაუწყეს პყრობა, ჩამოყრა შეშინებულთა, ძლეულთა;
Verse: c
ძილისა მიჰხვდა ნაცვალი ძილ-მკრთალთა, ღამე-თეულთა,
Verse: d
და ტყვეთა მრთელთაცა არ აკლდა კვნესა, მართ ვითა სნეულთა.
Strophe: S453/K453
Verse: a
მას ადგილსა ნაომარსა გარდავხედით მოსვენებად.
Verse: b
ხელსა ხრმლითა დავეკოდე, წყლულად მაჩნდა, არ-ნაღებად;
Verse: c
ჩემნი სპანი მოვიდიან საჭვრეტლად და ჩემად ქებად,
Verse: d
და ვერ იტყვიან ვერ მიმხვდარნი ქებასაცა მოხსენებად.
Strophe: S454/K454
Verse: a
ერთსა კაცსა ეყოფოდეს, დიდებანი რომე მჭირდეს;
Verse: b
ზოგთა შორით დამლოციან, ზოგნი კოცნად გამიპირდეს;
Verse: c
რომელთაცა გავეზარდე, დიდებულნი ამიტირდეს,
Verse: d
და ჩემგან ხრმლითა განაკვეთი^ ნახეს^, მეტად გაუკვირდეს.
Strophe: S455/K455
Verse: a
გავგზავნენ ყოვლგან ლაშქარნი, ალაფი ავაღებინე,
Verse: b
ერთობ სავსენი მოვიდეს, თავიცა ვალაღებინე^,
Verse: c
სისხლთა მებრძოლთა ჩემთასა მინდორი შევაღებინე,
Verse: d
და არ ვჰბრძოლე, კარი ქალაქთა უომრად გავაღებინე.
Strophe: S456/K456
Verse: a
@რამაზს ვარქვი: "შემიგნია საქმე შენი სამუხთალე,
Verse: b
აწ ეგრეცა შეპყრობილმან თავი გამოიმართალე,
Verse: c
სიმაგრეთა ნუ ამაგრებ, ყველა ხელთა მომათვალე,
Verse: d
და თვარა შენი შეცოდება მემცა ზედა რად წავსთვალე?"
Strophe: S457/K457
Verse: a
@რამაზ მითხრა: "აღარაა^ ამის მეტი ჩემი ღონე,
Verse: b
ერთი ჩემი დიდებული მომეც, ზედა მაპატრონე,
Verse: c
ციხოვანთა გავუგზავნო, საუბარი გამიგონე,
Verse: d
და ხელთა მოგცემ ყველაკასა, განაღამცა შენ გაქონე!"
Strophe: S458/K458
Verse: a
მივეც ერთი დიდებული, თანა სპანი წავატანენ,
Verse: b
ციხოვანნი ერთობილნი ჩემს წინაშე მოვიყვანენ,
Verse: c
ხელთა მომცეს^ სიმაგრენი, ომნი ასრე შევანანენ,
Verse: d
და საჭურჭლენი სიმრავლითა რასმცა ვითა დავაგვანენ!
Strophe: S459/K459
Verse: a
მაშინღა შევე @ხატაეთს მოვლად და მოსათვალავად;
Verse: b
კლიტენი საჭურჭლეთანი მომართვნეს დაუმალავად;
Verse: c
ქვეყანა ჩავსხი, ვუბრძანე: "იყვენით თქვენ უკრძალავად,
Verse: d
და მზემან არ დაგწვენ, იცოდით, დაგყარენ გაუგვალავად".
Strophe: S460/K460
Verse: a
საჭურჭლენი გარდავნახენ თავის-თავის, კიდის-კიდე.
Verse: b
უცხო ფერთა საჭურჭლეთა, დავშვრები, თუ მოვსთვალვიდე;
Verse: c
ერთგან ვნახე^ საკვირველი ყაბაჩა და ერთი რიდე,
Verse: d
და თუ-მცა ჰნახე^, სახელისა ცოდნასაცა ინატრიდე!
Strophe: S461/K461
Verse: a
ვერა შევიგენ, რა იყო, ანუ ნაქმარი რაულად!
Verse: b
ვისცა ვუჩვენი, უკვირდის, ღმრთისაგან თქვის სასწაულად;
Verse: c
არცა ლარულად ჰგდებოდა მას ქსელი, არც ორხაულად;
Verse: d
და სიმტკიცე ჰგვანდა ნაჭედსა, ვთქვი ცეცხლთა შენართაულად.
Strophe: S462/K462
Verse: a
იგი საძღვნოდ მისად დავსხენ, ვისი შუქი მანათობდა;
Verse: b
მეფისათვის დავარჩიე, საარმაღნოდ რაცა სჯობდა:
Verse: c
ჯორ-აქლემი ათჯერ ასი, ყველაკაი წვივ-მაგრობდა, -
Verse: d
და ატვირთული გავუგზავნე, ამბავსაცა^ კარგსა სცნობდა.
Chapter: 19
წიგნი @ტარიელისა ინდოთ მეფის წინაშე და გამარჯვებით შემოქცევა
Strophe: S463/K463
Verse: a
წიგნი დავწერე: "მეფეო, სვემცაა თქვენი სვიანად!
Verse: b
მე ხატაელთა მიმუხთლეს, - თუცა მათ ეცა ზიანად, -
Verse: c
ჩემი ამბავი დასტური ამად გაცნობე გვიანად;
Verse: d
და მეფე შევიპყარ, მოგივალ მე ალაფიან-ტყვიანად".
Strophe: S464/K464
Verse: a
რა ყველაი დავიურვე, @ხატაეთით გავემგზავრე,
Verse: b
წამოვიხვენ საჭურჭლენი, სახელმწიფო დავიავრე,
Verse: c
ვერ მოვეყავ აქლემითა, აზავრები ვააზავრე,
Verse: d
და მოვირჭვენ და მოვივლინე, რაცა მწადდა, აგრე ვყავ-რე.
Strophe: S465/K465
Verse: a
@ხატაეთისა ხელმწიფე მომყვანდა შეპყრობილია.
Verse: b
@ინდოეთს მივე, მეგება ჩემი გამზრდელი ტკბილია;
Verse: c
რა ქება მითხრა, არ ითქმის, ჩემგან სათქმელად წბილია!
Verse: d
და ხელი გამიხსნა, შემომკრა მან სახვეველი ლბილია.
Strophe: S466/K466
Verse: a
ედგნეს ტურფანი კარავნი მოედანს ჩამოდგომილსა,
Verse: b
საუბრისა და ჭვრეტისა ჩემისა მას მონდომილსა.
Verse: c
მას დღესა ედვა ნადიმი მას შიგან გარდახდომილსა;
Verse: d
და მიალერსებდა, მაჭმევდა წინაშე ახლოს ჯდომილსა.
Strophe: S467/K467
Verse: a
მას ღამით ვსხედით ნადიმად, მუნ ამოდ გავიხარენით,
Verse: b
დილასა ქალაქს შევედით, მოედნით ავიყარენით;
Verse: c
მეფემან ბრძანა: "ლაშქარნი უხმენით, შემომყარენით,
Verse: d
და დღეს ხატაელი მიჩვენეთ, ტყვენიცა შემომგვარენით!"
Strophe: S468/K468
Verse: a
@რამაზ მეფე მას წინაშე შეპყრობილი მოვიყვანე;
Verse: b
ტკბილად ნახა ხელმწიფემან, ვითა შვილი სააკვანე.
Verse: c
ორგული და მოღალატე ნამსახურსა დავაგვანე,
Verse: d
და ესე არის მამაცისა მეტის-მეტი სიგულვანე!
Strophe: S469/K469
Verse: a
მას მეფესა ხატაელსა უმასპინძლა, უალერსა,
Verse: b
ჟამიერად უბრძანებდის საუბარსა მათსა ფერსა.
Verse: c
ცისკრად მიხმეს, მიბრძანებდეს მე სიტყვასა ლმობიერსა:
Verse: d
და "შეუნდობო ხატაელსა, მას აქამდის შენამტერსა?"
Strophe: S470/K470
Verse: a
მე ვჰკადრე: "ღმერთი ვინათგან შეუნდობს შეცოდებულსა,
Verse: b
უყავით თქვენცა წყალობა მას ღონე-გაცუდებულსა".
Verse: c
@რამაზს უბრძანებს^: "იცოდი, გაგგზავნით შეწყალებულსა,
Verse: d
და მაგრა ნუ გნახავთ კვლამცაღა ჩვენს წინა გაწბილებულსა!"
Strophe: S471/K471
Verse: a
ხარაჯა დასდვეს, შეჰკვეთეს დრაჰკანი ასჯერ ასია,
Verse: b
კვლა ხატაური მრავალი, სხვა სტავრა, სხვა ატლასია.
Verse: c
მერმე ყველაი დამოსა, იგი და მისი ხასია,
Verse: d
და შეწყალებული გაგზავნა, უყო რისხვისა ფასია.
Strophe: S472/K472
Verse: a
ხატაელმან დაუმადლა, დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა,
Verse: b
მოახსენა: "ორგულობა თქვენი ღმერთმან შემანანა.
Verse: c
თუღა^ ოდეს შე-ღა-გცოდო, მაშინ მომკალ მემცა განა!"
Verse: d
და წავიდა და ყველაკაი მისი თანა წაიტანა.
Strophe: S473/K473
Verse: a
მოვიდა კაცი მეფისა, ცისკრობს, არ დანაღამია;
Verse: b
ებრძანა: "რა შენ გაგყრივარ, მას აქათ თვეო სამია,
Verse: c
მინდორს მოკლული ისრითა ნადირი არ მიჭამია,
Verse: d
და არ დამაშვრალ ხარ, წავიდეთ, თუცა დაშვრომის ჟამია".
Strophe: S474/K474
Verse: a
შევეკაზმე, დარბაზს მივე, დამხვდა ჯარი ავაზისა,
Verse: b
შავარდნითა სავსე იყო სრულად არე დარბაზისა,
Verse: c
მეფე ქვე ჯდა შეკაზმული, შვენებითა მსგავსი მზისა;
Verse: d
და გაეხარნეს მისლვა ჩემი, ტურფისა და ლამაზისა!
Strophe: S475/K475
Verse: a
იდუმალ ცოლსა ეუბნა, მართ ჩემგან უცოდნელია:
Verse: b
"ომით მოსრული @ტარიელ საჭვრეტლად სასურველია,
Verse: c
მან გაანათლოს მჭვრეტელთა გული, რაზომცა ბნელია;
Verse: d
და რაცა დაგვედრო საქმნელად, ქმენ, არა საზოზნელია.
Strophe: S476/K476
Verse: a
აწ მითქვამს საქმე უშენოდ, შენცა ცან ესე მცნებული:
Verse: b
რათგან ქალია სამეფოდ ჩვენგანვე სახელ-დებული,
Verse: c
ვინცაღა ნახავს, აწ ნახოს, აჰა დღე^, ედემს ხლებული^,
Verse: d
და გვერდსა დაისვი, ორნივე სრას დამხვდით, მოვალ შვებული".
Strophe: S477/K477
Verse: a
მოვინადირეთ მინდორი, ძირი მთისა და გორისა;
Verse: b
იყო სიმრავლე ძაღლისა, შავარდნისა და ქორისა.
Verse: c
ადრე დავბრუნდით, ვიარეთ არ ეჯი გზისა შორისა.
Verse: d
და აღარ იბურთეს, დაშლა ქმნეს თამაშობისა ორისა.
Strophe: S478/K478
Verse: a
ჩემთა მჭვრეტელთა მოეცვა ქალაქი, შუკა და ბანი.
Verse: b
ომ-გარდახდილსა მშვენოდეს მაენიანნი კაბანი;
Verse: c
ფერმიხდილ-გვარი ვშვენოდი ვარდი, ცრემლითა ნაბანი,
Verse: d
და ვინცა მიჭვრეტდის, ბნდებოდის, - მართლად არს, არ კატაბანი.
Strophe: S479/K479
Verse: a
რიდენი რომე მეშოვნეს ქალაქსა ხატაელთასა,
Verse: b
იგი მეხვივნეს, მშვენოდეს, ვახელებ^ გულსა ხელთასა.
Verse: c
მეფე გარდახდა, დარბაზსა შევედით ჩემთა მზრდელთასა,
Verse: d
და შევხედენ, დავჰკრთი ელვასა ღაწვთა მზეებრ^ ნათელთასა.
Strophe: S480/K480
Verse: a
მას მზესა ტანსა ემოსნეს ნარინჯის-ფერნი ჯუბანი,
Verse: b
ზურგით უთქს ჯარი ხადუმთა, დას-დასად, უბან-უბანი;
Verse: c
სრულად ნათლითა აევსო სახლი, შუკა და უბანი,
Verse: d
და მუნ ვარდსა შუა შვენოდეს ძოწ-მარგალიტნი ტყუბანი.
Strophe: S481/K481
Verse: a
ნაომარსა, დაკოდილსა ხელი ყელსა ჩამომება.
Verse: b
დედოფალი საჯდომთაგან ადგა, წინა მომეგება,
Verse: c
ვითა შვილი გარდამკოცნა, ღაწვი ვარდი დამილება,
Verse: d
და მითხრა: "ნუ ეჭვ ამას იქით, თუღა^ მტერი შე-ღა-გება".
Strophe: S482/K482
Verse: a
ახლოს დამისვეს ადგილსა, მუნ, სადა მეამებოდა.
Verse: b
პირის-პირ მიჯდა იგი მზე, გული ვისთვისცა კვდებოდა.
Verse: c
მალვით ვუჭვრეტდი, მიჭვრეტდის, სხვად არად მეუბნებოდა;
Verse: d
და თვალნი მოვსწყვიდნი, სიცოცხლე ამითა მეარმებოდა.
Strophe: S483/K483
Verse: a
შეიქმნა სმა და პურობა, მსგავსი მათისა ძალისა;
Verse: b
სხვა გახარება ასეთი არს უნახავი თვალისა!
Verse: c
ჯამი და ჭიქა - ყველაი ფეროზისა და ლალისა.
Verse: d
და არვისი ბრძანა მეფემან არცა გაშვება მთრვალისა.
Strophe: S484/K484
Verse: a
მე მუნა მყოფი მივეცი შვებასა მეტის-მეტასა.
Verse: b
რა შემომხედნის, შევხედნი, ცეცხლმან დამიწყის შრეტასა;
Verse: c
კაცთა კრძალვასა ვაწვევდი გულსა შმაგსა და რეტასა.
Verse: d
და რა უამეა პირის-პირ საყვარელისა ჭვრეტასა!
Strophe: S485/K485
Verse: a
დააგდეს მღერა მუტრიბთა, "სულეთო!", თავი ხარიან;
Verse: b
მიბრძანეს: "შვილო @ტარიელ, ვით გითხრათ, ვით გვიხარიან?!
Verse: c
ნეტარძი გვაქვსო, მებრძოლნი მით ჩვენნი ვაგლახ არიან;
Verse: d
და მართალან შენნი მჭვრეტელნი, არ ცუდად იმკვეხარიან.
Strophe: S486/K486
Verse: a
აწ თუცა გვმართებს შემოსა, ვის მორჭმით მოგივლენიან,
Verse: b
არ შეგმოსთ, მაგა კაბათა არ აგხდით: ტურფად გშვენიან;
Verse: c
აწ გქონდეს ასი საჭურჭლე, ვის შუქნი მოგიფენიან,
Verse: d
და თვით შეიკერე, რაცა გწადს, ჩვენგან ნუღარა გრცხვენიან".
Strophe: S487/K487
Verse: a
მომართვნეს ასნი კლიტენი ასთავე საჭურჭლეთანი;
Verse: b
თაყვანის-ვეც და დავლოცენ დავლანი მათთა სვეთანი;
Verse: c
მაკოცეს, ადგეს ორნივე, თვით იგი მზენი მზეთანი,
Verse: d
და რა გასცეს, ზომნი ვით გითხრნე ლაშქართა სისავსეთანი!
Strophe: S488/K488
Verse: a
კვლაცა დაჯდა მხიარული, მოიმატა სმა და მღერა;
Verse: b
კვლა გაგრძელდა ნადიმობა, ბარბითი და ჩანგთა ჟღერა^.
Verse: c
დედოფალი^ წამოვიდა^, შეეყარა მწუხრსა დღე რა,
Verse: d
და ძილ-პირამდის სიხარულსა სიხარული ჰგვანდა ვერა.
Strophe: S489/K489
Verse: a
ავიყარენით, მიგვჭირდა სმა დოსტაქნისა მეტისა.
Verse: b
საწოლს შემოვე, შემექმნა ცნობა მართ ვითა რეტისა.
Verse: c
ძალი არ მქონდა ტყვე-ქმნილსა მე ამა ცეცხლთა შრეტისა.
Verse: d
და მეგონებოდის, მალხენდის გონება მისგან ჭვრეტისა".
Chapter: 20
წიგნი @ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა
Strophe: S490/K490
Verse: a
მონა მოვიდა, მიამბო ამბავი მან მართალია:
Verse: b
"თქვენსა ამბავსა იკითხავს აჯიღოსანი ქალია".
Verse: c
მაშინვე ვიცან, ავიჭერ, ჩქარ-ჩქარად გულ-გამკრთალია;
Verse: d
და მოვიდა, ვნახე @ასმათი ჩემ თანა მომავალია.
Strophe: S491/K491
Verse: a
მე ვისთვის ვკვდები, მეამა @ასმათის ნახვა მე მისად.
Verse: b
აღარ მივუშვი, ვაკოცე, ქმნადღა თაყვანის-ცემისად;
Verse: c
ხელი მოვჰკიდე, დავისვი ახლოს ტახტისა^ ჩემისად,
Verse: d
და ვჰკითხე, თუ: "ნეტარ, მისრულა მორჩი ალვისა ხე მისად?
Strophe: S492/K492
Verse: a
მიამბე მისი ამბავი, სხვად ნურას მეუბნებია!"
Verse: b
მითხრა, თუ: "'გკადრებ მართალსა, აწ ჩემგან არ-სათნებია,
Verse: c
დღეს ერთმანერთი გინახავს და ტურფად მოგწონებია,
Verse: d
და აწ კვლაცა ცნობა ამბვისა მას ჩემგან უბრძანებია".
Strophe: S493/K493
Verse: a
წიგნი მომართვა, ჩავხედენ, პირისა თემთა მთენისა.
Verse: b
ეწერა: "ვნახე სიტურფე წყალ-ჯავარისა შენისა.
Verse: c
ომ-გარდახდილი ჰშვენოდი, შენატევები ცხენისა,
Verse: d
და არ-ავი მიმიჩს მიზეზი ჩემისა ცრემლთა დენისა.
Strophe: S494/K494
Verse: a
ღმერთმან თუ მცა ენა ჩემი ქებად შენდა უშენოსა,
Verse: b
შენთვის მკვდარი აღარ ვიტყვი, მაშა მომკლავ უშენოსა;
Verse: c
მზემან ლომსა ვარდ-გიშერი ბაღჩას ბაღად უშენოსა;
Verse: d
და შენმან მზემან, თავი ჩემი არვის ჰმართებს უშენოსა!
Strophe: S495/K495
Verse: a
თუცა მიგდის ღვარი ცრემლთა, მაგრა ცუდად არ იდენო,
Verse: b
ამას იქით ნუღარ იდენ, ჭირსა თავი არიდენო;
Verse: c
შენნი მჭვრეტნი ჩემთა მჭვრეტთა აგინებენ, არ იდენო;
Verse: d
და რომე წეღან მოგეხვივნეს, იგი ჩემთვის არიდენო.
Strophe: S496/K496
Verse: a
იგი მე მომცენ რიდენი, რომელნი წეღან გშვენოდეს,
Verse: b
რა მნახო, შენცა გეამოს, შენეულითა მშვენოდეს;
Verse: c
ესე სამკლავე შეიბი, თუ ჩემი გა-ღა-გვლენოდეს,
Verse: d
და ერთი ასეთი ცოცხალსა სხვა ღამე არ გაგთენოდეს".
Chapter: 21
@ტარიელის ტირილი და დაბნედა
Strophe: S497/K497
Verse: a
აქა მხეც-ქმნილი @ტარიელ ტირს, ჭირი ეათასების;
Verse: b
თქვა: "მე მაქვს სამხრე, რომელი კვლა წინას მკლავსა მას ების!"
Verse: c
იგი შეიხსნა, მოიღო, თვალვით არ დაიფასების,
Verse: d
და პირსა დაიდვა, და-ცა-ბნდა, ქვე მკვდართა დაედასების.
Strophe: S498/K498
Verse: a
ასრე წვა, რომე არ ჰგვანდა მკვდარი სამარის კარისა,
Verse: b
ორგნით ჩანს ლები მჯიღისა, მართ გულსა გარდნაკარისა;
Verse: c
@ასმათს სდის ღვარი სისხლისა, ღაწვთაგან ნახოკარისა,
Verse: d
და კვლა წყალსა ასხამს, უშველის, ხმა ისმის მუნ წკანწკარისა^.
Strophe: S499/K499
Verse: a
@ავთანდილცა სულთქვნა მწარედ, დაბნედილსა შემოსჭვრიტნა;
Verse: b
@ასმათ ვანი გაამრავლნა, ცრემლმან მისმან ქვანი ხვრიტნა;
Verse: c
მერმე სულად მოაქცია, ცეცხლნი წყლითა დაუშრიტნა;
Verse: d
და თქვა: "ცოცხალ ვარ? საწუთრომან აწცა^ ჩემნი სისხლნი ხვრიტნა!"
Strophe: S500/K500
Verse: a
ზე წამოჯდა ფერ-მიხდილი, აყოლებდა თვალთა რეტად.
Verse: b
ვარდი სრულად შექმნილიყო ზაფრანად და ვითა სპეტად.
Verse: c
დიდხან მათად არა სცალდა საუბრად და არცა ჭვრეტად,
Verse: d
და დარჩომა და არ-სიკვდილი მას უმძიმდა მეტის-მეტად.
Strophe: S501/K501
Verse: a
@ავთანდილს უთხრა: "ისმენდი, ცნობა მიც თუცა ხელისა,
Verse: b
გითხრა ამბავი ჩემი და ჩემისა დამმარხველისა:
Verse: c
ლხინად მიჩს შეყრა მოყვრისა მის, შენგან შეუყრელისა,
Verse: d
და მე მიკვირს ჩემი სიცოცხლე, ასრე დარჩომა მრთელისა!
Strophe: S502/K502
Verse: a
@ასმათის ნახვა მეამა, ჩემგან დად საესავისა.
Verse: b
წიგნი რა ვნახე, მომართვა ესე საბამი მკლავისა.
Verse: c
მკლავსა შევიბი მაშინვე, მოვიხსენ რიდე თავისა,
Verse: d
და იგი უცხო და ღარიბი, მტკიცისა რასმე შავისა" .
Chapter: 22
წიგნი @ტარიელისა საყვარელსა თანა პასუხად
Strophe: S503/K503
Verse: a
მივუწერე: "მზეო, შუქი შენი, შენგან მონაფენი,
Verse: b
გულსა მეცა, გამიცუდდეს სიჩაუქე-სიალფენი;
Verse: c
ხელმან შენნი გავიცადენ სინატიფე-სიტურფენი,
Verse: d
და სულთა ნაცვლად სამსახურნი რამცა ვითა გიმუქფენი?!
Strophe: S504/K504
Verse: a
მაშინ, ოდეს დამარჩინე, სულთა სრულად არ გამყარე,
Verse: b
აწ ჩემთვისცა^ ესე ჟამი მასვე ჟამსა დავადარე;
Verse: c
სამხრე შენი მომივიდა, შემოვიბი მკლავსა გარე,
Verse: d
და რომე მმართებს სიხარული, ეგზომიმცა რა ვიხარე?!
Strophe: S505/K505
Verse: a
განაღამცა ვიწინაშე: აჰა რიდე, რომე მთხოვე;
Verse: b
ყაბაჩაცა ასეთივე, ამისებრი ვერა ვჰპოვე;
Verse: c
დაბნედილსა ნუ დამაგდებ, მიშველე რა, მარგე, მოვე;
Verse: d
და სოფელს მყოფსა უშენოსა კაცსა ვისმცა შევეპოვე!"
Strophe: S506/K506
Verse: a
ქალი ადგა, გამეყარა. დავწევ, ამოდ დამეძინა,
Verse: b
მაგრა შევკრთი, საყვარელი ჩემი ვნახე ძილსა შინა;
Verse: c
გამეღვიძა, აღარა მყვა, სულ-დგმულობა მომეწყინა,
Verse: d
და ღამე ასრე გავათენე, მისი ხმაცა არ მესმინა".
Chapter: 23
რჩევა @ნესტან-დარეჯანის გათხოვებისა
Strophe: S507/K507
Verse: a
დილასა ადრე სრას მიხმეს, დღე რა ქმნა მწუხრმან ჟამითა;
Verse: b
ავდეგ, ვცან მათი ამბავი, წასლვა ვქმენ მითვე წამითა;
Verse: c
ვნახე, ორნივე ერთგან სხდეს ხასითა ოდენ სამითა,
Verse: d
და რა მივე, მითხრეს დაჯდომა, წინაშე დავჯე სკამითა.
Strophe: S508/K508
Verse: a
გვიბრძანეს, თუ: "ღმერთმან ასრე დაგვაბერნა, და-ცა-გვლია;
Verse: b
ჟამი გვახლავს სიბერისა, სიყმაწვილე გარდგვივლია;
Verse: c
ყმა არ მოგვცა, ქალი გვივის, ვისგან შუქი არ გვაკლია,
Verse: d
და ყმისა არ-სმა არა გვაგვა^, ამად ზედა წაგვითვლია
Strophe: S509/K509
Verse: a
აწ ქალისა ჩვენისათვის ქმარი გვინდა, სად მოვნახოთ,
Verse: b
რომე მივსცეთ ტახტი ჩვენი, სახედ ჩვენად გამოვსახოთ,
Verse: c
სამეფოსა ვაპატრონოთ, სახელმწიფო შევანახოთ,
Verse: d
და არ ამოვწყდეთ, მტერთა ჩვენთა ხრმალი ჩვენთვის არ ვამახოთ".
Strophe: S510/K510
Verse: a
ვთქვით: "თქვენის^ ძისა არა-სმა გულსა ვით მიეფარების,
Verse: b
მაგრა კმა ჩვენად იმედად, ვინ მზესა დაედარების;
Verse: c
ვისცა სთხოვთ შვილსა სასიძოდ, მას დიდად გაეხარების,
Verse: d
სხვამცა რა გკადრეთ! თვით იცით, მაგას რა მოეგვარების".
Verse: e
და
Strophe: S511/K511
Verse: a
დავიწყეთ რჩევა საქმისა, გული მიც, თუცა მელია;
Verse: b
ვთქვი: "ჩემგან დაშლა ამისი არ ითქმის, არ-საქმნელია!"
Verse: c
მეფემან ბრძანა: "ხვარაზმშა, ხელმწიფე ხვარაზმელია,
Verse: d
და თუ მოგვცემს შვილსა საჩვენოდ, მისებრი არ-რომელია".
Strophe: S512/K512
Verse: a
რომე პირველვე დაესკვნა, მათ ესე შეეტყვებოდა;
Verse: b
ერთმანერთსაცა უჭვრეტდეს, სიტყვაცა აგრე სწბებოდა.
Verse: c
ჩემგან დაშლისა კადრება მართ ამბვად არ ეგებოდა,
Verse: d
და ოდენ დავმიწდი, დავნაცრდი, გული მი და მო კრთებოდა.
Strophe: S513/K513
Verse: a
დედოფალმან თქვა: "ხვარაზმშა მეფეა მორჭმით მჯდომელი,
Verse: b
მათსამცა შვილსა სასიძოდ ჩვენთვის სხვა სჯობდა რომელი!"
Verse: c
შეცილებამცა ვინ ჰკადრა, რათგან თვით იყო მნდომელი!
Verse: d
და მოწმობა დავჰრთე, დაესკვნა დღე ჩემი სულთა მხდომელი.
Strophe: S514/K514
Verse: a
გაგზავნეს კაცი ხვარაზმშას წინა შვილისა მთხოელი;
Verse: b
შესთვალეს: "გახდა უმკვიდროდ სამეფო ჩვენი ყოელი;
Verse: c
არს ერთი ქალი საძეო, არ კიდე-გასათხოელი,
Verse: d
და თუ მოგვცემ შვილსა სამისოდ, სხვასა ნუღარას მოელი".
Strophe: S515/K515
Verse: a
კაცი მოვიდა, აევსო ჯუბაჩითა და რიდითა,
Verse: b
გაჰხარებოდა ხვარაზმშას სიხარულითა დიდითა;
Verse: c
ებრძანა: "მოგვხვდა ღმრთისაგან, ჩვენ რომე ვინატრიდითა!
Verse: d
და თვით მაგისებრსა შვილსამცა ჩვენ ხელსა რასა ვჰხდიდითა!"
Strophe: S516/K516
Verse: a
კვლა გაგზავნეს^ სხვანი კაცნი სასიძოსა მოყვანებად,
Verse: b
დაავედრეს: "ნუ აყოვნებთ, მოდით ჩვენად ნაბრძანებად".
Verse: c
მე მაშვრალი, ნაბურთალი საწოლს შევე მოსვენებად,
Verse: d
და გულსა სევდა შემეყარა, ვიწყე ჭირთა მოპოვნებად".
Chapter: 24
@ტარიელისა და ნესტან-დარეჯანის თათბირი და გამორჩევა
Strophe: S517/K517
Verse: a
მეტმან სევდამან მიმწურა გულსა დაცემად დანისად.
Verse: b
@ასმათის მონა შემოდგა, მე ვჯე ლაღი და ჯანი სად,
Verse: c
წიგნი მომართვა, ეწერა: "ვინ სჩან ალვისა ტანისად,
Verse: d
და ადრე მოდიო, გიბრძანებს, დაუყოვნებლად ხანისად".
Strophe: S518/K518
Verse: a
შევჯე, წავე, ბაღჩას მივე. ვითა სცნობდე ლხინთა ზომით!
Verse: b
ბაღჩა შევვლე, კოშკი დამხვდა, @ასმათ ვნახე ძირსა დგომით;
Verse: c
ვნახე : "ვსჭვრეტდი ნატირებად, ცრემლი აჩნდა ღაწვთა წთომით,
Verse: d
და დამიმძიმდა, არა ვჰკითხე; ჩემი სჭირდა მისლვა ნდომით.
Strophe: S519/K519
Verse: a
იგი ვნახე დაღრეჯილი, ესე მეტად დამიმძიმდა.
Verse: b
ვითა წინას შემომცინის, არღა ეგრე გამიღიმდა.
Verse: c
ყოლა სიტყვა არ მომიგო, ოდენ ცრემლთა გარდმოსწვიმდა,
Verse: d
და ამით უფრო დამაწყლულა, არა წყლულთა მიაქიმდა.
Strophe: S520/K520
Verse: a
ჩემნი ერთნი გონებანი მეტად შორად გამიკიდნა,
Verse: b
შინა კოშკად შემიყვანა, ფარდაგსაცა ამიზიდნა.
Verse: c
შევე, ვნახე იგი მთვარე; ჭირმან ყოვლმან უკუმრიდნა,
Verse: d
და გულსა შუქნი შემომადგნა, მაგრა გული არ დამიდნა.
Strophe: S521/K521
Verse: a
იყო არ-ნათლად ნათელი, ფარდაგსა შემომდგომელი;
Verse: b
ებურა მოშლით პირ-ოქრო რიდე^, მე მივეც რომელი,
Verse: c
მითვე მწვანითა უებრო მიწოლით ტახტსა მჯდომელი,
Verse: d
და ცრემლისა ღვარსა მოეცვა პირი, ელვათა მკრთომელი.
Strophe: S522/K522
Verse: a
ქვე წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა ვეფხი პირ-გამეხებული,
Verse: b
არცა მზე ჰგვანდა, არც მთვარე, ხე ალვა, ედემს ხებული;
Verse: c
@ასმათმან დამსვა შორს-გვარად გულსა მე ლახვარ-ხებული;
Verse: d
და მერმე წამოჯდა წარბ-შერჭმით, გამწყრალი, გარისხებული.
Strophe: S523/K523
Verse: a
მიბრძანა: "მიკვირს, რად მოხვე მშლელი პირისა მტკიცისა,
Verse: b
გამწირავი და მუხთალი, შენ, გამტეხელი ფიცისა?!
Verse: c
მაგრა ნაცვალსა პატიჟსა მიგცემსო ზენა, მი, ცისა!"
Verse: d
და ვჰკადრე: "რა გკადრო პასუხი მის ჩემგან მე უვიცისა?"
Strophe: S524/K524
Verse: a
ვთქვი: "პასუხსა ვერას გკადრებ, თუ არა ვსცნობ მე მართალსა:
Verse: b
რა შეგცოდე, რა მიქმნია უცნობოსა, ფერ-ნამკრთალსა?"
Verse: c
კვლაცა მითხრა: "რას გეუბნა მტყუანსა და შენ მუხთალსა?
Verse: d
და დიაცურად რად მოვღორდი? მე დავუწვავ ამით ალსა.
Strophe: S525/K525
Verse: a
შენ არ იცი ხვარაზმშასი საქმროდ ჩემად მოყვანება?!
Verse: b
შენ ჯდომილხარ სავაზიროდ, შენი რთულა ამას ნება,
Verse: c
შენ გასტეხე ფიცი ჩემი, სიმტკიცე და იგი მცნება,
Verse: d
და ღმერთმან ქმნა და დაგირჩინა ცუდად შენი ხელოვნება!
Strophe: S526/K526
Verse: a
გახსოვს, ოდეს "ჰაჲ-ჰაჲ-ს" ზმიდი, ცრემლნი შენნი ველთა ჰბანდეს,
Verse: b
მკურნალნი და დასტაქარნი წამალსა-ყე მოგიტანდეს?
Verse: c
მამაცისა სიცრუვეთა, ნეტარ, სხვანი რამცა ჰგვანდეს!
Verse: d
და რათგან დამთმე, მეცა დაგთმობ, ვინძი უფრო დაზიანდეს!
Strophe: S527/K527
Verse: a
ამას ვბრძანებ: ვინცა გინდა ეპატრონოს @ინდოეთსა,
Verse: b
ეგრეც მე მაქვს პატრონობა, უგზოს ვლიდენ, თუნდა გზეთსა!
Verse: c
ეგე აგრე არ იქმნების, წა, მომცთარ ხარ მოსაცეთსა,
Verse: d
და აზრნი შენნი შენვე გგვანან, მტყუანსა და შენ აგეთსა!
Strophe: S528/K528
Verse: a
ცოცხალ ვიყო, შენ @ინდოეთს, ღმერთო, ხანი ვერა დაჰყო!
Verse: b
თუ ეცადო დაყოფასა, ხორცთა შენთა სული გაჰყო!
Verse: c
სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო, ცათამდისცა ხელი აჰყო!"
Verse: d
და ესე სიტყვა დაასრულა, ყმა ატირდა, სულთქვნა, აჰ-ყო.
Strophe: S529/K529
Verse: a
თქვა: "რა მესმა ესე მისგან, მეიმედა მეტის-მეტად,
Verse: b
კვლა მიეცა თვალთა ძალი მის ნათლისა ეგრე^ ჭვრეტად.
Verse: c
აწ დავკარგე; რად არ გიკვირს, რად ცოცხალ ვარ, რად ვარ რეტად?
Verse: d
და ვაჲ, სოფელი უხანოო, რად ჰზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?
Strophe: S530/K530
Verse: a
შევჰხედენ, ვნახე სასთუნალ მუსაფი გაშლით მდებარე,
Verse: b
ავიღე, ავდეგ მე ღმრთისა და მერმე მათი მქებარე,
Verse: c
ვჰკადრე, თუ: "მზეო, დაგიწვავ^, ჩემიცა დაწვი მზე ბარე,
Verse: d
და რათგან არ მომკლავ, პასუხი ერთაი გკადრო მე ბარე.
Strophe: S531/K531
Verse: a
რომე გკადრებ, ესე სიტყვა აწ თუ ცუდად ნალიქნია,
Verse: b
ცამცა მრისხავს, მზისა შუქნი ყოლა ჩემთვის ნუ შუქნია!
Verse: c
თუ მაღირსებ გაკითხვასა, ავი არა არ მიქმნია".
Verse: d
და მან მიბრძანა: "რაცა იცი, თქვიო!", თავი დამიქნია.
Strophe: S532/K532
Verse: a
კვლაცა ვჰკადრე: "მე თუ, მზეო, შენთვის^ ფიცი გამეტეხოს,
Verse: b
ღმერთმან აწვე რისხვა მისი ზეცით ჩემთვის გაამეხოს!
Verse: c
ვისი გინდა უშენოსა პირი მემზოს, ტანი მეხოს,
Verse: d
და მაშა მაშინ რაგვარ დავრჩე, რა ლახვარი გულსა მეხოს!
Strophe: S533/K533
Verse: a
მე მეფეთა დარბაზს მიხმეს, შექმნეს დიდი ვაზირობა.
Verse: b
მათ წინასვე დაეპირა იმა ყმისა შენი ქმრობა.
Verse: c
დამეშალა, ვერ დავშლიდი, დამრჩებოდა უმეცრობა;
Verse: d
და თავსა ვუთხარ: "მიემოწმე, ჟამად გიჯობს გულმაგრობა".
Strophe: S534/K534
Verse: a
მემცა დაშლა ვითა ვჰკადრე, რათგან იგი ვერ მიმხვდარა!
Verse: b
არ იტყვის, თუ: "@ინდოეთი უპატრონოდ არ მომხდარა?
Verse: c
@ტარიელ არს მემამულე, სხვასა ჰმართებს არვის^ არა!
Verse: d
და ვის მოიყვანს, არა ვიცი, ანუ იგი ვინ მომცდარა?
Strophe: S535/K535
Verse: a
ვთქვი: "ამითა ვეღარას ვიქმ, ღონე სხვა რა მოვიგვარო";
Verse: b
თავსა ვუთხარ: "ნუ მოგიცავ, გონებაო მრავალ-გვარო!"
Verse: c
მედვა გული მხეცისაებრ, ათასჯერცა მინდორს ვარო,
Verse: d
და ვისმცა მივეც თავი შენი, შენვე რადმე არ წამგვარო?!"
Strophe: S536/K536
Verse: a
სულთა ვჰყიდდი გულისათვის, კოშკი ამად გამებაზრა;
Verse: b
იგი წვიმა და-რე-ნელდა, რომე პირველ ვარდი აზრა;
Verse: c
ვნახე, ძოწსა მარგალიტი გარე ტურფად მოემაზრა.
Verse: d
და მიბრძანა, თუ: "ეგე საქმე მემცა მართლად რად მეაზრა?!
Strophe: S537/K537
Verse: a
არ დავიჯერებ მე შენსა ღალატსა, ორგულობასა,
Verse: b
უარის ქმნასა ღმრთისასა, ამისთვის არ მადლობასა;
Verse: c
იაჯდი თავსა ჩემსა და მორჭმით @ინდოეთს ფლობასა!
Verse: d
და მე და შენ დავსხდეთ^ ხელმწიფედ, სჯობს ყოვლსა სიძე-სძლობასა".
Strophe: S538/K538
Verse: a
მე ღმრთისაებრად მომიტკბა გამწყრალი, გამქისებული,
Verse: b
ანუ მზე იყო ქვეყანად, ან მთვარე პირ-გავსებული;
Verse: c
ახლოს დამისვა, მაღირსა აქამდის არ-ღირსებული;
Verse: d
და მეუბნებოდა, დამივსო ცეცხლი ამითა გზებული.
Strophe: S539/K539
Verse: a
მიბრძანა, თუ: "გონიერი ხამს აროდეს არ აჩქარდეს,
Verse: b
რაცა სჯობდეს, მოაგვაროს, საწუთროსა დაუწყნარდეს;
Verse: c
თუ სასიძო არ მოუშვა, ვა თუ მეფე გაგიმწარდეს,
Verse: d
და შენ და ისი წაიკიდნეთ, @ინდოეთი გარდაქარდეს!
Strophe: S540/K540
Verse: a
კვლა თუ სიძე შემოუშვა, მე შემირთოს, იყოს ასდენ,
Verse: b
ერთმანერთსა გავეყარნეთ, ძოწეულნი გაგვიფლასდენ,
Verse: c
მათ მორჭმულთა მოივლინონ, ჩვენ პატიჟნი გაგვიასდენ,
Verse: d
და ესე ამბად არ ეგების, რომე სპარსნი გაგვიხასდენ".
Strophe: S541/K541
Verse: a
მე ვჰკადრე: "ღმერთმან აშოროს მას ყმასა შენი ქმარობა!
Verse: b
რა შემოვიდენ @ინდოეთს, შევიგნა მათი გვარობა,
Verse: c
ვუჩვენო ჩემი ძალ-გული და ჩემი მეომარობა:
Verse: d
და ასრე დავხოცნე, შეეძლოს აღარა^, არ, სახმარობა!"
Strophe: S542/K542
Verse: a
მიბრძანა, თუ: "ხამს დიაცი დიაცურად, საქმე-დედლად,
Verse: b
დიდსა სისხლსა ვერ შეგაქმნევ, ვერ ვიქმნები შუა კედლად:
Verse: c
რა მოვიდეს სიძე, მოკალ მისთა სპათა აუწყვედლად.
Verse: d
და ქმნა მართლისა სამართლისა ხესა შეიქმს ხმელსა ნედლად.
Strophe: S543/K543
Verse: a
ასრე ქმენ, ჩემო ლომო და მჯობო ყოველთა გმირთაო,
Verse: b
მოპარვით მოკალ სასიძო, ლაშქართა ნუ მოირთაო,
Verse: c
მისთა სპათაცა ნუ დაჰხოც, ზროხათა ვითა, ვირთაო, -
Verse: d
და დიადი სისხლი უბრალო კაცმანმცა ვით იტვირთაო?
Strophe: S544/K544
Verse: a
იგი რა მოჰკლა, ეუბენ პატრონსა, ჩემსა მამასა,
Verse: b
ჰკადრე, თუ: "სპარსთა ვერა ვიქმ @ინდოეთისა ჭამასა,
Verse: c
ჩემია მკვიდრი მამული, არ მივსცემ არცა დრამასა,
Verse: d
და არ დამეხსნები, გაგიხდი ქალაქსა ვითა ტრამასა!"
Strophe: S545/K545
Verse: a
ჩემი ყოლა ნურა გინდა - სიყვარული, ნუცა ნდომა,
Verse: b
ამით უფრო მოგეცემის სამართლისა შენ მოხდომა;
Verse: c
ქმნას მეფემან ყელ-მოტეხით შემოხვეწა, შემოკვდომა,
Verse: d
და ხელთა მოგცემს თავსა ჩემსა, შეგვფერობდეს ერთგან სხდომა".
Strophe: S546/K546
Verse: a
ესე მეტად მომეწონა თათბირი და გამორჩევა,
Verse: b
ჩემთა მტერთა დავაქადე^ დასახოცლად ხრმლისა ქნევა;
Verse: c
მერმე ავდეგ წამოსავლად, მან დამიწყო ქვევე წვევა,
Verse: d
და მწადდა, მაგრა ვერ შევჰმართე შეჭიდება, შემოხვევა.
Strophe: S547/K547
Verse: a
ხანი დავყავ, გავეყარე, მაგრა გავხე ვითა ხელი.
Verse: b
@ასმათ წინა ჩამომიძღვა, ჩამდიოდა ცრემლი ცხელი.
Verse: c
ჭირი ბევრჯელ ვაათასი, ლხინი ჩემი ვაერთხელი,
Verse: d
და მერმე წასლვა არა მწადდა, ამად მივალ არ-ფიცხელი".
Chapter: 25
ხვარაზმშას შვილის @ინდოეთს მოსლვა საქორწილოდ და @ტარიელისაგან მისი მოკლვა
Strophe: S548/K548
Verse: a
მოვიდა კაცი: "სასიძო მოვაო", მოსლვა გვახარა,
Verse: b
მაგრა თუ ღმერთი რას უზამს, არა იცოდა, გლახ, არა;
Verse: c
მეფესა მიჰხვდა სიამე, არ სიტყვა ივაგლახა რა,
Verse: d
და მიბრძანა, ახლოს მიმისვა, "მოდიო", თავი დახარა.
Strophe: S549/K549
Verse: a
მიბრძანა: "ჩემთვის ესე დღე ლხინი და სიხარულია.
Verse: b
გარდავიხადოთ ქორწილი, ხამს ვითა დასა, სრულია;
Verse: c
კაცნი გავგზავნნეთ, მოვიღოთ ყოვლგნით საჭურჭლე სრულია,
Verse: d
და უხვად გავსცემდეთ, ვავსებდეთ, სიძუნწე უმეცრულია".
Strophe: S550/K550
Verse: a
მე გავგზავნენ ყოვლგნით^ კაცნი საჭურჭლეთა წამომხმელნი;
Verse: b
სასიძოცა მოგვივიდა, იყვნეს ხანსა არ-დამზმელნი;
Verse: c
შიგნით ჩვენნი გაეგებნეს, გარეთ მოდგეს ხვარაზმელნი;
Verse: d
და მათ ლაშქართა ერთგან მყოფთა ვერ იტევდეს ვერცა ხმელნი.
Strophe: S551/K551
Verse: a
მეფემან ბრძანა: "მოკაზმეთ კარვითა მოედანია,
Verse: b
გამოისვენოს სიძემან, დაყოს ცოტაი ხანია;
Verse: c
მუნ მისად ნახვად გავიდენ უშენოდ სპანი სხვანია,
Verse: d
და შენ აქა ნახენ^, კმარიან იქა ნახვისად ყმანია".
Strophe: S552/K552
Verse: a
მოედანს დავდგით კარვები წითლისა ატლასებისა.
Verse: b
მოვიდა სიძე, გარდახდა, დღე, ჰგვანდა, არს აღვსებისა,
Verse: c
შეიქმნა გასლვა შიგანთა, ჯარია მუნ ხასებისა,
Verse: d
და დაიწყეს დგომა ლაშქართა თემ-თემად, დას-დასებისა.
Strophe: S553/K553
Verse: a
მე დავშვერ, ვითა წესია საურავ-გარდახდილისა;
Verse: b
შინა წამოვე, მაშვრალსა ქმნა მომნდომოდა ძილისა;
Verse: c
მონა მოვიდა, მომართვა წიგნი @ასმათის ტკბილისა:
Verse: d
და "ადრე მოდიო, გიბრძანებს მსგავსი ალვისა ზრდილისა".
Strophe: S554/K554
Verse: a
ცხენისაგან არ გარდავხე, წავე ფიცხლა, დავჰმორჩილდი;
Verse: b
ქალი დამხვდა ნატირები, ვჰკითხე: "ცრემლსა რასა ჰმილდი?"
Verse: c
მითხრა: "შენი შესწრობილი ტირილსამცა ვით ავსცილდი?
Verse: d
და გაუწყვედლად ვით გამართლო? რაგვარადმცა გავვაქილდი?!"
Strophe: S555/K555
Verse: a
შევედით, ვნახეთ ბალიშსა ზედა წარბ-შერჭმით^ მჯდომარე;
Verse: b
მზე ვეღარას იქმს მის მეტსა, მას გაენათლა რომ არე,
Verse: c
წავდეგ, მიბრძანა: "რასა სდგა? დღე მიგიჩს წინ საომარე!
Verse: d
და ანუ გამწირე, მიტყუე და კვლაცა მოიმცდომარე?!"
Strophe: S556/K556
Verse: a
მე მეწყინა, აღარა ვთქვი, ფიცხლა გარე შემოვბრუნდი.
Verse: b
უკუვჰყივლე: "აწ გამოჩნდეს, არ მინდოდეს, ვისცა ვუნდი!
Verse: c
ქალი ომსა რაგვარ მაწვევ, აგრე ვითა დავძაბუნდი?"
Verse: d
და შინა მოვე, მოკლვა მისი დავაპირე, არ დავყმუნდი.
Strophe: S557/K557
Verse: a
ასსა ვუბრძანე მონასა: "საომრად დაემზადენით!"
Verse: b
შევსხედით, გავვლეთ ქალაქი, არავის გავეცხადენით.
Verse: c
კარავსა შევე, იგი ყმა ვითა წვა, ზარ-მაც თქმად ენით,
Verse: d
და უსისხლოდ მოვკალ იგი გლახ, თუცა ხმდა სისხლთა დადენ.ით
Strophe: S558/K558
Verse: a
კარვის კალთა ჩახლათული ჩავჭერ, ჩავაკარაბაკე,
Verse: b
ყმასა ფერხთა მოვეკიდე, თავი სვეტსა შევუტაკე,
Verse: c
წინა მწოლთა დაიზახნეს, გლოვა მიჰხვდა საარაკე;
Verse: d
და ცხენსა შევჯე, წამო-ცა-ვე; ჯაჭვი მეცვა საკურტაკე.
Strophe: S559/K559
Verse: a
ხმა დამივარდა, შეიქმნა ზახილი მოსაწევარი;
Verse: b
წამოვე, წევნა დამიწყეს, დავხოცე ჩემი მდევარი.
Verse: c
ქალაქი მქონდა მაგარი, მტერთაგან მოურევარი,
Verse: d
და მუნ შიგან შევე მშვიდობით, ამოდ იგივე მე ვარი!
Strophe: S560/K560
Verse: a
კაცნი გავგზავნენ, ვაცნობე ყოვლგან ლაშქარსა ყველასა:
Verse: b
"აქა მომმართეთ, ვინცაღა ჩემსა იქმოდეთ შველასა".
Verse: c
არ გაწყდა მოსლვა მდევართა ღამესა დია ბნელასა,
Verse: d
და ჩემი რა ცნიან, სცვიდიან თავებსა მათსა მრთელასა.
Strophe: S561/K561
Verse: a
ცისკრად ავდეგ, შევეკაზმე, რა გათენდა ღამე დილად,
Verse: b
ვნახენ სამნი დიდებულნი მეფისაგან მოგზავნილად;
Verse: c
ებრძანა, თუ: "ღმერთმან იცის, გამეზარდე ვითა შვილად,
Verse: d
და ჩემი ასრე რად შესცვალე სიხარული სიმძიმილად?
Strophe: S562/K562
Verse: a
ხვარაზმშას სისხლი უბრალო სახლად რად დამადებინე?
Verse: b
თუ ჩემი ქალი გინდოდა, რად არა შემაგებინე?
Verse: c
მე, ბერსა შენსა გამზრდელსა, სიცოცხლე მაარმებინე,
Verse: d
და დღედ სიკვდილამდის შენიცა თავი არ მაახლებინე!"
Strophe: S563/K563
Verse: a
მე შევუთვალე: "მეფეო, ვარ უმაგრესი რვალისა,
Verse: b
თვარა რად მიშლის სიკვდილსა ცეცხლი სირცხვილთა ალისა?
Verse: c
მაგრა, თვით იცით, ხელმწიფე ხამს მქმნელი სამართალისა,
Verse: d
და მე, თქვენმან მზემან, მაშოროს ნდომა თქვჳენისა ქალისა!
Strophe: S564/K564
Verse: a
იცით, ინდოთა სამეფო რაზომი სრა-საჯდომია! -
Verse: b
ერთიღა მე ვარ მემკვიდრე, - ყველაი თქვენ მოგხდომია:
Verse: c
ამოწყდა მათი ყველაი, მამული თქვენ დაგრჩომია;
Verse: d
და დღესამდის ტახტი უჩემოდ არავის არ მოჰნდომია!
Strophe: S565/K565
Verse: a
ვერ გათნევ, თქვენმან კეთილმან, აწ ეგე არ-მართალია:
Verse: b
ღმერთმან არ მოგცა ყმა შვილი, გიზის ერთაი ქალია,
Verse: c
ხვარაზმშა დაჰსვა ხელმწიფედ, დამრჩების რა ნაცვალია?
Verse: d
და სხვა მეფე დაჯდეს @ინდოეთს, მე მერტყას ჩემი ხრმალია?
Strophe: S566/K566
Verse: a
შენი ქალი არად მინდა, გაათხოვე, გამარიდე!
Verse: b
@ინდოეთი ჩემი არის, არვის მივსცმე ჩემგან კიდე.
Verse: c
ვინცა ჩემსა დამეცილოს, მისით მასცა ამოვფხვრიდე,
Verse: d
და სხვად მეშველსა გარეგანსა, მომკალ, ვისცა ვინატრიდე!"
Chapter: 26
ამბვის ცნობა @ტარიელისაგან @ნესტან-დარეჯანის დაკარგვისა
Strophe: S567/K567
Verse: a
ესე კაცნი გამეგზავნნეს, გონებასა გავეშმაგე.
Verse: b
რომე მისი ვერა მეცნა, ამას უფრო დავედაგე.
Verse: c
მას ზღუდესა გარდავადეგ, მინდორთაკე რომე ვაგე,
Verse: d
და მესმა საქმე საშინელი, თუცა თავი ვერ წავაგე.
Strophe: S568/K568
Verse: a
გამოჩნდეს ორნი ქვეითნი, მე მივეგებე წინა-რე.
Verse: b
ქალი ჰყვა ერთსა მონასა, ვცანცა, თუ მოღმა ვინ არე:
Verse: c
თავ-გაგლეჯილი @ასმათი, პირსა სისხლ-ჩამომდინარე,
Verse: d
და აღარ მიყივლა ღიმილით, არცაღა გამიცინა-რე.
Strophe: S569/K569
Verse: a
იგი ვნახე, დავებნივე, გონებანი გამიშმაგნა; .
Verse: b
შორით ვუხმე: "რას შიგან ვართ, ანუ ცეცხლმან რად დაგვდაგნა?"
Verse: c
მან საბრალოდ შემომტირნა, ძლივ სიტყვანი გამოაგნა,
Verse: d
და მითხრა: "ღმერთმან სიმგრგვლე ცისა ჩვენთვის რისხვით წამოგრაგნა".
Strophe: S570/K570
Verse: a
ახლოს მივე, კვლაცა ვჰკითსე: "რას შიგან ვართ? თქვი მართალი!"
Verse: b
კვლა საბრალოდ ამიტირდა, კვლა მოედვა ამით ალი,
Verse: c
დიდხან სიტყვა ვერა მითხრა, მისთა ჭირთა ნაათალი,
Verse: d
და მკერდსა წითლად უღებვიდა სისხლი ღაწვთა ნაწვეთალი.
Strophe: S571/K571
Verse: a
მერმე მითხრა: "მოგახსენებ, ესე რადმცა დაგიმალე?
Verse: b
მაგრა ვითა გაგახარნე, შენცა აგრე შემიწყალე:
Verse: c
ნუ მაცოცხლებ, ნუ დამარჩენ, შემიხვეწე, შემიბრალე,
Verse: d
და დამხსენ ჩემსა საწუთროსა, ღმერთსა შენსა მიავალე!"
Strophe: S572/K572
Verse: a
მიამბო: "ოდეს სასიძო მოჰკალ და ხმა დაგივარდა,
Verse: b
მეფესა ესმა, აიჭრა, მართ მისგან გასატკივარდა,
Verse: c
შენ დაგიზახნა: "მიხმეთო", ხმა-მაღლად გახმამყივარდა;
Verse: d
და მოგნახეს, შინა ვერ გპოვეს, მით მეფე გამომჩივარდა.
Strophe: S573/K573
Verse: a
ჰკადრეს: "აქა აღარ არის, კარნი სადმე გაუვლიან".
Verse: b
მეფე ბრძანებს: "ვიცი, ვიცი, მეტად კარგად შემიგნიან:
Verse: c
მას უყვარდა ქალი ჩემი, სისხლნი ველთა მოუღვრიან,
Verse: d
და რა ნახიან ერთმანერთი, არ-შეხედვა ვერ დათმიან.
Strophe: S574/K574
Verse: a
აწ, თავმან ჩემმან, მას მოვჰკლავ, ჩემად დად ვინცა მადესა!
Verse: b
მე ღმრთისა ვუთხარ, დაუბამს მას ეშმაკისა ბადესა!
Verse: c
მათ ბოზ-კუროთა ასეთი რა მისცეს, რა უქადესა?
Verse: d
და თუ დავარჩინო, ღმერთი ვგმო! მისად პატიჟად მზად ეს-ა".
Strophe: S575/K575
Verse: a
მის მეფისა წესი იყო: თავი მისი ძვირად ფიცის,
Verse: b
და, თუ ფიცის, არ გატეხის, მასვე წამსა დაამტკიცის.
Verse: c
ესე წყრომა მეფისაგან ვისცა ესმა, ვინცა იცის,
Verse: d
და მან უამბო @დავარ ქაჯსა, ვინ გრძნებითა ცაცა იცის.
Strophe: S576/K576
Verse: a
@დავარს, დასა მეფისასა, უთხრა ვინმე ღმრთისა მტერმან:
Verse: b
"თავი ფიცა ძმამან შენმან, არ დაგარჩენს, იცის ერმან".
Verse: c
მან ეგრე თქვა: "უბრალო ვარ, იცის ღმერთმან სახიერმან!
Verse: d
და ვისგან მოვკვდე, ვისთვის მოვკვდე, მიიხვედროს იგი ვერ მან".
Strophe: S577/K577
Verse: a
პატრონი ჩემი აგრევე იყო, წამოხვე შენ ოდეს;
Verse: b
შენეულნივე რიდენი ებურნეს, ტურფად ჰშვენოდეს.
Verse: c
@დავარ მოსთქმიდა სიტყვათა, რომელნი არა მსმენოდეს:
Verse: d
და "ბოზო, შენ ბოზო, რად მომკალ? ვეჭვ, შენცა არა გლხენოდეს!
Strophe: S578/K578
Verse: a
როსკიპო, ბოზო დიაცო, საქმრო რად მოაკლვევინე?
Verse: b
ანუ სისხლითა მისითა ჩემი რად მოაზღვევინე?
Verse: c
არ ცუდად მომკლავს ძმა ჩემი. რა გიყავ, რა გაქმნევინე?
Verse: d
და აწ, ღმერთსა უნდეს, ვერ მიჰხვდე, ვის ესე დააშლევინე!"
Strophe: S579/K579
Verse: a
ხელი მიჰყო, წამოზიდნა, თმანი გრძელნი დაუფუშნა,
Verse: b
დაალება, დაალურჯა, მედგრად პირნი მოიქუშნა.
Verse: c
მან პასუხი ვერა გასცა, ოდენ სულთქვნა, ოდენ უშნა,
Verse: d
და ქალმან შავმან ვერა არგო, ვერცა წყლულნი დაუშუშნა.
Strophe: S580/K580
Verse: a
რა დავარ გაძღა ცემითა, მისითა დალურჯებითა,
Verse: b
წამოდგეს ორნი მონანი, პირითა მით ქაჯებითა, .
Verse: c
მათ კიდობანი მოჰქონდა, ეუბნეს არ აჯებითა,
Verse: d
და მას შიგან ჩასვეს იგი მზე, ჰგავს, იქმნა დარაჯებითა.
Strophe: S581/K581
Verse: a
მან უთხრა: "წადით, დაკარგეთ მუნ, სადა ზღვისა ჭიპია;
Verse: b
წმიდისა წყლისა ვერ ნახოს მყინვარე, ვერცა ლიპია";
Verse: c
მათ გაეხარნეს, ხმა-მაღლად იყივლეს: "იპი, იპია".
Verse: d
და ესე ვნახე და არ მოვკვე, არა მგავს არცა სიპია.
Strophe: S582/K582
Verse: a
ზღვითკე გაარნეს სარკმელნი, მაშინვე გაუჩინარდა.
Verse: b
@დავარ თქვა: "მქმნელი ამისი ვინ არ დამქოლოს, ვინ არ, და-!
Verse: c
ვირე მომკლვიდეს, მოვკვდები, სიცოცხლე გასაწყინარდა".
Verse: d
და დანა დაიცა, მო-ცა-კვდა, დაეცა, გასისხლმდინარდა.
Strophe: S583/K583
Verse: a
რად არ მიკვირვებ ცოცხალსა, მე ლახვარ-დაუსობელსა!
Verse: b
აწ იგი მიყავ, რა მმართებს ამისსა მახარობელსა!
Verse: c
ზენაარ, დამხსენ სიცოცხლე სულთადგმა-დაუთმობელსა!"
Verse: d
და საბრალოდ ცრემლსა ადენდა უკლებსა, დაუშრობელსა.
Strophe: S584/K584
Verse: a
მე ვუთხარ: "დაო, რად მოგკლა, ანუ რა შენი ბრალია?
Verse: b
რამცა ვქმენ ნაცვლად, თვით რომე მისი ჩემზედა ვალია!
Verse: c
აწ თავსა მისად საძებრად მივსცემ, სად კლდე და წყალია".
Verse: d
და სრულად გავქვავდი, შემექმნა გული მართ ვითა სალია.
Strophe: S585/K585
Verse: a
მეტმან ზარმან გამაშმაგა, მომიკიდა ცხრო და თრთოლა;
Verse: b
გულსა ვუთხარ: "ნუ მოჰკვდები, არას გარგებს ცუდი წოლა,
Verse: c
გიჯობს გაჭრა ძებნად მისად, გავარდნა და ველთა რბოლა.
Verse: d
და - აჰა ჟამი, ვისცა გინდა ჩემი თანა წამოყოლა!"
Strophe: S586/K586
Verse: a
შევე, ფიცხლად^ შევეკაზმე, ცხენსა შევჯე შეკაზმული;
Verse: b
ას სამოცი კარგი მოყმე, ჩემსა თანა ხან-დაზმული,
Verse: c
წამომყვა და წამოვედით კართა გარე დარაზმული,
Verse: d
და ზღვის პირს მივე, ნავი დამხვდა, მენავემან მნახა ზმული.
Strophe: S587/K587
Verse: a
ნავსა შევჯე, ზღვასა შევე, ზღვასა შიგან გავალაგდი,
Verse: b
არსით ნავი მომავალი უნახავად არ დავაგდი;
Verse: c
მოველოდი, არა მესმა, შმაგი უფრო გა-ვე-ვშეაგდი,
Verse: d
და რომე სრულად მომიძულვა, ღმერთსა თურე ასრე ვსძაგდი.
Strophe: S588/K588
Verse: a
რომე დავყავ წელიწადი, თვე თორმეტი გამეოცა,
Verse: b
მაგრა მისი მნახავიცა სიზმრივ კაცი არ მეოცა;
Verse: c
თანა-მყოლი ყველაკაი ამომიწყდა, დამეხოცა,
Verse: d
და ვთქვი, თუ: "ღმერთსა ვერას ვჰკადრებ, რაცა სწადდეს, აგრე ვყო-ცა".
Strophe: S589/K589
Verse: a
ზღვა-ზღვა ცურვა მომეწყინა, მით გამოვე ზღვისა პირსა,
Verse: b
გული სრულად გამიმხეცდა, არ ვუსმენდი არც ვაზირსა;
Verse: c
ყველაკაი დამეფანტა, დაჰრჩომოდა რაცა ჭირსა.
Verse: d
და კაცსა ღმერთი არ გასწირავს ასრე, მისგან განაწირსა!
Strophe: S590/K590
Verse: a
ერთაი ესე @ასმათი და დამრჩეს ორნი მონანი,
Verse: b
ჩემნი გულისა მდებელნი და ჩემნი შემაგონანი.
Verse: c
მისნი ვერა ვცნენ ამბავნი ვერცა დრამისა წონანი,
Verse: d
და ტირილი მიჩნდის ლხინად და მდინდიან ცრემლთა ფონანი.
Chapter: 27
ამბავი @ნურადინ-ფრიდონისა, ოდეს @ტარიელს შეეყარა
Strophe: S591/K591
Verse: a
ღამით მევლო, მოვიდოდი, ზღვისა პირსა აჩნდეს ბაღნი;
Verse: b
ჰგვანდეს ქალაქს, ვეახლენით, ცალ-კერძ იყვნეს კლდეთა ნაღნი;
Verse: c
არ მეამის კაცთა ნახვა, მიდაღვიდეს გულსა დაღნი;
Verse: d
და მუნ გარდავხე მოსვენებად, დამხვდეს რამე ხენი ლაღნი.
Strophe: S592/K592
Verse: a
ხეთა ძირსა მივიძინე, მათ მონათა ჭამეს პური;
Verse: b
მერმე ავდეგ სევდიანი, მიღამებდა გულსა მური:
Verse: c
ვერა მეცნა ეგზომ გრძელად ვერ ჭორი და ვერ დასტური,
Verse: d
და ველთა ცრემლი ასოვლებდა, თვალთა ჩემთა მონაწური.
Strophe: S593/K593
Verse: a
ზახილი მესმა. შევხედენ, მოყმე ამაყად ყიოდა,
Verse: b
შემოირბევდა^ ზღვის პირ-პირ, მას თურე წყლული სტკიოდა;
Verse: c
ხრმლისა ნატეხი დასვრილი აქვს, სისხლი ჩამოსდიოდა,
Verse: d
და მტერთა ექადდა, წყრებოდა, იგინებოდა, ჩიოდა.
Strophe: S594/K594
Verse: a
ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, აწ ესე მე მითქს რომელი,
Verse: b
მართ ვითა ქარი მოქროდა გაფიცხებული, მწყრომელი;
Verse: c
მონა მივსწიე, მისისა შეყრისა ვიყავ მნდომელი;
Verse: d
და შევსთვალე: "დადეგ, მიჩვენე, ლომსა ვინ გაწყენს, რომელი?"
Strophe: S595/K595
Verse: a
მას მონასა არა უთხრა, არცა სიტყვა მოუსმინა;
Verse: b
ფიცხლა შევჯე, ჩავეგებე, მე ჩავუსწარ, ჩავე წინა,
Verse: c
ვუთხარ: "დადეგ, გამაგონე, შენი საქმე მეცა მინა!"
Verse: d
და შემომხედნა, მოვეწონე, სიარული დაითმინა.
Strophe: S596/K596
Verse: a
გამიცადა, ღმერთსა ჰკადრა: "შენ ასეთი^ ხენი ვით ჰხენ!"
Verse: b
მერმე მითხრა: "მოგახსენებ, აწ სიტყვანი რომე მკითხენ:
Verse: c
იგი მტერნი გამილომდეს, აქანამდის რომე ვითხენ,
Verse: d
და უკაზმავსა მიღალატეს, საჭურველნი ასრე ვითხენ".
Strophe: S597/K597
Verse: a
მე ვუთხარ: "დადეგ, დაწყნარდი, გარდავხდეთ ძირსა ხეთასა;
Verse: b
არ შეუდრკების ჭაბუკი კარგი მახვილთა კვეთასა.
Verse: c
თანა წამომყვა, წავედით უტკბოსნი მამა-ძეთასა.
Verse: d
და მე გავეკვირვე ჭვრეტასა მის ყმისა სინაზეთასა.
Strophe: S598/K598
Verse: a
ერთი მონა დასტაქარი მყვა და წყლულნი შეუხვივნა,
Verse: b
ისრის პირნი ამოუხვნა, დაკოდილნი არ ატკივნა.
Verse: c
მერმე ვჰკითხე: "ვინ ხარ, ანუ მკლავმან შენმან ვისგან ივნა?"
Verse: d
და საამბობლად დამირიგდა, თავი მისი გაამჩივნა.
Strophe: S599/K599
Verse: a
პირველ მითხრა: "არა ვიცი, რა ხარ, ანუ რას გამსგავხო?
Verse: b
ანუ ეგრე რამ დაგლია, ანუ პირველ რამ გაგავსო?
Verse: c
რამან შეგქმნა მოყვითანოდ^, ვარდ-გიშერი რომე ჰრგავსო?
Verse: d
და ღმერთმან მისგან ანთებული სანთელიცა რად დაგავსო?
Strophe: S600/K600
Verse: a
@მულღაზანზარის ქალაქი, ახლოს მე მაქვსო რომელი,
Verse: b
@ნურადინ-ფრიდონ სახელ მძეს, მეფე ვარ მუნა მჯდომელი;
Verse: c
ესე საზღვარი ჩემია, სადა ხარ გარდამხდომელი,
Verse: d
და ცოტა მაქვს, მაგრა ყოველგნით სიკეთე-მიუწდომელი.
Strophe: S601/K601
Verse: a
მამის ძმა და მამა-ჩემი პაპამ^ ჩემმან გაყვნა ოდეს,
Verse: b
ზღვასა შიგან კუნძულია, - ჩემად წილად მას იტყოდეს, -
Verse: c
თვით ბიძასა ჩემსა მიჰხვდა, ვისთა შვილთა აწ დამკოდეს;
Verse: d
და მათკენ^ დარჩა სანადირო, არ მივსცემდი, მომერჩოდეს.
Strophe: S602/K602
Verse: a
დღეს გამოვე ნადირობას^, ზღვისა პირსა ვინადირე,
Verse: b
მუნა გასვლა^ მომნდომოდა, მით მრეკალი არ ვახშირე;
Verse: c
სპათა ვუთხარ: "მომიცადეთ, მოვიდოდე მეცა ვირე!"
Verse: d
და ხუთთა ოდენ ბაზიერთა მეტი არა დავიჭირე.
Strophe: S603/K603
Verse: a
ნავითა გავე, ზღვისაგან შტო რამე გამოვიდოდა.
Verse: b
არა^ მოვჰკრეფდი გამყოფთა, ვთქვი, ჩემთა რად დავჰრიდო, და-?
Verse: c
დამეძაბუნნეს, სიმრავლე მე მათი არ გამვიდოდა,
Verse: d
და ვნადირობდი და ვიზახდი, ხმა ჩემი არ უდიდოდ-ა.
Strophe: S604/K604
Verse: a
მართლად იჯავრეს, წუნობა მათი თუ ესრე ხმდა ვითა!
Verse: b
გამომეპარნეს^ ლაშქარნი, გზანი შემიკრეს^ ნავითა,
Verse: c
თვით ბიძასძენი ჩემნიცა შესხდეს მათითა თავითა,
Verse: d
და ჩემთა გაუხდეს ლაშქართა ომად თავისა მკლავითა.
Strophe: S605/K605
Verse: a
მათი მესმა, დავინახე ზახილი და ხრმალთა ელვა,
Verse: b
ნავი ვსთხოვე მენავეთა, მით ვიყივლე მე ერთხელ ვა,
Verse: c
ზღვასა შევე, მომეგება მეომარი ვითა ღელვა,
Verse: d
და სწადდა, მაგრა ვეღარა ქმნეს ჩემი ზედა წამოქელვა.
Strophe: S606/K606
Verse: a
კვლა სხვანი დიდნი ლაშქარნი უკანა მომეწეოდეს,
Verse: b
იქით და აქათ მომიხდეს, ერთგნით ვერ მომერეოდეს,
Verse: c
არ მომწურვოდეს წინანი, ზურგით მესროდეს მე ოდეს,
Verse: d
და ხრმალსა მივენდევ, გამიტყდა, ისარნი დამელეოდეს.
Strophe: S607/K607
Verse: a
მომეჯარნეს, ვეღარა ვქმენ, ნავით ცხენი გარდვიხლტუნვე,
Verse: b
ზღვა-ზღვა ცურვით წამოვუვე, ჩემნი მჭვრეტნი^ გავაცბუნვე;
Verse: c
თანა-მყოლნი ყველაკანი დამიხოცნეს, დამრჩეს მუნვე,
Verse: d
და ვინცა მდევდის, ვერ შემომხვდის, მივუბრუნდი, მივაბრუნვე.
Strophe: S608/K608
Verse: a
აწ იგი იქმნას, რაცაღა ენებოს ღმრთისა წადილსა!
Verse: b
ვეჭვ, ჩემი სისხლი^ არ შეჰრჩეს^, ძალი შემწევდეს^ ქადილსა!
Verse: c
ოხრად გავუხდი ყოფასა მათ საღამოსა და დილსა,
Verse: d
და ვუხმობ ყვავთა და ყორანთა, მათ ზედა ვაქმნევ ხადილსა!"
Strophe: S609/K609
Verse: a
ამა ყმამან შემიკვეთა, გული მისკე მიმიბრუნდა.
Verse: b
მოვახსენე: "აჩქარება შენი ყოლა არა უნდა,
Verse: c
მეცა თანა წამოგყვები, დაიხოცნენ იგი მუნ, და-!
Verse: d
და ჩვენ ორთავე მეომარი განაღამცა შეგვიძრწუნდა!.
Strophe: S610/K610
Verse: a
ესეცა ვუთხარ: "ამბავი ჩემი არ გაგეგონების,
Verse: b
უფრორე წყნარად გიამბობ, თუ ჟამი ჩვენ გვექონების".
Verse: c
მან მითხრა: "ლხინი საჩემო მაგას არ შეეწონების!
Verse: d
და დღედ სიკვდილამდის სიცოცხლე შენ ჩემი დაგემონების".
Strophe: S611/K611
Verse: a
მივედით მისსა ქალაქსა ტურფასა, მაგრა ცოტასა;
Verse: b
გამოეგებნეს ლაშქარნი, ისხემდეს^ მისთვის ოტასა,
Verse: c
პირსა იხოკდეს, გაჰყრიდეს ნახოკსა ვით ნაფოტასა,
Verse: d
და ეხვეოდიან, ჰკოცნიდეს ხრმალსა და სალტე-კოტასა.
Strophe: S612/K612
Verse: a
კვლა მოვეწონე, ვეტურფე მე მისი გარდნაკიდარი;
Verse: b
შემასხმიდიან ქებასა: "მზეო, შენ ჩვენთვის იდარი!"
Verse: c
მივედით, ვნახეთ ქალაქი მისი ტურფა და მდიდარი,
Verse: d
და ყველასა ტანსა ემოსა ზარქაში განაზიდარი.
Chapter: 28
შველა @ტარიელისაგან @ფრიდონისა
Strophe: S613/K613
Verse: a
მოჯობდა, ომი შეეძლო, ხმარება ცხენ-აბჯარისა;
Verse: b
დავკაზმეთ ნავი, კატარღა და რიცხვი სპათა ჯარისა;
Verse: c
კაცი ხმდა, მისთა მჭვრეტთათვის ღონემცა ეაჯა რისა!
Verse: d
და აწ გითხრა ომი მოყმისა, მებრძოლთა დამსაჯარისა.
Strophe: S614/K614
Verse: a
მათი მესმა დაპირება, ჩაბალახთა ჩამობურვა;
Verse: b
ნავი წინა მომეგება, არა ვიცი, იყო^ თუ რვა.
Verse: c
ფიცხლა ზედა შევეჯახე, მათ დაიწყეს ამოდ ცურვა;
Verse: d
და ქუსლი ვჰკარ და დავუქცივე, დაიზახეს დიაცურ ვა!
Strophe: S615/K615
Verse: a
კვლა სხვასა მივე, მოვჰკიდე ხელი ნავისა ბაგესა,
Verse: b
ზღვასა დავანთქენ, დავხოცენ, ომიმცა რაღა აგესა!
Verse: c
სხვანი გამექცეს, მიჰმართეს მათ მათსა საქულბაგესა;
Verse: d
და ვინცა მიჭვრეტდეს, უკვირდა, მაქებდეს, არ მაძაგესა.
Strophe: S616/K616
Verse: a
ზღვა გავიარეთ, გავედით, შემოგვიტივეს ცხენია,
Verse: b
კვლა შევიბენით, შეიქმნა^ ომისა სიმარცხენია^.
Verse: c
მუნ მომეწონა^ @ფრიდონის სიქველე-სიფიცხენია^:
Verse: d
და იბრძვის ლომი და პირად მზე, იგი ალვისაც ხენია.
Strophe: S617/K617
Verse: a
თვით ორნივე ბიძასძენი მისნი ხრმლითა ჩამოყარნა,
Verse: b
ხელნი წმიდად გარდეკვეთნეს, იგი ასრე ასაპყარნა,
Verse: c
მოიყვანნა მხარ-დაკრულნი, ერთმან ორნი, არ დაყარნა,
Verse: d
და მათნი ყმანი გაამტირლნა, მისნი სპანი^ ამაყარნა.
Strophe: S618/K618
Verse: a
მათნი ლაშქარნი გაგვექცეს; ვეცენით, გა-ცა-ვფანტენით.
Verse: b
ფიცხლად^ წავუღეთ ქალაქი, არ თავნი გავაზატენით^;
Verse: c
ქვითა დავჰლეწეთ წვივები, ჩვენ იგი გავანატენით.
Verse: d
და მომკალ, თუ^ ლარი დაჰლიოთ ან აკიდებით, ან ტენით.
Strophe: S619/K619
Verse: a
@ფვრიდონ ნახნა საჭურჭლენი და ბეჭედნი მისნი დაჰსხნა.
Verse: b
თვით ორნივე ბიძასძენი დაპყრობილნი წამოასხნა.
Verse: c
მისად^ ნაცვლად სისხლნი მათნი მოღვარნა და ველთა ასხნა;
Verse: d
და ჩემი თქვეს, თუ: "ღმერთსა მადლი, ვინ ალვისა ხენი ასხნა!"
Strophe: S620/K620
Verse: a
მივედით, მოქალაქეთა ზარი ჩნდა, რომე ზმიდიან,
Verse: b
აჯათა^ მქმნელნი მჭვრეტელთა გულსა მუნ დააბმიდიან;
Verse: c
მე და @ნურადინს ყველანი ქებასა შეგვასხმიდიან,
Verse: d
და გვითხრობდეს: "მკლავთა თქვენთაგან ჯერთ მათნი სისხლნი მიდიან!"
Strophe: S621/K621
Verse: a
ლაშქარნი @ფრიდონს მეფედ და მიხმობდეს მეფეთ-მეფობით,
Verse: b
თვით თავსა მათსა - მონად და ჩემსა - ყველასა სეფობით;
Verse: c
დაღრეჯით ვიყავ, ვერ მპოვეს ვეროდეს ვარდის^ მკრეფობით,
Verse: d
და ჩემი ვერ ცნიან ამბავი, მუნ იყო არ იეფობით.
Chapter: 29
@ფრიდონისაგან @ნესტან-დარეჯანის ამბვის მბობა
Strophe: S622/K622
Verse: a
დღესა ერთსა მე და @ფრიდონ ნადირობას გამოვედით,
Verse: b
ზღვასა ზედა წაწურვილსა ქედსა რასმე გარდავედით;
Verse: c
@ფრიდონ მითხრა: "გითხრობ რასმე, ვთამაშობდით, ცხენსა ვსხედით;
Verse: d
და ერთი რამე საკვირველი მე ვნახეო ამა ქედით".
Strophe: S623/K623
Verse: a
მე ვჰკითხევდი, @ფრიდონ მეტყვის მართ ამბავსა ესოდენსა:
Verse: b
"დღე ერთ მწადდა ნადირობა, შევჯე ამა ჩემსა ცხენსა, -
Verse: c
ზღვათა შიგან იხვსა ჰგავს და ხმელთა ზედა შავარდენსა, -
Verse: d
და აქა ვდეგ და თვალს ვუგებდი ქორსა, იქით განაფრენსა.
Strophe: S624/K624
Verse: a
ზოგჯერ ზღვისკენ^ მივიხედნი, წავსდგომოდი ამა გორსა;
Verse: b
ზღვასა შიგან ცოტა რამე დავინახე, თუცა შორსა.
Verse: c
ეგრე ფიცხლა სიარული არას ძალ-უც მისსა სწორსა,
Verse: d
და ვერად ვიცან, გონებასა გავეკვირვე ამად^ ორსა:
Strophe: S625/K625
Verse: a
ვთქვი: "რა არის, რას ვამსგავსო, მფრინველია, ანუ მხეცი?"
Verse: b
ნავი იყო, გარ ეფარა^ სამოსელი მრავალ-კეცი;
Verse: c
წინა კაცნი მოზიდვიდეს; თვალი ამად დავაცეცი,
Verse: d
და მთვარე უჯდა კიდობანსა, ცა მეშვიდე მასმცა ვეცი.
Strophe: S626/K626
Verse: a
ამოძვრეს ორნი მონანი, შავნი მართ ვითა ფისანი.
Verse: b
ქალი გარდმოსვეს, სისხონი ვნახენ მისისა თმისანი.
Verse: c
მას რომე ელვა ჰკრთებოდა, ფერნიმცა ჰგვანდეს რისანი!
Verse: d
და მან განანათლა სამყარო, გაცუდდეს შუქნი მზისანი!
Strophe: S627/K627
Verse: a
სიხარულმან ამაჩქარა, ამათრთოლა, და-ცა-მლეწა,
Verse: b
იგი ვარდი შემიყვარდა, რომე თოვლსა არ ეხეწა;
Verse: c
დავაპირე შეტევება, ვთქვი: "წავიდე მათკე მე, წა-,
Verse: d
და ჩემსა შავსა სულიერი რამცა ვითა გარდეხვეწა!"
Strophe: S628/K628
Verse: a
ცხენი გავქუსლე, იქმოდა^ შამბი^ ხმასა და ხრიალსა,
Verse: b
ვეღარ მივუსწარ^, გამესწრნეს, რაზომცა ვსცემდი წრტიალსა.
Verse: c
ზღვის პირსა მივე, შევხედენ, ჩნდა ოდენ მზისა ტიალსა,
Verse: d
და გამშორვებოდეს, წამსლვოდეს, ამისთვის დავეწვი ალსა".
Strophe: S629/K629
Verse: a
ესე მესმა @ფრიდონისგან, მომემატა ცეცხლთა სიცხე,
Verse: b
ცხენისაგან გარდავიჭერ, თავი სრულად გავიკიცხე,
Verse: c
ჩემთა ღაწვთა დანადენი მე ჩემივე სისხლი ვიცხე.
Verse: d
და ვუთხარ: "მომკალ, უჩემოსა ენახამცა ვისცა ის ხე!"
Strophe: S630/K630
Verse: a
ესე ჩემგან გაუკვირდა @ფრიდონს, მეტად^ ეუცხოვა,
Verse: b
მაგრა მეტად შევებრალე, ტირილითა მესათნოვა;
Verse: c
ვითა შვილი დამადუმა, მემუდარა, შემეპოვა,
Verse: d
და თვალთათ^ ვითა მარგალიტი ცრემლი ცხელი გარდმოთოვა.
Strophe: S631/K631
Verse: a
ვაგლახ მეო, რა გიამბე ფათერაკად, მცთარმან, შმაგად!"
Verse: b
მოვახსენე: "ნურა გაგვა, ნუ ინავღლი მაგას მაგად!
Verse: c
იგი მთვარე ჩემი იყო, მით მედების ცეცხლი მდაგად;
Verse: d
და აწ გიამბობ, რათგან თავი გინდა ჩემად ამხანაგად".
Strophe: S632/K632
Verse: a
@ფრიდონს ვუთხარ ყველაკაი ჩემი, თავსა გარდასრული;
Verse: b
მან მითსრა, თუ: "რას ვიტყოდი მოცთომილი გაბასრული!"
Verse: c
შენ, მაღალი ინდოთ მეფე, ჩემსა რადმე ხარ მოსრული,
Verse: d
და სახელმწიფო საჯდომი და ტახტი გმართებს, სრაცა სრული".
Strophe: S633/K633
Verse: a
კვლაცა მითხრა: "ვისცა ღმერთი საროს მორჩსა ტანად უხებს,
Verse: b
მას ლახვარსა მოაშორვებს, თუცა პირველ გულსა უხებს,
Verse: c
იგი მოგვცემს წყალობასა მისსა, ზეცით მოგვიქუხებს,
Verse: d
და ჭირსა ლხინად შეგვიცვალებს, არაოდეს შეგვაწუხებს".
Strophe: S634/K634
Verse: a
წამოვედით ნატირებნი, სრას დავსხედით თავის წინა;
Verse: b
@ფრიდონს ვუთხარ: "ჩემი შემწე შენგან კიდე არავინ ა-,
Verse: c
ვითა ღმერთმან შენი მსგავსი სოფლად არა მოავლინა,
Verse: d
და მაშა, რათგან შეგემეცენ, ამის მეტი რად რა მინა?
Strophe: S635/K635
Verse: a
არ ავი გესვა მოყვარე, ჟამი თუ მომხვდეს ჟამისად,
Verse: b
ენა, გონება მახმარე გამოსარჩევლად ამისად:
Verse: c
რა მოვაგვარო, რა მიჯობს სალხენლად ჩემად და მისად?
Verse: d
და თუ ვერას ვარგებ, ვიქმნები ვერ-დამყოვნელი^ წამისად".
Strophe: S636/K636
Verse: a
მან მითხრა: "ბედი ღმრთისაგან მიჯობსღა ამას რომელი?
Verse: b
მოსრულ ხარ ჩემად წყალობად მეფე @ინდოეთს მჯდომელი;
Verse: c
მემცა რად ვიყავ ამისთვის მადლისა რასმე მნდომელი?
Verse: d
და ერთი ვარ მონა მონებად წინაშე თქვენსა მდგომელი.
Strophe: S637/K637
Verse: a
ესე ქალაქი გზა არის ნავთა, ყოველგნით მავალთა,
Verse: b
შემომკრეფელი ამბავთა უცხოთა რათმე მრავალთა;
Verse: c
აქა მოგვესმის ამბავი^, შენ რომე დაუწვავ ალთა.
Verse: d
და ნუთუ ქმნას ღმერთმან გარდახდა მაგ შენთა ჭირთა მრავალთა^!
Strophe: S638/K638
Verse: a
ჩვენ გავგზავნნეთ მენავენი, რომელთაცა კვლა უვლია,
Verse: b
მოგვინახონ იგი მთვარე, ვისთვის ჭირი არ გვაკლია;
Verse: c
მუნამდისცა მოიჭირვე, გონებამან არ დაგლია.
Verse: d
და ყოლა ჭირი არ ეგების, თუ-მცა ლხინმან არ დასძლია".
Strophe: S639/K639
Verse: a
კაცნი იხმნა^ მასვე წამსა, ესე საქმე დავიურვეთ,
Verse: b
უბრძანა, თუ: "ნავებითა წადით, ზღვა-ზღვა მოიცურვეთ,
Verse: c
მოგვინახეთ, საყვარელსა მისსა მისთვის მოასურვეთ;
Verse: d
და თავთა ჭირი უათასეთ, რადმც უშვიდეთ, რადმცა ურვეთ?"
Strophe: S640/K640
Verse: a
აჩინნა კაცნი, სადაცა სადგურნი ნავთა სჩენოდეს;
Verse: b
უბრძანა: "ძებნეთ ყოველგან, რაცა ვის მისი გსმენოდეს".
Verse: c
მოლოდნა მიჩნდა სალხინოდ, პატიჟნი მო-რე-მლხენოდეს,
Verse: d
და უმისოდ ლხინი მინახავს, ამა დღისათვის მრცხვენოდეს!
Strophe: S641/K641
Verse: a
@ფრიდონ საჯდომნი დამიდგნა ადგილსა საპატრონოსა,
Verse: b
მითხრა, თუ: "მცთარ ვარ, აქამდის ვერ მივჰხვდი გასაგონოსა:
Verse: c
ხარ დიდი მეფე ინდოთა, რა ვით ვინ მოგაწონოსა!
Verse: d
და ვინ არის კაცი, რომელმან თავი არ დაგამონოსა?!"
Strophe: S642/K642
Verse: a
რას ვაგრძელებდე! მოვიდეს ყოვლგნით ამბვისა მბობელნი,
Verse: b
ცუდნი და ცუდთა ადგილთა თავისა დამაშრობელნი;
Verse: c
ვერა, ვერ ეცნა, ვერ იყვნეს ვერას ამბვისა მცნობელნი,
Verse: d
და მე უფრო მდინდეს თვალთაგან კვლა ცრემლნი შეუშრობელნი.
Strophe: S643/K643
Verse: a
მე @ფრიდონს ვუთხარ: "ესე დღე ვითა მესაზაროების,
Verse: b
ამისად მოწმად ღმერთი მყავს, სათქმელად მეუცხოების;
Verse: c
უშენოდ მყოფსა ღამე და დღეცა მესაღამოების,
Verse: d
და დახსნილ ვარ ლხინსა ყოველსა, მით გული ჭირსა მოების.
Strophe: S644/K644
Verse: a
მაშა მე მისსა ამბავსა რათგან აღარას მოველი,
Verse: b
ვეღარ ვიქმნები, გამიშვი, ვარ ფარმანისა მთხოველი!"
Verse: c
@ფრიდონს რა ესმა, ატირდა, სისხლითა მუნ მორწყო ველი,
Verse: d
და მითხრა, თუ: "ძმაო, დღესითგან ცუდ ჩემი ლხინი ყოველი!"
Strophe: S645/K645
Verse: a
თუცა დია მოიჭირვეს, ვერცა ეგრე დამიჭირეს;
Verse: b
მისთა სპათა მუხლ-მოყრილთა თავი მათი ჩემ-კერძ ირეს,
Verse: c
მეხვეოდეს, მაკოცებდეს, ატირდეს და ამატირეს:
Verse: d
და "ნუ წახვალო, დაგაწამოთ, სიცოცხლეა ჩვენი ვირეს!"
Strophe: S646/K646
Verse: a
ეგრე ვუთხარ: "თქვენი გაყრა მეცა დია მეძნელების,
Verse: b
მაგრა ლხინი უმისოსა ჩემგან ძნელად გაიძლების;
Verse: c
ჩემსა ტყვესა ვერ გავსწირავ, თქვენცა დია გებრალების,
Verse: d
და ნუვინ მიშლით, არ დავდგები, არცა ვისგან დამეშლების".
Strophe: S647/K647
Verse: a
მერმე @ფრიდონ მოიყვანა, მიძღვნა ესე ჩემი ცხენი,
Verse: b
მითხრა: "ჰხედავ, პირი მზისა, თქვენ საროსა ეგეც ხენი,
Verse: c
ვიცი, მეტი არა გინდა, ძღვენნი რადმცა გავკიცხენი?
Verse: d
და თვით ამანვე მოგაწონოს^ სახედრობა-სიფიცხენი".
Strophe: S648/K648
Verse: a
@ფრიდონ გამომყვა, წავედით, ორთავე ცრემლნი ვღვარენით;
Verse: b
მუნ ერთმანერთსა ვაკოცეთ, ზახილით გავიყარენით.
Verse: c
სრულად ლაშქარნი მტიროდეს გულითა მართლად, არ ენით.
Verse: d
და გაზრდილ-გამზრდელთა გაყრასა ჩვენ თავნი დავადარენით.
Strophe: S649/K649
Verse: a
@ფრიდონისით წამოსრულმან წავე ძებნად, კვლა ვიარე,
Verse: b
რომე არა არ დამირჩა ხმელთა ზედა, ზღვათა გარე,
Verse: c
მაგრა მისსა მნახავსაცა კაცსა ვერას შევეყარე;
Verse: d
და გული სრულად გამიშმაგდა, თავი მხეცთა დავადარე.
Strophe: S650/K650
Verse: a
ვთქვი, თუ: "ჩემგან^ აღარა ხამს^ სიარული, ცუდი ცურვა,
Verse: b
ნუთუ მხეცთა სიახლემან უკუმყაროს გულსა ურვა!"
Verse: c
მონათა და ამა @ასმათს სიტყვა ვუთხარ შვიდი, თუ რვა:
Verse: d
და "ვიცი, რომე დამირჯიხართ, დია გმართებს ჩემი მდურვა.
Strophe: S651/K651
Verse: a
აწ წადით და მე დამაგდეთ, ეტერენით თავთა თქვენთა,
Verse: b
ნუღარ უჭვრეტთ ცრემლთა ცხელთა, თვალთა ჩემთათ^ მონადენთა!"
Verse: c
რა ესენი მოისმენდეს საუბართა ესოდენთა,
Verse: d
და მითხრეს: "ჰაჲ-ჰაჲ, რასა ჰბრძანებ, ნუ მოასმენ ყურთა ჩვენთა!
Strophe: S652/K652
Verse: a
უშენოსა ნუმცა ვნახავთ ნუ პატრონსა, ნუ უფალსა!
Verse: b
ნუთუ ღმერთმან არ გაგვყარნეს ცხენთა თქვენთა ნატერფალსა!
Verse: c
თქვენ გიჭვრეტდეთ საჭვრეტელსა შვენიერსა, სატურფალსა!"
Verse: d
და თურე ბედი მოაღაფლებს კაცსა ეგზომ არ-ღაფალსა.
Strophe: S653/K653
Verse: a
ვეღარ გავგზავნენ, სიტყვანი მესმნეს მონათა ჩემთანი,
Verse: b
მაგრა დავყარენ არენი მე კაცრიელთა თემთანი;
Verse: c
სახლად სამყოფნი^ მიმაჩნდეს თხათა და მათ^ ირემთანი.
Verse: d
და გავიჭერ, სრულად დავტკეპნენ ქვე მინდორნი და ზე მთანი.
Strophe: S654/K654
Verse: a
ესე ქვაბნი უკაცურნი ვპოვენ, დევთა შეეკაფნეს,
Verse: b
შემოვები, ამოვწყვიდენ, ყოლა ვერას ვერ მეხაფნეს,
Verse: c
მათ მონანი დამიხოცნეს, ჯაჭვნი ავად მოექაფნეს.
Verse: d
და საწუთრომან დამაღრიჯა, ცქაფნი მისნი კვლა მეცქაფნეს.
Strophe: S655/K655
Verse: a
დევთა ყვირილი, ზახილი ზეცამდის აიწეოდა;
Verse: b
მათისა ლახტის ცემითა ქვეყანა შეირყეოდა;
Verse: c
მზე დააბნელეს მტვერითა, ალვის შტო შეირხეოდა,
Verse: d
და ასი ერთ კერძოთ მომიხდეს, დავფრიწე, დაიხეოდა.
Strophe: S656/K656
Verse: a
აჰა, ძმაო, მაშინდითგან აქა ვარ და აქა ვკვდები;
Verse: b
ხელი მინდორს გავიჭრები, ზოგჯერ ვტირ და ზოგჯერ ვბნდები,
Verse: c
ესე ქალი არ დამაგდებს, - არს მისთვისვე ცეცხლ-ნადები, -
Verse: d
და ჩემად ღონედ სიკვდილისა მეტსა არას არ ვეცდები!
Strophe: S657/K657
Verse: a
რომე ვეფხი შვენიერი სახედ მისად დამისახავს,
Verse: b
ამად მიყვარს ტყავი მისი, კაბად ჩემად მომინახავს;
Verse: c
ესე ქალი შემიკერავს, ზოგჯერ სულთქვამს, ზოგჯერ ახავს;
Verse: d
და რათგან თავი არ მომიკლავს, ხრმალი ცუდად მომიმახავს.
Strophe: S658/K658
Verse: a
მისსა ვერ იტყვის ქებასა ყოველი ბრძენთა ენები;
Verse: b
მას დაკარგულსა ვიგონებ მე, სიცოცხლისა მთმენები;
Verse: c
მას აქათ ვახლავ ნადირთა, თავსა მათებრვე მხსენები;
Verse: d
და სხვად არას ვიაჯ ღმრთისაგან, ვარ სიკვდილისა მქენები".
Strophe: S659/K659
Verse: a
პირსა იცა, გაიხეთქა ღაწვი, ვარდი აახეწა^,
Verse: b
ლალი ქარვად გარდაიქცა, ბროლი სრულად დაილეწა;
Verse: c
@ავთანდილსცა ცრემლი წასდის წამწამთაგან ერთ-სახე, წა-;
Verse: d
და მერმე ქალმან დაადუმა, მუხლ-მოყრილი შეეხვეწა.
Strophe: S660/K660
Verse: a
@ტარიელ უთხრა @ავთანდილს, @ასმათის დად სამებულმან^:
Verse: b
"შენ ყველაკაი გაამე მე ვერას ვერ ამებულმან;
Verse: c
გიამბე ჩემი ამბავი სიცოცხლე-გაარმებულმან,
Verse: d
და აწ წადი, ნახე შენი მზე ნახვისა მოჟამებულმან".
Strophe: S661/K661
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "მე შენი გაყრა არ მომეთმინების; .
Verse: b
თუ გაგეყრები, თვალთაგან ცრემლიცა დამედინების.
Verse: c
მართალსა გითხრობ, ამისი კადრება ნუ გეწყინების,
Verse: d
და შენ ვისთვის ჰკვდები, მაგითა მას არა არ ელხინების.
Strophe: S662/K662
Verse: a
რა აქიმი დასნეულდეს, რაზომ გინდა საქებარი,
Verse: b
მან სხვა უხმოს მკურნალი და მაჯაშისა შემტყობარი^,
Verse: c
მას უამბოს, რაცა სჭირდეს სენი, ცეცხლთა მომდებარი:
Verse: d
და სხვისა სხვამან უკეთ იცის სასარგებლო საუბარი.
Strophe: S663/K663
Verse: a
რაცა გითხრა, მომისმინე, ბრძენი გეტყვი, არა ხელი:
Verse: b
ასი გმართებს გაგონება, არ გეყოფის, არ, ერთხელი;
Verse: c
კარგად ვერას ვერ მოივლენს^ კაცი აგრე გულ-ფიცხელი.
Verse: d
და აწ მე მინდა ნახვა მისი, ვისგან დამწვავს ცეცხლი ცხელი.
Strophe: S664/K664
Verse: a
იგი ვნახო, სიყვარული მისი ჩემთვის დავამტკიცო;
Verse: b
მოვახსენო, რაცა მეცნას, მეტი საქმე არა მიცო;
Verse: c
შენ გენუკევ, შემაჯერო, ღმერთი იღმრთო, ცაცა იცო,
Verse: d
და ერთმანერთი არ გავწიროთ, მაფიცო და შემომფიცო.
Strophe: S665/K665
Verse: a
რომე აქათ არ წახვიდე, შენ თუ ამას შემეპირო,
Verse: b
მეცა ფიცით შეგაჯერო, არასათვის არ გაგწირო,
Verse: c
კვლა მოვიდე შენად ნახვად, შენთვის მოვკვდე, შენთვის ვირო,
Verse: d
და ღმერთსა უნდეს, ვისთვის ჰკვდები, მისთვის ეგრე არ გატირო".
Strophe: S666/K666
Verse: a
მან მიუგო: "უცხოს უცხო ეგრე ვითა შეგიყვარდი?
Verse: b
გასაყრელად გეძნელები, იადონსა ვითა ვარდი;
Verse: c
რაგვარამცა დაგივიწყე, რაგვარამცა უკუმქარდი!
Verse: d
და ღმერთმან ქმნას და კვლაცა გნახო ალვა მორჩი, განაზარდი.
Strophe: S667/K667
Verse: a
პირი შენი ნახვად ჩემად თუ მობრუნდეს, ტანი იხოს,
Verse: b
გული მინდორს არ გაიჭრეს, არ ირმოს და^ არცა ითხოს;
Verse: c
თუ გიტყუო, მოგაღორო, ღმერთმან რისხვით გამიკითხოს!
Verse: d
და შენმან ჭვრეტა-სიახლემან მომაქარვოს სევდა, მითხოს!"
Strophe: S668/K668
Verse: a
ამას ზედა შეიფიცნეს მოყვარენი, გულ-სადაგნი,
Verse: b
იაგუნდნი ქარვის-ფერნი, სიტყვა-ბრძენნი, ცნობა-შმაგნი;
Verse: c
შეუყვარდა ერთმანერთი, სწვიდეს მიწყივ გულსა დაგნი,
Verse: d
და მას ღამესა ერთგან იყვნეს შვენიერნი ამხანაგნი.
Strophe: S669/K669
Verse: a
@ავთანდილცა მასვე თანა ტიროდა და ცრემლი ღვარა;
Verse: b
რა გათენდა, წამოვიდა, აკოცა და გაეყარა;
Verse: c
@ტარიელს თუ ვით ეწყინა, რა ქმნას, ამას ვერ მიმხვდარა;
Verse: d
და @ავთანდილცა ჩატიროდა, შამბი შიგან ჩაიარა.
Strophe: S670/K670
Verse: a
@ავთანდილს @ასმათ ჩამოჰყვა, ზენარით ეუბნებოდა,
Verse: b
მუხლთა უყრიდა, ტიროდა, თითითა ეხვეწებოდა,
Verse: c
ადრე მოსლვასა ჰვედრებდა, მართ ვითა ია ჭნებოდა;
Verse: d
და მან უთხრა: "დაო, უთქვენოდ სხვა რამცა მეგონებოდა!
Strophe: S671/K671
Verse: a
ადრე მოვალ, არ გაგწირავ, არას დავზამ შინა ხანსა,
Verse: b
ოდენ სხვაგან არ წავიდეს, ნუსად არებს იმა ტანსა;
Verse: c
აქათ ორ თვე არ მოვიდე, ვიქმ საქმესა დაუგვანსა,
Verse: d
და შეიგენით, მიცემულ ვარ ჭირსა რასმე თანისთანსა"
Chapter: 30
ამბავი @ავთანდილისა @არაბეთს შექცევისა
Strophe: S672/K672
Verse: a
იგი მუნით წარმოსრული სევდამანცა განა მოკლა!
Verse: b
პირსა იხოკს, ვარდსა აზრობს, ხელი მისი გაამხოკლა;
Verse: c
სისხლსა, მისგან დადენილსა, მხეცი ყოვლი გაამლოკლა;
Verse: d
და მისმან ფიცხლა სიარულმან შარა გრძელი შეამოკლა.
Strophe: S673/K673
Verse: a
მუნ მივიდა, სადა-იგი მისნი სპანი დაეყარნეს.
Verse: b
ნახეს, იცნეს; რაგვარაცა ჰმართებს, აგრე გაეხარნეს.
Verse: c
@შერმადინსცა ახარებდეს, ფიცხლა კაცთა თავნი არნეს:
Verse: d
და "მოვიდაო, აქანამდის ვისთვის ლხინი^ გაგვემწარნეს!"
Strophe: S674/K674
Verse: a
გაეგება, მოეხვია, ზედა დასდვა პირი ხელსა,
Verse: b
აკოცებდა, სიხარულით ცრემლთა^ ღვრიდა ველთა მრწყველსა;
Verse: c
ესე თქვა, თუ: "ნეტარ, ღმერთო, ცხადსა ვხედავ, ანუ ბნელსა?
Verse: d
და მე ვით ღირს ვარ ამას, რომე თვალნი ჩემნი გჭვრეტდენ მრთელსა!'
Strophe: S675/K675
Verse: a
ყმამან მდაბლად მოიკითხა, ზედა დასდვა პირი პირსა;
Verse: b
უბრძანა, თუ: "ღმერთსა ვჰმადლობ, შენ თუ ჭირად არა გჭირსა!"
Verse: c
დიდებულთა თაყვანის-სცეს, აკოცებდეს, ვინცა ღირს -ა,
Verse: d
და ზარსა სცემდეს, უხაროდა უფროსსა და თუნდა მცირსა.
Strophe: S676/K676
Verse: a
მოვიდეს, სადა საყოფად სახლი დგა მუნ აგებული.
Verse: b
მოვიდა ნახვად ყოველი მის ქალაქისა კრებული.
Verse: c
მაშინვე დაჯდა ნადიმად მორჭმით ლაღი და შვებული.
Verse: d
და ენა მის დღისა შვებასა ყოლა ვერ იტყვის კლებული.
Strophe: S677/K677
Verse: a
@შერმადინს უთხრა, უამბო ყოველი მისგან ნახული,
Verse: b
ანუ ვით პოვა იგი ყმა, მისგანვე მზედ დასახული.
Verse: c
ავთანდილს ცრემლი უყოფდა, უბნობდა თვალ-დაფახული:
Verse: d
და "უმისოდ მყოფსა სწორად მიჩს ჩემთვის დარბაზი და ხული".
Strophe: S678/K678
Verse: a
მუნ^ ამბავი შინაური ყველაკაი მოახსენა:
Verse: b
"შენი წასლვა არვინ იცის, რაცა მითხარ, აგრე ვქმენა!"
Verse: c
მას დღე მუნით არ წავიდა, ინადიმა, გაისვენა,
Verse: d
და ცისკრად შეჯდა, გაემართა, დღე რა მზემან გაათენა.
Strophe: S679/K679
Verse: a
არცაღა დაჯდა ნადიმად, არცაღა ქმნად ხალვათისა;
Verse: b
@შერმადინ მახარობელი წავა მისლვისა მათისა,
Verse: c
ფიცხლა წავიდა, სავალი სამ დღე ვლო დღისა ათისა.
Verse: d
და მას ლომსა ნახვა უხარის მის მზისა მოკამათისა^.
Strophe: S680/K680
Verse: a
შესთვალა: "მეფე უკადრი ხარმცა მორჭმით და დიდებით^!
Verse: b
ამა საქმესა ვიკადრებ შიშით, კრძალვით და რიდებით^:
Verse: c
მის ყმისა ვერას ვერ მცნობი ვუხმობდი თავსა ფლიდებით^,
Verse: d
და აწ ვცან და გაცნევ ყოველსა, მოვალ შვებით და მშვიდებით^".
Strophe: S681/K681
Verse: a
@როსტევან - მეფე უკადრი, მორჭმული, შეუპოველი!
Verse: b
@შერმადინ მოციქულობა თვით მოახსენა ყოველი:
Verse: c
"@ავთანდილ მოვა წინაშე, მის ყმისა ვისმე მპოველი".
Verse: d
და ბრძანა: "ვცან ჩემი ღმრთისაგან სააჯო და სათხოველი".
Strophe: S682/K682
Verse: a
@თინათინს ჰკადრა @შერმადინ, ნათელსა მას უღამოსა:
Verse: b
@ავთანდილ მოვა წინაშე, გკადრებს ამბავსა ამოსა".
Verse: c
იგი მით აკრთობს ელვასა, მზისაცა უთამამოსა,
Verse: d
და მას საბოძვარი უბოძა, მისი ყველაი დამოსა.
Strophe: S683/K683
Verse: a
მეფე შეჯდა, გაეგება ყმასა, მუნით მომავალსა;
Verse: b
ამას პირ-მზე მეფისაგან ივალებდა ვითა ვალსა.
Verse: c
მიეგება, მოეგება მხიარული გულ-მხურვალსა,
Verse: d
და დიდებულთა ჯარისაგან ზოგი ჰგვანდა ვითა მთრვალსა.
Strophe: S684/K684
Verse: a
რა მიეახლა, გარდახდა, ყმამ^ თაყვანის-სცა მეფესა;
Verse: b
აკოცა @როსტან, მიმხვდარმან ნიშატთა სიიეფესა;
Verse: c
გულ-მხიარულნი, შვებულნი მივლენ დარბაზსა სეფესა;
Verse: d
და მის ყმისა მოსლვა უხარის ყოველსა მუნ მეკრეფესა.
Strophe: S685/K685
Verse: a
მას @ავთანდილ თაყვანის-სცა - ლომთა ლომმან მზეთა მზესა.
Verse: b
მუნ ბროლი და ვარდ-გიშერი გაეტურფა სინაზესა.
Verse: c
პირი მისი უნათლეა სინათლესა ზესთა-ზესა,
Verse: d
და სახლ-საყოფი არა ჰმართებს, ცამცა გაიდარბაზესა!
Strophe: S686/K686
Verse: a
მას დღე დასხდეს ნადიმობად, გაამრავლეს სმა და ჭამა;
Verse: b
ყმასა მეფე ასრე უჭვრეტს, ვითა შვილსა ტკბილი მამა.
Verse: c
მათ ორთავე აშვენებდა: ფიფქსა - თოვნა, ვარდსა - ნამა.
Verse: d
და უხვად გასცეს საბოძვარი, მარგალიტი ვითა დრამა.
Strophe: S687/K687
Verse: a
სმა გარდახდა, თავის-თავის გაიყარნეს მსმელნი შინა;
Verse: b
დიდებულნი არ გაუშვნეს, ყმა დაისვეს ახლოს წინა;
Verse: c
მეფე ჰკითხავს, იგი ჰკადრებს, რაცა ჭირი დაეთმინა,
Verse: d
და მერმე მისი, უცნობოსა, რა ენახა, რა ესმინა:
Strophe: S688/K688
Verse: a
"მას ვახსენებდე, ნუ გიკვირს, თქმა მჭირდეს მიწყივ ახისა!
Verse: b
მზე თუ ვთქვა მსგავსი მისი და ანუ მისისა სახისა,
Verse: c
ვინ უნახავ ქმნის გონება ყოველთა კაცთა მნახისა;
Verse: d
და ვარდი დამჭნარი ეკალთა შუა, შორს მყოფი, ახ, ის ა!"
Strophe: S689/K689
Verse: a
რა ჭირი კაცსა სოფელმან მოუთმოს მოუთმინამან,
Verse: b
ქაცვი ლერწამმან, ზაფრანა იმსგავსოს ფერად მინამან,
Verse: c
@ავთანდილ, მისმან მხსენებმან, ღაწვი ცრემლითა მინამან,
Verse: d
და წვრილად უამბო ამბავი მან, მისმან მონასმინამან:
Strophe: S690/K690
Verse: a
"ქვაბნი ომითა წაუხმან, სახლად აქვს დევთა სახლები,
Verse: b
საყვარელისა მისისა ქალი ჰყავს თვით ნაახლები,
Verse: c
ვეფხისა ტყავი აცვია, ცუდად უჩს სტავრა-ნახლები,
Verse: d
და არღარა ნახავს სოფელსა, ცეცხლი სწვავს ახალ-ახლები".
Strophe: S691/K691
Verse: a
რა დაასრულა ამბავი, საქმე მისისა ჭირისა,
Verse: b
ნახვა მის მზისა ნათლისა, მის თვალად არ დუხჭირისა,
Verse: c
ეამა, უქეს ვარდისა ხელი, მძლედ დანამჭირისა:
Verse: d
და "ეგე კმა სიმხნე სიმხნისად, რადღა ხარ მომხვეჭი რისა!'
Strophe: S692/K692
Verse: a
გამხიარულდა @თინათინ ამა ამბისა სმენითა;
Verse: b
მას დღე იხარებს სმისა და ჭამისა არ-მოწყენითა,
Verse: c
კვლა საწოლს დაჰხვდა მის მზისა მონა სიტყვითა ბრძენითა:
Verse: d
და მისლვა ებრძანა, - ეამა, თქმა არ ეგების ენითა.
Strophe: S693/K693
Verse: a
ყმა წავიდა მხიარული, ლმობიერი, არ გამწყრალი,
Verse: b
ლომი მინდორთ ლომთა თანა მინდორს რული, ფერ-ნამკრთალი,
Verse: c
ყმა სოფლისა ხასიათი, ჯავარი და სრული ლალი,
Verse: d
და მაგრა ჰქონდა გულისათვის გული გულსა განაცვალი.
Strophe: S694/K694
Verse: a
მზე უკადრი ტახტსა ზედა ზის მორჭმული, არ ნადევრი,
Verse: b
წყლად ევფრატსა უხვად ერწყო ედემს რგული ალვა მჭევრი;
Verse: c
ბროლ-ბადახშსა აშვენებდა თმა გიშერი, წარბი ტევრი,
Verse: d
და მე ვინ ვაქებ? ათენს ბრძენთა, ხამს, აქებდეს ენა ბევრი!
Strophe: S695/K695
Verse: a
ყმა მხიარული წინაშე დასვა სკამითა მისითა;
Verse: b
სხენან სავსენი ლხინითა, ორთავე შესატყვისითა;
Verse: c
უბნობენ ლაღნი, წყლიანნი არა სიტყვითა მქისითა;
Verse: d
და უთსრა: "ჰპოვეა, პატიჟნი ჰნახენ ძებნითა ვისითა?"
Strophe: S696/K696
Verse: a
ჰკადრა: "რა კაცსა სოფელმან მისცეს წადილი გულისა,
Verse: b
ხსოვნა არა ხამს ჭირისა, ვით დღისა გარდასრულისა.
Verse: c
ვპოვე ხე, ტანი ალვისა, სოფლისა წყალთა რწყულისა,
Verse: d
და მუნ პირი, მსგავსი ვარდისა, მაგრა აწ ფერ-ნაკლულისა.
Strophe: S697/K697
Verse: a
მუნ სარო, მსგავსი ვარდისა, ვნახე, მისჭირდა, მი, ნები;
Verse: b
იტყვის: "დავკარგე ბროლი და სადა ჰრთავს ბროლსა მინები".
Verse: c
მით ვიწვი, რათგან ჩემებრვე ცეცხლი სწვავს მოუთმინები"
Verse: d
და მერმე კვლა ჰკადრა ამბავი მან, მისგან მონასმინები.
Strophe: S698/K698
Verse: a
სიარულსა მისგან ძებნად, სრულ პატიჟთა მოსთვლის, ჭირსა,
Verse: b
მერმე ჰკადრა, საწადლისა ღმერთმან პოვნა ვით აღირსა:
Verse: c
"საწუთრო და სოფელს ყოფა, კაცი უჩსო, ვით ნადირსა,
Verse: d
და ოდენ ხელი მხეცთა თანა იარების მინდორს, ტირსა.
Strophe: S699/K699
Verse: a
ნუ მკითხავ, ქება რა გკადრო, ჩემგან რა გაგეგონების?
Verse: b
მისსა მნახავსა ნახული აღარა მოეწონების;
Verse: c
თვალნი მჭვრეტელთა^, ვით მზისა ციაგსა, დაეღონების;
Verse: d
და ვარდი შექმნილა ზაფრანად, აწ ია შეიკონების!"
Strophe: S700/K700
Verse: a
წვრილად ჰკადრა, რა იცოდა, რა ნახულად, რა ნასმენად:
Verse: b
"ვითა ვეფხსა წავარნა და ქვაბი აქვსო სახლად, მენად;
Verse: c
ქალი ახლავს სასურველად, სულთა დგმად და ჭირთა თმენად".
Verse: d
და ვაჲ, სოფელმან სოფელს მყოფი ყოვლი დასვა ცრემლთა დენად!
Strophe: S701/K701
Verse: a
ქალსა რა ესმა ამბავი, მიჰხვდა წადილი ნებისა,
Verse: b
განათლდა პირი მთვარისა, ვით ნათლად ნავანებისა;
Verse: c
იტყვის: "რა ვუთხრა პასუხი მას სათნებლისა თნებისა,
Verse: d
და რაა წამალი მისისა წყლულისა განკურნებისა?"
Strophe: S702/K702
Verse: a
ყმა ეტყვის: "ვის აქვს მინდობა კაცისა მომცქაფავისა?
Verse: b
მან ჩემთვის დაწვა თავისა დადვა, არ-დასაწვავისა;
Verse: c
დრო დამიც ჩემგან მისლვისა, მითქვამს დადება თავისა,
Verse: d
და მზე შემიფიცავს თავისა, ჩემგან მზედ სახედავისა.
Strophe: S703/K703
Verse: a
ხამს მოყვარე მოყვრისათვის თავი ჭირსა არ დამრიდად,
Verse: b
გული მისცეს გულისათვის, სიყვარული გზად და ხიდად;
Verse: c
კვლა მიჯნურსა მიჯნურისა ჭირი უჩნდეს ჭირად დიდად,
Verse: d
და აჰა, მაქვსმცა უმისოსა ლხინი არმად, თავი ფლიდად!"
Strophe: S704/K704
Verse: a
მზე ეტყვის: "მომხვდა ყოველი ჩემი წადილი გულისა:
Verse: b
პირველ, შენ მოხვე მშვიდობით, მპოვნელი დაკარგულისა,
Verse: c
მერმე, ზრდა სიყვარულისა გაქვს, ჩემგან დანერგულისა,
Verse: d
და ვპოვე წამალი გულისა, აქამდის დადაგულისა!
Strophe: S705/K705
Verse: a
საწუთრო კაცსა ყოველსა ვითა ტაროსი უხვდების:
Verse: b
ზოგჯერ მზეა და ოდესმე ცა რისხვით მოუქუხდების.
Verse: c
აქამდის ჭირი ჩემზედა აწ ესე ლხინი უხვდების,
Verse: d
და რათგან შვება აქვს სოფელსა, თვით რად ვინ შეუწუხდების?
Strophe: S706/K706
Verse: a
შენ არ-გატეხა კარგი გჭირს ზენაარისა, ფიცისა.
Verse: b
ხამს გასრულება მოყვრისა სიყვარულისა მტკიცისა,
Verse: c
ძებნა წამლისა მისისა და ცოდნა ხამს უვიცისა^,
Verse: d
და ჩემი თქვი, რა ვქმნა ბნელ-ქმნილმან, მზე მიმეფაროს, მი-, ცისა?"
Strophe: S707/K707
Verse: a
ყმამან ჰკადრა: "სიახლითა შევჰრთე ჭირი შვიდსა მე რვა,
Verse: b
ცუდი არის დამზრალისა გასათბობლად წყლისა ბერვა,
Verse: c
ცუდი არის სიყვარული, ქვეით კოცნა, მზისა წვერვა,
Verse: d
და თუ გეახლო, ერთხელ ვა და, რა მოგშორდე, ათასჯერ ვა!
Strophe: S708/K708
Verse: a
ვაჲ თუ გავიჭრა, გაჭრილსა სადა, გლახ, დამწვავს სამ ალი!
Verse: b
გული ძეს საგნად ისრისა, მესრის საკრავად^ სამალი;
Verse: c
დრო სიცოცხლისა ჩემისა დღესითგან ჩანს ნასამალი;
Verse: d
და მალვა მწადს, მაგრა გარდახდა ჟამი პატიჟთა სამალი!
Strophe: S709/K709
Verse: a
მესმა თქვენი ნაუბარი, გავიგონე, რაცა ჰბრძანე!
Verse: b
ვარდსა ქაცვი მოაპოვნებს, ეკალთამცა რად ვეფხანე!
Verse: c
მაგრა, მზეო, თავი მზესა ჩემთვის სრულად დააგვანე,
Verse: d
და სიცოცხლისა საიმედო ნიშანი რა წამატანე!"
Strophe: S710/K710
Verse: a
ყმა ტკბილი და ტკბილ-ქართული, სიკეთისა ხელის მხდელი,
Verse: b
ამას ზედა ეუბნების, ვით გაზრდილსა ამო მზრდელი;
Verse: c
ქალმან მისცნა მარგალიტნი, სრულ-ქმნა მისი საწადელი,
Verse: d
და ღმერთმან ქმნას და გაუსრულდეს ლხინი ესე აწინდელი!
Strophe: S711/K711
Verse: a
რა სჯობს, რა კაცმან გიშერი ბროლ-ლალსა თანა ახიოს,
Verse: b
ანუ ბაღს ალვა საროსა ახლოს რგოს, მორწყოს, ახიოს,
Verse: c
მისსა მჭვრეტელსა ალხინოს, ვერ- მჭვრეტსა ავაგლახიოს!
Verse: d
და ვაჲ მოყვარისა გაყრილსა, ახი ოს ეყოს, ახი ოს!
Strophe: S712/K712
Verse: a
მათ მიჰხვდა ლხინი ყოველი ერთმანერთისა ჭვრეტითა.
Verse: b
ყმა წამოვიდა გაყრილი, მივა გულითა რეტითა.
Verse: c
მზე ტირს სისხლისა ცრემლითა, ზღვისაცა მეტის-მეტითა.
Verse: d
და იტყვის: "ვერ გაძღა სოფელი, ვაჲ, სისხლთა ჩემთა ხვრეტითა!"
Strophe: S713/K713
Verse: a
ყმა წავიდა სევდიანი, მკერდსა იცემს, ამად ილებს,
Verse: b
რომე კაცსა მიჯნურობა ატირებს და გააფრდილებს;
Verse: c
რა ღრუბელი მიეფარვის, მზე ხმელეთსა დააჩრდილებს, .
Verse: d
და მის მოყვრისა მოშორვება კვლა აბინდებს, არ ადილებს.
Strophe: S714/K714
Verse: a
სისხლმან და ცრემლმან გარევით ღაწვი ქმნის ღარად და ღარად;
Verse: b
იტყვის: "მზე ჩემგან თავისად კმა დასადებლად აღარად;
Verse: c
მიკვირს, თუ გული ალმასი შავმან წამწამმან დაღა რად!
Verse: d
და ვირე ვნახვიდე, სოფელო, მინდი სალხინოდ აღარად!
Strophe: S715/K715
Verse: a
ვინ გუშინ ედემს ნაზარდი ალვა მრგო, მომრწყო, მახია,
Verse: b
დღეს საწუთრომან ლახვარსა მიმცა, დანასა მახია,
Verse: c
დღეს გული ცეცხლსა უშრეტსა დაბმით დამიბა მახია.
Verse: d
და აწყა ვცან, საქმე სოფლისა ზღაპარია და ჩმახია!"
Strophe: S716/K716
Verse: a
ამას მოსთქვამს, ცრემლსა აფრქვევს^, ათრთოლებს და აწანწარებს,
Verse: b
გულ-ამოსკვნით, ოხრვა-სულთქვმით მიხრის ტანსა, მიაწარებს.
Verse: c
საყვარლისა სიახლესა მოშორვება გაამწარებს,
Verse: d
და ვაჲ, საწუთრო ბოლოდ თავსა ასუდარებს-აზეწარებს!
Strophe: S717/K717
Verse: a
ყმა მივიდა, საწოლს დაჯდა, ზოგჯერ ტირს და ზოგჯერ ბნდების,
Verse: b
მაგრა ახლავს გონებითა საყვარელსა, არ მოსწყდების;
Verse: c
ვით მწვანვილსა თრთვილისაგან, პირსა ფერი მოაკლდების.
Verse: d
და ჰხედავთ, ვარდსა უმზეობა რაგვარ ადრე დააჩნდების!
Strophe: S718/K718
Verse: a
გული კრულია კაცისა, ხარბი და გაუძღომელი,
Verse: b
გული^ ჟამ-ჟამად^ ყოველთა ჭირთა მთმო, ლხინთა მნდომელი,
Verse: c
გული - ბრმა, ურჩი ხედვისა, თვით ვერას ვერ გამზომელი,
Verse: d
და ვერცა ჰპატრონობს სიკვდილი, ვერცა პატრონი რომელი!"
Strophe: S719/K719
Verse: a
რა გულსა უთხრნა გულისა სიტყვანი საგულისონი,
Verse: b
თვით მარგალიტნი მოიხვნა მის მზისა სამეყვისონი,
Verse: c
მის მზისა მკლავსა ნაბამი^, მათ კბილთა შესატყვისონი,
Verse: d
და პირი დასდვა და აკოცა, ცრემლი სდის, ვითა ბისონი.
Strophe: S720/K720
Verse: a
რა გათენდა, კაცი მოვა^ მომკითხავი, დარბაზს მხმობი.
Verse: b
ყმა წავიდა ლაღი, ნაზი, ნაღვიძები, ძილ-ნაკრთობი.
Verse: c
ერთმანერთსა ეჯარვიან, დგას მჭვრეტელთა ჯარი მსწრობი;
Verse: d
და მეფე მინდორს ეკაზმოდა, მოემზადა დაბდაბ-ნობი.
Strophe: S721/K721
Verse: a
მეფე შეჯდა, მაშინდელი ზარი აწმცა ვით ითქმოდა!
Verse: b
ქოს-დაბდაბთა ცემისაგან ყურთა სიტყვა არ ისმოდა,
Verse: c
მზესა ქორნი აბნელებდეს, ძაღლთა რბოლა მიდამოდა;
Verse: d
და მას დღე მათგან დანაღვარი სისხლი ველთა მოესხმოდა!
Strophe: S722/K722
Verse: a
ინადირეს, შემოიქცეს მხიარულნი მინდორს რულნი,
Verse: b
შეიტანნეს დიდებულნი, თავადნი და სპანი სრულნი;
Verse: c
დაჯდა, დახვდეს მოკაზმულნი საჯდომნი და სრანი სრულნი,
Verse: d
და ხმას სცემს ჩანგი ჩაღანასა, მომღერალნი იყვნეს სრულნი^!
Strophe: S723/K723
Verse: a
ყმა ახლოს უჯდა მეფესა, ჰკითხვიდა, ეუბნებოდა;
Verse: b
ბაგეთათ^ გასჭვირს ბროლ-ლალი, მათ^ კბილთათ^ ელვა ჰკრთებოდა.
Verse: c
ღირსნი ახლოს სხდეს^, ისმენდეს, შორს ჯარი დაიჯრებოდა,
Verse: d
და უტარიელოდ ხსენება არვისგან იკადრებოდა.
Strophe: S724/K724
Verse: a
ყმა მივიდა გულ-მოკლული, ცრემლი ველთა მოედინა.
Verse: b
მართ მისივე სიყვარული უარებდის თვალთა წინა.
Verse: c
ზოგჯერ ადგის, ზოგჯერ დაწვის, ხელსა რადმცა დაეძინა!
Verse: d
და რაცა აჯა დათმობისა გულმან ვისმცა მოუსმინა!
Strophe: S725/K725
Verse: a
წევს, იტყვის: "გულსა სალხინო რამცაღა დავუსახეო?
Verse: b
მოგშორდი, ედემს ნაზარდო ტანო ლერწამო და ხეო,
Verse: c
შენთა მჭვრეტელთა ნიშატო, ვერ-მჭვრეტთა სავაგლახეო,
Verse: d
და ცხადად ნახვასა არ ღირს ვარ, ნეტამცა^ სიზმრად გნახეო!"
Strophe: S726/K726
Verse: a
ამას მოთქმიდის ტირილით ცრემლისა დასაღვაროთა;
Verse: b
კვლა გულსა ეტყვის: "დათმობა ჰგვანდეს სიბრძნისა წყაროთა.
Verse: c
არ დავთმოთ, რა ვქმნათ, სევდასა, მითხარ, რა მოვუგვაროთა?
Verse: d
და თუ ლხინი გვინდა ღმრთისაგან, ჭირიცა შევიწყნაროთა".
Strophe: S727/K727
Verse: a
კვლა იტყვის: "გულო, რაზომცა^ გაქვს სიკვდილისა წადება,
Verse: b
სჯობს სიცოცხლისა გაძლება, მისთვის თავისა დადება,
Verse: c
მაგრა დამალე, არ გაჩნდეს^ შენი ცეცხლისა კვლა დება,
Verse: d
და ავად შეჰფერობს მიჯნურსა მიჯნურობისა ცხადება!"
Chapter: 31
დათხოვა @ავთანდილისა @როსტევან მეფესთანა. ვაზირის საუბარი.
Strophe: S728/K728
Verse: a
რა გათენდა, შეეკაზმა, ყმა გავიდა ადრე გარე;
Verse: b
იტყვის: "ნეტარ, მიჯნურობა არ დამაჩნდეს, და-მცა-ვფარე!"
Verse: c
დათმობასა ეაჯების გულსა: "შენ რა მოუგვარე!"
Verse: d
და ცხენსა შეჯდა, წამოვიდა ვაზირისა სახლსა მთვარე.
Strophe: S729/K729
Verse: a
ვაზირმან ცნა, გაეგება: "ჩემსა მზეა ამოსრული,
Verse: b
ამას თურე მახარებდა დღეს ნიშანი სახარული!"
Verse: c
მიეგება, თაყვანის-სცა, ჰკადრა სრულსა ქება სრული:
Verse: d
და ხამს სტუმარი სასურველი, მასპინძელი მხიარული.
Strophe: S730/K730
Verse: a
ყმა გარდასვა მასპინძელმან, არ ღაფალმან, ავმან, უქმან;
Verse: b
ფერხთა ქვეშე ხატაურსა უფენენ და მიწად უქმან.
Verse: c
ყმამან სახლი გაანათლა^, ვით სამყარო მზისა შუქმან;
Verse: d
და თქვეს: "სურნელი^ სული ვარდთა დღეს მოგვბერა ქვენამ^ ბუქმან".
Strophe: S731/K731
Verse: a
დაჯდა, მისთა შემხედველთა გული მათი მართლად ხელეს^,
Verse: b
მისთა მჭვრეტთა მისთვის ბნედა თავისათვის ისახელეს,
Verse: c
სულთქვმა ბევრი აათასეს, აღარა თუ აერთხელეს.
Verse: d
და გაყრა ბრძანეს, გაიყარნეს, ჯალაბობა გაათხელეს.
Strophe: S732/K732
Verse: a
რა ჯალაბი გაიყარა, ყმა ვაზირსა ეუბნების,
Verse: b
ეტყვის: "შენი დამალული დარბაზს არა არ იქმნების;
Verse: c
რაცა გწადდეს საურავი, მეფე იქმს და შენ გეთნების,
Verse: d
და გაიგონენ ჭირნი ჩემნი^, მკურნე, რაცა მეკურნების.
Strophe: S733/K733
Verse: a
მის ყმისა ცეცხლი მედების, წვა მისისა მჭირს მწველისა;
Verse: b
მკლავს სურვილი და ვერ-ნახვა ჩემისა სასურველისა;
Verse: c
მას ჩემთვის სულნი არ ჰშურდეს შეზღვა ხამს შეუზღველისა;
Verse: d
და ხამს სიყვარული მოყვრისა უხვისა, უშურველისა.
Strophe: S734/K734
Verse: a
მისი ნახვა გულსა ჩემსა ვითა ბადე დაებადა,
Verse: b
მუნვე დარჩა, დათმობაცა მას თანავე დაება, და -;
Verse: c
რათგან დასწვავს მოახლეთა, ღმერთსა მზედცა დაებადა,
Verse: d
და მერმე @ასმათ ჩემთვის დისა მართ დად უფრო დაებადა.
Strophe: S735/K735
Verse: a
ოდეს წამოვე, შევჰფიცე ფიცითა საშინელითა:
Verse: b
"კვლა მოვალ, გნახავ პირითა არ მტერთა საწუნელითა;
Verse: c
შენსა მე ვეძებ ნათელსა, შენ ხარ გულითა ბნელითა";
Verse: d
და ჟამია ჩემგან წასლვისა, მით მწვავს ცეცხლითა ნელითა.
Strophe: S736/K736
Verse: a
ყოველსავე მართლად გითხრობ, არ სიტყვასა საკვეხელსა.
Verse: b
მიმელის და ვერ მისრულ ვარ, ესე მიდებს ცეცხლსა ცხელსა;
Verse: c
ვერ გავუტეხ ზენაარსა, ვერ გავსწირავ ხელი ხელსა,
Verse: d
და რამცა სადა გაუმარჯვდა კაცსა, ფიცთა გამტეხელსა!
Strophe: S737/K737
Verse: a
რაცა გითხრა, ჩემ მაგიერ @როსტანს ჰკადრე, მიედ სრასა;
Verse: b
თავმან მისმან, ფიცით გეტყვი შენ, ვაზირსა, ოსტასრასა:
Verse: c
არ შემიპყრობს, არ დავდგები, თუ შემიპყრობს, მაქმნევს რასა?
Verse: d
და მიშველე რა, გული ცეცხლმან არ დამიჭრას, არცა სრასა!
Strophe: S738/K738
Verse: a
ჰკადრე: "ვინ გაქოს ყოველმან პირმან არ მეუმზრახემან?
Verse: b
ვითა ვიშიშვი, გაცნობოს ღმერთმან, ნათელთა მსახემან^!
Verse: c
მაგრა მან ყმამან ცეცხლითა დამწვა, ალვისა სახემან^,
Verse: d
და გული წამსავე წამიღო, - ვერათ ვერ შევინახე, - მან.
Strophe: S739/K739
Verse: a
აწ, მეფეო, უმისობა ჩემგან ყოლა არ ეგების;
Verse: b
გული მას აქვს, უგულოსა აქა ხელი რა მეხდების?
Verse: c
თუ რას ვარგებ, პირველ ხვალმე თვით სახელი თქვენ მოგხვდების;
Verse: d
და ვერას ვარგებ, გულსა დავსდებ, ჩემი ფიცი არ გატყდების.
Strophe: S740/K740
Verse: a
წასლვა ჩემი გულსა თქვენსა არ ეწყინოს, არ დაჭმუნდეს;
Verse: b
თავსა ჩემსა გაგებული იქმნას, რაცა ღმერთსა უნდეს;
Verse: c
მანვე ქმნას და გაგიმარჯვდეს, თქვენი თქვენკე და-ვე-ბრუნდეს.
Verse: d
და არ მოვბრუნდე^, თქვენმცა ჰსუფევთ, მტერი თქვენი დაძაბუნდეს!"
Strophe: S741/K741
Verse: a
კვლა პირ-მზე ეტყვის ვაზირსა: "მე სიტყვა შევამცირეო,
Verse: b
წა, ესე ჰკადრე მეფესა, შე- ვინ -ვიდოდეს ვირეო;
Verse: c
მიაჯე ამოდ გაშვება და თავი გაიგმირეო,
Verse: d
და ასი ათასი წითელი შენ ქრთამად შეიწირეო".
Strophe: S742/K742
Verse: a
ვაზირმან უთხრა სიცილით: "ქრთამი შენ გქონდეს შენია!
Verse: b
შენგან კმა ჩემად წყალობად, რომე გზა გაგიჩენია.
Verse: c
მაგას რა ვჰკადრებ მეფესა, რაცა აწ თქვენგან^ მსმენია,
Verse: d
და ვიცი, უცილოდ ამავსებს, შოვება არ-საწყენია.
Strophe: S743/K743
Verse: a
თავმან მისმან, მუნვე მომკლავს, ვეჭვ, წამიცა არ წამაროს!
Verse: b
შენი ოქრო შენვე დაგრჩეს, მე, გლახ, მიწა მესამაროს;
Verse: c
მომკალ, კაცსა სიცოცხლისა სწორად რაცა მოეხმაროს!
Verse: d
და არ ითქმის და ვერცა ვიტყვი, რა გინდა ვინ მისაგმაროს.
Strophe: S744/K744
Verse: a
გზა არ წავა თავსა წინა, სიცოცხლე, გლახ, ვით გათნიო?
Verse: b
ამიკლებს და ანუ მომკლავს: "ეგე სიტყვა ვითა სთქვიო?!
Verse: c
რად არ მუნვე გაიგონე, რად ხარ შმაგი აგეთიო?!"
Verse: d
და სჯობს სიკვდილი აკლებასა, ამას თავსა აწვე ვსწვრთიო.
Strophe: S745/K745
Verse: a
თუ მეფეცა გაგიშვებდეს, თვით ლაშქარნი რად მოღორდენ!
Verse: b
რად გაგიშვან, რად დაღონდენ, ანუ მზესა რად მოჰშორდენ?
Verse: c
შენ წახვიდე, მტერნი ჩვენნი დაგვთამამდენ, გაგვისწორდენ.
Verse: d
და ეგე ასრე არ იქმნების, ვითა ჩიტნი არ გაქორდენ".
Strophe: S746/K746
Verse: a
ყმა ატირდა, ცრემლით უთხრა: "ხამს, თუ დანა გულსა ვიცი;
Verse: b
ჰე ვაზირო, შეგეტყობის^, სიყვარული არ თურ იცი,
Verse: c
ანუ სხვაცა არ გინახავს მოყვრობა და არცა ფკიცი,
Verse: d
და თუ გინახავს, უმისოსა ჩემი ლხინი ვით ამტკიცი?!
Strophe: S747/K747
Verse: a
მზე დაბრუნდა, არ ვიცოდი, მზესა რამცა დააბრუნვებს!
Verse: b
აწ ვუშველოთ, გვიჯობს, იგი ნაცვლად დღესა დაგვითბუნვებს,
Verse: c
ჩემი ჩემებრ არვინ იცის, რა მამწარებს, რა მატკბუნვებს;
Verse: d
და ცუდთა კაცთა საუბარი კაცსა მეტად დააჭმუნვებს.
Strophe: S748/K748
Verse: a
მეფე ანუ მისნი სპანი, ნეტარ, ხელსა რასა მხდიან!
Verse: b
აწ ვითაცა გაუწყვედლად უცნობოსა^ ცრემლნი მდიან.
Verse: c
სჯობს წავიდე, არ გავტეხნე, კაცსა ფიცნი გამოსცდიან;
Verse: d
და ჭირნი, მისგან უნახავნი, დია, ვის-მე გარდუხდიან?
Strophe: S749/K749
Verse: a
აწ, ვაზირო, მაგა პირსა გული კრული ვით მოგთმინდეს?
Verse: b
რკინა, ჩემი მონაცვალე, ხამს, გაცვილდეს, არ გატინდეს;
Verse: c
ვერ გარდვიხდი ცრემლთა მისთა, ჯეონიცა თვალთა მდინდეს,
Verse: d
და მომეხმარე, ნუთუ ჩემგან მოხმარება შენცა გინდეს.
Strophe: S750/K750
Verse: a
არ გამიშვებს, გავიპარვი, წავალ მათგან შეუგებლად;
Verse: b
ვითა მნუკევს, ეგრე დავჰრთო გული ცეცხლთა^ მოსადებლად.
Verse: c
ვიცი, ჩემთვის არას გიზამს, თუ არ უნდი გასაძებლად;
Verse: d
და თქვი, რა გინდა წაგეკიდოს, თავი დადევ საწამებლად!"
Strophe: S751/K751
Verse: a
ვაზირმან თქვა: "შენი ცეცხლი მეცა ცეცხლად მომედების,
Verse: b
ვეღარ ვუჭვრეტ ცრემლთა შენთა, სოფელიცა^ გაქარდების;
Verse: c
ზოგი^ თქმა სჯობს არა-თქმასა, ზოგი^ თქმითაც დაშავდების.
Verse: d
და ვიტყვი, მოვკვდე, არა მგამა, ჩემი მზეცა^ თქვენ მოგხვდების!"
Strophe: S752/K752
Verse: a
რა ვაზირმან ესე უთხრა, ადგა, დარბაზს გაემართა.
Verse: b
მეფე დაჰხვდა შეკაზმული, პირი მზეებრ ეწაღმართა.
Verse: c
შეუშინდა, საწყენლისა მოხსენება ვერ შეჰმართა,
Verse: d
და დაყრით დადგა, იგონებდა არ საქმეთა საომართა.
Strophe: S753/K753
Verse: a
მეფემან ნახა ვაზირი დაღრეჯით, დაყმუნვებული,
Verse: b
უბრძანა: "რა გჭირს, რა იცი, რად მოხვე შეჭირვებული?"
Verse: c
მან ჰკადრა: "არა ვიციო, მართ ვარ თავისა ვებული,
Verse: d
და მართალ ხართ, მომკლათ, რა გესმას ამბავი გაკვირვებული.
Strophe: S754/K754
Verse: a
ჩემი ჭმუნვა ჭირსა ჩემსა არცა ჰმატს და არცა სდიდობს;
Verse: b
მეშინიან, თუცა შიშსა მოციქული არ დაჰრიდობს.
Verse: c
აწ @ავთანდილ გეთხოვების, მოაჯეობს, არ წამკიდობს,
Verse: d
და უმისყმისოდ სოფელსა და საწუთროსა მისთვის ფლიდობს".
Strophe: S755/K755
Verse: a
რაცა იცოდა, ყველაი ჰკადრა მოშიშრად ენითა,
Verse: b
კვლა მოახსენა: "რამცა სცან სიტყვითა ესოდენითა,
Verse: c
თუ რაგვარ მყოფი მინახავს, თუ რაგვარ ცრემლთა დენითა!
Verse: d
და მართალ ხართ, თუმცა რისხვანი ჩემთვის იანაზდენითა".
Strophe: S756/K756
Verse: a
რა მეფემან მოისმინა, გაგულისდა, გაავცნობდა,
Verse: b
ფერი ჰკრთა და გასაშიშრდა, შემხედველთა შეაშთობდა;
Verse: c
შეუზახნა: "რა სთქვი, შმაგო, მაგას სხვამცა ვინ მითხრობდა!
Verse: d
და ავსა კაცსა ურჩევნია, ავსამცა რას ადრე სცნობდა!
Strophe: S757/K757
Verse: a
ვითამც რამე სახარული საქმე მითხარ ვითა ადრად!
Verse: b
მაგის მეტი რა ვინ მიყოს, თუ არ მომკლას მუხთლად, ღადრად?
Verse: c
შმაგო, ენა ვით იხმარე აწ მაგისად^ ჩემად კადრად!
Verse: d
და აგრე შმაგი არ ვაზირად, არად^ ვარგხარ არცა სხვად რად.
Strophe: S758/K758
Verse: a
ხამსა, კაცმან პატრონისა საწყინარსა არ დახედნეს,
Verse: b
ოდენ სიტყვა უმეცრული^ უალაგოდ^ დაიყბედნეს?!
Verse: c
მე მაგისად მოსმენამდის რად არ ყურნი შემეჭედნეს!
Verse: d
და შენ თუ მოგკლა, სისხლნი შენნი ჩემმან ქედმან მიიქედნეს!"
Strophe: S759/K759
Verse: a
კვლა უბრძანა: "თუ-მცა მისგან აწ არ იყავ მოგზავნილი,
Verse: b
თავმან ჩემმან, თავსა მოგკვეთ^, არად უნდა ამას ცილი!
Verse: c
წა, უკუდეგ! ავი, შმაგი, უმეცარი, შლეგი, წბილი!
Verse: d
და შაბაშ სიტყვა, შაბაშ კაცი, შაბაშ საქმე, მისგან ქმნილი!"
Strophe: S760/K760
Verse: a
დადრკა, სკამნი შემოსტყორცნა, ჰკრნა კედელსა, შეალეწნა;
Verse: b
დააცთუნნა, მაგრა მისთვის აალმასნა, არ აძეწნა:
Verse: c
"ვით მიამბე წასლვა მისი, ვინ ალვისა მორჩი ხე წნა!"
Verse: d
და ვაზირისა ცრემლმან ცხელმან ღაწვნი თეთრნი აახეწნა.
Strophe: S761/K761
Verse: a
ვაზირმან, გლახ, გამოჰრიდნა, მართ ვეღარას ვერ იძრწივნებს;
Verse: b
გამოძრწა და გამომელდა, გულსა წყლულსა მოიმტკივნებს;
Verse: c
შეის ხასობს, გაის ქუშობს, ენა ასრე მოაყივნებს,
Verse: d
და მტერი მტერსა ვერას ავნებს, რომე კაცი თავსა ივნებს.
Strophe: S762/K762
Verse: a
თქვა: "ცოდვათა ჩემთა მსგავსი ღმერთმან მეტი რა მიჩვენოს?
Verse: b
რად მოვღორდი, რად დავბნელდი, ნეტარ, ვინღა გამითენოს!
Verse: c
ვინცა კაცმან კადნიერად პატრონსა რა მოახსენოს,
Verse: d
და ჩემნი დღენი მასმცა ადგან, რაძი ვითა გაისვენოს!"
Strophe: S763/K763
Verse: a
ვაზირი გაწბილებული მივა ბედითა შავითა;
Verse: b
@ავთანდილს უთხრა დაღრეჯით, პირითა გამქუშავითა:
Verse: c
"მადლი რა გკადრო, აწ თქვენგან გავხასდი მე მაშა ვითა,
Verse: d
და ვაჲ, კარგი თავი უებრო დავკარგე, დავაშავითა!"
Strophe: S764/K764
Verse: a
ქრთამსა სთხოვს და ამხანაგობს, თუცა ცრემლსა არ იწურვებს:
Verse: b
- მიკვირს, რად სცალს წყლიანობად, რად არ გულსა შეიურვებს!-
Verse: c
"ვინ არ მისცეს ქადებული^, მოურავსა მოიმდურვებს,
Verse: d
და თქმულა: "ქრთამი საურავსა ჯოჯოხეთსცა დაიურვებს".
Strophe: S765/K765
Verse: a
ვით გამხადა, რა მიბრძანა, არ ეგების ჩემგან თხრობა:
Verse: b
რა სიავე, რა სირეგვნე, რა შლუობა, რა შმაგობა!
Verse: c
მე თვით კაცად აღარ ვარგ ვარ, აღარა მიც თავსა ცნობა;
Verse: d
და ესე მიკვირს, რად არ მომკლა, მისცა თურე ღმერთმან თმობა.
Strophe: S766/K766
Verse: a
მეცა ვიცოდი, რაცა ვქმენ, ცთომით არ წამკიდებია,
Verse: b
ვიაზრე, გამიწყრებოდა, ჭმუნვა მით გამდიდებია;
Verse: c
განგებით ქმნილსა რისხვასა ვერავინ დაჰრიდებია!
Verse: d
და შენთვის სიკვდილი ლხინად მიჩს, ჭირი არ გამცუდებია".
Strophe: S767/K767
Verse: a
ყმამან უთხრა: "აღარ-წასლვა არ ეგების ჩემგან აროს.
Verse: b
იადონი მაშინ მოკვდეს, ოდეს ვარდმან იდამჭნაროს.
Verse: c
ხამს, უძებნოს ცვარი წყლისა, მისთვის თავი ყოვლგან აროს,
Verse: d
და ვერ უპოვოს, რა ქმნას, ანუ გული რითა^ დაიწყნაროს!
Strophe: S768/K768
Verse: a
უმისოდ მყოფი ვერ გავსძლებ ჯდომასა, ვერცა წოლასა,
Verse: b
მართ ნადირთაებრ გაჭრასა ვირჩევ, მათ თანა რბოლასა;
Verse: c
ასრე გასრულსა რად მნუკევს მისთა მებრძოლთა ბრძოლასა?
Verse: d
და სჯობს უყოლობა კაცისა მომდურავისა ყოლასა.
Strophe: S769/K769
Verse: a
მოვახსენებ ერთხელ კვლაცა, აწ რაზომცა მეფე წყრების,
Verse: b
ნუთუ გაბრჭოს, გული ჩემი ვით იწვის და ვით ენთების;
Verse: c
არ გამიშვებს, გავიპარვი, რა იმედი გარდმიწყდების,
Verse: d
და მე თუ მოვკვდე, ჩემი კერძი სოფელიმცა გარდიფხვრების!"
Strophe: S770/K770
Verse: a
მოიუბნეს. ვაზირმან ქმნნა ჭამა-სმანი მათნი ფერნი,
Verse: b
უმასპინძლა, ძღვენნი უძღვნნა შვენიერსა შვენიერნი,
Verse: c
მისნი მყოლნი ა-ვე-ავსნა, მოყმენი და თუნდა ბერნი.
Verse: d
და გაიყარნეს, ყმა წავიდა, სახლად ჩადგეს მზისა წვერნი.
Strophe: S771/K771
Verse: a
შეკრა წითელი ასი ათასი პირად მზემან და ტანად სარომან,
Verse: b
სამასი თავი სტავრა-ატლასი უხვმან, ნიადაგ მიუმცთარომან,
Verse: c
სამოცი თვალი ლალ-იაგუნდი ფერად მართ ვითა მიუმხვდარომან.
Verse: d
და კაცი გაგზავნა ვაზირისასა, ესე ყველაი მისთვის არო მან.
Strophe: S772/K772
Verse: a
შესთვალა, თუ: "რაცა გმართებს, ვით მოგცე და ვით გაქონო,
Verse: b
ვალთა შენთა გარდასახდლად^ რა ნაცვალი მოვიგონო?
Verse: c
თუღა დავრჩე, შენთვის მოვკვდე, თავი ჩემი დაგამონო,
Verse: d
და სიყვარული სიყვარულსა შეგიცალო, შეგიწონო".
Strophe: S773/K773
Verse: a
მე ვითა ვთქვა უებრობა, სიკეთე და ქება მისი!
Verse: b
კაცი იყო საქმისაცა შესაფერი, შესატყვისი;
Verse: c
ასრე უნდა მოხმარება, გაჰვიდოდეს ვისცა ვისი.
Verse: d
და ოდეს კაცსა დაეჭიროს, მაშინ უნდა ძმა და თვისი.
Chapter: 32
@ავთანდილისაგან @შერმადინის საუბარი
Strophe: S774/K774
Verse: a
@შერმადინს ეტყვის, უბრძანებს პირ-მზე, ნათელთა მფენელი:
Verse: b
ესე დღე არის იმედი, ჩემის გულისა მლხენელი,
Verse: c
შენგან თავისა შენისა საჩემოდ გამომჩენელი".
Verse: d
და მქებრად ამბვისა მათისა ხამს მკითხავი^ და მსმენელი.
Strophe: S775/K775
Verse: a
იტყვის: @როსტან არ გამიშვა, არცა სიტყვა მომისმინა;
Verse: b
მან არ იცის, რა მჭირს, ანუ სულ-დგმული ვარ^ ვისგან ვინა;
Verse: c
უმისოდმცა^ ნუ ცოცხალ ვარ ნუცა გარე, ნუცა შინა!
Verse: d
და რაცა საქმე უსამართლო ღმერთმან ვისმცა შეარჩინა!
Strophe: S776/K776
Verse: a
თუცა^ მისი არ-გაწირვა ჩემგან მტკიცობს, არ სათუობს,
Verse: b
ყოვლი ცრუ და მოღალატე ღმერთსა ჰგმობს და აგრე ცრუობს;
Verse: c
გული, მისი უნახავი, ტირს და სულთქვამს, ვაებს, უშობს^,
Verse: d
და ლხინსა არას არ იახლებს, კრთების, კუშტობს, ვახშობს, უშობს^.
Strophe: S777/K777
Verse: a
სამი არის მოყვრისაგან მოყვრობისა გამოჩენა:
Verse: b
პირველ, ნდომა სიახლისა, სიშორისა ვერ-მოთმენა,
Verse: c
მიცემა და არას შური, ჩუქებისა არ-მოწყენა,
Verse: d
და გავლენა და მოხმარება, მისად რგებად ველთა რბენა.
Strophe: S778/K778
Verse: a
რადღა ვაგრძელებ სიტყვასა, ჟამია შემოკლებისა!
Verse: b
აწ გაპარვაა წამალი ამა გულისა ლებისა.
Verse: c
რასაცა გვედრებ, ისმენდი, ვირე დრო გქონდეს ხლებისა;
Verse: d
და შენ გაამაგრე დაჭირვა ჩემისა ნასწავლებისა.
Strophe: S779/K779
Verse: a
აწ მეფეთა სამსახურად პირველ თავი დაამზადე,
Verse: b
სიკეთე და უკლებლობა შენი ერთობ გააცხადე;
Verse: c
სახლი ჩემი შეინახე, სპათა ჩემთა ეთავადე,
Verse: d
და სამსახური აქამდისი, კვლა გავლენა გააკვლადე.
Strophe: S780/K780
Verse: a
მტერთა ჩემთა ენაპირე, ძალი ნუმცა მოგაკლდების,
Verse: b
ერთგულთათვის კარგი ნუ გშურს, ორგულიმცა შენი კვდების!
Verse: c
შემოვიქცე, შენი ჩემგან ვალი კარგად გარდიხდების;
Verse: d
და პატრონისა სამსახური არაოდეს არ წახდების".
Strophe: S781/K781
Verse: a
ესე ესმა, ცრემლი ცხელი @შერმადინსა თვალთა სდინდი;
Verse: b
მოახსენა: "მარტოებით ჭირსა რადმცა შევუშინდი!
Verse: c
მაგრა რა ვქმნა, უშენოსა^ დამეცემის გულსა ბინდი!
Verse: d
და წამიტანე სამსახურად, მოგეხმარო, რადცა გინდი.
Strophe: S782/K782
Verse: a
ვის ასმია მარტოსაგან ღარიბობა ეგზომ დიდი?
Verse: b
ვის ასმია პატრონისა ჭირსა შიგან ყმისა რიდი?
Verse: c
დაკარგულსა გიგონებდე, რა ვიქმნები აქა ფლიდი?"
Verse: d
და ყმამან უთხრა: "ვერ წაგიტან, რაზომსაცა ცრემლსა ჰღვრიდი.
Strophe: S783/K783
Verse: a
შენგან ჩემი სიყვარული ვითამც^ არა დამეჯერა,
Verse: b
მაგრა საქმე არ მოხდების, ჟამი ასრე დამემტერა!
Verse: c
ვის მივანდო სახლი ჩემი, შენგან კიდე ვინმც მეფერა?!
Verse: d
და გული დადევ, დაიჯერე, ვერ წაგიტან, ვერა, ვერა!
Strophe: S784/K784
Verse: a
თუ მიჯნური ვარ, ერთი ვხამ ხელი მინდორთა მე რებად;
Verse: b
არ მარტო უნდა გაჭრილი ცრემლისა სისხლსა ფერებად?
Verse: c
გაჭრა ხელია მიჯნურთა, რად სცალს თავისა ბერებად!
Verse: d
და ასრეა ესე სოფელი, შესჯერდი კვლა შეჯერებად!
Strophe: S785/K785
Verse: a
რა მოგშორდე, მახსენებდი, სიყვარული ჩემი გქონდეს;
Verse: b
არ ვეშიშვი მტერთა ჩემთა, თავი მონად მომიმონდეს.
Verse: c
ხამს, მამაცი გაგულოვნდეს^, ჭირსა შიგან არ დაღონდეს.
Verse: d
და მძულს, რა კაცსა სააუგო საქმე არა^ არ შესწონდეს.
Strophe: S786/K786
Verse: a
მე იგი ვარ, ვინ სოფელსა არ ამოვჰკრეფ^ კიტრად ბერად,
Verse: b
ვის სიკვდილი მოყვრისათვის თამაშად და მიჩანს^ მღერად;
Verse: c
ჩემსა მზესა დავეთხოვე, გავუშვივარ, დავდგე მე რად?
Verse: d
და მას თუ დავსთმობ, სახლსა ჩემსა ვეღარ დავსთმობ ვისსა ვერად?
Strophe: S787/K787
Verse: a
აწ ანდერძსა ჩემსა მოგცემ, @როსტანს წინა დაწერილსა;
Verse: b
შენ შეგვედრებ, დაგიჭიროს, ვითა გმართებს ჩემსა ზრდილსა.
Verse: c
მოვკვდე, თავსა ნუ მოიკლავ, სატანისგან^ ნუ იქმ ქმნილსა,
Verse: d
და ამას ზედა იტირებდი, დაიდებდი თვალთა მილსა".
Chapter: 33
ანდერძი @ავთანდილისა @როსტევან მეფის წინაშე
Strophe: S788/K788
Verse: a
დაჯდა წერად ანდერძისა^, საბრალოსა საუბრისად:
Verse: b
"ჰე მეფეო, გავიპარე ძებნად ჩემგან საძებრისად!
Verse: c
ვერ დავდგები შეუყრელად ჩემთა ცეცხლთა მომდებრისად;
Verse: d
და შემინდევ და წამატანე მოწყალება ღმრთეებრისად.
Strophe: S789/K789
Verse: a
ვიცი, ბოლოდ არ დამიგმობ ამა ჩემსა განზრახულსა.
Verse: b
კაცი ბრძენი ვერ გასწირავს მოყვარესა მოყვარულსა;
Verse: c
მე სიტყვასა ერთსა გკადრებ, პლატონისგან სწავლა-თქმულსა:
Verse: d
და "სიცრუე და ორპირობა ავნებს ხორცსა, მერმე სულსა".
Strophe: S790/K790
Verse: a
რათგან თავია სიცრუე ყოვლისა უბედობისა^,
Verse: b
მე რად გავწირო მოყვარე, ძმა, უმტკიცესი ძმობისა?!
Verse: c
არა ვიქმ, ცოდნა რას მარგებს ფილასოფოსთა ბრძნობისა!
Verse: d
და მით ვისწავლებით, მოგვეცეს შერთვა ზესთ მწყობრთა წყობისა.
Strophe: S791/K791
Verse: a
წაგიკითხავს, სიყვარულსა მოციქულნი რაგვარ წერენ?
Verse: b
ვით იტყვიან, ვით აქებენ? ცან, ცნობანი მიაფერენ.
Verse: c
"სიყვარული აღგვამაღლებს", ვით ეჟვანნი, ამას ჟღერენ^,
Verse: d
და შენ არ ჯერ ხარ, უსწავლელნი კაცნი ვითმცა შევაჯერენ!
Strophe: S792/K792
Verse: a
ვინ დამბადა, შეძლებაცა მანვე მომცა ძლევად მტერთად,
Verse: b
ვინ არს ძალი უხილავი შემწედ ყოვლთა მიწიერთად,
Verse: c
ვინ საზღვარსა დაუსაზღვრებს, ზის უკვდავი ღმერთი ღმერთად,
Verse: d
და იგი გაჰხდის წამის-ყოფით ერთსა ასად, ასსა ერთად.
Strophe: S793/K793
Verse: a
რაცა ღმერთსა არა სწადდეს, არა საქმე არ იქმნების.
Verse: b
მზისა შუქთა ვერ-მჭვრეტელი ია ხმების, ვარდი ჭნების,
Verse: c
თვალთა ტურფა საჭვრეტელი ყველა რამე ეშვდინების;
Verse: d
და მე ვით გავსძლო უმისობა, ან სიცოცხლე ვით მეთნების!
Strophe: S794/K794
Verse: a
რაზომცა სწყრები, შემინდევ შეცვლა თქვენისა მცნებისა.
Verse: b
ძალი არ მქონდა ტყვე-ქმნილსა მე მაგისისა თნებისა;
Verse: c
აწ წასლვა იყო წამალი ჩემთა სახმილთა გზნებისა,
Verse: d
და სადა გინდ ვიყო, რა მგამა, ყოფამცა მქონდა ნებისა!
Strophe: S795/K795
Verse: a
არას გარგებს სიმძიმილი, უსარგებლო ცრემლთა დენა;
Verse: b
არ გარდავა გარდუვალად მომავალი საქმე ზენა;
Verse: c
წესი არის მამაცისა მოჭირვება, ჭირთა თმენა,
Verse: d
და არვის ძალ-უც ხორციელსა განგებისა გარდავლენა.
Strophe: S796/K796
Verse: a
რაცა ღმერთსა გაუგია თავსა ჩემსა გარდასავლად,
Verse: b
გარდამხდეს და შემოვიქცე, აღარ დამრჩეს გული ავლად;
Verse: c
თქვენვე გნახნე მხიარულნი დიდებით და დავლა-მრავლად;
Verse: d
და მას რა ვარგო, დიდებად და კმარის ესე ჩემად დავლად.
Strophe: S797/K797
Verse: a
მეფეო, ესე თათბირი, მომკალ, ვინ დამიწუნოსა!
Verse: b
მეფეო, ნუთუ წასლვამან თქვენ ჩემმან დაგაჭმუნოსა?
Verse: c
ვერ ვეცრუვები, ვერ ვუზამ საქმესა საძაბუნოსა,
Verse: d
და პირის-პირ მარცხვენს, ორნივე მივალთ მას საუკუნოსა.
Strophe: S798/K798
Verse: a
არ-დავიწყება მოყვრისა აროდეს გვიზამს ზიანსა;
Verse: b
ვჰგმობ კაცსა აუგიანსა, ცრუსა და ღალატიანსა!
Verse: c
ვერ ვეცრუვები, ვერ ვუზამ მას ხელმწიფესა მზიანსა.
Verse: d
და რა უარეა მამაცსა სულ-დიდსა, წასლვა-გვიანსა!
Strophe: S799/K799
Verse: a
რა უარეა მამაცსა ომშიგან პირის მხმეჭელსა,
Verse: b
შემდრკალსა, შეშინებულსა და სიკვდილისა მეჭველსა!
Verse: c
კაცი ჯაბანი რითა^ სჯობს დიაცსა ქსლისა მბეჭელსა^?
Verse: d
და სჯობს სახელისა მოხვეჭა ყოველსა მოსახვეჭელსა!
Strophe: S800/K800
Verse: a
ვერ დაიჭირავს სიკვდილსა გზა ვიწრო, ვერცა კლდოვანი;
Verse: b
მისგან გასწორდეს ყოველი, სუსტი და ძალ-გულოვანი;
Verse: c
ბოლოდ შეყარნეს მიწამან ერთგან მოყმე და მხცოვანი.
Verse: d
და სჯობს სიცოცხლესა ნაზრახსა სიკვდილი სახელოვანი!
Strophe: S801/K801
Verse: a
მერმე ვიშიშვი, მეფეო, თქვენდა კადრებად ამისად:
Verse: b
სცთების და სცთების, სიკვდილსა ვინ არ მოელის წამისად;
Verse: c
მოვა შემყრელი ყოველთა ერთგან დღისა და ღამისად,
Verse: d
და თუ ვერა გნახე ცოცხალმან, სიცოცხლე გქონდეს ჟამისად.
Strophe: S802/K802
Verse: a
თუ საწუთრომან დამამხოს^, ყოველთა დამამხობელმან,
Verse: b
ღარიბი მოვკვდე ღარიბად, ვერ დამიტიროს მშობელმან,
Verse: c
ვეღარ შემსუდრონ დაზრდილთა და ვერცა მისანდობელმან, -
Verse: d
და მუნ შემიწყალოს თქვენმანვე გულმან მოწყალე-მლმობელმან.
Strophe: S803/K803
Verse: a
მაქვს საქონელი ურიცხვი, ვერვისგან ანაწონები,
Verse: b
მიეც გლახაკთა საჭურჭლე, ათავისუფლე მონები,
Verse: c
შენ დაამდიდრე ყოველი ობოლი, არას მქონები:
Verse: d
და მიღვწიან, მომიგონებენ, დამლოცვენ, მოვეგონები.
Strophe: S804/K804
Verse: a
რაცა თქვენთვის არ ვარგ იყოს საჭურჭლესა დასადებლად,
Verse: b
მიეც ზოგი ხანაგათა, ზოგი ხიდთა ასაგებლად;
Verse: c
ნურა ნუ გშურს საქონელი ჩემი ჩემთვის წასაგებლად!
Verse: d
და შენგან კიდე არვინ მივის ცეცხლთა ცხელთა დამავსებლად.
Strophe: S805/K805
Verse: a
ამას იქით ჩემგან ჩემი ამბავიცა არ გეცნევის,
Verse: b
ამად გვედრებ სულსა ჩემსა, წიგნი გკადრებს, არ გეთნევის,
Verse: c
არას არგებს, ეშმაკისა საქმეთაგან დაეძლევის,
Verse: d
და შემინდევ და შემივედრე, მკვდარსა რაღა გარდმეხდევის!
Strophe: S806/K806
Verse: a
გვედრებ, მეფეო, @შერმადინს, მონასა ჩემსა რჩეულსა, -
Verse: b
ნაკად აქვს ჭირი სამისოდ ამ წელიწადსა^ წლეულსა, -
Verse: c
ნუგეშინის-ეც წყალობით, ჩემგან წყალობა-ჩვეულსა,
Verse: d
და ნუ დაადინებ თვალთაგან ცრემლსა, სისხლითა ფრქვეულსა.
Strophe: S807/K807
Verse: a
გასრულდა ჩემი ანდერძი, ჩემგან ნაწერი ხელითა.
Verse: b
აჰა, გამზრდელო, მოგშორდი, წავე გულითა ხელითა!
Verse: c
ნუ სჭმუნავთ ჩემთვის მეფენი, ნუ ხართ მოსილნი ბნელითა,
Verse: d
და სუფევითამც ხართ^ თავითა, მტერთაგან საკრძალველითა!"
Strophe: S808/K808
Verse: a
მისცა ანდერძი @შერმადინს, რა გაათავა წერითა,
Verse: b
უთხრა: "ჰკადრეო მეფესა საქმითა მეცნიერითა,
Verse: c
შენ დაგამეტებს ვერავინ მსახურებითა ვერითა".
Verse: d
და მოეხვია და ატირდა ცრემლითა სისხლთა ფერითა.
Chapter: 34
ლოცვა @ავთანდილისა
Strophe: S809/K809
Verse: a
ილოცავს, იტყვის: "მაღალო ღმერთო ხმელთა და ცათაო,
Verse: b
ზოგჯერ მომცემო პატიჟთა, ზოგჯერ კეთილთა მზათაო,
Verse: c
უცნაურო და უთქმელო, უფალო უფლებათაო,
Verse: d
და მომეც დათმობა სურვილთა, მფლობელო გულის-თქმათაო!
Strophe: S810/K810
Verse: a
ღმერთო, ღმერთო, გეაჯები, რომელი ჰფლობ ქვენათ ზესა^,
Verse: b
შენ დაჰბადე მიჯნურობა, შენ აწესებ მისსა წესსა,
Verse: c
მე სოფელმან მომაშორვა უკეთესსა ჩემსა მზესა^,
Verse: d
და ნუ ამოჰფხვრი სიყვარულსა, მისგან ჩემთვის დანათესსა!
Strophe: S811/K811
Verse: a
ღმერთო, ღმერთო მოწყალეო, არვინ მივის შენგან კიდე,
Verse: b
შენგან ვითხოვ შეწევნასა, რაზომსაცა გზასა ვვლიდე:
Verse: c
მტერთა ძლევა, ზღვათა ღელვა, ღამით მავნე გამარიდე!
Verse: d
და თუღა დავრჩე, გმსახურებდე, შენდა მსხვერპლსა შევსწირვიდე" .
Strophe: S812/K812
Verse: a
რა ილოცა, ცხენსა შეჯდა, მალვით კარნი გაიარნა,
Verse: b
@შერმადინცა დააბრუნვა, თუცა ვამნი ადიადნა^;
Verse: c
მონა ტირს და მკერდსა იცემს, საბრალომან ცრემლნი ღვარნა;
Verse: d
და პატრონისა ვერა-მჭვრეტმან ყმამან რადმცა გაიხარნა!
Chapter: 35
ცნობა @როსტევან მეფისაგან @ავთანდილის გაპარვისა
Strophe: S813/K813
Verse: a
აწ ამბავი სხვა დავიწყო, ყმას არ წავჰყვე წამავალსა.
Verse: b
არ შეექმნა დარბაზობა მას დღე როსტანს გულ-გამწყრალსა;
Verse: c
რა გათენდა, ქუში ადგა, ჰგავს, თუ ადენს პირით ალსა,
Verse: d
და ხმობა ბრძანა ვაზირისა, მიიყვანდეს შიშით მკრთალსა^.
Strophe: S814/K814
Verse: a
რა ვაზირი მოწიწებით დარბაზს ნახა შემოსრული,
Verse: b
@როსტან უთხრა: "არა მახსოვს გუშინდელი შენგან თქმული.
Verse: c
მაწყინე და გამარისხე, ვერ დავიღე დიდხან სული,
Verse: d
და აზომ რომე გაგათრიე შენ, ვაზირი გულის-გული.
Strophe: S815/K815
Verse: a
თუღა გახსოვს, რა უნდოდა, ისრე ავად რად გაგხადე?
Verse: b
მართლად უთქვამს მეცნიერთა^: "წყენააო ჭირთა ბადე";
Verse: c
ესეგვარსა ნუოდეს იქმ, საქმე ხოლე გაიცადე,
Verse: d
და აწ მითხარ, თუ რას იტყოდი, თქვი და სიტყვა გააკლადე".
Strophe: S816/K816
Verse: a
კვლა მოახსენა ვაზირმან სიტყვა ნაგუშინდელევი,
Verse: b
რა გაიგონა, შესთვალა პასუხი არ-ნაგრძელევი:
Verse: c
"შენ თუ უშმაგო მგონიხარ, ვარმცა ურია მე ლევი!
Verse: d
და კვლა მაგის მეტად ნუ მასმენ, თვარა მე სრულად გელევი!"
Strophe: S817/K817
Verse: a
რა გამოვიდა, ვაზირმან ძებნა, ვერ პოვნა მინანი,
Verse: b
მართ გაპარვასა უთხრობდეს მონანი, ცრემლთა მდინანი.
Verse: c
მან თქვა: "მე დარბაზს ვერ შევალ, მახსოვან დღენი წინანი,
Verse: d
და ვინცაღა ჰკადრებს, მან ჰკადროს; რაცა ვთქვი, მასცა ვინანი".
Strophe: S818/K818
Verse: a
რა ვაზირი არ შევიდა, კვლა მეფემან კაცი გზავნის;
Verse: b
კაცმან ცნის და გარეთ დადგის, წასლვა ვერვინ გაამჟღავნის;
Verse: c
@როსტანს ეჭვი^ შეუვიდა, ჭმუნვა ამით გაათავნის;
Verse: d
და თქვა: "უცილოდ გაიპარა, ვინ მარტომან ასთა ავნის".
Strophe: S819/K819
Verse: a
თავ-დადრეკით იგონებდა, გულსა ჰქონდა ჭმუნვა დიდი,
Verse: b
უში ქმნა და აიხედნა, უბრძანებდა მონას: "მიდი,
Verse: c
მოვიდეს და აწ მიამბოს, შემოვიდეს იგი ფლიდი!"
Verse: d
და რა ვაზირი შემობრუნდა, ფერი ჰკრთა და ჰქონდა რიდი.
Strophe: S820/K820
Verse: a
კვლა შევა დარბაზს ვაზირი დაღრეჯით, არ მხიარულად;
Verse: b
მეფემან ჰკითხა: "წასრულა^ მზე დაუდგომლად^, მთვარულად?"
Verse: c
მან მოახსენა ყველაი, ვით წასრულიყო ფარულად^:
Verse: d
და "მზე აღარ მზეობს ჩვენთანა, დარი არ დარობს დარულად!"
Strophe: S821/K821
Verse: a
რა მეფემან მოისმინა, დაიზახნა მეტის-მეტნი;
Verse: b
პირსა ხოკით, წვერსა გლეჯით გააკვირვნა მისნი მჭვრეტნი,
Verse: c
მოსთქვამს, იტყვის: "ვაჲ, გაზრდილო, ვეღარ გნახვენ თვალნი რეტნი!
Verse: d
და სად წაჰხე და სად დაჰკარგენ სინათლისა ეგე სვეტნი?
Strophe: S822/K822
Verse: a
თუ თავი შენი შენ გახლავს, ღარიბად არ იხსენები,
Verse: b
მაგრა მე რა ვქმნა, გაზრდილო, აწ სახლად მმართებს სენები!
Verse: c
გამაღარიბე, დამაგდე, გულსა, გლახ, ვისთვის ენები?
Verse: d
და შენად შეყრამდის პატიჟთა ჩემთა ვერ იტყვის ენები!
Strophe: S823/K823
Verse: a
ოდეს გნახავ მხიარულსა, ნადირობით შემოსრულსა?
Verse: b
ვეღარ გიჭვრეტ ნაბურთალსა, ტანსა მჭევრსა, ჯავარ-სრულსა,
Verse: c
ვეღარ ვისმენ ხმასა შენსა, სასმენელად მე მას რულსა,
Verse: d
და აწ უშენოდ რა, გლახ, ^ ვუყო საჯდომსა და სრასა სრულსა?
Strophe: S824/K824
Verse: a
ვიცი, არ მოგკლავს შიმშილი, რაზომმცა დია ირები:
Verse: b
შენ შენი მშვილდი დაგარჩენს, შენთა ისართა პირები,
Verse: c
ნუთუ კვლა ღმერთმან წყალობით გაგიადვილოს ჭირები,
Verse: d
და მაგრა, თუ მოვკვდე, გაზრდილო, ვისგანღა დავიტირები?"
Strophe: S825/K825
Verse: a
ზარი გაისმა, შემოკრბა ჯარი მრავალი კაცისა,
Verse: b
დარბაზს ხასთაგან ჯარია ხელითა წვერთა ტაცისა,
Verse: c
იგლეჯს და იცემს ყველაი, ხმა ისმის თავსა ტკაცისა;
Verse: d
და თქვეს: "ბნელი გვმართებს დღე-კრულთა, რათგან მზე მიგვიდრკა ცისა!"
Strophe: S826/K826
Verse: a
რა მეფემან დიდებულნი ნახნა, სულთქმით შემოსტირნა,
Verse: b
უთხრა: "ჰხედავთ, მზემან ჩვენმან შუქნი სრულად დაგვიძვირნა!
Verse: c
რა ვაწყინეთ, რა შევსცოდეთ, რად დაგვყარნა, რად გაგვწირნა,
Verse: d
და სპანი, მისგან დაჭირულნი, ვინმცაღა ვით დაგვიჭირნა?"
Strophe: S827/K827
Verse: a
ყოვლნი ტიროდეს, მოსთქმიდეს, მერმე დაწყნარდეს გვიანად.
Verse: b
მეფემან ბრძანა: "იკითხეთ, მარტოა, ანუ ყმიანად?"
Verse: c
მოვიდა მონა @შერმადინ მოშიშრად, სირცხვილიანად,
Verse: d
და ანდერძი ჰკადრა, ატირდა, სიცოცხლე უჩნდა ზიანად.
Strophe: S828/K828
Verse: a
მოახსენა: "საწოლს ვპოვე ესე მისგან დანაწერი;
Verse: b
დგეს მონანი ნატირებნი, დაეგლიჯა თმა და წვერი;
Verse: c
იგი მარტო გაპარულა, ყმა არ ახლავს, არცა ბერი.
Verse: d
და მე თუ მომკლათ, მემართლებით, სიცოცხლე მჭირს შეუფერი!"
Strophe: S829/K829
Verse: a
რა ანდერძი წაიკითხეს, კვლა იტირეს დიდი ხანი;
Verse: b
მერმე ბრძანა: "მხიარულსა ნუ ჩაიცმენ ჩემნი სპანი,
Verse: c
ვამლოცველნეთ დავრდომილნი, ობოლნი და ქვრივნი სხვანი,
Verse: d
და შევეწივნეთ, მშვიდობისა ნუთუ მისცნეს ღმერთმან გზანი!"
Chapter: 36
წასლვა @ავთანდილისაგან @ტარიელის შეყრად მეორედ
Strophe: S830/K830
Verse: a
მთვარე მზესა მოეშორვოს, მოშორვება გაანათლებს,
Verse: b
რა ეახლოს, შუქი დასწვავს, გაეყრების, ვერ იახლებს,
Verse: c
მაგრა ვარდსა უმზეობა გაახმობს და ფერსა აკლებს,
Verse: d
და ჩვენ ვერ-ჭვრეტა საყვარლისა ჭირსა ძველსა გაგვიახლებს.
Strophe: S831/K831
Verse: a
აწყა დავიწყებ ამბავსა, მის ყმისა წამავლობასა:
Verse: b
მივა და მიტირს გულ-მდუღრად, ვერ ვიტყვი ცრემლთა მცრობასა,
Verse: c
წამ-წამ მობრუნდის, იაჯდის მისთვის მზისავე მზობასა,
Verse: d
და უჭვრეტდის, თვალნი ვერ მოჰხსნნის^, თუ მოჰხსნნის^, მიჰხდის ცნობასა.
Strophe: S832/K832
Verse: a
რა მიეახლის დაბნედად, ვერ ხელ-ჰყვის გაძრვად ენისად,
Verse: b
მაგრა სდის ცრემლი თვალთაგან მსგავსად დიჯლისა დენისად,
Verse: c
ზოგჯერ დაბრუნდის, იჭვრეტდის ღონედ პატიზთა თმენისად,
Verse: d
და რა გაემართის, არ იცის, მას თუ არბევდის ცხენი სად.
Strophe: S833/K833
Verse: a
თქვა: "ჩემო, შენი შორს ყოფი კრულია ვინცა დადუმდეს^,
Verse: b
რათგან შენ დაგრჩა გონება, გული შენკევე დაბრუნდეს,
Verse: c
თვალთა მტირალთა შეხედვა შენივე სწადდეს და უნდეს.
Verse: d
და სჯობს, საყვარელსა მოყვარე რაზომც არ დაუძაბუნდეს!
Strophe: S834/K834
Verse: a
მე რა ვქმნა შენად შეყრამდის, ანუ რას ვეჭვდე ლხენასა?
Verse: b
თავსა მოვიკლავ, მე თუ-მცა შენგან არ ვეჭვდი წყენასა,
Verse: c
მაგრა შენ გაწყენ ჩემისა არ-სიცოცხლისა სმენასა,
Verse: d
და მოდი და მივსცნე ცოცხალმან თვალნი ცრემლისა დენასა!"
Strophe: S835/K835
Verse: a
ტირს, იტყვის: "დადვა კეშანი ლახვარმან ჩემთვის ათმანო;
Verse: b
ინდოთა რაზმი ჩემად კლვად თქვა, ესე ტევრი ვთხზა თმანო.
Verse: c
თვალთა გიშერი აშვენებს, სათმან რად მომკლა, სათმანო!
Verse: d
და ბაგე-კბილო და თვალ-წარბო, მომცემდი პატიჟთა, თმანო!"
Strophe: S836/K836
Verse: a
იტყვის: "ჰე, მზეო, ვინ ხატად გთქვეს მზიანისა ღამისად,
Verse: b
ერთ-არსებისა ერთისა, მის უჟამოსა ჟამისად,
Verse: c
ვის გმორჩილობენ ციერნი ერთის იოტის წამისად,
Verse: d
და ბედსა ნუ მიქცევ, მიაჯე, შეყრამდის ჩემად და მისად.
Strophe: S837/K837
Verse: a
ვის ხატად ღმრთისად გიტყვიან ფილასოფოსნი წინანი,
Verse: b
შენ მიშველე რა ტყვე-ქმნილსა, ჯაჭვნი მაბიან, რკინანი!
Verse: c
ბროლ-ბადახშისა მძებნელმან სათნი დავკარგენ, მინანი;
Verse: d
და მაშინ ვერ გავსძელ სიახლე, აწ სიშორესა ვინანი
Strophe: S838/K838
Verse: a
ამას მოსთქმიდის, იწვოდის, ვითა სანთელი დნებოდის,
Verse: b
დაყოვნებისა მოშიში ისწრაფდის, იარებოდის;
Verse: c
რა შეუღამდის, ვარსკვლავთა ამოსლვა ეამებოდის,
Verse: d
და მას ამსგავსებდის, ილხენდის, უჭვრეტდის, ეუბნებოდის.
Strophe: S839/K839
Verse: a
მთვარესა ეტყვის: "იფიცე სახელი ღმრთისა შენისა!
Verse: b
შენ ხარ მომცემი მიჯნურთა მიჯნურობისა სენისა,
Verse: c
შენ გაქვს წამალი მისისა მოთმინებისა თმენისა,
Verse: d
და მიაჯე შეყრა პირისა, შენ გამო შენებრ მშვენისა!"
Strophe: S840/K840
Verse: a
ღამე ალხენდის, დღე სჯიდის, ელის ჩასლვასა მზისასა;
Verse: b
რა წყალი ნახის, გარდახდის, უჭვრეტდის ჭავლსა წყლისასა,
Verse: c
მას თანა-ჰრთვიდის ნაკადსა სისხლისა ცრემლთა ტბისასა,
Verse: d
და კვლა გაემართის, ისწრაფდის წავლასა მისვე გზისასა.
Strophe: S841/K841
Verse: a
მარტო მოსთქმიდის, ტიროდის ტანად ალვისა ხიანი,
Verse: b
მინდორს თხა მოკლის, სადაცა ადგილი დაჰხვდის კლდიანი,
Verse: c
შეწვის, ჭამის და წავიდის პირ-მზე, გულ-მარიხიანი,
Verse: d
და იტყვის: "დავყარენ ვარდნი და, აჰა მე, ვაგლახ, იანი!"
Strophe: S842/K842
Verse: a
აწ ვერ ვიტყვი მაშინდელსა მე მის ყმისა ნაუბარსა,
Verse: b
რას უბნობდის, რას მოსთქმიდის, რას ტურფასა, რაზომ გვარსა!
Verse: c
ზოგან თოვლი გაეწითლის ვარდსა, ბრჭკლითა ნახოკარსა.
Verse: d
და ქვაბნი ნახნა, გაეხარნეს, ზე გავიდა ქვაბთა კარსა.
Strophe: S843/K843
Verse: a
რა @ასმათმან დაინახა, მოეგება, ცრემლი სწვთების,
Verse: b
ვით ეამა, სიხარულსა მართ ვეღარას ვერ მიჰხვდების;
Verse: c
ყმა გარდახდა, მოეხვია, აკოცებს და ეუბნების.
Verse: d
და კაცი კაცსა მოელოდეს, მოსლვა დია ეამების.
Strophe: S844/K844
Verse: a
ყმა ქალსა ეტყვის: "პატრონი, ნეტარ, სად არის და ვითა?"
Verse: b
ქალი ატირდა ცრემლითა, ზღვათაცა შესართავითა,
Verse: c
ეტყვის: "რა წახვე, გაიჭრა, ქვაბს ყოფა მისჭირდა ვითა;
Verse: d
და აწ მისი არა არ ვიცი, არ ნახვით, არ ამბავითა".
Strophe: S845/K845
Verse: a
ყმა დაჭმუნდა, ვითამც რამე ჰკრეს ლახვარი გულსა შუა;
Verse: b
ქალსა ეტყვის: "აჰა, დაო, ეგეთიმცა კაცი ნუა!
Verse: c
იგი ფიცი ვით გატეხა! არ ვეცრუვე, ვით მეცრუა?
Verse: d
და ვერ იქმოდა, რად მიქადა? თუ მიქადა, რად მიტყუა?!
Strophe: S846/K846
Verse: a
მე უმისოდ სოფელს ყოფა რათგან ჩირად არ მიღირდა,
Verse: b
რად დავვიწყდი, რად მივსცილდი? რად ვერ გასძლო, რა მისჭირდა?
Verse: c
მან გატეხა ზენარისა რად შეჰმართა, ვით გაპირდა?
Verse: d
და მაგრა ავის ბედისაგან ჩემი რამცა გამიკვირდა!"
Strophe: S847/K847
Verse: a
კვლა ქალი ეტყვის: "მართალ ხარ მაგისსა დამძიმებასა,
Verse: b
მაგრა, რა გავბრჭო მართალი, ნუ მეჭვ რასაცა თნებასა:
Verse: c
არ გული უნდა ფიცის და პირისა გასრულებასა?
Verse: d
და იგი უგულო მოელის მართ დღეთა შემოკლებასა.
Strophe: S848/K848
Verse: a
გული, ცნობა და გონება ერთმანერთზედა ჰკიდიან.
Verse: b
რა გული წავა, იგიცა წავლენ და მისკე მიდიან;
Verse: c
უგულო კაცი ვერ კაცობს, კაცთაგან განაკიდიან.
Verse: d
და შენ არ გინახვან, არ იცი, მას რომე ცეცხლნი სწვიდიან.
Strophe: S849/K849
Verse: a
შენ უმართლე ხარ, ემდურვი, შენ გაეყარე ძმობილსა,
Verse: b
მაგრა ვით ითქმის, ვით გახდა, ვითა გიამბო ცნობილსა!
Verse: c
ენა დაშვრების, გაცვთების, გულსა შეელმის ლმობილსა,
Verse: d
და ამას მით ვაზრობ, მინახავს მე უბედურსა შობილსა.
Strophe: S850/K850
Verse: a
ჯერთ მისი მსგავსი სასჯელი არცა ვის ამბად ჰსმენია.
Verse: b
არა თუ კაცთა, სასჯელი ქვათაცა შემაძრწენია,
Verse: c
დიჯლადცა კმარის, მას რომე თვალთაგან ცრემლი სდენია;
Verse: d
და თვით რაცა ჰბრძანოთ, მართალ ხართ: სხვა სხვისა ომსა ბრძენია.
Strophe: S851/K851
Verse: a
მას წამავალსა ვჰკითხევდი, დამწვარსა, ცეცხლ-მოდებულსა:
Verse: b
"მოვიდეს, რა ქმნას @ავთანდილ? მისსა დამვედრე დებულსა".
Verse: c
მიბრძანა: "მო-ღა-მნახვიდეს მე, მისთვის გაცუდებულსა,
Verse: d
და ამათ არ დავჰყრი არეთა, არ გავსტეხ მის ქადებულსა.
Strophe: S852/K852
Verse: a
მას ზენაარსა არ გავსტეხ, მას ფიცსა არ ვეცრუები,
Verse: b
მად პაემნამდის მოვიცდი, რაზომ-მცა გამდის რუები;
Verse: c
თუ მკვდარი მნახოს, დამმარხოს, თქვას ვაგლახი და უები,
Verse: d
და ცოცხალი დავჰხვდე, უკვირდეს, სიცოცხლე არს სათუები".
Strophe: S853/K853
Verse: a
ჩემთვის გარდახდა მას აქათ გაყრა მზისა და ქედისა;
Verse: b
ოდენ მოდენა ცრემლისა მჭირს, ველთა მოსალბედისა.
Verse: c
მსჯის გამრავლება ხელ-ქმნილსა სულთქვმისა ზედა^-ზედისა,
Verse: d
და დავვიწყებივარ სიკვდილსა, ნახეთ ნაქმარი ბედისა!
Strophe: S854/K854
Verse: a
ესე არაკი მართალი^ ჩინს ქვასა ზედა სწერია:
Verse: b
ვინ მოყვარესა არ ეძებს, იგი თავისა მტერია".
Verse: c
აწ ზაფრანია, ვის წინას ვერ ვარდი ჰგვანდის, ვერ ია;
Verse: d
და თუღა მოჰნახავ, მონახე, ქმენ, რაცა შენი ფერია".
Strophe: S855/K855
Verse: a
ყმამან უთხრა: "უმართლე ხარ, არ მამართლო მდურვად მისად,
Verse: b
მაგრა გაბრჭე, რა მიქმნია სამსახური ტყვესა ტყვისად:
Verse: c
გამოჭრილ ვარ სახლით ჩემით, ვით ირემი ძებნად წყლისად,
Verse: d
და მას ვეძებ და მას ვიგონებ, ვიარები ველთა ვლისად.
Strophe: S856/K856
Verse: a
ბროლ-სადაფნი მარგალიტსა ლალის-ფერსა სცვენ და ჰბურვენ,
Verse: b
მას მოვჰშორდი, ვერ ვეახელ, ვერ მისურვეს, ვერ ვასურვენ,
Verse: c
გამოპარვით წამოსლვითა ღმრთისა სწორნი მოვიმდურვენ,
Verse: d
და ნაცვლად მათთა წყალობათა გულნი მათნი შევაურვენ.
Strophe: S857/K857
Verse: a
პატრონი ჩემი გამზრდელი, ღმრთისაგან დიდად^ ცხოველი,
Verse: b
მშობლური, ტკბილი, მოწყალე, ცა, წყალობისა მთოველი!
Verse: c
მას ვუორგულე, წამოვე, მართ დავივიწყე ყოველი,
Verse: d
და მისი შემცოდე ღმრთისაგან კარგსა აღარას^ მოველი.
Strophe: S858/K858
Verse: a
ესე ყველაი ასრე მჭირს, დაო, ბედითა მისითა,
Verse: b
არ ვუტყუვე, და მოსრულ ვარ მგზავრი ღამით და დღისითა;
Verse: c
აწ იგი სადმე წასრულა, ვიწვი ცეცხლითა ვისითა,
Verse: d
და ცუდ-მაშვრალი და მტირალი ქვე ვზი პირითა მქისითა.
Strophe: S859/K859
Verse: a
დაო, მეტსა საუბარსა აღარ მომცემს ჟამი და დრო,
Verse: b
არ ვინანი გარდასრულსა, ბრძენთა სიტყვა გავაადრო^;
Verse: c
წავალ, ვძებნი, ანუ ვპოვებ, ან სიკვდილი მოვიადრო,
Verse: d
და თვარა ბედი აზომ თურე მიკვეთს, ღმერთსა რაღა ვჰკადრო!"
Strophe: S860/K860
Verse: a
ამის მეტი აღარა თქვა, ატირდა და წამოვიდა,
Verse: b
ქვაბი ჩავლო, წყალსა გახდა, შამბი გავლო, ველს გავიდა;
Verse: c
ქარი, ველთა მონაქროლი, ლალის-ფერსა ვარდსა ზრვიდა;
Verse: d
და "რად მიმეცო ამა ჭირსა?" ბედსა ამას უზრახვიდა.
Strophe: S861/K861
Verse: a
იტყვის: "ღმერთო, რა შეგცოდე შენ, უფალსა, არსთა მხედსა,
Verse: b
რად გამყარე მოყვარეთა, რად შემასწარ ამა ბედსა?
Verse: c
ერთი ორთა მგონებელი ვარ საქმესა წასაწყმედსა,
Verse: d
და მოვკვდე, თავი არ მეწყალვის, სისხლი ჩემი^ ჩემსა ქედსა!
Strophe: S862/K862
Verse: a
მოყვარემან ვარდის კონა გულსა მკრა და დამიწყლულა,
Verse: b
იგი ფიცი, ჩემგან სრული, მან აღარა გამისრულა;
Verse: c
მას თუ გამყრი, საწუთროო, ჩემი ლხინი გარდასრულა,
Verse: d
და სხვა მოყვარე თვალსა ჩემსა გაკიცხულა, გაბასრულა .
Strophe: S863/K863
Verse: a
კვლა იტყვის: "მიკვირს ნავღელი კაცისა ჭკუიანისა.
Verse: b
რა მჭმუნვარებდეს, რას არგებს ნაკადი ცრემლთა ბანისა?
Verse: c
სჯობს გამორჩევა, აზრობა საქმისა დასაგვანისა,
Verse: d
და აწ მეცა მიჯობს მონახვა მის მზისა ლერწამ-ტანისა".
Strophe: S864/K864
Verse: a
ყმა გაემართა საძებრად მტირალი, ცრემლთა მფრქვეველი,
Verse: b
ეძებს, უზახის, უყივის, დღეებრ ღამეთა მთეველი;
Verse: c
სამ დღემდის მოვლო მრავალი ხევი, შამბნარი, ტყე, ველი;
Verse: d
და ვერ პოვა, მივა მჭმუნვარე, ვერას ამბვისა მცნეველი.
Strophe: S865/K865
Verse: a
იტყვის: "ღმერთო, რა შეგცოდე, ეგზომ დიდი რა გაწყინე?
Verse: b
რად შემასწარ ამა ბედსა^, რა სასჯელი მომივლინე!
Verse: c
გამკითხველო, გამიკითხე, აჯა ჩემი შეისმინე,
Verse: d
და დაამოკლენ დღენი ჩემნი, ჭირნი ამით ^ გამილხინე!"
Chapter: 37
პოვნა @ავთანდილისაგან დაბნედილის @ტარიელისა
Strophe: S866/K866
Verse: a
მივიდოდა, მიუბნობდა ყმა მტირალი, ფერ-შეცვლილი,
Verse: b
ქედსა რასმე გარდაადგა, ველი აჩნდა მზიან-ჩრდილი;
Verse: c
ნახა, შავი შამბთა პირსა დგა სადავე-უკუყრილი;
Verse: d
და თქვა: "უცილოდ იგიაო, არა უნდა ამას ცილი".
Strophe: S867/K867
Verse: a
რა შეხედნა, ყმასა გულმან გაუფეთქნა, გაუნათდა,
Verse: b
აქა ლხინი დაღრეჯილსა უათასდა, არ უათდა;
Verse: c
ვარდმან ფერი გაანათლა, ბროლი ბროლდა, სათი სათდა,
Verse: d
და ვით გრიგალმან ჩაირბინა, არ მოსცალდა ჭვრეტად მათდა.
Strophe: S868/K868
Verse: a
რა @ტარიელ დაინახა, განაღამცა დაეღრიჯა:
Verse: b
ახლოს მყოფი სიკვდილისა ჯდა და პირი დაებღნიჯა,
Verse: c
საყელონი გარდეხივნეს, თავი სრულად გაეგლიჯა,
Verse: d
და მას აღარა შეესმოდა, სოფლით გაღმა გაებიჯა.
Strophe: S869/K869
Verse: a
ერთ-კერძ^ უც ლომი მოკლული და ხრმალი სისხლ-მოცხებული,
Verse: b
კვლა სხვაგნით - ვეფხი უსულო, მკვდარი, ქვე-დანარცხებული;
Verse: c
მას წყაროსაებრ თვალთაგან ცრემლი სდის გაფიცხებული.
Verse: d
და მუნ აგრე გულსა უნთებდა ცეცხლი მცხინვარე, ცხებული.
Strophe: S870/K870
Verse: a
თვალთა ახმადცა ზარ-ედვა სრულად მიჰხდოდა ცნობასა,
Verse: b
მიახლებოდა სიკვდილსა, მოჰშორვებოდა თმობასა.
Verse: c
ყმა სახელ-დებით უყივის, ლამის სიტყვითა კრთობასა,
Verse: d
და ვეღარ ასმინა, გარდიჭრა, ძმა გამოაჩენს ძმობასა!
Strophe: S871/K871
Verse: a
ხელითა ცრემლსა უწურავს, თვალთა ავლებდა სახელსა,
Verse: b
ახლოს უზის და უზახის მართ სახელ-დებით სახელსა;
Verse: c
ეტყვის: "ვერ მიცნობ @ავთანდილს, შენთვის გაჭრილსა და ხელსა?"
Verse: d
და მას არა დია შეესმის რეტსა, თვალ-დაუფახელსა.
Strophe: S872/K872
Verse: a
ესე ყველაი ასრეა, რაცა აწ ჩემგან თხრობილა.
Verse: b
ცრემლნი მოსწურნა თვალთაგან, ცოტად-რე მოაცნობილა.
Verse: c
მაშინღა იცნა, აკოცა, მოეჭდო, მოეძმობილა.
Verse: d
და ვიმოწმებ ღმერთსა ცხოველსა, მათებრივ^ არვინ შობილა!
Strophe: S873/K873
Verse: a
უთხრა: "ძმაო, არ გიტყუე, გიყავ, რაცა შემოგფიცე,
Verse: b
გნახე სულთა გაუყრელმან, ფიცი ასრე დავამტკიცე;
Verse: c
აწ დამეხსენ, სიკვდილამდის ვიტირო და თავსა ვიცე.
Verse: d
და მაგრა გვედრებ დამარხვასა, მხეცთა საჭმლად არ მივიცე".
Strophe: S874/K874
Verse: a
ყმამან უთსრა: "რას შიგან ხარ, შენ საქმესა რად იქმ ავსა?
Verse: b
ვინ მიჯნური არ ყოფილა, ვის სახმილი არა სწვავსა?
Verse: c
ვის უქმნია შენი მსგავსი სხვასა კაცთა ნათესავსა?
Verse: d
და რად სატანას წაუღიხარ, რად მოიკლავ ნებით თავსა?
Strophe: S875/K875
Verse: a
თუ ბრძენი ხარ, ყოვლნი ბრძენნი აპირებენ ამა პირსა:
Verse: b
ხამს მამაცი მამაცური, სჯობს, რაზომცა ნელად ტირსა.
Verse: c
ჭირსა შიგან გამაგრება ასრე უნდა, ვით ქვითკირსა.
Verse: d
და თავისისა ცნობისაგან ჩავარდების კაცი ჭირსა.
Strophe: S876/K876
Verse: a
ბრძენი ხარ და გამორჩევა არა იცი ბრძენთა თქმულებ,
Verse: b
მინდორს სტირ და მხეცთა ახლავ, რას წადილსა აისრულებ?
Verse: c
ვისთვის ჰკვდები, ვერ მიჰხვდები, თუ სოფელსა მოიძულებ,
Verse: d
და თავსა მრთელსა რად შეიკრავ, წყლულსა ახლად რად იწყლულებ?
Strophe: S877/K877
Verse: a
ვინ არ ყოფილა მიჯნური, ვის არ სახმილნი სდებიან?
Verse: b
ვის არ უნახვან პატიჟნი, ვისთვის ვინ არა ბნდებიან?
Verse: c
მითხარ, უსახო რა ქმნილა, სულნი რად ამოგხდებიან?
Verse: d
და არ იცი, ვარდნი უეკლოდ არავის მოუკრებიან!
Strophe: S878/K878
Verse: a
ვარდსა ჰკითხეს: "ეგზომ ტურფა რამან შეგქმნა ტანად, პირად?
Verse: b
მიკვირს, რად ხარ ეკლიანი? პოვნა შენი რად არს^ ჭირად?"
Verse: c
მან თქვა: "ტკბილსა მწარე ჰპოვებს, სჯობს, იქმნების რაცა ძვირად:
Verse: d
და ოდეს ტურფა გაიეფდეს, არღარა ღირს არცა ჩირად".
Strophe: S879/K879
Verse: a
რათგან ვარდი ამას იტყვის უსულო და უასაკო,
Verse: b
მაშა ლხინსა ვინ მოიმკის პირველ ჭირთა უმუშაკო?
Verse: c
უბოროტო ვის ასმია რაცა საქმე^ საეშმაკო,
Verse: d
და რად ემდურვი საწუთროსა? რა უქმნია უარაკო?!
Strophe: S880/K880
Verse: a
ისმინე ჩემი თხრობილი, შეჯე, წავიდეთ ნებასა,
Verse: b
ნუ მიჰყოლიხარ თავისსა თათბირსა, გაგონებასა,
Verse: c
რაცა არ გწადდეს, იგი ქმენ, ნუ სდევ წადილთა ნებასა,
Verse: d
და ასრე არ სჯობდეს, არ გეტყვი, რად მეჭვ რასაცა თნებასა!"
Strophe: S881/K881
Verse: a
მან უთხრა: "ძმაო, რა გითხრა, ძრვაცა არ ძალ-მიც ენისა,
Verse: b
ძალი არა მაქვს ხელ-ქმნილსა შენთა სიტყვათა სმენისა;
Verse: c
რა ადვილად გიჩს მოთმენა ჩემთა სასჯელთა თმენისა!
Verse: d
და აწ მივსწურვივარ სიკვდილსა, დრო მომეახლა ლხენისა.
Strophe: S882/K882
Verse: a
ამას მოკვდავი ვილოცავ, აროდეს ვითხოვ, არ, ენით:
Verse: b
აქა გაყრილნი მიჯნურნი მუნამცა შევიყარენით,
Verse: c
მუნ ერთმანერთი კვლა ვნახნეთ, კვლა რამე გავიხარენით,
Verse: d
და მო^, მოყვარეთა დამმარხეთ, მიწანი მომაყარენით!
Strophe: S883/K883
Verse: a
საყვარელმან საყვარელი ვით არ ნახოს, ვით გაწიროს!
Verse: b
მისკე მივალ მხიარული, მერმე იგი ჩემ კერძ^ იროს,
Verse: c
მივეგებვი, მომეგებოს, ატირდეს და ამატიროს.
Verse: d
და ჰკითხე ასთა, ქმენ გულისა, რა გინდა ვინ გივაზიროს!
Strophe: S884/K884
Verse: a
მართ გარდაწყვედით იცოდი, გეტყვი მართალსა პირასა:
Verse: b
სიკვდილი მახლავს, დამეხსენ, ხანსაღა დავჰყოფ მცირასა;
Verse: c
არ ცოცხალ ვიყო, რას მაქმნევ? რა დავრჩე, ხელსა მხდი რასა?
Verse: d
და დამშლიან ჩემნი კავშირნი, შევჰრთვივარ სულთა სირასა.
Strophe: S885/K885
Verse: a
რა სთქვი, რას იტყვი, არ მესმის, არცა მცალს სმენად მაგისად^,
Verse: b
სიკვდილი მახლავს ხელ-ქმნილსა, სიცოცხლე არის წამისად;
Verse: c
აწ გამიარმდა სიცოცხლე მეტად ყოვლისა ჟამისად,
Verse: d
და მუნ მეცა მივალ, ცრემლისა მიწად სად გამდის ლამი, სად.
Strophe: S886/K886
Verse: a
ბრძენი? ვინ ბრძენი, რა ბრძენი? ხელი ვითა იქმს ბრძნობასა?
Verse: b
ეგ საუბარი მაშინ ხამს, თუცაღა ვიყო ცნობასა;
Verse: c
ვარდი ვერ არის უმზეოდ; იყოს, დაიწყებს ჭნობასა;
Verse: d
და მაწყენ, დამეხსენ, არა მცალს, არცაღა ვახლავ თმობასა".
Strophe: S887/K887
Verse: a
კვლა ეუბნების @ავთანდილ სიტყვითა მრავალ-ფერითა,
Verse: b
ეტყვის: "თუ მოჰკვდე, რას არგებ ქცევითა მაგ ოხერითა?
Verse: c
ნუ იქმ, არა სჯობს საქმითა, ნუ ხარ თავისა მტერითა!"
Verse: d
და ვერ წაიყვანა, ვერა ქმნა სიტყვითა ვერა-ვერითა.
Strophe: S888/K888
Verse: a
მერმე უთხრა: "აჰა, რათგან არ მომისმენ არას, არა,
Verse: b
აღარ გაწყენს ენა ჩემი, აქამდისცა ცუდად მცთარა;
Verse: c
თუ სიკვდილი გიჯობს, მოკვე, ვარდი დაჭნეს, და-ცა-მჭნარა^!
Verse: d
და ერთსა რასმე გეაჯები, მიყავ!" - ცრემლი ამდუღარა.
Strophe: S889/K889
Verse: a
"სადა ინდონი ბროლ-ვარდსა სარვენ გიშრისა სარითა,
Verse: b
მას მოვეშორვე, წამოვე სიჩქარით, არ სიწყნარითა;
Verse: c
ვერ დამიჭირა მეფემან მშობლურად საუბარითა^,
Verse: d
და შენ არ შემიყრი, გამიყრი, აწ ჩემი ლხინი ვთქვა რითა?
Strophe: S890/K890
Verse: a
ნუ გამგზავნი გულ-მოკლულსა, ერთი მიყავ საწადელი,
Verse: b
ერთხელ შეჯე, ცხენოსანი გნახო ჩემი სულთა მხდელი,
Verse: c
ნუთუ მაშინ მოვიქარვო სევდა ესე აწინდელი;
Verse: d
და მე წავალ და შენ დაგაგდებ, იქმნას შენი საქადელი!"
Strophe: S891/K891
Verse: a
ეხვეწებოდა: "შეჯეო ", აჯას ხვეწნითა არვებდა,
Verse: b
იცოდა, რომე შეჯდომა კაეშანს მოაქარვებდა,
Verse: c
ლერწმისა სარსა დასდრეკდა, გიშერსა დაიკარვებდა;
Verse: d
და დაიმორჩილა, ეამა, არ ივაგლახა, არ ვებდა.
Strophe: S892/K892
Verse: a
ცხადად უთხრა: "შევჯდებიო, მომიყვანე ცხენი წინა".
Verse: b
მან მოჰგვარა, წყნარად შესვა, არ სიჩქარით ააქშინა;
Verse: c
მინდორთაკე წაიყვანა, ტანი მჭევრი აძრვევინა,
Verse: d
და ხანი წავლეს, სიარულმან მოჯობება დააჩინა.
Strophe: S893/K893
Verse: a
შეაქცევს და ეუბნების საუბართა^ შვენიერთა,
Verse: b
მისთვის სძრვიდა სასაუბროდ მათ ბაგეთა ძოწის-ფერთა,
Verse: c
მისი სმენა გააყრმობდა^ მსმენელისა ყურთა ბერთა;
Verse: d
და მოიშორვა კაეშანი, დათმობავე შეაერთა.
Strophe: S894/K894
Verse: a
რა შეატყო^ მოჯობება მან, სევდისა მუფარახმან,
Verse: b
გაანათლა პირი-ვარდი სიხარულმან დაუსახმან,
Verse: c
ცნობიერთა დასტაქარმან, უცნობოთა ოხრვა-ახმან;
Verse: d
და ცნობიერი სიტყვა უთხრა უცნობოსა რასმე მზრახმან.
Strophe: S895/K895
Verse: a
შე-რასმე-ჰყვეს საუბარსა^, სიტყვა ჰკადრა არ-მალული:
Verse: b
"ერთსა რასმე მოგახსენებ, გამიცხადე დაფარული:
Verse: c
ეგე სამხრე მისეული, შენ გაჩნია ვისგან წყლული,
Verse: d
და რაგვარ გიყვარს, რაგვარ გიღირს? თქვი, დავიღო მერმე სული".
Strophe: S896/K896
Verse: a
მან უთხრა: "სახე რა გითხრა მის უსახოსა სახისა!
Verse: b
ესეა ჩემი სიცოცხლე, ჩემი მომცემი ახისა,
Verse: c
მჯობი ყოვლისა სოფლისა, წყლისა, მიწისა და ხისა;
Verse: d
და არ-სასმენლისა მოსმენა არს უმჟავესი წმახისა".
Strophe: S897/K897
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "ვლამოდი მართ მაგისისა თქმევასა;
Verse: b
აწ რათგან გითქვამს, პასუხსა გკადრებ და ნუ მეჭვ თნევასა:
Verse: c
სჯობს @ასმათისა არ-ლევა მაგა სამხრის არ-ლევასა,
Verse: d
და ამად არ გიქებ საქმისა უარესისა რჩევასა.
Strophe: S898/K898
Verse: a
სამხრე გაბია ოქროსა, ოქრომჭედლისა დნობილი,
Verse: b
უასაკო და უსულო, არ სიტყვიერი, ცნობილი;
Verse: c
აღარად გინდა @ასმათი, - ნახე მართალი ბრჭობილი! -
Verse: d
და პირველ, გლახ, მისი ნაჭვრეტი, თვით მერმე შენი დობილი.
Strophe: S899/K899
Verse: a
თქვენს შუა მქმნელი საქმისა, შენგან ნახმობი დობისა,
Verse: b
თქვენი შემყრელი მსახური, შენგან ღირს-ქმნილი ხმობისა,
Verse: c
მისი გამზრდელი, გაზრდილი, მისთვის მიხდილი ცნობისა,
Verse: d
და გლახ, დაგიგდია, არ ჰნახავ, შაბაშ მართლისა ბრჭობისა!"
Strophe: S900/K900
Verse: a
მან უბრძანა: "რაცა გითქვამს, უმართლე ხარ მეტის-მეტად:
Verse: b
საბრალოა @ასმათ მისად მგონებლად და ჩემად მჭვრეტად;
Verse: c
მე სიცოცხლე არ მეგონა, შენ მომესწარ ცეცხლთა შრეტად,
Verse: d
და რათგან დავრჩი, გვალე, ვნახოთ, თუცავე ვარ ჯერთცა რეტად".
Strophe: S901/K901
Verse: a
დაჰმორჩილდა. გაემართნეს @ავთანდილ და ამირბარი.
Verse: b
ვერ მიგია ქება მათი, ვერა ქება საქებარი:
Verse: c
კბილნი - ვითა მარგალიტნი, ბაგე - ვარდი ნაპობარი.
Verse: d
და გველსა ხვრელით ამოიყვანს ენა ტკბილად მოუბარი.
Strophe: S902/K902
Verse: a
ამას ეტყვის: "შენთვის დავსდებ გონებასა, სულსა, გულსა,
Verse: b
მაგრა შენცა ნუ აგრე ხარ, ნუ იწყლულებ ახლად წყლულსა;
Verse: c
არას გარგებს სწავლულება^, თუ არა იქმ ბრძენთა თქმულსა:
Verse: d
და არ იხმარებ, რას ხელსა ჰხდი საუნჯესა დაფარულსა?
Strophe: S903/K903
Verse: a
არას გარგებს შეჭირვება: რომ სჭმუნვიდე, რა გერგების?
Verse: b
არ თურ იცი, უგანგებოდ არა^ კაცი არ მოკვდების?
Verse: c
მზისა შუქთა მომლოდინე ვარდი სამ დღე არ დაჭნების.
Verse: d
და ბედი ცდაა, გამარჯვება, ღმერთსა უნდეს, მო-ცა-გხვდების".
Strophe: S904/K904
Verse: a
მოახსენა: "ეგე სწავლა ჩემთვის ყოვლად სოფლად ღირდეს, -
Verse: b
გონიერთა მწვრთელი უყვარს, უგუნურთა გულსა ჰგმირდეს, -
Verse: c
მაგრა რა ვქმნა, რაგვარ გავსძლო, მეტის-მეტი რა მიმჭირდეს!
Verse: d
და შენცა გჭირან ჭირნი ჩემნი, არ მამართლო, არ მიკვირდეს?
Strophe: S905/K905
Verse: a
ცვილსა ცეცხლის სიმხურვალე უგავს, ამად აენთების,
Verse: b
მაგრა წყალსა არსით ახლავს, თუ ჩავარდეს, და-ცა-შრტების;
Verse: c
რაცა ვისცა საქმე თვით სჭირს, სხვათათვისცა ევარგების,
Verse: d
და თავიდაღმა რად არ იცი, გული ჩემი რაგვარ დნების!"
Chapter: 38
მბობა @ტარიელისგან ლომ-ვეფხთ დახოცისა
Strophe: S906/K906
Verse: a
რა წამეკიდა, ყველაი წვრილად გიამბო ენითა,
Verse: b
მერმეღა გაბრჭევ მართალი მაგა გულითა ბრძენითა;
Verse: c
შენ მოგელოდი, მიმჭირდა მოლოდინითა შენითა,
Verse: d
და ქვაბს ვეღარ გავსძელ, მინდორთა მოვლა მომინდა ცხენითა.
Strophe: S907/K907
Verse: a
იმა ქედსა გარდავადეგ, შამბნი ისი მომეარნეს;
Verse: b
ერთი ლომი ერთი ვეფხი შეკრბეს, ერთად შეიყარნეს,
Verse: c
ჰგვანდეს რათმე მოყვარულთა, მათი ნახვა გამეხარნეს,
Verse: d
და მათ რა უყვეს ერთმანერთსა, გამიკვირდეს, შემეზარნეს.
Strophe: S908/K908
Verse: a
ქედსა გარდავდეგ, ლომ-ვეფხნი მოვიდეს ორგნით რებულნი, -
Verse: b
სახედ ვამსგავსე ^ მიჯნურთა, ცეცხლნი დამევსნეს დებულნი, -
Verse: c
შეიყარნეს და შეიბნეს, იბრძოდეს გამწარებულნი,
Verse: d
და ლომი სდევს, ვეფხი მიურბის, იყვნეს არ ჩემგან ქებულნი.
Strophe: S909/K909
Verse: a
პირველ ამოდ ილაღობეს, მერმე მედგრად წაიკიდნეს:
Verse: b
თვითო ტოტი ერთმანერთსა ჰკრეს, სიკვდილსა არ დაჰრიდნეს;
Verse: c
გამოჰრიდნა ვეფხმან გული, - დედათა-მცა გამოჰრიდნეს! -
Verse: d
და ლომი მედგრად გაეკიდა, იგი ვერვინ დაამშვიდნეს.
Strophe: S910/K910
Verse: a
ლომსა დავუგმე ნაქმარი, ვარქვი: "არა ხარ ცნობასა,
Verse: b
შენ საყვარელსა რად აწყენ? ფუ მაგა მამაცობასა!"
Verse: c
ხრმალ-გამოწვდილი გავუხე, მივეც ლახვართა სობასა,
Verse: d
და თავსა გარდავჰკარ, მო-ცა-ვკალ, დავჰხსენ სოფლისა თმობასა.
Strophe: S911/K911
Verse: a
ხრმალი გავსტყორცე, გარდვიჭერ, ვეფხი შევიპყარ ხელითა;
Verse: b
მის გამო კოცნა მომინდა, ვინ მწვავს ცეცხლითა ცხელითა;
Verse: c
მიღრინვიდა და მაწყენდა ბრჭკალითა სისხლთა მღვრელითა,
Verse: d
და ვეღარ გავუძელ, იგიცა მოვკალ გულითა ხელითა.
Strophe: S912/K912
Verse: a
რაზომსაცა ვამშვიდებდი, ვეფხი ვერა დავამშვიდე,
Verse: b
გავგულისდი, მოვიქნივე, ვჰკარ მიწასა, დავაწყვიდე;
Verse: c
მომეგონა, ოდეს ჩემსა საყვარელსა წავეკიდე;
Verse: d
და სულნი სრულად არ ამომხდეს, რად გიკვირს, თუ ცრემლთა ვჰღვრიდე!
Strophe: S913/K913
Verse: a
აჰა, ძმაო, მითხრობია ჭირი ჩემი, რაცა მჭირდა;
Verse: b
სულთა დგმაცა არა მმართებს, ასრე გასლვა რად გიკვირდა?
Verse: c
სიცოცხლესა გავეყარე, სიკვდილიცა დამიძვირდა".
Verse: d
და ესე სიტყვა დაასრულა, ყმამან სულთქვნა, ა-ცა-ტირდა.
Strophe: S914/K914
Verse: a
@ავთანდილცა მას თანავე ტიროდა და ცრემლსა ჰღვრიდა;
Verse: b
უთხრა: "დათმე, ნუ მოჰკვდები, გულსა სრულად ნუ დასჭრი, და-!
Verse: c
ღმერთი მაგას მოწყალეობს, თუცა ჭირმან არ გაგრიდა;
Verse: d
და თუმც უნდოდით ^ გასაყრელად, პირველ ერთად არ შეგყრიდა.
Strophe: S915/K915
Verse: a
სდევს მიჯნურსა ფათერაკი, საწუთროსა დაანავღლებს;
Verse: b
მაგრა ბოლოდ ლხინსა მისცემს, ვინცა პირველ ჭირსა გასძლებს;
Verse: c
მიჯნურობა საჭიროა, მით სიკვდილსა მიგვაახლებს,
Verse: d
და გასწავლულსა გააშმაგებს, უსწავლელსა გაასწავლებს".
Chapter: 39
@ტარიელისაგან და @ავთანდილისგან ქვაბს მისლვა და @ასმათის ნახვა
Strophe: S916/K916
Verse: a
იტირეს და გაემართნეს, ქვაბისაკე თავნი არნეს;
Verse: b
რა @ასმათმან დაინახნა, განაღამცა გაეხარნეს!
Verse: c
მოეგება, მოტიროდა, ცრემლმან მისმან^ კლდენი ღარნეს,
Verse: d
და აკოცეს და ა-ცა-ტირდეს, კვლა ცნობანი ააჩქარნეს.
Strophe: S917/K917
Verse: a
@ასმათ თქვა: "ღმერთო, რომელი არ ითქმი კაცთა ენითა,
Verse: b
შენ ხარ სავსება ყოველთა, აღგვავსებ მზეებრ ფენითა;
Verse: c
გაქო, ვით გაქო, რა გაქო, არ-საქებელო სმენითა!
Verse: d
და დიდება შენდა, არ მომკალ ამათთვის^ ცრემლთა დენითა!"
Strophe: S918/K918
Verse: a
@ტარიელ ეტყვის: "ჰე^, დაო, მით ცრემლი აქა მდინია,
Verse: b
საწუთრო ნაცვლად გვატირებს, რაც ოდეს გაგვიცინია.
Verse: c
ძველი წესია სოფლისა, არ ახლად მოსასმინია.
Verse: d
და ვა^ შენი ბრალი, დავ, თვარა სიკვდილი ჩემი ლხინია!
Strophe: S919/K919
Verse: a
სწყუროდეს, წყალსა ვით დაღვრის კაცი უშმაგო, ცნობილი?
Verse: b
მე თვალთა ჩემთა მით მიკვირს, რად ვარ ცრემლითა ლტობილი!
Verse: c
უწყლოობა ჰკლავს, წყალი სდის, აროდეს არ გახმობილი.
Verse: d
და ვა^, წახდა ვარდი პობილი, ვა^, მარგალიტი წყობილი!"
Strophe: S920/K920
Verse: a
@ავთანდილსცა მოეგონა მისი მზე და საყვარელი;
Verse: b
იტყვის: "ჩემო, ვით ვეგები მე უშენოდ სულთა მდგმელი?
Verse: c
შენ არ გახლავ, ჩემი ჩემთვის სიცოცხლეა სანანელი,
Verse: d
და გითხრამცა ვინ, რა მჭირს, ანუ რა ცეცხლი მწვავს, რაგვარ ცხელი!
Strophe: S921/K921
Verse: a
ვარდი ამას ვით იაზრებს: მზე მომშორდეს, არ დავჭკნეო,
Verse: b
ანუ ჩვენ, გლახ, რა გვერგების, რა ჩასვენდეს გორსა მზეო?
Verse: c
გულო, გიჯობს, გაუმაგრდე, თავი სრულად გაიკლდეო,
Verse: d
და ნუთუ მოგხვდეს ნახვა მისი, სულთა სრულად ნუ დაჰლეო".
Strophe: S922/K922
Verse: a
სული დაიღეს, დადუმდეს, ორთავე ცეცხლი სდებოდა;
Verse: b
@ასმათი შეჰყვა, შევიდა, ცეცხლი მათებრვე ჰგზებოდა,
Verse: c
დაუგო ტყავი ვეფხისა, რომელ კვლა მიწყივ ჰგებოდა;
Verse: d
და ორნივე დასხდეს, უბნობდეს, რაცა მათ ეამებოდა.
Strophe: S923/K923
Verse: a
წვადი შეიწვეს, შეიქმნა პურობა მსგავსი ჟამისა,
Verse: b
მუნ უპურობა პურობა, არ-სიდიადე ჯამისა,
Verse: c
მას შეეხვეწნეს: "ჭამეო", ძალი არ ჰქონდა ჭამისა,
Verse: d
და გასცოხნის, ლუკმა გასტყორცის, წონა ძლივ ჩანთქის დრამისა.
Strophe: S924/K924
Verse: a
ამოა რომე კაცი კაცს ამოსა ეუბნებოდეს!
Verse: b
მან გაუგონოს, რაცა თქვას, არ ცუდად წაუხდებოდეს,
Verse: c
ცოტად ეგრეცა დაუვსებს, ცეცხლი რაზომცა სდებოდეს.
Verse: d
და დიდი ლხინია ჭირთა თქმა, თუ კაცსა მოუხდებოდეს.
Strophe: S925/K925
Verse: a
მას ღამესა ერთგან იყვნეს იგი ლომნი, იგი გმირნი,
Verse: b
იუბნეს და გააცხადნეს თავის-თავის მათნი ჭირნი.
Verse: c
რა გათენდა, კვლა დაიწყეს საუბარნი სიტყვა-ხშირნი;
Verse: d
და ერთმანერთსა გაუგონნეს ფიცნი პირველ დანაპირნი.
Strophe: S926/K926
Verse: a
@ტარიელ ეტყვის: "რად უნდა სიტყვისა თქმა მრავალისა?
Verse: b
რაცა შენ ჩემთვის გიქმნია, ღმერთი მზღველია ვალისა;
Verse: c
კმა ზენაარი ზენარად, არ ნაქმარია მთრვალისა,
Verse: d
და არ დაივიწყე მოყვრობა მოყვრისა წარმავალისა.
Strophe: S927/K927
Verse: a
აწ შემიხვეწე, ნუ დამწვავ კვლა წვითა უცხელესითა;
Verse: b
მე რომე ცეცხლი მედების, არ ნაგზებია^ კვესითა.
Verse: c
ვერ დამშრეტ^, შენცა დაიწვი სოფლისა ქმნისა წესითა,
Verse: d
და წადი, დაბრუნდი, შეიქეც მუნითვე, შენი მზე სით -ა.
Strophe: S928/K928
Verse: a
ვინ დამბადა, განკურნება ჩემი უჩანს მასცა ძნელად,
Verse: b
ვისცა გესმის, გაიგონეთ, მით გაჭრილ ვარ ხელი ველად;
Verse: c
რაცა ჰმართებს გონიერთა, ერთხელ ვიყავ მეცა მქმნელად,
Verse: d
და აწ ნობათი ხელობისა მომხდომია^, მით ვარ ხელად".
Strophe: S929/K929
Verse: a
@ავთანდილ ეტყვის: "რა გითხრა პასუხი მაგა თქმულისა?
Verse: b
შენვე თქვი, ეგეა სიტყვა კაცისა ბრძნად სწავლულისა:
Verse: c
ღმერთსამცა ვით არ შეეძლო კვლა განკურნება წყლულისა?
Verse: d
და იგია მზრდელი ყოვლისა დანერგულ-დათესულისა!
Strophe: S930/K930
Verse: a
ღმერთსამცა ესე რად ექმნა, ეგეთნი დაებადენით,
Verse: b
აღარ შეგყარნა, გაგყარნა, ხელი გქმნა^ ცრემლთა დადენით!
Verse: c
სდევს ფათერაკი მიჯნურსა, გაჭვრიტეთ, გაიცადენით,
Verse: d
და თქვენ ერთმანერთსა არ მიხვდეთ^, მე სულნი ამომხადენით!
Strophe: S931/K931
Verse: a
ნეტარ, მამაცი სხვა რაა, არ გასძლოს, რაცა ჭირია!
Verse: b
ჭირსა გადრეკა რად უნდა, რა სასაუბრო პირია!
Verse: c
ნუ გეშის, ღმერთი უხვია, თუცა სოფელი ძვირია,
Verse: d
და რაცა^ მიწვრთიხარ, იწვართე; გკადრო, უწვრთელი ვირია.
Strophe: S932/K932
Verse: a
თუ რა გესმის, გაიგონე, ესე კმარის სწავლა სწავლად;
Verse: b
ჩემსა მზესა დავეთხოვე თქვენს წინაშე წამოსავლად,
Verse: c
მოვახსენე: "რათგან ჩემი შეუქმნია გული ავლად,
Verse: d
და არას ვარგებ, არ დავდგები, სხვა^ ვიუბნო რაღა მრავლად?"
Strophe: S933/K933
Verse: a
მან მიბრძანა: "მადლიერ ვარ, კარგად ხარ და მამაცურად,
Verse: b
შენგან მისსა^ გავლენასა მე დავიჩენ სამსახურად".
Verse: c
მისით კითხვით წამოსრულ ვარ, არ-მთრვალი და არ- მახმურად,
Verse: d
და აწ შევიქცე^, რა ვუამბო? რად მოვეო ჯაბან-ხრდლურად?
Strophe: S934/K934
Verse: a
მაგ საუბარსა ესე სჯობს, ისმინე ჩემი თხრობილი
Verse: b
მქმნელი საქმისა ძნელისა კაციმცა იყო ცნობილი;
Verse: c
ვერას ვერ შეიქმს^ ნაყოფსა ვარდი უმზეოდ ჭნობილი.
Verse: d
და შენ ვერას ირგებ, მე გარგებ, ძმა ძმისა უნდა ძმობილი!
Strophe: S935/K935
Verse: a
სადაცა გწადდეს, მუნ იყავ მითვე წესითა მაგითა,
Verse: b
გწადდეს - გულითა ბრძენითა, გწადდეს - ცნობითა შმაგითა;
Verse: c
მაგა ქცევითა ტურფითა, ანაგებითა ნაგითა,
Verse: d
და ოდენ გამაგრდი, არ მოჰკვდე, არ დასდნე ცეცხლთა დაგითა.
Strophe: S936/K936
Verse: a
ამის მეტსა არას გნუკევ: წელიწადსა ერთსა მსგეფსსა
Verse: b
აქავ^ ქვაბსა მომნახევდი მე, ამბავთა ყოვლგნით მკრეფსა;
Verse: c
ამა ჟამსა ნიშნად მოგცემ, დროსა ამას ვარდ-იეფსა,
Verse: d
და ვარდთა ნახვა გაგაკრთობდეს, მართ ვითა-მცა ძაღლი ყეფსა.
Strophe: S937/K937
Verse: a
ამა დროსა გარდავსცილდე, აქავ ქვაბსა არ მოვიდე,
Verse: b
ცან, ცოცხალი არ თურე ვარ, უღონიოდ მოვკვე კიდე;
Verse: c
ეს ამისად ნიშნად კმარის, შენ თუ ჩემთვის ცრემლსა ჰღვრიდე,
Verse: d
და მაშინ გწადდეს - იხარებდი, გწადდეს - ჭმუნვა გაიდიდე.
Strophe: S938/K938
Verse: a
აწ რაცა გკადრე, ამისთვის ნუთუ შენ იყო მჭმუნავი!
Verse: b
მოგშორდები და არ ვიცი, თუ ცხენი დამცემს, თუ ნავი;
Verse: c
არ, უთქმელობა არ ვარგ-ა, არ პირუტყვი ვარ მჩმუნავი,
Verse: d
და არ ვიცი, ღმერთი რას მიზამს, ანუ ცა მიწყივ მბრუნავი".
Strophe: S939/K939
Verse: a
მან უბრძანა: "აღარ გაწყენ, არცა სიტყვა გამეტადდეს,
Verse: b
არ მომისმენ, რაზომ გინდა საუბარი მიდიადდეს;
Verse: c
თუ არ მოგყვეს საყვარელი, შენ მას მიჰყევ, რაცა სწადდეს,
Verse: d
და ბოლოდ ყოვლი დამალული საქმე ცხადად გამოცხადდეს.
Strophe: S940/K940
Verse: a
არ დაიჯერო, მაშინ სცნა ჩემთა საქმეთა ძნელობა;
Verse: b
ჩემთვის ყველაი სწორია, გაჭრა და გაუჭრელობა;
Verse: c
შენ რაცა გითქვამს, მაგას ვიქმ, მრჯის რაზომ გინდა ხელობა,
Verse: d
და უშენოდ მომხვდეს, რაღა ვქმნა, არ დია დღეთა გრძელობა!"
Strophe: S941/K941
Verse: a
საუბარი გარდასწყვიდეს, დააპირეს ესე პირი;
Verse: b
ცხენსა შესხდეს, მოიარეს, თვითო მოკლეს ველს ნადირი;
Verse: c
შემოიქცეს, აატირეს გული, კვლაცა ანატირი,
Verse: d
და ხვალ გაყრისა^ გონებამან სხვა მიჰმატა ჭირსა ჭირი.
Strophe: S942/K942
Verse: a
ლექსთა მკითხველნო^, თქვენნიმცა^ თვალნი ცრემლისა მღვრელია!
Verse: b
გულმან, გლახ, რა ქმნას უგულოდ, თუ გული გულსა^ ელია?!
Verse: c
მოშორვება და მოყვრისა გაყრა კაცისა მკლველია,
Verse: d
და ვინცა არ იცის, არ ესმის, ესე დღე რაგვარ ძნელია!
Strophe: S943/K943
Verse: a
დილა გათენდა, შესხდეს და მას ქალსა გაესალამნეს.
Verse: b
@ტარიელ, @ასმათ, @ავთანდილ თვალთაგან ცრემლნი დალამნეს;
Verse: c
სამთავე ღაწვთა ალამნი არღავნის ფერად ალამნეს,
Verse: d
და მათ ლომთა, მიწყივ მხეც-ქმნილთა, თავნი მხეცთავე ალამნეს.
Strophe: S944/K944
Verse: a
ქვაბი ჩავლეს და წავიდეს ზახილით ცრემლთა მდენანი,
Verse: b
@ასმათ ტირს, მოსთქვამს: "ჰე ლომნო, ვისნი ვით მოგთქმენ ენანი!
Verse: c
მზემან დაგწვნა და დაგდაგნა ცისა მნათობნი ზენანი,
Verse: d
და ვა ჭირნი ჩემნი ეზომნი! ვა სიცოცხლისა თმენანი!"
Strophe: S945/K945
Verse: a
მათ ყმათა, მუნით წასრულთა, იგი დღე ერთგან იარეს,
Verse: b
ზღვის პირს მივიდეს, მუნ დადგეს, არ ხმელთა არე იარეს,
Verse: c
არ გაიყარნეს მას ღამით^, კვლა ცეცხლი გაიზიარეს,
Verse: d
და ერთმანერთისა შორს ყოფნა იტირეს, იმგლოვიარეს.
Strophe: S946/K946
Verse: a
@ტარიელს ეტყვის @ავთანდილ: "რუ გახმა ცრემლთა დენისა!
Verse: b
რად მოიშორვე შენ @ფრიდონ, მომცემი მაგა ცხენისა?
Verse: c
მუნით იცნობის ამბავი, ღონე მის მზისა ლხენისა,
Verse: d
და აწ მე მუნ მივალ, მასწავლე გზა ძმად-ფიცისა შენისა".
Strophe: S947/K947
Verse: a
@ტარიელ სიტყვით ასწავლის მხარსა @ფრიდონის გზისასა,
Verse: b
მართ გააგონა, რაც ოდენ შეეძლო ძალსა თქმისასა:
Verse: c
"აღმოსავლითკე წადიო, პირსა იარე ზღვისასა,
Verse: d
და თუ ჰნახო, ჩემი უამბე, გკითხავს ამბავსა ძმისასა".
Strophe: S948/K948
Verse: a
თხა მოკლეს და მიითრიეს, ცეცხლი შექმნეს ზღვისა პირსა,
Verse: b
სვეს და ჭამეს, რაცა ჭამა შეჰფერობდა მათსა ჭირსა;
Verse: c
მას ღამესა ერთად იყვნეს, ერთგან მიწვეს ხეთა ძირსა.
Verse: d
და ვჰგმობ მუხთალსა საწუთროსა, ზოგჯერ უხვსა, ზოგჯერ ძვირსა.
Strophe: S949/K949
Verse: a
ცისკრად ადგეს გასაყრელად, ერთმანერთსა მოეხვივნეს^;
Verse: b
მაშინ მათგან ნაუბარნი, დადნეს, ვინცა მოისმინნეს;
Verse: c
თვალთა, ვითა წყაროს თვალნი, ცრემლნი ველთა მოადინნეს,
Verse: d
და დიდხან დგანან შეჭდობილნი^, მკერდი მკერდსა შეარკინეს.
Strophe: S950/K950
Verse: a
გაიყარნეს ტირილით და პირსა ხოკით, თმათა გლეჯით,
Verse: b
ერთი აღმა, ერთი ჩაღმა, უგზოდ მივლენ შამბთა ეჯით;
Verse: c
ვირე უჩნდა ერთმანერთი, იზახდიან პირსა ბღნეჯით;
Verse: d
და იგი ნახნეს დაღრეჯილნი, მზე დაიღრეჯს მისით ღრეჯით.
Chapter: 40
წასლვა @ავთანდილისგან @ფრიდონისასა
Strophe: S951/K951
Verse: a
ვა, სოფელო, რას შიგან ხარ, რას გვაბრუნვებ, რა ზნე გჭირსა!
Verse: b
ყოვლი შენი მონდობილი ნიადაგმცა ჩემებრ ტირსა!
Verse: c
სად წაიყვან სადაურსა, სად აღუფხვრი^ სადათ ძირსა!
Verse: d
და მაგრა ღმერთი არ გასწირავს კაცსა, შენგან განაწირსა.
Strophe: S952/K952
Verse: a
@ავთანდილ მისი გაყრილი ტირს, ხმა მისწვთების ცათამდის^,
Verse: b
იტყვის, თუ: "ღვარი სისხლისა კვლაცა მდენია, კვლაცა მდის;
Verse: c
აწ აგრე გაყრა ძნელია, ვით მაშინ შეყრა და-ც-ამდის.
Verse: d
და კაცი არ ყველა სწორია, დიდი ძეს კაცით კაცამდის".
Strophe: S953/K953
Verse: a
ველს მაშინ მხეცნი ძღებოდეს სისხლითა მუნ ნატირითა;
Verse: b
ვერ დაივსებდა სახმილსა, იწვის ცეცხლითა ხშირითა;
Verse: c
კვლა @თინათინის გონება ავსებს უფრო-რე ჭირითა;
Verse: d
და ბაგეთათ^ ვარდსა ანათობს ბროლი ძოწისა ძირითა.
Strophe: S954/K954
Verse: a
ვარდი ჭნებოდა, ღვრებოდა, ალვისა შტო ირხეოდა;
Verse: b
ბროლი და ლალი გათლილი ლაჟვარდად გარდიქცეოდა;
Verse: c
გაჰმაგრებოდა სიკვდილსა, ამისთვის არ უმხნეოდ -ა;
Verse: d
და იტყვის, თუ: "ბნელი რას მიკვირს, რათგან დამაგდე, მზეო, და-!"
Strophe: S955/K955
Verse: a
მზესა ეტყვის: "მზეო, გიტყვი @თინათინის ღაწვთა დარად,
Verse: b
შენ მას ჰგავ და იგი შენ გგავს, თქვენ ანათობთ მთად და ბარად;
Verse: c
ხელსა მალხენს ნახვა შენი, ამად გიჭვრეტ არ-დამცთარად,
Verse: d
და მაგრა ჩემი რად დააგდეთ გული ცივად, გაუმთბარად?
Strophe: S956/K956
Verse: a
თუ ერთისა მოშორვება მზისა ზამთრის გაგვამცივნებს,
Verse: b
მე, გლახ, ორნი დამიყრიან, გული ამად რად არ ივნებს?
Verse: c
მაგრა კლდესა არა^ შესწონს, არაოდეს არ იმტკივნებს;
Verse: d
და წყლულსა დანა ვერა ჰკურნებს, გაჰკვეთს, ანუ გაამსივნებს".
Strophe: S957/K957
Verse: a
მიმავალი ცასა შესტირს, ეუბნების, ეტყვის მზესა:
Verse: b
"აჰა, მზეო, გეაჯები შენ, უმძლესთა მძლეთა მძლესა,
Verse: c
ვინ მდაბალთა გაამაღლებ, მეფობისა მისცემ, სვესა,
Verse: d
და მე ნუ გამყრი საყვარელსა, ნუ შემიცვლი ღამედ დღესა!
Strophe: S958/K958
Verse: a
მო, ზუალო, მომიმატე ცრემლი ცრემლსა, ჭირი ჭირსა,
Verse: b
გული შავად შემიღებე, სიბნელესა მიმეც ხშირსა,
Verse: c
შემომყარე კაეშანი, ტვირთი მძიმე, ვითა ვირსა,
Verse: d
და მას უთხარ, თუ: "ნუ გასწირავ, შენია და შენთვის ტირსა".
Strophe: S959/K959
Verse: a
ჰე მუშთარო, გეაჯები შენ, მართალსა ბრჭესა, ღმრთულსა,
Verse: b
მო და უყავ სამართალი, გაებრჭობის გული გულსა;
Verse: c
ნუ ამრუდებ უმართლესსა, ნუ წაიწყმედ ამით სულსა!
Verse: d
და მართალი ვარ, გამიკითხე! რად მაწყლულებ მისთვის წყლულსა?
Strophe: S960/K960
Verse: a
მოდი, მარიხო, უწყალოდ დამჭერ ლახვრითა შენითა,
Verse: b
შე-ცა-მღებე და შემსვარე წითლად სისხლისა დენითა,
Verse: c
მას უთხრენ ჩემნი პატიჟნი, მას გააგონენ ენითა,
Verse: d
და რაგვარ გასრულ ვარ, შენ იცი, გული არღარას ლხენით-ა.
Strophe: S961/K961
Verse: a
მოდი, ასპიროზ, მარგე რა, მან დამწვა ცეცხლთა დაგითა,
Verse: b
ვინ მარგალიტსა გარეშე მოსცავს ძოწისა ბაგითა;
Verse: c
შენ დააშვენებ კეკლუცთა დაშვენებითა მაგითა,
Verse: d
და ვისმე ჩემებრსა დააგდებ, გაჰხდი ცნობითა შმაგითა.
Strophe: S962/K962
Verse: a
ოტარიდო, შენგან კიდე არვის მიგავს საქმე სხვასა:
Verse: b
მზე მაბრუნვებს, არ გამიშვებს, შემიყრის და მიმცემს წვასა;
Verse: c
დაჯე წერად ჭირთა ჩემთა, მელნად მოგცემ ცრემლთა ტბასა,
Verse: d
და კალმად გიკვეთ გაწლობილსა ტანსა, წვრილსა ვითა თმასა.
Strophe: S963/K963
Verse: a
მო, მთვარეო, შემიბრალე, ვილევი და შენებრ ვმჭლდები,
Verse: b
მზე გამავსებს, მზევე გამლევს, ზოგჯერ ვსხვდები, ზოგჯერ ვწვლდები;
Verse: c
მას უამბენ სჯანი ჩემნი, რა მჭირს, ანუ რაგვარ ვბნდები,
Verse: d
და მიდი, უთხარ, ნუ გამწირავს, მისი ვარ და მისთვის ვკვდები.
Strophe: S964/K964
Verse: a
აჰა, მმოწმობენ ვარსკვლავნი, შვიდნივე მემოწმებიან:
Verse: b
მზე, ოტარიდი, მუშთარი და ზუალ ჩემთვის ბნდებიან,
Verse: c
მთვარე, ასპიროზ, მარიხი მოვლენ და მოწმად მყვებიან.
Verse: d
და მას გააგონნენ, რანიცა ცეცხლნი უშრეტნი მდებიან".
Strophe: S965/K965
Verse: a
აწ გულსა ეტყვის: "ვითამცა გდის ცრემლი, არ გაგხმობია,
Verse: b
რას გარგებს მოკლვა თავისა? ეშმა ძმად თურე გძმობია;
Verse: c
მეც ვიცი, ჩემსა ხელ-მქმნელსა თმად ყორნის ბოლო სთმობია,
Verse: d
და მაგრა თუ ჭირსა არ დასთმობ, ლხინი რა დასათმობია!
Strophe: S966/K966
Verse: a
თუ დავრჩეო, ესე მიჯობს, - სიცოცხლისა იტყვის თუსა-
Verse: b
ნუთუ მომხვდეს ნახვა მზისა, ნუ ვიზახი მიწყივ უსა".
Verse: c
მიიმღერის^ ხმასა ტკბილსა, არ დასწყვეტდის^ ცრემლთა რუსა,
Verse: d
და მისსა ხმასა თანა ხმაცა ბულბულისა ჰგვანდის ბუსა^.
Strophe: S967/K967
Verse: a
რა ესმოდის მღერა ყმისა, სმენად მხეცნი მოვიდიან,
Verse: b
მისვე ხმისა სიტკბოსაგან წყლით ქვანიცა გამოსხდიან,
Verse: c
ისმენდიან, გაჰვირდიან, რა ატირდის, ატირდიან;
Verse: d
და იმღერს ლექსთა საბრალოთა, ღვარისაებრ ცრემლნი სდიან.
Strophe: S968/K968
Verse: a
მოვიდიან შესამკობლად ქვეყნით ყოვლნი სულიერნი:
Verse: b
კლდით ნადირნი, წყალშიგ თევზნი, ზღვით ნიანგნი, ცით მფრინველნი,
Verse: c
ინდო-არაბ-საბერძნეთით, მაშრიყით და მაღრიბელნი,
Verse: d
და რუსნი, სპარსნი, მოფრანგენი და მისრეთით მეგვიპტელნი.
Chapter: 41
მისლვა @ავთანდილისგან @ფრიდონისასა
Strophe: S969/K969
Verse: a
ყმა მტირალი სამოც-ათ დღე ზღვისა პირსა მივა გზასა;
Verse: b
შორით ნახნა^ მენავენი, მოდიოდეს^ შიგან ზღვასა;
Verse: c
მოიცადა, ჰკითხა: "ვინ ხართ, თქვენ ამისსა გნუკევ თქმასა,
Verse: d
და ეს სამეფო ვისი არის, ან ჰმორჩილობს ვისსა ხმასა?"
Strophe: S970/K970
Verse: a
მათ მოახსენეს: "ტურფაო სახით და ანაგებითა,
Verse: b
გვეუცხოვე და გვეკეთე, მით გეუბნებით ქებითა;
Verse: c
აქამდის ზღვარი თურქთაა, მოზღვრე @ფრიდონის ზღვებითა;
Verse: d
და ჩვენცა ვისნი ვართ, გიამბობთ, თუ ჭვრეტით არ დავბნდებითა.
Strophe: S971/K971
Verse: a
@ნურადინ-ფრიდონ მეფეა ამა ქვეყნისა ჩვენისა,
Verse: b
მოყმე მხნე, უხვი, ძლიერი, ფიცხლა მომხლტომი ცხენისა;
Verse: c
ვნება არავის არ ძალ-უც მის მზისა ოდნად მშვენისა,
Verse: d
და იგია ჩვენი პატრონი, მსგავსი ცით შუქთა მფენისა".
Strophe: S972/K972
Verse: a
ყმამან უთხრა: "ძმანო ჩემნო, კარგთა კაცთა გარდგეკიდე;
Verse: b
მე მეფესა თქვენსა ვეძებ, მასწავლეთ, თუ სით წავიდე,
Verse: c
რა ვიარო, ოდეს მივალ, ან გზასა აქვს რა სიდიდე?"
Verse: d
და მენავეთა უწინამძღვრეს, არ დააგდეს ზღვისა^ კიდე.
Strophe: S973/K973
Verse: a
მოახსენეს: "ესე გზაა @მულღაზანზარს მიმავალი,
Verse: b
მუნ დაგხვდების მეფე ჩვენი მშვილდ-ფიცხელი, მახვილ-ხრმალი;
Verse: c
აქადაღმა ათ დღე მიხვალ ნაკვთად სარო, ფერად ლალი;
Verse: d
და ვა, რად დაგვწვენ, უცხოს უცხო რად მოგვიდევ ცეცხლებრ ალი?"
Strophe: S974/K974
Verse: a
ყმამან უთხრა: "მიკვირს, ძმანო, რად ხართ ჩემთვის გულ-მოკლულნი,
Verse: b
ანუ ეგრე ვით გეკეთნეს ზამთრის ვარდნი ფერ-ნაკლულნი!
Verse: c
თქვენმცა მაშინ გენახენით, ლაღნი ვდეგით, არ საპყრულნი!
Verse: d
და ჩვენნი მჭვრეტნი დავაშვენნით, ჩვენგან სხდიან მხიარულნი".
Strophe: S975/K975
Verse: a
კაცნი^ წავიდეს; დაბრუნდა ყმა გზასა თავის-წინასა,
Verse: b
ვისი ჰგავს ტანი საროსა და ვისი გული- რკინასა;
Verse: c
მიაცორვებს და მიუბნობს, მოსთქვამს მისსავე ლხინასა,
Verse: d
და ნარგისნი ქუხან, ცრემლსა წვიმს, ჩარცხის ბროლსა და მინასა.
Strophe: S976/K976
Verse: a
ვინცა გზას ნახნის უცხონი, ჰმსახურებდიან, ჰყმობდიან,
Verse: b
მოვიდოდიან საჭვრეტლად, მას ზედა სტრფიალობდიან,
Verse: c
ეძნელებოდის გაშვება, გაყრასა ძლივ დასთმობდიან,
Verse: d
და გზის ყოლაუზი მისციან, ჰკითხის რა, უამბობდიან.
Strophe: S977/K977
Verse: a
@მულღაზანზარს მიეახლა, ადრე დაჰლევს გზასა გრძელსა;
Verse: b
მინდორს ნახა სპა ლაშქართა და ნადირთა ჰგვანდეს მსრველსა,
Verse: c
ყოვლგნით ალყა შემოეკრა, მოსდგომოდეს გარე ველსა,
Verse: d
და ისრიან და იზახიან, მხეცსა სჭრიან ვითა მჭელსა.
Strophe: S978/K978
Verse: a
კაცი ემთხვია; მას ჰკითხა ამბავი მის ლაშქარისა,
Verse: b
უბრძანა: "ისი ვისია ხმა ზათქისა და ზარისა?"
Verse: c
მან უთხრა: "@ფრიდონ ხელმწიფე, მეფე @მულღაზანზარისა,
Verse: d
და იგი ნადირობს, შეუკრავს ნაპირი ველ-შამბნარისა".
Strophe: S979/K979
Verse: a
მათ ლაშქართაკე წავიდა მით უსახოთა ქცევითა,
Verse: b
გამხიარულდა; შვენება მის ყმისა ვთქვიმცა მე ვითა!
Verse: c
მისთა გამყრელთა დააზრობს, შემყრელთა დასწვავს მზე ვითა,
Verse: d
და ნახოს, მჭვრეტელთა ახელებს, ტანი ლერწამობს რხევითა.
Strophe: S980/K980
Verse: a
მათ ლაშქართა ყოლბსა შუა ორბი სითმე გარდმოფრინდა^;
Verse: b
ყმამან ცხენით^ შეუტივა^, გაამაყდა, არ შეშინდა,
Verse: c
შესტყორცა და ჩამოაგდო, დაეცა და სისხლი სდინდა,
Verse: d
და გარდახდა და ფრთენი დასჭრნა, წყნარად შეჯდა, არ აქშინდა.
Strophe: S981/K981
Verse: a
იგი რა ნახეს, მესროლნი სროლასა მოეშლებოდეს,
Verse: b
ალყა დაშალეს, მოვიდეს, მოეხვეოდეს, ბნდებოდეს,
Verse: c
იქით და აქათ უვლიდეს, ზოგნი უკანა ჰყვებოდეს,
Verse: d
და ვერცა ჰკადრებდეს: "ვინ ხარო", ვერცა რას ეუბნებოდეს.
Strophe: S982/K982
Verse: a
მინდორსა შუა გორი დგა, @ფრიდონ მას ზედა დგებოდა;
Verse: b
ღირსნი მას თანა სროლასა ორმოცი კაცი ჰხლებოდა;
Verse: c
მუნ დაემართა @ავთანდილ, მას თანა ყოლბი ჰყვებოდა.
Verse: d
და @ფრიდონს უკვირდა: "რა ქმნესო", მისთა სპათათვის წყრებოდა.
Strophe: S983/K983
Verse: a
@ფრიდონ მონა გამოგზავნა: "წა, ნახეო^ ისი სპანი,
Verse: b
რა ქმნეს, ალყა რად დაშალეს, სად წადიან ვითა ბრმანი?"
Verse: c
მონა ფიცხლა მოეგება, ნახა სარო, მორჩი ტანი,
Verse: d
და დადგა, თვალნი გაურეტდეს, დაავიწყდეს სიტყვის თქმანი.
Strophe: S984/K984
Verse: a
@ავთანდილ ცნა, თუ: "ისია მოამბვედ ჩემად რებული.
Verse: b
-უთხრა: "არქვი შენს პატრონსა ეს ჩემი დავედრებული:
Verse: c
ვარ უცხო ვინმე ღარიბი, საყოფთა მოშორვებული,
Verse: d
და ძმად-ფიცი @ტარიელისი, თქვენს წინა მომგზავრებული".
Strophe: S985/K985
Verse: a
მონა წავიდა @ფრიდონის თხრობად ამბვისა მისისად,
Verse: b
უთხრა: "მზე ვნახე მოსრული, ჩანს მანათობლად დღისისად;
Verse: c
ვაზრობ, იგიცა დაშმაგდენ, თუ ბრძენთა ნახონ ისი სად;
Verse: d
და "ვარ ძმაო @ტარიელისი შეყრად @ფრიდონის მქისისად".
Strophe: S986/K986
Verse: a
რა "@ტარიელ" მოისმინა, @ფრიდონს ჭირი უსუბუქდა,
Verse: b
თვალთა ცრემლნი გარდმოსცვივდეს, გული უფრო აუჩუქდა,
Verse: c
მონაქროლმან ვარდი დაზრა, წამწამთაგან ბუქი ბუქდა;
Verse: d
და შეიყარნეს, ერთმანერთი მათგან იქო, არ გაუქდა.
Strophe: S987/K987
Verse: a
ფიცხლა იგი ქედი ჩავლო, ჩაეგება @ფრიდონ წინა;ra šexedna, ese tkva, tu: "tu ar mzeo, isi vin- a?"
Verse: c
მას ჰმეტობდა, რაცა ქება მონისაგან მოესმინა;
Verse: d
და ერთმანერთსა გარდაუხდეს, ლხინმან ცრემლი აფრქვევინა.
Strophe: S988/K988
Verse: a
მოეხვივნეს ერთმანერთსა, უცხოებით არ დარიდონ;
Verse: b
თვით უსახოდ @ფრიდონს ყმა და მოეწონა ყმასა @ფრიდონ;
Verse: c
რა მჭვრეტელთა იგი ნახონ, მზე მათ თანა გააფლიდონ,
Verse: d
და მომკალ, ბაზარს სხვა მათებრი ივაჭრონ რა, ანუ ყიდონ.
Strophe: S989/K989
Verse: a
@ფრიდონისებრნი მოყმენი ვინმცა ვით ვინ ეგებიან!
Verse: b
მაგრა მას ახლავს^ ქებანი, მართ მეტი არ მიხჰვდებიან;
Verse: c
მზე უჩინო იქმს მნათობთა, რა ახლოს შეიყრებიან,
Verse: d
და დღისით ვერ ნათობს სანთელი და ღამით შუქნი ჰკრთებიან.
Strophe: S990/K990
Verse: a
ცხენთა შესხდეს, გაემართნეს, @ფრიდონისსა მივლენ სრასა.
Verse: b
დაიშალა ნადირობა, მოეშალნეს მხეცთა სრვასა;
Verse: c
@ავთანდილის ჭვრეტად სპანი იქით-აქათ იქმენ ჯრასა,
Verse: d
და თქვეს : "ასეთი ხორციელი შეუქმნია რაგვარ რასა?"
Strophe: S991/K991
Verse: a
ყმა @ფრიდონს ეტყვის : "ისწრაფი^, ვიცი, ამბვისა თხრობასა,
Verse: b
გიამბო, ვინ ვარ, სით მოვალ, - ვინათგან ჰლამი ცნობასა, -
Verse: c
ანუ სით ვიცნობ @ტარიელს, ანუ რად ვიტყვი ძმობასა,
Verse: d
და იგი ძმად მიხმობს, ძმა ხარო, თუცა ძლივ ღირს ვარ ყმობასა.
Strophe: S992/K992
Verse: a
მე ვარ ყმა @როსტან მეფისა, მოყმე @არაბეთს ზრდილობით,
Verse: b
დიდი სპასპეტი, სახელად მიხმობენ @ავთანდილობით,
Verse: c
ძე დიდებულთა დიდ-გვართა, ზრდილი მეფეთა შვილობით,
Verse: d
და საკრძალავი და უკადრი, მყოფი არვისგან ცილობით.
Strophe: S993/K993
Verse: a
დღესა ერთსა მეფე შეჯდა, ნადირობას^ გამოვიდა;
Verse: b
მინდორს ვნახეთ, @ტარიელი, ცრემლთა ღვრიდა, ველთა რწყვიდა,
Verse: c
გაგვიკვირდა, გვეუცხოვა, ვაწვიეთ და არ მოვიდა,
Verse: d
და ჩვენ გვეწყინა, არ ვიცოდით, მას თუ ცეცხლი რაგვარ სწვიდა.
Strophe: S994/K994
Verse: a
მეფემან სპანი შეპყრობად შეუზახნა და წყრებოდა;
Verse: b
მან უჭირველად დახოცნა, ომი არ მისჭირდებოდა,
Verse: c
ზოგსა მხარ-თეძო დაჰლეწა და ზოგთა სული ჰხდებოდა;
Verse: d
და მუნღა ცნეს, ეტლი მთვარისა რომე არ დაბრუნდებოდა.
Strophe: S995/K995
Verse: a
მათ სპათაგან ვერ-შეპყრობა ცნეს მეფეთა მეტად მწყრალთა,
Verse: b
თვით შესხდეს და შეუტივეს^ ამაყთა და არას მკრძალთა.
Verse: c
რა @ტარიელ მეფე იცნა, მუნღა დაჰკრთა მათთა ხრმალთა,
Verse: d
და ცხენსა მისცნა სადავენი, დაგვეკარგა წინა თვალთა.
Strophe: S996/K996
Verse: a
ვძებნეთ და კვალი ვერ ვპოვეთ, დავსწამეთ ეშმაურობა.
Verse: b
მეფე დაჭმუნდა, დაშალა სმა, ნადიმობა, პურობა.
Verse: c
მე ვეღარ გავსძელ მისისა ამბვისა არ-დასტურობა,
Verse: d
და გამოვიპარე საძებრად: მწვიდა ცეცხლი და მურობა.
Strophe: S997/K997
Verse: a
იგი ვძებნე წელსა სამსა არ ვიამე არცა ძილი.
Verse: b
მათ მასწავლეს, ხატაელნი ვნახენ მისგან დაკოდილი;
Verse: c
ვპოვე ვარდი მოყვითანე, შუქ-მკრთალი და ფერ-მიხდილი,
Verse: d
და შემიტკბო და შემიყვარა, ვითა ძმა და ვითა შვილი.
Strophe: S998/K998
Verse: a
ქვაბნი წაუხმან დევთათვის, სრულად გაჰმესისხლებია;
Verse: b
მუნ @ასმათ ახლავს მარტოსა, სხვა არვინ უახლებია;
Verse: c
მას მუდამ ძველი ცეცხლი სწვავს, არ ახალ, არ ახლებია,
Verse: d
და ვა ჰმართებს მისსა გაყრილსა, შავი ხლა თავსა ჰხლებია.
Strophe: S999/K999
Verse: a
ქალი მარტო ქვაბსა შიგან ზის მტირალი, ცრემლ-ნაწთომი;
Verse: b
ყმა ნადირსა უნადირებს, ლომის ლეკვსა ვითა ლომი,
Verse: c
მიართვამს და აგრე არჩენს იგი ერთგან ვერ-დამდგომი,
Verse: d
და მისგან კიდე სანახავად არა უნდა კაცთა ტომი.
Strophe: S1000/K1000
Verse: a
მე უცხოს უცხო მანატრა მოსმენა სანატრელისა,
Verse: b
მითხრა ამბავი მისი და მისისა სასურველისა.
Verse: c
რა ჭირნი დათმნა, ვერ იტყვის აწ ენა ესე ხელისა,
Verse: d
და ჰკლავს სურვილი და ვერ-ჭვრეტა მისისა დამმარხველისა.
Strophe: S1001/K1001
Verse: a
ვითა მთვარე დაუდგომლად იარების, არ დადგების;
Verse: b
მასვე ცხენსა შენეულსა ზის, აროდეს გარდაჰხდების;
Verse: c
არას ნახავს პირ-მეტყველსა, ვით ნადირი^ კაცთა ჰკრთების.
Verse: d
და ვა მე, მისსა მგონებელსა, ვა მას, ვინცა მისთვის კვდების!
Strophe: S1002/K1002
Verse: a
მის ყმისა ცეცხლი მედების, დამწვა ცეცხლითა მისითა^;
Verse: b
შემებრალნეს და გავშმაგდი, გავხე ცნობითა ვისითა^;
Verse: c
მომინდა მისთა წამალთა ძებნა ზღვითა და ქვიშითა^;
Verse: d
და შევიქეც, ვნახენ მეფენი, მყოფნი გულითა მქისითა^.
Strophe: S1003/K1003
Verse: a
დავეთხოვე და გამიწყრა^, მეფე მიეცა ჭმუნვასა.
Verse: b
დავყარენ ჩემნი ლაშქარნი, მით იზახიან მუნ ვასა;
Verse: c
გამოვიპარე, დავეხსენ სისხლისა ცრემლთა წურვასა,
Verse: d
და აწ ვეძებ მისთა წამალთა, ვიქმ იქით-აქათ ბრუნვასა.
Strophe: S1004/K1004
Verse: a
შენი მან მითხრა ამბავი მისგან ძმობისა შენისა,
Verse: b
აწ მიპოვნიხარ უებრო, შენ - საქებელი ენისა;
Verse: c
გამომირჩიე, სით მიჯობს ძებნა მის მზისა ზენისა,
Verse: d
და მისთა მჭვრეტელთა ლხინისა, ვერ-მჭვრეტთა ამაზრზენისა".
Strophe: S1005/K1005
Verse: a
აწ @ფრიდონ იწვის სიტყვითა მის ყმისა ნაუბარითა;
Verse: b
ორნივე სწორად მოსთქმიდეს მოთქმითა საქებარითა,
Verse: c
გულ-ამოსკვნილნი გულითა ტირან ვერ-დამთმობარითა,
Verse: d
და მუნ ვარდსა წყლითა ცხელითა რწყვენ ტევრთა საგუბარითა.
Strophe: S1006/K1006
Verse: a
ლაშქართა შიგან შეიქმნა ხმა ტირილისა დიდისა,
Verse: b
ზოგთაგან ხოკა პირისა, ზოგთაგან სრევა რიდისა.
Verse: c
@ფრიდონ ტირს, მოსთქვამს ხმა-მაღლად, გაყრილი წლისა შვიდისა:
Verse: d
და "უხანობა და სიცრუვე, ვა, საწუთროსა ფლიდისა!"
Strophe: S1007/K1007
Verse: a
@ფრიდონ მოსთქვამს: "რა შეგასხათ, ვერ-საქებო, ვერ-სათქმელო!
Verse: b
ხმელთა მზეო, სამყაროსა მზისა ეტლთა გარდამხმელო,
Verse: c
მოახლეთა სალხინოო, სიცოცხლეო, სულთა მდგმელო,
Verse: d
და ცისა ეტლთა სინათლეო, დამწველო და დამანთქმელო!
Strophe: S1008/K1008
Verse: a
რა მოგეშორვე, მას აქათ სიცოცხლე მომძულვებია;
Verse: b
თუცა შენ ჩემად არა გცალს, მე შენთვის მომსურვებია;
Verse: c
შენ უჩემობა ლხინად გიჩს, მე დია მიმჭირვებია,
Verse: d
და ოხერ სიცოცხლე უშენოდ, სოფელი გამარმებია!"
Strophe: S1009/K1009
Verse: a
@ფრიდონ თქვნა ესე სიტყვანი მოთქმითა შვენიერითა;
Verse: b
სული დაიღეს, დადუმდეს, მივლენ არ თურე ღერითა.
Verse: c
@ავთანდილ მჭვრეტთა აშვენებს ტურთითა აერ-ფერითა,
Verse: d
და მელნისა ტბათა მიჯარვით ჰბურავს გიშრისა ჭერითა.
Strophe: S1010/K1010
Verse: a
ქალაქს შევიდეს, მუნ დაჰხვდა სრა მოკაზმული სრულითა,
Verse: b
სახელმწიფოთა ყოვლითა გასაგებლითა სრულითა;
Verse: c
მონანი ტურფად მოსილნი წესითა იყვნეს რულითა!
Verse: d
და შეჰფრფინვიდიან @ავთანდილს გულითა სულ-წასულითა.
Strophe: S1011/K1011
Verse: a
შევიდეს და დიდი შექმნეს ჯალაბობა, არ ხალვათი:
Verse: b
იქით-აქათ დიდებულნი წარიგებით ათჯერ ათი;
Verse: c
თვით ორნივე ერთგან დასხდეს; ვითა ვინ თქვას ქება მათი!
Verse: d
და ბროლ-ბადახშსა აშვენებდა ზოგან მინა, ზოგან სათი.
Strophe: S1012/K1012
Verse: a
დასხდეს, შეიქმნა პურობა, გაამრავლებდეს მახალსა,
Verse: b
უმასპინძლებდეს @ავთანდილს, ვითა მზახალი მზახალსა,
Verse: c
მოიღებდიან ჭურჭელსა ტურფასა, ახალ-ახალსა,
Verse: d
და მაგრა მის ყმისა მჭვრეტელთა გული მიეცა, გლახ, ალსა.
Strophe: S1013/K1013
Verse: a
მას დღე სვეს, ჭამეს, გარდახდა ნადიმი მსმელთა დასისა.
Verse: b
გათენდა, ბანეს @ავთანდილ, რიცხვი ძეს მუნ ატლასისა,
Verse: c
შესამოსელი შეჰმოსეს დრაჰკნისა ბევრ-ათასისა,
Verse: d
და შეარტყეს წელთა სარტყელი, დაუდებელი ფასისა.
Strophe: S1014/K1014
Verse: a
ყმამან დაყვნა დღენი რამე, თუცა ყოვნას ვერა სთმობდა,
Verse: b
@ფრიდონს თანა ნადირობას^ გავიდის და თამაშობდა,
Verse: c
სწორად ჰხოცდა შორს და ახლოს, თუ რას ხელსა მიაპყრობდა,
Verse: d
და მისი სროლა მშვილდოსანსა ყველაკასა აწბილობდა.
Strophe: S1015/K1015
Verse: a
ყმა @ფრიდონს ეტყვის: "გესმოდეს ჩემი აწ მონახსენები:
Verse: b
მე შენი გაყრა სიკვდილად მიჩს და მით თავსა ვევნები,
Verse: c
მაგრა არა მცალს დღე-კრულსა, ცეცხლი მწვავს მოუთმენები,
Verse: d
და გზა გრძელი, საქმე სასწრაფო მიც, დია დავეყენები.
Strophe: S1016/K1016
Verse: a
მართალ-ა, შენი გამყრელი თვალი თუ ცრემლსა ღვრიდესა,
Verse: b
დღეს წაუვალი ვერა ვარ, მით ცეცხლი სხვაცა მწვიდესა;
Verse: c
დგომა მგზავრისა ცთომაა, კარგსა იქმს, თავსა სწვრთიდესა;
Verse: d
და სადა გინახავს იგი მზე, წამომყევ ზღვისა კიდესა".
Strophe: S1017/K1017
Verse: a
@ფრიდონ უთხრა: "დასაშლელი ჩემგან არა არ გეთხრობის;
Verse: b
ვიცი, რომე აღარა გცალს, შენ ლახვარი სხვა გესობის:
Verse: c
წადი, ღმერთი გიწინამძღვრებს, შენი მტერი დაემხობის,
Verse: d
და მაგრა თქვი, თუ უშენობა ჩემგან ვითა დაითმობის?
Strophe: S1018/K1018
Verse: a
ამას გკადრებ, არ ეგების მარტოსაგან წასლვა შენი;
Verse: b
თანა ყმათა წამოგატან, იმსახურენ, იახლენი,
Verse: c
აბჯარი და საგებელი, ერთი ჯორი, ერთი ცხენი.
Verse: d
და არ წაიტან, გაირჯები ღაწვი-ვარდი, ცრემლთა მდენი".
Strophe: S1019/K1019
Verse: a
მოასხნა ოთხნი მონანი, მისანდობელნი გულითა,
Verse: b
სრული აბჯარი საკაცო ქაფითა, საბარკულითა,
Verse: c
სამოცი ლიტრა წითელი აწონით, არ-ნაკლულითა,
Verse: d
და ერთი ტაიჭი უებრო, მით უნაგრითა სრულითა.
Strophe: S1020/K1020
Verse: a
ერთსა ჯორსა წვივ-მაგარსა საგებელი აუკიდა;
Verse: b
წავიდა და @ფრიდონ შეჯდა, მას თანავე გამოვიდა.
Verse: c
აწ გაყრისა მომლოდნესა ედებოდა ცეცხლი, სწვიდა,
Verse: d
და მოსთქვამს: "თუმცა მზე გვეახლა, ჩვენ ზამთარი ვერ დაგვზრვიდა".
Strophe: S1021/K1021
Verse: a
ზარი მის ყმისა წასლვისა გახდა, მიეცნეს წუხილსა.
Verse: b
მოატყდეს მოქალაქენი, ლარსა ვინ ჰყიდდა, თუ ხილსა;
Verse: c
ხმა ზახილისა მათისა ჰგვანდა ჰაერთა ქუხილსა,
Verse: d
და იტყოდეს: "მზესა მოვჰშორდით, მო, თვალნი მივსცნეთ წუხილსა!"
Strophe: S1022/K1022
Verse: a
ქალაქი გავლეს, მივიდეს პირსა დიდისა ზღვისასა,
Verse: b
მაშინ @ფრიდონის ნახულსა, ნასაჯდომევსა მზისასა,
Verse: c
მუნ დაადენდეს ნაკადსა სისხლისა ცრემლთა ტბისასა,
Verse: d
და @ფრიდონ უამბობს ამბავსა მის მნათობისა ტყვისასა:
Strophe: S1023/K1023
Verse: a
"აქა მათ ზანგთა მონათა მზე მოიყვანეს ნავითა,
Verse: b
კბილ-თეთრი, ბაგე-ბადახში, სახედავითა შავითა;
Verse: c
ცხენი გავქუსლე, გავაგე წაგვრა ხრმლითა და მკლავითა,
Verse: d
და შორს მნახეს, ადრე გამექცეს, ნავი მფრინვალე ჩნდა ვითა".
Strophe: S1024/K1024
Verse: a
მოეხვივნეს ერთმანერთსა, გაამრავლნეს ცრემლთა ღვრანი,
Verse: b
აკოცეს და გაუახლდეს მათ ორთავე მათნი წვანი,
Verse: c
გაიყარნეს გაუყრელნი ძმად-ფიცნი და ვითა ძმანი,
Verse: d
და @ფრიდონ დადგა, ყმა წავიდა, შემხედველთა მკლველი ტანი.
Chapter: 42
წასლვა @ავთანდილისგან @ნესტან-დარეჯანის საძებრად და ქარავანთა შეყრა
Strophe: S1025/K1025
Verse: a
ყმა მიმავალი მიუბნობს, მსგავსი მთვარისა სრულისა.
Verse: b
არს @თინათინის გონება მისად სალხენლად გულისა;
Verse: c
იტყვის: "მოგშორდი, სიცრუე, ვა, საწუთროსა კრულისა!
Verse: d
და შენ გაქვს წამალი ჩემისა მამრთელებელი წყლულისა".
Strophe: S1026/K1026
Verse: a
რად სიცხე გულსა ნიადაგ მწვავს გმირთა სამს ალებისა?
Verse: b
რად გული კლდისა ტინისა შემქმნია სამ სალებისა?
Verse: c
არ შეუძლია ლახვარსა დაჩენა სამსა ლებისა,
Verse: d
და ყენ ხარ მიზეზი სოფლისა ასრე გასამსალებისა".
Strophe: S1027/K1027
Verse: a
@ავთანდილ მარტო ზღვის პირსა მივა ოთხითა მონითა,
Verse: b
წამალსა @ტარიელისსა ეძებს ყოვლითა ღონითა,
Verse: c
დღისით და ღამით მტირალი იღვრების ცრემლთა ფონითა,
Verse: d
და ჩალად უჩს ყოვლი ქვეყანა მისვე ჩალისა წონითა.
Strophe: S1028/K1028
Verse: a
სადაცა ნახნის, ეუბნის, მგზავრნი ზღვის პირსა რებულნი,
Verse: b
ჰკითხის მის მზისა ამბავი; დღენი ვლნა გაასებულნი.
Verse: c
ქედსა გარდადგეს, აქლემნი აუჩნდეს ლარ-კიდებულნი.
Verse: d
და მოქარავნენი ზღვის პირსა დაყრით დგეს, შეჭირვებულნი.
Strophe: S1029/K1029
Verse: a
მუნ ქარავანი ურიცხვი მისდგმოდა ზღვისა კიდესა.
Verse: b
შეიჭირვებდეს, ჭმუნვიდეს, ვერა დგეს, ვერცა ვლიდესა.
Verse: c
ყმამან სალამი უბრძანა, ქებასა შეასსმიდესა,
Verse: d
და ჰკითხა, თუ: "ვინ ხართ, ვაჭარნო?" - მათ საუბარი ჰკიდესა.
Strophe: S1030/K1030
Verse: a
@უსამ იყო ქარავნისა უხუცესი, კაცი ბრძენი.
Verse: b
მოახსენა ხოტბა სრული, დალოცა და უქნა ზნენი.
Verse: c
ჰკადრეს: "ხმელთა სინათლეო^, შენ ამოხვე ჩვენი მლხენი,
Verse: d
და ჩამოხე და მოგახსენოთ ამბავი და საქმე ჩვენი".
Strophe: S1031/K1031
Verse: a
გარდახდა. ჰკადრეს: "ჩვენ ვართო მობაღდადელნი^ ვაჭარნი,
Verse: b
მაჰმადის სჯულის მჭირავნი, აროდეს გვისმან მაჭარნი,
Verse: c
ზღვათა მეფისა ქალაქსა სავაჭროდ გარდმონაჭარნი,
Verse: d
და საქონელ-სრულნი, მდიდარნი, არ ლარნი გვქონან ნაჭარნი.
Strophe: S1032/K1032
Verse: a
ჩვენ აქა ვპოვეთ ზღვის პირსა კაცი უსულოდ მდებარე,
Verse: b
ვუშველეთ, ენა მოეცა სიტყვისა გამომგებარე;
Verse: c
ვჰკითხეთ, თუ: "ვინ ხარ, ღარიბო, რასა საქმისა მძებარე?"
Verse: d
და გვითხრა: "თუ შეხვალთ, დაგხოცენ; კიდე ცოცხალ ვარ მე ბარე?!"
Strophe: S1033/K1033
Verse: a
თქვა: "ქარავანი @ეგვიპტით გამოვემართეთ ერითა,
Verse: b
ზღვასა შევედით ტვირთულნი ლარითა მრავალ-ფერითა,
Verse: c
მუნ მეკობრეთა დაგვხოცნეს ძელით, სახნისის წვერითა;
Verse: d
და ყველაი წახდა, არ ვიცი, აქა მოსრულვარ მე რითა!"
Strophe: S1034/K1034
Verse: a
ლომო და მზეო, ესეა მიზეზი აქა დგომისა,
Verse: b
დაბრუნვებითა გვეცემის ზიანი არ-საზომისა;
Verse: c
შევიდეთ, ვა თუ დაგვხოცნენ, ძალი არა გვაქვს ომისა,
Verse: d
და ვერცა ვდგათ, ვერცა წასრულვართ, ღონე წაგვსლვია რჩომისა".
Strophe: S1035/K1035
Verse: a
ყმამან უთხრა: "ვინცა ჭმუნავს, ცუდია და ცუდად სცთების!
Verse: b
რაცა მოვა საქმე ზენა, მომავალი არ აგვცთების;
Verse: c
მე მივინდობ სისხლთა თქვენთა, შემოვისხამ, და-ცა-მწვთების,
Verse: d
და ვინცა გებრძვის, ხრმალი ჩემი მბრძოლთა თქვენთა დააცვთების".
Strophe: S1036/K1036
Verse: a
მოქარავნენი აივსნეს სიხარულითა დიდითა,
Verse: b
თქვეს: "ყმა ვინმეა ჭაბუკი, არა ჩვენებრვე რიდითა,
Verse: c
აქვს თავისაგან იმედი, ვიყვნეთ გულითა მშვიდითა".
Verse: d
და შევიდეს, ჩასხდეს ხვამალდსა, გაჰმართეს ზღვისა კიდითა.
Strophe: S1037/K1037
Verse: a
სიამოვნესა დარითა იარეს, არ სიძნელითა
Verse: b
მათი ბადრაგა @ავთანდილ უძღვის გულითა ქველითა.
Verse: c
გამოჩნდა ნავი მეკობრე დროშითა მეტად გრძელითა,
Verse: d
და მას ნავსა ნავთა სალეწლად სახნისი ჰგია ძელითა.
Strophe: S1038/K1038
Verse: a
კიოდეს და მოდიოდეს^, იზახდეს და ბუკსა ჰკრესა;
Verse: b
შეუშინდა ქარავანი მათ ლაშქართა სიდიდესა;
Verse: c
ყმამან უთხრა: "ნუ იშიშვით თქვენ იმათსა სიალფესა,
Verse: d
და ანუ დავჰხოც იმ ყველასა, ან სიკვდილი ჩემი დღეს-ა.
Strophe: S1039/K1039
Verse: a
უგანგებოდ ვერას მიზმენ, შე-ცა-მებნენ ხმელთა სპანი;
Verse: b
განგებაა, არ დავრჩები, ლახვარნია ჩემთვის მზანი;
Verse: c
ვერ დამხსნიან ვერ ციხენი, ვერ მოყვასნი, ვერცა ძმანი, -
Verse: d
და ვინცა იცის ესე ასრე, ჩემებრვეა გულოვანი.
Strophe: S1040/K1040
Verse: a
თქვენ, ვაჭარნი, ჯაბანნი ხართ, ომისაცა უმეცარნი,
Verse: b
შორს ისრითა არ დაგხოცნენ, ჩაიხშენით თანა კარნი;
Verse: c
მარტო მნახეთ, ვით შევება, ვით ვიხმარნე ლომნი მკლავნი!
Verse: d
და მეკობრისა ნავისანი სისხლნი ჰნახნეთ მონაღვარნი".
Strophe: S1041/K1041
Verse: a
ჩაიცვა ტანსა აბჯარი ქცევითა ვეფხებრ მკრჩხალითა.
Verse: b
მას ხელთა კეტი რკინისა ჰქონდა ხელითა ცალითა;
Verse: c
ნავისა თავსა გულითა წადგა შიშ-შეუვალითა,
Verse: d
და ვითა მჭვრეტელნი ჭვრეტითა, მტერნი დახოცნა ხრმალითა.
Strophe: S1042/K1042
Verse: a
კიოდეს იგი ლაშქარნი, ხმა მათი არ გაწყდებოდა,
Verse: b
აძგერეს ძელი, რომელსა ზედა სახნისი ჰგებოდა;
Verse: c
ყმა ნავის თავსა უშიშრად ქვე დგა, არ თურე კრთებოდა,
Verse: d
და კეტი ჰკრა, ძელი მოსტეხა, სხვით არათ არ მოსტყდებოდა.
Strophe: S1043/K1043
Verse: a
ძელი მოსტყდა და @ავთანდილ დარჩა ნავ-დაულეწელი;
Verse: b
შეშინდეს იგი ლაშქარნი, გზა ძებნეს გარდსახვეწელი;
Verse: c
ვეღარ გარდესწრნეს, დარდუხლტა მტერთა მი და მო მლეწელი;
Verse: d
და არ დარჩა კაცი ცოცხალი მუნ მისგან დაუფრეწელი.
Strophe: S1044/K1044
Verse: a
მათ ლაშქართა გულ-უშიშრად ასრე ჰხოცდა, ვითა თხასა;
Verse: b
ზოგი ნავსა შეანარცხის, ზოგსა ჰყრიდა შიგან ზღვასა;
Verse: c
ერთმანერთსა შემოსტყორცის, რვა ცხრასა და ცხრა ჰკრის რვასა;
Verse: d
და დაკოდილნი^ მკვდართა შუა იმალვიან, მალვენ ხმასა.
Strophe: S1045/K1045
Verse: a
გაუმარჯვდა ომი მათი, ვითა სწადდა მისსა გულსა.
Verse: b
ზოგთა ჰკადრეს ზენაარი: "ნუ დაგვხოცო, შენსა სჯულსა!"
Verse: c
არ დახოცნა, დაიმონნა, დაჰრჩომოდა რაცა წყლულსა.
Verse: d
და მართლად იტყვის მოციქული: "შიში შეიქმს სიყვარულსა".
Strophe: S1046/K1046
Verse: a
კაცო, ძალსა ნუ იქადი, ნუცა მოჰკვეხ ვითა მთრვალი!
Verse: b
არას გარგებს ძლიერება, თუ არ შეგწევს ღმრთისა ძალი!
Verse: c
დიდთა ხეთა მოერევის, მცირე დასწვავს ნაბერწკალი,
Verse: d
და ღმერთი გფარავს, სწორად გაჰკვეთს, შეშა ვის ჰკრა, თუნდა ხრმალი.
Strophe: S1047/K1047
Verse: a
მუნ @ავთანდილ საჭურჭლენი მათეულნი დიდნი ნახნა,
Verse: b
ნავი ნავსა შეატყუბა, ქარავანსა დაუზახნა.
Verse: c
@უსამ ნახა მხიარული^, - გაეხარნეს, არ იახნა,
Verse: d
და ჰკადრეს^ ხოტბა ქებად მისად, სასახავნი დიდნი სახნა.
Strophe: S1048/K1048
Verse: a
@ავთანდილის მაქებელთა ათასიმცა ენა ენდა!
Verse: b
ვერმცა მათ თქვეს, ნაომრობა როგორ ტურფად დაუშვენდა;
Verse: c
ქარავანმან იზრიალა^, თქვეს: "უფალო, მადლი შენდა!
Verse: d
და მზემან შუქნი შემოგვადგნა, ღამე ბნელი გაგვითენდა".
Strophe: S1049/K1049
Verse: a
მოეგებნეს, აკოცებდეს თავსა, პირსა, ფერხთა, ხელსა;
Verse: b
ჰკადრეს ქება უსაზომო მას ტურფასა საქებელსა:
Verse: c
- მისი^ ჭვრეტა გააშმაგებს კაცსა ბრძენსა, ვითა ხელსა:
Verse: d
და "შენგან დავჰრჩით ჩვენ ყველანი ფათერაკსა ეზომ ძნელსა".
Strophe: S1050/K1050
Verse: a
ყმამან უთხრა: "მადლი ღმერთსა, შემოქმედსა, არსთა მხადსა,
Verse: b
ვისგან ძალნი ზეციერნი გააგებენ აქა ქმნადსა,
Verse: c
იგი იქმან ყველაკასა, იდუმალსა, ზოგსა ცხადსა;
Verse: d
და ხამს ყოვლისა დაჯერება, ბრძენი სჯერა მოწევნადსა.
Strophe: S1051/K1051
Verse: a
ღმერთმან სულსა ეგოდენსა თქვენ გათნია სისხლი თქვენი.
Verse: b
მე, გლახ, რა ვარ? მიწა ცუდი; თავით ჩემით რამცა ვქმენი?
Verse: c
აწ დავხოცენ მტერნი თქვენნი, გავასრულენ, რაცა ვთქვენი;
Verse: d
და ნავი სრულად საქონლითა მომიღია, ვითა ძღვენი".
Strophe: S1052/K1052
Verse: a
ამოა, კარგსა მოყმესა რა ომი გაჰმარჯვებოდეს,
Verse: b
ამხანაგთათვის ეჯობნოს, ვინცა მას თანა-ჰხლებოდეს.
Verse: c
მიულოცვიდენ, აქებდენ, მათ აგრე მყოფთა სწბებოდეს,
Verse: d
და ჰშვენოდეს დაკოდილობა, ცოტაი რამე ჰვნებოდეს.
Strophe: S1053/K1053
Verse: a
იგი ნავი მეკობრეთა მას დღე ნახეს, არ ახვალეს,
Verse: b
მუნ დებულთა საჭურჭლეთა ამარიმცა ვით დათვალეს!
Verse: c
მათსა ნავსა გარდმოიღეს, ნავი სრულად გარდმოცალეს;
Verse: d
და დალეწეს და ზოგი დაწვეს, შეშა დრამად არ გაცვალეს.
Strophe: S1054/K1054
Verse: a
@ავთანდილს @უსამ მოართვა ვაჭართა შემოთვლილობა:
Verse: b
"შენგან ვართ გამაგრებულნი, ჩვენ ვიცით ჩვენი ცვილობა^;
Verse: c
რაცა გვაქვს, იგი შენია, ამას არ უნდა ცილობა,
Verse: d
და რასაცა მოგვცემ, გვიბოძე, გვიქმნია აქა ყრილობა".
Strophe: S1055/K1055
Verse: a
ყმამან შესთვალა: "ჰე, ძმანო, წეღანცა მოგისმენია,
Verse: b
ღმერთსა შეესმა, ნაკადი რაცა თქვენ თვალთა გდენია,
Verse: c
მან დაგარჩინნა; მე რა ვარ? მე, გლახ, რა მომილხენია!
Verse: d
და რა გინდა მომცეთ, რას ვაქმნევ? მე ვარ და ჩემი ცხენია!
Strophe: S1056/K1056
Verse: a
მე თუცა რამცა^ მინდოდა საჭურჭლე დასადებელი,
Verse: b
ჩემსაცა მქონდა ურიცხვი, უსახო ლარ-საგებელი;
Verse: c
რას ვაქმნევ თქვენსა? რად მინდა? ოდენ ვარ თქვენი მხლებელი;
Verse: d
და სხვაგან რამე მიც სხვა საქმე თავისა წასაგებელი.
Strophe: S1057/K1057
Verse: a
აწ რაცა აქა ვიშოვე საჭურჭლე დაუთვალავი,
Verse: b
რაცა ვის გინდა, წაიღეთ, არვისი ვიყო მლალავი,
Verse: c
ერთსა ვიაჯი, მააჯეთ სააჯო არ-საკრძალავი:
Verse: d
და საქმე რამე მიც თქვენ შიგან თავისა დასამალავი.
Strophe: S1058/K1058
Verse: a
ჟამამდის ჩემსა ნუ იტყვით არ თქვენსა პატრონობასა,
Verse: b
თქვით ^: "თავადია ჩვენი"-თქო^, ნუ მიხმობთ ჭაბუკობასა.
Verse: c
მე სავაჭროსა ჩავიცვამ, დავიწყებ ჯუბაჩობასა;
Verse: d
და თქვენ შემინახეთ ნამუსი, თქვენსა და ჩემსა ძმობასა!"
Strophe: S1059/K1059
Verse: a
ესე საქმე ქარავანსა გაეხარნეს მეტად დია;
Verse: b
მოვიდეს და თაყვანის-სცეს, ჰკადრეს: "ჩვენი იმედია,
Verse: c
რაცა აჯა ჩვენ გვმართებდა, იგი თქვენვე გიაჯია,
Verse: d
და მას ვჰმსახუროთ, ვისი პირი მზისა პირად გაგვიცდია".
Strophe: S1060/K1060
Verse: a
მუნით წავიდეს, იარეს, არ თურე ხანსა ზმიდიან,
Verse: b
მიჰხვდეს ტაროსსა ამოსა, ნიადაგ ამოდ ვლიდიან;
Verse: c
შეჰფრფინვიდიან @ავთანდილს, ქებასა შეასხმიდიან,
Verse: d
და მას მარგალიტსა მას ყმასა, კბილთავე ფერსა, სძღვნიდიან.
Chapter: 43
ამბავი @ავთანდილისა @გულანშაროს მისლვისა
Strophe: S1061/K1061
Verse: a
ზღვა გაიარა @ავთანდილ, მივა ტანითა მჭევრითა.
Verse: b
ნახეს ქალაქი, მოცული^ გარე ბაღისა ტევრითა,
Verse: c
გვარად უცხონი ყვავილნი, ფერითა ბევრის ბევრითა.
Verse: d
და მის ქვეყანისა სიტურფე რა გაგაგონო ენითა^!
Strophe: S1062/K1062
Verse: a
მათ ბაღთა პირსა დააბეს ნავი საბლითა სამითა;
Verse: b
@ავთანდილ ტანსა ჯუბანი ჩაიცვნა, დაჯდა სკამითა;
Verse: c
მოასხნეს კაცნი მზიდავნი, დამიზდებულნი დრამითა;
Verse: d
და იგი ყმა ვაჭრობს, თავადობს და თავსა მალავს ამითა.
Strophe: S1063/K1063
Verse: a
მოვიდა მისი მებაღე, ბაღსა იახლნეს^ რომელსა,
Verse: b
მას ყმასა უჭვრეტს შეფრფინვით პირსა, ელვათა მკრთომელსა;
Verse: c
@ავთანდილ უხმო, ეუბნა კაცსა არ სიტყვა-მცთომელსა:
Verse: d
და "ვისნი ხართ, ვინ ხართ, რა ჰქვიან მეფესა აქა მჯდომელსა?
Strophe: S1064/K1064
Verse: a
წვრილად მითხარ ყველაკაი, - ყმა მას კაცსა ეუბნების, -
Verse: b
რა ლარია უფრო ძვირად, ან იეფად რა იხსნების?"
Verse: c
ჰკადრა: "ვხედავ, პირი შენი მზისა პირად მემეცნების;
Verse: d
და რაცა ვიცი, მართლად გკადრებ, მრუდი არა არ გემცნების.
Strophe: S1065/K1065
Verse: a
ესეა ზღვათა სამეფო თვისა ათისა სავლითა,
Verse: b
თვით @გულანშარო ქალაქი, სავსე ტურფითა მრავლითა;
Verse: c
აქ მოდის ტურფა ყველაი ზღვა-ზღვა ნავითა მავლითა;
Verse: d
და @მელიქ-სურხავი ხელმწიფობს, სრული სვითა და დავლითა.
Strophe: S1066/K1066
Verse: a
აქა მოსლვითა გაყმდების, კაციცა იყო ბერები:
Verse: b
სმა, გახარება, თამაში, ნიადაგ არნ სიმღერები,
Verse: c
ზამთარ და ზაფხულ სწორად გვაქვს ყვავილი ფერად-ფერები;
Verse: d
და ვინცა გვიცნობენ, გვნატრიან, იგიცა, ვინ-ა მტერები.
Strophe: S1067/K1067
Verse: a
დიდ-ვაჭარნი სარგებელსა ამისებრსა ვერ ჰპოვებენ:
Verse: b
იყიდიან, გაჰყიდიან, მოიგებენ, წააგებენ;
Verse: c
გლახა თვე ერთ გამდიდრდების, სავაჭროთა ყოვლგნით ჰკრებენ;
Verse: d
და უქონელნი წელიწდამდის^ საქონელსა დაიდებენ.
Strophe: S1068/K1068
Verse: a
მე ვარ მებაღე @უსენის, ვაჭართა უხუცესისა;
Verse: b
ესეცა გკადრო ამბავი, საქმე მისისა წესისა:
Verse: c
თვით ესე ბაღი მისია, თქვენი სადგომი დღესისა;
Verse: d
და პირველ მას ჰმართებს ჩვენება ყოვლისა უტურფესისა.
Strophe: S1069/K1069
Verse: a
რა შემოვლენ დიდ-ვაჭარნი, მას ნახვენ და ძღვენსა სძღვნიან,
Verse: b
უჩვენებენ, რაცა ჰქონდეს, სხვაგან ლარსა ვერ გახსნიან,
Verse: c
უტურფესთა სეფედ დასხმენ, ფასსა მუნვე დაუთვლიან;
Verse: d
და მათ მაშინვე ააზატებს, ვითა სწადდეს, დაჰყიდიან.
Strophe: S1070/K1070
Verse: a
თქვენებრთა საბატიოთა^ მათ^ ჰმართებს გამოსვენება;
Verse: b
დამყენებელთა უბრძანებს, ჰმართებდეს ვის დაყენება.
Verse: c
აწ იგი აქა არ არის, რას მარგებს მისი ხსენება!
Verse: d
და გამოგებვა და^ წაყვანა მას ჰმართებს, თქვენი ქენება.
Strophe: S1071/K1071
Verse: a
@ფატმან ხათუნ შინა არის, ხათუნი და ცოლი მისი,
Verse: b
პურად კარგი მასპინძელი, მხიარული^, არ თუ მქისი;
Verse: c
მას ვაცნობო მოსლვა თქვენი, წაგიყვანოს ვითა თვისი;
Verse: d
და წინა კაცთა მოგაგებებს, ქალაქს შეხვალ ნათლივ, დღისი".
Strophe: S1072/K1072
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "წადიო, აგრე ქმენ, რაცა გწადიან".
Verse: b
მებაღე მირბის, ახარებს, ოფლი^ ქვე მკრდამდის ჩასდიან.
Verse: c
ხათუნსა უთხრა ამბავი: "მე ესე დამიქადიან:
Verse: d
და ყმა მოვა, მისთა მჭვრეტელთა შუქნი მზედ გაიცადიან.
Strophe: S1073/K1073
Verse: a
ვაჭარი ვინმე პატრონი არს ქარავნისა დიდისა,
Verse: b
საროსა მსგავსი ნაზარდი და მთვარე დღისა შვიდისა;
Verse: c
ჰშვენის ჯუბა და მოხვევა ძოწეულისა რიდისა.
Verse: d
და მე მიხმო, მკითხა ამბავი და ნირი ლართა სყიდისა".
Strophe: S1074/K1074
Verse: a
@ფატმან ხათუნს გაეხარნეს, გააგება მონა ათი,
Verse: b
მოუკაზმნა ქარვანსრანი, დააყენა ბარგი მათი;
Verse: c
შემოვიდა ღაწვი-ვარდი, ბროლ-ბადახში, მინა-სათი;
Verse: d
და მისთა მჭვრეტთა დაუსახეს ვეფხსა ტოტი, ლომსა - თათი.
Strophe: S1075/K1075
Verse: a
ზარი გახდა, შემოაკრბეს ქალაქისა ერნი სრულად,
Verse: b
იქით-აქათ იჯრებოდეს^: "ვუჭვრიტოთო ამას რულად!"
Verse: c
ზოგნი ნდომით შეჰფრფინვიდეს, ზოგნი იყვნეს სულ-წასრულად;
Verse: d
და მათთა ცოლთა მოიძულვნეს, ქმარნი დარჩეს გაბასრულად.
Strophe: S1076/K1076
Verse: a
@ფატმან, ცოლი @უსენისი, გაეგება კართა წინა,
Verse: b
მხიარულმან უსალამა, სიხარული დაიჩინა;
Verse: c
ერთმანერთი მოიკითხეს, შევიდეს და დასხდეს შინა;
Verse: d
და @ფატმან ხათუნს მოსლვა მისი, შე- ვით -ვატყვე, არ ეწყინა.
Strophe: S1077/K1077
Verse: a
@ფატმან ხათუნ თვალად მარჯვე, არ-ყმაწვილი, მაგრა მზმელი,
Verse: b
ნაკვთად კარგი, შავ-გვრემანი^, პირ-მსუქანი, არ პირ-ხმელი,
Verse: c
მუტრიბთა და მომღერალთა მოყვარული, ღვინის-მსმელი;
Verse: d
და დია ედვა სასალუქო დასაბურავ-ჩასაცმელი.
Strophe: S1078/K1078
Verse: a
მას ღამესა @ფატმან ხათუნ უმასპინძლა მეტად კარგა.
Verse: b
ყმამან უძღვნა ძღვენი ტურფა, მიმღებელთა თქვეს, თუ: "ვარგ-ა".
Verse: c
@ფატმანს მისი მასპინძლობა უღირს, ღმერთო, არ დაკარგა;
Verse: d
და სვეს და ჭამეს, დასაწოლად ყმა გავიდა ღამით გარ, გა.
Strophe: S1079/K1079
Verse: a
დილასა ლარი ყველაი უჩვენა, გაახსნევინა,
Verse: b
ტურფანი სეფედ გარდასხნა, ფასიცა დაათვლევინა,
Verse: c
ვაჭართა უთხრა: "წაიღეთ!" აჰკიდა, გააწევინა,
Verse: d
და თქვა: " ვითა გინდა, ვაჭრობდით, ნუ გამამჟღავნებთ, მე ვინა".
Strophe: S1080/K1080
Verse: a
ყმა ვაჭრულად იმოსების, არ ჩაიცვამს არას მისსა.
Verse: b
ზოგჯერ უხმის @ფატმან მისსა, ზოგჯერ იყვის @ფატმანისსა;
Verse: c
ერთგან სხდიან, უბნობდიან საუბნარსა არა-მქისსა;
Verse: d
და @ფატმანს ჰკლვიდა უმისობა, @რამინისი ვითა @ვისსა.
Chapter: 44
@ფატმანისგან @ავთანდილის გამიჯნურება
Strophe: S1081/K1081
Verse: a
სჯობს სიშორე დიაცისა, ვისგან ვითა დაითმობის:
Verse: b
გილიზღებს და შეგიკვეთებს, მიგინდობს და მოგენდობის,
Verse: c
მართ ანაზდად გიღალატებს, გაჰკვეთს, რაცა^ დაესობის,
Verse: d
და მით დიაცსა სამალავი არას თანა არ ეთხრობის.
Strophe: S1082/K1082
Verse: a
@ფატმან ხათუნს @ავთანდილის გულსა ნდომა შეუვიდა,
Verse: b
სიყვარული მეტის-მეტი მოემატა, ცეცხლებრ სწვიდა.
Verse: c
დამალვასა ეცდებოდა, მაგრა ჭირთა ვერ ჰმალვიდა,
Verse: d
და იტყვის: "რა ვქმნა, რა მერგების?" - აწვიმებდა, ცრემლთა ჰღვრიდა.
Strophe: S1083/K1083
Verse: a
"მიღმა ვუთხრა, ვა თუ გაწყრეს, შეხედვაცა დამიძვირდეს!
Verse: b
თუ არა ვთქვა, ვეღარ გავსძლებ, ცეცხლი უფრო გამიხშირდეს.
Verse: c
ვთქვა და მოვკვდე, ანუ დავრჩე, ერთი რამე გამიპირდეს;
Verse: d
და მას მკურნალმან ვერა ჰკურნოს, თუ არ უთხრას, რაცა სჭირდეს".
Chapter: 45
წიგნი @ფატმანისა @ავთანდილს თანა სამიჯნურო
Strophe: S1084/K1084
Verse: a
დაწერა წიგნი საბრალო, მის ყმისა მისართმეველი,
Verse: b
მისისა მიჯნურობისა, მისთა პატიჟთა მცნეველი,
Verse: c
მისთა მსმენელთა გულისა შემძრველი, შემარყეველი,
Verse: d
და უსტარი შესანახავი, არ ცუდად დასახეველი:
Strophe: S1085/K1085
Verse: a
"ჰე მზეო, ღმერთსა ვინათგან მზედ სწადდი დასაბადებლად,
Verse: b
მით შეგქმნა მოშორვებულთა ლხინად, არ ჭირთა მწადებლად,
Verse: c
ახლოს შემყრელთა დამწველად, მათად ცეცხლისა მადებლად,
Verse: d
და მნათობთა შენი შეხედვა ტკბილად უჩს, დასაქადებლად.
Strophe: S1086/K1086
Verse: a
შენ გტრფიალობენ მჭვრეტელნი, შენთვის საბრალოდ ბნდებიან,
Verse: b
ვარდი ხარ, მიკვირს, ბულბულნი რად არ შენ ზედა კრფებიან!
Verse: c
შენი შვენება ყვავილთა აჭნობს, ჩემიცა^ ჭნებიან,
Verse: d
და სრულად დამწვარ ვარ, თუ მზისა შუქნი არ მომესწრებიან.
Strophe: S1087/K1087
Verse: a
ღმერთი მყავს მოწმად, ვიშიშვი თქვენსა ამისსა თხრობასა,
Verse: b
მაგრა რა ვირგო დღე-კრულმან, სრულად გავჰყრივარ თმობასა,
Verse: c
გული ვერ გასძლებს ნიადაგ შავთა წამწამთა სობასა,
Verse: d
და თუ რას მეწევი, მეწიე, თვარა მივჰხდები ცნობასა!
Strophe: S1088/K1088
Verse: a
მე ვირე ამა წიგნისა პასუხი მომივიდოდეს,
Verse: b
ვსცნობდე, გინდოდე საკლავად, ან ჩემი რა გაგვიდოდეს,
Verse: c
მუნამდის გავსძლო სულთა დგმა, გული რაზომცა მტკიოდეს,
Verse: d
და სიცოცხლე, ანუ სიკვდილი გარდმიწყდეს, ნეტარძი, ოდეს!"
Strophe: S1089/K1089
Verse: a
@ფატმან ხათუნ დაწერა და გაუგზავნა წიგნი მისი.
Verse: b
ყმამან ასრე წაიკითხა, და ვინმეა, ანუ თვისი;
Verse: c
თქვა: "არ იცის გული ჩემი, ვინ მაშიკობს, ვისსა ვისი,
Verse: d
და რომე მიმიჩს სამიჯნურო^, რათ ვამსგავსო მე მას ისი!"
Strophe: S1090/K1090
Verse: a
თქვა: "ყვავი ვარდსა რას აქმნევს, ანუ რა მისი ფერია!
Verse: b
მაგრა მას ზედა ბულბულსა ჯერთ ტკბილად არ უმღერია.
Verse: c
უმსგავსო საქმე ყოველი^ მოკლეა^, მით ოხერია.
Verse: d
და რა უთქვამს, რა მოუჩმახავს, რა წიგნი მოუწერია!"
Strophe: S1091/K1091
Verse: a
ესეგვარი საზრახავი დაუზრახა გულსა შინა;
Verse: b
მერმე იტყვის: "ჩემგან კიდე ჩემი შემწე არავინ-ა;
Verse: c
რასათვისცა გამოჭრილ ვარ, მისი ძებნა რათგან მინა,
Verse: d
და რათაცა ვით ვჰპოვებ, მას ვიქმ, გულმან სხვა-მცა რა ისმინა!
Strophe: S1092/K1092
Verse: a
ისი დიაცი აქა ზის, კაცთა მნახავი მრავალთა,
Verse: b
მოსადგურე და მოყვარე მგზავრთა, ყოველგნით მავალთა;
Verse: c
მივჰყვე, მიამბობს ყველასა, გამავალ-შემომავალთა^,
Verse: d
და ნუთუ რა მარგოს, მე მისი გარდახდა ჩემგან ვცნა ვალთა".
Strophe: S1093/K1093
Verse: a
თქვა: "დიაცსა ვინცა უყვარს, გაექსვის და მისცემს გულსა,
Verse: b
აუგი და მოყივნება არად შესწონს ყოლა კრულსა;
Verse: c
რაცა იცის, გაუცხადებს, ხვაშიადსა უთხრობს სრულსა,
Verse: d
და მიჯობს, მივჰყვე, განაღ რასმე ვსცნობ საქმესა დამალულსა".
Strophe: S1094/K1094
Verse: a
კვლა იტყვის: "ვერვინ ვერას იქმს, თუ ეტლი არ მოსთმინდების;
Verse: b
მით რაცა მინდა, არა მაქვს, მაქვს რაცა, არ მომინდების;
Verse: c
ბინდის გვარია სოფელი, ესე თურ ამად ბინდდების,
Verse: d
და კოკასა შიგან რაცა დგას, იგივე წამოდინდების!"
Chapter: 46
წიგნი @ავთანდილისა @ფატმანს თანა
Strophe: S1095/K1095
Verse: a
მიუწერა: "წავიკითხე შენი წიგნი, ჩემი ქება.
Verse: b
შენ მომასწარ, თვარა შენგან მე უფრო მჭირს ცეცხლთა დება.
Verse: c
შენცა გინდა, მეცა მინდა გაუწყვედლად შენი ხლება,
Verse: d
და შეყრა არის პირიანი, ორთავეა რათგან ნება".
Strophe: S1096/K1096
Verse: a
@ფატმანისსა ვერ გიამბობ, მოემატა რა სიამე!
Verse: b
მიუწერა: "კმარის, რაცა უშენომან ცრემლი ვლამე,
Verse: c
აწ ვიქმნები თავის წინა, აქა მპოვე მარტო სამე,
Verse: d
და მომისწრაფე შეყრა შენი, რა შეღამდეს, მოდი ღამე".
Strophe: S1097/K1097
Verse: a
მას ღამითვე საწვეველი რა მიართვეს წიგნი ყმასა,
Verse: b
შეღამდა და წა-ცა-ვიდა, სხვა ემთხვია მონა გზასა:
Verse: c
"ამას ღამე ნუ მოხვალო, ვერა მპოვებ შენთვის მზასა".
Verse: d
და მას ეწყინა, არ დაბრუნდა, თქვა, თუ: "ჰგავსო ეგე რასა?"
Strophe: S1098/K1098
Verse: a
წვეული აღარ დაბრუნდა კვლა ზევე უკუწვევითა.
Verse: b
@ფატმან ზის წყენით, შევიდა @ავთანდილ მარტო ხე ვითა,
Verse: c
დიაცსა წყენა შეატყო^, ნახა შესლვითა, შე-, ვითა,
Verse: d
და ვერ დაიჩინა შიშითა და მისითავე თნევითა.
Strophe: S1099/K1099
Verse: a
ერთგან დასხდეს და დაიწყეს კოცნა, ლაღობა წყლიანი;
Verse: b
შემოდგა კარსა ყმა ვინმე კეკლუცი, ტან-ნაკვთიანი,
Verse: c
შემოვლო ახლოს, შემოჰყვა მონა ხრმალ-დარაკიანი,
Verse: d
და დაჰკრთა, რა ნახა @ავთანდილ: ჰგავსო, თუ გზაა კლდიანი.
Strophe: S1100/K1100
Verse: a
@ფატმან რა ნახა, შეშინდა, ძრწის და მიეცა ძრწოლასა.
Verse: b
მან გაკვირვებით უჭვრიტა მათსა ლაღობა-წოლასა;
Verse: c
უთხრა: "არ გიშლი, დიაცო, ფერთა მი და მო კრთოლასა,
Verse: d
და გამითენდების, განანებ მაგა მოყმისა ყოლასა!
Strophe: S1101/K1101
Verse: a
გამკიცხე, ბოზო დიაცო, და დამდევ გასათრეველად,
Verse: b
მაგრა სცნობ ხვალე პასუხსა მაგა საქმისა მზღვეველად:
Verse: c
ვარ შენთა შვილთა შენითა კბილითა დამაჭმეველად,
Verse: d
და დავშალო, წვერთა ფუ მიყავ, ხელიღა ვრბოდე მე ველად!"
Strophe: S1102/K1102
Verse: a
ესე თქვა და კაცმან წვერთა მოიზიდნა, გავლნა კარნი;
Verse: b
@ფატმან შექმნა თავსა ცემა, ღაწვნი ესხნეს ნახოკარნი;
Verse: c
ცრემლთა მისთა შეეყარნეს, წყაროსაებრ ისმნეს წკარნი;
Verse: d
და თქვა: "დამქოლეთ, მოდით, ქვითა, მომადეგით მომაკარნი.
Strophe: S1103/K1103
Verse: a
მოთსქვამს: "მოვკალ, თავი, ქმარი, ამოვწყვიდენ წვრილნი შვილნი,
Verse: b
იავარ-ვყავ საქონელი, უსახონი თვალნი თლილნი,
Verse: c
გავეყარე საყვარელთა, ვა გამზრდელნი, ვა გაზრდილნი.
Verse: d
და ბოლოდ ვექმენ თავსა ჩემსა, სიტყვანია ჩემნი წბილნი".
Strophe: S1104/K1104
Verse: a
ამას ყველასა @ავთანდილ ისმენდა გაცბუნვებული;
Verse: b
უბრძანა: "რა გჭირს, რას იტყვი, რასთვის ხარ აგრე ვებული?
Verse: c
რას დაგექადა იგი ყმა, რა ნახა შენგან კლებული?
Verse: d
და დადუმდი, მითხარ, ვინ იყო, ანუ რად საქმედ რებული?"
Strophe: S1105/K1105
Verse: a
დიაცმან უთხრა: "ჰე ლომო, ხელი ვარ ცრემლთა დენითა,
Verse: b
ნურას ნუ მკითხავ ამბავსა, ვერცა რას გითხრობ ენითა;
Verse: c
დავხოცენ შვილნი ხელითა, მით ვარ აღარას ლხენითა.
Verse: d
და თავი მოვიკალ უთმინოდ სიყვარულითა შენითა.
Strophe: S1106/K1106
Verse: a
ესეგვარი დია მიჰხვდეს სიტყვა-მცთარსა, ენა-მეტსა,
Verse: b
ხვაშიადთა ვერ-მმალავსა, უჭკუოსა, შმაგსა, რეტსა;
Verse: c
ვაგლახითა მეწიენით, გეტყვი ყოვლსა ჩემსა მჭვრეტსა,
Verse: d
და მკურნალმანცა ვერა ჰკურნოს თავისისა სისხლთა^ მხვრეტსა.
Strophe: S1107/K1107
Verse: a
ორისაგან ერთი ქმენით, ამის მეტსა ნურას ჰლამით:
Verse: b
მო- ვითა -ჰკლავ იმა კაცსა, წადი, მოკალ მალვით ღამით,
Verse: c
მე და სრულად სახლი ჩემი დახოცასა დაგვხსენ ამით!
Verse: d
და მოხვალ, გითხრობ ყველაკასა, მო- ვით-გითხრა ცრემლთა ლამით.
Strophe: S1108/K1108
Verse: a
თვარა ღამითვე ტვირთები შენი წაიღე ვირითა,
Verse: b
დააგდე ჩემი მიდამო, სრულად მიკრიფე, მი-, რითა.
Verse: c
ვეჭვ, რომე ჩემთა ცოდვათა შენცა აგავსონ ჭირითა,
Verse: d
და თუ დარბაზს მივა იგი^ ყმა, შვილთა დამაჭმევს პირითა".
Strophe: S1109/K1109
Verse: a
რა ესე ესმა @ავთანდილს ლაღსა, ბუნება-ზიარსა,
Verse: b
ადგა და ლახტი აიღო, რა ტურფა რამე მხნე არსა!
Verse: c
"ამა საქმისა ვერ-ცნობა, - თქვა, -ჩემი სიძუნწე არსა".
Verse: d
და ნუ ეჭვ სულ-დგმულსა ქვეყანად, თუ ვითმე მისებრი არსა!
Strophe: S1110/K1110
Verse: a
@ფატმანს უთხრა: "კაცი მომეც მასწავლელად, წინამძღვარად,
Verse: b
გზასა მართლად წამიყვანოს, თვარა მეშვლად მინდა არად;
Verse: c
იმა კაცსა ვერა ვხედავ მეომარად ჩემად დარად,
Verse: d
და რაცა ვუყო, მოგახსენებ, მომიცადე, იყავ წყნარად".
Strophe: S1111/K1111
Verse: a
მას მისცა მონა დიაცმან წინამძღვრად, წა-ცა-მყვანელად,
Verse: b
კვლავე შეჰყივლა: "ვინათგან ცეცხლი ცხელია აწ^ ნელად,
Verse: c
თუ მო- ვითა -ჰკლა იგი ყმა ჩემად გულისა მფხანელად,
Verse: d
და ბეჭედი ჩემი აცვია, მას გვედრებ მოსატანელად".
Strophe: S1112/K1112
Verse: a
@ავთანდილ გავლო ქალაქი მით უებროთა ტანითა;
Verse: b
ზღვის პირსა სახლნი ნაგებნი დგეს ქვითა წითელ-მწვანითა,
Verse: c
ქვეშეთკე სრითა ტურფითა, კვლა ზედათ ბანის-ბანითა,
Verse: d
და დიდროვანითა ტურფითა, მრავლითა თანის-თანითა.
Strophe: S1113/K1113
Verse: a
მუნ მიჰყავს პირ-მზე @ავთანდილ მას, მისსა წინამძღომელსა;
Verse: b
ხმა-მდაბლად ჰკადრებს: "ისია სრა მისი, ეძებ რომელსა".
Verse: c
უჩვენებს, ეტყვის: "ჰხედაო ბანსა ზე და ქვე მდგომელსა?
Verse: d
და იქი წევს ძილად, იცოდი, ანუ ქვე ჰპოვებ მჯდომელსა".
Strophe: S1114/K1114
Verse: a
კარსა წინა დარაჯანი ორნი უწვეს მას, გლახ, ყმასა.
Verse: b
ყმა გავიდა, გაეპარა, დააგდებდეს ვირე ხმასა,
Verse: c
თვითო ხელი ყელსა მიჰყო, მუნვე მისცა სულთა ხდასა,
Verse: d
და თავი თავსა შეუტაკა, გაურია ტვინი თმასა.
Strophe: S1115/K1115
Verse: a
იგი ყმა საწოლს მარტო წვა გულითა ჯავრიანითა;
Verse: b
ხელ-სისხლიანი @ავთანდილ შედგა ტანითა ჯანითა;
Verse: c
ვერღა აესწრა, იდუმალ მოკლა, ვერცა თუ ვცანითა,
Verse: d
და ხელი მოჰკიდა, მიწასა დაასკვნა, დაკლა დანითა.
Strophe: S1116/K1116
Verse: a
მჭვრეტელთა მზე და მებრძოლთა მხეცი და ვითა ზარია.
Verse: b
ბეჭდითურთ თითი მოჰკვეთა, ქვესკნელს მიწათა გარია,
Verse: c
ზღვათაკე სარკმლით^ გასტყორცა, ზღვისა ქვიშათა დარია,
Verse: d
და მისთვის არცაღა სამარე, არცა სათხარად ბარია.
Strophe: S1117/K1117
Verse: a
ხმა მათისა დახოცისა არ გაისმა არსით არა.
Verse: b
წამოვიდა ვარდი ტკბილი, რასამცა ვით გაემწარა!
Verse: c
ესე მიკვირს, სისხლი მათი ასრე ვითა მოიპარა!
Verse: d
და რომე წეღან წამოევლო, გზა იგივე წაიარა.
Strophe: S1118/K1118
Verse: a
რა @ფატმანისსა შევიდა ლომი, მზე, მოყმე წყლიანი,
Verse: b
უბრძანა: "მოვკალ, მან ყმამან დღე ვეღარ ნახოს მზიანი,
Verse: c
თვით მონა შენი მოწმად მყავს, ფიცი აფიცე ღმრთიანი,
Verse: d
და აჰა თითი და ბეჭედი, და დანა მაქვს სისხლიანი.
Strophe: S1119/K1119
Verse: a
აწ მითხარ თუ: რას იტყოდი, რას გაშმაგდი ისრე რეტად?
Verse: b
რას გექადდა ისი კაცი? მესწრაფების მეტის-მეტად".
Verse: c
@ფატმან ფერხთა მოეხვია: "არა ღირს ვარ^ პირსა ჭვრეტად,
Verse: d
და გამიმრთელდა გული წყლული, აწყა დავჯე ცეცხლთა შრეტად.
Strophe: S1120/K1120
Verse: a
მე და უსენი შვილითურთ აწ ახლად დავიბადენით;
Verse: b
ლომო, ქებანი შენნიმცა ჩვენ ვითა ვადიადენით!
Verse: c
ვინათგან სისხლთა იმისთა დაღვრევა დავიქადენით,
Verse: d
და თავითგან გითხრობ ყველასა, თქვენ სმენად დაემზადენით".
Chapter: 47
@ფატმანისგან @ნესტან-დარეჯანის ამბვის მბობა
Strophe: S1121/K1121
Verse: a
ამა ქალაქსა წესია: დღესა მას ნავროზობასა
Verse: b
არცა ვინ ვაჭრობს ვაჭარი, არცა ვინ წავა გზობასა;
Verse: c
ყოველნი სწორად დავიწყებთ კაზმასა, ლამაზობასა,
Verse: d
და დიდსა შეიქმენ^ მეფენი პურობა-დარბაზობასა.
Strophe: S1122/K1122
Verse: a
ჩვენ დიდ-ვაჭართა ზედა-გვაც დარბაზს მიღება ძღვენისა,
Verse: b
მათ საბოძვრისა ბოძება ჰმართებს მსგავსისა ჩვენისა;
Verse: c
ათ დღემდის ისმის ყოველგნით ხმა წინწილისა, ებნისა,
Verse: d
და მოედანს მღერა, ბურთობა, დგრიალი ცხენთა დგენისა.
Strophe: S1123/K1123
Verse: a
ქმარი ჩემი დიდ-ვაჭართა წაუძღვების, უსენ, წინა,
Verse: b
მათთა ცოლთა მე წავასხამ, მაწვეველი არად მინა;
Verse: c
დედოფალსა ძღვენსა ვუძღვნით, მდიდარი თუ გლახა ვინ-ა,
Verse: d
და დარბაზს ამოდ გავიხარებთ, მხიარულნი მოვალთ შინა.
Strophe: S1124/K1124
Verse: a
დღე მოვიდა ნავროზობა, დედოფალსა ძღვენი ვსძღვენით;
Verse: b
ჩვენ მივართვით, მათ გვიბოძეს, ავავსეთ და^ ავივსენით;
Verse: c
ჟამიერად მხიარულნი წამოვედით ნებით ჩვენით,
Verse: d
და კვლა დავსხედით გახარებად, უნებურნი არ ვიყვენით.
Strophe: S1125/K1125
Verse: a
ბაღსა შიგან თამაშობად საღამოსა გავე ჟამსა,
Verse: b
გავიტანე ხათუნები, - მათი ჭმევა ჩემგან ხამსა;
Verse: c
მომყვებოდეს მომღერალნი, იტყოდიან ტკბილსა ხმასა,
Verse: d
და ვიმღერდი და ვყმაწვილობდი, ვიცვალებდი რიდე-თმასა.
Strophe: S1126/K1126
Verse: a
იქ ბაღსა შიგან ტურფანი სახლნი, ნატიფად გებულნი,
Verse: b
მაღალნი, ყოვლგნით მხედველნი, ზღვას ზედა წაკიდებულნი,
Verse: c
მუნ შევიტანენ ხათუნნი, იგი ჩემ თანა ხლებულნი,
Verse: d
და კვლა დავიდევით ნადიმი, დავსხედით ამოდ შვებულნი.
Strophe: S1127/K1127
Verse: a
ვაჭრის ცოლთა მხიარულმან ვუმასპინძლე ამოდ, დურად;
Verse: b
სმასა ზედა უმიზეზოდ გავხე რამე^ უგემურად,
Verse: c
რა შემატყვეს, გაიყარა, სხდომილ იყო რაცა პურად,
Verse: d
და მარტო დავრჩი, სევდა რამე შემომექცა გულსა მურად.
Strophe: S1128/K1128
Verse: a
უკმოვახვენ სარკმელნი და შევაქციე პირი გზასა,
Verse: b
ვიხედვიდი, ვიქარვებდი კაეშნისა ჩემგან ზრდასა,
Verse: c
შორს ამიჩნდა ცოტა რამე, მოცურვიდა შიგან ზღვასა,
Verse: d
და მფრინველად ვთქვი, ანუ მხეცად, სხვას ვამსგავსე მე-მცა რასა!
Strophe: S1129/K1129
Verse: a
მაშორვიდა, ვერად ვიცან; მომეახლა, იყო ნავი;
Verse: b
ორთა კაცთა, ტანად შავთა, თვით პირიცა ედგა შავი;
Verse: c
იქით-აქათ მოსდგომოდეს, ახლოს^ უჩნდა ოდენ თავი,
Verse: d
და გამოიღეს, გამიკვირდა იგი უცხო სანახავი.
Strophe: S1130/K1130
Verse: a
გამოზიდნეს იგი ნავი, გამოიღეს ბაღსა წინა,
Verse: b
მიიხედნეს, მოიხედნეს, ვინ გვიჭვრეტსო, სადა, ვინა,
Verse: c
ვერა ნახეს სულიერი, ვერცა რამან შეაშინა;
Verse: d
და მე იდუმალ ვიხედვიდი, სულ-ღებული ვიყავ შინა.
Strophe: S1131/K1131
Verse: a
მით ნავიდაღმა მათ რომე გარდმოსვეს კიდობანითა,
Verse: b
აჰხადეს, ქალი გარდმოხდა უცხოთა რათმე ტანითა,
Verse: c
თავსა რიდითა შავითა, ქვეშეთ მოსილი მწვანითა,
Verse: d
და მზესა სიტურფედ ეყოფის, იყოს მისითა გვანითა.
Strophe: S1132/K1132
Verse: a
რა მობრუნდა ქალი ჩემკე, შემოადგეს სხივნი კლდესა,
Verse: b
ღაწვთა მისთა ელვარება ელვარებდა ხმელთა, ზესა;
Verse: c
დავიწუხენ თვალნი, ყოლა ვერ შევადგენ, ვითა მზესა,
Verse: d
და უკმოვიხაშ კარი, ჩემგან მათი ჭვრეტა ვერა ცნესა.
Strophe: S1133/K1133
Verse: a
მოვიხმენ ოთხნი მონანი, ჩემსა წინაშე მდგომელნი,
Verse: b
ვუჩვენე: "ჰხედავთ, ინდოთა ტყვედ ჰყვანან შუქნი რომელნი?
Verse: c
ჩაეპარენით, ჩაედით წყნარად, ნუ ჩქარად მხლტომელნი,
Verse: d
და მოგყიდონ, ფასი მიეცით, რისაცა^ იყვნენ მნდომელნი.
Strophe: S1134/K1134
Verse: a
თუ არ მოგცენ, ნუღა მისცემთ, წაჰგვარეთ და დახოცენით,
Verse: b
მოიყვანეთ ისი მთვარე, ქმენით კარგად, ეცადენით!"
Verse: c
ჩემნი ყმანი ზედადაღმა ჩაეპარნეს, ვითა ფრენით,
Verse: d
და დაევაჭრნეს, არ მოჰყიდეს, შავნი ვნახენ მეტად წყენით.
Strophe: S1135/K1135
Verse: a
მე სარკმელთა გარდავადეგ. რა შევიგენ, არ მოჰყიდეს,
Verse: b
მევუზახენ: "დახოცენით!" დაიპყრნეს და თავსა სჭრიდეს;
Verse: c
იგი ზღვასა შეასრივნეს, შემოადგეს ქალსა, სცვიდეს;
Verse: d
და ჩავეგებე, გამოვჰგვარე, ზღვის პირს ხანსა არ დაზმიდეს.
Strophe: 1136
Verse: e
რა გიამბო ქება მისი, რა სიტურფე, რა ნაზობა!
Verse: f
ვფიცავ, რომე იგი მზეა, არა ჰმართებს მზესა მზობა!
Verse: g
ვინ გაიცდის შუქთა მისთა, ვინ-მცა ვით ქმნა ნახაზობა!
Verse: h
მე თუ დამწვავს, აჰა მზად ვარ, აღარ უნდა ამას მზობა!"
Strophe: 1137
Verse: i
ესე სიტყვა დაასრულა, @ფატმან იკრნა პირსა ხელნი;
Verse: j
@ავთანდილსცა აეტირნეს, გარდმოყარნა ცრემლნი ცხელნი;
Verse: k
ერთმანერთი დაავიწყდა, მისთვის გახდეს ვითა ხელნი,
Verse: l
ღვარმან, ზედათ მოდენილმან, გააწყალნა ფიფქნი თხელნი.
Strophe: 1138
Verse: m
მოიტირეს.ყმამან უთხრა: "ნუღარ გასწყვედ, გაასრულე".
Verse: n
@ფატმან იტყვის: "მივეგებე, გული მისთვის ვაერთგულე,
Verse: o
გარდვუკოცნე ყოვლი ასო, თავი ამად მოვაძულე,
Verse: p
ზედა დავსვი ტახტსა ჩემსა, შევეკვეთე, გავესულე.
Strophe: 1139
Verse: q
ვჰკადრე: "მითხარ, ვინ ხარ, მზეო, ანუ შვილი ვისთა ტომთა?
Verse: r
იმა ზანგთა სით მოჰყვანდი შენ, პატრონი ცისა ხომთა?"
Verse: s
მან პასუხი არა მითხრა მე სიტყვათა ესეზომთა,
Verse: t
ას-ნაკეცი წყარო ვნახე ცრემლთა, მისგან მონაწთომთა.
Strophe: 1140
Verse: u
რა მივაჭირვე კითხვითა, მეტითა საუბარითა^,
Verse: v
გულ-ამოხვინჩვით ატირდა მით რათმე ხმითა წყნარითა;
Verse: w
ბროლ-ლალსა ღვარი ნარგისთა მოსდის გიშრისა ღარითა;
Verse: x
მისი მწვრეტელი დავიწვი, გავხე გულითა მკვდარითა.
Strophe: 1141
Verse: y
მითხრა: "შენ ჩემთვის, დედაო, ხარ უმჯობესი დედისა,
Verse: z
რას აქმნევ ჩემსა ამბავსა, ზღაპარი არის ყბედისა!
Verse: aa
ღარიბი ვინმე, შემსწრობი ვარ უბედოსა ბედისა;
Verse: ab
თუ რაცა მკითხო, ძალი-მცა გიგმია არსთა მხედისა!"
Strophe: S1142/K1142
Verse: a
ვთქვი: "უჟამოდ არ წესია მოყვანა და მზისა ხმობა;
Verse: b
მომყვანელი გაშმაგდების და წაუვა ერთობ ცნობა;
Verse: c
ხმობა უნდა ჟამიერად, სააჯოსა ყოვლსა თხრობა.
Verse: d
და რად არ ვიცი ამა მზისა საუბრისა უჟამობა?"
Strophe: S1143/K1143
Verse: a
ავიყვანე იგი პირ-მზე ნაქები და ვერ ვთქვი უქი;
Verse: b
სურვილმან და მზემან მისმან, ძლივ დავმალე მისი შუქი,
Verse: c
ჩამოვჰბურე მრავალ-კეცი სტავრა მძიმე, არ-სუბუქი;
Verse: d
და ცრემლსა სეტყვს და ვარდსა აზრობს, წამწამთაგან მოქრის ბუქი.
Strophe: S1144/K1144
Verse: a
მოვიყვანე შინა ჩემსა იგი პირ-მზე ტანით ალვით,
Verse: b
მოვუკაზმე სახლი ერთი, შიგან დავსვი მეტად მალვით;
Verse: c
არვის ვუთხარ სულიერსა, შევინახე ფარვით, კრძალვით,
Verse: d
და ერთი ზანგი ვამსახურე; მე შევიდი, ვნახი ხალვით.
Strophe: S1145/K1145
Verse: a
ვით გიამბო საკვირველი მე, გლახ, მისი ყოფა-ქცევა,
Verse: b
დღე და ღამე გაუწყვედლად ტირილი და ცრემლთა ფრქვევა!
Verse: c
შევეხვეწი: "დადუმდიო", წამ ერთ ჰქონდის ჩემი თნევა.
Verse: d
და აწ უმისოდ ვით ცოცხალ ვარ, ჰაი ჩემთვის, ვაგლახ მე, ვა!
Strophe: S1146/K1146
Verse: a
შინა შევიდი, მას წინა ედგის ცრემლისა გუბები,
Verse: b
შიგან სისხლისა მორევსა ეყრდნის გიშრისა შუბები,
Verse: c
მელნისა ტბათათ ^იღვრების სავსე სათისა რუბები,
Verse: d
და შუა ძოწსა და აყიყსა^ ჭვირს მარგალიტი ტყუბები.
Strophe: S1147/K1147
Verse: a
ჟამი ვერ ვპოვე კითხვისა ნიადაგ ცრემლთა ღვრისაგან,
Verse: b
თუ-მცა მეკითხა: "ვინა ხარ^, ეგრე გასრული რისაგან?"
Verse: c
მჩქეფრად სისხლისა ნაკადი მოსდის ალვისა ხისაგან,
Verse: d
და მას ხორციელი ვით^ გასძლებს სხვა, კიდეგანი ქვისაგან!
Strophe: S1148/K1148
Verse: a
არად უნდის საბურავი, არცა წოლა საგებლითა,
Verse: b
მიწყივ იყვის რიდითა და მით ერთითა ყაბაჩითა,
Verse: c
მკლავი მისი სასთაულად მიიდვის და მიწვის მითა,
Verse: d
და ძლივ ვაჭამი ცოტა რამე ათასითა შეხვეწითა^.
Strophe: S1149/K1149
Verse: a
სხვა გიამბო საკვირველი რიდისა და ყაბაჩისა;
Verse: b
ვარ მნახავი ყოვლისავე უცხოსა და ძვირფასისა,
Verse: c
მაგრა მისი არა ვიცი, ქმნილი იყო რაგვარ რისა:
Verse: d
და სილბო ჰქონდა ნაქსოვისა და სიმტკიცე - ნაჭედისა.
Strophe: S1150/K1150
Verse: a
მან ტურფამან სახლსა ჩემსა ეგრე დაყო ხანი დიდი.
Verse: b
ვერ გავანდევ ქმარსა ჩემსა, შესმენისა მქონდა რიდი;
Verse: c
ვთქვი: " თუ ვუთხრობ, ვიცი, დარბაზს გაამჟღავნებს ისი ფლიდი".
Verse: d
და ესე მეყო საგონებლად, კვლა შევიდი, კვლა გავიდი.
Strophe: S1151/K1151
Verse: a
ვთქვი: "თუ არ ვუთხრა, რა ვუყო ჩემგან რა მოეგვარების?
Verse: b
არცა რა ვიცი, რა უნდა, რა ვისგან მოეხმარების;
Verse: c
ქმარი რა მიგრძნობს, მო-ცა-მკლავს, ვეღარა მომეფარების;
Verse: d
და ვითა დავმალო ნათელი, ვინ მზესა დაედარების?!
Strophe: S1152/K1152
Verse: a
მე, გლახ, მარტომან რა ვუყო, მიმატებს ცეცხლთა დებასა!
Verse: b
მო და გავანდო, ნუ შევალ @უსენის შეცოდებასა;
Verse: c
არ გამამჟღავნოს^, ვაფიცო, თუ მომცემს იმედებასა,
Verse: d
და სულსა ვერ წასწყმედს, ვერა იქმს ფიცისა გაცუდებასა.
Strophe: S1153/K1153
Verse: a
მივე მარტო, ქმარსა ჩემსა ველაღობე, ველაციცე,
Verse: b
მერმე ვუთხარ: "გითხრობ რასმე, მაგრა პირველ შემომფიცე,
Verse: c
არვის უთხრა სულიერსა, საფიცარი მომეც მტკიცე".
Verse: d
და ფიცი ფიცა საშინელი: "თავიცაო კლდესა ვიცე!
Strophe: S1154/K1154
Verse: a
რაცა მითხრა, სიკვდილამდის არვის ვუთხრა სულიერსა,
Verse: b
არა ბერსა, არა ყმასა, მოყვარესა, არცა მტერსა".
Verse: c
მერმე ვუთხარ ყველაკაი @უსენს, კაცსა ლმობიერსა:
Verse: d
და "მოდი, მომყევ აქა სადმე^, მე, გიჩვენებ მზისა ფერსა".
Strophe: S1155/K1155
Verse: a
ადგა, ამყვა და წავედით, შევლენით კარნი სრისანი.
Verse: b
@უსენ გაჰკვირდა, გა-ცა-კრთა, რა შუქნი ნახნა მზისანი;
Verse: c
თქვა: "რა მიჩვენე, რა ვნახე, რანია, ნეტარ, რისანი?!
Verse: d
და თუ ხორციელი არის-მცა, თვალნიმცა მრისხვენ ღმრთისანი!"
Strophe: S1156/K1156
Verse: a
ვთქვი, თუ: "არცა რა მე ვიცი ამისი ხორციელობა,
Verse: b
რაცა არ გითხარ, მის მეტი არა მაქვს^ მეცნიერობა;
Verse: c
მე და შენ ვჰკითხოთ, ვინ არის, ვისგან სჭირს ისი ხელობა,
Verse: d
და ნუთუ რა გვითხრას, ვეაჯნეთ, ქმნას დიდი ლმობიერობა".
Strophe: S1157/K1157
Verse: a
მივედით, გვქონდა ორთავე კრძალვა მისისა კრძალისა;
Verse: b
ვჰკადრეთ, თუ: "მზეო, სახმილი გვედების შენგან ალისა,
Verse: c
გვითხარ, რა არის წამალი მთვარისა შუქ-ნამკრთალისა?
Verse: d
და რას შეუქმნიხარ ზაფრანად შენ, ფერად მსგავსი ლალისა?"
Strophe: S1158/K1158
Verse: a
რაცა ვჰკითსეთ, არა ვიცი, ესმა, ანუ არ ისმენდა:
Verse: b
ვარდი ერთგან შეეწება, მარგალიტსა არ აჩენდა;
Verse: c
გველნი მოშლით მოეკეცნეს, ბაღი შეღმა შე-რე-შენდა,
Verse: d
და მზე ვეშაპსა დაებნელა, ზედა რადმცა გაგვითენდა!
Strophe: S1159/K1159
Verse: a
ვერა დავჰყარეთ პასუხი ჩვენ საუბრითა ჩვენითა:
Verse: b
ვეფხი-ავაზა პირ-ქუშად ზის, წყრომა ვერ ვუგრძენითა.
Verse: c
კვლაცა ვაწყინეთ, ატირდა მჩქეფრად ცრემლისა დენითა,
Verse: d
და "არა ვიციო, მიმიშვით!"- ეს ოდენ გვითხრა ენითა.
Strophe: S1160/K1160
Verse: a
დავსხედით და მას თანავე ვიტირეთ და ცრემლი ვლამეთ,
Verse: b
რაცა გვეთქვა, შევინანეთ, სხვამცა რაღა შევიწამეთ!
Verse: c
ძლივ ვიაჯეთ დადუმება, დავადუმეთ, დავაამეთ,
Verse: d
და ჩვენ მივართვით ხილი რამე, მაგრა ვერა ვერ ვაჭამეთ.
Strophe: S1161/K1161
Verse: a
@უსენ იტყვის: "ბევრ-ათასნი ჭირნი ამან ამიხოცნეს;
Verse: b
ესე ღაწვნი მზისად ხმანან, კაცთაგანმცა ვით იკოცნეს!
Verse: c
უმართლეა, ვერ-მჭვრეტელმან თუ პატიჟნი იასოცნეს,
Verse: d
და მე თუ შვილნი მირჩევნიან, ღმერთმან იგი დამიხოცნეს!"
Strophe: S1162/K1162
Verse: a
მას ვუჭვრიტეთ დიდი ხანი, წამოვედით სულთქვმით, ახით;
Verse: b
შეყრა გვიჩნდის სიხარულად, გაყრა დიდად ვივაგლახით;
Verse: c
ვაჭრობისა საქმისაგან მოვიცალით, იგი ვნახით,
Verse: d
და გული ჩვენი^ გაუშვებლად დაეტყვევნეს მისით მახით.
Strophe: S1163/K1163
Verse: a
რა გარდახდა ხანი რამე, გამოვიდეს ღამე-დღენი,
Verse: b
@უსენ მითხრა: "არ მინახავს ძოღანდითგან მეფე ჩვენი.
Verse: c
მივაზირებ, წავალ, ვნახავ, ვუდარბაზო, ვუძღვნა ძღვენი".
Verse: d
და მოვახსენე: "დია, ღმერთო, ბრძანებაა ეგე თქვენი!"
Strophe: S1164/K1164
Verse: a
@უსენ ტაბაკსა დააწყო მარგალიტი და თვალები.
Verse: b
დავჰვედრე: "დარბაზს დაგხვდების დარბაზის ერი მთრვალები;
Verse: c
ამა ქალისა ამბავსა, მომკალ, თუ არ ეკრძალები".
Verse: d
და კვლა შემომფიცა: "არ ვიტყვი, თავსაცა მეცეს ხრმალები!"
Strophe: S1165/K1165
Verse: a
@უსენ მივიდა, ხელმწიფე დაჰხვდა ნადიმად მჯდომელი-
Verse: b
@უსენ არიფი მეფისა, მეფეა მისი მნდომელი-
Verse: c
წინა მიისვა, შეიძღვნა, ძღვენი მიართვა რომელი.
Verse: d
და აწ ჰნახო მთრვალი ვაჭარი, ცქაფი, უწრფელი მწთომელი^.
Strophe: S1166/K1166
Verse: a
რა მეფემან @უსენს წინა სვა მრავალი დოსტაქანი,
Verse: b
კვლა შესვეს და კვლა აუვსნეს სხვა ფარჩნი და სხვა ჭიქანი.
Verse: c
დაავიწყდეს იგი ფიცი, რა მუსაფი, რა მაქანი!
Verse: d
და მართლად თქმულა: "არა ჰმართებს ყვავსა ვარდი, ვირსა რქანი".
Strophe: S1167/K1167
Verse: a
უთხრა დიდმან ხელმწიფემან უჭკუოსა @უსენს, მთრვალსა:
Verse: b
"დია მიკვირს, საძღვნოდ ჩვენად სით მოიღებ ამა თვალსა,
Verse: c
მარგალიტსა დიდროანსა^, უმსგაცსოსა ჰპოვებ ლალსა?
Verse: d
და ვერ გარდვიხდი, თავმან ჩემმან, ძღვენთა შენთა ნაათალსა".
Strophe: S1168/K1168
Verse: a
თაყვანის-სცა @უსენ, ჰკადრა: "ჰე მაღალო ხელმწიფეო,
Verse: b
ზეცით შუქთა მომფენელო, მარჩენელო არსთა, მზეო!
Verse: c
რაცა სხვა მაქვს, ვისი არის ოქრო, თუნდა საჭურჭლეო?
Verse: d
და დედის მუცლით რა გამომყვა? მბოძებია თქვენგან მეო.
Strophe: S1169/K1169
Verse: a
ამას გკადრებ, თავმან თქვენმან, არა გმართებს მადლი ძღვნისა;
Verse: b
სხვა რამე მითქს სასძლო თქვენი, შესართავი თქვენის ძისა;
Verse: c
მას უცილოდ დამიმადლებთ, ოდეს ჰნახოთ მსგავსი მზისა,
Verse: d
და მაშინ მეტად გაამრავლოთ თქვენ ბრძანება ნეტარძისა".
Strophe: S1170/K1170
Verse: a
რას ვაგრძელებდე! გატეხა ფიცი, სიმტკიცე სჯულისა,
Verse: b
უამბო პოვნა ქალისა, მჭვრეტთაგან მზედ სახულისა.
Verse: c
მეფესა მეტად ეამა, მიეცა ლხინი გულისა,
Verse: d
და უბრძანა დარბაზს მოყვანა, სრულ-ქმნა @უსენის თქმულისა.
Strophe: S1171/K1171
Verse: a
მე აქა ჩემსა ამოდ ვჯე, მუნამდის არ მიკვნესია.
Verse: b
შემოდგა კარსა მეფისა მონათა უხუცესია,
Verse: c
თანა ჰყვა მონა სამოცი, ვით ხელმწიფეთა წესია,
Verse: d
და მოვიდეს; მეტად გავკვირდი, ვთქვი: "რამე საქმე ზესია".
Strophe: S1172/K1172
Verse: a
მისალამეს, "ფატმან! - მითხრეს - ბრძანებაა ღმრთისა სწორთა:
Verse: b
დღეს რომელი @უსენ შესძღვნა ქალი, მსგავსი მზეთა ორთა,
Verse: c
აწ მოგვგვარე, წავიყვანოთ, ვლა არ გვინდა გზათა შორთა".
Verse: d
და ესე მესმა, დამტყდეს ცანი, რისხვა ღმრთისა ეცა გორთა.
Strophe: S1173/K1173
Verse: a
მე გაკვირვებით კვლა ვჰკითხე: "რა ქალი გინდა, რომელი?"
Verse: b
მათ მითხრეს: "უსენ შემოსძღვნა პირი ელვათა მკრთომელი".
Verse: c
არას მარგებდა, დაესკვნა^ დღე ჩემი სულთა მხდომელი,
Verse: d
და ავთრთოლდი, ავდეგ ვეღარა, ვერცა ქვე ვიყავ მჯდომელი.
Strophe: S1174/K1174
Verse: a
შევე, ვნახე იგი ტურფა მტირალად და ცრემლ-დასხმულად,
Verse: b
ვჰკადრე: "მზეო, ბედმან შავმან ვით მიმუხთლა, ჰხედავ, რულად!
Verse: c
ცა მობრუნდა რისხვით ჩემკე, იავარ-მყო, ამფხვრა სრულად,
Verse: d
და შემასმინეს, მეფე გითხოვს, ვარ ამისთვის გულ-მოკლულად".
Strophe: S1175/K1175
Verse: a
მან მითხრა: "დაო, ნუ გიკვირს, ეგე რაზომცა ძნელია!
Verse: b
ბედი უბედო ჩემზედა მიწყივ ავისა მქმნელია.
Verse: c
კარგი რამ^ მჭირდეს, გიკვირდეს, ავი რა საკვირველია!
Verse: d
და სხვა-და-სხვა ჭირი ჩემ ზედა არ ახალია, ძველია".
Strophe: S1176/K1176
Verse: a
თვალთათ ^ ვითა მარგალიტი გარდმოყარა ცრემლი ხშირი,
Verse: b
ადგა ასრე გულ-უშიშრად, ვეფხი იყო, ანუ გმირი,
Verse: c
ლხინი ლხინად არად უჩნდა, მართ აგრევე ჭირად ჭირი.
Verse: d
და მთხოვა, გარე აჯიღითა მოიბურა ტანი, პირი.
Strophe: S1177/K1177
Verse: a
შევე საჭურჭლეს, რომელსა ფასი არ დაედებოდა,
Verse: b
თვალ-მარგალიტი ავიღე, რაც ოდენ ამეღებოდა,
Verse: c
თვითო და თვითო თვითოსა ქალაქსა ეფასებოდა,
Verse: d
და მივე, მას წელთა შევარტყი, შავ-გული ვისთვის კვდებოდა.
Strophe: S1178/K1178
Verse: a
ვარქვი: "ჩემო, განაღ სადმე გეხმარების ესეგვარი".
Verse: b
მათ მონათა ხელთა მივეც იგი პირი, მზისა დარი.
Verse: c
ცნა მეფემან, მოეგება; ჰკრეს ტაბლაკსა, გახდა ზარი;
Verse: d
და იგი მივა თავ-მოდრეკით წყნარი, არას მოუბარი^.
Strophe: S1179/K1179
Verse: a
ზედა მოატყდა მჭვრეტელი, გახდა ზათქი და ზარები,
Verse: b
ვერ იჭირვიდეს სარანგნი, მუნ იყო არ-სიწყნარები;
Verse: c
იგი რა ნახა მეფემან, საროსა მსგავსი ნარები,
Verse: d
და გაკრთომით უთხრა: "ჰე, მზეო, აქა ვით მოიგვარები?"
Strophe: S1180/K1180
Verse: a
ვით მზემან, მისნი მჭვრეტელნი შექმნნა თვალისა მფახველად;
Verse: b
მეფემან ბრძანა: "გამხადა ნახული მე უნახველად,
Verse: c
ღმრთისაგან კიდე ვინ-მც იყო კაცი ამისად მსახველად!
Verse: d
და ჰმართებს ამისთა მიჯნურთა, ხელნი თუ რბოდენ, გლახ^, ველად!"
Strophe: S1181/K1181
Verse: a
გვერდსა დაისვა, ეუბნა ტკბილითა საუბარითა^:
Verse: b
"მითხარო, ვინ ხარ, ვისი ხარ, მოსრული ვისით ^ გვარითა?"
Verse: c
მან არა გასცა პასუხი პირითა, მზისა დარითა;
Verse: d
და თავ-მოდრეკილი დაღრეჯით ქვე ზის ცნობითა წყნარითა.
Strophe: S1182/K1182
Verse: a
არ ისმენდა მეფისასა, რასა გინდა უბრძანებდა,
Verse: b
სხვაგან იყო გული მისი, სხვასა რასმე იგონებდა;
Verse: c
ვარდი ერთგან შეეწება, მარგალიტსა არ აღებდა^,
Verse: d
და მჭვრეტნი მისნი გააკვირვნა, რასა-მცა ვინ იაზრებდა!
Strophe: S1183/K1183
Verse: a
მეფე ბრძანებს: "რა შევიგნათ, გული ჩვენი რით ^ იხსნების?
Verse: b
ამა ორთა კიდეგანთა^ აზრი არა არ იქმნების:
Verse: c
ან ვისიმე მიჯნურია, საყვარელი ეგონების,
Verse: d
და მისგან კიდე არვისად სცალს, ვეღარცა ვის ეუბნების.
Strophe: S1184/K1184
Verse: a
ანუ არის ბრძენი ვინმე, მაღალი და მაღლად მხედი,
Verse: b
არცა ლხინი ლხინად უჩანს, არცა ჭირი ზედას-ზედი;
Verse: c
ვით ზღაპარი, ასრე ესმის უბედობა, თუნდა ბედი,
Verse: d
და სხვაგან არის, სხვაგან ფრინავს, გონება უც ვითა ტრედი.
Strophe: S1185/K1185
Verse: a
ღმერთმან ქმნას, შინა მოვიდეს ძე ჩემი გამარჯვებული,
Verse: b
მე დავა ხედრო ესე მზე, და-, მისთვის დამზადებული;
Verse: c
მან ათქმევინოს ნუთუ რა, ჩვენცა ვცნათ გაცხადებული,
Verse: d
და მუნამდის მთვარე შუქ-კრთომით ჯდეს, მზისა მოშორვებული".
Strophe: S1186/K1186
Verse: a
ხელმწიფისა შვილსა გითხრობ კარგსა ყმასა, გულოვანსა,
Verse: b
უებროსა ზნედ და თვალად, შვენიერსა პირსა, ტანსა;
Verse: c
მაშინ ლაშქარს წასრულ იყო, მუნ დაჰყოფდა დიდსა ხანსა,
Verse: d
და მამა მისთვის ამზადებდა მას, მნათობთა დასაგვანსა.
Strophe: S1187/K1187
Verse: a
მოიღეს, ტანსა ჩააცვეს შესამოსელი ქალისა,
Verse: b
მას ზედა შუქი მრავალი ჩნდა მნათობისა თვალისა,
Verse: c
დაადგეს თავსა გვირგვინი ერთობილისა ლალისა,
Verse: d
და მუნ ვარდსა ფერი აშვენებს ბროლისა გამჭვირვალისა^.
Strophe: S1188/K1188
Verse: a
მეფემან ბრძანა: "მოკაზმეთ საწოლი უფლის-წულისა!"
Verse: b
დაუდგეს ტახტი ოქროსა, წითლისა მაღრიბულისა;
Verse: c
ადგა თვით დიდი ხელმწიფე, პატრონი სრისა სრულისა,
Verse: d
და მას ზედა დასვა იგი მზე, ლხინი მჭვრეტელთა გულისა.
Strophe: S1189/K1189
Verse: a
უბრძანა ცხრათა ხადუმთა დადგომად^ მცველად კარისად;
Verse: b
ხელმწიფე დაჯდა ნადიმად, მსგავსად მათისა გვარისად;
Verse: c
უბოძა @უსენს უზომო მუქფად მის მზისა დარისად.
Verse: d
და სცემენ ბუკსა და ტაბლაკსა მოსამატებლად ზარისად.
Strophe: S1190/K1190
Verse: a
გააგრძელეს ნადიმობა, სმა შეიქმნა მეტად გრძელი,
Verse: b
ქალი პირ-მზე ბედსა ეტყვის: "რა ბედი მიც ჩემი მკლველი!
Verse: c
სადაური სად მოსრულ ვარ, ვის მივჰხვდები ვისთვის ხელი,
Verse: d
და რა ვქმნა, რა ვყო, რა მერგების, სიცოცხლე მჭირს მეტად ძნელი!"
Strophe: S1191/K1191
Verse: a
კვლაცა იტყვის: "ნუ დავაჭნობ შვენებასა ვარდთა ფერსა,
Verse: b
ვეცადო რას, ნუთუ ღმერთმან მომარიოს ჩემსა მტერსა!
Verse: c
სიკვდილამდის ვის მოუკლავს თავი კაცსა მეცნიერსა?
Verse: d
და რა მისჭირდეს, მაშინ უნდან გონებანი გონიერსა!"
Strophe: S1192/K1192
Verse: a
ხადუმნი უხმნა, უბრძანა: "ისმინეთ"^, მოდით ცნობასა!
Verse: b
მოღორებულ ხართ, დამცთარ ხართ თქვენ ჩემსა პატრონობასა,
Verse: c
დამცთარა თქვენი პატრონი^, ჩემსა თუ ლამის სძლობასა,
Verse: d
და ჩემთვის ბუკსა და ტაბლაკსა ცუდად, გლახ, იცემს, ნობასა.
Strophe: S1193/K1193
Verse: a
არ ვარგ ვარ თქვენად დედოფლად, ჩემი გზა კიდეგანია;
Verse: b
მაშოროს ღმერთმან მამაცი, პირად მზე, სარო-ტანია!
Verse: c
სხვასა რად მნუკევთ საქმესა? ჩემნი საქმენი სხვანია!
Verse: d
და თქვენ თანა ჩემი სიცოცხლე არ ჩემი შესაგვანია.
Strophe: S1194/K1194
Verse: a
უცილოდ თავსა მოვიკლავ, გულსა დავიცემ დანასა,
Verse: b
თქვენ დაგხოცს თქვენი პატრონი, სოფელს ვერ დაჰყოფთ ხანასა;
Verse: c
ესე სჯობს: მოგცე საჭურჭლე, მძიმე მარტყია ტანასა,
Verse: d
და მე გამაპარეთ, გამიშვით, თვარა დაიწყებთ ნანასა".
Strophe: S1195/K1195
Verse: a
შემოიხსნა მარგალიტი, შემოერტყა რაცა თვალი,
Verse: b
მოიხადა გვირგვინიცა გამჭვირვალი^ ერთობ ლალი;
Verse: c
მისცა, უთხრა: "გამომიღეთ, გეაჯები გულ-მხურვალი,
Verse: d
და მე გამიშვით, ღმერთსა თქვენსა მიავალეთ დიდი^ ვალი".
Strophe: S1196/K1196
Verse: a
მონათა მიჰხვდა სიხარბე მის საჭურჭლისა ძვირისა,
Verse: b
დაჰვიწყდა შიში მეფისა, ვითა ერთისა გზირისა,
Verse: c
გამოპარება დაასკვნეს მის უებროსა პირისა.
Verse: d
და ნახეთ, თუ ოქრო რასა იქმს, კვერთხი ეშმაკთა ძირისა!
Strophe: S1197/K1197
Verse: a
რა ოქრო მისთა მოყვასთა აროდეს მისცემს ლხენასა,
Verse: b
დღედ სიკვდილამდის სიხარბე შეაქმნევს კბილთა ღრჭენასა:
Verse: c
შესდის და გასდის, აკლია, ემდურვის ეტლთა რბენასა,
Verse: d
და კვლა აქა სულსა დააბამს, დაუშლის აღმაფრენასა.
Strophe: S1198/K1198
Verse: a
რა ხადუმთა აუსრულეს საქმე მისი საწადელი,
Verse: b
ერთმან ტანსა აიხადა, მისცა მისი ჩასაცმელი,
Verse: c
სხვანი კარნი გამოარნეს, იჯარვოდა დარბაზს მსმელი.
Verse: d
და დარჩა მთვარე გავსებული, გველისაგან ჩაუნთქმელი^.
Strophe: S1199/K1199
Verse: a
მონანიცა გარდიხვეწნეს, გაიპარნეს მასვე თანა.
Verse: b
ქალმან კარსა დამირეკა, @ფატმანობა ჩემი ბრძანა.
Verse: c
გავე, ვიცან, მოვეხვიე, გამიკვირდა მეცა განა!
Verse: d
და შინა ყოლა არ შემომყვა: "რად მაწვეო?", შემანანა.
Strophe: S1200/K1200
Verse: a
მიბრძანა: "თავი ვიყიდე მოცემულითა შენითა,
Verse: b
მუქაფა ღმერთმან შემოგზღოს მოწყალებითა ზენითა!
Verse: c
ვეღარ დამმალავ, გამიშვი, ფიცხლავ გამგზავნე ცხენითა,
Verse: d
და სადამდის სცნობდეს ხელმწიფე, კაცთა მომწევდეს რბენითა".
Strophe: S1201/K1201
Verse: a
შევე ფიცხლავ საჯინიბოს, ავხსენ ცხენი უკეთესი,
Verse: b
შევუკაზმე, ზედა შევსვი მხიარული, არ მოკვნესი;
Verse: c
ჰგვანდა, ოდეს ლომსა შეჯდეს მზე, მნათობთა უკეთესი^.
Verse: d
და წახდა ჩემი ჭირნახული, ვერ მოვიმკე, რაცა ვსთესი.
Strophe: S1202/K1202
Verse: a
დღე მიიყარა, ხმა გახდა, მოვიდა მისი მდევარი,
Verse: b
მოიცვეს შიგან ქალაქი, შეიქმნა მოსაწევარი;
Verse: c
მე მკითხეს, ვარქვი: "თუ ჰპოვოთ მუნ სასლსა, სადა მე ვარი,
Verse: d
და მეფეთა ვიყო შემცოდე და მათთა სისხლთა მზღვევარი!"
Strophe: S1203/K1203
Verse: a
მონახეს, ვერა შეიგნეს, შეიქცეს დაწბილებულნი,
Verse: b
მას აქათ იგლოვს ხელმწიფე და ყოვლნი მისნი^ ხლებულნი.
Verse: c
დაჰხედენ დარბაზის ერთა! შევლენ ისფრითა ღებულნი:
Verse: d
და "მზე მოგვეშორვა, მას აქათ ჩვენ ვართ სინათლე-კლებულნი.
Strophe: S1204/K1204
Verse: a
მის მთვარისა სადაობა კვლა გიამბო, საქმე კვლაცი;
Verse: b
აწ უწინა ესე გითხრა, რას მექადდა ისი კაცი:
Verse: c
მე, გლახ, ვიყავ მისი ნეზვი, იგი იყო ჩემი ვაცი.
Verse: d
და კაცსა დასვრის უგულობა და დიაცსა ბოზი ნაცი.
Strophe: S1205/K1205
Verse: a
მით არ ჯერ ვარ ქმარსა ჩემსა, მჭლე არის და თვალად ნასი.
Verse: b
ისი კაცი ჭაშნაგირი დარბაზს იყო მეტად ხასი;
Verse: c
ჩვე გვიყვარდა ერთმანერთი, არ მაცვია თუცა ფლასი,
Verse: d
და ნეტარძი ვინ სისხლი მისი შემახვრიტა ერთი თასი!
Strophe: S1206/K1206
Verse: a
ესე ამბავი მას თანა ვთქვი დიაცურად, ხელურად:
Verse: b
ჩემსავე მოსლვა მის მზისა და გაპარება მელურად.
Verse: c
გამჟღავნებასა მექადდა არ მოყვარულად, მტერულად,
Verse: d
და აწ ისრე მკვდარსა ვიგონებ, იშ, თავი ვისსენ მე რულად!
Strophe: S1207/K1207
Verse: a
დამექადის, რაზომჯერცა წავიკიდნით თავის წინა.
Verse: b
ოდეს მეხმე, არ მეგონა მე იმისი ყოფა შინა;
Verse: c
მოსრულიყო, მოსლვა ეთქვა; შენცა მოხვე, შემეშინა,
Verse: d
და ამად გკადრე: "ნუ მოხვალო", მოგაგებე მონა წინა.
Strophe: S1208/K1208
Verse: a
აღარ დაჰბრუნდით, მოხვედით, შუქნი თქვენ ჩემთვის არენით;
Verse: b
შეიყარენით ორნივე, ჩემზედა დაიჯარენით;
Verse: c
ამად შევშინდი, ღონენი ვეღარა მოვაგვარენით,
Verse: d
და იმას, გლახ, ჩემი სიკვდილი გულითა სწადდა, არ ენით.
Strophe: S1209/K1209
Verse: a
თუ-მცა ისი არ მოგეკლა, მისრულიყო დარბაზს ვითა,
Verse: b
შემასმენდა ჯავრიანი, გული ედვა ცეცხლებრ წვითა;
Verse: c
მეფე მწყრალი გარდასწმედდა სახლსა ჩემსა გარდაგვითა,
Verse: d
და შვილთა, ღმერთო, დამაჭმევდა, დამქოლვიდა მერმე ქვითა!
Strophe: S1210/K1210
Verse: a
მუქაფა ღმერთმან შემოგზღოს! - მადლსა გკადრებდე მე რასა-
Verse: b
რომელმან დამხსენ მშვიდობით იმა გველისა მზერასა!
Verse: c
აწ ამას იქით ვჰნატრიდე ჩემსა ეტლსა და წერასა,
Verse: d
და აღარ ვიშიშვი სიკვდილსა, ჰაი^, ჩავიჭერ ქვე რასა!"
Strophe: S1211/K1211
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "ნუ გეშის, წიგნსაცა აგრე სწერია:
Verse: b
მოყვარე მტერი ყოვლისა მტრისაგანც უფრო მტერია;
Verse: c
არ მიენდობის გულითა, თუ კაცი მეცნიერია.
Verse: d
და ნუღარ იშიშვი იმისგან, აწ იგი მკვდართა ფერია.
Strophe: S1212/K1212
Verse: a
იგივე მითხარ, მას აქათ, ქალი გაჰგზავნე შენ ოდეს,
Verse: b
რაცაღა გეცნას ამბავი, ანუ რა მისი გსმენოდეს".
Verse: c
კვლა იტყვის @ფატმან ტირილით, კვლა თვალთათ ^ ცრემლი^ სდენოდეს:
Verse: d
და "წახდესო შუქნი, რომელნი მზისაებრ ველთა ჰფენოდეს!"
Chapter: 48
ამბავი @ნესტან-დარეჯანის ქაჯთაგან შეპყრობისა.
Verse: e
@ფატმანისგან მბობა @ავთანდილს თანა
Strophe: S1213/K1213
Verse: a
ვა, საწუთროო, სიცრუვით თავი სატანას ადარე!
Verse: b
შენი ვერავინ ვერა ცნას, შენი სიმუხთლე სად არე;
Verse: c
პირი მზისაებრ საჩინო სად უჩინო ჰყავ, სად არე?
Verse: d
და მით ვხედავ, ბოლოდ სოფელსა ოხრად ჩანს ყოვლი სად არე!
Strophe: S1214/K1214
Verse: a
@ფატმან იტყვის: "მომეშორვა მზე, მნათობი სრულად ხმელთა,
Verse: b
სიცოცხლე და სულ-დგმულობა, მონაგები ჩემთა ხელთა;
Verse: c
მას უკანით გაუწყვედლად დება მჭირდის ცეცხლთა ცხელთა,
Verse: d
და ვერ გავახმი წყარო ცრემლთა, თვალთათ^ ჩემთა გადმომღვრელთა^.
Strophe: S1215/K1215
Verse: a
სახლი და შვილი მომძულდის^, ვჯდი უგულოთა გულითა,
Verse: b
მას ვიგონებდი მღვიძარე, რა მიმეძინის ლულითა;
Verse: c
@უსენ, გამტეხი ფიცისა, მიჩს უსჯულოთა სჯულითა,
Verse: d
და ვერ მიმიახლოს საახლოდ კრულმან პირითა კრულითა.
Strophe: S1216/K1216
Verse: a
დღესა ერთსა, საღამო ჟამს - ჩასლვა იყო ოდენ მზისა -
Verse: b
წავდეგ წინა დარიჯაგთა, კარი მიჩნდა ხანაგისა;
Verse: c
ვიგონებდი, სევდა მკლვიდა მისისავე გონებისა,
Verse: d
და ვთქვი: "კრულია ზენაარი ყოვლისა-მცა მამაცისა".
Strophe: S1217/K1217
Verse: a
მოვიდა სითმე ღარიბი მონა მოყვსითა სამითა,
Verse: b
მონა მონურად მოსილი, სხვანი მგზავრულად ხამითა;
Verse: c
სასმელ-საჭმელი მოიღეს, ქალაქს ნასყიდი დრამითა,
Verse: d
და სმიდეს, ჭამდეს და უბნობდეს, სხდეს მხიარულნი ამითა.
Strophe: S1218/K1218
Verse: a
მე ვუყურებდი, ვუჭვრეტდი; თქვეს: "ამოდ გავიხარენით,
Verse: b
მაგრა ჩვენ აქა მოყვასნი უცხონი შევიყარენით,
Verse: c
არცა რა ვიცით, ვინ ვინ ვართ, ანუ სით მოვიარენით,
Verse: d
და ხამს, ერთმანერთსა ამბავი ჩვენიცა ვუთხრათ ბარ ენით".
Strophe: S1219/K1219
Verse: a
მათ სხვათა მათი ამბავი თქვეს, ვითა მგზავრთა წესია;
Verse: b
მონამან უთსრა: "ჰე, ძმანო, განგება რამე ზესია:
Verse: c
მე მარგალიტსა მოგიმკი, თქვენ ქვრიმი დაგითესია,
Verse: d
და ჩემი ამბავი ამბავთა მაგათგან უკეთესია.
Strophe: S1220/K1220
Verse: a
მე ვარო მონა მეფისა მაღლისა, ქაჯთა მფლობლისა;
Verse: b
მათ მიჰხვდა ცემა სენისა, მათისა დამამხობლისა:
Verse: c
მოგვიკვდა შემწე ქვრივისა, შემწყნარებელი^ ობლისა,
Verse: d
და აწ შვილთა მისთა და მისი ზრდის, უკეთესი მშობლისა.
Strophe: S1221/K1221
Verse: a
@დულარდუხტ არის დიაცი, მაგრა კლდე, ვითა ლოდია,
Verse: b
ვისცა არ დაჰკოდს, ყმა მისი ვერავის დაუკოდია;
Verse: c
მას უსხენ წვრილნი ძმის-წულნი: @როსან და ერთი @როდია, -
Verse: d
და აწ იგი @ქაჯეთს ხელმწიფედ ქვე ზის, მორჭმული ^ სწოდია.
Strophe: S1222/K1222
Verse: a
გვესმა ამბავი, ზღვათ იქით სიკვდილი დისა მათისა,
Verse: b
შეიჭირვებდეს ვაზირნი, დაშალეს ქმნა ხალვათისა:
Verse: c
"ვითა ვჰკადროთო დავსება პირისა, ხმელთა მნათისა?"
Verse: d
და @როშაქ მონაა, თავადი მონისა ბევრ ათასისა^.
Strophe: S1223/K1223
Verse: a
@როშაქ ბრძანა: "მო-ცა-ვინ -მკლას, მე ტირილსა არ დავჰხვდები.
Verse: b
მინდორს წავალ, ვიმეკობრებ, ალაფითა ავივსები,
Verse: c
შინა მოვალ შოვებული, ადრე ზედა მოვესწრები,
Verse: d
და მეფე დისა დატირებად წავიდოდეს, წა-ცა-ვჰყვები".
Strophe: S1224/K1224
Verse: a
გვითხრა მისთა ხელისათა: "წავალ, თანა წამომყევით!"
Verse: b
წაგვიტანა მონა ასი, ყველაკაი მისგან რჩევით.
Verse: c
დღისით, მზისით ვმეკობრობდით, ღამეთაცა ვიყვნით თევით;
Verse: d
და დია ვლეწეთ ქარავანი, ლარი ჩვენკე გარდმოვდევით.
Strophe: S1225/K1225
Verse: a
მინდორ-მინდორ მოვდიოდით ჩვენ ღამესა დია ბნელსა,
Verse: b
დიდნი რამე სინათლენი გამოგვიჩნდეს შუა ველსა;
Verse: c
ვთქვით, თუ: "მზეა, ნუთუ ზეცით ჩამოჭრილი ზედა ხმელსა!
Verse: d
და დაბნეულნი მივეცენით გონებასა ჩვენსა მსჯელსა.
Strophe: S1226/K1226
Verse: a
ზოგთა ვთქვით: არის ცისკარი; ზოგთა ვთქვით: არის მთვარეო;
Verse: b
მას დარაზმულთა მივჰმართეთ, ახლოს-მცა ვნახეთ ბარეო!
Verse: c
შორს მოვუარეთ, მივედით, შემოვადეგით გარეო;
Verse: d
და მით ნათლიდაღმა გამოხდა ხმა, ჩვენი მოუბარეო^.
Strophe: S1227/K1227
Verse: a
გვითხრა: "ვინ ხართ, ცხენოსანნო? თქვენ სახელნი თქვენნი თქვენით;
Verse: b
@გულანშაროთ მოციქული @ქაჯეთს მივალ, მერიდენით!"
Verse: c
ესე გვესმა, მოვადეგით, ალყად გარე მოვერტყენით,
Verse: d
და პირ-მზე რამე ცხენოსანი გავიცადეთ თვალით ჩვენით.
Strophe: S1228/K1228
Verse: a
ვუჭვრიტეთ პირსა მნათობსა, ელვათა მაელვარებსა;
Verse: b
მისი ციმციმი მზისაებრ ეფინებოდა არებსა;
Verse: c
ძვირ-ძვირად გვეუბნებოდა სიტყვასა^ რასმე წყნარებსა,
Verse: d
და კბილთაგან შუქი შეადგა ზედა გიშრისა სარებსა.
Strophe: S1229/K1229
Verse: a
კვლა ვეუბენით მას მზესა ტკბილ-მოუბრითა ენითა.
Verse: b
არ მონა იყო, ტყუოდა, ჩვენ ესე შევიგენითა;
Verse: c
@როშაქ შეატყო ქალობა, გვერდსა წაუდგა ცხენითა,
Verse: d
და აღარ გავუშვით, დაჭირვა ვჰკადრეთ ხელითა ჩვენითა.
Strophe: S1230/K1230
Verse: a
კვლა ვჰკითხეთ: "გვითხარ მართალი საქმე შენ მზებრ ნათელისა,
Verse: b
ვისი ხარ, ვინ ხარ, სით მოხვალ მანათობელი^ ბნელისა?"
Verse: c
მან არა გვითხრა გაუშვა წყარო ცრემლისა ცხელისა.
Verse: d
და რა საბრალოა გავსილი მთვარე, ჩანთქმული გველისა!
Strophe: S1231/K1231
Verse: a
არცა რა ცხადი ამბავი, არცა რა დასამალავი,
Verse: b
არა არ გვითხრა, ვინ იყო, ან ვისგან ნამუხთალავი;
Verse: c
ქუშ-ქუშად გვეუბნებოდა კუშტი, თავისა მკრძალავი,
Verse: d
და ვითა ასპიტი, მჭვრეტელთა მისთა თვალითა მლალავი.
Strophe: S1232/K1232
Verse: a
@როშაქ გვიბრძანა: "ნუ ჰკითხავთ, აწ თურე არ-სათქმელია,
Verse: b
ამისი საქმე უცხოა, საამბობლადცა ძნელია;
Verse: c
ბედი მეფისა ჩვენისა არსთაგან სანატრელია,
Verse: d
და მით რომე ღმერთი მას მისცემს, რაც უფრო საკვირველია.
Strophe: S1233/K1233
Verse: a
ესე ღმერთსა მისაგვრელად მისად ჩვენთვის მოუგვრია^,
Verse: b
მივუტანოთ არმაღანად, დაგვიმადლებს მეტად დია.
Verse: c
თუ^ დავმალავთ, დავმჟღავნდებით^, მეფე ჩვენი ამაყია,
Verse: d
და პირველ - მათი შეცოდება, მერმე დიდი აუგია".
Strophe: S1234/K1234
Verse: a
მივემოწმენით, თათბირნი არ კიდე გავაკიდენით;
Verse: b
დავბრუნდით, @ქაჯეთს მივჰმართეთ, მას წინა მოვეკიდენით,
Verse: c
არცა რა ვჰკადრეთ ხელდახელ, არცა თუ წავეკიდენით;
Verse: d
და იგი ტირს, ღაწვსა გულ-მდუღრად ჩაჰრცხის ცრემლისა კი დენით.
Strophe: S1235/K1235
Verse: a
მე @როშაქს ვჰკადრე: "გამიშვი კვლა ადრე თქვენი მხლებელი;
Verse: b
აწ @გულანშაროს ქალაქსა ვარ საქმის რასმე მდებელი".
Verse: c
მან გამომიშვა, აქ სადმე ლარი მიც წასაღებელი,
Verse: d
და თანა წავიტან^, წა-ცა-ვალ მე მათი ზედა-მსწრებელი".
Strophe: S1236/K1236
Verse: a
მათ კაცთა დია ეამა ესე ამბავი მონისა.
Verse: b
მე გავიგონე, შე-რე-მშრა ნაკადი ცრემლთა ფონისა,
Verse: c
მენიშნა, ყოვლი ნიშანი ვიცან ჩემისა ღონისა,
Verse: d
და ცოტაი ლხინი მომეცა, მსგავსი დრამისა წონისა.
Strophe: S1237/K1237
Verse: a
მოვიყვანე იგი მონა, ახლოს დავსვი ჩემსა წინა,
Verse: b
ვჰკითხე: "მითხარ, რას იტყოდი? გაგონება მეცა მინა".
Verse: c
მან იგივე კვლა მიამბო, რაცა მუნით მომესმინა,
Verse: d
და მან^ ამბავმან გამაცოცხლა, სულთ-მობრძავი დამარჩინა.
Strophe: S1238/K1238
Verse: a
მე ორნი შავნი მონანი მყვანან სავსენი გრძნებითა:
Verse: b
უჩინოდ მივლენ, წამოვლენ მათითა ხელოვნებითა;
Verse: c
მოვასხენ, @ქაჯეთს გავგზავნენ, ვარქვი, თუ: "ნუ დასდგებითა,
Verse: d
და მაცნობეთ მისი ამბავი თქვენითა მოქმედებითა".
Strophe: S1239/K1239
Verse: a
სამ დღე მოვიდეს, მიამბეს, ფიცხლავ ებიჯა გზისადა:
Verse: b
"მიუგვრიაო მეფისა^, ზღვას^ იქით წამავლისადა,
Verse: c
ვერვის შეუდგმან საჭვრეტლად თვალნი, მართ ვითა მზისადა,
Verse: d
და ქვე დაუწინდავს საცოლედ @როსან ცოტასა ყმისადა.
Strophe: S1240/K1240
Verse: a
@როსანს შევჰრთოთო, - დულარდუხტს მეფესა უბრძანებია, -
Verse: b
ჯერ^ ქორწილობად არა მცალს, აწ გული ცეცხლ-ნადებია;
Verse: c
შემოვიქცევი, შევისძლობ, ვინ ცისა მზედ ნაქებია".
Verse: d
და ციხეს დაუსვამს, ხადუმი ერთაი უახლებია.
Strophe: S1241/K1241
Verse: a
ყოვლი მცოდნელი გრძნებისა მას თანა წაუტანია,
Verse: b
მით რომე გზა საჭიროა, მტერნი საომრად მზანია;
Verse: c
ქვე დაუყრია მოყმები, ვინც უფრო გულოვანია,
Verse: d
და დაეყოვნების: წასრულა, ჯერეთ^ ცოტაი ხანია.
Strophe: S1242/K1242
Verse: a
ქაჯთა ქალაქი აქამდის მტერთაგან უბრძოლველია:
Verse: b
ქალაქსა შიგან მაგარი კლდე მაღალი და გრძელია,
Verse: c
მას კლდესა შუა გვირაბი, ასაძრომელი^ ხვრელია,
Verse: d
და მუნ არის მარტო მნათობი, მისთა შემყრელთა მწველია.
Strophe: S1243/K1243
Verse: a
გვირაბის კარსა ნიადაგ მოყმე სცავს არ პირ-ნასები,
Verse: b
ათი ათასი ჭაბუკი დგას, ყველაკაი ხასები,
Verse: c
ქალაქის კართა სამთავე - სამათას-სამათასები.
Verse: d
და გულო, გაგსაჯა სოფელმან, არ ვიცი რასა, გლახ, ^ ები!"
Strophe: S1244/K1244
Verse: a
ესე ამბავი @ავთანდილ პირ-მზემან, მაგარ-ვადამან,
Verse: b
რა მოისმინა, ეამა, სხვად არა გაუცხადა მან,
Verse: c
შესწირა ღმერთსა მადლობა ტურფამან დანაბადამან:
Verse: d
და "ამბავი ჩემი სალხინო მითხრაო ვისმანღა დამან!"
Strophe: S1245/K1245
Verse: a
@ფატმანს უთხრა: "საყვარელო, კმა ხარ ჩემგან სასურველად,
Verse: b
მე ამბავი სანატრელი მომასმინე არ პირ-ბნელად,
Verse: c
მაგრა საქმე @ქაჯეთისა გამაგონე უფრო მრთელად,
Verse: d
და ქაჯნი^ ყველა უხორცოა, რამან შექმნა ხორციელად?
Strophe: S1246/K1246
Verse: a
მის ქალისა სიბრალული ამანთებს და მიდებს ალსა,
Verse: b
მაგრა ქაჯნი უხორცონი რას აქმნევენ, მიკვირს, ქალსა?!"
Verse: c
@ფატმან უთხრა: "მომისმინე, მართლად გხედავ მანდა მკრთალსა,
Verse: d
და არ ქაჯნია, კაცნიაო, მიჰნდობიან კლდესა სალსა.
Strophe: S1247/K1247
Verse: a
ქაჯნი სახელად მით ჰქვიან, არიან ერთად კრებულნი
Verse: b
კაცნი, გრძნებისა მცოდნელნი, ზედა გახელოვნებულნი,
Verse: c
ყოველთა კაცთა მავნებნი, იგი არვისგან^ ვნებულნი;
Verse: d
და მათნი შემბმელნი წამოვლენ დამბრმალნი, დაწბილებულნი.
Strophe: S1248/K1248
Verse: a
იქმან რასმე საკვირველსა, მტერსა თვალთა დაუბრმობენ,
Verse: b
ქართა აღსძრვენ საშინელთა, ნავსა ზღვა-ზღვა დაამხობენ,
Verse: c
ვითა ხმელსა გაირბენენ, წყალსა წმიდად დააშრობენ,
Verse: d
და სწადდეს - დღესა ბნელად იქმან, სწადდეს - ბნელსა ანათლობენ.
Strophe: S1249/K1249
Verse: a
ამისთვის ქაჯად უხმობენ გარეშემონი ყველანი,
Verse: b
თვარა იგიცა კაცნია ჩვენებრვე ხორციელანი".
Verse: c
@ავთანდილ მადლი უბრძანა: "ცეცხლნი დამივსენ ცხელანი,
Verse: d
და დიდად მეამნეს ამბავნი, სიტყვანი აწინდელანი".
Strophe: S1250/K1250
Verse: a
გულითა ღმერთსა ადიდებს @ავთანდილ ცრემლთა მდენელი;
Verse: b
თქვა: "ღმერთო, გმადლობ, რომელი ხარ ჭირთა მომალხენელი;
Verse: c
ყოფილი, მყოფი, უთქმელი, ყურთაგან მოუსმენელი,
Verse: d
და წყალობა თქვენი იჩქითად არს ჩვენი გარდმომფენელი!"
Strophe: S1251/K1251
Verse: a
მის ამბვისა ცნობისათვის ცრემლით ღმერთსა ადიდებდა.
Verse: b
@ფატმან ეჭვდა თავისათვის, ამად ცეცხლსა კვლა იდებდა;
Verse: c
ყმა ნამუსსა ინახვიდა, სიყვარულსა იფერებდა;
Verse: d
და @ფატმან ყელსა ეხვეოდა, პირსა მზესა აკოცებდა.
Strophe: S1252/K1252
Verse: a
მას ღამით ^ @ფატმან იამა @ავთანდილს თანა წოლითა;
Verse: b
ყმა უნდომ-გვარად ეხვევის ყელსა ყელითა ბროლითა,
Verse: c
ჰკლავს @თინათინის გონება, ძრწის იდუმლითა ძრწოლითა,
Verse: d
და გული მხეც-ქმნილი გასჭრია მხეცთავე თანა რბოლითა.
Strophe: S1253/K1253
Verse: a
@ავთანდილ მალვით ცრემლსა სწვიმს, სდის ზღვათა შესართავისად
Verse: b
შიგან მელნისა მორევსა, ცურავს გიშრისა ნავი სად;
Verse: c
იტყვის, თუ: "მნახეთ, მიჯნურნო, იგი, ვინ ვარდი-ა ვისად,
Verse: d
და უმისოდ ნეხვთა ზედა ვზი ბულბული მსგავსად ყვავისად!"
Strophe: S1254/K1254
Verse: a
მუნ ცრემლნი, მისგან ნადენნი, ქვათაცა დასალბონია;
Verse: b
გიშრისა ტევრი აგუბებს, ვარდისა ველსა ფონია;
Verse: c
@ფატმან მას ზედა იხარებს მართ ვითა იადონია.
Verse: d
და თუ ყვავი ვარდსა იშოვნის^, თავი ბულბული ჰგონია.
Strophe: S1255/K1255
Verse: a
გათენდა. ბანად წავიდა მზე, სოფელს შუქ-ნაკიდები;
Verse: b
დიაცმან უძღვნა მრავალი კაბა, ყაბაჩა, რიდები,
Verse: c
მრავალი ფერი სულნელი, ტურფა პერანგი, წმიდები:
Verse: d
და "რაცა გწადდესო, ჩაიცვი, მე ნურას ნუ მერიდები".
Strophe: S1256/K1256
Verse: a
@ავთანდილ თქვა: "საქმე ჩემი გავაცხადო ამა დღესა!"
Verse: b
სამოსისა ვაჭრულისა ცმა აქამდის დაეწესა;
Verse: c
მას დღე ყოვლი საჭაბუკო შეიმოსა ტანსა მხნესა,
Verse: d
და მოიმატა დაშვენება, დაემსგავსა ლომი მზესა.
Strophe: S1257/K1257
Verse: a
@ფატმანს პური შეეკაზმა @ავთანდილის საწვეველად;
Verse: b
ყმა შევიდა მოკაზმული^ მხიარულად, არ პირ-ბნელად;
Verse: c
@ფატმან ნახა, გაუკვირდა ვაჭრულისა უმოსელად,
Verse: d
და შემოსცინნა: "აგრე სჯობსო შენთვის ხელთა სასურველად".
Strophe: S1258/K1258
Verse: a
@ფატმან მისსა შვენებასა მეტის-მეტად ჰკვირდებოდა.
Verse: b
მან პასუხი არა გასცა, თავის წინა ღიმდებოდა:
Verse: c
"შეეტყვების, არ მიცნობსო", რეგვნადა და რაგვარ ჰხმობდა!
Verse: d
და თუცა რასმე იფერებდა, მეტი არა გაჰვიდოდა.
Strophe: S1259/K1259
Verse: a
პური ჭამეს, გაიყარნეს, ყმა მივიდა მისსა შინა,
Verse: b
ღვინო-სმული, მხიარული დაწვა, ამოდ დაიძინა;
Verse: c
საღამო-ჟამ გაიღვიძა, შუქი ველთა მოაფინა,
Verse: d
და @ფატმან უხმო: "მოდი, მნახე, მარტო ვარო, თავის წინა".
Strophe: S1260/K1260
Verse: a
@ფატმან მივიდა, @ავთანდილს ხმა ესმა მისგან ოხისა;
Verse: b
იტყოდა: "მომკლავს უცილოდ ტანი ალვისა, მო-, ხისა!"
Verse: c
გვერდსა დაისვა, ბალიში მისცა მისისა ნოხისა,
Verse: d
და ვარდისა ბაღსა უჩრდილობს ჩრდილი წამწამთა ქოხისა.
Strophe: S1261/K1261
Verse: a
@ავთანდილ ბრძანა: "ჰე @ფატმან, ვიცი ეს საქმე შენია,
Verse: b
დაჰკრთები ამა ამბავსა, მართ ვითა გველ-ნაკბენია,
Verse: c
მაგრა აქამდის მართალი შენ ჩემი არა გსმენია,
Verse: d
და ჩემნი მომკლველნი წამწამნი შავნი გიშრისა ხენია.
Strophe: S1262/K1262
Verse: a
გგონივარ ვინმე ვაჭარი, პატრონი ქარავანისა;
Verse: b
მე ვარ სპასპეტი მაღლისა მეფისა @როსტევანისა,
Verse: c
თავადი სპისა დიდისა, მათისა შესაგვანისა,
Verse: d
და მაქვს პატრონობა მრავლისა საჭურჭლე-ზარადხანისა.
Strophe: S1263/K1263
Verse: a
შენ გიცი კარგი მოყვარე, ერთგული, მისანდობელი.
Verse: b
მათ უვის ერთი ასული, მზე ხმელთა მანათლობელი, -
Verse: c
იგია ჩემი დამწველი და ჩემი დამადნობელი, -
Verse: d
და მან გამომგზავნა, დავაგდე პატრონი, მათი მშობელი.
Strophe: S1264/K1264
Verse: a
რომე შენ ქალი გყოლია, მე ძებნად მისვე ქალისად
Verse: b
მივლია ყოვლი ქვეყანა, მის მზისა მონაცვალისად;
Verse: c
მისთვის გაჭრილი მინახავს, წევს ლომი ფერ-ნამკრთალი სად,
Verse: d
და გამცუდებელად თავისად^, მის გულისა და ძალისად".
Strophe: S1265/K1265
Verse: a
@ავთანდილ @ფატმანს ყოველი უთხრა ამბავი თავისა,
Verse: b
ამბავი @ტარიელისა^, შემოსა ვეფხის ტყავისა;
Verse: c
უბრძანა: "შენ ხარ წამალი ჯერთ შენგან უნახავისა,
Verse: d
და ღონე წამწმისა ხშირისა, ყორნის ფრთებრ ნაფუშავისა.
Strophe: S1266/K1266
Verse: a
მოდი და, @ფატმან, მეწიე, ვეცადნეთ მისსა რგებასა,
Verse: b
ვუშველოთ, იგი მნათობნი ნუთუ მიეცნენ შვებასა;
Verse: c
ვინცა სცნობს, კაცი ყველაი ჩვენსა დაიწყებს ქებასა,
Verse: d
და ნუთუ კვლა მიჰხვდენ მიჯნურნი ერთმანერთისა ხლებასა.
Strophe: S1267/K1267
Verse: a
მომგვარე, @ქაჯეთს გავგზავნოთ იგივე მონა გრძნეული,
Verse: b
ქალსა ვაცნობოთ ყველაი, ამბავი ჩვენგან ცნეული;
Verse: c
მანცა გვაცნობოს მართალი, ვქმნათ მისი გამორჩეული,
Verse: d
და ღმერთმან ქმნას, ქაჯთა სამეფო მოგესმას ჩვენგან ძლეული!"
Strophe: S1268/K1268
Verse: a
@ფატმან თქვა: "ღმერთსა დიდება, საქმენი მომხვდეს, მო-, რანი,
Verse: b
დღეს რომე მესმნეს ამბავნი, უკვდავებისა სწორანი!"
Verse: c
მოჰგვარა მონა გრძნეული, შავი მართ ვითა ყორანი;
Verse: d
და უბრძანა: "@ქაჯეთს გაგგზავნი, წა, გზანი გისხენ შორანი!
Strophe: S1269/K1269
Verse: a
აწ გამოჩნდების სახმრობა ჩემთვის შენისა გრძნებისა,
Verse: b
ფიცხლავ დამივსე სახმილი შენ ჩემთა ცეცხლთა გზნებისა,
Verse: c
მას მზესა ჰკადრე მიზეზი მისისა განკურნებისა".
Verse: d
და მან უთხრა: "ხვალე მოგართვა ყოვლი ამბავი ნებისა".
Chapter: 49
წიგნი @ფატმანისა @ნესტან-დარეჯანს თანა
Strophe: S1270/K1270
Verse: a
@ფატმან სწერს: "აჰა, მნათობო, სოფლისა მზეო ზენაო,
Verse: b
შენთა შორს-მყოფთა ყოველთა დამწველო, ამაზრზენაო,
Verse: c
სიტყვა-მჭევრო და წყლიანო, ტურფაო, ლამაზ-ენაო,
Verse: d
და ბროლო და ლალო - ოროვე კვლა ერთგან შენათხზენაო!
Strophe: S1271/K1271
Verse: a
თუცა თუ შენი ამბავი შენ არა მომასმენიე,
Verse: b
მე ეგრეცა ვცან მართალი, მით გულსა მოვალხენიე;
Verse: c
შენთვის ხელ-ქმნილსა @ტარიელს ამბვითა, მო, ალხენიე,
Verse: d
და ორნივე მიჰხვდეთ წადილსა, იგი ვარდობდეს, შენ იე.
Strophe: S1272/K1272
Verse: a
მოსრულა შენად საძებრად მისი ძმად-შეფიცებული,
Verse: b
@ავთანდილ, მოყმე არაბი, @არაბეთს შიგან ქებული,
Verse: c
სპასპეტი @როსტან მეფისა, ვერვისგან დაწუნებული;
Verse: d
და შენ სწერდი შენსა ამბავსა, ლაღი, ბრძნად გაგონებული.
Strophe: S1273/K1273
Verse: a
ჩვენ ამისთვის ესე მონა გამოვგზავნეთ თქვენსა წინა,
Verse: b
ვცნათ ამბავი @ქაჯეთისა, მოსრულანცა^ ქაჯნი შინა?
Verse: c
მანდაურთა მეომართა ანგარიში წვრილად გვინა:
Verse: d
და ვინ არიან მცველნი შენნი, ან თავადი მათი ვინ-ა?
Strophe: S1274/K1274
Verse: a
რაცა იცი მანდაური, მოგვიწერე, გაამჟღავნე;
Verse: b
მერმე შენსა საყვარელსა ნიშანი რა გაუგზავნე!
Verse: c
შენი ყველა აქანამდის ჭირი ლხინსა გაათავნე,
Verse: d
და ღმერთსა უნდეს, მოყვარენი შესაფერნი შეგაზავნე!"
Strophe: S1275/K1275
Verse: a
წადი, უსტარო, ისწრაფე, თუ მუხლი გქონდეს მალები;
Verse: b
დაგნატრი, მიხვალ, დაგხვდების ბროლი, სათი და ლალები;
Verse: c
ბედად შენ მჯობხარ, უსტარო, გნახვენ დამწველის თვალები,
Verse: d
და შენს უკან ჩემი სიცოცხლე, თუ გესმის, არ გებრალები?"
Strophe: S1276/K1276
Verse: a
@ფატმან მისცა დაწერილი^ მას გრძნეულსა ხელოვანსა:
Verse: b
"ესე წიგნი მიართვიო ქალსა, მზისა დასაგვანსა!"
Verse: c
მან გრძნეულმან მოლი რამე წამოისხა ^ ზედა ტანსა,
Verse: d
და მასვე წამსა დაიკარგა, გარდაფრინდა ბანის-ბანსა^.
Strophe: S1277/K1277
Verse: a
წავიდა ვითა ისარი კაცისა მშვილდ-ფიცხელისა.
Verse: b
რა ქაჯეთს შეხდა, ქმნილ იყო ოდენ ბინდ-ბანდი ბნელისა.
Verse: c
უჩინოდ შევლო სიმრავლე მოყმისა, კართა მცველისა,
Verse: d
და მას მზესა ჰკადრა ამბავი მისისა სასურველისა.
Strophe: S1278/K1278
Verse: a
ციხისა კარნი დახშულნი შევლნა მართ ვითა ღიანი,
Verse: b
შევიდა ზანგი პირ-შავი, თმა-გრძელი, ტან-ნაბდიანი;
Verse: c
იგი მზე დაჰკრთა, ეგონა სამისო რამე ზიანი,
Verse: d
და შეცვალა ვარდი ზაფრანად, ლაჟვარდის-ფერად - იანი.
Strophe: S1279/K1279
Verse: a
ზანგმან უთხრა: "ვინ გგონივარ, ანუ აგრე რად დაჰბნდები?
Verse: b
მე ვარ მონა @ფატმანისი, თქვენს წინაშე ნამგზავრები;
Verse: c
ამა წიგნმან გამამართლოს, არ ტყუილად გეუბნები,
Verse: d
და მზისა შუქნი მოიცადენ, ვარდო, ადრე ნუ დასჭნები!"
Strophe: S1280/K1280
Verse: a
პირ-მზე გაჰკვირდა @ფატმანის ამბვითა საკვირველითა,
Verse: b
ნუშნი გააპნა, შეიძრნეს სათნი გიშრისა წნელითა.
Verse: c
მას იგი წიგნი მონამან მისცა თავისა ხელითა;
Verse: d
და იკითხავს, სულთქვამს^, უსტარსა ალტობს ცრემლითა ცხელითა.
Strophe: S1281/K1281
Verse: a
მონასა ჰკითხა: "მიამბე, ვინ არის ჩემი მძებნელი?
Verse: b
ანუ ვინ მიცის ცოცხალი, მიწასა ზედა მტკებნელი?"
Verse: c
მან მოახსენა: "ვიკადრებ, რასცა ოდენ ვარ მცნებელი,
Verse: d
და რა წამოსრულ ხარ, მას აქათ შენგან ჩვენია მზე ბნელი.
Strophe: S1282/K1282
Verse: a
@ფატმანის გული მას აქათ ლახვართა შენახევია;
Verse: b
მას რომე ცრემლი სდენია^, ზღვათაცა შენართევია;
Verse: c
მე ერთხელ შენი ამბავი მისთვის კვლა მიმირთმევია,
Verse: d
და ღმერთსა ვიმოწმებ, მას აქათ ტირილი არ დაჰლევია.
Strophe: S1283/K1283
Verse: a
აწ ვინმე მოყმე მოვიდა შვენიერითა პირითა,
Verse: b
მან უთხრა წვრილად ყველაი, თქვენ ხართ რითაცა^ ჭირითა.
Verse: c
იგია შენი მძებნელი მკლავითა ვითა გმირითა;
Verse: d
და მე გამოგზავნეს, დამვედრეს სწრაფა სწრაფითა ხშირითა".
Strophe: S1284/K1284
Verse: a
ქალმან უთხრა: "მემართლების, ყმაო, შენი ნაუბარი!
Verse: b
@ფატმან ჩემი არ იცოდა, ვიყავ ვისი წანაგვარი?
Verse: c
უღონიოდ არის სადმე ჩემი ცეცხლთა მომდებარი,
Verse: d
და მე მივუწერ, შენცა ჰკადრე, ვარ ვითამცა^ გულ-მდუღარი".
Chapter: 50
წიგნი @ნესტან-დარეჯანისა @ფატმანს თანა
Strophe: S1285/K1285
Verse: a
პირ-მზე სწერს^: "აჰა, ხათუნო, დედისა მჯობო დედაო!
Verse: b
მისგან ტყვე-ქმნილსა სოფელმან რა მიყო, ამას ჰხედაო?
Verse: c
მე, გლახ, მათ ჩემთა პატიჟთა სხვაცა დამერთო ზედაო,
Verse: d
და აწ ვნახე შენი უსტარი, მე დიდად მეიმედაო.
Strophe: S1286/K1286
Verse: a
შენ ორთა დამხსენ გრძნეულთა, გამიადვილე ჭირები,
Verse: b
აწ აქა სრულთა ქაჯთაგან ვარ ასრე დანამჭირები:
Verse: c
ერთსა მცავს ერთი სამეფო, ბევრჯერ ათასი გმირები,
Verse: d
და ავად მომიხდა თათბირი და ჩემი დანაპირები!
Strophe: S1287/K1287
Verse: a
სხვად ამბავი აქაური მეტი რა-მცა მოგიწერე:
Verse: b
ქაჯთა მეფე არ მოსრულა, არცა მოვლენ ქაჯნი ჯერე,
Verse: c
მაგრა სპანი უთვალავნი მცვენ და მათი სიალფე-რე,
Verse: d
და რასა ჰქვიან ძებნა ჩემი? არ ეგების, დაიჯერე!
Strophe: S1288/K1288
Verse: a
ვინცაღა ჩემი მძებნელი მოსრულა, ცუდ-მაშვრალია,
Verse: b
იჭირვის, იწვის, ენთების, ჩემი სწვავს ცეცხლებრ ალია,
Verse: c
მაგრა მას ვჰნატრი, უნახავს მზე, ამად არ-დამზრალია,
Verse: d
და უმისოდ ჩემი სიცოცხლე, ვამე^, რა დიდი ბრალია!
Strophe: S1289/K1289
Verse: a
შენ ამბავი არ გიამბე, მაშინ ამად დაგიმალე,
Verse: b
ვერ იტყოდა ენა ჩემი, თავი ჭირთა გავაკრძალე;
Verse: c
გეაჯები^, საყვარელსა შემახვეწე, შემიბრალე,
Verse: d
და ნუ წამოვა ძებნად ჩემად, მიუწერე, შე-ცა-სთვალე.
Strophe: S1290/K1290
Verse: a
მე რომ მჭირს, კმარის, ნუ მომკლავს ამისითავე სწორითა:
Verse: b
მას მკვდარსა ვნასავ, მოვკვდები მე სიკვდილითა ორითა.
Verse: c
ვერას ვინ მარგებს, დასტურად ვიცი, არ რამე ჭორითა,
Verse: d
და არ დაგმორჩილდეს, დამქოლე შავისა ქვისა ყორითა.
Strophe: S1291/K1291
Verse: a
გეთქვა ნიშნისა გაგზავნა, აწ ესე განამჟღავნია,
Verse: b
მისეულთავე რიდეთა ნაკვეთი გამიგზავნია;
Verse: c
ესენი ჩემთვის მის გამო ტურფანი სანახავნია,
Verse: d
და თუცა თუ ფერად ბედისა ჩემისა მსგავსად შავნია".
Chapter: 51
წიგნი @ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა
Strophe: S1292/K1292
Verse: a
აწ საყვარელსა მიუწერს გულ-ამოსკვნილი, მტირალი,
Verse: b
მისმანვე ცრემლმან დაუვსის, ვის ედებოდა ვის ^ ალი!
Verse: c
დაწერა წიგნი, მსმენელთა გულისა გასაგმირალი,
Verse: d
და ვარდი გააპის, გამოჩნდის მუნ ბროლი გამომჭვირალი.
Strophe: S1293/K1293
Verse: a
"ჰე ჩემო, ესე უსტარი არს ჩემგან მონაღვაწები,
Verse: b
ტანი კალმად მაქვს, კალამი- ნავღელსა ამონაწები,
Verse: c
მე გული შენი ქაღალდად გულსავე ჩემსა ვაწები, -
Verse: d
და გულო, შავ-გულო, დაბმულხარ, ნუ აეხსნები, აწ ები!
Strophe: S1294/K1294
Verse: a
ხედავცა^, ჩემო, სოფელი რათა საქმეთა მქმნელია!
Verse: b
რაზომცა ნათობს სინათლე, ჩემთვის ეგრეცა ბნელია.
Verse: c
ბრძენნი იცნობენ, სწუნობენ, მით მათგან საწუნელია;
Verse: d
და უშენოდ ჩემი სიცოცხლე, ვამე^, რა დიდი ძნელია!
Strophe: S1295/K1295
Verse: a
ჰხედავ, ჩემო, ვით გაგვყარნა სოფელმან და ჟამმან კრულმან?
Verse: b
ვეღარ გნახე საყვარელი მხიარული მხიარულმან,
Verse: c
ნეტარ, რა ქმნას უშენომან გულმან, შენგან დალახვრულმან!
Verse: d
და გაგიცხადა დამალული გონებამან დაფარულმან.
Strophe: S1296/K1296
Verse: a
შენმან მზემან, აქანამდის შენ ცოცხალი არ მეგონე;
Verse: b
ჩემი მეთქვა: გარდასრულდა სიცოცხლე და ყოვლი ღონე;
Verse: c
აწ რა მესმა, შემოქმედი ვადიდე და ღმერთსა ვჰმონე,
Verse: d
და ჩემი ყველა აქამდისი ჭირი ლხინსა შევაწონე.
Strophe: S1297/K1297
Verse: a
შენი სიცოცხლე მეყოფის ჩემად იმედად გულისად,
Verse: b
გულისა^ ერთობ წყლულისა და ასრე დადაგულისად!
Verse: c
მომიგონებდე, გახსოვდე^ მე შენთვის დაკარგული სად;
Verse: d
და ვზი მზრდელად სიყვარულისა, მის ჩემგან დანერგულისად.
Strophe: S1298/K1298
Verse: a
სხვად, ჩემო, ჩემი ამბავი ჩემგან არ მოგეწერების:
Verse: b
ენა დაშვრების, მოსმენით არვისგან დაიჯერების.
Verse: c
@ფატმან წამგვარა გრძნეულთა, ღმერთი-მცა მას ეტერების!
Verse: d
და აწ კვლა ქმნა იგი სოფელმან, რაცა მას შეეფერების.
Strophe: S1299/K1299
Verse: a
აწ სოფელმან უარესი ჭირი ჭირსა დამისართა,
Verse: b
არ დასჯერდა ბედი ჩემი მათ პატიჟთა მრავალ-გვართა,
Verse: c
კვლაცა მიმცა შესაპყრობლად ქაჯთა, ძნელად საომართა;
Verse: d
და ბედმან გვიყო ყველაკაი, ჩემო, რაცა დაგვემართა!
Strophe: S1300/K1300
Verse: a
ციხეს ვზი ეზომ მაღალსა, თვალნი ძლივ გარდასწვდებიან,
Verse: b
გზა გვირაბითა შემოვა, მცველნი მუნ ზედა-დგებიან,
Verse: c
დღისით და ღამით მოყმენი ნობათსა არ დასცდებიან,
Verse: d
და მათთა შემბმელთა დაჰხოცენ, მართ ცეცხლად მოედებიან.
Strophe: S1301/K1301
Verse: a
ნუთუ ესენი გეგონნენ სხვათა მებრძოლთა წესითა!
Verse: b
ნუცა მე მომკლავ ჭირითა, ამისგან უარესითა;
Verse: c
შენ მკვდარსა გნახავ, დავიწვი, ვითა აბედი კვესითა;
Verse: d
და მოგშორდი, დამთმე გულითა, კლდისაცა უმაგრესითა!
Strophe: S1302/K1302
Verse: a
შენ, საყვარელო, ნუ სჭმუნავ ჭმუნვითა ამისთანითა,
Verse: b
ჩემი სთქვა: სხვათა მიჰხვდების იგი ალვისა ტანითა.
Verse: c
არამ სიცოცხლე უშენოდ! ვარ აქამდისცა ნანითა;
Verse: d
და ან თავსა კლდეთა ჩავიქცევ, ანუ მოვიკლავ დანითა.
Strophe: S1303/K1303
Verse: a
შენმან მზემან, უშენოსა ვერვის მიჰხვდეს მთვარე შენი,
Verse: b
შენმან მზემან, ვერვის მიჰხვდეს, მო-ცა-ვიდენ სამნი მზენი!
Verse: c
აქათ თავსა გარდავიქცევ, ახლოს მახლვან დიდნი კლდენი,
Verse: d
და სული ჩემი შეივედრე, ზეცით მომხვდენ ნუთუ ფრთენი.
Strophe: S1304/K1304
Verse: a
ღმერთსა შემვედრე, ნუთუ კვლა დამხსნას სოფლისა შრომასა,
Verse: b
ცეცხლსა, წყალსა და მიწასა, ჰაერთა თანა ძრომასა;
Verse: c
მომცნეს ფრთენი და აღვფრინდე, მივჰხვდე მას ჩემსა ნდომასა,
Verse: d
და დღისით და ღამით ვჰხედვიდე მზისა ელვათა კრთომასა.
Strophe: S1305/K1305
Verse: a
მზე უშენოდ ვერ იქმნების, რათგან შენ ხარ მისი წილი,
Verse: b
განაღამცა მას ეახელ მისი ეტლი, არ თუ წბილი!
Verse: c
მუნა გნახო, მადვე გსახო, გამინათლო გული ჩრდილი,
Verse: d
და თუ სიცოცხლე მწარე მქონდა, სიკვდილი-მცა მქონდა ტკბილი!
Strophe: S1306/K1306
Verse: a
მე სიკვდილი აღარ მიმძიმს, შემოგვედრებ რათგან სულსა,
Verse: b
მაგრა შენი სიყვარული ჩავიტანე, ჩამრჩა გულსა;
Verse: c
მომეგონოს მოშორვება, მემატების წყლული წყლულსა;
Verse: d
და ნუცა მტირ და ნუცა მიგლოვ, ჩემო, შენთვის დაკარგულსა^!
Strophe: S1307/K1307
Verse: a
წადი, @ინდოეთს მიჰმართე, არგე რა ჩემსა მშობელსა,
Verse: b
მტერთაგან შეიწრებულსა, ყოვლგნით ხელ-აღუპყრობელსა,
Verse: c
გულსა ალხინე ჩემისა მოშორვებისა მთმობელსა,
Verse: d
და მომიგონებდი მტირალსა, შენთვის ცრემლ-შეუშრობელსა!
Strophe: S1308/K1308
Verse: a
რაცა ვიჩივლე ბედისა ჩემისა, კმა საჩივარად;
Verse: b
ცან, სამართალი მართალი გულისა გულსა მივა რად.
Verse: c
შენთვის მოვკვდები, გავხდები ყორანთა დასაყივარად^,
Verse: d
და ვირე ცოცხალ ვარ, გეყოფი^ სატირლად და სატკივარად.
Strophe: S1309/K1309
Verse: a
აჰა, ინიშნე ნიშანი შენეულისა რიდისა!
Verse: b
გარდმიკვეთია ალამი, ჩემო, ერთისა კიდისა,
Verse: c
ესეღა დაგრჩეს სანაცვლოდ მის იმედისა დიდისა.
Verse: d
და რისხვით მობრუნდა ბორბალი ჩვენ ზედა ცისა შვიდისა".
Strophe: S1310/K1310
Verse: a
ესე წიგნი, საყვარელსა მისსა თანა მინაწერი,
Verse: b
რა დაწერა, გარდაჰკვეთა მათ რიდეთა ერთი წვერი.
Verse: c
თავ-მოხდილსა დაუშვენდა სისხო, სიგრძე, თმათა ფერი,
Verse: d
და ალვისაგან სული მოქრის, ყორნის ფრთათათ^ მონაბერი.
Strophe: S1311/K1311
Verse: a
იგი მონა წამოვიდა, @გულანშაროს მომავალი,
Verse: b
წამ-ერთ მიხდა @ფატმანისსა, დღე იარა არ-მრავალი.
Verse: c
რა @ავთანდილს გაუსრულდა საქმე მისი სასურვალი,
Verse: d
და ხელ-აღპყრობით ღმერთსა ჰმადლობს ცნობა-სრული, არა მთრვალი.
Strophe: S1312/K1312
Verse: a
@ფატმანს უთსრა: "გამისრულდა ჟამად საქმე საწადელი,
Verse: b
დიდი შენი მოჭირვება ჩემგან არის გარდუხდელი,
Verse: c
წავალ, დგომად აღარა მცალს, დრო მოსრულა შარშანდელი,
Verse: d
და ფიცხლავ @ქაჯეთს მოვიყვანო მათი მომსპობ-ამწყვედელი".
Strophe: S1313/K1313
Verse: a
ხათუნმან უთხრა: "ჰე ლომო, ცეცხლი აწ უფრო ცხელდების,
Verse: b
მოეშორვების ნათელსა, გული ამისთვის ბნელდების;
Verse: c
ისწრაფე, ჩემი ნუ გაგვა, ხელი ეგრეცა ხელდების,
Verse: d
და თუ ქაჯნი მოგესწრებიან, მუნ მისლვა გაგიძნელდების".
Strophe: S1314/K1314
Verse: a
ყმამან @ფრიდონის მონანი უხმნა, მას თანა ხლებულნი,
Verse: b
უბრძანა: "მკვდარნი აქამდის აწღა ვართ დაცოცხლებულნი,
Verse: c
რაცა გვინდოდა, მისითა სმენითა გახარებულნი^,
Verse: d
და ჩვენთა მტერთანი გიჩვენნე წყლულნი მით ვაგლახებულნი^!
Strophe: S1315/K1315
Verse: a
მიდით და @ფრიდონს უამბეთ ამბავი არ-ნაცქაფავი;
Verse: b
მე ვერა ვნახავ, ვისწრაფი, გზა ჩემი არს ნასწრაფავი.
Verse: c
მან გაახაფოს ხმა ხაფი, კვლა უფრო გასახაფავი,
Verse: d
და თქვენ მოგცე ლარი ყველაი მე, ჩემი ნაალაფავი.
Strophe: S1316/K1316
Verse: a
ჩემსა ზედა დიდი არის ვალი, თქვენგან დანადები;
Verse: b
მადლსა სხვაებრ გარდავიხდი, თუღა @ფრიდონს შევეყრები;
Verse: c
აწ წაიღეთ ყველაკაი, მეკობრეთა წანაღები,
Verse: d
და ამის მეტსა ვერას მოგცემ, ვიცი, ამად გეძუნწები.
Strophe: S1317/K1317
Verse: a
სახლი არ მახლავს, არ ძალ-მაქვს^ გაცემა საბოძვარისა".
Verse: b
მისცა მართ სავსე ხომალდი^, რიცხვი ტურფათა ჯარისა,
Verse: c
უბრძანა: "წადით, წაიღეთ, გზა წავლეთ მისვე არისა,
Verse: d
და @ფრიდონს მიართვით უსტარი ჩემგან, ძმად-ნაფიცარისა".
Chapter: 52
წიგნი @ავთანდილისა @ფრიდონს თანა
Strophe: S1318/K1318
Verse: a
დაწერა: "ფრიდონ მაღალო, სვე-სრულო მეფეთ-მეფეო,
Verse: b
ლომისა მსგავსო ძალ-გულად, მზეო შუქ-მოიეფეო,
Verse: c
მოვლენილო და მორჭმულო, მტერთა სისხლისა მჩქეფეო,
Verse: d
და უმცროსმან ძმამან შორი-შორ სალამი დავიყეფეო!
Strophe: S1319/K1319
Verse: a
ჭირნი ვნახენ და მო-ცა-მხვდა ნაცვალი ჭირ-ნახულისა,
Verse: b
კარგა მოხდომა საქმისა ჩემისა გაზრახულისა;
Verse: c
მიცნია მართლად ამბავი პირისა მზედ სახულისა,
Verse: d
და დამარჩენელი ლომისა მის, ქვესკნელს დამარხულისა.
Strophe: S1320/K1320
Verse: a
იგი მზე ქაჯთა მეფესა ჰყავს, @ქაჯეთს პატიმარია.
Verse: b
მუნ მისლვა მიჩანს^ თამაშად, თუცა გზა საომარია.
Verse: c
ნარგისთათ ^ წვიმა ბროლისა წვიმს, ვარდი ნაწვიმარია,
Verse: d
და ჯერთ ქალსა ქაჯნი არ ახლვან, მაგრა სპა უამარია.
Strophe: S1321/K1321
Verse: a
გულ-მხიარული ვიხარებ, ამად არ ცრემლი მმილდების,
Verse: b
სადაცა შენ და შენი ძმა ხართ, ძნელი გაადვილდების;
Verse: c
რაცა მოგინდეს, უცილოდ იქმთ, იგი არ აგცილდების,
Verse: d
და არ თურე^ კაცმან დაგიდგნას^, ვეჭვ, კლდეცა გაგილბილდების.
Strophe: S1322/K1322
Verse: a
აწ შემინდევ, ვერა გნახე, შორს ამისთვის წაგიარე,
Verse: b
გზა-გზა ყოვნად აღარა მცალს, პატიმრად-ა იგი მთვარე;
Verse: c
ადრე მოვალთ მხიარულნი, ჩვენი ნახვა გაიხარე,
Verse: d
და ამის მეტი რაღა გკადრო, ძმასა ძმურად მოეხმარე.
Strophe: S1323/K1323
Verse: a
ამა მონათა ჩემ ზედა გარდაუხდელი გულია:
Verse: b
ამოდ მმსახურეს, თქვენი-მცა გული ამათთვის სრულია!
Verse: c
ქება რად უნდა მას, ვინცა თქვენ თანა ხან-დაზმულია?
Verse: d
და "მსგავსი ყველაი მსგავსსა შობს", ესე ბრძენთაგან თქმულია".
Strophe: S1324/K1324
Verse: a
ესე უსტარი დაწერა, შეკრა და წა-ცა-ხვია მან,
Verse: b
მისცა @ფრიდონის მონათა ვარდმან და ვითა იამან;
Verse: c
შესთვალა ზეპირ, რაცა ხმდა სრულად, მართ ვითა ჰგია, მან,
Verse: d
და მათ მარგალიტი უჩვენის ძოწისა კარმან ღიამან.
Strophe: S1325/K1325
Verse: a
მონახა, პოვა @ავთანდილ ნავი მისისა მხარისა,
Verse: b
გამოემართა იგი მზე პირია სავსე მთვარისა,
Verse: c
მაგრა დაგდება უმძიმდა @ფატმანის გულ-მდუღარისა^;
Verse: d
და მისთა გამყრელთა ნაკადი ჩასდის სისხლისა ღვარისა.
Strophe: S1326/K1326
Verse: a
@ფატმან, @უსენ და მონანი ტირან ცრემლითა ცხელითა,
Verse: b
იტყვიან: "მზეო, რა გვიყავ? დაგვწვენ ცეცხლითა მწველითა!
Verse: c
რად დაგვაბნელენ შენისა მოშორვებისა ბნელითა?
Verse: d
და და-ცა-გვმარხენო ხელითა ჩვენისა დამმარხველითა?"
Chapter: 53
წასლვა @ავთანდილისა @გულანშაროთ და @ტარიელის შეყრა
Verse: e
Strophe: S1327/K1327
Verse: a
გამოვლნა ზღვანი @ავთანდილ მგზავრითა რათმე ნავითა,
Verse: b
პირ-მხიარული აცორვებს მართ ოდენ მარტო თავითა;
Verse: c
მას შეყრა @ტარიელისი უხარის მით ამბავითა,
Verse: d
და ხელ-განპყრობილი გულითა არს ღმრთისა საესავითა.
Strophe: S1328/K1328
Verse: a
მოწურვილ იყო ზაფხული, ქვეყნით ამოსლვა მწვანისა,
Verse: b
ვარდის ფურცლობის ნიშანი, დრო მათის პაემანისა,
Verse: c
ეტლის ცვალება მზისაგან, შეჯდომა საროსტანისა^.
Verse: d
და სულთქვნა, რა ნახა ყვავილი მან, უნახავმან ხანისა.
Strophe: S1329/K1329
Verse: a
აგრგვინდა ცა და ღრუბელნი ცროდეს ბროლისა ცვარითა;
Verse: b
ვარდთა აკოცა ბაგითა, მითვე ვარდისა დარითა;
Verse: c
უბრძანა: "გიჭვრეტ თვალითა, გულ-ტკბილად შემხედვარითა,
Verse: d
და მისად სანაცვლოდ მოვილხენ თქვენ თანა საუბარითა^".
Strophe: S1330/K1330
Verse: a
რა მოეგონის მოყვარე, სდინდიან ცრემლნი მწარენი.
Verse: b
@ტარიელისკე იარნა მან გზანი საწყინარენი,
Verse: c
უდაბურნი და უგზონი, უცხონი რამე არენი,
Verse: d
და სადაცა ნახნის, დახოცნის ლომ-ვეფხნი მოშამბნარენი.
Strophe: S1331/K1331
Verse: a
ქვაბნი გამოჩნდეს, ეამა, იცნა, თქვა: "იგი კლდენია,
Verse: b
სადა-ა ჩემი მოყვარე და ვისთვის ცრემლი მდენია;
Verse: c
ღირს ვარმცა, ვნახო პირის-პირ, ვუამბო, რაცა მსმენია,
Verse: d
და არ მოსრულ იყოს, რაღა ვქმნა, ცუდ ჩემი განავლენია!
Strophe: S1332/K1332
Verse: a
თუ მოსრულა, უღონიოდ შინა ხანსა არ დაჰზმიდა,
Verse: b
მინდორს სადმე წავიდოდა, მხეცისაებრ ველთა ვლიდა;
Verse: c
სჯობს, თუ შამბ-შამბ წავიარო", - იგონებდა, იხედვიდა,
Verse: d
და ესე თქვა და მიუქცია, მინდორთაკე წამოვიდა.
Strophe: S1333/K1333
Verse: a
მიაცორვებს და იმღერის მხიარულითა გულითა,
Verse: b
მართ სახელ-დებით უყივის ხმითა მით სახარულითა.
Verse: c
ცოტაი წავლო, გამოჩნდა მზე სინათლითა სრულითა:
Verse: d
და შამბისა პირსა @ტარიელ დგა ხრმლითა მომახულითა.
Strophe: S1334/K1334
Verse: a
@ტარიელს ლომი მოეკლა, მით ხრმალსა სისხლი სცხებოდა;
Verse: b
შამბისა პირსა ქვეითი დგა, ცხენი არა ჰხლებოდა;
Verse: c
ყივილი @ავთანდილისი ესმოდა, ეოცებოდა,
Verse: d
და შეხედნა, იცნა, გაიქცა, მისკე მირბოდა, ხლტებოდა.
Strophe: S1335/K1335
Verse: a
ხრმალი გასტყორცა @ტარიელ, მიჰმართა მისსა ძმობილსა.
Verse: b
ყმა ცხენისაგან გარდიჭრა, ჰგვანდა ეტლისა სწრობილსა.
Verse: c
მათ ერთმანერთსა აკოცეს, ჰგვანან ყელ-გარდაჭდობილსა,
Verse: d
და ხმა შაქრის-ფერად გაუხდა ვარდსა, ხშირ-ხშირად პობილსა.
Strophe: S1336/K1336
Verse: a
@ტარიელ მოთქვა ტირილით სიტყვა ნატიფი, მჭევრები:
Verse: b
- სისხლისა ღვარმან შეღება წითლად გიშრისა ტევრები,
Verse: c
ალვასა წყარო ცრემლისა მორწყავს, ნაკადი ბევრები, -
Verse: d
და "რათგან შენ გნახე, რა მგამა, პატიჟი მჭირდეს მევ რები!"
Strophe: S1337/K1337
Verse: a
@ტარიელ ტირს და @ავთანდილ სიცილით ეუბნებოდა;
Verse: b
გაღიმდის, ძოწნი გააპნის, კბილთაგან ელვა ჰკრთებოდა;
Verse: c
ეტყოდა: "ვცანო ამბავი, შენ რომე გეამებოდა,
Verse: d
და აწ გაახლდების ყვავილი, ვარდი აქამდის ჭნებოდა".
Strophe: S1338/K1338
Verse: a
@ტარიელ უთხრა: "ჰე ძმაო, კმა არს, დღეს რაცა მლხენია,
Verse: b
ყოველი ჩემი სალხინო მინახავს, - ნახვა შენია;
Verse: c
სხვად^ ნუ ყოს ღმერთმან წამალი, არცა რა მოგისმენია:
Verse: d
და კაცმან-მცა სოფელს ვით პოვა, რაცა რა საქმე ზენია!"
Strophe: S1339/K1339
Verse: a
რა @ტარიელ არ შესჯერდა, @ავთანდილცა არ დაწყნარდა,
Verse: b
მის ამბვისა დაყოვნება ვეღარ გასძლო, აუჩქარდა,
Verse: c
გამოიღო რიდე მისი^, ვინ ბაგეთათ^ ვარდი ვარდა.
Verse: d
და რა @ტარიელ ნახა, იცნა, გამოუღო, შემოვარდა.
Strophe: S1340/K1340
Verse: a
წიგნი და კიდე რიდისა იცნა და გა-ცა-შალა მან,
Verse: b
პირსა დაიდვა, დაეცა, ვარდმან ფერითა მკრთალამან,
Verse: c
სულნი გაექცეს, მოდრიკა თავი გიშრისა ტალამან.
Verse: d
და მისნი ვერ გასძლნეს პატიჟნი ვერ ყაენ, ვერცა სალამან.
Strophe: S1341/K1341
Verse: a
@ავთანდილ უჭვრეტს @ტარიელს, უსულოდ ქვე-მდებარესა,
Verse: b
შეფრინდა, შველად მიჰმართა მას, ტკბილად მოუბარესა,
Verse: c
ვერა ვერ არგო დამწვარსა, სრულად ცეცხლ-ნადებარესა;
Verse: d
და მისთა ნიშანთა სიცოცხლე მართ მისი მიიბარესა.
Strophe: S1342/K1342
Verse: a
@ავთანდილ დაჯდა ტირილად, ტირს ხმითა შვენიერითა,
Verse: b
ყორანსა გაჰგლეჯს ხშირ-ხშირად, აფრთხობს ბროლისა ჭერითა;
Verse: c
გახეთქა ლალი, გათლილი ანდამატისა კვერითა,
Verse: d
და მუნით წყარონი გამოხდეს, ძოწსა ვამსგავსენ ფერითა.
Strophe: S1343/K1343
Verse: a
პირსა იხოკს, ღაწვთა სისხლი ჩასდიოდა მისსა მჭვრეტსა:
Verse: b
"რაცა ვქმენო, არ უქმნია არცა შმაგსა, არცა რეტსა;
Verse: c
წყალი სწრაფით რად დავასხი ცეცხლსა, ძნელად დასაშრეტსა!
Verse: d
და ჩქარად ეცეს, ვერ გაუძლებს გული ლხინსა მეტის-მეტსა.
Strophe: S1344/K1344
Verse: a
მე მოვკალ ჩემი მოყვარე; რა მმართებს გაწბილებულსა?
Verse: b
თავსა ვაბრალობ საქმესა, არ დასმით გაგონებულსა!
Verse: c
ცრუ კაცი კარგად ვერას იქმს საქმესა გაძნელებულსა,
Verse: d
და თქმულა: "სიწყნარე გმობილი სჯობს სიჩქარესა ქებულსა!"
Strophe: S1345/K1345
Verse: a
უცნობო-ქმნილი @ტარიელ ძეს მსგავსად ნატუსალისად.
Verse: b
@ავთანდილ ადგა, გამოვლნა შამბნი საძებრად წყალისად,
Verse: c
მან პოვა სისხლი ლომისა, მოაქვს სავსებლად ალისად,
Verse: d
და მკერდსა დაასხა, გა-ვე-ხდა ლაჟვარდი ფერად ლალისად.
Strophe: S1346/K1346
Verse: a
@ავთანდილ მკერდსა დაასხა მას ლომსა სისხლი ლომისა;
Verse: b
@ტარიელ შეკრთა, შეიძრა რაზმი ინდოთა ტომისა,
Verse: c
თვალნი აახვნა, მიეცა ძალი ზე წამოჯდომისა.
Verse: d
და ლურჯად ჩანს შუქი მთვარისა, მზისაგან შუქ-ნაკრთომისა.
Strophe: S1347/K1347
Verse: a
ზამთარი ვარდთა^ გაახმობს, ფურცელნი შთამოსცვივიან,
Verse: b
ზაფხულის მზისა სიახლე დასწვავს, გვალვასა ჩივიან,
Verse: c
მაგრა მას ზედა ბულბულნი ტურფასა ხმასა ყივიან, -
Verse: d
და სიცხე სწვავს, ყინვა დააზრობს, წყლულნი ორჯერვე სტკივიან.
Strophe: S1348/K1348
Verse: a
აგრევე გული კაცისა მოსაგვარებლად ძნელია,
Verse: b
ჭირსა და ლხინსა ორსავე ზედა მართ ვითა ხელია,
Verse: c
მიწყივ წყლულდების, საწუთრო მისი აროდეს მრთელია.
Verse: d
და იგი მიენდოს სოფელსა, ვინცა თავისა მტერია!
Strophe: S1349/K1349
Verse: a
@ტარიელ ნახა ნაწერი კვლაცა მკლველისა მისისა,
Verse: b
იკითხავს, თუცა აშეთებს კითხვა წიგნისა მისისა;
Verse: c
დაუყვის ცრემლმან სინათლე, ბნელად ჩანს შუქი დღისისა.
Verse: d
და @ავთანდილ ადგა, დაუწყო თხრობა სიტყვისა მქისისა.
Strophe: S1350/K1350
Verse: a
იტყვის, თუ: "ნაქმრად არ ვარგა კაცისა გასწავლილისად,
Verse: b
აწ რადღა გვმართებს ტირილი? ხამს, დავსხდეთ ქმნად ღიმილისად;
Verse: c
ადეგ, წავიდეთ საძებრად მის მზისა წარხდომილისად!
Verse: d
და ადრე მიგიყვან, მიყვანა არს შენგან მონდომილი სად.
Strophe: S1351/K1351
Verse: a
ვითა გვმართებს გახარება, პირველ აგრე გავიხარნეთ,
Verse: b
მერმე შევსხდეთ, გავემართნეთ, @ქაჯეთისკე თავნი ვარნეთ,
Verse: c
ხრმალნი ჩვენნი ვიწინამძღვრნეთ, მათნი ზურგით დავიყარნეთ,
Verse: d
და უჭირველნი შემოვიქცეთ, იგი მძორთა დავადარნეთ".
Strophe: S1352/K1352
Verse: a
მერმე @ტარიელ ამბავსა ჰკითხავს, აღარა ბნდებოდა.
Verse: b
შეჰხედნის, თვალნი აჰმართნის, შავ-თეთრი ელვა ჰკრთებოდა,
Verse: c
მართ ვითა ლალსა მზისაგან, მას ფერი ეზარდებოდა;
Verse: d
და ვინ ღირს-ა, თუ-მცა წყალობით ცა მიწყივ მობრუნდებოდა!
Strophe: S1353/K1353
Verse: a
@ავთანდილს მადლი უბრძანა, ქმნა უყო საუბარისა:
Verse: b
"მე შენი ქება ვითა ვთქვა, ბრძენთაგან საქებარისა!
Verse: c
ვითა ზე-მთისა წყარომან, მომრწყე ყვავილი ბარისა,
Verse: d
და დამწყვიდე დენა ცრემლისა, ნარგისთათ^ ნაგუბარისა.
Strophe: S1354/K1354
Verse: a
მე ვერა გიყო, ნაცვალსა ღმერთი გარდიხდის ციერი,
Verse: b
ზეგარდმოთ მისით შემოგზღოს მუქაფა ჩემ-მაგიერი!"
Verse: c
შესხდეს და შინა წავიდეს, მათ ლხინი ჰქონდა ძლიერი;
Verse: d
და აწ გა-ვე-აძღო სოფელმან @ასმათ, ადრითგან მშიერი.
Strophe: S1355/K1355
Verse: a
ქვაბისა კარსა @ასმათი მარტო ზის, არ-ბარგოსანი.
Verse: b
შეჰხედნა, იცნა @ტარიელ, თანა ყმა ჭარმაგოსანი, -
Verse: c
ორნივე ტურფად იმღერდეს, ვით იადონი მგოსანი, -
Verse: d
და მაშინვე იცნა, ავარდა მოშლილი, პერანგოსანი.
Strophe: S1356/K1356
Verse: a
აქამდის მიწყივ ენახა ქვაბს მისლვა მოტირალისა,
Verse: b
აწ გაუკვირდა დანახვა სიცილით მომღერალისა.
Verse: c
ზარ-აღებული ავარდა, ცნობა უც ვითა მთრვალისა,
Verse: d
და არ იცის სმენა ამბვისა ჯერთ მისგან სასურვალისა.
Strophe: S1357/K1357
Verse: a
მათ რა ნახეს, შემოჰყივლეს სიცილით და კბილთა ჩენით:
Verse: b
"ჰე @ასმათო, მოგვივიდა მოწყალება ღმრთისა ზენით:
Verse: c
ვპოვეთ მთვარე დაკარგული, რაცა გვწადდა, იგი ვქმენით,
Verse: d
და აწ გავხედით ბედისაგან ცეცხლთა შრეტით, ჭირთა ლხენით".
Strophe: S1358/K1358
Verse: a
@ავთანდილ ცხენსა გარდახდა @ასმათის მოსახვეველად;
Verse: b
მან მიჰყო ხელი ალვასა, შტო მოჰყვა მოსარხეველად,
Verse: c
ყელსა და პირსა აკოცებს, არის ცრემლისა მფრქვეველად:
Verse: d
და "რა სცანო, რა ჰქმენ, მიამბე, ვტირ შენი მოაჯე ველად".
Strophe: S1359/K1359
Verse: a
@ავთანდილ @ასმათს უსტარი მისცა მისისა ზრდილისა,
Verse: b
ალვისა შტო-დამჭნარისა, მთვარისა ფერ-მიხდილისა;
Verse: c
უთხრა, თუ: "ნახე ნაწერი მის პატიჟ-გარდახდილისა;
Verse: d
და მზე მოგვეახლა, მოგვეცა ჩვენ მოშორვება ჩრდილისა".
Strophe: S1360/K1360
Verse: a
@ასმათ რა ნახა უსტარი, ცნა მისი დანაწერობა,
Verse: b
გაკვირდა, ზარმან აიღო, ათრთოლებს, ვითა ხელობა,
Verse: c
ტერფით თხემამდის გაუხდა მას მეტი საკვირველობა;
Verse: d
და იტყვის: "რა ვნახე, რა მესმის? არს-მცა ამისი მრთელობა?!"
Strophe: S1361/K1361
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "ნუ გეშის, ეგე ამბავი მრთელია;
Verse: b
ლხინი მოგვეცა, მოგვშორდა ყოველი ჭირი ძნელია,
Verse: c
მზე მოგვეახლა, უკუნი ჩვენთვის აღარა ბნელია,
Verse: d
და ბოროტსა სძლია კეთილმან, არსება მისი გრძელია!"
Strophe: S1362/K1362
Verse: a
ინდოთ მეფე მხიარული @ასმათს რასმე უბრძანებდა;
Verse: b
ერთმანერთსა ეხვეოდეს, სიხარული ატირებდა;
Verse: c
ვარდსა ზედა ყორნის ბოლო ნამსა თხელსა^ აპკურებდა.
Verse: d
და კაცსა ღმერთი არ გასწირავს, თუ-მცა კაცი შეიგებდა.
Strophe: S1363/K1363
Verse: a
ღმერთსა მისცეს დიდი მადლი, თქვეს: "გვიყოო, რაცა სჯობდა;
Verse: b
აწღა ვცანით, უარესსა პირი თქვენი არ გაჰბრჭობდა",
Verse: c
ინდოთ მეფე მხიარული ხელ-განპყრობით ამას ხმობდა.
Verse: d
და ქვაბს შევიდეს მხიარულნი, @ასმათ რასმე მასპინძლობდა.
Strophe: S1364/K1364
Verse: a
@ტარიელ ეტყვის @ავთანდილს: "ისმინე სიტყვა ასები,
Verse: b
გიამბობ რასმე ამბავსა, მოამბედ ^ ნუ გენასები:
Verse: c
მე ოდეს ქვაბნი წავუხვენ, დავხოცე დევთა დასები,
Verse: d
და მას აქათ მათი აქა ძეს საჭურჭლე ძვირ-ნაფასები.
Strophe: S1365/K1365
Verse: a
მე აგრე არა მინახავს, მართ ვითა არა მნდომია;
Verse: b
მოდი და გავხსნათ, შევიგნეთ, საჭურჭლე თუ რა ზომია".
Verse: c
ეამა, ადგეს ორნივე, არცა ქვე @ასმათ მჯდომია,
Verse: d
და დალეწეს კარი ორმოცი, მათგან არ ზედა ომია.
Strophe: S1366/K1366
Verse: a
პოვეს საჭურჭლე უსახო, კვლა უნახავი თვალისა,
Verse: b
მუნ იდვა რიყე თვალისა, ხელ-წმიდად განათალისა,
Verse: c
ჩნდის მარგალიტი, ოდენი ბურთისა საბურთალისა;
Verse: d
და ვინმცა ქმნა რიცხვი ოქროსა, ვერვისგან დანათვალისა!
Strophe: S1367/K1367
Verse: a
იგი სახლი ორმოცივე შიგან იყო გატენილი.
Verse: b
პოვეს ერთი ზარადხანა, აბჯრისათვის სახლად ქმნილი;
Verse: c
მუნ აბჯარი ყოვლიფერი ასრე იდვა, ვითა მწნილი,
Verse: d
და შიგან ერთი კიდობანი დაბეჭდული, არ-გახსნილი.
Strophe: S1368/K1368
Verse: a
ზედა ეწერა: "აქა ძეს აბჯარი საკვირველიო,
Verse: b
ჯაჭვ-მუზარადი ალმასი ხრმალი ბასრისა, მჭრელიო;
Verse: c
თუ ქაჯნი დევთა შეებნენ, იყოს დღე იგი ძნელიო!
Verse: d
და უმისჟამისოდ ვინც გაჰხსნის, არის მეფეთა მკლველიო".
Strophe: S1369/K1369
Verse: a
კიდობანი გახსნეს, პოვეს მუნ აბჯარი სამი ტანი,
Verse: b
რასაცა ვით შეიმოსენ მეომარნი სამნი ყმანი:
Verse: c
ჯაჭვი, ხრმალი, მუზარადი, საბარკული მათი გვანი^, -
Verse: d
და ზურმუხტისა ბუდებითა იყვნეს ვითა ლუსკუმანი.
Strophe: S1370/K1370
Verse: a
თვითომან თვითო ჩაიცვეს, თავის თავს გამოსცდიდიან,
Verse: b
ჯაჭვ-მუზარადსა, აბჯარსა^ მართ ვერა ვერ მოჰკიდიან;
Verse: c
ხრმალი რკინასა მოჰკრიან, ვით ბამბის მკედსა სჭრიდიან,
Verse: d
და მათ უღირს ყოვლად ქვეყანად, შევატყვე, არ გაჰყიდიან.
Strophe: S1371/K1371
Verse: a
თქვეს: "ესე ნიშნად გვეყოფის, ვართო კარგითა ბედითა;
Verse: b
ღმერთმან მოგვხედნა თვალითა, ზეგარდმოთ მონახედითა".
Verse: c
აიღეს იგი აბჯარი თავის-თავისა ქედითა,
Verse: d
და თვითო მათ, ერთი @ფრიდონის საძღვნობლად შეკრეს ღვედითა.
Strophe: S1372/K1372
Verse: a
ოქროც რამე წაიტანეს, მარგალიტი ღარიბები;
Verse: b
გამოვიდეს, გამობეჭდეს ორმოცივე საჭურჭლები.
Verse: c
@ავთანდილ თქვა: "ამას იქით დავამაგრო ხრმალსა ნები,
Verse: d
და ამას ღამე არსად წავალ, რა გათენდეს, არ დავდგები".
Strophe: S1373/K1373
Verse: a
აქა, მხატვარო, დახატენ ძმათ უმტკიცესნი ძმობილნი,
Verse: b
იგი მიჯნურნი მნათობთა, სხვისა ვერვისგან სწრობილნი,
Verse: c
ორნივე გმირნი მოყმენი, მამაცობისა ცნობილნი;
Verse: d
და რა ქაჯეთს მივლენ, გასინჯოთ ომი ლახვართა სობილნი.
Chapter: 54
@ტარიელისა და @ავთანდილისგან წასლვა @ფრიდონისასა
Strophe: S1374/K1374
Verse: a
რა გათენდა, გაემართნეს, წაიტანეს @ასმათ თანა,
Verse: b
@ნურადინის ქვეყანამდის შეისვიან მათ უკანა;
Verse: c
მუნ ვაჭარმან ოქროს ფასად ცხენი მისცა, არ უძღვანა;
Verse: d
და @ავთანდილ კმა ყოლაუზად, სხვა-მცა ვინღა წაიტანა!
Strophe: S1375/K1375
Verse: a
იარეს და ზედა შეჰხდეს @ნურადინის მეჯოგეთა;
Verse: b
ჯოგი ნახეს, მოეწონა, @ფრიდონისთვის ეაგეთა.
Verse: c
მუნ @ავთანდილს ინდო ეტყვის: "გაქმნევ კარგთა სიშმაგეთა,
Verse: d
და მოდი, @ფრიდონს ველაღობნეთ, ჯოგსა მისსა მოვადგეთა!
Strophe: S1376/K1376
Verse: a
ჯოგი წავუღოთ, მოსრულნი ვესმით ჯოგისა წაღებად,
Verse: b
გამოემართვის საომრად, ველთა სისხლითა დაღებად,
Verse: c
ანაზდად გვიცნობს, გაკრთების, გულსა შეჰლამის დაღებად, -
Verse: d
და ამოა კარგი ლაღობა, ლაღსა შე-ვე-იქმს ლაღებად".
Strophe: S1377/K1377
Verse: a
დაუწყეს პყრობა ტაიჭთა @ფრიდონის უკეთესებსა.
Verse: b
მუნ მეჯოგეთა ფანოსი შეექმნა, ეკრა კვესებსა;
Verse: c
უყივლეს.: "ვინ ხართ, მოყმენო, ვინ იქმთ საქმესა ზესებსა?
Verse: d
და ჯოგი მისია, ვინ მტერსა ჰკრავს ხრმალსა, არ აკვნესებსა".
Strophe: S1378/K1378
Verse: a
მათ მშვილდები დაიწვადეს, მეჯოგეთა გაეკიდნეს.
Verse: b
მეჯოგენი მიიზახდეს, ხმანი მათნი გაადიდნეს:
Verse: c
"გვიშველეთო, გვიშველეთო, მეკობრეთა ამოგვწყვიდნეს!"
Verse: d
და ხმა შეიქმნა, შეიყარნეს, @ფრიდონს ჰკადრეს, არ დაჰრიდნეს.
Strophe: S1379/K1379
Verse: a
შეეკაზმა @ფრიდონ, შეჯდა, შეკაზმული გამოვიდა.
Verse: b
ხმა შეიქმნა, შეიყარნეს, რაზმი ველთა დაჰფარვიდა.
Verse: c
იგი მზენი მოეგებნეს, ვის ზამთარი ვერ დაჰზრვიდა;
Verse: d
და დაეხურა ზარადები, პირსა მათსა უფარვიდა.
Strophe: S1380/K1380
Verse: a
რა @ტარიელ @ფრიდონ იცნა, თქვა: "ვნახეო, ვინცა მინა".
Verse: b
მუზარადი მოიხადა, გაიღიმნა, გაიცინა;
Verse: c
@ფრიდონს უთხრა: "რასა ჰლამი, ჩვენი მოსლვა რას გეწყინა?
Verse: d
და პურად ავი მასპინძელი მოგვეგებვი ომად წინა!"
Strophe: S1381/K1381
Verse: a
@ფრიდონ ფიცხლავ გარდაიჭრა, დავარდა და თაყვანის-სცა.
Verse: b
იგინიცა გარდაუხდეს^, მოეხვივნეს, აკოცისცა ^.
Verse: c
@ფრიდონ ღმერთსა ხელ-აღპყრობით უსაზომო მადლი მისცა;
Verse: d
და დიდებულნი აკოცებდეს, იცნობდიან იგი ვისცა.
Strophe: S1382/K1382
Verse: a
@ფრიდონ უთხრა: "რასა სდეგით? მოგელოდი უწინარე,
Verse: b
მე მზა ვარო, სამსახური თქვენი რა-მცა დავიზარე!"
Verse: c
ჰგვანდა, თუ-მცა შეყრილ იყვნეს ორნი მზენი, ერთი მთვარე,
Verse: d
და ერთმანერთი დააშვენეს, გაემართნეს, იქცეს გარე.
Strophe: S1383/K1383
Verse: a
@ფრიდონის სახლსა გარდახდეს ორნივე, ტურფად გებულსა.
Verse: b
@ტარიელ დაჯდა საჯდომსა, ოქსინო-გარდაგებულსა,
Verse: c
ახლოს დაისვამს @ავთანდილს, მისსა ძმად-შეფიცებულსა;
Verse: d
და მათ უძღვნეს იგი აბჯარი @ფრიდონს, ჭაბუკად ქებულსა.
Strophe: S1384/K1384
Verse: a
უთხრეს: "ჯერთ ჟამად არა გვაქვს სხვა შენთვის არმაღანია,
Verse: b
მაგრა ტურფანი მრავალნი ქვე სადმე^ გვისხენ სხვანია".
Verse: c
მან დასდვა პირი მიწასა, არ დაიყოვნა ხანია:
Verse: d
და "ჩემთვის ამისი ბოძება არს თქვენი შესაგვანია".
Strophe: S1385/K1385
Verse: a
გამოისვენეს მას ღამით @ფრიდონის მასპინძლობითა;abanos banna, aavsna šesamoslisa ʒġvnobita,
Verse: c
დამოსნა ტურფა-ტურფითა^, ერთმანერთისა მჯობითა,
Verse: d
და თვალ-მარგალიტი ღარიბი უძღვნა ოქროსა გობითა.
Strophe: S1386/K1386
Verse: a
უთხრა, თუ: "ესე სიტყვაა ავისა მასპინძელისა,
Verse: b
ჰგავს, მომწყენოდეს სტუმრობა თქვენ ბრძნისა ვითა ხელისა,
Verse: c
მაგრა აწ ყოვნა არ ვარგა, წალვა სჯობს გზისა გრძელისა,
Verse: d
და თუ ქაჯნი მოგვესწრებიან, საეჭვი არს სიძნელისა.
Strophe: S1387/K1387
Verse: a
დიდთა რას ვაქმნევთ ლაშქართა? კარგნი გვინდან და ცოტანი;
Verse: b
სამასი კაცი გვეყოფისთ, წავიდეთ მართ^ მეოტანი;
Verse: c
ჩვენ @ქაჯეთს ქაჯთა საომრად^ დავაგნეთ ხრმალთა კოტანი,
Verse: d
და მას ადრე ვჰპოვებთ, ვისიცა მოგვკლავს ალვისა, მო-, ტანი.
Strophe: S1388/K1388
Verse: a
@ქაჯეთს ერთხელ კვლაც^ ყოფილ ვარ, ჰნახავთ, თქვენცა გემაგრების;
Verse: b
ყოვლგნით კლდეა, გარეშემო მტერი ვერა მოადგების;
Verse: c
თუ იდუმალ არ შევუვალთ, ცხადად შებმა არ ეგების,
Verse: d
და მით ლაშქარი არად გვინდა, - რაზმი მალვით ვერ მოგვყვების".
Strophe: S1389/K1389
Verse: a
იგინიცა დაემოწმნეს ამა მისსა ნაუბარსა.
Verse: b
მუნ დააგდეს ქალი @ასმათ, @ფრიდონ მისცემს საჩუქარსა.
Verse: c
თვით სამასსა ცხენოსანსა წაიტანდეს, გმირთა დარსა.
Verse: d
და ბოლოდ ღმერთი გაუმარჯვებს ყოვლსა, პირველ შენაზარსა.
Strophe: S1390/K1390
Verse: a
ზღვა გაიარეს სამთავე ერთგან ძმად შეფიცებულთა;
Verse: b
@ფრიდონ გზა იცის, იარეს, დღისით და ღამით რებულთა.
Verse: c
@ფრიდონ თქვა: "ვახლავთ არეთა ჩვენ, @ქაჯეთს მიახლებულთა,
Verse: d
და აქათგან ღამით ვლა გვინდა, მით არას გამჟღავნებულთა".
Strophe: S1391/K1391
Verse: a
ამა @ფრიდონის თათბირსა სამნივე ერთგან ჰზმიდიან:
Verse: b
რა გაუთენდის, დადგიან და ღამით ფიცხლავ ვლიდიან;
Verse: c
მივიდეს, აჩნდა ქალაქი, მცველთა ვერ დასთვალვიდიან,
Verse: d
და გარე კლდე იყო, გუშაგთა ხმა ჯარვით გაადიდიან.
Strophe: S1392/K1392
Verse: a
გვირაბის კარსა ჭაბუკი ათი ათასი მცველია.
Verse: b
მათ ლომთა ნახეს ქალაქი, მთვარე დგას მუნ ნათელია;
Verse: c
თქვეს: "ვითათბიროთ, ვითა ვქმნათ^, აწ გამორჩევა ძნელია;
Verse: d
და ასი ათასსა აჯობებს, თუ გამორჩევით მქმნელია".
Chapter: 55
თათბირი @ნურადინ-ფრიდონისა
Strophe: S1393/K1393
Verse: a
@ფრიდონ თქვა: "ვიტყვი სიტყვასა, ვეჭვ, ჩემი არ დამცთარია:
Verse: b
ჩვენ ცოტანი ვართ, ქალაქი დიდთაგან საომარია;
Verse: c
პირის-პირ ომი არ ძალ-გვიც, არ ჟამი საკვეხარია,
Verse: d
და ათას წელ ვერსით შევუვალთ, თუ ზედ დაგვიხშან კარია.
Strophe: S1394/K1394
Verse: a
ჩემსა სიმცროსა გამზრდელნი სამუშაითოდ მზრდიდიან,
Verse: b
მასწავლნეს მათნი საქმენი, მახლტუნვებდიან, მწვრთიდიან^;
Verse: c
ასრე გავიდი საბელსა, რომ თვალნი^ ვერ მომკიდიან,
Verse: d
და ვინცა მჭვრეტდიან ყმაწვილნი, იგიცა ინატრიდიან.
Strophe: S1395/K1395
Verse: a
აწ ვინცა ვიცით უკეთე შეტყორცა საგდებელისა,
Verse: b
მან ერთსა ბურჯსა გარდვაგდოთ წვერი საბლისა გრძელისა,
Verse: c
მას ზედა გავლა ასრე მიჩნს^, ვითა გარბენა^ ველისა.
Verse: d
და თქვენ ჭირად გიყო^ შიგანთა პოვნა კაცისა მრთელისა.
Strophe: S1396/K1396
Verse: a
აბჯრითა გავლა არად ^ მიჩნს ჭირად, გატანა ფარისა;
Verse: b
შიგან ჩავხლტები კისკასად, ვეცემი მსგავსი ქარისა,
Verse: c
ლაშქართა დავჰხოც, გავახვამ, ჰნახოთ გაღება კარისა!
Verse: d
და თქვენცა მუნ მოდით, სადაცა გესმას ზრიალი ზარისა".
Chapter: 56
თათბირი @ავთანდილისა
Strophe: S1397/K1397
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა: "ჰე @ფრიდონ, მოყვასნი ვერ გიჩივიან:
Verse: b
ლომთა მკლავთაგან იმედი გაქვს, არა წყლულნი გტკივიან;
Verse: c
სთათბირობ ძნელსა თათბირსა, მტერთა ივაგლახ-ივიან,
Verse: d
და მაგრა თუ გესმის, გუშაგნი რა ახლო-ახლო^ ყივიან?!
Strophe: S1398/K1398
Verse: a
რა გახვიდოდე, გუშაგთა ესმას აბჯრისა ჩხერება,
Verse: b
გიგრძნობენ, თოკსა მოჰკვეთენ, ამისი ხამს დაჯერება;
Verse: c
წაგიხდეს ცუდად ყველაი, დაგრჩეს ცუდიღა ფერება,
Verse: d
და ეგე თათბირი არ ვარგა, სხვებრ ვქმნათ თავისა ტერება.
Strophe: S1399/K1399
Verse: a
სჯობს, დადეგით დამალულნი თქვენ ადგილსა იდუმალსა,
Verse: b
ისი კაცნი არ იჭირვენ მგზავრსა, ქალაქს შემავალსა,
Verse: c
სავაჭროთა შევეკაზმვი, ვიქმ საქმესა მე მუხთალსა,
Verse: d
და ერთსა ჯორსა გარდავჰკიდებ მუზარადსა, ჯაჭვსა, ხრმალსა.
Strophe: S1400/K1400
Verse: a
სამთავე შესლვა არ ვარგა, თუ გვიგრძნან, არს სათუები;
Verse: b
მე მარტო შევალ ვაჭრულად და კარგად შევეტყუები,
Verse: c
მალვით ჩავიცვამ აბჯარსა, გავჩნდები, გავეცრუები, .
Verse: d
და ღმერთმან ქმნას, უხვად ვადინო შიგნით სისხლისა რუები!
Strophe: S1401/K1401
Verse: a
შიგანთა მცველთა მოვიცლი მე უნახავად ჭირისად,
Verse: b
თქვენ გარეთ კართა ეცენით ყოველნი მსგავსად გმირისად;
Verse: c
კართა გავახვამ, მომართეთ, კივილი გესმას ხშირი სად.
Verse: d
და თუ რა სხვა სჯობდეს, თქვენ ბრძანეთ, ვარ მრჩევლად ამა პირისად".
Chapter: 57
თათბირი @ტარიელისა
Strophe: S1402/K1402
Verse: a
ტარიელ უთხრა: "მე თქვენი ვცან გმირთა მეტი გმირობა,
Verse: b
თქვენსა ძალ-გულსა თქვენივე ჰგავს თათბირობა, პირობა;
Verse: c
ვიცი, გწადს ომი ფიცხელი, არ ცუდი ხრმალთა ღირობა,
Verse: d
და კაცი-მცა მაშინ თქვენ გახლავს, რა ომმან ქმნას გაჭირობა.
Strophe: S1403/K1403
Verse: a
მაგრა იყვენით ჩემთვისცა საქმისა რასმე რჩევითა:
Verse: b
ხმა ესმას ჩემსა ხელ-მქმნელსა, ზედა გარდმოდგეს მზე ვითა,
Verse: c
თქვენ გქონდეს ოყი ფიცხელი, უომრად მნახოს მე ვითა?
Verse: d
და ესე მე დამსვრის, ნუ უბნობთ სიტყვითა თქვენ სათნევითა.
Strophe: S1404/K1404
Verse: a
მაგა თათბირსა ესე სჯობს, ვქმნათ ჩემი მონახსენები:
Verse: b
გავიყოთ კაცი ას-ასი, რა ღამე ჩნდეს ნათენები,
Verse: c
სამთავე სამგნით მივჰმართოთ, ფიცხლავ დავსხლიტოთ ცხენები;
Verse: d
და მოგვეგებვიან, ვემცრობით, ჩვენ ხრმალთა მივსცეთ მძლე ნები.
Strophe: S1405/K1405
Verse: a
ფიცხლავ შევებნეთ, შევსჯარნეთ, ვერ მოგვასწრებენ კარებსა,
Verse: b
სამთაგან ერთი შევუვალთ, სხვა გარეთ ვსცემდეთ გარებსა,
Verse: c
მან ერთმან შიგნით შიგანნი მივსცნეთ სისხლისა ღვარებსა,
Verse: d
და ხელი კვლა ვჰხადოთ აბჯარსა, მას ჩვენგან მძლედ ნახმარებსა"
Strophe: S1406/K1406
Verse: a
@ფრიდონ უთხრა: "შემიგნია, გამიგია, ვიცი მე რა:
Verse: b
მაგა ცხენსა ჩემეულსა წამოასწრობს კართა ვერა;
Verse: c
ოდეს გიძღვენ, არ ვიცოდი, @ქაჯეთს გვინდა ქაჯთა მზერა,
Verse: d
და თვარა ყოლა არ გიძღვნიდი, ჩემი გითხრა სიძუნწე რა".
Strophe: S1407/K1407
Verse: a
@ფრიდონ ლაღი ამხნაგობს საუბართა^ ესოდენთა.
Verse: b
ამას ზედა გაიცინნეს მათ წყლიანთა, სიტყვა-ბრძენთა,
Verse: c
ერთმანერთსა ელაღობნეს ლაღობათა მათთა მშვენთა,
Verse: d
და გარდახდეს და დაეკაზმნეს, უკეთესთა შესხდეს ცხენთა.
Strophe: S1408/K1408
Verse: a
კვლა ერთმანერთსა მიუგეს სიტყვები არ პირ-მკვახები,
Verse: b
დაასკვნეს იგი თათბირი, @ტარიას განაზრახები:
Verse: c
გაიყვეს კაცი ას-ასი, ყველაი გმირთა სახები,
Verse: d
და ცხენებსა შესხდეს, აიღეს მათ მათი ჩაბალახები.
Strophe: S1409/K1409
Verse: a
იგი ჭაბუკნი შუქითა ვნახენ მზისაცა მეტითა;
Verse: b
მათ სამთა შვიდნი მნათობნი ჰფარვენ ნათლისა სვეტითა;
Verse: c
@ტარიელ შავსა ზედა ზის ტანითა მით წერწეტითა;
Verse: d
და დალივნეს მტერნი ომითა, ვითა მჭვრეტელნი ჭვრეტითა.
Strophe: S1410/K1410
Verse: a
ჩემი აწ ესე ნათქვამი მათი სახე და დარია:
Verse: b
რა ზედა წვიმდენ ღრუბელნი და მთათა აღტყდეს ღვარია,
Verse: c
მოვა და ხევთა მოგრაგნის, ისმის ზათქი და ზარია,
Verse: d
და მაგრა რა ზღვასა შეერთვის, მაშინ ეგრეცა წყნარია.
Strophe: S1411/K1411
Verse: a
თუცა @ფრიდონ და @ავთანდილ სიკეთე-მიუწვთომნია,
Verse: b
მაგრა @ტარიას შებმანი არვისგან მოსანდომნია,
Verse: c
მზე მნათობთაცა დაჰფარავს, არცაღა ნათლად ხომნია.
Verse: d
და აწ იყურებდით, მსმენელნო, გესმნენ ფიცხელნი ომნია!
Strophe: S1412/K1412
Verse: a
სამთავე სამად გაიყვეს - თვითომან თვითო - კარები;
Verse: b
თანა ჰყვა კაცი სამასი, ყველაი გმირთა დარები.
Verse: c
მას ღამით უქმნეს სადარნო, უცთურო^, არ ნაჩქარები,
Verse: d
და გათენდა, გაჩნდეს, მიჰმართეს, თავის-თავ ჰქონდა ფარები.
Strophe: S1413/K1413
Verse: a
პირველ ამოდ მიდიოდეს მგზავრთა რათმე მაგიერად,
Verse: b
მათ შიგანთა ვერა უგრძნეს, ვერცა დაჰხვდეს გულ-ხმიერად;
Verse: c
გულსა შიში არა ჰქონდა, ამოდ დგეს და ნებიერად,
Verse: d
და მიდგეს გარეთ, მუზარადნი დაიხურნეს ჟამიერად.
Strophe: S1414/K1414
Verse: a
ანაზდად ცხენი გაქუსლეს, მათრახმან შექმნა წრიალი.
Verse: b
რა ნახნეს, კარნი გაახვნეს, ქალაქით გახდა ზრიალი.
Verse: c
სამთავე სამგნით მიჰმართეს, თავსა მით უყვეს რიალი,
Verse: d
და იკრეს ნობსა და დაბდაბსა, შეიქმნა ბუკთა ტკრციალი.
Strophe: S1415/K1415
Verse: a
მაშინ @ქაჯეთს მოიწია უსაზომო რისხვა ღმრთისა:
Verse: b
@კრონოს, წყრომით შეხედულმან, მოიშორვა სიტკბო მზისა,
Verse: c
მათვე რისხვით გარდუბრუნდა ბორბალი და სიმგრგვლე ცისა,
Verse: d
და ველნი მკვდართა ვერ იტევდეს, გადიადდა ჯარი მკვდრისა.
Strophe: S1416/K1416
Verse: a
კაცსა უკრავად დაბნედდის ხმა @ტარიელის ხაფისა,
Verse: b
აბჯარსა ფრეწდის, გაცუდდა სიმაგრე ჯავშან-ქაფისა.
Verse: c
სამგნითვე კართა შესჯარნეს, ჭირი არ ნახნეს კაფისა,
Verse: d
და რა ქალაქს შეხდეს, შეიქმნა სიხარკე^ ციხეს სწრაფისა.
Strophe: S1417/K1417
Verse: a
@ავთანდილ და ლომი @ფრიდონ შიგნით ერთგან შეიყარნეს,
Verse: b
მტერნი სრულად აეწყვიდნეს, სისხლნი მათნი მოეღვარნეს,
Verse: c
უყივლეს და ერთმანერთი ნახეს, დიდად გაეხარნეს,
Verse: d
და თქვეს: "@ტარიელ რა იქმნაო?" მისად ჭვრეტად თვალნი არნეს.
Strophe: S1418/K1418
Verse: a
ერთმანცა არა იცოდა ვერა ცნეს @ტარიერისა.
Verse: b
ციხისა კარსა მიჰმართეს, რიდი არ ჰქონდა მტერისა;
Verse: c
მუნ ნახეს რიყე აბჯრისა, ნალეწი ხრმალთა წვერისა,
Verse: d
და ათი ათასი ნობათი, უსულო, მსგავსი მტვერისა.
Strophe: S1419/K1419
Verse: a
ციხისა მცველი ყველაი იდვა მართ ვითა სნეული,
Verse: b
თავით ფერხამდის დაჭრილი, აბჯარი მუნ დახეული,
Verse: c
ციხისა კარნი განხმულნი, კართა ნალეწი - სრეული,
Verse: d
და ცნეს ნაქმრად @ტარიელისად, თქვეს: "საქმე არს მისეული".
Strophe: S1420/K1420
Verse: a
გზანი დაჰხვდეს შეკაფულნი, შევიდეს და გაძვრეს ხვრელსა,
Verse: b
ნახეს, მზისა შესაყრელად გამოეშვა მთვარე გველსა,
Verse: c
მუზარადი მოეხადა, ჰშვენის აკრვა თმასა ლელსა,
Verse: d
და მკერდი მკერდსა შეეწება, გარდაეჭდო ყელი ყელსა.
Strophe: S1421/K1421
Verse: a
ეხვეოდეს ერთმანერთსა, აკოცეს^ და ცრემლნი ღვარნეს^;
Verse: b
ამას ჰგვანდეს, ოდეს ერთგან @მუშთარ, @ზუალ შეიყარნეს^.
Verse: c
მზე რა ვარდთა შემოადგეს, დაშვენდეს^ და შუქნი არნეს^,
Verse: d
და აქანამდის ჭირ-ნახულთა ამას იქით გაიხარნეს^.
Strophe: S1422/K1422
Verse: a
მათ ერთმანერთსა აკოცეს, დგანან ყელ-გარდაჭდობილნი.
Verse: b
კვლა შეეწებნეს ხშირ-ხშირად ვარდნი ბაგეთათ^ პობილნი.
Verse: c
აწ ესენიცა გავიდეს, შეკრბეს სამნივე ძმობილნი,
Verse: d
და მას მზესა მისცეს სალამი, წადგეს მართ ვითა ხმობილნი.
Strophe: S1423/K1423
Verse: a
მზე მოეგება პირითა ტურფითა, მოცინარითა,
Verse: b
აკოცა მისთა მეშველთა ლაღმან ცნობითა წყნარითა,
Verse: c
მათ მდაბლად მადლი უბრძანა სიტყვითა მით ნარნარითა,
Verse: d
და ორნივე ერთგან უბნობდეს ტურფითა საუბარითა^.
Strophe: S1424/K1424
Verse: a
@ტარიელსცა უსალამეს, მას ალვისა მორჩსა ვით ხეს,
Verse: b
მიულოცეს გამარჯვება, ერთმანერთი მოიკითხეს.
Verse: c
არა სჭირდა, არ ინანეს, რომ აბჯარი არ გაითხეს,
Verse: d
და თავნი მათნი გაალომნეს, მათნი მბრძოლნი^ იშვლეს^, ითხეს.
Strophe: S1425/K1425
Verse: a
სამასისა კაცისაგან ას-სამოცი შეჰყოლოდა;
Verse: b
@ფრიდონს უმძიმს სპათა მისთა, მაგრა ერთ-კერძ უხაროდა;
Verse: c
მონახეს და არ აცოცხლეს, რაცა მბრძოლი დაჰრჩომოდა,
Verse: d
და რომე პოვნეს საჭურჭლენი, აწმცა თვალვით ვით ითქმოდა!
Strophe: S1426/K1426
Verse: a
მოკრიფეს ჯორი, აქლემი, რაცა ვით პოვეს მალები;
Verse: b
სამიათასსა აჰკიდეს მარგალიტი და თვალები,
Verse: c
თვალი ყველაი დათლილი, იაგუნდი და ლალები,
Verse: d
და იგი მზე შესვეს კუბოსა, არს მათგან განაკრძალები.
Strophe: S1427/K1427
Verse: a
სამოცი კაცი დააგდეს @ქაჯეთს ციხისა მცველია,
Verse: b
წამოიყვანეს იგი მზე, მათიღა წაგვრა ძნელია;
Verse: c
ზღვათა ქალაქსა დაჰმართეს, თუცა გზა მუნით გრძელია,
Verse: d
და თქვეს: "@ფატმან ვნახოთ, მუქაფა გვაც მისი გარდუხდელია".
Chapter: 58
@ტარიელისგან ზღვათა მეფისას მისლვა
Strophe: S1428/K1428
Verse: a
ზღვათა მეფისა წინაშე გაგზავნა მახარობელი,
Verse: b
შესთვალა: "მოვალ @ტარიელ, მტერთა მძლე, მოსრვით მსპობელი;
Verse: c
@ქაჯეთით მოყავს ჩემი მზე, ჩემი ლახვართა მსობელი;
Verse: d
და მწადიან, გნახნე პატივით, ვითა მამა და მშობელი.
Strophe: S1429/K1429
Verse: a
აწ მე მაქვს ქაჯთა ქვეყანა და მათი დანადებია;
Verse: b
მეფეო, კარგი ყველაი მე თქვენგან წამკიდებია;
Verse: c
@ფატმანს უხსნია ჩემი მზე, სდედებია და სდებია,
Verse: d
და ამისად მუქფად რა გიძღვნა? მძულს ცუდი ნაქადებია.
Strophe: S1430/K1430
Verse: a
მოდი, გვნახენ, გავიარდეთ ქვეყანასა შენსა ვირე,
Verse: b
სრულად ქაჯთა სამეფოსა გიძღვნი, ჩემგან შეიწირე,
Verse: c
კაცნი შენნი შეაყენენ, ციხე მაგრად დაიჭირე,
Verse: d
და მე ვისწრაფი, ვერა გნახავ, შენ წამოდი, ჩემ კერძ ირე.
Strophe: S1431/K1431
Verse: a
თქვენ უბრძანეთ ჩემ მაგიერ @უსენს, ქმარსა @ფატმანისსა,
Verse: b
გამოგზავნოს, ეამების ნახვა მისი ხსნილსა მისსა;
Verse: c
მისგან კიდე ინატრიდა ჭვრეტასა-მცა სხვადღა ვისსა,
Verse: d
და ვინ მზესაცა უნათლეა, ასრე ვითა ბროლი ფისსა!"
Strophe: S1432/K1432
Verse: a
რა კაცი @ტარიელისი ესტუმრა ზღვათა მფლობელსა, -
Verse: b
წესია, გული გაჰკრთების ამბავსა გასაკთობელსა, -
Verse: c
მისცა მადლი და დიდება ღმერთსა, მართლისა მბრჭობელსა,
Verse: d
და მაშინვე შეჯდა, არ უნდა მისლვა სხვასაღა მხმობელსა.
Strophe: S1433/K1433
Verse: a
ბარგი აჰკიდა, გააგო ქმნა ქოწილისა მათისა,
Verse: b
მას მიაქვს რიცხვი ტურფათა, არ-სიდიადე სათისა;
Verse: c
@ფატმან ჰყავს თანა, იარა სავალი დღისა ათისა;
Verse: d
და უხარის ნახვა ლომისა და მზისა, ხმელთა მნათისა.
Strophe: S1434/K1434
Verse: a
შორს გაეგებნეს სამნივე დიდსა მეფესა ზღვათასა,
Verse: b
გარდახდეს, მდაბლად აკოცეს, გა-რე-სწყდეს ჯარსა სპათასა;
Verse: c
შეასხეს ქება @ტარიელს, მან მადლი გაუათასა,
Verse: d
და ქალი რა ნახეს^, სტრფიალობს შუქსა მას ბროლ-ბაკმათასა.
Strophe: S1435/K1435
Verse: a
@ფატმან ხათუნს, მისსა მჭვრეტსა, ედებოდა ცეცხლი ნელი,
Verse: b
მოეხვია, გარდუკოცნა ხელი, ფერხი, პირი, ყელი;
Verse: c
იტყვის: "ღმერთო, რა გმსახურო, გამინათლდა რათგან ბნელი!
Verse: d
და ვცან სიმოკლე ბოროტისა, კეთილია მისი გრძელი".
Strophe: S1436/K1436
Verse: a
ქალი @ფატმანს ეხვეოდა, ტკბილად იტყვის, არ გამწყრალი:
Verse: b
"ღმერთმან გული გამინათლა გახეთქილი, გა-ცა-მწკრალი,
Verse: c
აწ აგრე ვარ გავსებული, წინას ვიყავ ვითა მცხრალი,
Verse: d
და მზემან შუქნი შემომადგნა, ვარდი მით ვჩან არ-დამზრალი".
Strophe: S1437/K1437
Verse: a
ზღვათა მეფე გარდაიხდის მუნ ქორწილსა მეტად დიდსა.
Verse: b
@ქაჯეთიცა დაუმადლა, არ გაუშვა დღესა შვიდსა;
Verse: c
უხვად გასცემს საბოძვარსა, საჭურჭლესა ანაკიდსა,
Verse: d
და პერპერასა დაფანტულსა ზედა სცვეთენ ვითა ხიდსა.
Strophe: S1438/K1438
Verse: a
მუნ იდვის გორი ლარისა, სტავრისა და ატლასისა;
Verse: b
@ტარიელს უძღვნა გვირგვინი, ვერ-დანადები ფასისა,
Verse: c
იაგუნდისა მრთელისა, ყვითლისა, მეტად ხასისა,
Verse: d
და კვლა ერთი ტახტი ოქროსა, წითლისა მართ ხალასისა.
Strophe: S1439/K1439
Verse: a
@ნესტან-დარეჯანს ყაბაჩა უძღვნა, შემკული თვალითა,
Verse: b
იაგუნდითა წითლითა, ბადახშითა და ლალითა.
Verse: c
დასხდეს ორნივე ქალ-ყმანი პირითა ელვა-მკრთალითა,
Verse: d
და მათნი მჭვრეტელნი დაიწვნეს ცეცხლითა მართ ახალითა.
Strophe: S1440/K1440
Verse: a
@ავთანდილს და @ფრიდონს უძღვნა უსაზომო დიდი ძღვენი:
Verse: b
ძვირფასისა უნაგირი, უკეთესი თვითო ცხენი,
Verse: c
თვითო კაბა თვალიანი, უცხო ფერთა შუქთა მფენი,
Verse: d
და მოახსენეს: "მადლი რა ვთქვათ, სვიანმცა-ა დავლა თქვენი!"
Strophe: S1441/K1441
Verse: a
@ტარიელ მადლსა გარდიხდის ტურფა სიტყვითა ენითა:
Verse: b
"დიდად ვიამე, მეფეო, პირველ, ნახვითა თქვენითა,
Verse: c
მერმე, აგვავსენ მრავლითა ტურფა ფერითა ძღვენითა,
Verse: d
და ვიცი, შორი-შორ არ-ჩავლა ჩვენ თქვენი კარგა ვქმენითა".
Strophe: S1442/K1442
Verse: a
ზღვათა მეფე მოახსენებს: "ხელმწიფეო, ლომო, ქველო,
Verse: b
მოახლეთა სიცოცხლეო, ვერა-მჭვრეტთა შორით მკლველო,
Verse: c
მსგავსი თქვენი რა-მცა მეძღვნა, შვენიერო სანახველო!
Verse: d
და რა მოგშორდე, რა მერგების, საჭვრეტელად სასურველო?!"
Strophe: S1443/K1443
Verse: a
@ტარიელ @ფატმანს უბრძანა: "მე თავი შენი მიდია;
Verse: b
დავ, ვალი შენი ჩემზედა გარდაუხდელი, დიდია;
Verse: c
აწ რაცა ქაჯთა საჭურჭლე @ქაჯეთით ამიკიდია,
Verse: d
და მომიცემია, წაიღე, არ კიდე მომიყიდია".
Strophe: S1444/K1444
Verse: a
ფატმან ხათუნ თაყვანის-სცა, ჰკადრებს მადლსა მეტის-მეტსა:
Verse: b
"მე მეფეო ნახვა შენი მიდებს ცეცხლსა დაუშრეტსა;
Verse: c
რა მოგშორდე, რა ვიქმნები? მე დამაგდებ ვითა რეტსა.
Verse: d
და ახ, ნეტარძი მოახლეთა! ვაგლახ თქვენსა ვერა-მჭვრეტსა!"
Strophe: S1445/K1445
Verse: a
ზღვათა მეფესა ეტყვიან სამნივე შუქთა მაფენი^,
Verse: b
კბილნი ბროლნი და ბაგენი სადაფთა მოსადაფენი:
Verse: c
"უთქვენოდ მყოფთა არ გვინდან ნიშატნი, საჩანგდაფენი,
Verse: d
და მაგრა გაგვიშვენ, ჟამია, წავიდეთ, ვართ მოსწრაფენი.
Strophe: S1446/K1446
Verse: a
შენ იყავ ჩვენი მშობელი, ჩვენგან ღმრთად საესავიო,
Verse: b
მაგრა ამასცა ვიაჯით, გვიბოძო ერთი ნავიო".
Verse: c
მეფემან ბრძანა: "არა მშურს სამიწოდ თქვენად თავიო,
Verse: d
და რათგან ისწრაფი, რა გკადრო? წა, გიწინამძღვრდეს მკლავიო!"
Strophe: S1447/K1447
Verse: a
მეფემან ნავი-ხომალდი^ მოჰკაზმა ზღვისა კიდესა.
Verse: b
გამოემართა @ტარიელ, გამყრელნი ცრემლსა ღვრიდესა,
Verse: c
თავსა იცემდეს, იგლეჯდეს, თმა-წვერსა გაიყრიდესა,
Verse: d
და @ფატმანის ცრემლთა შედენით თვით ზღვაცა გაადიდესა.
Strophe: S1448/K1448
Verse: a
გამოვლნეს ზღვანი სამთავე, ერთგან ძმად შენაფიცართა,
Verse: b
კვლა ამტკიცებდეს სიტყვათა, მათ პირველ დანამტკიცართა;
Verse: c
ჰშვენის მღერა და სიცილი მათ, მისთა არ-უვიცართა^,
Verse: d
და ბაგეთათ^ შუქი შეადგის ზედა ბროლისა ფიცართა.
Strophe: S1449/K1449
Verse: a
მუნით კაცი @ასმათს თანა მათ გაგზავნეს მახარობლად,
Verse: b
კვლა @ფრიდონის თავადთასა - ნაომართა მათთა მთხრობლად:
Verse: c
"მანდა მოვა, მოიმაღლებს მზე მნათობთა მამაგრობლად,
Verse: d
და ჩვენ, დამზრალნი, აქანამდის, აწ გავხედით დაუზრობლად".
Strophe: S1450/K1450
Verse: a
იგი მზე შესვეს კუბოსა, იარეს გზა ზღვის პირისა,
Verse: b
მიყმაწვილობდეს, უხარის მათ გარდახდომა ჭირისა;
Verse: c
მივიდეს, სადა ქვეყანა იყო @ნურადინ გმირისა,
Verse: d
და მოეგებნიან, ისმოდის ხმა სიმღერისა ხშირისა.
Strophe: S1451/K1451
Verse: a
მუნ მიეგება ყოველი @ფრიდონის დიდებულები.
Verse: b
@ასმათი, სავსე ლხინითა, ვის აღარ აჩნდა წყლულები,
Verse: c
@ნესტან-დარეჯანს მოეჭდო^, რომ ვეღარ^ გაჰხსნის ცულები,
Verse: d
და აწ გაუსრულა ყოველი მან მისი ნაერთგულები.
Strophe: S1452/K1452
Verse: a
@ნესტან-დარეჯან ეხვევის, პირსა აკოცებს პირითა;
Verse: b
უბრძანა: "ჩემო, ვაგლახ მე, შენცა აგავსე ჭირითა,
Verse: c
აწ ღმერთმან მოგვცა წყალობა, ვცან, მისი არ-სიძვირით-ა;
Verse: d
და მე გულსა შენსა ეზომსა, არ ვიცი, გარდვიხდი რითა!"
Strophe: S1453/K1453
Verse: a
@ასმათ ჰკადრა: "მადლი ღმერთსა, ვარდნი ვნახენ არ-დაზრულნი,
Verse: b
ბოლოდ ასრე გააცხადნა გონებამან დაფარულნი,
Verse: c
სიკვდილიცა სიცოცხლედ მიჩს, ოდენ გნახენ^ მხიარულნი".
Verse: d
და სჯობან ყოვლთა მოყვარულთა პატრონ-ყმანი მოყვარულნი.
Strophe: S1454/K1454
Verse: a
დიდებულთა თაყვანის-სცეს, მოახსენეს დიდი ქება:
Verse: b
"რომე ღმერთმან გაგვახარნა, კურთხეულ-ა მისი ღმრთება!
Verse: c
ჩვენ გვიჩვენა პირი თქვენი, აღარა გვწვავს ცეცხლთა დება,
Verse: d
და წყლულსა, მისგან დაკოდილსა, მასვე ძალ-უც განკურნება".
Strophe: S1455/K1455
Verse: a
მოვიდეს და პირი ხელსა დასდვეს, აგრე გარდაჰკოცნეს.
Verse: b
მეფე ეტყვის: "ძმათა თქვენთა თავნი ჩვენთვის დაიხოცნეს,
Verse: c
იგი შვება საუკუნოს^ ცხადად პოვეს, არ იოცნეს,
Verse: d
და ერთსა მიჰხვდეს საზიაროდ - დიდებანი იასოცნეს.
Strophe: S1456/K1456
Verse: a
თუცა მე მათი დახოცა მტკივის და სატკივარია,
Verse: b
მაგრა მათ მიჰხვდა უკვდავი მუნ დიდი საჩუქარია".
Verse: c
ესე თქვა, ნელად ატირდა და წვიმა თოვლსა არია,
Verse: d
და ნარგისთათ^ იძრვის ბორიო, ვარდსა ზრავს, იანვარია.
Strophe: S1457/K1457
Verse: a
მუნ ატირდეს ყველაკანი, რა ტირილად იგი ნახეს,
Verse: b
რაცა ვისცა დაჰკლებოდა, მათ ტირილით, სულთქვმით ახეს;
Verse: c
დადუმდეს და მოახსენეს: "რათგან ბრძენთა მზეებრ გსახეს,
Verse: d
და თქვენთა მჭვრეტთა მღერა ჰმართებს, რასათვის-მცა ივაგლახეს!"
Strophe: S1458/K1458
Verse: a
ვინ ღირს-ა თქვენსა ეგზომსა ტირილსა, შეჭირვებასა!
Verse: b
თქვენთვის სიკვდილი დია სჯობს მიწათა ზედა რებასა".
Verse: c
კვლა @ფრიდონ ჰკადრა მეფესა: "ნურათ^ იქმთ გამწარებასა,
Verse: d
და ღმერთი-მცა მუქფად მოგიზღავს ათასსა გახარებასა!"
Strophe: S1459/K1459
Verse: a
@ავთანდილცა მიუმტკივნა, იტყვის დიდსა სიმძიმილსა;
Verse: b
მათ შეასხეს ქება, უთხრეს: "თავნი მივსცნეთ აწ ღიმილსა,
Verse: c
რათგან მიჰხვდა დაკარგული ლომი მზესა წახდომილსა,
Verse: d
და აღარა ვსტირთ სატირალსა, აღარ დავსდებთ თვალთა მილსა".
Strophe: S1460/K1460
Verse: a
მივიდეს, სადა ქალაქი დიდი @მულღაზანზარია;
Verse: b
სცემდეს ბუკსა და ტაბლაკსა, გახდა ზათქი და ზარია,
Verse: c
დაბდაბისა და ქოსისა ხმა ტურფად შენათხზარია,
Verse: d
და მოიტყდეს მოქალაქენი, დააგდეს მუნ ბაზარია.
Strophe: S1461/K1461
Verse: a
შუკათათ^ მოდგეს ვაჭარნი, ყოვლგნით მჭვრეტელთა ჯარია;
Verse: b
შორს უარებდეს სარანგნი, ხელთა აქვს მათ აბჯარია;
Verse: c
მოიჯრებოდეს ჯალაბნი, სარანგთა დამსაჯარია,
Verse: d
და მათად საჭვრეტლად მიშვება მუნ მათგან ნააჯარია.
Strophe: S1462/K1462
Verse: a
გარდახდეს @ფრიდონისასა^, სრა ნახეს მოსაწონები.
Verse: b
გამოეგება მრავალი ოქრო^ სარტყლითა მონები,
Verse: c
ფერხთა საფენლად ოქსინო მართ მათგან არს ნაქონები,
Verse: d
და თავსა აყრიდეს ოქროსა, ხვეტს ჯარი მუნ ნარონები.
Chapter: 59
ქორწილი @ტარიელისა და @ნესტან-დარეჯანისა @ფრიდონისაგან
Strophe: S1463/K1463
Verse: a
მათ ქალ-ყმათათვის საჯდომი დაედგა თეთრ-ძოწეული,
Verse: b
წითელ-ყვითლითა თვალითა ზედა კეკლუცად ფრქვეული;
Verse: c
@ავთანდილისთვის - ყვითელი და შავი ერთგან რეული;
Verse: d
და მოვიდეს, დასხდეს; მჭვრეტელი ვცან მათი სულ-დალეული.
Strophe: S1464/K1464
Verse: a
მგოსანნი^ მოდგეს, ისმოდა ხმა სიმღერისა ტკბილისა;
Verse: b
ქორწილი ქმნეს და გამრავლდა ძღვნობა ლარისა ლბილისა
Verse: c
@ფრიდონის პურად კარგისა, არ მასპინძლისა წბილისა;
Verse: d
და @ნესტან-დარეჯანს უშვენის ღიმილი, ჩენა კბილისა.
Strophe: S1465/K1465
Verse: a
მოიღეს ძღვენი უსახო @ფრიდონის არ-ალქატისა,
Verse: b
ცხრა მარგალიტი, სიდიდით მართ ვითა კვერცხი ბატისა,
Verse: c
კვლა ერთი თვალი, სამსგავსო მზისა შუქ-მონამატისა,
Verse: d
და მას წინა ღამით ძალ-ედვის მხატვარსა ხატვა ხატისა.
Strophe: S1466/K1466
Verse: a
კვლა უძღვნა თვითო ფარღული, გარდასაყრელი ყელისა,
Verse: b
მგრგვლად დათლილისა თვალისა, იაგუნდისა მრთელისა;
Verse: c
კვლა მოაქვს ერთი ტაბაკი, მძლედ საჭირავი ხელისა,
Verse: d
და @ავთანდილისთვის ლომისა ძღვენი @ფრიდონის ქველისა.
Strophe: S1467/K1467
Verse: a
იგი ტაბაკი სავსეა მარგალიტითა სხვილითა.
Verse: b
@ავთანდილს უძღვნა ყველაი არა სიტყვითა წბილითა.
Verse: c
აივსო სახლი სტავრითა და ოქსინოთა ლბილითა,
Verse: d
და @ტარიელ მადლი უბრძანა ლაღმან სიტყვითა ტკბილითა.
Strophe: S1468/K1468
Verse: a
@ფრიდონისგან უსაზომო ქორწილია დღესა რვასა;
Verse: b
ყოვლთა დღეთა მიართმიდის უფასოსა ძღვენსა მზასა;
Verse: c
დღე და ღამე არ გასწყვედდის ჩაღანა და ჩანგი ხმასა.
Verse: d
და აჰა, მიჰხვდეს შესაფერნი ყმა ქალსა და ქალი ყმასა.
Strophe: S1469/K1469
Verse: a
@ტარიელ @ფრიდონს უბრძანა დღე-ერთ სიტყვები გულისა:
Verse: b
"არს გული თქვენი საჩემოდ უფროსი ძმისა სრულისა,
Verse: c
არ გემუქფების სიცოცხლე, არცა მოცემა სულისა,
Verse: d
და მე თქვენგან ვპოვე მოკვდავმან ჩემი წამალი წყლულისა.
Strophe: S1470/K1470
Verse: a
@ავთანდილისგან შენც იცი ჩემთვის თავისა დადება,
Verse: b
აწ მე მაქვს ნაცვლად მისისა მოხმარებისა წადება:
Verse: c
შენ მიდი, ჰკითხე, რა უნდა, მან ქმნას ამისი ცხადება,
Verse: d
და ვითა დამივსო სახმილი, ეგრე მისიცა კმა დება.
Strophe: S1471/K1471
Verse: a
უთხარ: "ძმაო, რა გარდიხდის შენგან ჩემსა ჭირ-ნახულსა!
Verse: b
ღმერთი მოგცემს წყალობასა, მისგან ზეცით შესახულსა!
Verse: c
თუ ვერა ვიქმ საწადელსა შენსა, შენთვის გაზრახულსა,
Verse: d
და არა ვნახავ სახლსა ჩემსა, არ დარბაზსა, არცა ხულსა.
Strophe: S1472/K1472
Verse: a
აწ მითხარ, ჩემგან რა გინდა, ანუ რათ მოგეხმარები?
Verse: b
ვარჩევ, წავიდეთ @არაბეთს, იყავ ჩემიცა მარები;
Verse: c
ტკბილის სიტყვითა გავმართოთ და ხრმლითა - საომარები:
Verse: d
და თუ შენ შენს ცოლსა არ შეგრთავ, მე ჩემსა არ ვექმარები".
Strophe: S1473/K1473
Verse: a
რა @ფრიდონ უთხრა @ავთანდილს @ტარიას მოციქულობა,
Verse: b
მას გაეცინნეს, გაღიმდა, ჰშვენოდა მხიარულობა;
Verse: c
თქვა, თუ: "მეშველი რად მინდა? მჭირს არავისგან წყლულობა!
Verse: d
და ჩემი მზე არცა ქაჯთა ჰყავს, არცა სჭირს ლხინ-ნაკლულობა.
Strophe: S1474/K1474
Verse: a
ჩემი მზე ტახტსა ზედა ზის, მორჭმული ღმრთისა ნებითა,
Verse: b
საკრძალავი და უკადრი, ლაღი, არვისგან ვნებით-ა,
Verse: c
არცა რა უმძიმს ქაჯთაგან, არცა გრძნეულთა გრძნებითა,
Verse: d
და მას ზედა შველა რად მინდა? რად მეჭვ რასაცა თნებითა?
Strophe: S1475/K1475
Verse: a
რა მოვა ჩემთვის განგება, ზეცით მოსრულნი ზენანი,
Verse: b
ღმერთი იწადებს, მომივლენ გულსა სახმილთა ლხენანი;
Verse: c
მაშინღა მომხვდენ მოკვდავსა მზისა ელვათა ფენანი,
Verse: d
და უმისჟამისოდ ცუდია ჩემგან მი და მო რბენანი.
Strophe: S1476/K1476
Verse: a
მიდი და ჰკადრე @ტარიელს პასუხი, ჩემგან თხრობილი:
Verse: b
"მადლი რად უნდა, მეფეო, ხარ რაზომ გინდა ლმობილი?
Verse: c
ვარ მუცლითგანვე დედისათ თქვენად სამონოდ შობილი,
Verse: d
და ღმერთმან მუნამდის მიწა მყოს, ვირ მეფე იყო ცნობილი.
Strophe: S1477/K1477
Verse: a
გებრძანა: "შეყრა მწადიან საყვარელისა შენიხა".
Verse: b
ეგე არს მსგავსი გულისა ლმობიერისა თქვენისა;
Verse: c
მუნა მე ხრმალი არ მიკვეთს, არცა სივრცელე ენისა,
Verse: d
და მიჯობს მოლოდნა საქმისა მის განგებისა ზენისა.
Strophe: S1478/K1478
Verse: a
ესეა ჩემი საწადი და ჩემი მოსანდომარე:
Verse: b
@ინდოეთს გნახო მორჭმული, საჯდომთა ზედა მჯდომარე,
Verse: c
გვერდსავე გიჯდეს მნათობი, პირი ელვათა მკრთომარე,
Verse: d
და მებრძოლნი თქვენნი მოგესრნენ, არვინ ჩნდეს მუნ მეომარე.
Strophe: S1479/K1479
Verse: a
რა გამისრულდენ ესენი ჩემნი გულისა ნებანი,
Verse: b
მაშინღა მივალ @არაბეთს, მომხვდენ მის მზისა ხლებანი;
Verse: c
ოდესცა სწადდეს, დამივსნეს ამა ცეცხლისა დებანი.
Verse: d
და სხვა^ თქვენგან არა არ მინდა, მძულან ცუდნიღა^ თნებანი".
Strophe: S1480/K1480
Verse: a
რა ფრიდონ ჰკადრა @ტარიელს ესე სიტყვანი ყმისანი,
Verse: b
მან ბრძანა: "მაგას არა ვიქმ, ამას არ უნდა მისანი!
Verse: c
ვითა მან პოვნა მიზეზნი ჩემისა სულთა დგმისანი,
Verse: d
და ეგრევე მანცა სამისოდ ნახნეს ძალ-გულნი ძმისანი!
Strophe: S1481/K1481
Verse: a
მიდი, უთხარ ჩემ მაგიერ სიტყვა ჩემგან არ-ნათნები:
Verse: b
"მე შენისა გამზრდელისა უნახავად არ დავდგები.
Verse: c
ვეჭვ, მრავალი დამეხოცოს მონა, მისგან საყვარლები,
Verse: d
და ვითხოვ ხოლე შენდობასა, ეგეთიღა^ მოვბრუნდები".
Strophe: S1482/K1482
Verse: a
ესე უთხარ: "ამის მეტსა ჰმოციქულობ ნურას ნუო,
Verse: b
ხვალე წასლვა არ დავშალო, არცა საქმე გავათუო;
Verse: c
მე არ მიზამს არაბთ მეფე, რომე სიტყვა გავაცრუო,
Verse: d
და ამოდ ვსთხოვო ქალი მისი, შევეხვეწო, შევაგუო".
Strophe: S1483/K1483
Verse: a
უამბო @ფრიდონ @ავთანდილს @ტარიას მოციქულობა:
Verse: b
არ დადგებისო, ცუდია შენგან ცდისაღა თქმულობა".
Verse: c
მას დაუმძიმდა, მოედვა კვლა გულსა კვამლ-ალმულობა.
Verse: d
და ასრე ხამს რიდი მეფეთა, ყმათაგან მოკრძალულობა!
Strophe: S1484/K1484
Verse: a
@ავთანდილ მივა მუხლ-მოყრით @ტარიას შესახვეწელად,
Verse: b
ფერხთა ეხვევის, აკოცებს, აღარ შეჰხედავს ზე წელად,
Verse: c
ეტყვის: "კმა, რაცა შევსცოდე @როსტანს წლეულად მე წელად,
Verse: d
და კვლა ნუ მიქმ ერთგულობისა გამტეხლად, და-ცა-მლეწელად.
Strophe: S1485/K1485
Verse: a
რასაცა ჰლამი, არ მოგცემს მას ღმრთისა სამართალია,
Verse: b
გამზრდელსა ჩემსა ვით ვჰკადრო მე საქმე სამუხთალია!
Verse: c
მე მისთვის ხელი ვით გავძრა, ვინ ჩემთვის ფერ-ნამკრთალია!
Verse: d
და ვით მოიხმაროს მონამან პატრონსა ზედა ხრმალია!
Strophe: S1486/K1486
Verse: a
ეგე საქმე მე და ჩემსა საყვარელსა შეგვამდურვებს,
Verse: b
ვა^ თუ გაწყრეს, გაგულისდეს, კუშტი გულსა შეაურვებს,
Verse: c
ამბავსაცა დამიძვირებს, ჭვრეტისათვის მომასურვებს,
Verse: d
და შენდობასა ხორციელი კაცი ვერა დამიურვებს".
Strophe: S1487/K1487
Verse: a
@ტარიელ უთხრა სიცილით, მან მზემან შუქ-ნაფენამან,
Verse: b
ხელი მოჰკიდა @ავთანდილს, აჰმართა, ააყენა მან:
Verse: c
"მიყოო კარგი ყველაი მომართებამან შენამან,
Verse: d
და მაგრა სჯობს, შენცა გალხინოს ჩემმან შენითა ლხენამან.
Strophe: S1488/K1488
Verse: a
დია მძულს მეტი მოყვრისა შიში, კრძალვა და რიდობა,
Verse: b
მძულს გაუწყვედლად კუშტობა და სულ-მძიმობა, დიდობა;
Verse: c
თუ მოყვარეა, გულისა ქმნას ჩემკე მონაზიდობა,
Verse: d
და თვარა მე ჩემდა, იგ მისდა, დია სჯობს კიდის-კიდობა.
Strophe: S1489/K1489
Verse: a
მე ვიცი გული საშენოდ შენისა საყვარელისა,
Verse: b
არ ეწყინების სტუმრობა შენისა მე^ შემყრელისა.
Verse: c
რად-მცა რა ვჰკადრე მეფესა თხრობა რასაცა ჭრელისა!
Verse: d
და ოდენ ნახვისა მათისა ნატრა მაქვს სანატრელისა.
Strophe: S1490/K1490
Verse: a
ამას ოდენ მოვახსენებ მუდარით და შეპოვნებით,
Verse: b
რომე მოგცეს ქალი მისი მან მისითა მოგონებით,
Verse: c
რათგან ბოლო შეყრავეა, სიშორესა ვით ეთნებით?
Verse: d
და დააშვენეთ ერთმანერთი, თავის-თავის ნუ დასჭნებით".
Strophe: S1491/K1491
Verse: a
რა @ავთანდილ @ტარიასგან ცნა, წასლვასა არ დაჰშლიდა,
Verse: b
არა ჰკადრა შეცილება, საუბარსა ზედა ჰრთვიდა;
Verse: c
@ფრიდონ კაცსა დარჩეულსა სათანაოდ გარდასთვლიდა,
Verse: d
და თანა წაჰყვა, განაღა-მცა მათ თანავე გზასა ვლიდა.
Chapter: 60
სამთაგანვე ქვაბსა მისლვა და მუნით @არაბეთს წასლვა
Strophe: S1492/K1492
Verse: a
ამ საქმესა დაფარულსა ბრძენ @დიონოს გააცხადებს:
Verse: b
ღმერთი კარგსა მოავლინებს, აწ^ ბოროტსა არ დაჰბადებს,
Verse: c
ავსა წამ-ერთ შეამოკლებს, კარგსა ხან-გრძლად გააკვლადებს,
Verse: d
და თავსა მისსა უკეთესსა უზადო-ჰყოფს, არ აზადებს.
Strophe: S1493/K1493
Verse: a
@ფრიდონისით გაემართნეს იგი ლომნი, იგი მზენი,
Verse: b
თანა მიჰყავს პირი მზისა, ქალი მჭვრეტთა ამაზრზენი,
Verse: c
ჰკიდავს ბროლსა ყორნის ბოლო დაწყობილი, დანათხზენი,
Verse: d
და მუნ ბადახშსა აშვენებდეს სინატიფე-სინაზენი.
Strophe: S1494/K1494
Verse: a
იგი მზე უჯდა კუბოსა და ეგრე არონინებდეს;
Verse: b
მინადირობდეს, ნადირსა მუნ სისხლსა დაადინებდეს;
Verse: c
სადაცა დაჰხვდის ქვეყანა, მჭვრეტელთა მოალხინებდეს,
Verse: d
და მოეგებნიან, სძღვნობდიან, აქებდეს, არ აგინებდეს.
Strophe: S1495/K1495
Verse: a
მას ჰგვანდეს, თუ-მცა სამყაროს მზე უჯდა შუა მთვარეთა;
Verse: b
იარნეს დღენი მრავალნი ლაღთა, ბრძნად მოუბარეთა^;
Verse: c
შიგან მათ დიდთა მინდორთა, ყოვლგნით კაც-მიუმხვდარეთა,
Verse: d
და სად ყოფილიყო @ტარიელ, მიჰხვდეს მის კლდისა არეთა.
Strophe: S1496/K1496
Verse: a
@ტარიელ ბრძანა: "მე მმართებს დღეს თქვენი მასპინძელობა;
Verse: b
მუნ მივალ, სადა ყოფილ ვარ, მჭირდა სადამდის ხელობა;
Verse: c
მუნ გვიმასპინძლოს @ასმათმან, მას უც ხორცისა ხმელობა,
Verse: d
და მე რომე გიძღვნი ტურფათა, აქოთ ლარისა ჭრელობა".
Strophe: S1497/K1497
Verse: a
მივიდეს, შიგან გარდახდეს ქვაბსა მას დიდთა კლდეთასა.
Verse: b
@ასმათს უც ხორცი ირმისა, იქმს მასპინძლობა-კვეთასა.
Verse: c
ამხანაგობდეს, ლაღობდეს წასლვასა მათ საქმეთასა,
Verse: d
და ღმერთსა ჰმადლობდეს შეცვლასა ლხინად ჭირისა დღეთასა.
Strophe: S1498/K1498
Verse: a
მოიარეს ქვაბოვანი, თამაშობდეს მხიარულნი,
Verse: b
პოვნეს იგი საჭურჭლენი, @ტარიასგან დაბეჭდულნი,
Verse: c
ვერცა ვისგან დანათვალნი, ვერცა ვისგან შეგებულნი;
Verse: d
და არ იტყვიან, თუ: არ გვაქვსო, იგ ამისთვის გულ-ნაკლულნი.
Strophe: S1499/K1499
Verse: a
უბოძა ტურფა მრავალი მათ მათი შესადარები,
Verse: b
კვლა @ფრიდონისნი აავსნა, სპა ჰყვა თუ სპასალარები.
Verse: c
აივსო კაცი ყველაი, მაშინ მათ თანა ნარები,
Verse: d
და მაგრა ძეს რომე საჭურჭლე, ჰგვანდა კაც-დაუკარები.
Strophe: S1500/K1500
Verse: a
@ფრიდონს უთხრა: "ვალი შენი ჩემგან ძნელად გარდიხდების,
Verse: b
მაგრა თქმულა: "კარგის მქმნელი კაცი ბოლოდ არ წახდების";
Verse: c
აწ საჭურჭლე რაზომიცა აქა ძეს და ან იდების,
Verse: d
და შენი იყოს ყველაკაი, შენ წაიღე, ვითა გხვდების".
Strophe: S1501/K1501
Verse: a
@ფრიდონ მდაბლად თაყვანის-სცა, ჰკადრა მადლი მეტის-მეტი:
Verse: b
"მე, მეფეო, რად გგონივარ უჭკუო და აგრე რეტი?
Verse: c
მტერი ყოვლი ჩალად გიჩანს, ვინ-მცა იყო ვითა კეტი,
Verse: d
და ჩემი ლხინი მუნამდის-ა, ვირე ვიყო შენი მჭვრეტი!"
Strophe: S1502/K1502
Verse: a
@ფრიდონ კაცნი დააბრუნნა მოსასხმელად აქლემისად,
Verse: b
სახლსა მისსა მისაღებლად მის ყველასა საჭურჭლისად;
Verse: c
აწ მუნითცა გაემართნეს @არაბეთით მივლად გზისად,
Verse: d
და @ავთანდილ-ა გალეული შესაყრელად მთვარე მზისად.
Strophe: S1503/K1503
Verse: a
მიჰხვდეს არაბთა საზღვარსა, რა ვლეს მრავალი ხანები.
Verse: b
დაჰხვდა სოფლები, ციხები, ხშირ-ხშირად, თანის-თანები,
Verse: c
მუნ შიგან მყოფსა ემოსა ტანსა ლურჯი და მწვანები,
Verse: d
და @ავთანდილისთვის ყველაი ცრემლითა არს ნაბანები.
Strophe: S1504/K1504
Verse: a
@ტარიელ კაცი გაგზავნა წინაშე @როსტან მეფესა,
Verse: b
შესთვალა: "გკადრებ, მეფეო, სურვილთა სიიეფესა;
Verse: c
მე მოვალ, მეფე ინდოთა, დარბაზსა თქვენსა სეფესა,
Verse: d
და გიჩვენებ ვარდსა კოკობსა, უფრჭვნელსა, მოუკრეფესა.
Strophe: S1505/K1505
Verse: a
მაშინ თქვენ ჩემი გეწყინა ნახვა მიწისა შენისა,
Verse: b
ცდა შეპყრობისა ავი ჰქმენ, შემოტევება ცხენისა;
Verse: c
მე შენთა სპათა ვაჩვენე ნიშანი რამე წყენისა,
Verse: d
და დავხოცე მონა მრავალი, მსახური სრისა თქვენისა.
Strophe: S1506/K1506
Verse: a
აწ ამად მოვალ წინაშე, დავყარენ ჩემნი გზანია,
Verse: b
შემინდოთ, რაცა შეგცოდე, ჰქმნნეთ გაწყრომისა კმანია.
Verse: c
ძღვენი არა მაქვს, მმოწმობენ @ფრიდონ და მისნი სპანია,
Verse: d
და ოდენ ძღვნად თქვენი @ავთანდილ მე თქვენთვის მომიტანია".
Strophe: S1507/K1507
Verse: a
რა მიუვიდა მეფესა მახარობელი ჟამისა,
Verse: b
ვით გაეხარნეს, ვერ იტყვის ენა ერთისა წამისა;
Verse: c
@თინათინს ღაწვთა ემატა ელვა შუქისა სამისა,
Verse: d
და ბროლსა და ლალსა აშვენებს მუნ ჩრდილი წარბ-წამწამისა.
Strophe: S1508/K1508
Verse: a
ტაბლაკსა ჰკრეს და გაისმა სიცილი თქართქარებისა.
Verse: b
ლაშქარნი რბოდეს მი და მო, ქმნა სწადდა მათკე რებისა.
Verse: c
დაიწყეს მოსხმა ცხენისა, მოღება უნაგრებისა,
Verse: d
და შესხდა სიმრავლე მოყმისა მკლავ-ფიცხელ გულ-მაგრებისა.
Strophe: S1509/K1509
Verse: a
მეფე შეჯდა, გაეგებნეს თავადნი და სრულად სპანი.
Verse: b
ვისცა ესმის, მოვიდიან მას წინაშე სხვაგნით სხვანი.
Verse: c
ყველაკაი ღმერთსა ჰმადლობს, გაამაღლეს მათნი ხმანი,
Verse: d
და თქვეს: "ბოროტსა უმყოფოო, კეთილნია შენთვის მზანი!"
Strophe: S1510/K1510
Verse: a
რა ერთმანერთი აუჩნდა მიგებულ-მოსაგებავთა,
Verse: b
@ავთანდილ ეტყვის @ტარიელს სიტყვათა დანაზებავთა:
Verse: c
"აგერა ჰხედავთ^ მინდორთა, მტვერითა შენაღებავთა?
Verse: d
და ამად მედების სახმილი, გულსა ეცხელა, ებავთა.
Strophe: S1511/K1511
Verse: a
ისია ჩემი გამზრდელი და თქვენდა მოგებებულა.
Verse: b
იქი ვერ მივალ, მრცხვენიან, გულსა სახმილი დებულა,
Verse: c
ჩემად არაკად სულ-დგმული კაცი არ გაწბილებულა,
Verse: d
და რასაცა მიზამთ, თქვენ იცით, @ფრიდონ თქვენ თანა ხლებულა".
Strophe: S1512/K1512
Verse: a
@ტარიელ უთხრა: "კარგსა იქმ შენ პატრონისა კრძალვასა.
Verse: b
აწ დადეგ, იქი ნუ მოხვალ, იქმ-მცა უჩემოდ ხალვასა.
Verse: c
მე მივალ, ვუთხრობ მეფესა შენგან თავისა მალვასა,
Verse: d
და ვეჭვ, ღმრთითა ადრე შეგყარო მზესა მას, ტანად ალვასა".
Strophe: S1513/K1513
Verse: a
მუნ დადგა ლომი @ავთანდილ, დაიდგა მცირე კარავი.
Verse: b
ნესტან-დარეჯან მუნვე დგას, იგია მჭვრეტთა მზარავი,
Verse: c
მისთა წამწამთა ნიავი ქრის, ვითა ქარი არავი,
Verse: d
და წავიდა მეფე ინდოთა მისრული, მიუპარავი.
Strophe: S1514/K1514
Verse: a
@ფრიდონ წაჰყვა. განაღამცა გავლეს ველი დიდსა ხანსა,
Verse: b
ცნა მეფემან, @ტარიელ-ა, მარტო მოვა, მოჰხრის ტანსა;
Verse: c
გარდახდა და თაყვანის-სცა მას უკადრსა, ლომებრ ჯანსა,
Verse: d
და სდებს პატივსა ინდოთ მეფე მართ მამისა შესაგვანსა.
Strophe: S1515/K1515
Verse: a
@ტარიელცა თაყვანის-სცა, მივა კოცნად, სასალამოდ;
Verse: b
მეფე ყელსა აკოცებდა მართ ბაგისა დასაამოდ,
Verse: c
გაკვირვებით ეუბნების, არის მისგან სათამამოდ:
Verse: d
და "შენ მზე ხარო, შენი გაყრა არის დღისა შესაღამოდ".
Strophe: S1516/K1516
Verse: a
გაეკვირვა მეფე მისსა თვალადობა-სიტურფესა,
Verse: b
პირსა უჭვრეტს გაკვირვებით, უქებს მკლავთა სიალფესა;
Verse: c
კვლა @ფრიდონცა უსალამა, თაყვანის-სცა მან მეფესა,
Verse: d
და მას მეფესა, @ავთანდილის ნახვისათვის მოსწრაფესა.
Strophe: S1517/K1517
Verse: a
მეფე @ტარიას ქებასა დაჰკრთების, დაეღონების.
Verse: b
@ტარიელ ეტყვის: "მეფეო, აწ გული შენ გემონების;
Verse: c
მიკვირს, თუ ეგრე სიკეთე თქვენ ჩემი რად გეგონების!
Verse: d
და რათგან @ავთანდილ შენია, სხვა რად ვინ მოგეწონების?
Strophe: S1518/K1518
Verse: a
ნუ გიკვირს მისი ვერ-ნახვა და დაყოვნება ხანისა!
Verse: b
მოდი და დავსხდეთ, მეფეო, ამოა კორდი მწვანისა,
Verse: c
გკადრო მიზეზი მისისა თქვენს წინა ვერ-მოტანისა,
Verse: d
და ვიაჯ რასმე და აწ მმართებს მოთხოვა მე ფარმანისა".
Strophe: S1519/K1519
Verse: a
დასხდეხ მეფენი, მოადგა გარე სიმრავლე რაზმისა.
Verse: b
@ტარიელს პირსა ციმციმი ათქს, უნათლესი ბაზმისა;
Verse: c
ჭვრეტა ახელებს მჭვრეტელთა ყოფა-ქცევისა და ზმისა;
Verse: d
და დაუწყო თხრობა მეფესა სიტყვისა, ბრძნად ნაკაზმისა:
Strophe: S1520/K1520
Verse: a
"მეფეო, თავი მემცრობის მე მისად მოსახსენებლად,
Verse: b
მაგრა მოსრული თქვენს წინა ვარ შემომხვეწლად, მქენებლად;
Verse: c
თვით იგი იაჯს, რომელი ჩანს მზეებრ შუქთა მფენებლად,
Verse: d
და ვინ არის ჩემად სინათლედ და ბნელთა გამათენებლად.
Strophe: S1521/K1521
Verse: a
აწ ამას გკადრებთ ორნივე ხვეწნით და შემუდარებით:
Verse: b
@ავთანდილ დამდვა წამალი მისგან თავისა დარებით,
Verse: c
დაჰვიწყდეს, რომე პატიჟნი სჭირდეს ჩვენთავე დარებით;
Verse: d
და არ გაწყენ, გრძელი ამბავი არს ჩვენგან მიუმხვდარებით.
Strophe: S1522/K1522
Verse: a
თქვენთა უყვარს ერთმანერთი, ქალი მას და იგი ქალსა,
Verse: b
მით ვიგონებ საბრალოსა, მტირალსა და ფერ-ნამკრთალსა;
Verse: c
მუხლ-მოყრილი გეაჯები, ნუღარ აწვევ იმათ ალსა,
Verse: d
და რომე მისცეთ ქალი თქვენი მკლავ-მაგარსა, გულ-ფიქალსა.
Strophe: S1523/K1523
Verse: a
ამის მეტსა არას გკადრებ, არ მოკლესა, არცა გრძელსა".
Verse: b
ამოიღო ხელ-მანდილი, მოინასკვა იგი ყელსა,
Verse: c
ადგა, მუხლნი დაუყარნა, ეაჯების ვითა მზრდელსა.
Verse: d
და გაუკვირდა ყოვლსა კაცსა, მის ამბვისა მომსმენელსა.
Strophe: S1524/K1524
Verse: a
რა @ტარიელ მუხლ-მოყრილი ნახა, მეფე შეუზარდა,
Verse: b
შორს უკუდგა, თაყვანის-სცა, ქვე მიწამდის დაუვარდა,
Verse: c
მოახსენა: "ხელმწიფეო, ლხინი ყოვლი გამიქარდა,
Verse: d
და თქვენმან აგრე სიმდაბლემან ნახვა თქვენი ჩამადარდა.
Strophe: S1525/K1525
Verse: a
ვით ეგების, რაცა გწადდეს, რომე კაცი არ მოგთმინდეს,
Verse: b
ანუ მშურდეს ქალი ჩემი, საკლავად და ტყვედცა გინდეს;
Verse: c
გებრძანამცა სახლით თქვენით, ცრემლი არცა მაშინ მდინდეს;
Verse: d
და სხვა მისებრი ვერა პოვოს, ცათამდისცა^ გა-ცა-ფრინდეს!
Strophe: S1526/K1526
Verse: a
მე სიძესა @ავთანდილის უკეთესსა ვჰპოვებ ვერა;
Verse: b
თვით მეფობა ქალსა ჩემსა მივეც, აქვს და მას ეფერა;
Verse: c
ვარდი ახლად იფურჭვნების, მე ყვავილი დამებერა,
Verse: d
და რად-მცა ვჰკადრე შეცილება, რასცა ოდენ იგი სჯერა!
Strophe: S1527/K1527
Verse: a
თუ შეგერთო ერთი მონა, თქვენთვის არცა მაშინ მშურდა.
Verse: b
ვინ-მცა გკადრა შეცილება, უშმაგო-მცა ვით მოგმდურდა!
Verse: c
თუ @ავთანდილ არ მიყვარდა, ასრე მისთვის რად მომსურდა?
Verse: d
და დია, ღმერთო, წინაშე ვარ, ესე ჩემგან დადასტურდა".
Strophe: S1528/K1528
Verse: a
რა @ტარიელ მეფისაგან ესე სიტყვა მოისმინა,
Verse: b
დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა, პირსა ზედა დაეფინა.
Verse: c
კვლა მეფემან თაყვანის-სცა, წამო-რე-ვლო, წადგა წინა,
Verse: d
და ერთმანერთი მოიმადლეს, მათ ერთსაცა არ ეწყინა.
Strophe: S1529/K1529
Verse: a
@ფრიდონ შეჯდა, @ავთანდილის მახარობლად გაექანა,
Verse: b
ესდენ დიდი სიხარული გაეხარნეს მასცა განა!
Verse: c
წავიდა და წამოუძღვა, მოიყვანა, მოჰყვა თანა,
Verse: d
და მაგრა ირცხვის მეფისაგან, შუქი ბნელად მოევანა.
Strophe: S1530/K1530
Verse: a
მეფე ადგა, მოეგება; ყმა გარდახდა, რა მივიდა;
Verse: b
ხელთა ჰქონდა ხელ-მანდილი, პირსა მითა იფარვიდა.
Verse: c
მზე ღრუბელსა მოჰფარვოდა, ქუშდებოდა, ვარდსა ზრვიდა,
Verse: d
და მაგრა მისსა შვენებასა რა-მცა ვითა დაჰფარვიდა?!
Strophe: S1531/K1531
Verse: a
მეფე კოცნასა ჰლამოდა, აღარა ცრემლნი სდენიან;
Verse: b
@ავთანდილ ფერხთა ეხვევის, შუქნი ქვე დაუფენიან;
Verse: c
უბრძანა: "ადეგ, ნუ ირცხვი, შენ ზნენი გამოგჩენიან;
Verse: d
და რათგან მერჩიო, ნუ მერცხვი, ჩემგან ნუღარა^ გრცხვენიან!"
Strophe: S1532/K1532
Verse: a
მოეხვია, გარდუკოცნა მან პირისა არე-მარე:
Verse: b
"დამივსეო ცეცხლი ცხელი, მაგრა წყალი არე, მარე;
Verse: c
ვინ გიშერი დააჯოგა და წამწამი არემა-რე,
Verse: d
და გვალე, შეგყრი, ლომო, მზესა, თავი მისკე არე, მარე".
Strophe: S1533/K1533
Verse: a
მეფე ყელსა ეხვეოდა მას ლომსა და ვითა გმირსა,
Verse: b
ახლოს უზის, ეუბნების, აკოცებს და უჭვრეტს პირსა;
Verse: c
იგი მზე და ხელმწიფობა ასრე მიჰხვდა, ვითა ღირს-ა.
Verse: d
და მაშინღაა ლხინი ამო, რა გარდიხდის კაცი ჭირსა.
Strophe: S1534/K1534
Verse: a
ყმა მეფესა მოახსენებს: "მიკვირს, სხვასა რად რას ჰბრძანებ!
Verse: b
რად არ გინდა ნახვა მზისა, ანუ რადღა აგვიანებ?
Verse: c
მიეგებვი მხიარული, სახლსა თქვენსა მოიყვანებ,
Verse: d
და შემოიმოს შუქთა მისთა, ნათლად გარე მოივანებ".
Strophe: S1535/K1535
Verse: a
@ტარიელსცა მოახსენა. შესხდეს, ქალსა მიეგებნეს,
Verse: b
მათ სამთავე გოლიათთა მზისა ფერად ღაწვნი ღებნეს,
Verse: c
მიჰხვდეს მათსა საწადელსა, იგი პოვეს, რაცა ძებნეს,
Verse: d
და ხელი ჰხადეს ხრმალთა მათთა, არა ცუდად წელთა ებნეს.
Strophe: S1536/K1536
Verse: a
მეფემან ქალს უსალამა, მან შორით გარდახდომილმან.
Verse: b
დაუყვნა თვალნი ელვამან, მისთა ღაწვთაგან კრთომილმან;
Verse: c
გამოეგება, აკოცა კუბოსა შიგან ჯდომილმან,
Verse: d
და დაუწყო ქება მეფემან, თვით ვერას ვერ-მიხდომილმან^.
Strophe: S1537/K1537
Verse: a
ეტყვის: "მზეო, ვითა გაქო, ნათელო და დარიანო!
Verse: b
შენთვის ხელნი გონებანი არა ცუდად არიანო,
Verse: c
მზიანო და მთვარიანო, ეტლად რაო და რიანო,
Verse: d
და თქვენ საჭვრეტლად აღარ მინდით, არ ვარდნო და არ იანო".
Strophe: S1538/K1538
Verse: a
გაკვირდეს ყოვლნი მხედველნი მისთა ელვათა ფენასა;
Verse: b
ვით მზემან, დაყვნა მჭვრეტელთა თვალნი ნათლისა ჩენასა;
Verse: c
მისგან დამწვარნი მისცნიან გულნი ჭვრეტითა ლხენასა,
Verse: d
და სითცა გამოჩნდის, იქმოდეს ჯარნი მუნითკე რბენასა.
Verse: e
Strophe: S1539/K1539
Verse: a
შინა წავიდეს ყოველნი, შესხდეს თავისა დარებად,
Verse: b
ჰქონდეს შვიდნივე მნათობნი მის მზისა დასადარებად,
Verse: c
არ მიიხდომის^ სიტურფე, არს მათგან მიუმხვდარებად,
Verse: d
და ადრე მივიდეს მეფისა სახლად საყოფად, არებად.
Strophe: S1540/K1540
Verse: a
შევიდეს, ნახეს @თინათინ, მჭვრეტთა მიმცემი ჭირისა;
Verse: b
სკიპტროსან-გვირგვინოსანსა ჰშვენოდა ცმა პორფირისა,
Verse: c
მისრულთა^ პირსა შეადგა ელვა მისისა პირისა;
Verse: d
და შევიდა მეფე ინდოთა, იგი მზე, მსგავსი გმირისა.
Strophe: S1541/K1541
Verse: a
@ტარიელ და ცოლმან მისმან ქალსა მდაბლად უსალამეს,
Verse: b
მოეგება^, აკოცეს და საუბარი დააამეს,
Verse: c
იგი სახლი გაანათლეს, არ ნათელი შეაღამეს,
Verse: d
და ბროლ-ბადახში გააღაწვეს და გიშერი აწამწამეს.
Strophe: S1542/K1542
Verse: a
@თინათინ ზედა აწვივნა ტახტსა მეფეთა ზეთასა,
Verse: b
@ტარიელ უთხრა: "შენ დაჯე, სწადიან ბრჭესა ბრჭეთასა,
Verse: c
დღეს ტახტი შენი შენ გმართებს მეტად ყოველთა დღეთასა,
Verse: d
და მე ლომი ლომთა დაგისვა გვერდსა შენ, მზესა მზეთასა".
Strophe: S1543/K1543
Verse: a
ორთავე ხელი მოჰკიდეს და დასვეს ტახტსა თავისსა,
Verse: b
გვერდსა დაუსვეს @ავთანდილ, სურვილსა მოეკლა ვისსა;
Verse: c
უნახავსა და ნახულსა სჯობს ყოვლსა სანახავისსა,
Verse: d
და ნუ ეჭვ მიჯნურთა მათებრთა ნუცა თუ რამინს და ვისსა.
Strophe: S1544/K1544
Verse: a
ქალსა შესწბა, გაუკვირდა @ავთანდილის გვერდსა ჯდომა,
Verse: b
ფერი ჰკრთა და გაუფიცხა შე და გამო გულმან კრთომა.
Verse: c
მეფე ეტყვის: "შვილო, ჩემგან გაქვს სირცხვილი თუ რა ზომა,
Verse: d
და ბრძენთა უთქვამს სიყვარული, ბოლოდ მისი არ-წახდომა".
Strophe: S1545/K1545
Verse: a
აწ, შვილო, ღმერთმან თქვენ მოგცეს ათას წელ დღეთა გრძელობა,
Verse: b
სვე-სვიანობა, დიდობა, კვლა ჭირთა გარდუხდელობა!
Verse: c
ცა-მცა ნუ შეგცვლის, მოგხვდების თვით მისებრ შეუცვლელობა!
Verse: d
და თქვენით ხელითა მეღირსოს მიწათა შემომყრელობა!"
Strophe: S1546/K1546
Verse: a
მართ მეფემან სპათა ბრძანა @ავთანდილის თაყვანება:
Verse: b
"ესეაო მეფე თქვენი, ასრე იქმნა ღმრთისა ნება,
Verse: c
დღეს ამას აქვს ტახტი ჩემი, მე - სიბერე ვითა სნება,
Verse: d
და ჩემად სწორად ჰმსახურებდით, დაიჭირეთ ჩემი მცნება!"
Strophe: S1547/K1547
Verse: a
ლაშქარნი და დიდებულნი დადრკეს, მდაბლად ეთაყვანნეს,
Verse: b
მოახსენეს: "მიწად ვექმნნეთ, ვინცა მიწად მიგვიყვანნეს,
Verse: c
მორჩილ-ქმნილნი დაგვადიდნეს, ურჩნი მკვდართა დაგვაგვანნეს,
Verse: d
და მტერთა მკლავნი შეაძუნტნეს, გულნი ჩვენნი აგულვანნეს".
Strophe: S1548/K1548
Verse: a
@ტარიელცა უთხრა ქებით იმედისა გათავება;
Verse: b
ქალსა ეტყვის: "შემიყრიხართ, აღარა გწვავს ცეცხლთა დება,
Verse: c
ქმარი შენი ძმაა ჩემი, მწადს ეგრევე შენი^ დება,
Verse: d
და ორგულთა და შემცილეთა თქვენთა მე ვქმნა გაფლიდება".
Chapter: 61
ქორწილი @ავთანდილისა და @თინათინისა არაბთა მეფისაგან
Strophe: S1549/K1549
Verse: a
მას დღე @ავთანდილ პატრონად ზის და ხელმწიფე ზენია,
Verse: b
მას თანა მჯდომსა @ტარიელს ჰშვენიან სინაზენია;
Verse: c
ნესტანჯარ^ ახლავს თინათინს, ვინ მჭვრეტთა ამაზრზენია,
Verse: d
და ჰგავს, თუ ცა მოდრკა ქვეყანად, შეყრილან ოთხნი მზენია.
Strophe: S1550/K1550
Verse: a
დაიწყეს მორთმა პურისა ლაშქართა მის მესავსისა^,
Verse: b
ზროხა და ცხვარი დაკლული არს უმრავლესი მხავსისა,
Verse: c
შეიქმნა ძღვნობა ძღვენისა, მათისა შესამსგავსისა,
Verse: d
და მათ ყოვლთა შუქი ანათობს პირისა მზისა მსგავსისა.
Strophe: S1551/K1551
Verse: a
იაგუნდისა ჯამები იყვის, ლალისა ჭიქები,
Verse: b
კვლა უცხოფერთა ჭურჭელთა სხდის უცხო-უცხო სიქები.
Verse: c
მის ქორწილისა მაქები კაცი ბრძენთაგან იქები,
Verse: d
და მჭვრეტელო, გულსა ეტყოდი: "ნუ აეხსნები, იქ ები!"
Strophe: S1552/K1552
Verse: a
მუტრიბნი მოდგეს ყოველგნით, ისმოდის ხმა წინწილისა;
Verse: b
შეყრით ძეს გორი ოქროსა და ბადახშისა თლილისა;
Verse: c
მსმელთათვის წყარო ღვინისა ასგან დის, მსგავსი მილისა,
Verse: d
და ბინდით ცისკრამდის სმა იყო, გარდახდა ჟამი დილისა.
Strophe: S1553/K1553
Verse: a
არა დარჩა უსაბოძვრო არ კოჭლი და არ საპყარი;
Verse: b
მოდიოდა მარგალიტი მოფანტული, მონაყარი;
Verse: c
გაბედითდა წასაღებლად ატლასი და ოქრო მყარი.
Verse: d
და სამ დღე იყო ინდოთ მეფე @ავთანდილის ვით მაყარი.
Strophe: S1554/K1554
Verse: a
ხვალისა მეფე არაბთა კვლა პურობს, არ ღაფალია;
Verse: b
@ტარიელს უთხრა: "შენი მზე საჭვრეტლად სატურფალია.
Verse: c
მეფე ხარ ყოვლთა მეფეთა და ეგე დედოფალია;
Verse: d
და ხამს, ყურსა^ გვეგდოს საყურად ჩვენ თქვენი ნატერფალია.
Strophe: S1555/K1555
Verse: a
აწ, მეფეო, არ ეგების ჩვენი სხდომა თქვენად სწორად".
Verse: b
სახელმწიფო საჯდომი და სხვა დაუდგა ტახტი შორად.
Verse: c
ქვემოთ დასხნა @ავთანდილ და ცოლი მისი მათად სწორად.
Verse: d
და პირველ ძღვენი @ტარიასთვის მოიღიან, იდვის გორად.
Strophe: S1556/K1556
Verse: a
არაბთა მეფე მასპინძლობს, იქმს ოდენ არიფობასა,
Verse: b
ზოგჯერ მათ ახლავს, ზოგჯერ მათ, არ იხმობს ხელმწიფობასა,
Verse: c
გასცემს და უქებს ყველაი უხვობა-იეფობასა,
Verse: d
და @ფრიდონ ზის ახლოს @ავთანდილს, ჩვეული თვით^ მეფობასა.
Strophe: S1557/K1557
Verse: a
მეფესა ქმრითურთ პატივი ჰქონდა ინდოთა ქალისა,
Verse: b
სიყვარული და ჩუქება, ვით სიძისა და სძალისა;
Verse: c
რომე სძღვნა, არა ეგების თქმა არცა ნაათალისა, -
Verse: d
და თვითო სკიპტრა და პორფირი და გვირგვინები თვალისა.
Strophe: S1558/K1558
Verse: a
კვლა უძღვნა ძღვენი ორთავე, მსგავსი მათისა ბედისა,
Verse: b
ათასი თვალი, ნაშობი რომანულისა დედისა,
Verse: c
კვლა მარგალიტი ათასი, მართ ვითა კვერცხი ტრედისა,
Verse: d
და ათასი ცხენი ტაიჭი, სიდიდით მსგავსი ქედისა.
Strophe: S1559/K1559
Verse: a
@ფრიდონს უძღვნა ცხრა ტაბაკი მარგალიტი თავ-შედგმული,
Verse: b
ცხრა ტაიჭი, ძვირფასისა^ უნაგრითა შეკაზმული.
Verse: c
ინდოთ მეფე თაყვანსა^ სცემს ლაღი, ბრძენი, არ მახმული,
Verse: d
და მადლი ჰკადრა ფხიზელურად, თუცა იყო ღვინო-სმული.
Strophe: S1560/K1560
Verse: a
რას ვაგრძელებდე? გარდახდეს დღენი ერთისა თვისანი.
Verse: b
თამაშობდიან, არ იყვნეს ყოლა გაყრანი სმისანი.
Verse: c
@ტარიელს სძღვნიან უცხონი თვალნი ლალისა ქვისანი,
Verse: d
და ათ ყოვლთა მათნი ელვანი ჰფარვენ მართ ვითა მზისანი.
Strophe: S1561/K1561
Verse: a
@ტარიელ ჰგვანდის ვარდსა და იყვის ფიფქისა მოველად,
Verse: b
@ავთანდილ @როსტანს წინაშე გაგზავნა დასათხოველად,
Verse: c
შესთვალა: "შენი სიახლე კმა ჩემად ლხინად ყოველად,
Verse: d
და მტერთა აქვს ჩემი სამეფო, ვიცი მუნ შიგან მძოველად.
Strophe: S1562/K1562
Verse: a
უცებნი მოსრნის მცოდნელთა ცოდნამან, ხელოვნებამან.
Verse: b
ვეჭვ, მოგცეს თქვენცა დაღრეჯა ჩემმან რასაცა ვნებამან;
Verse: c
წავიდე, ავი არ მიყოს მე აქა დაყოვნებამან,
Verse: d
და ადრე კვლა გნახნე მორჭმულნი, ინებოს ღმრთისა ნებამან".
Strophe: S1563/K1563
Verse: a
@როსტევან ჰკადრა: "მეფეო, რად ხართ რასაცა რიდითა?
Verse: b
რაცა გიჯობდეს, იქმოდით^, გასჭვრეტდით, გაიცდიდითა,
Verse: c
@ავთანდილ თანა წამოგყვეს, წადით ლაშქრითა დიდითა,
Verse: d
და თქვენთა მტერთა და ორგულთა დაჰფრეწდით, და-ცა-სჭრიდითა".
Strophe: S1564/K1564
Verse: a
@ავთანდილ უთხრა @ტარიელს ესე სიტყვები ორები.
Verse: b
მან უთხრა: "აგრე^ ნუ უბნობ, შეცევ ბროლისა ყორები,
Verse: c
ახალ შერთულსა მთვარესა, მზეო, ვით მოეშორები?"
Verse: d
და @ავთანდილ უთხრა: "მაგითა შენგან არ მოვიღორები".
Strophe: S1565/K1565
Verse: a
არ დია გინდა დამაგდო, წახვიდე ჩემად მზრახავად!
Verse: b
"ცოლი უყვარსო, გამწირა", იყო ამიხად მსახავად;
Verse: c
მე დავრჩე შენი გაყრილი თავისა მევაგლახავად?
Verse: d
და კაცსა მოყვრისა გაწირვა, ახ, მოუხდების, ახ, ავად!"
Strophe: S1566/K1566
Verse: a
@ტარიელს უგავს სიცილი ბროლისა ვარდთა ფრქვევასა;
Verse: b
უბრძანა: "ვიტყვი უშენოდ შენისა უფრო მე ვასა;
Verse: c
რათგან გწადიან, წამომყევ, დამწამებ ნურას თნევასა".
Verse: d
და @ავთანდილ ბრძანებს ლაშქართა ყოვლგნით მის თანა წვევასა.
Strophe: S1567/K1567
Verse: a
შეყარნა სპანი @არაბეთს, აღარა ხანსა ზმულია,
Verse: b
კაცი ოთხმოცი ათასი, ყველაი დაკაზმულია.
Verse: c
კაცსა და ცხენსა ემოსა აბჯარი ხვარაზმულია.
Verse: d
და არაბთა მეფე მათითა გაყრითა ნავღელ-ჭმულია.
Strophe: S1568/K1568
Verse: a
ერთმანერთისა გაყრილნი ქალნი ორნივე, დობილნი,
Verse: b
ერთმანერთისა დად-ფიცნი, სიტყვისა გამონდობილნი,
Verse: c
მკერდითა მკერდსა შეკრულნი, ყელითა გარდაჭდობილნი,
Verse: d
და ტიროდეს; მათთა მჭვრეტელთა გულნი-მცა ესხნეს წთობილნი^.
Strophe: S1569/K1569
Verse: a
მთვარე ცისკრისა ვარსკვლავსა რა თანა-შეესწოროსა,
Verse: b
ორნივე სწორად ნათობენ, მოჰშორდეს, მოეშოროსა;
Verse: c
არა თუ იგი მოჰშორდეს, მართ ცამან მოაშოროსა,
Verse: d
და მათად საჭვრეტლად მჭვრეტელმან ხამს, თავი იქედგოროსა.
Strophe: S1570/K1570
Verse: a
მათთავე სახედ, რომელსა ესენი დაუბადიან,
Verse: b
იგივე გაჰყრის, სიშორე არა თუ ნებით სწადიან,
Verse: c
ვარდსა სწებვენ და აპობენ, ტირან და ცრემლნი ჩასდიან.
Verse: d
და მათთა გამყრელთა ყოველთა სიცოცხლე არ იქადიან.
Strophe: S1571/K1571
Verse: a
@ნესტან-დარეჯან თქვა: "ნეტა-მც ყოლა არ შეგემცნებოდი^, -
Verse: b
მზისა გამყრელი გაყრითა აწ ასრე არ დავდნებოდი^.
Verse: c
ამბავსა სცნევდი, მაცნევდი, წიგნითა მეუბნებოდი,
Verse: d
და ვითა მე შენთვის დამწვარ ვარ, აგრევ შენ ჩემთვის ჭნებოდი^".
Strophe: S1572/K1572
Verse: a
@თინათინ უთხრა: "ჰე მზეო, შენთა მჭვრეტელთა ლხინებო,
Verse: b
რად-მცა გაგწირე, თუ ვითა გაყრასა მოვითმინებო!
Verse: c
ღმრთისაგან დღეთა თხოვისა ნაცვლად სიკვდილი ვინებო,
Verse: d
და აგრემცა მივი, რაზომსა ცრემლსა მე^ დავიდინებო!"
Strophe: S1573/K1573
Verse: a
კვლა აკოცეს ერთმანერთსა, გაიყარნეს იგი ქალნი;
Verse: b
ქვე დამდგომმან წამავალსა ვერ მოსწყვიდნა ყოლა თვალნი;
Verse: c
იგი იჭვრეტს უკუღმავე, ედებოდეს ამით ალნი.
Verse: d
და რომე მწადდეს, ვერ დავწერენ მე სიტყვანი ნაათალნი.
Strophe: S1574/K1574
Verse: a
@როსტან მათითა გაყრითა ხელთაგან უფრო ხელდების,
Verse: b
ათასჯერ იტყვის ვაგლახსა, არ სულთქმა უერთხელდების,
Verse: c
ცხელი სდის წყარო ცრემლისა, მართ ვითა ქვაბი ცხელდების;
Verse: d
და @ტარიელ არის დაღრეჯით, ფიფქი ნასდების, თხელდების.
Strophe: S1575/K1575
Verse: a
@ტარიელს ვარდსა დაუტყლეჟს მეფე ხვევნით და კოცებით;
Verse: b
იტყვის, თუ: "თქვენი სიახლე მიჩს აქამდისცა ოცებით;
Verse: c
რათგან მოგშორდი, დავრჩები პატიჟთა გაასოცებით,
Verse: d
და შენგან მოგვეცა სიცოცხლე შენგანვე დავიხოცებით".
Strophe: S1576/K1576
Verse: a
@ტარიელ შეჯდა, მეფისა გამყრელი, გამომსალამე;
Verse: b
სრულად ლაშქართა სდიოდა ცრემლი, მინდორთა სალამე:
Verse: c
"მზე შენ გლამისო საომრად და თავი შენ მას ალამე".
Verse: d
და უბრძანა: "თქვენთვის მტირალსა ყოლ არად მიჩნდეს სალა მე!"
Strophe: S1577/K1577
Verse: a
გაემართნეს და წავიდეს დია სპითა და ბარგითა
Verse: b
@ტარიელ, @ფრიდონ, @ავთანდილ თავითა მეტად კარგითა,
Verse: c
კაცი ოთხმოცი ათასი ჰყვა ცხენებითა ვარგითა,
Verse: d
და მივლენ სამნივე გულითა ერთმანერთისა მარგითა.
Strophe: S1578/K1578
Verse: a
სამ თვე ვლეს, - ღმერთმან მათებრი სხვა ნურა ნუ დაჰბადოსა!
Verse: b
მოეგებნიან, მტერობა ვერავინ დაიქადოსა!
Verse: c
მინდორსა შიგან სადილად გარდახდეს უდილადოსა,
Verse: d
და ვითა ჰმართებდა, პურობდეს, ღვინოსა სმიდეს, არ დოსა.
Chapter: 62
@ტარიელისაგან ინდოთ მეფის სიკვდილის ცნობა
Strophe: S1579/K1579
Verse: a
ქედსა ზედა გარდმოადგა მეტად დიდი ქარავანი,
Verse: b
კაცები და სახედრები ერთობ იყო შაოსანი;
Verse: c
გარეშემო მოეკვეცნეს უკანამო დალალანი;
Verse: d
და მეფე ბრძანებს: "მოასხითო, ჩვენ დავყოვნოთ აქა ხანი".
Strophe: S1580/K1580
Verse: a
მოასხნეს იგი ვაჭარნი და მათი უხუცესია;
Verse: b
უბრძანა: "ვინ ხართ, შავითა რად ტანი შეგიგლესია?"
Verse: c
მათ მოახსენეს: "სით მოვალთ, მუნ ასრე დანაწესია,
Verse: d
და @ინდოეთს @მისრით მოსრულთა გვივლია გზა უგრძესია".
Strophe: S1581/K1581
Verse: a
გაეხარნეს მათ ვაჭართა @ინდოეთით მომავლობა,
Verse: b
მაგრა თავი უმეცარ ყვეს, არა მისცეს ყოლა გრძნობა;
Verse: c
უცხოურად ეუბნების, მათ ვერა ქმნეს მათი ცნობა,
Verse: d
და არ ესმოდა ინდოური, არაბულად ყვეს უბნობა.
Strophe: S1582/K1582
Verse: a
უბრძანეს: "გვითხართ, ვაჭარნო, ამბავი @ინდოეთისა".
Verse: b
მათ ჰკადრეს: "ზეცით მოსრულა @ინდოეთს რისხვა ზეცისა;
Verse: c
დიდსა და წვრილსა ყველასა ცრემლი სდის მსგავსი წვეთისა,
Verse: d
და მას შიგან მყოფსა ბრძენსაცა ცნობა აქვს ვითა შეთისა".
Strophe: S1583/K1583
Verse: a
თვით მათვე მათსა ამბავსა უამბობს, არის წყლიანი:
Verse: b
"@ფარსადან, მეფე ინდოთა, იყო ხელმწიფე სვიანი,
Verse: c
მას ესვა ქალი მნათობი, მზისაცა უფრო მზიანი,
Verse: d
და კბილ-მარგალიტი, ტან-ალვა, ღაწვ-ბადახშ, ყორან-თმიანი.
Strophe: S1584/K1584
Verse: a
მას ქალსა და ამირბარსა ერთმანერთი შეუყვარდა.
Verse: b
ამირბარმან სიძე მოკლა, ხმა მეფესა დაუვარდა;
Verse: c
იგი ქალი პატარაი მამიდასა გაეზარდა,
Verse: d
და ბუქთა მისგან მონაქროლთა @ინდოეთი გარდაქარდა.
Strophe: S1585/K1585
Verse: a
მამიდაი ქაჯი იყო, გრძნეულობა იცის კარგა,
Verse: b
მით შემართა საშინელი, მზე ხმელეთსა დაუკარგა;
Verse: c
თვითცა მოკვდა უბედური, მართ საცოცხლოდ არად ვარგა;
Verse: d
და იგი ქალი დაიკარგა, ალვა მორჩი სხვაგან დარგა.
Strophe: S1586/K1586
Verse: a
ცნა ამირბარმან წავიდა ლომი მის მზისა მძებნელად,
Verse: b
იგიცა წახდა, @ინდოეთს გახდა მთვარე და მზე ბნელად;
Verse: c
ორნივე გადაიკარგნეს, მათიღა პოვნა არს ძნელად;
Verse: d
და მეფემან ბრძანა: "ჰე ღმერთო, რად ცეცხლსა მომიდებ ნელად?"
Strophe: S1587/K1587
Verse: a
მეფე გაშმაგდა მათისა უღონო-ქმნილი ძებნისა;
Verse: b
ვად შეიცვალა @ინდოეთს ხმა წინწილისა, ებნისა;
Verse: c
ცოტასა ხანსა გა-ვე-ძლო დება სახმილთა გზნებისა,
Verse: d
და აწ თვითცა მოკვდა, შეიქმნა ბოლო სრვისა და ტკებნისა".
Strophe: S1588/K1588
Verse: a
რა ვაჭარმან ესე სიტყვა თქვა, საქმენი გააკვლადნა,
Verse: b
ქალმან დიდნი დაიკივლნა, ფიცხლა თავსა მოიხადნა;
Verse: c
@ტარიელცა დაიზახნა, დაფარულნი გააცხადნა;
Verse: d
და ნარგისთაგან ნაწვიმარი ღვარი ადგა, თოვლი გადნა.
Strophe: S1589/K1589
Verse: a
მომკალ, ქალსა თავ-შიშველსა თუ მზე ვითა ეურჩოსა!
Verse: b
სული ვარდსა დავამსგავსე, თავ-მოხდილი - ყაყაჩოსა.
Verse: c
თუ ბრძენიცა მაქებარი მისი იხმობს ვირებრ "ჩოსა",
Verse: d
და ჰგავს, თუ ტყუბი მარგალიტი ზის ბროლისა ხარხაჩოსა.
Strophe: S1590/K1590
Verse: a
ქალი საბრალოდ მამასა სტირს, ბულბულისა მსგავსია,
Verse: b
თმა გაიგლიჯა, გაყარა, ღაწვი ცრემლითა ავსია,
Verse: c
ვარდი შექმნილა ზაფრანად, ლალი მართ ვითა ხავსია,
Verse: d
და მზესა ღრუბელი ეფარვის, ამად ნათელი დავსია.
Strophe: S1591/K1591
Verse: a
იხოჭს და იგლეჯს, ზახილით ტირს სიტყვა-ხაფი უარე;
Verse: b
სისხლი და ცრემლი თვალთაგან ჩამოსდის გარე უარე:
Verse: c
"მოვკვე, მამაო, მე შენთვის შვილი ყოველთა უარე,
Verse: d
და ვერა გმსახურე ასულეან, ვერცა რა შეგაგუარე.
Strophe: S1592/K1592
Verse: a
ჩემთვის ბნელ-ქმნილო მამაო, ნათელო თვალთა ჩემთაო,
Verse: b
ჩემთა რა გაცნევს ამბავთა, გულისა მონაცემთაო!
Verse: c
მზეო, რადღა გაქვს სინათლე, რადღა ანათობ თემთაო?
Verse: d
და რად არ დაიქეც, ქვეყანავ, რადღა ჰმართიხარ ზე, მთაო?"
Strophe: S1593/K1593
Verse: a
@ტარიელ მოთქვამს: "გამზრდელო, ჰა, ჰა, რა საქმე მსმენია!
Verse: b
მიკვირს, თუ მზეღა რად ნათობს, რად არა დაუჩენია?!
Verse: c
მზე მოჰკვე ყოვლთა სულ-დგმულთა, სოფელი აღარ შენია,
Verse: d
და ღმერთსა მიჰმადლე, შემინდევ, რაცა შენ ჩემგან გწყენია".
Strophe: S1594/K1594
Verse: a
კვლა უბრძანებდეს: "გვიამბეთ ამბავი დანარჩომია".
Verse: b
მათ მოახსენეს: "პატრონო, @ინდოეთს დიდი ომია,
Verse: c
მოსულა ხატათ ლაშქარი, ქალაქსა შემოსდგომია,
Verse: d
და @რამაზ არს ვინმე ხელმწიფე, მათად პატრონად მჯდომია.
Strophe: S1595/K1595
Verse: a
"ჯერთ დედოფალი ცოცხალ-ა, მკვდართაგან უფრო მკვდარია,
Verse: b
იბრძვის ინდოთა ლაშქარი, თუც იმედ-გარდამწყდარია,
Verse: c
გარეთ ციხენი წაუხვმან, ყველაი გარდამხდარია,
Verse: d
და მზენო, თქვენ შუქნი მიჰფინეთ, ჰაი, რა ავი დარია!
Strophe: S1596/K1596
Verse: a
მუნა მყოფსა ყველაკასა შეეკერა, ჩვენცა, შავი;
Verse: b
@რამაზს წინა გამოვედით, მისრულად ვთქვით ჩვენი თავი.
Verse: c
მეფე ჩვენი დიდი არის, მათ ეწადა მისი ზავი,
Verse: d
და გამოგვიშვა, წამოვედით, არა გვიყო ყოლა ავი".
Strophe: S1597/K1597
Verse: a
რა @ტარიელს ესე ესმა, მეტად ფიცხლად აიყარა,
Verse: b
ეჯი სამ დღე წასავალი ერთსა დღესა წაიარა;
Verse: c
დროშა მისი აიმართა, წინა არა აიფარა,
Verse: d
და აწ ნახეთ, თუ გოლიათი გული ვითა ამაგარა!
Chapter: 63
@ტარიელისაგან @ინდოეთს მისლვა და ხატაელთა დამორჩილება
Strophe: S1598/K1598
Verse: a
@ინდოეთს ზედა წაადგა, მუნ მთა და დიდი ქედია;
Verse: b
აჩნდა ლაშქარი უსახო, ესაკვირველა, ჰე, დია.
Verse: c
@ტარიელ ბრძანა: "მოყმენო, აწ თქვენგან რა იმედია?
Verse: d
და ადრე მოვიცლი იმათგან, ღმერთი და ჩემი ბედია!
Strophe: S1599/K1599
Verse: a
იმა ლაშქართა უნახვან კვლა ჩემნი ხრმალთა კვეთანი;
Verse: b
ერთხელ შემებნეს, დავხოცენ, შევქმენ აბჯართა ფეთანი".
Verse: c
@ავთანდილ ჰკადრა: "რად უნდან თქმანი სიტყვათა მძლეთანი?
Verse: d
და მათ ვითა მტვერთა წავიხვამთ, მიჰხვდენ ფერხითა ცვეთანი".
Strophe: S1600/K1600
Verse: a
დაეკაზმნეს საომარად, გაამაყდეს, გაჩაუქდეს,
Verse: b
ცხენთა შესხდეს უკეთესთა, სახედარნი ასუბუქდეს,
Verse: c
ერთმანერთსა აჯობინეს, მჭვრეტელთაგან არ გაუქდეს,
Verse: d
და იგი ქედი ჩაიქროლეს, ბუქისაგან უფრო ბუქდეს.
Strophe: S1601/K1601
Verse: a
წინ მავალნი დარაჯათა მათთა ზედა გარდეკიდეს;
Verse: b
@ტარიასთა გააქცივნეს, მიეწივნეს, ჩამოჰყრიდეს,
Verse: c
მოაგებნეს მხარ-დაკრულნი, მათ წინაშე მოასხმიდეს,
Verse: d
და აიზიდნეს; "ვისნი ხართო?" - ჰკითხეს, ხანსა არ დაზმიდეს.
Strophe: S1602/K1602
Verse: a
მათ მოახსენეს: "ტურფაო, ჩვენ - ცუდად დაღორებულნი,
Verse: b
@რამაზის ხელმწიფისანი აქა დარაჯად რებულნი".
Verse: c
უბრძანა: "წადით, რეგვენნო, თქვენ ჩვენგან გაფიცხებულნი,
Verse: d
და აცნობეთ თქვენსა პატრონსა: "მოვლენ გულითა ქებულნი".
Strophe: S1603/K1603
Verse: a
უთხარით: "ბრძანებს @ტარიელ, მეფე ლაღი და ჯანია,
Verse: b
იგი ხელმწიფე მაღალი, მებრძოლთა მემაჯანია:
Verse: c
ჩემსა ამბავსა გაცნევენ თქვენნივე დარაჯანია,
Verse: d
და შიში ვერ გიხსნის სიკვდილსა, ცუდნიღა დაღრეჯანია!
Strophe: S1604/K1604
Verse: a
დია დიდთა დამაჯნება უშმაგომან ვით გააგო!
Verse: b
@ინდოეთსა ვით მოადეგ, შმაგთაგანცა უფრო შმაგო?
Verse: c
აჰა, მოველ იგი ცეცხლი, რომე სრულად ამოგდაგო,
Verse: d
და ხრმალი ჩემი მოლესული შენს ტანზედა დავაბლაგო.
Strophe: S1605/K1605
Verse: a
აწ დაემზადე, მოპარვა მე შენი არა მწადიან;
Verse: b
შემები, რაზმი დააწყევ, პირველვე გამიცხადიან;
Verse: c
პირ-ბოზო, ჩემი მორევნა რა დია დაგიქადიან?!
Verse: d
და მე ჩაბალახად გახმარებ, რაცა გიმუზარადიან".
Strophe: S1606/K1606
Verse: a
დარაჯანი წავიდეს და ერთმანერთსა მიუსწრობდეს.
Verse: b
@რამაზს ჰკადრეს ყველაკაი, დამალვასა ვერა სთმობდეს:
Verse: c
"მოვიდაო ინდოთ მეფე, ლაშქარნიცა კარგნი ჰყმობდეს,
Verse: d
და ვინცა ვითა გარდეხვეწოს, იგი ერთი ორთა სჯობდეს!"
Strophe: S1607/K1607
Verse: a
ინდოთა დროშა @ტარიელს აქვს და ალამი უბია,
Verse: b
დროშა არაბთა მეფისა მას თანა შენატყუბია;
Verse: c
არაბთა იცის ყველამან, მათი აბჯარი შუბია;
Verse: d
და @ფრიდონ - მზე მოყმე, რომელმან შექმნა სისხლისა გუბია.
Strophe: S1608/K1608
Verse: a
ცოტაი წავლეს, გამოჩნდეს ხუთასნი ცხენოსანანი;
Verse: b
შეტევებასა ჰლამოდეს ყმანი არაბთა თანანი;
Verse: c
@ტარიელ ეტყვის: "ნუ იქმთო", მისცა სიტყვისა ნანანი;
Verse: d
და მოვიდეს, აჩნდა უაბჯროდ, არცა თუ ჰქონდეს დანანი.
Strophe: S1609/K1609
Verse: a
ცხენის ფერხთა მოეხვია, მუხლ-მოყრილი შეეხვეწა,
Verse: b
მოახსენა: " შემიბრალე, მისსა ძალსა, ვინცა გხვეწა!
Verse: c
ნუ დამარჩენ, ნუ მაცოცხლებ და წამიღონ მკვდარი მე, წა-!
Verse: d
და გული თქვენი სასაკუთრო ბედმან ასრე დამილეწა.
Strophe: S1610/K1610
Verse: a
დაიკარგენით, წახვედით თქვენ, წელნი მეათენია,
Verse: b
გახდეს მფრინველნი უმეფოდ, არწივსა მოსტყდეს ფრთენია;
Verse: c
ამად შევმართენ საქმენი ჩემნი საკამათენია,
Verse: d
და ადრე გამიტყდა სოფელი, მართ ვითა კაბათენია.
Strophe: S1611/K1611
Verse: a
ვიაჯი, მომკალ მე ხოლმე, ყველაი ჩემი ბრალია;
Verse: b
მერმე ხუთასი ვაზირი მყავს აქათ წაუვალია,
Verse: c
თავები დასჭერ, ადინე სისხლი, მართ ვითა ღვარია,
Verse: d
და სპა უბრალოა, ნუ დაჰხოც, ვტირ ამად გულ-მდუღარია".
Strophe: S1612/K1612
Verse: a
ყოვლთა მისცეს ზენაარი, მიუყარნეს მუხლნი წინა:
Verse: b
"ნუ დაგვხოცო, მისსა ძალსა, ვინცა აგრე დაგარჩინა!"
Verse: c
@ტარიელ დგას დაყმუნვებით, @რამაზ წინა მოეფინა.
Verse: d
და ღმერთი ალხენს მონანულთა, არ შეუნდობს კაცი ვინა!
Strophe: S1613/K1613
Verse: a
კაცი ცრემლითა შეინდობს, თუ ცოდვა მის თანაც არსა.
Verse: b
ვით ნინეველნი, ისხემდეს თავსა მტვერსა და ნაცარსა,
Verse: c
ამით დაეხსნეს რისხვასა, ზეცით მოსრულსა ნაცარსა.
Verse: d
და წაღმავე წაგრეხს სოფელი კვლა მისგან უკუნაცარსა.
Strophe: S1614/K1614
Verse: a
ბრძენთა ვინმე მოსწავლემან საკითხავი ესე ვპოვნე:
Verse: b
"ესეაო მამაცისა მეტის-მეტი სიგულოვნე:
Verse: c
ოდეს მტერსა მოერიო, ნუღარ მოჰკლავ, დაიყოვნე;
Verse: d
და გინდეს სრული მამაცობა, ესე სიტყვა დაიხსოვნე".
Strophe: S1615/K1615
Verse: a
@ტარიელ მოტკბა, ღმრთისავე მსგავსად იგ წაღმართულია:
Verse: b
"აღარ დაგხოცო", უბრძანა, - ძლეული შიშმან თუ ლია, -
Verse: c
წაღმავე წაგრეხს საქმესა, რაცა უკუღმა სთულია;
Verse: d
და "ნაქმარი მრუდი ყველაი აწ ჩემგან გამართულია".
Strophe: S1616/K1616
Verse: a
თაყვანის-სცეს და დალოცეს, ყოვლთა ხმა ერთად იერეს,
Verse: b
ღმერთსა შეჰვედრეს ზახილით, სვე მათი გააძლიერეს,
Verse: c
თავები დახსნეს სიკვდილსა, სიცოცხლე ამით მიერეს.
Verse: d
და @ტარიას ხრმალნი ვერ გაძღეს, ჯერთ ხორცი მოიმშიერეს.
Strophe: S1617/K1617
Verse: a
@ტარიას ნახვად მოსრული მუშთარი ახლოს მჭვრეტია;
Verse: b
რისხვისა ცეცხლი @ტარიელს სიტკბოთა დაუშრეტია;
Verse: c
მოვიდეს, ნახეს: @რამაზის ლაშქარი ძლივღა ეტია;
Verse: d
და @ინდოეთს ზეცით სინათლე ჩადგა, მართ ვითა სვეტია.
Strophe: S1618/K1618
Verse: a
ერთი კაცი მახარობლად მათ ლაშქართა მიუვიდა:
Verse: b
"არ დაგხოცსო, შეგიწყალნა", - ყველაკაი დალოცვიდა;
Verse: c
ბუკსა ჰკრეს და იხარებდეს, ყველა ამას მოზრახვიდა:
Verse: d
და "მოვიდაო იგი მოყმე, რომე ერთი ბევრსა სრვიდა".
Strophe: S1619/K1619
Verse: a
მოეგებნიან @ტარიელს, შორი-შორ უსალამიან;
Verse: b
შიგანთა დროშა ინდოთა მათად ცნეს, იალამიან.
Verse: c
ვერ გამოენდვნეს ინდონი, თქვეს, თუ: "ღალატსა ლამიან", -
Verse: d
და არ მოელოდეს @ტარიელს, მით ცრემლი დაილამიან.
Strophe: S1620/K1620
Verse: a
@ტარიელ მიდგა, უყივლა: "მე მოველ, მეფე თქვენიო,
Verse: b
თანა მყავს ჩემი მნათობი, პირი ელვათა მფენიო,
Verse: c
ჩვენ მოგვცა მაღლით მაღალმან წყალობა მისი ზენიო,
Verse: d
და გამოდით, თქვენი სიშორე არს ჩემგან მოუთმენიო".
Strophe: S1621/K1621
Verse: a
მაშინღა იცნეს @ტარიელ, მათგან მი და მო სრბანია,
Verse: b
სრულად ნათლითა აივსო ზღუდე და ბანის-ბანია;
Verse: c
ხმა-მაღლად ხმობდეს, იზახდეს: "მოგვშორდეს სალმობანია,
Verse: d
და აქამდის რისხვა-მაღალმან აწ მოგვცნა წყალობანია".
Strophe: S1622/K1622
Verse: a
კარნი გაახვნეს, გამოჩნდეს, მოიხვნეს მათ კლიტენია;
Verse: b
ერთობ ფლასითა მოსილნი უმზერდეს მუნ მჭვრეტენია;
Verse: c
ტირან ორნივე ქალ-ყმანი, ვარდისა ბაღსა ტენია,
Verse: d
და ზახილით თავსა იცემდეს, ყორნის ფრთა ბროლსა სტენია.
Strophe: S1623/K1623
Verse: a
ვითა გამზრდელსა ჰმართებდა, გაზრდილი აგრე ხელია;
Verse: b
რომე სდის ცრემლი თვალთაგან, ცეცხლთაგან უფრო ცხელია;
Verse: c
თავსა იცემდეს, იზახდეს, ტირს მეტად გულ-ფიცხელია.
Verse: d
და გიშრისა ტევრსა მოჰფოცხდა ბროლისა საფოცხელია.
Strophe: S1624/K1624
Verse: a
რა ნახნა ხასნი, ვაზირნი ფლასითა დამოსილნია,
Verse: b
კვლა დაიზახნა @ტარიელ უფროსნი დანაკივლნია;
Verse: c
სისხლი და ცრემლი თვალთაგან სდის და მიწყობით მილნია.
Verse: d
და მოვიდეს, ყელსა მოეჭდვნეს, ვითა ძმანი და შვილნია.
Strophe: S1625/K1625
Verse: a
დიდებულნი მოეხვივნეს, მოუზრუნვეს მათ ცოლ-ქმართა;
Verse: b
ქალი დაბნდა, მამისათვის ტირილიცა ვერ შემართა,
Verse: c
ვარდსა რტონი ჩამოსცვივდეს, ზე ვერავინ წამომართა,
Verse: d
და მუნა კაცთა ვერ ჰნახვიდი გაცინებით მოღიმართა.
Strophe: S1626/K1626
Verse: a
დედოფალი გამოჭრილი მოვიდოდა მათად ნახვად,
Verse: b
უბრძანებდა: "რად ვინ სტირთო, - ესე ჰქონდა წყრომა-ზრახვად, -
Verse: c
ღმერთმან რისხვა მოაქცია წყალობისა გამოსახვად,
Verse: d
და გვმართებს, რომე მადლი მივსცეთ, აღარა გვცალს გლოვა-ახვად".
Strophe: S1627/K1627
Verse: a
@ტარიელ ზედა მოიჭდო მხურვალთა ცრემლთა მდენელმან;
Verse: b
იტყვის, თუ: "ცეცხლი დამევსო ცხელი, აწ დამწვა მე ნელმან;
Verse: c
დადუმდი, სული დაიღე ჩემგან ამისმან მსმენელმან,
Verse: d
და თქვენი სიცოცხლე მალხინა ღმერთმან, ობოლთა მლხენელმან".
Strophe: S1628/K1628
Verse: a
ქალმან დედასა შესტირნა: "ჰაი მე, რა ვქმნა, დედაო!
Verse: b
წითელ-ყვითლითა დაგაგდე, აწ შაოსანსა გხედაო,
Verse: c
მამამან ტახტი დაცალა, აღარსადა ზის ზედაო!"
Verse: d
და დედამან ცრემლნი მოსწურნა: "ნუ სტირ, დადუმდი, ბედ-აო".
Strophe: S1629/K1629
Verse: a
გარდაუკოცნა პირი და ბაგეთა ვარდი თხელები,
Verse: b
ვარდსა დაუტყლეჟს ბაგითა, გახდა ალვისა მთხელები,
Verse: c
@ნესტანჯარს ეტყვის: "რადღა ვთქვათ სიტყვები ბედით ხელები?
Verse: d
და ჩვენ ყოვლთა გვმართებს ნეტარძი ათასი, არ ერთხელები".
Strophe: S1630/K1630
Verse: a
რა გარდახდა მცირე ხანი, ჟამი იქმნა გარდასრულად,
Verse: b
დიდებულნი ეთაყვანნეს, ერთობილნი ადგეს სრულად;
Verse: c
იგი მზენი მიეგებნეს, მოეხვივნეს გულის-გულად.
Verse: d
და აკოცეს და მოიკითხეს თავის-თავის, თვითეულად.
Strophe: S1631/K1631
Verse: a
@ავთანდილ და @ფრიდონ ჰკადრეს დედოფალსა მიმტკივნება;
Verse: b
@ტარიელ თქვა: "დედოფალო, გჭირს ამათი არა-მცნება,
Verse: c
ესენია მხსნელნი ჩვენნი, აწ არა გვცალს გრძლად უბნება,
Verse: d
და ამათგან გვაქვს ჩვენ ორთავე სიცოცხლისა მოპოვნება".
Strophe: S1632/K1632
Verse: a
ადგეს და ქალაქს შევიდეს, თვით გარდახდეს სრასა მათსა;
Verse: b
ერთსა ბრძანებს დედოფალი, მართ სიტყვასა ვითამ ათსა:
Verse: c
"ღმერთმან მოსრნა მტერნი ჩვენნი, ვერ დაგვცემენ ყოლ შამათსა,
Verse: d
და ამად შევიქმ სიხარულსა მართ გულისა საკამათსა".
Strophe: S1633/K1633
Verse: a
უბრძანა: "გლოვა გახსენით, ქოს-წინწილასა ჰკარითო,
Verse: b
დიდი ზათქი და ზეიმი გავიდეს ჩვენით კარითო;
Verse: c
ნახლები თქვენი ოქროსა სარტყლითა მოიკარითო,
Verse: d
და იცინოდით და იმღერდით, ნუ ცრემლი აწანწკარითო".
Chapter: 64
ქორწილი @ტარიელისა და @ნესტან-დარეჯანისა
Strophe: S1634/K1634
Verse: a
დედოფალმან მათ ცოლ-ქმართა თვითო ხელი დაუჭირა,
Verse: b
ზედა ტახტსა მეფისასა ერთგან დასხმა გაუპირა,
Verse: c
მოიშორვა კაეშანი, გული მდედრი აქვიტკირა,
Verse: d
და გლოვა ცვალა სიხარულად, აღარავინ აატირა.
Strophe: S1635/K1635
Verse: a
დედოფალმან შეიმოსა, შავი ძაძა აიხადა,
Verse: b
დიდებულთა შესამოსი მხიარული დაუმზადა,
Verse: c
ყველაკაი დამოსა და საბოძვარი უდიადა,
Verse: d
და ბრძანა: "ჭირი დავივიწყოთ, რათგან ლხინი დაგვებადა".
Strophe: S1636/K1636
Verse: a
ტახტსა ზედა ერთგან მსხდომნი @ტარიელ და ცოლი მისი
Verse: b
ერთმანერთსა შეჰფერობდეს, ქალი ყმისა შესატყვისი;
Verse: c
გონება და ანუ ენა გამოთქმიდა ვითა ვისი!
Verse: d
და ვინმცა ჰგვანდა ხორციელი სოფელს შვილი ადამისი!
Strophe: S1637/K1637
Verse: a
@ტარიელს და ცოლსა მისსა მიჰხვდა მათი საწადელი -
Verse: b
შვიდი ტახტი სახელმწიფო, საშვებელი გაუცდელი.
Verse: c
მათ პატიჟთა დაავიწყებს ლხინი ესე აწინდელი,
Verse: d
და ყოლა ლხინთა ვერ იამებს კაცი ჭირთა გარდუხდელი.
Strophe: S1638/K1638
Verse: a
თვით ორნივე ერთგან მსხდომნი ჰნახნეთ, მზეცა ვერა სჯობდეს;
Verse: b
ბუკსა ჰკრეს და მეფედ დასვეს, ქოსნი ხმათა დაატკბობდეს;
Verse: c
მისცა კლიტე საჭურჭლეთა, თავთა მათთა მიანდობდეს.
Verse: d
და "ესეაო მეფე ჩვენი", - იზახდიან, ამას ხმობდეს.
Strophe: S1639/K1639
Verse: a
@ავთანდილ და @ფრიდონისთვის ორნი ტახტნი დაამზადნეს,
Verse: b
ზედა დასხდეს ხელმწიფურად, დიდებანი უდიადნეს;
Verse: c
ღმერთმან სხვანი ხორციელნი მათებრნიღა რად დაბადნეს!
Verse: d
და ამბობდიან ჭირთა მათთა, ყველაკასა გაუცხადნეს.
Strophe: S1640/K1640
Verse: a
სმა, პურობა, გახარება ქმნეს, ჯალაბი გაადიდეს;
Verse: b
ვითარიცა ქორწილობა ხამს, ეგეთსა გარდიხდიდეს.
Verse: c
მათ ოთხთავე თავის-თავის ძღვენსა სწორად მიართმიდეს,
Verse: d
და გლახაკთათვის საბოძვარსა საჭურჭლესა ერთგან ჰყრიდეს.
Strophe: S1641/K1641
Verse: a
დედოფალმან ეგრე ბრძანა: "ობოლ-ქვრივნი მოასხენით,
Verse: b
ყველაკაი დაამდიდრეთ, საბოძვრითა აავსენით";
Verse: c
თვით უბოძა უსაზომო, რომ არ ითქმის კაცთა ენით:
Verse: d
და "ულოცეთო დღეგრძელობა, ესე ღმერთსა შეჰვედრენით".
Strophe: S1642/K1642
Verse: a
@ტარიელ თქვა: "დედოფალო, გკადრებ ერთსა მოსახსენსა:
Verse: b
შეიწყალე @რამაზ მეფე, მიავალე ღმერთსა შენსა!
Verse: c
ვნახე, მეტად შემებრალნეს, შეუშინდა ხრმალსა ჩვენსა.
Verse: d
და ღმერთი ალხენს მონანულსა, მოცთომილსა, ცრემლ-ნადენსა".
Strophe: S1643/K1643
Verse: a
დედოფალმან ლმობიერად "შევუნდობო", ესე ბრძანა;
Verse: b
მოიყვანა @რამაზ მეფე, ხელმწიფეთა ათაყვანა;
Verse: c
ყოვლით კერძო მომღერალთა ხმები გაეთანისთანა, -
Verse: d
და ჭირთა მათგან გარდახდილთა ესე ლხინი შეაგვანა.
Strophe: S1644/K1644
Verse: a
ოქრო, თვალი, მარგალიტი, შვენიერი სანახავად,
Verse: b
ყოვლგან იდვის ვითა გორი, მოდის ველთა მოსარწყავად;
Verse: c
ვისცა სწადდის, ალაფობდის, წაიღიან უკითხავად,
Verse: d
და მანდატური არვის სცვიდის, ბოლოს ვინ ჯდის, ანუ თავად.
Strophe: S1645/K1645
Verse: a
@ავთანდილ და @ფრიდონისთა სპათა ეტყვის მეფე დიდი:
Verse: b
"სტუმარნი ხართ, შოებისა სირცხვილი და ნუ გაქვს რიდი!"
Verse: c
თვითოს კაცსა თვითო ჯორი მარგალიტი ანაკიდი -
Verse: d
და ესე მისცა საბოძვარი, სხვას ყველასა ვერ დავსთვლიდი.
Strophe: S1646/K1646
Verse: a
@ავთანდილ და @ფრიდონისთვის საბოძვარსა ვინ დასთვალავს!
Verse: b
ვერ გამოთქვამს სიმრავლესა ენა, ამად თავსა კრძალავს!
Verse: c
რაცა ედვა, უკეთესსა დედოფალი არ დაჰმალავს,
Verse: d
და მათ უხმობდა მხსნელად მათად, ტკბილად უჭვრეტს, არა ჰლალავს.
Strophe: S1647/K1647
Verse: a
სრულნი ინდონი @ავთანდილს და @ფრიდონს მწედ ხადოდიან:
Verse: b
"თქვენგან გვჭირს კარგი ყველაი", - მართ ამას მოიტყოდიან,
Verse: c
ვითა პატრონსა სჭვრეტდიან, რაც სწადდის, მას იქმოდიან,
Verse: d
და სადარბაზებლად^ ნიადაგ მათ წინა მოვიდოდიან.
Strophe: S1648/K1648
Verse: a
@ტარიელ @რამაზ მეფესა უბოძა საბოძვარია
Verse: b
უბრძანა: "ხარკსა მოგვცემდი, მართ ვითა შენი გვარია".
Verse: c
მან თაყვანის-სცა, პირსა ქვე მიწამდის დამდებარია,
Verse: d
და წავიდა მისი მლოცველი, არ ომთა მომკვეხარია
Strophe: S1649/K1649
Verse: a
ინდოთ მეფე უბრძანებდა @ასმათს, მისსა შეკვდომილსა:
Verse: b
"რაცა შენ ჰქმენ, არ უქმნია არ გამზრდელსა, არცა ზრდილსა;
Verse: c
აწ @ინდოეთს სამეფოსა მეშვიდესა, - ერთსა წილსა, -
Verse: d
და ზედა დაგსვამ; შენი იყოს, გვმსახურებდი ტკბილი ტკბილსა.
Strophe: S1650/K1650
Verse: a
ვინცა გწადდეს, ქმრად შეირთე, სამეფოსა ეპატრონე;
Verse: b
მუნიდაღმა გვმსასურებდი, თავი შენი დაგვამონე!"
Verse: c
@ასმათ ფერხნი გარდუკოცნა: "შენგან-აო ჩემი ღონე,
Verse: d
და მონობისა უკეთესი რამც ვიშოვნე, რამც ვიქონე?"
Strophe: S1651/K1651
Verse: a
მოახსენა: "ხელმწიფეო, ვიკადრებ და ნუ გასწყრები:
Verse: b
თუ ხმელეთი სრულად მქონდეს, ვერცა მაშინ გაგეყრები,
Verse: c
მე მეყოფა შუქი თქვენი, ვარ მზის ეტლთა შენასწრები,
Verse: d
და ვერ გავსწირავ ჩემგან ზრდილსა, არცა სხვაგან ვიარები".
Strophe: S1652/K1652
Verse: a
კვლაცა უბრძანა @ტარიელ: "კმარს შენი ჭირთ ნახულები,
Verse: b
გვახსოვან შენნი ჩვენზედა თვალნი ცრემლ-ნაფახულები;
Verse: c
სჯობს, მოისმინო ნათქვამი, ჰქმნა ჩემგან გაზრახულები,
Verse: d
და ბოროტი სცვალო კეთილად, გყვენ სპანი ხრმალ-მახულები".
Strophe: S1653/K1653
Verse: a
დაჰმორჩილდა, მოახსენა: "ჭირთა ჟამი ერთხელია".
Verse: b
მოიყვანეს კარგი მოყმე, გონიერი, არ ხელია;
Verse: c
@ასმათ მისცეს, მიუძღვების, დაუჭირა სახელია,
Verse: d
და იგი კაცი გაადიდეს, აქვს მეფობის სახელია.
Strophe: S1654/K1654
Verse: a
ერთგან სამთავე ძმობილთა დაყვნეს ცოტანი დღენია;
Verse: b
თამაშობდიან, უსახო მიუდიოდის ძღვენია:
Verse: c
რა მარგალიტი ღარიბი, რა უკეთესი ცხენია!
Verse: d
და მაგრა @ავთანდილს სურვილმან დაღრეჯა დააჩენია.
Strophe: S1655/K1655
Verse: a
@ტარიელ ცნა, ამა ყმასა ცოლისათვის მოესურვა.
Verse: b
უბრძანებდა: "გული შენი, განაღამცა მომემდურვა;
Verse: c
აწ ვაგლახ მე, ჭირი შენი გონებამან შვიდით ურვა,
Verse: d
და მოგშორდები, საწუთრომან ლხინი ასრე^ დამიშურვა".
Strophe: S1656/K1656
Verse: a
კვლა @ფრიდონცა დაეთხოვა: "წავიდეო სახლსა ჩემსა,
Verse: b
ზედას-ზედა დავსტკებნიდე დარბაზსა და ამა თემსა;
Verse: c
სამსახურსა მიბრძანებდი, უხუცესი ვითა მრწემსა,
Verse: d
და თქვენთვის ასრე მომსურდების, წყაროსათვის ვით ირემსა".
Strophe: S1657/K1657
Verse: a
მასცა უბოძა ფარმანი: "წა, სახლი მოიარეო,
Verse: b
მე ნუ გამწირავ, მნახევდი^, ადრე მობრუნდი გარეო".
Verse: c
@ავთანდილს უთხრა: "უშენოდ რა-მცაღა გავიხარეო?
Verse: d
და რათგან ისწრაფი, ნუ გაგვა. მიგელის ლომსა მთვარეო!"
Strophe: S1658/K1658
Verse: a
@როსტანისთვის წაატანა ძღვნად ტურფები ჯუბაჩები,
Verse: b
კვლა ჭურჭელი თვალთა თლილთა, არ კოვზები, არ ჩამჩები:
Verse: c
"ჩემ მაგიერ მიუტანე, წაო, ნურას მეურჩები".
Verse: d
და @ავთანდილ თქვა: "არა ვიცი, მე უშენოდ ვით დავრჩები!"
Strophe: S1659/K1659
Verse: a
ქალსა ქალმან გაუგზავნა ყაბაჩა და ერთი რიდე,
Verse: b
რომე ჩაცმა-დაბურვასა ვინ-მც ღირს იყო მათგან კიდე!
Verse: c
ერთი თვალი - წამღებელსა, ვერა თქვას, თუ: "ცუდად ვზიდე", -
Verse: d
და ღამე მზეებრ გაანათლის, ჩნდის, სადაცა შეჰხედვიდე.
Strophe: S1660/K1660
Verse: a
@ავთანდილ შეჯდა, წავიდა, @ტარიას გაესალამა;
Verse: b
იგი ორნივე გაყრისა დაწვნა ცეცხლისა ალამა;
Verse: c
სრულად ინდონი მისტირან, ცრემლმან მინდორი დალამა;
Verse: d
და @ავთანდილ იტყვის: "მომკლაო სოფლისა მე სამსალამა".
Strophe: S1661/K1661
Verse: a
ერთგან @ფრიდონ და @ავთანდილ იარნეს დღენი მცირენი;
Verse: b
გზამან გაყარნა, წავიდეს თავის-თავ ანატირენი;
Verse: c
კარგად მოუხდეს მათ მათნი საქმენი დანაპირენი;
Verse: d
და @ავთანდილ მიხდა @არაბეთს, ნახნა არ ცუდნი ჭირენი.
Strophe: S1662/K1662
Verse: a
გამოეგებნეს არაბნი, სამეფო დააშვენა მან;
Verse: b
ნახა მზე მისი, მიჰრიდა მისთა სურვილთა წყენამან;
Verse: c
მას თანა ტახტსა და-ვე-ჯდა, ალხინა მჭვრეტთა ლხენამან,
Verse: d
და გაახელმწიფა გვირგვინი ზეცით მოსრულმან ზენამან.
Strophe: S1663/K1663
Verse: a
მათ სამთავე ხელმწიფეთა ერთმანერთი არა სძულდეს,
Verse: b
ერთმანერთსა ჰნახვიდიან, საწადელნი გაუსრულდეს,
Verse: c
ბრძანებისა შემცილენი მათთა ხრმალთა და-ვე-წყლულდეს,
Verse: d
და მოიმატნეს სამეფონი, გახელმწიფდეს, გამორჭმულდეს.
Strophe: S1664/K1664
Verse: a
ყოვლთა სწორად წყალობასა ვითა თოვლსა მოათოვდეს,
Verse: b
ობოლ-ქვრივნი დაამდიდრნეს და გლახაკნი არ ითხოვდეს,
Verse: c
ავთა მქმნელნი დააშინნეს, კრავნი ცხვართა^ ვერა სწოვდეს^,
Verse: d
და შიგან მათთა საბრძანისთა თხა და მგელი ერთგან სძოვდეს.
Strophe: S1665/K1665
Verse: a
გასრულდა მათი ამბავი ვითა სიზმარი ღამისა.
Verse: b
გარდახდეს, გავლეს სოფელი, - ნახეთ სიმუხთლე ჟამისა!-
Verse: c
ვის გრძლად ჰგონია, მისთვისცა არის ერთისა წამისა.
Verse: d
და ვწერ ვინმე მესხი მელექსე მე @რუსთველისად ამისა.
Strophe: S1666/K1666
Verse: a
ქართველთა ღმრთისა @დავითის, ვის მზე მსახურებს სარებლად,
Verse: b
ესე ამბავი გავლექსე მე მათად მოსახმარებლად,
Verse: c
ვინ არის აღმოსავლეთით დასავლეთს ზართა მარებლად,
Verse: d
და ორგულთა მათთა დამწველად, ერთგულთა გამახარებლად.
Strophe: S1667/K1667
Verse: a
@დავითის ქმნანი ვითა ვთქვნე სიჩალხე-სიხაფეთანი!
Verse: b
ესე ამბავნი უცხონი, უცხოთა ხელმწიფეთანი,
Verse: c
პირველ ზნენი და საქმენი, ქებანი მათ მეფეთანი,
Verse: d
და ვპოვენ და ლექსად გარდავთქვენ, ამითა ვილაყფეთანი.
Strophe: S1668/K1668
Verse: a
ესე ასეთი სოფელი, არვისგან მისანდობელი,
Verse: b
წამია კაცთა თვალისა და წამწამისა მსწრობელი!
Verse: c
რასა ვინ ეძებთ, რას აქმნევთ? ბედია მაყივნებელი,
Verse: d
და ვის არ შეუცვლის, კარგია, ორისავ იყოს მხლებელი.
Strophe: S1669/K1669
Verse: a
@ამირან @დარეჯანის ძე @მოსეს უქია @ხონელსა,
Verse: b
@აბდულ-მესია - @შავთელსა, ლექსი მას უქეს რომელსა,
Verse: c
@დილარგეთ - @სარგის თმოგველსა, მას ენა-დაუშრომელსა,
Verse: d
და @ტარიელ - მისსა @რუსთველსა, მისთვის ცრემლ-შეუშრომელსა.
Copyright Jost Gippert
Frankfurt a/M 1999. No parts of this document may be republished in any form
without prior permission by the copyright holder.