TITUS

Author: Rust. 

Šota Rustaveli

Text: Vepx. 

Vepxisṭq̇aosani

The Old Georgian Poem
on The Knight in The Panther's Skin


On the basis of the editions by
Aḳaḳi Šaniʒe (S),
Tbilisi 1975
and
A. Baramiʒe / Ḳ. Ḳeḳeliʒe / A. Šaniʒe (K),
Tbilisi 1957
edited by Jost Gippert and Vaxṭang Imnaišvili,
Frankfurt a/M, 31.1.1996;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 5.11.1997 / 13.10.1998 / 1.9.1999




Chapter: 1 
   დასაწყისი




Strophe: S1/K1 

Verse: a 
       რომელმან შექმნა სამყარო   ძალითა მით ძლიერითა,

Verse: b 
       ზეგარდმოთ არსნი სულითა   ყვნა ზეცით მონაბერითა,

Verse: c 
       ჩვენ, კაცთა, მოგვცა ქვეყანა,   გვაქვს უთვალავი^ ფერითა,

Verse: d 
    და   მისგან არს ყოვლი ხელმწიფე   სახითა მის მიერითა.


Strophe: S2/K2 

Verse: a 
       ჰე, ღმერთო ერთო, შენ შეჰქმენ   სახე ყოვლისა ტანისა,

Verse: b 
       შენ დამიფარე, ძლევა მეც   დათრგუნვად მე სატანისა,

Verse: c 
       მომეც მიჯნურთა სურვილი,   სიკვდიდმდე გასატანისა,

Verse: d 
    და   ცოდვათა შესუბუქება,   მუნ თანა წასატანისა.


Strophe: S3/K3 

Verse: a 
       ვის ჰშვენის, - ლომსა, - ხმარება   შუბისა, ფარ-შიმშერისა,

Verse: b 
       - მეფისა მზის @თამარისა,   ღაწვ-ბადახშ, თმა-გიშერისა, -

Verse: c 
       მას, არა ვიცი, შევჰკადრო   შესხმა ხოტბისა, შე-, რისა,

Verse: d 
    და   მისთა მჭვრეტელთა ყანდისა   მირთმა ხამს მართ, მი-, შერისა.


Strophe: S4/K4 

Verse: a 
       @თამარს ვაქებდეთ მეფესა   სისხლისა ცრემლ-დათხეული,

Verse: b 
       ვთქვენი ქებანი ვისნი მე   არ-ავად გამორჩეული.

Verse: c 
       მელნად ვიხმარე გიშრის ტბა   და კალმად მე ნა რხეული,

Verse: d 
    და   ვინცა ისმინოს, დაესვას   ლახვარი გულსა ხეული.


Strophe: S5/K5 

Verse: a 
       მიბრძანეს მათად საქებრად   თქმა ლექსებისა ტკბილისა,

Verse: b 
       ქება წარბთა და წამწამთა,   თმათა და ბაგე-კბილისა,

Verse: c 
       ბროლ-ბადახშისა თლილისა,   მის მიჯრით მიწყობილისა.

Verse: d 
    და   გასტეხს ქვასაცა მაგარსა   გვრდემლი ტყვიისა ლბილისა.


Strophe: S6/K6 

Verse: a 
       აწ ენა მინდა გამოთქმად,   გული და ხელოვანება, -

Verse: b 
       ძალი მომეც და შეწევნა   შენგნით მაქვს, მივსცე გონება;

Verse: c 
       მით შევეწივნეთ @ტარიელს,   ტურფადცა უნდა ხსენება,

Verse: d 
    და   მათ სამთა გმირთა მნათობთა   სჭირს ერთმანერთის მონება.


Strophe: S7/K7 

Verse: a 
       მო, დავსხდეთ, @ტარიელისთვის   ცრემლი გვდის შეუშრობილი;

Verse: b 
       მისებრი მართ დაბადებით   ვინმცა ყოფილა შობილი!

Verse: c 
       დავჯე, @რუსთველმან გავლექსე,   მისთვის გულს ლახვარ-სობილი,

Verse: d 
    და   აქამდის ამბვად ნათქვამი,   აწ მარგალიტი წყობილი.


Strophe: S8/K8 

Verse: a 
       მე, @რუსთველი ხელობითა,   ვიქმ საქმესა ამა დარი:

Verse: b 
       ვის ჰმორჩილობს ჯარი სპათა,   მისთვის ვხელობ, მისთვის მკვდარი;

Verse: c 
       დავუძლურდი, მიჯნურთათვის   კვლა წამალი არსით არი,

Verse: d 
    და   ანუ მომცეს განკურნება,   ანუ მიწა მე სამარი.


Strophe: S9/K9 

Verse: a 
       ესე ამბავი სპარსული,   ქართულად ნათარგმანები,

Verse: b 
       ვით მარგალიტი ობოლი,   ხელით-ხელ საგოგმანები,

Verse: c 
       ვპოვე და ლექსად გარდავთქვი,   საქმე ვქმენ საჭოჭმანები,

Verse: d 
    და   ჩემმან ხელ-მქმნელმან დამმართოს^   ლაღმან და ლამაზმან ნები.


Strophe: S10/K10 

Verse: a 
       თვალთა, მისგან უნათლოთა,   ენატრამცა ახლად ჩენა;

Verse: b 
       აჰა, გული გამიჯნურდა,   მიჰხვდომია ველთა რბენა!

Verse: c 
       მიაჯეთ ვინ, ხორცთა დაწვა კმარის,   მისცეს სულთა ლხენა.

Verse: d 
    და   სამთა ფერთა საქებელთა   ლამის ლექსთა უნდა ვლენა.


Strophe: S11/K11 

Verse: a 
       რაცა ვის რა ბედმან მისცეს,   დასჯერდეს და მას უბნობდეს:

Verse: b 
       მუშა მიწყივ მუშაკობდეს,   მეომარი გულოვნობდეს;

Verse: c 
       კვლა მიჯნურსა მიჯნურობა   უყვარდეს და გამოსცნობდეს,

Verse: d 
    და   არცა ვისგან დაიწუნოს,   არცა სხვასა უწუნობდეს.


Strophe: S12/K12 

Verse: a 
       შაირობა პირველადვე   სიბრძნისაა ერთი დარგი,

Verse: b 
       - საღმრთო, საღმრთოდ გასაგონი,   მსმენელთათვის დიდი მარგი,

Verse: c 
       კვლა აქაცა ეამების,   ვინცა ისმენს კაცი ვარგი;

Verse: d 
    და   გრძელი სიტყვა მოკლედ ითქმის,   შაირია ამად კარგი.


Strophe: S13/K13 

Verse: a 
       ვითა ცხენსა შარა გრძელი და   გამოსცდის დიდი რბევა,

Verse: b 
       მობურთალსა - მოედანი,   მართლად ცემა, მარჯვედ ქნევა,

Verse: c 
       მართ აგრევე მელექსესა -   საუბართა ტკბილთა ფრქვევა.

Verse: d 
    და   რა მისჭირდეს საუბარი   და დაუწყოს ლექსმან ლევა,


Strophe: S14/K14 

Verse: a 
       მაშინღა ნახეთ მელექსე   და მისი მოშაირობა,

Verse: b 
       რა ვეღარ მიჰხვდეს ქართულსა,   დაუწყოს ლექსმან ძვირობა,

Verse: c 
       არ შეამოკლოს ქართული,   არა ქმნას სიტყვა-მცირობა,

Verse: d 
    და   ხელ-მარჯვედ სცემდეს ჩოგანსა,   იხმაროს დიდი გმირობა.


Strophe: S15/K15 

Verse: a 
       მოშაირე არა ჰქვიან,   თუ ვინმე თქვას ერთი, ორი;

Verse: b 
       თავი ყოლა ნუ ჰგონია   მელექსეთა კარგთა სწორი;

Verse: c 
       განაღა თქვას ერთი, ორი,   უმსგავსო და შორი-შორი,

Verse: d 
    და   მაგრა იტყვის: " ჩემი სჯობსო",   უცილობლობს ვითა ჯორი.


Strophe: S16/K16 

Verse: a 
       მეორე ლექსი ცოტაი,   ნაწილი მოშაირეთა,

Verse: b 
       არ ძალ-უც სრულ-ქმნა სიტყვათა,   გულისა გასაგმირეთა,

Verse: c 
       ვამსგავსე მშვილდი ბედითი   ყმაწვილთა მონადირეთა:

Verse: d 
    და   დიდსა ვერ მოჰკლვენ, ხელად აქვს   ხოცა ნადირთა მცირეთა.


Strophe: S17/K17 

Verse: a 
       მესამე ლექსი კარგი არს   სანადიმოდ, სამღერელად,

Verse: b 
       სააშიკოდ, სალაღობოდ,   ამხანაგთა სათრეველად;

Verse: c 
       ჩვენ მათიცა გვეამების,   რაცა ოდენ თქვან ნათელად.

Verse: d 
    და   მოშაირე არა ჰქვიან,   ვერას იტყვის ვინცა გრძელად.


Strophe: S18/K18 

Verse: a 
       ხამს, მელექსე ნაჭირვებსა   მისსა ცუდად არ აბრკმობდეს,

Verse: b 
       ერთი უჩნდეს სამიჯნურო,   ერთსა ვისმე აშიკობდეს,

Verse: c 
       ყოვლსა მისთვის ხელოვნობდეს,   მას აქებდეს, მას ამკობდეს,

Verse: d 
    და   მისგან კიდე ნურა უნდა,   მისთვის ენა მუსიკობდეს.


Strophe: S19/K19 

Verse: a 
       ჩემი აწ ცანით ყოველმან,   მას ვაქებ, ვინცა მიქია;

Verse: b 
       ესე მიჩს დიდად სახელად,   არ თავი გამიქიქია!

Verse: c 
       იგია ჩემი სიცოცხლე,   უწყალო ვითა ჯიქია;

Verse: d 
    და   მისი სახელი შეფარვით   ქვემორე მითქვამს, მიქია.


Strophe: S20/K20 

Verse: a 
       ვთქვა მიჯნურობა პირველი   და ტომი გვართა ზენათა,

Verse: b 
       ძნელად სათქმელი, საჭირო   გამოსაგები ენათა;

Verse: c 
       იგია საქმე საზეო,   მომცემი აღმაფრენათა;

Verse: d 
    და   ვინცა ეცდების, თმობამცა   ჰქონდა მრავალთა წყენათა.


Strophe: S21/K21 

Verse: a 
       მას ერთსა მიჯნურობასა   ჭკვიანნი ვერ მიჰხვდებიან,

Verse: b 
       ენა დაშვრების, მსმენლისა   ყურნიცა დავალდებიან;

Verse: c 
       ვთქვნე ხელობანი ქვენანი,   რომელნი ხორცთა ჰხვდებიან;

Verse: d 
    და   მართ მასვე ჰბაძვენ, თუ ოდენ   არ სიძვენ, შორით ბნდებიან.


Strophe: S22/K22 

Verse: a 
       მიჯნური შმაგსა გვიქვიან   არაბულითა ენითა,

Verse: b 
       მით რომე შმაგობს მისისა   ვერ-მიხვდომისა წყენითა;

Verse: c 
       ზოგთა აქვს საღმრთო სიახლე,   დაშვრების აღმაფრენითა,

Verse: d 
    და   კვლა ზოგთა ქვე უც ბუნება   კეკლუცთა ზედა ფრფენითა.


Strophe: S23/K23 

Verse: a 
       მიჯნურსა თვალად სიტურფე   ჰმართებს მართ ვითა მზეობა,

Verse: b 
       სიბრძნე, სიუხვე, სიმდიდრე,   სიყმე და მოცალეობა,

Verse: c 
       ენა, გონება, დათმობა,   მძლეთა მებრძოლთა მძლეობა.

Verse: d 
    და   ვისცა ეს სრულად არა სჭირს,   აკლია მიჯნურთ ზნეობა.


Strophe: S24/K24 

Verse: a 
       მიჯნურობა არის ტურფა,   საცოდნელად ძნელი გვარი;

Verse: b 
       მიჯნურობა სხვა რამეა,   არ სიძვისა დასადარი:

Verse: c 
       იგი სხვაა, სიძვა სხვაა,   შუა უზის დიდი ზღვარი,

Verse: d 
    და   ნუვინ გაჰრევთ ერთმანერთსა,   გესმას^ ჩემი ნაუბარი!


Strophe: S25/K25 

Verse: a 
       ხამს მიჯნური ხანიერი,   არ მეძავი, ბილწი, მრუში,

Verse: b 
       რა მოჰშორდეს მოყვარესა,   გაამრავლოს სულთქმა, უში,

Verse: c 
       გული ერთსა დააჯეროს,   კუშტი მიჰხვდეს, თუნდა ქუში;

Verse: d 
    და   მძულს უგულო სიყვარული,   ხვევნა, კოცნა, მტლაში-მტლუში.


Strophe: K26 

Verse: a 
       მას ცოცხალი ნუ ელევის,   რაცა პირველ შეუყვარდეს,

Verse: b 
       ნუცა ლხინსა აუზვავდეს,   ნუცა ჭირსა შეუზარდეს:

Verse: c 
       მისთვის დათმოს ყველაკაი,   მისთვის ველთა გამოვარდეს,

Verse: d 
    და   ნურა გაჰვა, სოფელიცა   მისი კერძი გარდაქარდეს


Strophe: S26/K27 

Verse: a 
       ამა საქმესა მიჯნური   ნუ უხმობს მიჯნურობასა:

Verse: b 
       დღეს ერთი უნდეს, ხვალე სხვა,   სთმობდეს გაყრისა თმობასა;

Verse: c 
       ესე მღერასა ბედითსა ჰგავს,   ვაჟთა ყმაწვილობასა.

Verse: d 
    და   კარგი მიჯნური იგია,   ვინ იქმს სოფლისა თმობასა.


Strophe: S27/K28 

Verse: a 
       არს პირველი მიჯნურობა   არ-დაჩენა ჭირთა, მალვა,

Verse: b 
       თავის-წინა იგონებდეს,   ნიადაგმცა ჰქონდა ხალვა,

Verse: c 
       შორით ბნედა, შორით კვდომა,   შორით დაგვა, შორით ალვა,

Verse: d 
    და   დათმოს^ წყრომა მოყვრისაგან,   მისი ჰქონდეს შიში, კრძალვა.


Strophe: S28/K29 

Verse: a 
       ხამს, თავისსა ხვაშიადსა   არვისთანა ამჟღავნებდეს,

Verse: b 
       არ ბედითად "ჰაჲ-ჰაჲ"-ს ზმიდეს,   მოყვარესა აყივნებდეს,

Verse: c 
       არსით აჩნდეს მიჯნურობა,   არასადა იფერებდეს,

Verse: d 
    და   მისთვის ჭირი ლხინად უჩნდეს,   მისთვის ცეცხლსა მოიდებდეს.


Strophe: S29/K30 

Verse: a 
       მას უშმაგო ვით მიენდოს,   ვინ მოყვარე გაამჩივნოს?

Verse: b 
       ამის მეტი რამცა ირგო:   მას ავნოს და თვითცა ივნოს.

Verse: c 
       რათამე-ღა ასახელოს,   რა სიტყვითა მოაყივნოს?

Verse: d 
    და   რა ჰგავა^, თუ მოყვარესა   კაცმან გული არ ატკივნოს^!


Strophe: S30/K31 

Verse: a 
       მიკვირს, კაცი რად იფერებს   საყვარლისა სიყვარულსა:

Verse: b 
       ვინცა უყვარს, რად აყივნებს   მისთვის მკვდარი მისთვის წყლულსა?

Verse: c 
       თუ არ უყვარს, რად არა სძულს?   რად აყივნებს, რაც არ სძულსა?!

Verse: d 
    და   ავსა კაცსა ავი სიტყვა   ურჩევნია სულსა, გულსა.


Strophe: S31/K32 

Verse: a 
       თუ მოყვარე მოყვრისათვის   ტირს, ტირილსა ემართლების;

Verse: b 
       სიარული, მარტოობა ჰშვენის,   გაჭრად დაეთვლების; .

Verse: c 
       იგონებდეს, მისგან კიდე   ნურად ოდეს მოეცლების,

Verse: d 
    და   არ დააჩნდეს მიჯნურობა,   სჯობს, თუ კაცთა ეახლების.




Chapter: 2 
   ამბავი @როსტევან არაბთა მეფისა




Strophe: S32/K33 

Verse: a 
       იყო @არაბეთს @როსტევან,   მეფე ღმრთისაგან სვიანი,

Verse: b 
       მაღალი, უხვი, მდაბალი,   ლაშქარ-მრავალი, ყმიანი,

Verse: c 
       მოსამართლე და მოწყალე,   მორჭმული, განგებიანი,

Verse: d 
    და   თვით მეომარი უებრო,   კვლა მოუბარი წყლიანი.


Strophe: S33/K34 

Verse: a 
       სხვა ძე არ ესვა მეფესა,   მართ ოდენ მარტო^ ასული,

Verse: b 
       სოფლისა მნათი მნათობი,   მზისაცა დასთა დასული;

Verse: c 
       მან მისთა მჭვრეტთა   წაუღის გული, გონება და სული,

Verse: d 
    და   ბრძენი ხამს მისად მაქებრად   და ენა ბევრად ასული.


Strophe: S34/K35 

Verse: a 
       მისი სახელი - თინათინ,   არს ესე საცოდნარია!

Verse: b 
       რა გაიზარდა, გაივსო,   მზე მისგან საწუნარია.

Verse: c 
       მეფემან იხმნა^ ვაზირნი,   თვით ზის ლაღი და წყნარია,

Verse: d 
    და   გვერდსა დაისხნა, დაუწყო   მათ ამო საუბნარია.


Strophe: S35/K356 

Verse: a 
       უბრძანა: "გკითხავ საქმესა,   ერთგან სასაუბნაროსა:

Verse: b 
       რა ვარდმან მისი ყვავილი   გაახმოს, დაამჭნაროსა,

Verse: c 
       იგი წახდების, სხვა მოვა   ტურფასა საბაღნაროსა;

Verse: d 
    და   მზე ჩაგვისვენდა, ბნელსა ვსჭვრეტთ   ღამესა ჩვენ უმთვაროსა^.


Strophe: S36/K37 

Verse: a 
       მე გარდასრულვარ, სიბერე   მჭირს, ჭირთა უფრო ძნელია,

Verse: b 
       დღეს არა, ხვალე მოვკვდები,   სოფელი ასრე მქმნელია;

Verse: c 
       რაღაა იგი სინათლე,   რასაცა ახლავს ბნელია?!

Verse: d 
    და   ჩემი ძე დავსვათ ხელმწიფედ,   ვისგან მზე საწუნელია."


Strophe: S37/K38 

Verse: a 
       ვაზირთა ჰკადრეს: "მეფეო,   რად ჰბრძანეთ თქვენი ბერობა?

Verse: b 
       ვარდი თუ გახმეს, ეგრეცა   გვმართებს მისივე ჯერობა:

Verse: c 
       მისივე ჰმეტობს ყოველსა   სული და ტურფა ფერობა.

Verse: d 
    და   მთვარესა მცხრალსა ვარსკვლავმან   ვითამცა ჰკადრა მტერობა?!


Strophe: S38/K39 

Verse: a 
       "მაგას ნუ ჰბრძანებთ, მეფეო,   ჯერთ ვარდი არ დაგჭნობია,

Verse: b 
       თქვენი თათბირი ავიცა   სხვისა კარგისა მჯობია;

Verse: c 
       ხმდა განაღამცა საქმნელად,   რაცა თქვენ გულსა გლმობია:

Verse: d 
    და   სჯობს და მას მიეც მეფობა,   ვისგან მზე შენაფლობია.


Strophe: S39/K40 

Verse: a 
       თუცა ქალია, ხელმწიფედ   მართ ღმრთისა დანაბადია;

Verse: b 
       არ გათნევთ, იცის მეფობა,   უთქვენოდ გვითქვამს კვლა დია;

Verse: c 
       შუქთა მისთაებრ საქმეცა   მისი მზებრ განაცხადია.

Verse: d 
    და   ლეკვი ლომისა სწორია,   ძუ იყოს, თუნდა ხვადია".


Strophe: S40/K41 

Verse: a 
       @ავთანდილ იყო სპასპეტი,   ძე ამირ-სპასალარისა,

Verse: b 
       საროსა მჯობი ნაზარდი,   მსგავსი მზისა და მთვარისა,

Verse: c 
       ჯერთ უწვერული, სადარო   ბროლ-მინა საცნობარისა;

Verse: d 
    და   მას თინათინის შვენება   ჰკლვიდის წამწამთა ჯარისა.


Strophe: S41/K42 

Verse: a 
       გულსა მისსა მიჯნურობა   მისი ჰქონდა დამალულად; .

Verse: b 
       რა მოჰშორდის, ვერ-მჭვრეტელმან   ვარდი შექმნის ფერ-ნაკლულად;

Verse: c 
       ნახის, ცეცხლი გაუახლდის,   წყლული გახდის უფრო წყლულად.

Verse: d 
    და   საბრალოა სიყვარული,   კაცსა შეიქმს გულ-მოკლულად!


Strophe: S42/K43 

Verse: a 
       რა მეფედ დასმა მეფემან   ბრძანა მისისა ქალისა,

Verse: b 
       @ავთანდილს მიჰხვდა სიამე,   ვსება სჭირს მის სოქ-ალისა;

Verse: c 
       თქვა: "ზედას-ზედა მომხვდების   ნახვა მის ბროლ-ფიქალისა,

Verse: d 
    და   ნუთუ მით ვპოვო წამალი   მე ჩემი, ფერ-გამქრქალისა!


Strophe: S43/K44 

Verse: a 
       @არაბეთს გასცა ბრძანება   დიდმან არაბთა მფლობელმან:

Verse: b 
       "თინათინ ჩემი ხელმწიფედ   დავსვი მე, მისმან მშობელმან,

Verse: c 
       მან განანათლნეს ყოველნი,   ვით მზემან მანათობელმან^.

Verse: d 
    და   მოდით და ნახეთ ყოველმან,   შემსხმელმან, შემამკობელმან!


Strophe: S44/K45 

Verse: a 
       მოვიდეს სრულნი არაბნი,   ჯარი განმრავლდა ხასისა:

Verse: b 
       @ავთანდილ პირ-მზე, სპასპეტი   ლაშქრისა ბევრ-ათასისა,

Verse: c 
       ვაზირი @სოგრატ, მოახლე   მეფისა დასთა დასისა;

Verse: d 
    და   მათ რომე დადგეს საჯდომი,   თქვეს: "უთქმელია ფასისა!"


Strophe: S45/K46 

Verse: a 
       თინათინ მიჰყავს მამასა   პირითა მით ნათელითა,

Verse: b 
       დასვა და თავსა გვირგვინი   დასდგა თავისა ხელითა,

Verse: c 
       მისცა სკიპტრა და შემოსა   მეფეთა სამოსელითა.

Verse: d 
    და   ქალი მზეებრ სჭვრეტს ყოველთა   ცნობითა ბრძნად მხედველითა.


Strophe: S46/K47 

Verse: a 
       უკუდგეს და თაყვანის-სცეს   მეფემან და მისთა სპათა,

Verse: b 
       დალოცეს და მეფედ დასვეს,   ქება უთხრეს სხვაგნით სხვათა,

Verse: c 
       ბუკსა ჰკრეს და წინწილანი   დაატკბობდეს მათთა ხმათა.

Verse: d 
    და   ქალი ტირს და ცრემლთა აფრქვევს,   ჰხრის ყორნისა ბოლო-ფრთათა.


Strophe: S47/K48 

Verse: a 
       მამისა ტახტსა საჯდომად^   თავი არ ეღირსებოდა,

Verse: b 
       ამად ტირს, ბაღი ვარდისა   ცრემლითა აივსებოდა;

Verse: c 
       მეფე სწვრთის: "მამა ყოველი   ძისაგან ითავსებოდა,

Verse: d 
    და   ამისად ქმნამდის დამწველი   ცეცხლი არ დამევსებოდა".


Strophe: S48/K49 

Verse: a 
       უბრძანა: "ნუ სტირ, ასულო,   ისმინე ჩემი თხრობილი:

Verse: b 
       დღეს შენ ხარ მეფე @არაბეთს,   ჩემგან ხელმწიფედ ხმობილი,

Verse: c 
       აქათგან ესე სამეფო   შენია მართ მონდობილი.

Verse: d 
    და   ხარმცა ბრძნად მქმნელი საქმისა,   იყავ წყნარი და ცნობილი!


Strophe: S49/K50 

Verse: a 
       ვარდთა და ნეხვთა ვინათგან   მზე სწორად მოეფინების,

Verse: b 
       დიდთა და წვრილთა წყალობა   შენმცა ნუ მოგეწყინების!

Verse: c 
       უხვი ახსნილსა დააბამს,   იგი თვით ების, ვინ ების.

Verse: d 
    და   უხვად გასცემდი, ზღვათაცა   შესდის და გაედინების.


Strophe: S50/K51 

Verse: a 
       მეფეთა შიგან სიუხვე,   ვით ედემს ალვა, რგულია;

Verse: b 
       უხვსა ჰმორჩილობს ყოველი,   იგიცა, ვინ ორგულია;

Verse: c 
       სმა-ჭამა - დიდად შესარგი,   დება რა სავარგულია?!

Verse: d 
    და   რასაცა გასცემ, შენია;    რას^ არა, დაკარგულია!"


Strophe: S51/K52 

Verse: a 
       ამა მამისა სწავლასა   ქალი ბრძნად მოისმინებდა,

Verse: b 
       ყურსა უპყრობდა, ისმენდა,   წვრთასა არ მოიწყინებდა;

Verse: c 
       მეფე სმასა და მღერასა   იქმს, მეტად მოილხინებდა;

Verse: d 
    და   თინათინ მზესა სწუნობდა,   მაგრა მზე თინათინებდა.


Strophe: S52/K53 

Verse: a 
       მოიხმო მისი გამზრდელი,   ერთგული, ნაერთგულევი,

Verse: b 
       უბრძანა: "ჩემი საჭურჭლე,   შენგან დანაბეჭდულევი,

Verse: c 
       მომართვი ჩემი ყველაი,   ჩემი ნაუფლისწულევი".

Verse: d 
    და   მოართვეს, გასცა უზომო,   უანგარიშო, ულევი.


Strophe: S53/K54 

Verse: a 
       მას დღე გასცემს ყველაკასა   სივაჟისა მოგებულსა,

Verse: b 
       რომე სრულად ამოაგებს   მცირესა და დიდებულსა.

Verse: c 
       მერმე ბრძანა: "ვიქმ საქმესა,   მამისაგან სწავლებულსა,

Verse: d 
    და   ჩემსა ნუვინ ნუ დაჰმალავთ   საჭურჭლესა დადებულსა".


Strophe: S54/K55 

Verse: a 
       უბრძანა: "წადით, გახსენით,   რაცა სად საჭურჭლენია!

Verse: b 
       ამილახორო, მოასხი   რემა, ჯოგი და ცხენია!"

Verse: c 
       მოიღეს.გასცა უზომო,   სიუხვე არ მოსწყენია.

Verse: d 
    და   ლარსა ჰხვეტდიან ლაშქარნი,   მართ ვითა მეკობრენია.


Strophe: S55/K56 

Verse: a 
       ალაფობდეს საჭურჭლესა   მისსა, ვითა ნათურქალსა,

Verse: b 
       მას ტაიჭსა არაბულსა,   ქვე-ნაბამსა, ნასუქალსა;

Verse: c 
       რომე ჰგვანდა სიუხვითა   ბუქსა, ზეცით ნაბუქალსა,

Verse: d 
    და   არ დაარჩენს ცალიერსა   არ ყმასა და არცა ქალსა.


Strophe: S56/K57 

Verse: a 
       დღე ერთ გარდახდა.პურობა,   სმა-ჭამა იყო, ხილობა,

Verse: b 
       ნადიმად მსხდომთა ლაშქართა   მუნ დიდი შემოყრილობა.

Verse: c 
       მეფემან თავი დაჰკიდა   და ჰქონდა დაღრეჯილობა.

Verse: d 
    და   "ნეტარ, რა უმძიმს, რა სჭირსო?"   - შექმნეს ამისი ცილობა.


Strophe: S57/K58 

Verse: a 
       თავსა ზის პირ-მზე @ავთანდილ,   მჭვრეტთაგან მოსანდომია,

Verse: b 
       სპათა სპასპეტი, ჩაუქი,   ვითა ვეფხი და ლომია;

Verse: c 
       ვაზირი ბერი @სოგრატი   თვით მას თანავე მჯდომია.

Verse: d 
    და   თქვეს, თუ: "რა უმძიმს მეფესა,   ანუ რად ფერი ჰკრთომია?"

Verse: e 
       


Strophe: S58/K59 

Verse: a 
       თქვეს, თუ: "მეფე ცუდსა რასმე   გონებასა ჩავარდნილა,

Verse: b 
       თვარა აქა სამძიმარი   მათი ყოლა არა ქმნილა".

Verse: c 
       @ავთანდილ თქვა: "სოგრატ, ვჰკითხოთ,   გვითხრას, რადმცა შეგვეცილა?

Verse: d 
    და   ვჰკადროთ რამე სალაღობო,   რასათვისმცა გაგვაწბილა?"


Strophe: S59/K60 

Verse: a 
       ადგეს @სოგრატ და @ავთანდილ   ტანითა მით კენარითა,

Verse: b 
       თვითო აივსეს ჭიქები,   მივლენ ქცევითა წყნარითა,

Verse: c 
       წინა მიუსხდეს მუხლ-მოყრით,   პირითა მოცინარითა.

Verse: d 
    და   ვაზირი ლაღობს ენითა,   წყლიანად მოუბნარითა:


Strophe: S60/K61 

Verse: a 
       "დაგიღრეჯია, მეფეო,   აღარ გიცინის პირიო.

Verse: b 
       მართალ ხარ: წახდა საჭურჭლე   თქვენი მძიმე და ძვირიო,

Verse: c 
       ყველასა გასცემს ასული   თქვენი საბოძვარ-ხშირიო;

Verse: d 
    და   ყოლამცა მეფედ ნუ დასვი!   თავსა რად უგდე ჭირიო?"


Strophe: S61/K62 

Verse: a 
       რა მეფემან მოისმინა,   გაცინებით შემოჰხედნა,

Verse: b 
       გაუკვირდა: ვით მკადრაო,   ან სიტყვანი ვით გაბედნა?!

Verse: c 
       "კარგი ჰქმენო, - დაუმადლა,   ბრძანებანი უიმედნა, -

Verse: d 
    და   ჩემი ზრახვა სიძუნწისა,   ტყუის, ვინცა დაიყბედნა.


Strophe: S62/K63 

Verse: a 
       ეგე არ მიმძიმს, ვაზირო,   ესეა, რომე მწყენია:

Verse: b 
       სიბერე მახლავს, დავლიენ   სიყმაწვილისა დღენია,

Verse: c 
       კაცი არ არის, სითგანცა   საბრძანებელი ჩვენია,

Verse: d 
    და   რომე მას ჩემგან ესწავლნენ   სამამაცონი ზნენია.


Strophe: S63/K64 

Verse: a 
       ერთაი მიზის ასული,   ნაზარდი სათუთობითა;

Verse: b 
       ღმერთმან არ მომცა ყმა-შვილი,   - ვარ საწუთროსა თმობითა, -

Verse: c 
       ანუმცა მგვანდა მშვილდოსნად,   ანუ კვლა ბურთაობითა^;

Verse: d 
    და   ცოტასა შემწევს @ავთანდილ   ჩემგანვე ნაზარდობითა"


Strophe: S64/K65 

Verse: a 
       ყმა მეფისა ბრძანებასა   ლაღი წყნარად მოისმენდა,

Verse: b 
       თავ-მოდრეკით გაიღიმნა,   გაცინება დაუშვენდა,

Verse: c 
       თეთრთა კბილთათ ^ გამომკრთალსა   შუქსა ველთა მოაფენდა.

Verse: d 
    და   მეფე ჰკითხავს: "რას იცინი,   ანუ ჩემგან რას შეგრცხვენდა?'


Strophe: S65/K66 

Verse: a 
       კვლა უბრძანა: "თავსა ჩემსა,   რას იცინი, რად დამგმეო?"

Verse: b 
       ყმამან ჰკადრა: "მოგახსენებ   და ფარმანი მიბოძეო,

Verse: c 
       რაცა გკადრო, არ გეწყინოს,   არ გაჰრისხდე, არ გასწყრეო,

Verse: d 
    და   არ გამხადო კადნიერად,   არ ამიკლო ამაზეო^."


Strophe: S66/K67 

Verse: a 
       უბრძანა: "რადმცა ვიწყინე   თქმა შენგან საწყინარისა!"

Verse: b 
       ფიცა მზე თინათინისი,   მის მზისა მოწუნარისა.

Verse: c 
       @ავთანდილ იტყვის: "დავიწყო   კადრება საუბნარისა:

Verse: d 
    და   ნუ მოჰკვეხ მშვილდოსნობასა,   თქმა სჯობს სიტყვისა წყნარისა.


Strophe: S67/K68 

Verse: a 
       მიწაცა თქვენი @ავთანდილ   თქვენს წინა მშვილდოსანია;

Verse: b 
       ნაძლევი დავდვათ, მოვასხნეთ   მოწმად თქვენნივე სპანია;

Verse: c 
       მოასპარეზედ ვინ მგავსო?   - ცუდნიღა უკუთქმანია.

Verse: d 
    და   გარდამწყვედელი მისიცა   ბურთი და მოედანია!"


Strophe: S68/K69 

Verse: a 
       -"მე არ შეგარჩენ შენ ჩემსა   მაგისა დაცილებასა.

Verse: b 
       ბრძანე, ვისროლოთ, ნუ იქმო   შედრეკილობა-კლებასა,

Verse: c 
       კარგთა კაცთასა ვიქმოდეთ   მოწმად ჩვენ თანა ხლებასა,

Verse: d 
    და   მერმე გამოჩნდეს მოედანს,   ვისძი უთხრობდენ ქებასა!"


Strophe: S69/K70 

Verse: a 
       @ავთანდილცა დაჰმორჩილდა,   საუბარი გარდასწყვიდეს,

Verse: b 
       იცინოდეს, ყმაწვილობდეს,   საყვარლად და კარგად ზმიდეს,

Verse: c 
       ნაძლევიცა გააჩინეს,   ამა პირსა დაასკვნიდეს:

Verse: d 
    და   "ვინცა იყოს უარესი,   თავ-შიშველი სამ დღე ვლიდეს!"


Strophe: S70/K71 

Verse: a 
       კვლა ბრძანა: "მონა თორმეტი   შევსხათ ჩვენ თანა მარებლად,

Verse: b 
       თორმეტი ჩემად ისრისა   მომრთმევლად, მოსახმარებლად, -

Verse: c 
       ერთაი შენი @შერმადინ   არს მათად დასადარებლად, -

Verse: d 
    და   ნასროლ-ნაკრავსა სთვალვიდენ   უტყუვრად, მიუმცდარებლად".


Strophe: S71/K72 

Verse: a 
       მონადირეთა უბრძანა:   "მინდორნი მოიარენით,

Verse: b 
       დასცევით ჯოგი ნადირთა^,   თავნი ამისთვის არენით".

Verse: c 
       ლაშქარნი სამზოდ აწვივნეს:   "მოდით და მოიჯარენით".

Verse: d 
    და   გაყარეს სმა და ნადიმი.   მუნ ამოდ გავიხარენით.




Chapter: 3 
   @როსტევან მეფისაგან და @ავთანდილისაგან ნადირობა




Strophe: S72/K73 

Verse: a 
       დილასა ადრე მოვიდა   იგი ნაზარდი სოსანი,

Verse: b 
       ძოწეულითა მოსილი,   პირად ბროლ-ბადახშოსანი,

Verse: c 
       პირ-ოქრო რიდე ეხვია,   შვენოდა ქარქაშოსანი,

Verse: d 
    და   მეფესა გასლვად აწვევდა,   მოდგა თეთრ-ტაიჭოსანი.


Strophe: S73/K74 

Verse: a 
       შეეკაზმა მეფე, შეჯდა,   ნადირობას^ გამოვიდეს;

Verse: b 
       მგრგვლივ მინდორსა მოსდგომოდეს,   ალყად გარე შემოჰკრვიდეს;

Verse: c 
       ზეიმი და ზარი იყო,   სპანი ველთა დაჰფარვიდეს,

Verse: d 
    და   ნაძლევისა მათისათვის   ისროდეს და ერთგან სრვიდეს.


Strophe: S74/K75 

Verse: a 
       უბრძანა^: მონა თორმეტი   მოდით, ჩვენთანა ვლიდითა,

Verse: b 
       მშვილდსა ფიცხელსა   მოგვცემდით, ისარსა მოგვართმიდითა,

Verse: c 
       ნაკრავსა შეადარებდით,   ნასროლსა დასთვალვიდითა!'

Verse: d 
    და   დაიწყო მოსლვა ნადირმან   ყოვლთა მინდორთა კიდითა.


Strophe: S75/K76 

Verse: a 
       მოვიდა ჯოგი ნადირთა   ანგარიშ-მიუწვდომელი:

Verse: b 
       ირემი, თხა და კანჯარი   ქურციკი მაღლად მხლტომელი.

Verse: c 
       მას პატრონ-ყმანი გაუხდეს,   ჭვრეტადმცა სჯობდა რომელი!

Verse: d 
    და   აჰა მშვილდი და ისარი   და მკლავი დაუშრომელი!


Strophe: S76/K77 

Verse: a 
       ცხენთა მათთა ნატერფალნი   მზესა შუქთა წაუხმიდეს,

Verse: b 
       მიჰხოცდეს და მიისროდეს,   მინდორს სისხლთა მიასხმიდეს,

Verse: c 
       რა ისარი დაელივის,   მონანი-ყე მოართმიდეს^.

Verse: d 
    და   მხეცნი, მათგან დაკოდილნი,   წაღმა ბიჯსა ვერ წასდგმიდეს.


Strophe: S77/K78 

Verse: a 
       იგი ველი გაირბინეს,   ჯოგი წინა შემოისხეს,

Verse: b 
       დახოცეს და ამოწყვიდეს,   ცათა ღმერთი შეარისხეს,

Verse: c 
       ველნი წითლად შეეღებნეს,   ნადირთაგან სისხლი ისხეს.

Verse: d 
    და   @ავთანდილის შემხედველთა:   "ჰგავსო ალვას, ედემის ხეს".


Strophe: S78/K79 

Verse: a 
       იგი მინდორი დალიეს,   მართ მათგან განარბენია,

Verse: b 
       მინდორსა იქით წყალი დის   და წყლისა პირსა კლდენია.

Verse: c 
       ნადირნი ტყესა შეესწრნეს,   სადა ვერა რბის ცხენია.

Verse: d 
    და   იგი მაშვრალნი ორნივე   მოსწყდეს, რაზომცა მხნენია.


Strophe: S79/K80 

Verse: a 
       ერთმანერთსა, თუ: "მე გჯობო",   სიცილით ეუბნებოდეს,

Verse: b 
       ამხანაგობდეს, ლაღობდეს,   იქით და აქათ დგებოდეს.

Verse: c 
       მერმე მოვიდეს მონანი,   რომელნი უკან ჰყვებოდეს,

Verse: d 
    და   უბრძანა: "თქვითო მართალი,   ჩვენ თქვენგან არ გვეთნებოდეს^".


Strophe: S80/K81 

Verse: a 
       მონათა ჰკადრეს: "მართალსა   გკადრებთ და ნუ გემცთარებით;

Verse: b 
       მეფეო, ყოლა ვერ ვიტყვით   შენსა მაგისა დარებით,

Verse: c 
       აწვეცა დაგვხოც, ვერა ჰგავ,   - ვერათ ვერ მოგეხმარებით, -

Verse: d 
    და   ვისგან ნაკრავნი გვინახვან   მხეცნი ვერ წაღმა წარებით.


Strophe: S81/K82 

Verse: a 
       ორთავე ერთგან მოკლული   ყველაი ასჯერ ოცია,

Verse: b 
       მაგრა @ავთანდილს ოცითა   უფროსი დაუხოცია:

Verse: c 
       არ დასცთომია ერთიცა,   რაც ოდენ შეუტყოცია,

Verse: d 
    და   თქვენი მრავალი მიწითა   დასვრილი დაგვიხოცია".


Strophe: S82/K83 

Verse: a 
       მეფესა ესე ამბავი უჩს,   ვითა მღერა ნარდისა,

Verse: b 
       უხარის ეგრე სიკეთე   მისისა განაზარდისა,

Verse: c 
       აქვს მიჯნურობა ამისი,   ვითა ბულბულსა ვარდისა,

Verse: d 
    და   სიცილით ლაღობს, მიეცა   გულით ამოსლვა დარდისა.


Strophe: S83/K84 

Verse: a 
       იგი ორნივე საგრილად   გარდახდეს ძირსა ხეთასა.

Verse: b 
       ლაშქართა შექმნეს მოდენა,   მოდგეს უფროსნი ბზეთასა.

Verse: c 
       ახლოს უთქს მონა თორმეტი,   უმხნესი სხვათა მხნეთასა.

Verse: d 
    და   თამაშობდეს და უჭვრეტდეს   წყალსა და პირსა ტყეთასა.




Chapter: 4 
   ნახვა არაბთა მეფისაგან მის ყმისა ვეფხისტყაოსნისა




Strophe: S84/K85 

Verse: a 
       ნახეს, უცხო მოყმე ვინმე   ჯდა მტირალი წყლისა პირსა,

Verse: b 
       შავი ცხენი სადავითა   ჰყვა ლომსა და ვითა გმირსა,

Verse: c 
       ხშირად ესხა მარგალიტი   ლაგამ-აბჯარ-უნაგირსა.

Verse: d 
    და   ცრემლსა ვარდი დაეთრთვილა,   გულსა მდუღრად ანატირსა.


Strophe: S85/K86 

Verse: a 
       მას ტანსა კაბა ემოსა,   გარე-თმა ვეფხის ტყავისა,

Verse: b 
       ვეფხის ტყავისა ქუდივე   იყო სარქმელი თავისა,

Verse: c 
       ხელთა ნაჭედი მათრახი   ჰქონდა უსხოსი მკლავისა;

Verse: d 
    და   ნახეს და ნახვა მოუნდა   უცხოსა სანახავისა.


Strophe: S86/K87 

Verse: a 
       წავიდა მონა საუბრად   მის ყმისა გულ-მდუღარისად,

Verse: b 
       თავ-ჩამოგდებით მტირლისა^,   არ ჭვრეტით მოლიზღარისად, -

Verse: c 
       მუნვე წვიმს წვიმა ბროლისა,   ჰგია გიშრისა ღარი სად, -

Verse: d 
    და   ახლოს მივიდა, მოსცალდა   სიტყვისა თქმად აღარისად.


Strophe: S87/K88 

Verse: a 
       ვერა ჰკადრა საუბარი,   მონა მეტად შეუზარდა,

Verse: b 
       დიდხანს უჭვრეტს გაკვირვებით,   თუცა გული უმაგარდა;

Verse: c 
       მოახსენა: "გიბრძანებსო",   ახლოს მიდგა, დაუწყნარდა.

Verse: d 
    და   იგი ტირს და არა ესმის   მისგან, გაუუმეცარდა.


Strophe: S88/K89 

Verse: a 
       მის მონისა არა ესმა   სიტყვა, არცა ნაუბარი,

Verse: b 
       მათ ლაშქართა ზახილისა   იყო ერთობ უგრძნობარი,

Verse: c 
       უცხოდ რამე ამოსკვნოდა^   გული ცეცხლთა ნადებარი,

Verse: d 
    და   ცრემლსა სისხლი ერეოდა,   გასდის, ვითა ნაგუბარი.


Strophe: S89/K90 

Verse: a 
       სხვაგან ქნის მისი გონება,   მისმან თავისა წონამან!

Verse: b 
       ესე მეფისა ბრძანება   ერთხელ კვლა ჰკადრა მონამან.

Verse: c 
       არცა დააგდო ტირილი,   არცა რა გაიგონა მან,

Verse: d 
    და   არცა გახლიჩა ბაგეთათ^   თავი ვარდისა კონამან.


Strophe: S90/K91 

Verse: a 
       რა პასუხი არა გასცა,   მონა გარე შემობრუნდა,

Verse: b 
       @როსტანს ჰკადრა: "შემიტყვია,   იმას თქვენი არა უნდა;

Verse: c 
       თვალნი მზეებრ გამირეტდეს,   გული მეტად შემიძრწუნდა,

Verse: d 
    და   ვერ ვასმინე საუბარი,    მით დავყოვნე ხანი მუნ, და-".


Strophe: S91/K92 

Verse: a 
       მეფე გაჰკვირდა, გა-ცა-წყრა,   გული უც მისთვის მწყრომარე;

Verse: b 
       გაგზავნა მონა თორმეტი   მისი წინაშე მდგომარე,

Verse: c 
       უბრძანა: "ხელთა აიღეთ   აბჯარი თქვენ საომარე,

Verse: d 
    და   მიდით და აქა მომგვარეთ,   ვინ არის იქი მჯდომარე".


Strophe: S92/K93 

Verse: a 
       მონანი მიდგეს, მივიდეს,   გახდა აბჯრისა ჩხარია;

Verse: b 
       მაშინღა შეკრთა იგი ყმა,   ტირს მეტად გულ-მდუღარია,

Verse: c 
       თვალნი მოარნა ყოველგან^,   ნახა ლაშქართა ჯარია,

Verse: d 
    და   ერთხელ ესე თქვა: "ვაჲ მეო",   სხვად არას მოუბარია^.


Strophe: S93/K94 

Verse: a 
       თვალთა ხელი უკუივლო,   ცრემლნი ცხელნი მოიწურნა,

Verse: b 
       ხრმალ-კაპარჭი მოიმაგრა,   მკლავნი გაიმამაცურნა,

Verse: c 
       ცხენსა შეჯდა, - მონათამცა   საუბარნი რად იყურნა!-

Verse: d 
    და   სხვასა მხარსა გაემართა,   მათი ჭირი არ განკურნა.


Strophe: S94/K95 

Verse: a 
       მონათა ხელი გამართეს   მის ყმისა შესაპყრობელად.

Verse: b 
       მან, გლახ, იგინი^ დახადნა   მტერთაცა საწყალობელად:

Verse: c 
       ჰკრა ერთმანერთსა, დახოცნა   თავსა ხელ-აუპყრობელად,

Verse: d 
    და   ზოგსა გადაჰკრის მათრახი   ქვე მკრდამდის გასაპობელად.


Strophe: S95/K96 

Verse: a 
       მეფე გაწყრა, გაგულისდა,   ლაშქარნიცა შეუზახნა;

Verse: b 
       მან მდევართა მიწევნამდის   არ უჭვრიტნა, არცა ნახნა,

Verse: c 
       რაზომნიცა მიეწივნეს,   ყოვლნი მკვდართა დაასახნა,

Verse: d 
    და   კაცი კაცსა შემოსტყორცა,   @როსტან ამად ივაგლახნა.


Strophe: S96/K97 

Verse: a 
       შესხდეს მეფე და @ავთანდილ   მის ყმისა მისაწეველად.

Verse: b 
       იგი ლაღი და უკადრი   მივა ტანისა მრხეველად,

Verse: c 
       ტაიჭი მიუქს მერანსა,   მიეფინების მზე ველად,

Verse: d 
    და   შეიგნა მისლვა მეფისა   მისად უკანა მდეველად.


Strophe: S97/K98 

Verse: a 
       რა ცნა, მეფე მოვიდაო,   ჰკრა მათრახი მისსა ცხენსა.

Verse: b 
       მასვე წამსა დაიკარგა,   არ უნახავს თვალსა ჩვენსა,

Verse: c 
       ჰგვანდა ქვესკნელს ჩაძრომილსა   ანუ ზეცად ანაფრენსა;

Verse: d 
    და   ეძებდეს და ვერ ჰპოვებდეს   კვალსა მისგან წანარბენსა.


Strophe: S98/K99 

Verse: a 
       კვალი ძებნეს და უკვირდა   ვერ-პოვნა ნაკვალევისა,

Verse: b 
       აგრე კვალ-წმიდად წარხდომა   კაცისა, ვითა დევისა;

Verse: c 
       ლაშქარნი მკვდართა სტიროდეს,   სწრაფა აქვს წყლულთა ხვევისა.

Verse: d 
    და   მეფემან ბრძანა: "ვნახეო   მიზეზი ლხინთა ლევისა".


Strophe: S99/K100 

Verse: a 
       ბრძანა: "ღმერთსა მოეწყინა   აქანამდის^ ჩემი შვება,

Verse: b 
       ამად მიყო სიმწარითა   სიამისა დანავღლება,

Verse: c 
       სიკვდილამდის დამაწყლულა,   ვერვის ძალ-უც განკურნება.

Verse: d 
    და   მასვე მადლი! ესე იყო   წადილი და მისი ნება".


Strophe: S100/K101 

Verse: a 
       ესე თქვა და შემობრუნდა,   დაღრეჯილი წამოვიდა,

Verse: b 
       არცა ჰკრაღა ასპარეზსა,   ვამი ვამსა მოურთვიდა;

Verse: c 
       ყველაკაი მოიშალა,   სადაცა ვინ მხეცთა სრვიდა;

Verse: d 
    და   ზოგთა თქვეს, თუ: "მართალია",   ზოგი: "ღმერთო!", უზრახვიდა.


Strophe: S101/K102 

Verse: a 
       მეფე საწოლს შემოვიდა   სევდიანი, დაღრეჯილი;

Verse: b 
       მისგან კიდე არვინ შეჰყვა,   @ავთანდილ უჩს ვითა შვილი.

Verse: c 
       ყველაკაი გაიყარა,   ჯალაბი ჩანს არ-დაჯრილი.

Verse: d 
    და   გაბედითდა სიხარული,   ჩაღანა და ჩანგი ტკბილი.


Strophe: S102/K103 

Verse: a 
       @თინათინს ესმა მამისა   ეგეთი დაღრეჯილობა,

Verse: b 
       ადგა და კარსა მივიდა,   -ჰქონდა მზისაცა ცილობა, -

Verse: c 
       მოლარე იხმო^, უბრძანა:   "ძილია თუ ღვიძილობა^?"

Verse: d 
    და   მან მოახსენა: "დაღრეჯით   ზის, სჭირსო ფერ-შეცვლილობა.


Strophe: S103/K104 

Verse: a 
       ერთაი ახლავს @ავთანდილ,   წინაშე უზის სკამითა;

Verse: b 
       უცხო ყმა ვინმე უნახავს,   ასრე დაღრეჯით ამით-ა,

Verse: c 
       @თინათინ ბრძანა: "აწ წავალ,   შესლვა არ ჩემგან ჟამითა

Verse: d 
    და   მიკითხოს, ჰკადრე: იყო-თქო   აქა ერთითა წამითა".


Strophe: S104/K105 

Verse: a 
       ხანი გამოხდა, იკითხა:   "ნეტარ, რასა იქმს ქალიო,

Verse: b 
       ჩემი ლხინი და ჯავარი,   ჩემი სოფლისა წყალიო?"

Verse: c 
       მოლარე ჰკადრებს: "მოვიდა   აწყაღა ფერ-ნამკრთალიო,

Verse: d 
    და   დაღრეჯით გცნა და მიბრუნდა   წინაშე მომავალიო'.


Strophe: S105/K106 

Verse: a 
       უბრძანა, თუ: "წადი, უხმე!   უმისობა ვით გავსძლეო?

Verse: b 
       მოახსენე: "რად დაჰბრუნდი   შენ, მამისა სიცოცხლეო?

Verse: c 
       მოდი, ჭმუნვა გამიქარვე,   გულსა წყლულსა მეწამლეო,

Verse: d 
    და   გითხრა ჩემი სამიზეზო,   მე თუ ლხინთა რად დავლეო".


Strophe: S106/K107 

Verse: a 
       @თინათინ ადგა, მივიდა,   მიჰყვა მამისა ნებასა,

Verse: b 
       უგავს პირისა სინათლე   მთვარისა მოვანებასა.

Verse: c 
       მამამან გვერდსა დაისვა,   აკოცა ნება-ნებასა,

Verse: d 
    და   უბრძანა: "მახლავ რად არა,   რად მელი მოყვანებასა?"


Strophe: S107/K108 

Verse: a 
       ქალმან ჰკადრა: "ხელმწიფეო,   დაღრეჯილსა ვინცა გცნობდეს,

Verse: b 
       ვინმცა გნახა კადნიერად,   რაზომ გინდა ამაყობდეს!

Verse: c 
       თქვენნი აგრე დაღრეჯანი   მნათობთაცა დაამხობდეს!

Verse: d 
    და   კაცმან საქმე მოიგვაროს,   ვეჭვ, ჭმუნვასა ესე სჯობდეს".


Strophe: S108/K109 

Verse: a 
       უბრძანა: "შვილო, რაზომცა   მჭირს საქმე სავაგლახია,

Verse: b 
       შენი ჭვრეტა და სიახლე   ლხინადვე დამისახია,

Verse: c 
       მომქარვებელი სევდისა,   მართ ვითა მუფარახია.

Verse: d 
    და   ვეჭვ, რა სცნა, შენცა მამართლო,   ჩემი სულთქვმა და ახია.


Strophe: S109/K110 

Verse: a 
       "უცხოსა და საკვირველსა   ყმასა რასმე გარდვეკიდე,

Verse: b 
       მისმან შუქმან გაანათლა   სამყარო და ხმელთა კიდე.

Verse: c 
       რა უმძიმდა, არ ვიცოდი,   ან ტიროდა ვისთვის კიდე;

Verse: d 
    და   ჩემად ნახვად არ მოვიდა,   გავგულისდი, წავეკიდე.


Strophe: S110/K111 

Verse: a 
       "მე რა მნახა, ცხენსა შეჯდა,   თვალთა ცრემლნი მოიხოცნა.

Verse: b 
       შესაპყრობლად შევუზახენ,   სპანი სრულად დამიხოცნა,

Verse: c 
       ვითა ეშმა დამეკარგა,   არ კაცურად გარდამკოცნა,

Verse: d 
    და   ჯერთცა ესე არა ვიცი,   ცხადი იყო, თუ მეოცნა.


Strophe: S111/K112 

Verse: a 
       "აწ ესე მიკვირს, რა იყო,   ანუ რა ვნახე და რული!

Verse: b 
       მან დამიხოცა ლაშქარი,   სისხლი ადინა^ ღვარული.

Verse: c 
       კაცთა^ ხორცისად ვით ითქმის   ისრე თვალთაგან ფარული?!

Verse: d 
    და   უცილოდ ღმერთსა მოვსძულდი   აქამდის მე მხიარული.


Strophe: S112/K113 

Verse: a 
       ტკბილნი მისნი წყალობანი   ბოლოდ ასრე გამემწარნეს,

Verse: b 
       დამავიწყდეს^, რაცა დღენი   მხიარულსა წამეარნეს.

Verse: c 
       ყოვლმან პირმან ვაგლახ მიყოს,   ვეღარავინ მინეტარნეს,

Verse: d 
    და   სადამდისცა დღენი მესხნენ,   ვეღარამან გამახარნეს!"


Strophe: S113/K114 

Verse: a 
       ქალმან ჰკადრა: "მოგახსენებ   მე სიტყვასა დანაყბედსა:

Verse: b 
       ჰე მეფეო! რად ემდურვი   ანუ ღმერთსა, ანუ ბედსა?

Verse: c 
       რად დასწამებ სიმწარესა   ყოველთათვის ტკბილად მხედსა?

Verse: d 
    და   ბოროტიმცა რად შეექმნა   კეთილისა შემოქმედსა!


Strophe: S114/K115 

Verse: a 
       მე ამას ვარჩევ: მეფე ხარ,   მეფეთა ზედა მფლობელი,

Verse: b 
       შორს არის თქვენი საზღვარი,   ბრძანება-მიუთხრობელი.

Verse: c 
       გაგზავნე კაცი ყოველგან^   მისთა ამბავთა მცნობელი,

Verse: d 
    და   ადრე სცნობ, არის იგი ყმა   შობილი თუ უშობელი".


Strophe: S115/K116 

Verse: a 
       მოასხნეს კაცნი, გაგზავნეს   ოთხთავე ცისა კიდეთა,

Verse: b 
       უბრძანეს: "წადით, პატიჟთა   თავიმცა რად დაჰრიდეთა?

Verse: c 
       მონახეთ, ძებნეთ იგი ყმა,   სხვად ნურად მოიცლიდეთა,

Verse: d 
    და   მისწერეთ წიგნი, სადაცა   ვერ მისწვდეთ, ვერ მიხვიდეთა".


Strophe: S116/K116 

Verse: a 
       კაცნი წავიდეს, იარეს   მართ ერთი წელიწადია,

Verse: b 
       მონახეს, ძებნეს იგი ყმა,   იკითხეს კვლა და კვლა დია,

Verse: c 
       ვერცა თუ ნახეს ნახული   ღმრთისაგან დანაბადია,

Verse: d 
    და   ცუდად მაშვრალნი მოვიდეს,   მათსავე გულსა ზადია.


Strophe: S117/K118 

Verse: a 
       მონათა ჰკადრეს: "მეფეო,   ჩვენ ხმელნი მოვიარენით,

Verse: b 
       მაგრა ვერ ვპოვეთ იგი ყმა,   მით ვერა გავიხარენით,

Verse: c 
       მისსა მნახავსა სულ-დგმულსა   კაცსა ვერ შევეყარენით,

Verse: d 
    და   ჩვენ ვერას გარგებთ, საქმენი   სხვანი რამ^ მოიგვარენით".


Strophe: S118/K119 

Verse: a 
       მეფე ბრძანებს: "მართალ იყო   ასული და ჩემი ძეო,

Verse: b 
       ვნახე რამე ეშმაკისა   სიცუდე და სიბილწეო,

Verse: c 
       ჩემად მტერად წამოსრული,   გარდმოჭრილი ზეცით ზეო.

Verse: d 
    და   გამიშვია შეჭირვება,   არა მგამა ყოლა მეო".


Strophe: S119/K120 

Verse: a 
       ესე თქვა და სიხარულით   თამაშობა ადიადა.

Verse: b 
       მგოსანი და მოშაითი   უხმეს, პოვეს რაცა სადა.

Verse: c 
       დია გასცა საბოძვარი,   ყველა დარბაზს შემოხადა.

Verse: d 
    და   მისი მსგავსი სიუხვითა   ღმერთმან სხვამცა რა დაჰბადა!




Chapter: 5 
   @თინათინისაგან @ავთანდილის გაგზავნა მის ყმის საძებრად




Strophe: S120/K121 

Verse: a 
       @ავთანდილ ჯდა მარტო საწოლს,   ეცვა ოდენ მართ პერანგი,

Verse: b 
       იმღერდა და იხარებდა,   წინა ედგა ერთი ჩანგი.

Verse: c 
       შემოვიდა მას წინაშე   @თინათინის მონა ზანგი,

Verse: d 
    და   მოახსენა: "გიბრძანებსო   ტანი ალვა, პირი მანგი".


Strophe: S121/K122 

Verse: a 
       @ავთანდილს მიჰხვდა მოსმენა   საქმისა სანატრელისა,

Verse: b 
       ადგა და კაბა ჩაიცვა,   მჯობი ყოვლისა ჭრელისა;

Verse: c 
       უხარის ნახვა ვარდისა,   არ ერთგან შეუყრელისა.

Verse: d 
    და   ამოა ჭვრეტა ტურფისა,   სიახლე საყვარელისა!


Strophe: S122/K123 

Verse: a 
       @ავთანდილ ლაღი, უკადრი   მივა, არვისგან ჰრცხვენოდა,

Verse: b 
       მას ნახავს, ვისთა ვამთაგან   ცრემლი მრავალჯერ სდენოდა;

Verse: c 
       იგი უებრო ქუშად ჯდა,   ელვისა მსგავსად შვენოდა,

Verse: d 
    და   მთვარესა მისთა შუქთაგან   უკუნი გარდაჰფენოდა.


Strophe: S123/K124 

Verse: a 
       გაძრცვილსა ტანსა ემოსნეს   ყარყუმნი უსაპირონი,

Verse: b 
       ებურნეს მოშლით რიდენი,   ფასისა თქმად საჭირონი,

Verse: c 
       ჰშვენოდეს შავნი წამწამნი,   გულისა გასაგმირონი,

Verse: d 
    და   მას თეთრსა ყელსა ეხვივნეს   გრძლად თმანი არ-უხშირონი.


Strophe: S124/K125 

Verse: a 
       დაღრეჯით იყო მჯდომარე   ძოწეულითა რიდითა,

Verse: b 
       @ავთანდილს უთხრა დაჯდომა   წყნარად, ცნობითა მშვიდითა.

Verse: c 
       მონამან სელნი დაუდგნა,   დაჯდა კრძალვით და რიდითა.

Verse: d 
    და   პირის-პირ პირსა უჭვრეტდა,   სავსე ლხინითა დიდითა.


Strophe: S125/K126 

Verse: a 
       ქალმან უბრძანა: "ზარი მლევს   მე ამისისა თხრობისა;

Verse: b 
       მწადდა არა-თქმა, რომლისა   ღონე არა მაქვს თმობისა,

Verse: c 
       მაგრა იცია მიზეზი   შენისა აქა ხმობისა,

Verse: d 
       და   რად ვზი ქუშად და დაღრეჯით   ასრე მიხდილი ცნობისა?"


Strophe: S126/K127 

Verse: a 
       ყმამან ჰკადრა: "საზაროსა   ჩემგან თქმაღა ვით იქმნების?

Verse: b 
       მზესა მთვარე შეეყაროს,   დაილევის, და-ცა-ჭნების;

Verse: c 
       აზრად არად აღარა მცალს,   თავი ჩემი მეგონების,

Verse: d 
    და   თქვენვე ბრძანეთ, რაცა გიმძიმს,   ანუ რაცა გეკურნების".


Strophe: S127/K128 

Verse: a 
       ქალმან უთხრა საუბარი   კეკლუც-სიტყვად, არ დუხჭირად,

Verse: b 
       იტყვის: "თუცა აქანამდის   ჩემგან შორს ხარ დანამჭირად,

Verse: c 
       მიკვირს, მოგხვდა წამის ყოფად   საქმე შენგან საეჭვი რად,

Verse: d 
    და   მაგრა გითხრა პირველ ხვალმე,   სენი მე მჭირს რაცა ჭირად.


Strophe: S128/K129 

Verse: a 
       გახსოვს, ოდეს შენ და @როსტანს   მინდორს მხეცი დაგეხოცა,

Verse: b 
       ყმა გენახა უცხო ვინმე,   რომე ცრემლი მოეხოცა?

Verse: c 
       მას უკანით გონებამან   მისმან ასრე დამამხო-ცა,

Verse: d 
    და   შენ გენუკევ მონახვასა,   კიდით კიდე მოჰლახო ცა.


Strophe: S129/K130 

Verse: a 
       აქანამდის ნაუბარსა   თუცა ვერას ვერ გეტყვია,

Verse: b 
       მაგრა შორით სიყვარული   შენგან ჩემი შემიტყვია,

Verse: c 
       ვიცი, რომე გაუწყვედლად   თვალთათ ცრემლი^ გისეტყვია,

Verse: d 
    და   შეუპყრიხარ სიყვარულსა,   გული შენი დაუტყვია.


Strophe: S130/K131 

Verse: a 
       ასრე გითხრა, სამსახური   ჩემი გმართებს ამად ორად:

Verse: b 
       პირველ, ყმა ხარ, ხორციელი   არავინ გვყავს შენად სწორად,

Verse: c 
       მერმე, ჩემი მიჯნური ხარ,   დასტურია, არ ნაჭორად;

Verse: d 
    და   წა და იგი მოყმე ძებნე,   ახლოს იყოს, თუნდა შორად.


Strophe: S131/K132 

Verse: a 
       "შენგან ჩემი სიყვარული   ამით უფრო გაამყარე,

Verse: b 
       რომე დამსხნა შეჭირვება,   ეშმა ბილწი ასაპყარე.

Verse: c 
       გულსა გარე საიმედო   ია მორგე, ვარდი ყარე,

Verse: d 
    და   მერმე მოდი, ლომო, მზესა   შეგეყრები, შემეყარე.


Strophe: S132/K133 

Verse: a 
       სამსა ძებნე წელიწადსა   იგი შენი საძებნარი;

Verse: b 
       ჰპოვო, მოდი გამარჯვებით,   მხიარულად მოუბნარი;

Verse: c 
       ვერა ჰპოვებ, დავიჯერებ,   იყო თურე უჩინარი;

Verse: d 
    და   კოკობი და უფურჭვნელი   ვარდი დაგხვდე დაუმჭნარი.


Strophe: S133/K134 

Verse: a 
       "ფიცით გითხრობ: შენგან კიდე   თუ შევირთო რაცა ქმარი,

Verse: b 
       მზეცა მომხვდეს ხორციელი,   ჩემთვის კაცად შენაქმარი,

Verse: c 
       სრულად მოვსწყდე სამოთხესა,   ქვესკნელს ვიყო დასანთქმარი,

Verse: d 
    და   შენი მკლვიდეს სიყვარული,   გულსა დანა ასაქმარი".


Strophe: S134/K135 

Verse: a 
       მოახსენა ყმამან: "მზეო,   ვინ გიშერი აწამწამე,

Verse: b 
       სხვა პასუხი რამცა გკადრე,   ანუ რამცა შევიწამე?

Verse: c 
       მე სიკვდილსა მოველოდი,   შენ სიცოცხლე გამიწამე,

Verse: d 
    და   ვითა მონა, სამსახურად   გაღანამცა წავე, წა-, მე!"


Strophe: S135/K136 

Verse: a 
       კვლაცა ჰკადრა: "აჰა, მზეო,   რათგან ღმერთმან მზედ დაგბადა,

Verse: b 
       მით გმორჩილობს, ზეციერი   მნათობია რაცა სადა;

Verse: c 
       მე რომ თქვენგან მოვისმინენ   წყალობანი, მედიადა.

Verse: d 
    და   ვარდი ჩემი არ დაჭნების,   შუქი შენი იეფად ა"


Strophe: S136/K137 

Verse: a 
       კვლა შეჰფიცეს ერთმანერთსა,   დააპირეს ესე პირი,

Verse: b 
       გასალდეს და გაამრავლეს   საუბარი სიტყვა-ხშირი.

Verse: c 
       გაადვილდა, აქანამდის   გარდეხადა რაცა ჭირი;

Verse: d 
    და   თეთრთა კბილთათ^ გამოჰკრთების   თეთრი ელვა ვითა ჭვირი.


Strophe: S137/K138 

Verse: a 
       ერთგან დასხდეს, ილაღობეს,   საუბარი ასად აგეს,

Verse: b 
       ბროლ-ბადახში შეხვეული და   გიშერი ასადაგეს;

Verse: c 
       ყმა ეტყვის, თუ: "შენთა მჭვრეტთა   თავი ხელი, ა, სად აგეს!

Verse: d 
    და   ცეცხლთა, შენგან მოდებულთა,   გული ჩემი ასადაგეს".


Strophe: S138/K139 

Verse: a 
       ყმა წავიდა, სიშორესა   თუცა მისსა ვერ გასძლებდა,

Verse: b 
       უკუღმავე იხედვიდა,   თვალთა რეტად აყოლებდა,

Verse: c 
       ბროლსა სეტყვს და ვარდსა აზრობს,   ტანსა მჭევრსა ათრთოლებდა,

Verse: d 
    და   გული ჰქონდა გულისათვის,   სიყვარულსა ავალებდა.


Strophe: S139/K140 

Verse: a 
       თქვა: "მზეო, ვარდსა სიშორე   შენი დამაჩნდეს ეს ადრე,

Verse: b 
       ბროლი და ლალი გასრულვარ   ქარვისა უყვითლესად-რე.

Verse: c 
       მაშინ რაღა ვქმნა ვერ-ჭვრეტა   რა მომხვდეს კვლა უგრძესად-რე!

Verse: d 
    და   ხამს მოყვრისათვის სიკვდილი,   ესე მე დამიც წესად-რე".


Strophe: S140/K141 

Verse: a 
       საწოლს დაწვა, ტირს, მტირალსა   ცრემლი ძნელად ეხოცების,

Verse: b 
       ვითა ვერხვი ქარისაგან,   ირხევის და იკეცების;

Verse: c 
       რა მიჰლულნის, სიახლევე   საყვარლისა ეოცების,

Verse: d 
    და   შეკრთის, დიდნი დაიზახნის,   მით პატიჟი ეოცების.


Strophe: S141/K142 

Verse: a 
       მოშორვება საყვარლისა   მას შეჰქმნოდა მისად ღაზოდ,

Verse: b 
       ცრემლსა ვითა მარალიტსა   სწვიმს ვარდისა დასანაზოდ.

Verse: c 
       რა გათენდა, შეეკაზმა   მისთა მჭვრეტთა სალამაზოდ,

Verse: d 
    და   ცხენსა შეჯდა, გაემართა,   დარბაზს მივა სადარბაზოდ.


Strophe: S142/K143 

Verse: a 
       დარბაზს ეჯიბი შეგზავნა,   მართ მისგან შენარონია,

Verse: b 
       შესთვალა: "გკადრებ, მეფეო,   მე ესე გამიგონია:

Verse: c 
       ყოველი პირი მიწისა   თქვენ ხრმლითა დაგიმონია,

Verse: d 
    და   აწ თუ სჯობს, ესე ამბავი   ცნან, რაცა გარემონია.


Strophe: S143/K144 

Verse: a 
       მე წავიდე, მოვიარო,   ვილაშქრო და ვინაპირო,

Verse: b 
       თინათინის ხელმწიფობა   მტერთა თქვენთა გულსა ვჰგმირო,

Verse: c 
       მორჩილ-ქმნილთა გავახარო,   ურჩი ყოვლი ავატირო,

Verse: d 
    და   ძღვენნი გკადრნე ზედას-ზედა,   არ სალამი დავაძვირო".


Strophe: S144/K145 

Verse: a 
       მეფესა ეთქვა ამისი   დიადი მადრიელობა,

Verse: b 
       ებრძანა: "ლომო, არა გჭირს   შენ ომთა გარდუხდელობა,

Verse: c 
       აწ მაგა შენსა თათბირსა   ჰგავსო შენივე ქველობა.

Verse: d 
    და   წა, მაგრა მომხვდეს, რაღა ვქმნა,   თუ სიშორისა გრძელობა!"


Strophe: S145/K146 

Verse: a 
       ყმა შევიდა, თაყვანის-სცა,   მადლი რამე მოახსენა:

Verse: b 
       "ხელმწიფეო, მიკვირს, ქება   რად იკადრეთ ჩემი თქვენა?!

Verse: c 
       აწ ნუთუ კვლა იშორისა   ღმერთმან ბნელი გამითენა,

Verse: d 
    და   პირი თქვენი მხიარული   მხიარულსა კვლა მიჩვენა!"


Strophe: S146/K147 

Verse: a 
       მეფე ყელსა^ მოეკიდა,   გარდაკოცნა ვითა შვილი.

Verse: b 
       სხვა მათებრი არ ყოფილა   არ გამზრდელი, არ გაზრდილი!

Verse: c 
       ყმა ადგა და წამოვიდა,   მას დღე მათი ჩანს გაყრილი;

Verse: d 
    და   @როსტან მისთვის აატირა   გონიერი გული, ლბილი.


Strophe: S147/K148 

Verse: a 
       გამოემართა @ავთანდილ,   მოყმე მხნე, ლაღად მავალი.

Verse: b 
       ოც დღე იარა, ღამეცა   დღეს ზედა წაჰრთო მრავალი.

Verse: c 
       იგია ლხინი სოფლისა,   იგია ნივთი და ვალი,

Verse: d 
    და   არ მისცილდების @თინათინ   მისი მას, ვისგან სწვავ ალი.


Strophe: S148/K149 

Verse: a 
       რა მოვიდა, სიხარული   შიგან გახდა სამეფოსა.

Verse: b 
       მოეგებნეს დიდებულნი,   ძღვენსა სძღვნიდეს იეფოსა.

Verse: c 
       იგი პირ-მზე არ მოსცთების   სიარულსა სასწრაფოსა.

Verse: d 
    და   მიჰხვდეს მყოფნი მას წინაშე   სიხარულსა სადაფოსა.


Strophe: S149/K150 

Verse: a 
       ქალაქი ჰქონდა მაგარი   საზაროდ სანაპიროსა,

Verse: b 
       გარე კლდე იყო, გიამბობ   ზღუდესა უქვიტკიროსა.

Verse: c 
       ყმამან მუნ დაყო სამი დღე   ამოსა სანადიროსა,

Verse: d 
    და   გამზრდელი მისი @შერმადინ   დაისვა სავაზიროსა.


Strophe: S150/K151 

Verse: a 
       ესეა მონა @შერმადინ,   ზემოთცა სახელ-დებული,

Verse: b 
       თანა-შეზრდილი, ერთგული   და მისთვის თავ-დადებული,

Verse: c 
       მან არ იცოდა აქამდის   მის ყმისა ცეცხლი დებული,

Verse: d 
    და   აწ გაუცხადა სიტყვები   მის მზისა იმედებული.


Strophe: S151/K152 

Verse: a 
       უბრძანა: "აჰა, @შერმადინ,   ამად მე შენგან მრცხვენიან,

Verse: b 
       ჩემნი საქმენი ყოველნი   გცოდნიან, გაგივლენიან,

Verse: c 
       მაგრა არ იცი აქამდის,   რანიცა ცრემლნი მდენიან!

Verse: d 
    და   მე ვისგან მქონდეს პატიჟნი,   აწ მასვე მოულხენიან.


Strophe: S152/K153 

Verse: a 
       მოუკლავარ @თინათინის   სურვილსა და სიყვარულსა,

Verse: b 
       ცრემლი ცხელი ასოვლებდის   ნარგისთაგან ვარდსა ზრულსა,

Verse: c 
       ვერ ვაჩენდი აქანამდის   ჭირსა ჩემგან დაფარულსა,

Verse: d 
    და   აწ მიბრძანა საიმედო,   ამად მხედავ მხიარულსა.


Strophe: S153/K154 

Verse: a 
       მიბრძანა: "მიცან ამბავი   მის ყმისა დაკარგულისა,

Verse: b 
       მოხვიდე, სრულ-ვქმნა მაშინღა   შენი წადილი გულისა,

Verse: c 
       ქმარი არ მინდა უშენო,   მომხვდეს ხისაცა რგულისა!"

Verse: d 
    და   მომცა წამალი გულისა,   აქამდის დადაგულისა.


Strophe: S154/K155 

Verse: a 
       "პირველ, ყმა ვარ, წასლვა მინდა   პატრონისა სამსახურად, -

Verse: b 
       ხამს მეფეთა ერთგულობა,   ყოფა გვმართებს ყმასა ყმურად, -

Verse: c 
       მერმე, ცეცსლი დაუვსია,   აღარა მწვავს გულსა მურად.

Verse: d 
    და   ხამს, თუ კაცი არ შეუდრკეს,   ჭირს მიუხდეს მამაცურად.


Strophe: S155/K156 

Verse: a 
       ვართ უმოყვრესნი მე და შენ   ყოველთა პატრონ-ყმათასა,

Verse: b 
       ამისთვის გნუკევ სმენასა   შენ ამა ჩემთა ხმათასა:

Verse: c 
       ჩემ წილ დაგაგდებ პატრონად,   თავადად ჩემთა სპათასა,

Verse: d 
    და   ამა საქმესა ვერა ვიქმ   მე განდობასა სხვათასა.


Strophe: S156/K157 

Verse: a 
       ლაშქართა და დიდებულთა   ალაშქრებდი, ჰპატრონობდი;

Verse: b 
       დარბაზს კაცსა გაჰგზავნიდი   და ამბავსა მათსა სცნობდი,

Verse: c 
       წიგნსა სწერდი ჩემ მაგიერ,   უფასოსა ძღვენსა სძღვნობდი,

Verse: d 
    და   აქა სადმე არ-ყოფასა   ჩემსა მათმცა რად აგრძნობდი!


Strophe: S157/K158 

Verse: a 
       ლაშქრობა და ნადირობა   შენი ჩემსა დაასასე,

Verse: b 
       აქათ სამ წელ მომიცადე,   ხვაშიადი შემინახე,

Verse: c 
       მე ნუთუმცა შემოვბრუნდი,   ალვა ჩემი არ დაჭნა ხე,

Verse: d 
    და   არ მოვბრუნდე, მომიგლოვე,   მიტირე და მივაგლახე.


Strophe: S158/K159 

Verse: a 
       მაშინღა ჰკადრე მეფესა   არ საქმე სასურვალია,

Verse: b 
       აცნობე ჩემი სიკვდილი, -   იყავ მართ ვითა მთრვალია, -

Verse: c 
       მიჰხვდა-თქო საქმე, რომელი   ყოვლთათვის გარდუვალია.

Verse: d 
    და   გლახაკთა მიეც საჭურჭლე,   ოქრო, ვერცხლი და თვალია^.


Strophe: S159/K160 

Verse: a 
       მაშინ უფრო მომეხმარე,   ამისგანცა უფრო მხნედ-რე,

Verse: b 
       ნუ, თუ ადრე დამივიწყო,   მახსენებდი ზედას-ზედ-რე!

Verse: c 
       მეტად კარგად დამიურვე,   სული ჩემი შეივედრე,

Verse: d 
    ზრდანი ჩემნი მოიგონენ,   გული შენი მოიმდედრე". და


Strophe: S160/K161 

Verse: a 
       რა @შერმადინ მოისმინა,   გაუკვირდა, შეეზარა,

Verse: b 
       თვალთათ^ ვითა მარგალიტი   ცხელი ცრემლი გარდმოღვარა,

Verse: c 
       მოახსენა: "უშენომან   გულმან რამცა გაიხარა!

Verse: d 
    და   ვიცი, რომე არ დასდგები,   მაგრა გიშლი ამად არა.


Strophe: S161/K162 

Verse: a 
       "ჩემად ნაცვლად დაგაგდებო",   - ესე სიტყვა ვით მიბრძანე?

Verse: b 
       რაგვარა ვქმნა პატრონობა?   რამც გიფერე, რამც გიგვანე?

Verse: c 
       შენ მარტოსა გიგონებდე,   მემცა მიწა ვიაკვანე!

Verse: d 
    და   სჯობს ორნივე დავიკარგნეთ,   წამოგყვები, წამიტანე!"


Strophe: S162/K163 

Verse: a 
       ყმამან უთხრა: "მომისმინე,   მართლად გითხრობ, არა ჭრელად:

Verse: b 
       რა მიჯნური ველთა რბოდეს,   მარტო უნდა გასაჭრელად.

Verse: c 
       მარგალიტი არვის მიჰხვდეს   უსასყიდლოდ, უვაჭრელად.

Verse: d 
    და   კაცი ცრუ და მოღალატე   ხამს ლახვრითა^ დასაჭრელად.


Strophe: S163/K164 

Verse: a 
       ვისმცა ვუთხარ ხვაშიადი?   შენგან კიდე არვინ ვარგ-ა,

Verse: b 
       უშენოსა პატრონობა   ვის მივანდო, ვინ ქმნას კარგა?

Verse: c 
       სანაპირო გაამაგრე,   მტერმან ახლოს ვერ იბარგა!

Verse: d 
    და   კვლა ნუთუმცა შემოვიქეც,   ღმერთმან სრულად არ დამკარგა.


Strophe: S164/K165 

Verse: a 
       ფათერაკი^ სწორად მოჰკლავს,   ერთი იყოს, თუნდა ასი;

Verse: b 
       მარტოება ვერას მიზამს,   მცავს თუ ცისა ძალთა დასი;

Verse: c 
       აქათ სამ წელ არ მოვიდე,   მაშინ გმართებს გლოვა, ფლასი;

Verse: d 
    და   წიგნსა მოგცემ, გმორჩილობდეს,   ვინცა იყოს ჩემი ხასი".




Chapter: 6 
   წიგნი @ავთანდილისა თავის ყმათა თანა




Strophe: S165/K166 

Verse: a 
       დაწერა, თუ: "ჩემნო ყმანო,   გამზრდელნო და ზოგნო ზრდილნო,

Verse: b 
       ერთგულნო და მისანდონო,   ამას ზედა გამოცდილნო,

Verse: c 
       თქვენ ჩემისა საწადლისა   მიდგომილნო, ვითა ჩრდილნო,

Verse: d 
    და   წიგნი ჩემი მოისმინეთ,   ყოვლნო ერთგან შემოყრილნო^!


Strophe: S166/K167 

Verse: a 
       მიწაცა თქვენი @ავთანდილ,   ისმინეთ, გიწერ მე რასა:

Verse: b 
       თვით ვიქმ ხელითა ჩემითა   ამა წიგნისა წერასა,

Verse: c 
       ცოტასა ხანსა ვარჩივე   გაჭრა სმასა და მღერასა,

Verse: d 
    და   პურად და საჭმლად მივენდევ   ჩემსა მშვილდსა და ცერასა.


Strophe: S167/K168 

Verse: a 
       საქმე რამე მიც თავისა   ზე სადმე გარდსახვეწელი,

Verse: b 
       დავყო მარტოდ და ღარიბად   ესე წლეული მე წელი,

Verse: c 
       გემუდარები ამისთვის,   ვარ თქვენი შემომხვეწელი,

Verse: d 
    და   მე დამახვედროთ სამეფო   მტერთაგან დაულეწელი.


Strophe: S168/K169 

Verse: a 
       მე @შერმადინ დამიგდია,   ჩემად კერძად პატრონობდეს,

Verse: b 
       სიკვდილსა და სიცოცხლესა   სადამდისცა ჩემსა სცნობდეს,

Verse: c 
       ყოვლთა მზეებრ მოგეფინოს,   ვარდს არ ზრვიდეს, არ აჭნობდეს,

Verse: d 
    და   შემცოდესა ყველაკასა   ვითა ცვილსა დაადნობდეს.


Strophe: S169/K170 

Verse: a 
       თქვენცა იცით, გამიზრდია,   ვითა ძმა და ვითა შვილი.

Verse: b 
       ამას ასრე ჰმორჩილობდით,   არის ვითამც @ავთანდილი,

Verse: c 
       ბუკსა იკრას, აქმნევინეთ   ყოვლი საქმე, ჩემგან ქმნილი;

Verse: d 
    და   მე თუ დრომდის არ მოვიდე,   გლოვა გმართებს, არ სიცილი".


Strophe: S170/K171 

Verse: a 
       ესე წიგნი გაასრულა   წყლიანმან და სიტყვა-ნაზმა,

Verse: b 
       წელთა ოქრო შემოირტყა,   საღარიბოდ მოეკაზმა,

Verse: c 
       ბრძანა: "მინდორს შევჯდებიო",   ლაშქარიცა დაერაზმა;

Verse: d 
    და   მასვე წამსა წამოვიდა,   შინა ხანი არა დაზმა.


Strophe: S171/K172 

Verse: a 
       ბრძანა: "წადით ყველაკაი,   აქა მომხრედ არვინ მინა".

Verse: b 
       მონებიცა მოიშორვა,   თავი გაითავისწინა,

Verse: c 
       მარტო გარე შემობრუნდა   შამბი შიგან გაირბინა,

Verse: d 
    და   მიწყივ მისად საგონებლად   მისი მკლველი თინათინ- ა.


Strophe: S172/K173 

Verse: a 
       იგი ველი გაირბინა,   ლაშქართაგან გაეკიდა.

Verse: b 
       ვინმცა ნახა სულიერმან,   ანუ ვინმცა გაეკიდა?

Verse: c 
       ვის მახვილი ვერას ავნებს,   იმას ვინმცა წაეკიდა!

Verse: d 
    და   მისგან ტვირთი კაეშნისა   ტვირთად ვარგად აეკიდა.


Strophe: S173/K174 

Verse: a 
       რა ლაშქართა ინადირეს   და პატრონი მოითვალეს,

Verse: b 
       იგი პირ-მზე ვეღარ პოვეს,   პირი მათი იფერმკრთალეს,

Verse: c 
       მათსა დიდსა სიხარულსა   სამძიმარი^ ანაცვალეს,

Verse: d 
    და   ყოვლგან რბოდეს საძებარად,   ვინცა იყო უცხენმალეს.


Strophe: S174/K175 

Verse: a 
       დარბოდეს და სხვაგნით სხვათა   მოამბეთა მოასხმიდეს;

Verse: b 
       ვეღარა ცნეს მისი საქმე,   გაიარა აქათ კიდეს,

Verse: c 
       მისნი სპანი გულ-მოკლულნი   ცრემლსა ცხელსა გარდმოჰყრიდეს:

Verse: d 
    და   "ღმერთო, ლომო, შენად ნაცვლად   სხვასა ვისმცა დანერგვიდეს!"


Strophe: S175/K176 

Verse: a 
       @შერმადინ ერთგან შეყარნა   ხასნი და დიდებულები,

Verse: b 
       უჩვენა იგი უსტარი,   ამბავი მისი თქმულები.

Verse: c 
       რა მოისმინეს, ყველაი   დარჩა გულ-დანაწყლულები,

Verse: d 
    და   თავსა იცემდეს, არ იყო   გული უცრემლო, ულები.


Strophe: S176/K177 

Verse: a 
       ყოვლთა ჰკადრეს: "თუცა ყოფა   ჩვენ უმისოდ გვეარმისცა,

Verse: b 
       უშენოსა საჯდომი და   ტახტი მისი ვისმცა მისცა?

Verse: c 
       განაღამცა გმორჩილობდით,   თუ გვიბრძანო რაცა ვისცა!"

Verse: d 
    და   იგი მონა აპატრონეს,   ყველაკამან თაყვანის-სცა.




Chapter: 7 
   @ავთანდილისაგან მის ყმისა ძებნად წასლვა




Strophe: S177/K178 

Verse: a 
       ამ საქმესა მემოწმების   @დიონოსი ბრძენი, @ეზროს:

Verse: b 
       საბრალოა, ოდეს ვარდი   დაერთვილოს, და-ცა-ეზროს.

Verse: c 
       ვის ბადახში არა ჰგვანდეს   და ლერწამი ტანად ეზროს,

Verse: d 
    და   იგი სადმე გაღარიბდეს,   სამყოფთაგან იაბეზროს.


Strophe: S178/K179 

Verse: a 
       @ავთანდილ იგი მინდორი   ოთხ-ახმით გარდაიარა,

Verse: b 
       დააგდო ზღვარი არაბთა,   სხვათ ზღვართა არე იარა,

Verse: c 
       მაგრა მის მზისა გაყრამან   სიცოცხლე გაუზიარა;

Verse: d 
    და   თქვა: "თუ მე მასმცა ვეახელ,   აწ ცხელსა ცრემლსა ვღვრი არა".


Strophe: S179/K180 

Verse: a 
       ახალმან ფიფქმან დათოვა,   ვარდი დათრთვილა, დანასა;

Verse: b 
       მოუნდის გულსა დაცემა,   ზოგჯერ მიჰმართის დანასა;

Verse: c 
       თქვის: "ჭირი ჩემი სოფელმან   ოთხმოცდაათი ანასა,

Verse: d 
    და   მოვჰშორდი ლხინსა ყველასა:   ჩანგსა, ბარბითსა და ნასა!"


Strophe: S180/K181 

Verse: a 
       ვარდი მის მზისა გაყრილი   უფრო და უფრო ჭნებოდა,

Verse: b 
       გულსა უთხრის, თუ: "დათმეო",   ამად არ დია ბნდებოდა.

Verse: c 
       უცხო უცხოთა ადგილთა   საძებრად იარებოდა,

Verse: d 
    და   მგზავრთა ჰკითხვიდის ამბავთა,   მათ თანა-ემოყვრებოდა.


Strophe: S181/K182 

Verse: a 
       მუნ ეძებს, ცრემლი მტირალსა   სდის ზღვათა შესართავისად.

Verse: b 
       უჩნდის ქვეყანა ტახტად და   მკლავი სადებლად თავისად.

Verse: c 
       თქვის: "საყვარელო, მოგშორდი,   გული შენ დაგრჩა, ვთქვა, ვისად?

Verse: d 
    და   შენთვის სიკვდილი მეყოფის   ლხინად ჩემისა თავისად".


Strophe: S182/K183 

Verse: a 
       ყოვლი პირი ქვეყანისა   მოვლო, სრულად მოიარა,

Verse: b 
       ასრე რომე ცასა ქვეშე   არ დაურჩა, არ ეარა,

Verse: c 
       მაგრა იგი მის ამბვისა   მსმენელსაცა ვერ მიმხვდარა.

Verse: d 
    და   ამას შიგან წელიწადი   სამი სამ თვედ მიიყარა.


Strophe: S183/K184 

Verse: a 
       მიჰხვდა რასმე ქვეყანასა   უგემურსა, მეტად მქისსა,

Verse: b 
       თვე ერთ კაცსა ვერა ნახავს,   ვერას შვილსა ადამისსა,

Verse: c 
       იგი ჭირი არ უნახავს   არ რამინს და არცა ვისსა,

Verse: d 
    და   დღე და ღამე იგონებდა   საყვარელსა მასვე მისსა.


Strophe: S184/K185 

Verse: a 
       მას მიჰხვდა წვერი სადგურად   მაღლისა მთისა დიდისა,

Verse: b 
       გამოჩნდა მუნით მინდორი,   სავალი დღისა შვიდისა.

Verse: c 
       მის მთისა ძირსა წყალი დის,   არად სანდომი ხიდისა,

Verse: d 
    და   ორგნითვე ტყესა შეეკრა   ნაპირი წყლისა კიდისა.


Strophe: S185/K186 

Verse: a 
       ზედ წაადგა, შეექცევის,   დროთა, დღეთა ანგარიშობს;

Verse: b 
       თვენი ესხნეს ორანიღა,   ამად სულთქვამს, ამად იშობს;

Verse: c 
       "ვაჲ თუ საქმე გამიმჟღავნდეს!   - კვლა ამისთვის გულ-მოშიშობს, -

Verse: d 
    და   ავსა კარგად ვერვინ შესცვლიხ,   თავსა ახლად ვერვინ იშობს".


Strophe: S186/K187 

Verse: a 
       საგონებელი შეექმნა   დადგა საქმისა მრჩეველად,

Verse: b 
       თქვა: "თუ დავბრუნდე,   ეზომი ხანი რად დავყავ მე ველად?

Verse: c 
       ჩემსა რა ვჰკადრო მნათობსა,   ვიყავ რად დღეთა მლეველად,

Verse: d 
    და   მისი ვერა ვცნა ჭორადცა,   ვარ ვისთა გზათა მკვლეველად?


Strophe: S187/K188 

Verse: a 
       თუ არ დავბრუნდე, საძებრად   დავყვნე სხვანიცა ხანანი,

Verse: b 
       რომელსა ვეძებ, ვერა ვცნნე   ამბავნი მე მისთანანი,

Verse: c 
       დრო გარდაუწყდეს @შერმადინს,   მიჰხვდენ ღაწვისა ბანანი,

Verse: d 
    და   მივიდეს, ჰკადრნეს მეფესა   საქმენი დასაგვანანი!


Strophe: S188/K189 

Verse: a 
       უამბოს ჩემი სიკვდილი,   თვით ჩემგან დავედრებული,

Verse: b 
       მათ შექმნან გლოვა-ტირილი,   ქმნან საქმე გამწარებული,

Verse: c 
       მერმე მივიდე ცოცხალი   მე, სხვაგან სადმე რებული!"

Verse: d 
    და   ამას იგონებს ტირილით   გონება-შეიწრებული.


Strophe: S189/K190 

Verse: a 
       იტყვის: "ღმერთო, სამართალნი   შენნი ჩემთვის რად ამრუდენ?

Verse: b 
       მე ეზომნი სიარულნი   კიდე რად, გლახ, გამიცუდენ,

Verse: c 
       გულით ჩემით სიხარულნი   აღჰფხვრენ, ჭირნი დააბუდენ?

Verse: d 
    და   დღეთა ჩემთა ცრემლნი ჩემნი   ვერაოდეს^ დავიყუდენ".


Strophe: S190/K191 

Verse: a 
       კვლაცა იტყვის: "დათმობა სჯობს",   და თავსავე ეუბნების:

Verse: b 
       "დღეთა მეტად ნუ მოჰკვდები,   გული ჩემი ნუ დადნების,

Verse: c 
       უღმრთოდ ვერას ვერ მოვაწევ,   ცრემლი ცუდად მედინების,

Verse: d 
    და   განგებასა ვერვინ შესცვლის,   არ-საქმნელი არ იქმნების".


Strophe: S191/K192 

Verse: a 
       თავს უთხრა: "მოკვე, გიჯობსო   სიცოცხლეს აუგიანსა;

Verse: b 
       მიხვალ, დაგხვდების @თინათინ,   - ანათებს დღესა მზიანსა, -

Verse: c 
       გკითხოს მის ყმისა ამბავი,   რა გმართებს ვაგლახიანსა?"

Verse: d 
    და   იგონებს წამ-წამ, მიჰყვების   ტყის პირსა შამბნარ-წყლიანსა.


Strophe: S192/K193 

Verse: a 
       "ყოვლნი არსნი ცათ ქვეშეთნი   ერთობ სრულად მომივლიან,

Verse: b 
       მაგრა საქმე მის კაცისა   ვერასადა შემიგნიან;

Verse: c 
       უღონიოდ მართალ იყვნეს,   რომელთაცა ქაჯად თქვიან.

Verse: d 
    და   აწ ტირილი არას მარგებს,   ცუდად ცრემლნი რასა მდიან?"


Strophe: S193/K194 

Verse: a 
       მთით ჩამოვიდა @ავთანდილ,   გავლო^ წყალი და ტყენია,

Verse: b 
       მინდორს აცორვებს ტაიჭსა,   შეჟრენით მონაწყენია.

Verse: c 
       გასცუდებოდეს მკლავნი და   მისნი სიამაყენია,

Verse: d 
    და   ბროლისა ველსა სტურფობდეს   გიშრისა მუნ საყენია.


Strophe: S194/K195 

Verse: a 
       მობრუნება დააპირა,   სულთქვნა, მერმე ივაგლახა,

Verse: b 
       მას მინდორსა დაემართა,   გზა თვალითა გამოსახა;

Verse: c 
       თვესა ერთსა სულიერი   კაცი არსად არ ენახა,

Verse: d 
    და   მხეცნი იყვნეს საშინელნი,   მაგრა არა შეუზახა.


Strophe: S195/K196 

Verse: a 
       თუცა მხეც-ქმნილი @ავთანდილ   გულ-ამოსკვნით და კვნესით- ა,

Verse: b 
       ეგრეცა ჭამა მოუნდის   @ადამის ტომთა წესითა,

Verse: c 
       ისრითა მოკლის ნადირი,   @როსტომის მკლავ^-უგრძესითა,

Verse: d 
    და   შამბისა პირსა გარდახდა,   ცეცხლი დააგზო კვესითა.


Strophe: S196/K197 

Verse: a 
       ცხენსა მისცა საძოვარი,   ვირე წვადი შეიწოდეს;

Verse: b 
       ექვსნი რამე ცხენოსანნი,   ნახა, მისკენ მოვიდოდეს;

Verse: c 
       თქვა, თუ: "ჰგვანან მეკობრეთა,   თვარა კარგი რამც იცოდეს!

Verse: d 
    და   აქა კაცი ხორციელი   კვლა ყოფილა არაოდეს".


Strophe: S197/K198 

Verse: a 
       ხელთა ჰქონდა ისარ-მშვილდი,   მათკე მივა მხიარული.

Verse: b 
       ორთა კაცთა წვეროსანთა   ყმა მოჰყვანდა უწვერული,

Verse: c 
       თავსა იყო დაკოდილი,   შეებნიდა სისხლსა გული,

Verse: d 
    და   ტიროდეს და იჭირვოდეს,   ცოტა ედგა მას, გლახ, სული.


Strophe: S198/K199 

Verse: a 
       უყივლა, თუ: "ძმანო, ვინ ხართ?   მეკობრეთა დაგამსგავსენ!"

Verse: b 
       მათ მიუგეს: "დაგვიწყნარდი,   გვიშველე რა, ცეცხლნი ავსენ,

Verse: c 
       ვერა გვარგო, მოგვიმატენ,   ჭირნი ჭირთა მოგვისავსენ,

Verse: d 
    და   სატირელნი მოგვიტირენ,   ღაწვნი შენცა დაიმხავსენ".


Strophe: S199/K200 

Verse: a 
       @ავთანდილ მიდგა, ეუბნა   მათ კაცთა გულ-მდუღარეთა;

Verse: b 
       მათ უთხრეს მათი ამბავი,   ტირილით მოუბარეთა^:

Verse: c 
       "ჩვენ ვართო ძმანი სამნივე,   მით ვიდენთ ცრემლთა მწარეთა,

Verse: d 
    და   დია გვაქვს ციხე-ქალაქი   ხატაეთს არე-მარეთა.


Strophe: S200/K201 

Verse: a 
       კარგი გვესმა სანადირო,   ნადირობას^ წამოვედით,

Verse: b 
       გვყვეს ლაშქარნი უთვალავნი,   წყლისა პირსა გარდავხედით,

Verse: c 
       სანადირო მოგვეწონა,   თვესა ერთსა არ წავედით,

Verse: d 
    და   ვჰხოცდით მხეცსა უზომოსა^   მინდორით და მთით და ქედით.


Strophe: S201/K202 

Verse: a 
       ჩვენ სამთა ძმათა ჩვენთანა   მესროლნი დავაწბილენით,

Verse: b 
       მით ერთმანერთსა სამნივე   ჩვენ კიდე დავეცილენით:

Verse: c 
       "მე უკეთ მოვჰკლავ^, მე გჯობო",   სიტყვანი ვავაქილენით,

Verse: d 
    და   ვერ გავაჩინეთ მართალი,   ვისარჩლეთ, ვითაკილენით.


Strophe: S202/K202 

Verse: a 
       დღეს ავყარენით ლაშქარნი,   სავსენი ირმის ტყავითა,

Verse: b 
       ვთქვით: "გავაჩინოთ მართალი,   ვინ ვსჯობთ თავისა მკლავითა,

Verse: c 
       თავსა ვეახლნეთ მარტონი,   დავდგეთ თავისა თავითა,

Verse: d 
    და   თვით დანახულსა მოვჰკლვიდეთ,   ნუ ვისრით დამნახავითა".


Strophe: S203/K203 

Verse: a 
       ჩვენ ვიახლენით სამთავე   სამნი მეაბჯარენია^,

Verse: b 
       ლაშქართა წასლვა ვუბრძანეთ,   მით არას მოაზრენია,

Verse: c 
       მოვინადირეთ მინდორი,   ისი ტყენი და ღრენია,

Verse: d 
    და   დავხოცეთ მხეცი, მფრინველი,   რაცა ზე გარდაგვფრენია.


Strophe: S204/K204 

Verse: a 
       ანაზდად მოყმე გამოჩნდა   კუშტი, პირ-გამქუშავია,

Verse: b 
       ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა,   - მერანი რამე შავია, -

Verse: c 
       თავსა და ტანსა ემოსა   გარე-თმა ვეფხის ტყავია,

Verse: d 
    და   ჯერთ მისი მსგავსი შვენება   კაცთაგან უნახავია.


Strophe: S205/K205 

Verse: a 
       ვუჭვრიტეთ, მისთა ელვათა   შუქნი ძლივ გავიცადენით,

Verse: b 
       ვთქვით, თუ: "მზეაო ქვეყანად,   ნუ ვეუბნებით ცად ენით!"

Verse: c 
       მისი მოგვინდა შეპყრობა,   ვჰკადრეთ და შევეცადენით,

Verse: d 
    და   ასრე სულთქვმით და ვაებით   მით ვართ, ცრემლისაცა დენით.


Strophe: S206/K206 

Verse: a 
       მე უხუცესმან უმცროსთა   კაცი დავსთხოვე ქენებით;

Verse: b 
       ჩემმან შედეგმან ტაიჭი   მისი თვით აქო ხსენებით;

Verse: c 
       ამან მართ ოდენ მორევნა   გვთხოვა^, ვუალლეთ ჩვენ ნებით,

Verse: d 
    და   მივჰმართეთ, იგი აგრევე   წყნარად მივა და შვენებით.


Strophe: S207/K207 

Verse: a 
       ბროლმან, ლალსა გარეულმან,   ვარდნი თხელნი ანატიფნა,

Verse: b 
       იგი ტკბილნი გონებანი   ჩვენთვის მეტად გაამყიფნა:

Verse: c 
       არ აგვიხვნა, არცა დაგვსხნა,   ყოლა არად ამოგვკრიფნა^,

Verse: d 
    და   მისნი მკვახედ მოუბარნი   მათრახითა შეგვამწიფნა!


Strophe: S208/K208 

Verse: a 
       უმცროსსა ძმასა მივეცით,   უფროსნი დავეზიდენით;

Verse: b 
       ხელი მოჰკიდა, "დადეგო!",   ესეცა ჰკადრა კიდ ენით;

Verse: c 
       მან ხრმალსა ხელი არ მიჰყო,   ჩვენ ამად დავერიდენით,

Verse: d 
    და   თავსა გარდაჰკრა მათრახი,   ვნახეთ სისხლისა კი დენით.


Strophe: S209/K209 

Verse: a 
       მით ერთითა მათრახითა   თავი ასრე გარდაჰფრიწა,

Verse: b 
       ვითა მკვდარი უსულო ქმნა,   ვითა მიწა დაამიწა,

Verse: c 
       მისი რასმე მკადრებელი   მოამდაბლა, მოამიწა,

Verse: d 
    და   თვალთა წინა წაგვივიდა   ლაღი, კუშტი, ამაყი, წა-!


Strophe: S210/K210 

Verse: a 
       აღარ დაბრუნდა, წავიდა   წყნარად და აუჩქარებლად,

Verse: b 
       აგერა მივა, ნახეო,   იგი მზეებრ და მთვარებლად".

Verse: c 
       შორს უჩვენებდეს @ავთანდილს   მტირალნი გაუხარებლად,

Verse: d 
    და   ოდენ ჩნდა შავი ტაიჭი   მისი მის მზისა მარებლად.


Strophe: S211/K211 

Verse: a 
       აჰა მიჰხვდა @ავთანდილსა   ღაწვთა ცრემლით არ-დათოვნა,

Verse: b 
       რათგან ცუდად არ წაუხდა   მას ეგზომი გარეთ ყოვნა.

Verse: c 
       კაცსა მიჰხვდეს საწადელი,   რას ეძებდეს, უნდა^ პოვნა,

Verse: d 
    და   მაშინ მისგან აღარა ხამს   გარდასრულთა ჭირთა ხსოვნა.


Strophe: S212/K212 

Verse: a 
       უთხრა, თუ: "ძმანო, ვარ ვინმე   ღარიბი უადგილოსა,

Verse: b 
       მე იმა ყმისა საძებრად   მოვჰშორდი საგაზრდილოსა,

Verse: c 
       აწ თქვენგან მივჰხვდი საქმესა   ყოლა არ-საადვილოსა,

Verse: d 
    და   ღმერთიმცა ნურას ნუღარ იქმს   თქვენსა დასაღრეჯილოსა^!


Strophe: S213/K213 

Verse: a 
       ვითა მე მივჰხვდი წადილსა,   ჩემის გულისა ნებასა,

Verse: b 
       აგრემცა ღმერთი ნურას იქმს   ძმისა თქვენისა ვნებასა!"

Verse: c 
       უჩვენა მისი სადგომი:   "მიდითო ნება-ნებასა,

Verse: d 
    და   ჩრდილსა გარდასვით მაშვრალი,   მიეცით მოსვენებასა".


Strophe: S214/K214 

Verse: a 
       ესე უთხრა და წავიდა,   ცხენი გაქუსლა დეზითა,

Verse: b 
       ვითა გავაზი გაფრინდა,   არ-გაშვებული ხეზითა,

Verse: c 
       ან მთვარე, მზისა შემყრელი,   მზე სინათლითა ზეზითა.

Verse: d 
    და   დაივსო ცეცხლი შემწველი   მისითა მან მიზეზითა.


Strophe: S215/K215 

Verse: a 
       მიეწურა, იგონებდა,   ახლოს შეყრა ვითა აგოს:

Verse: b 
       "საუბარმან უმეცარმან   შმაგი უფრო გააშმაგოს!

Verse: c 
       ხამს, თუ კაცმან გონიერმან   ძნელი საქმე გამოაგოს,

Verse: d 
    და   არ სიწყნარე გონებისა   მოიძულოს, მოიძაგოს.


Strophe: S216/K216 

Verse: a 
       რათგან ისი არის რადმე^   უცნობოდ და ისრე რეტად,

Verse: b 
       რომე კაცსა არ მიუშვებს   საუბრად და მისად ჭვრეტად,

Verse: c 
       მივეწევი, შევიყრებით   ერთმანერთის ცემა-ჟლეტად,

Verse: d 
    და   ანუ მომკლავს, ანუ მოვჰკლავ^,   დაიმალვის მეტის-მეტად".


Strophe: S217/K217 

Verse: a 
       @ავთანდილ იტყვის: "ეზომნი   ჭირნიმცა რად ვაცუდენი?

Verse: b 
       რაცაღა არის, არ არის,   თუმცა არ ედგნეს ბუდენი;

Verse: c 
       სადაცა მივა, მივიდეს,   რამცა მოვლიდეს ზღუდენი,

Verse: d 
    და   მუნაღა ვძებნნე ღონენი   ჩემნი არ-დასამრუდენი".


Strophe: S218/K218 

Verse: a 
       წინა-უკანა იარნეს   ორნი დღენი და ღამენი,

Verse: b 
       დღისით და ღამით მაშვრალნი,   არ საჭამადთა მჭამენი,

Verse: c 
       არსადა ხანი არ დაყვეს,   ერთნი თვალისა წამენი.

Verse: d 
    და   მათ თვალთა ცრემლნი სდიოდეს,   მინდორთა მოსალამენი.


Strophe: S219/K219 

Verse: a 
       დღისით ვლეს და საღამო-ჟამ   გამოუჩნდეს დიდნი კლდენი,

Verse: b 
       კლდეთა შიგან ქვაბნი იყვნეს,   ძირსა წყალი ჩანადენი,

Verse: c 
       წყლისა პირსა, არ ითქმოდა,   შამბი იყო თუ რასდენი,

Verse: d 
    და   ხე დიდრონი, თვალ-უწდომი,   მაღლა კლდემდის ანაყრდენი.


Strophe: S220/K220 

Verse: a 
       მან ყმამან ქვაბსა მიჰმართა,   გავლნა წყალნი და კლდენია;

Verse: b 
       @ავთანდილ ცხენსა გარდახდა,   მონახნა დიდნი ხენია,

Verse: c 
       მას ზედა ჭვრეტად გავიდა,   ძირსა დააბა ცხენია,

Verse: d 
    და   მუნით უჭვრეტდა. იგი ყმა   მივა ცრემლ-მინადენია.


Strophe: S221/K221 

Verse: a 
       რა ტყენი გავლნა მან ყმამან,   მოსილმან ვეფხის ტყავითა,

Verse: b 
       ქვაბისა კარსა გამოდგა   ქალი ჯუბითა შავითა,

Verse: c 
       ატირდა მაღლად ცრემლითა,   ზღვათაცა შესართავითა,

Verse: d 
    და   იგი ყმა ცხენსა გარდახდა,   ყელსა მოეჭდო მკლავითა.


Strophe: S222/K222 

Verse: a 
       ყმამან უთხრა: "დაო @ასმათ,   ხიდნი ზღვასა ჩაგვიცვივდეს:

Verse: b 
       ვეღარ მივჰხვდით ჟამიერად,   ჩვენ ვისიცა^ ცეცხლი^ გვწვიდეს".

Verse: c 
       ესე თქვა და მკერდსა ხელნი   იკრნა, ცრემლნი გარდმოსცვივდეს.

Verse: d 
    და   ქალი შებნდა, მოეხვია,   ერთმანერთსა სისხლით სწვიმდეს.


Strophe: S223/K223 

Verse: a 
       იგი ტევრი გაეხშირა   დანაგლეჯსა მათსა თმასა,

Verse: b 
       ერთმანერთსა ეხვეოდეს:   ყმა ქალსა და ქალი ყმასა;

Verse: c 
       იზახდიან, მოსთქვმიდიან,   მოსცემდიან^ კლდენი ხმასა.

Verse: d 
    და   @ავთანდილ სჭვრეტს გაკვირვებით   მათსა ეგრე ქცევა-ზმასა.


Strophe: S224/K224 

Verse: a 
       სული დაიღო მან ქალმან,   დათმო გულისა წყლულობა,

Verse: b 
       ქვაბს შეიყვანა ტაიჭი,   მოჰხადა აკაზმულობა,

Verse: c 
       მას ყმასა შეჰხსნა,   შეიღო აბჯრისა წელ-მორტყმულობა;

Verse: d 
    და   შინა შევიდეს, მას დღესა   გარდახდა გამოსრულობა.


Strophe: S225/K225 

Verse: a 
       @ავთანდილს უკვირს: "ამბავი   ისი თუ ვცნაო მე რითა?!"

Verse: b 
       გათენდა, ქალი გამოდგა,   მოსილი მითვე ფერითა,

Verse: c 
       შავსა აუდვა ლაგამი,   სწმედდა რიდისა წვერითა,

Verse: d 
    და   შეკაზმა, მოაქვს აბჯარი   წყნარად, არ რამე ჩხერითა.


Strophe: S226/K226 

Verse: a 
       მის მოყმისა წესი იყო,   მეტსა თურე არას ეჯდა.

Verse: b 
       ქალი ტირს და მკერდსა იცემს,   თმისა ტევრსა გაიგლეჯდა;

Verse: c 
       ერთმანერთსა მოეხვივნეს,   აკოცა და ცხენსა შეჯდა;

Verse: d 
    და   @ასმათ, ისრე დაღრეჯილი,   კვლა უფრორე დაიღრეჯდა.


Strophe: S227/K227 

Verse: a 
       @ავთანდილ ახლოს კვლა ნახა   სახე მისივე კაცისა,

Verse: b 
       ულვაშ-აშლილი, წვერ-გამო,   "ნუთუ მზეაო, - თქვა, - ცისა?"

Verse: c 
       ეყნოსა სული ალვისა,   ქართაგან მონატაცისა;

Verse: d 
    და   ასრე უჩს მოკლვა ლომისა,   მართ ვითა ლომსა ვაცისა.


Strophe: S228/K228 

Verse: a 
       მასვე გზასა წამოვიდა,   რომე გუშინ შეეარა,

Verse: b 
       შამბი გავლო, გაეშორა,   თავი მინდორს გააგარა;

Verse: c 
       @ავთანდილ სჭვრეტს გაკვირვებით,   მალვით ხესა მოეფარა,

Verse: d 
    და   თქვა, თუ: "ღმერთმან ესე საქმე   მეტად კარგად მომიგვარა.


Strophe: S229/K229 

Verse: a 
       აწ ამას ჩემთვის ღმრთისაგან   სხვა საქმე რა ვამჯობინო?

Verse: b 
       ქალი შევიპყრა, მის ყმისა   ამბავი ვაამბობინო,

Verse: c 
       ჩემიცა ვუთხრა ყველაი,   მართალი გავაბრჭობინო, .

Verse: d 
    და   მას ყრმასა ხრმალი არა ვჰკრა,   არც მისი დავისობინო".




Chapter: 8 
   ამბავი @ავთანდილისა @ასმათს რომ ეუბნების ქვაბს შიგან




Strophe: S230/K230 

Verse: a 
       ჩამოვიდა, ცხენი ახსნა,   მისგან ხესა შემობმული,

Verse: b 
       ზედა შეჯდა, გაემართა,   ქვაბი დაჰხვდა კარ-განხმული.

Verse: c 
       მუნით ქალი გამოიჭრა   გულ-მდუღარე, ცრემლ-დასხმული,

Verse: d 
    და   ეგონა, თუ: დაბრუნდაო   პირი ვარდი, ბროლ-ბაკმული.


Strophe: S231/K231 

Verse: a 
       ვერ იცნა, - სახე არ ჰგვანდა   მისი მის ყმისა სახესა, -

Verse: b 
       ფიცხლა გაიქცა, მიჰმართა   ზახილით კლდესა და ხესა;

Verse: c 
       ყმა გარდაიჭრა, დააბა,   ვითა კაკაბი მახესა;

Verse: d 
    და   ხმას სცემდეს კლდენი ქალისა   ზახილსა მუნ ერთ-სახესა.


Strophe: S232/K232 

Verse: a 
       მას ყმასა თავი არ მისცა,   ჭვრეტადცა ებილწებოდა,

Verse: b 
       ვითა კაკაბი არწივსა   ქვეშე მი და მო ძრწებოდა,

Verse: c 
       @ტარიელს ვისმე უზახდა   მწედ, თუცა არ ემწებოდა,

Verse: d 
    და   @ავთანდილ მუხლთა უყრიდა,   თითითა ეხვეწებოდა.


Strophe: S233/K233 

Verse: a 
       ეტყოდა: "სულე! რამც გიყავ?   კაცი ვარ, ადამიანი,

Verse: b 
       უფერო-ქმნილნი მინახვან   ვარდნი და ისი იანი,

Verse: c 
       მისი რამ^ მითხარ, ვინ არის   ტან-სარო, პირ ბაკმიანი?

Verse: d 
    და   სხვად არას გიზამ, ნუ გეშის,   ნუ ჰყივი აგრე ხმიანი".


Strophe: S234/K234 

Verse: a 
       ქალი ეტყოდა ტირილით,   სარჩელი უგავს ბრჭობასა:

Verse: b 
       "თუ არ შმაგი ხარ, დამეხსენ;    შმაგი ხარ, მოდი ცნობასა!

Verse: c 
       აწ მეტად ძნელსა საქმესა   მნუკევ ადვილად თხრობასა;

Verse: d 
    და   ცუდად ნუ სცთები, ნუ ელი   მაგა ამბვისა ცნობასა!"


Strophe: S235/K235 

Verse: a 
       კვლა ეტყვის: " ყმაო, რა გინდა,   ანუ მენუკევ მე რასა?

Verse: b 
       მაგა საქმესა ვერა იქმს   ვერცა კალამი წერასა.

Verse: c 
       შენ ერთხელ მეტყვი, "მითხარო",   მე ასჯერ გეტყვი "ვერასა",

Verse: d 
    და   ვითა სიცილი ტირილსა,   ვაგლახი მიჯობს მღერასა".


Strophe: S236/K236 

Verse: a 
       "ქალო, არ იცი, სით მოვალ,   რა ჭირნი მომითმენიან,

Verse: b 
       ოდითგან ვეძებ ამბავთა,   ესე არვისგან მსმენიან;

Verse: c 
       შენ მიპოვნიხარ, სიტყვანი   ჩემნი რაზომცა გწყენიან,

Verse: d 
    და   ვერ დაგეხსნები, მიამბე,   ჩემგან ნუღარა გრცხვენიან!"


Strophe: S237/K237 

Verse: a 
       ქალმან უთხრა: "რას შეგესწარ,   მე ვინ ვარ^ და ანუ შენო?

Verse: b 
       მზე არ მახლავს, შეგეტყვების,   თრთვილო, ასრე მით მაწყენო!

Verse: c 
       გრძელი სიტყვა საწყინოა,   ასრე მოკლედ მოგახსენო:

Verse: d 
    და   ვერასათვის ვერ გიამბობ,   რაცა გინდა, იგი ქმენო!"


Strophe: S238/K238 

Verse: a 
       კვლაცა ჰკითხა ზენარობით   მიუყარნა მუხლნი წინა,

Verse: b 
       მაგრა ვერა ვერ დაჰყარა,   მუდარობა მოეწყინა,

Verse: c 
       პირსა ზედა გაგულისდა,   თვალთა სისხლი მოედინა,

Verse: d 
    და   ადგა, თმათა წამოზიდნა,   ყელსა დანა დააბრჯინა.


Strophe: S239/K239 

Verse: a 
       ეგრე უთხრა: "მე ეზომი   ჯავრი ვითა შეგარჩინო?!

Verse: b 
       რაგვარა თუ ამატირო,   ცრემლი ცუდად დამადინო?!

Verse: c 
       გიჯობს, მითხრა; ამის მეტი   მართ აღარა არ გაწყინო,

Verse: d 
    და   თვარა, ღმერთმან მტერი ჩემი   მოკლას, ვითა მოგაკვდინო!"


Strophe: S240/K240 

Verse: a 
       ქალმან უთხრა: "ეგე ღონე   მოიგონე მეტად ავი:

Verse: b 
       თუ არ მომკლავ, არ მოვკვდები,   მრთელი ვარ და მოუკლავი^.

Verse: c 
       რად რა გითხრა, სადამდისცა   ვიყო ჭირთა უნახავი?

Verse: d 
    და   კვლა თუ მომკლავ, სასაუბროდ   აღარ მედგას ზედან თავი".


Strophe: S241/K241 

Verse: a 
       კვლა ეტყვის: "ყმაო, რად მპოვე,   ვინ მეუბნები მე, ვინო?

Verse: b 
       ეგე ამბავი ცოცხალსა   ენითა ვერ მათქმევინო!

Verse: c 
       მე თავი ჩემი ნებითა   ჩემითა მოგაკლვევინო,

Verse: d 
    და   ვითა უსტარი ბედითი   ადვილად დაგახევინო.


Strophe: S242/K242 

Verse: a 
       ჩემი სიკვდილი შენ ჩემად   პატიჟად ნურად გგონია,

Verse: b 
       მით რომე დამხსნი ტირილსა,   შემშრების ცრემლთა ფონია;

Verse: c 
       ჩალად მიჩს ყოვლი სოფელი,   მისთვისვე შემიწონია.

Verse: d 
    და   ვერ გიცნობ, ვინ ხარ, ვის გითხრნე   სიტყვანი მისანდონია?"


Strophe: S243/K243 

Verse: a 
       ყმამან თქვა, თუ: "არ ეგების   აწ ამისი ასრე თქმევა,

Verse: b 
       სხვასა რასმე მოვიგონებ^,   სჯობს საქმისა გამორჩევა".

Verse: c 
       გაუშვა და ცალკე დაჯდა,   ტირს, დაიწყო ცრემლთა ფრქვევა,

Verse: d 
    და   ქალსა უთხრა: "გაგარისხე,   აწ, ესე თქვი, ვით დავრჩე, ვა!"


Strophe: S244/K244 

Verse: a 
       ქალი დაუჯდა კუშტ-გვარად,   ქუშობს, ჯერთ არ დამტკბარია;

Verse: b 
       @ავთანდილ ქვე ზის ტირილად,   აღარას მოუბარია;

Verse: c 
       ვარდისა ბაღსა მოგუბდა   ცრემლისა საგუბარია.

Verse: d 
    და   კვლა იქით ქალი ატირდა,   მისთვის გულ-ნალმობარია.


Strophe: S245/K245 

Verse: a 
       ყმა მტირალი შეებრალა,   ამად ცრემლნი ცხელნი ღვარნა,

Verse: b 
       მაგრა უჯდა უცხოს უცხო,   არ ბაგენი აუბარნა;

Verse: c 
       ყმამან ცნა, თუ: "გონებანი   ჩქარნი ჩემთვის დააწყნარნა".

Verse: d 
    და   ცრემლ-დენილი შეეხვეწა,   ადგა, მუხლნი მიუყარნა.


Strophe: S246/K246 

Verse: a 
       უთხრა: "ვიცი, აღარ ვარგ ხარ   შენ აწ ჩემად დასადობლად,

Verse: b 
       გაგარისხე, დარჩომილ ვარ   ღარიბად და ამად ობლად;

Verse: c 
       აწ ეგრეცა თავი ჩემი   დამიც შენთვის დასანდობლად,

Verse: d 
    და   ამად რომე შეცოდება   შვიდ-გზის თქმულა შესანდობლად.


Strophe: S247/K247 

Verse: a 
       თავი ჩემი სამსახურად   თუცა ავად მოგაწონე,

Verse: b 
       მიჯნურისა შებრალება   ხამს, ესეცა გაიგონე;

Verse: c 
       სხვაგნით ყოვლგნით უღონო ვარ,   არვინ არის ჩემი ღონე;

Verse: d 
    და   სულთა მოგცემ გულისათვის,   სხვა მეტიმცა რა გამონე!"


Strophe: S248/K248 

Verse: a 
       რა ქალსა მიჰხვდა ყმისაგან   მიჯნურობისა სმინება,

Verse: b 
       გულ-ამოხვინჩვით დაიწყო   ას-კეცთა ცრემლთა დინება,

Verse: c 
       კვლა გაამრავლა ზახილით   ტირილი, არ გაცინება.

Verse: d 
    და   @ავთანდილს ღმერთმან წადილი   მისცა, გულისა ლხინება.


Strophe: S249/K249 

Verse: a 
       იტყვის, თუ: "ამა სიტყვითა   მას ფერი შეეცვალების,

Verse: b 
       ვისთვისმე ხელი უცილოდ,   მას ცრემლი ემალმალების".

Verse: c 
       კვლა უთხრა: "დაო, მიჯნური   მტერთაცა შეებრალების;

Verse: d 
    და   ესეცა იცი, სიკვდილსა   თვით ეძებს, არ ეკრძალების.


Strophe: S250/K250 

Verse: a 
       ვარ მიჯნური, ხელი ვინმე,   გაუძლებლად სულთა დგმისად;

Verse: b 
       ჩემმან მზემან გამომგზავნა   საძებარად იმა ყმისად;

Verse: c 
       ღრუბელიცა ვერ მიჰხვდების,   მე მისრულვარ სადა, მი-, სად!

Verse: d 
    და   გული თქვენი მიპოვნია,   მისი შენდა, შენი მისად.


Strophe: S251/K251 

Verse: a 
       მისი სახე გულსა ჩემსა   ხატად ასრე გამოვხატე,

Verse: b 
       მისთვის ხელმან, გამოჭრილმან,   ლხინი ჩემი ვაალქატე.

Verse: c 
       ორისაგან ერთი მიყავ:   ტყვედ მქმენ, ანუ მააზატე,

Verse: d 
    და   ან მაცოცხლე, ანუ მომკალ,   ჭირი ჭირსა მომიმატე".


Strophe: S252/K252 

Verse: a 
       ქალმან უთხრა ყმასა სიტყვა   პირველისა უამესი:

Verse: b 
       "ეგე სიტყვა მოიგონე   დია რამე უკეთესი.

Verse: c 
       წეღან საქმე მტერობისა   გულსა ჩემსა შთამოსთესი,

Verse: d 
    და   აწ მოყვარე გიპოვნივარ,   დისაგანცა უფრო დესი.


Strophe: S253/K253 

Verse: a 
       მაშა რათგან მიჯნურობა   შენად ღონედ მოიგონე,

Verse: b 
       არ ეგების, ამას იქით   თუ-მცა თავი არ გამონე,

Verse: c 
       არ შენ მოგეც თავი ჩემი,   დაგაბნიე, დაგაღონე;

Verse: d 
    და   შენთვის მოვკვდე, ამისებრი   მემცა საქმე რა ვიღონე!


Strophe: S254/K254 

Verse: a 
       აწ რაცა გითხრა, თუ ამა   საქმესა დამმორჩილდები,

Verse: b 
       რასაცა ეძებ, მიჰხვდები,   უცილოდ არ ასცილდები;

Verse: c 
       თუ არ მომისმენ, ვერ ჰპოვებ,   რაზომმცა ცრემლსა ჰმილდები,

Verse: d 
    და   მოგხვდების მდურვა სოფლისა,   მოჰკვდები, გა-ცა-სწბილდები".


Strophe: S255/K255 

Verse: a 
       ყმამან უთხრა: "ეგე საქმე   ამას ჰგავსო, არა სხვასა:

Verse: b 
       ორნი კაცნი მოდიოდეს^   სადაურნი სადმე გზასა,

Verse: c 
       უკანამან წინა ნახა   ჩავარდნილი შიგან ჭასა,

Verse: d 
    და   ზედ მიადგა, ჩაყიოდა,   ტირს, იზახიხ ვაგლახ-ვასა.


Strophe: S256/K256 

Verse: a 
       ეგრე უთხრა: "ამხანაგო,   იყავ მანდა, მომიცდიდე,

Verse: b 
       წავალ თოკთა მოსახმელად,   მწადსო, თუ-მცა ამოგზიდე";

Verse: c 
       მას ქვეშეთსა გაეცინა^,   გაუკვირდა მეტად კიდე,

Verse: d 
    და   შემოჰყივლა: "არ გელოდე,   სად გაგექცე, სად წავიდე?"


Strophe: S257/K257 

Verse: a 
       აწ, დაო, შენთა ხელთაა   ჩემი საბელი ყელისა,

Verse: b 
       სხვად უღონოა უშენოდ   ჩემგან^ აპყრობა ხელისა;

Verse: c 
       რასაცა მიზამ, შენ იცი,   შენ ხარ წამალი ხელისა,

Verse: d 
    და   თვარა ვისმც ექმნა გვარლითა   შეკრვა თავისა მრთელისა!"


Strophe: S258/K258 

Verse: a 
       ქალმან უთხრა: "მომეწონა,   ყმაო, შენი ნაუბარი.

Verse: b 
       ხარ უცილოდ კარგი ვინმე,   მოყმე, ბრძენთა საქებარი;

Verse: c 
       ხარ ვინათგან აქანამდის   მაგა ჭირთა დამთმობარი,

Verse: d 
    და   რაცა გითხრა, მომისმინე,   გიპოვნია საძებარი.


Strophe: S259/K259 

Verse: a 
       იმა მოყმისა ამბავი   არსადა არ იპოვნების;

Verse: b 
       თვით თუ არ გითხრობს, არ ითქმის,   არვისგან დაიჯერების^;

Verse: c 
       მოილოდინე, მოვიდეს,   რაზომმცა დაგეყოვნების,

Verse: d 
    და   დადუმდი, ვარდსა ნუ აზრობ,   ცრემლითა ნუ ითოვნების.


Strophe: S260/K260 

Verse: a 
       გითხრა, თუ ცოდნა გწადიან   ჩვენისა^ შენ სახელისა:

Verse: b 
       @ტარიელ არის სახელი   იმა მოყმისა ხელისა;

Verse: c 
       მე @ასმათ მქვიან, რომელსა   წვა მაქვს ცეცხლისა ცხელისა,

Verse: d 
    და   სულთქვმა სულთქვმისა ბევრისა,   მაშა თუ არ ერთხელისა.


Strophe: S261/K261 

Verse: a 
       ამის მეტსა ვერას გითხრობ   მე სიტყვასა ამისთანსა.

Verse: b 
       ისი მინდორს არონინებს   ტანსა მტერთა მემაჯანსა,

Verse: c 
       ვჭამ, გლახ, მარტო ნადირისა   მისგან ხორცსა მონატანსა,

Verse: d 
    და   აწვე მოვა, არა ვიცი,   თუ დაჰყოვნის დიდსა ხანსა.


Strophe: S262/K262 

Verse: a 
       ამას გვედრებ, მოიცადო,   თავი სხვაგან არსად არო;

Verse: b 
       რა მოვიდეს, შევეხვეწო,   ნუთუ ვითა მოვაგვარო;

Verse: c 
       ერთმანერთსა შეგამეცნნე,   თავი შენი შევაყვარო,

Verse: d 
    და   თვით გიამბოს საქმე მისი,   საყვარელსა გაახარო".


Strophe: S263/K263 

Verse: a 
       ქალსა ყმამან მოუსმინა,   დაჰმორჩილდა, დაჰრთო ნება.

Verse: b 
       ამას ზედა მოიხედნეს,   ხევით ესმა ჩხაპუნება;

Verse: c 
       მთვარე წყალსა გამოსრული   ნახეს, შუქთა მოფინება,

Verse: d 
    და   უკურიდნეს, აღარა ქმნეს   მუნ ხანისა დაყოვნება.


Strophe: S264/K264 

Verse: a 
       ქალმან უთხრა: "ყმაო, ღმერთმან   მოგცა ჟამად, რაცა გინა,

Verse: b 
       მაგრა თავი უჩინო ქმენ,   დამალული იყავ შინა;

Verse: c 
       იმა ყმისა მეუნებლე   ხორციელი არავინ- ა;

Verse: d 
    და   ნუთუ ვით რა^ მოვაგვარო,   შენი ნახვა არ ეწყინა'


Strophe: S265/K265 

Verse: a 
       @ავთანდილ ქვაბსა დამალა   ქალმან დამალვით მალითა.

Verse: b 
       იგი ყმა ცხენსა გარდახდა,   შვენოდა კაპარჭ-ხრმალითა;

Verse: c 
       ატირდეს მაღლად ცრემლითა,   ზღვათაცა შესამალითა,

Verse: d 
    და   @ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა   ჭვრეტითა იდუმალითა.


Strophe: S266/K266 

Verse: a 
       ამარტის ფერად შეცვალა   ბროლი ცრემლისა ბანამან.

Verse: b 
       დიდხან იტირეს ყმამან და   მან ქალმან შაოსანამან;

Verse: c 
       შეხსნა, შეიღო აბჯარი,   ცხენიცა შეიყვანა მან;

Verse: d 
    და   დადუმდეს, ცრემლნი მოჰკვეთნა   შავმან გიშრისა დანამან.


Strophe: S267/K267 

Verse: a 
       @ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა,   ტყვე, საკნით ნააზატები.

Verse: b 
       მან ქალმან ქვეშე დაუგო   ვეფხის ტყავისა ნატები;

Verse: c 
       მას ზედა დაჯდა იგი ყმა,   სულთქვამს ჭირ-მონამატები,

Verse: d 
    და   სისხლისა ცრემლსა გაეწნა   შუა გიშრისა სატები.


Strophe: S268/K268 

Verse: a 
       მან ქალმან ხელ-ყო კვესითა   გზება ცეცხლისა ნელისა,

Verse: b 
       ეგონა ჭამა ხორცისა   შემწვრისა, შეუქმნელისა;

Verse: c 
       მიუპყრა, ერთი აჰხლიჩა,   ქმნაა საქმისა ძნელისა,

Verse: d 
    და   ძალი არ ჰქონდა, დაუწყო   გამოყრა უცოხნელისა.


Strophe: S269/K269 

Verse: a 
       ცოტად მიწვა, მიიძინა,   თუცა ყოლა ვერა მეტი;

Verse: b 
       შეკრთა, დიდნი დაიზახნა,   წამოვარდა ვითა რეტი,

Verse: c 
       იზახდის და წამ-წამ იკრის   გულსა ლოდი, თავსა კეტი.

Verse: d 
    და   ცალ-კერძ ზის და პირსა იხოკს   ქალი მისი შენამჭვრეტი.


Strophe: S270/K270 

Verse: a 
       "რად დაჰბრუნდი? - მოახსენა,   - მითხარ, რაცა წაგეკიდა!"

Verse: b 
       მან უბრძანა: "მონადირე   მეფე ვინმე გარდმეკიდა,

Verse: c 
       ჰყვეს ლაშქარნი უთვალავნი,   ბარგი მძიმედ აეკიდა,

Verse: d 
    და   იგი მინდორს ნადირობდა,   დაეფანჩა მარეკი, და-.


Strophe: S271/K271 

Verse: a 
       სევდად მეცა კაცთა ნახვა,   ცეცხლი უფრო გავიალე,

Verse: b 
       -არ მივეო ახლოს შეყრად -   თავი ჩემი შევიწყალე,

Verse: c 
       მათგან მკრთალი შემოვბრუნდი,   ტყესა შიგან დავიმალე".

Verse: d 
    და   თქვა: "ნუთუმცა უკუმრიდა,   რა გათენდეს, წავალ ხვალე".


Strophe: S272/K272 

Verse: a 
       ქალსა ცრემლნი გარდმოსცვივდეს   ას-ნაკეცნი, ბევრის-ბევრად;

Verse: b 
       მოახსენა: "მხეცთა თანა   იარები მარტო ტევრად,

Verse: c 
       არას კაცსა არ იახლებ   საუბრად და შემაქცევრად;

Verse: d 
    და   მას მაგითა ვერას არგებ,   დღეთა შენთა ცუდად ჰლევ რად?


Strophe: S273/K273 

Verse: a 
       ყოვლი პირი ქვეყანისა   ერთობ სრულად მოგივლია,

Verse: b 
       ერთი კაცი შემაქცევრად   შენად ვითა დაგელია?

Verse: c 
       გეახლოს და არ გაჰშმაგდე,   თუცა ჭირი არ გაკლია;

Verse: d 
    და   შენ მოჰკვდე და იგი წახდეს,   ესე შენთვის რა მადლია?"


Strophe: S274/K274 

Verse: a 
       უბრძანა: "დაო, ეგეა   მსგავსი შენისა გულისა,

Verse: b 
       მაგრა არ არის ქვეყანად   წამალი ამა წყლულისა!

Verse: c 
       ვის ძალ-უც პოვნა კაცისა,   თვით სოფლად არ-მოსრულისა?

Verse: d 
    და   ჩემი ლხინია სიკვდილი,   გაყრა ხორცთა და სულისა.


Strophe: S275/K275 

Verse: a 
       ღმერთმან სხვამცა ეტლსა ჩემსა   რადმცა^ კაცი რად დაჰბადა,

Verse: b 
       სიახლე და საუბარი   თუმცა მისი მე მეწადა!

Verse: c 
       ვინმცა გასძლნა ჭირნი ჩემნი,   ანუ ვინმცა შეეცადა?

Verse: d 
    და   შენგან კიდე ხორციელი,   დაო, მივის არასადა".


Strophe: S276/K276 

Verse: a 
       ქალმან ჰკადრა: "არ გამიწყრე,   ვიშიშვი და ვიაჯ დია;

Verse: b 
       რათგან ღმერთსა ვაზირობა   შენი ჩემზედ მოუგდია,

Verse: c 
       ვერ დავმალავ, უკეთესი   რაცა საქმე გამიცდია.

Verse: d 
    და   არა ვარგ-ა უსაზომო,   ზომსა თავი გარდგიხდია.


Verse: e 
       მისი მძებნელი იყომცა   ჭკუითა მეტის-მეტითა;

Verse: f 
       შენ კაცთა ნაცვლად ნადირთა   ახლავ გულითა რეტითა;sǯobs, erti ḳaci iaxlo,   ilxende misit č̣vreṭita.

Verse: h 
       და   ვით იადონი არ მოჰკვდე   ბულბულოს თესლთა კვნეტითა".


Strophe: S277/K277 

Verse: a 
       ყმამან უთხრა: "რას მენუკევ,   არა ვიცი, გამიცხადე.

Verse: b 
       კაცი ჩემად სამსახურად   უღმრთოდ მემცა ვით დავჰბადე!

Verse: c 
       ღმერთსა ჩემი უბედობა   უნდა, მემცა რას ვეცადე!

Verse: d 
    და   განაღამცა გავნადირდი,   თავი ასრე გავიხადე".


Strophe: S278/K278 

Verse: a 
       ქალმან კვლა ჰკადრა:   "გაგსაჯე მეტითა შეგონებითა,

Verse: b 
       მაგრა თუ კაცი მოგგვარო,   მოგყვეს თავისა ნებითა,

Verse: c 
       იგი გეახლოს, ილხენდე   მისითა შემეცნებითა,

Verse: d 
    და   ფიცე, არ მოჰკლა, არ იყო,   არ-სავნებლისა ვნებითა".


Strophe: S279/K279 

Verse: a 
       მან უბრძანა: "თუ მიჩვენებ,   ვნახავ, დიდად გავიხარებ,

Verse: b 
       სიყვარულმან მისმან, ვისთვის   ხელი მინდორს თავსა ვარებ,

Verse: c 
       არას ვუზამ უგემურსა,   არათ ოდეს გავამწარებ;

Verse: d 
    და   რაცა ჩემგან ეამების,   ვაამებ და შევიყვარებ".




Chapter: 9 
   შეყრა @ტარიელისა და @ავთანდილისა




Strophe: S280/K280 

Verse: a 
       ქალი ადგა და წავიდა   მის ყმისა მოსაყვანებლად;

Verse: b 
       "არ ეწყინაო", უამბობს,   არს მისად მაგულვანებლად,

Verse: c 
       ხელი მოჰკიდა, მოჰყვანდა,   ვით, მთვარე მოსავანებლად;

Verse: d 
    და   იგი რა ნახა @ტარიელ,   თქვა მზისა დასაგვანებლად.


Strophe: S283/K283 

Verse: a 
       გამოეგება @ტარიელ,   ჰმართებს ორთავე მზე დარად,

Verse: b 
       ანუ ცით მთვარე უღრუბლო   შუქთა მოჰფენდეს ქვე ბარად,

Verse: c 
       რომე მათ თანა ალვისა   ხეცა ვარგ იყო ხედ არად,

Verse: d 
    და   ჰგვანდეს შვიდთავე მნათობთა,   სხვადმცა რისად ვთქვი მე დარად!


Strophe: S284/K284 

Verse: a 
       მათ აკოცეს ერთმანერთსა,   უცხოებით არ დაჰრიდეს,

Verse: b 
       ვარდსა ხლეჩდეს, ბაგეთაგან   კბილნი თეთრნი გამოსჭვირდეს,

Verse: c 
       ყელი ყელსა გარდააჭვდეს,   ერთმანერთსა აუტირდეს,

Verse: d 
    და   ქარვად შექმნნეს იაგუნდნი   მათნი, თუცა ლალად ღირდეს.


Strophe: S285/K285 

Verse: a 
       მობრუნდეს. ყმამან @ავთანდილს   ხელი შეუპყრა ხელითა,

Verse: b 
       ერთგან დასხდეს და იტირეს   დიდხან ცრემლითა ცხელითა.

Verse: c 
       @ასმათი სულსა უღებდა   სიტყვითა საკვირველითა:

Verse: d 
    და   "თავთა ნუ დაჰხოცთ, ნუ ბნელ-იქმთ   მზესა თქვენითა ბნელითა".


Strophe: S286/K286 

Verse: a 
       @ტარიელის ვარდი იყო   დათრთვილული, არ დაზრული;

Verse: b 
       ყმასა უეთხრა: "მესწრაფების,   მითხარ შენი დაფარული,

Verse: c 
       ვინ ხარ, ანუ სით მოსრულხარ,   სადაური, სით მოსრული?

Verse: d 
    და   მე სიკვდილსა აღარ ვახსოვ,   ვარ მისგანცა გაწირული".


Strophe: S287/K287 

Verse: a 
       @ავთანდილ გასცა პასუხი,   სიტყვები ლამაზებია:

Verse: b 
       "ლომო და გმირო @ტარიელ,   ვის თავი გინაზებია,

Verse: c 
       მე ვარ არაბი, @არაბეთს   არს ჩემი დარბაზებია,

Verse: d 
    და   მიჯნურობითა დამწვარ ვარ,   ცეცხლი უშრეტი მგზებია.


Strophe: S288/K288 

Verse: a 
       მე პატრონისა ჩემისა   ასული შემყვარებია;

Verse: b 
       თვით მეფედ მათად მას ხედვენ   მონები მკლავ-მაგრებია.

Verse: c 
       თუცა არ მიცნობ, გინახავ,   თუ ვითა გიაზრებია,

Verse: d 
    და   გახსოვსც^ა, ოდეს დაჰხოცე   მონები არ-საპყრებია?


Strophe: S287/K287 

Verse: a 
       შენ მინდორს გნახეთ გაჭრილი,   ჩვენ ზედა გარდგეკიდენით,

Verse: b 
       პატრონი ჩემი გაგიწყრა,   ჩვენ ხაფად წაგეკიდენით,

Verse: c 
       გიხმეთ, არ მოხვე, ლაშქარნი   უკანა გამოგკიდენით,

Verse: d 
    და   შენ ველნი წითლად შეჰღებენ   სრულად სისხლისა კი დენით.


Strophe: S288/K288 

Verse: a 
       ყველაკასა მათრახითა   თავი უხრმლოდ გარდაჰკვეთეთ.

Verse: b 
       მეფე შეჯდა, დაგვეკარგე,   კვალი შენი ვერ მოვკვეთეთ,

Verse: c 
       ვითა ქაჯი დაგვემალე,   მონებიცა დავაფეთეთ,

Verse: d 
    და   ამან უფრო დაგვაშმაგნა,   თავი სრულად გავაშეთეთ.


Strophe: S289/K289 

Verse: a 
       ჭმუნვა შეექმნა, თქვენც იცით,   ხელმწიფე ნებიერია.

Verse: b 
       მოგნახეს, გძებნეს ყოველგან,   მათ რუკა დაუწერია,

Verse: c 
       ვერ ნახეს შენი მნახავი^   ვერცა ყმა, ვერცა ბერია;

Verse: d 
    და   აწ გამომგზავნა, რომელსა   ვერ მზე ჰგავს, ვერ ეთერია.


Strophe: S290/K290 

Verse: a 
       მიბრძანა: "მიცან ამბავი   მის ყმისა წარხდომილისა,

Verse: b 
       მაშინ ვარ მქმნელი საქმისა,   მის შენგან მონდომილისა".

Verse: c 
       სამ წლამდის მითხრა დადენა   უმისოდ ცრემლთა მილისა.

Verse: d 
    და   არ გიკვირს, გავძელ ვერ-ჭვრეტა   მისისა მე ღიმილისა?!


Strophe: S291/K291 

Verse: a 
       აქანამდის მნახავიცა   კაცი შენი არ მენახა;

Verse: b 
       ქურდნი^ ვნახენ, რომე თქვენთვის   სიტყვა რამე გაემკვახა;

Verse: c 
       მათრახითა ჩამოგეგდო   ერთი, მკვდართა დაგესახა;

Verse: d 
    და   მათ მასწავლეს, ძმა რომელთა   სულ-მობრძავი სამე, გლახ, ა".


Strophe: S292/K292 

Verse: a 
       @ტარიელსცა აეხსენა   ომი მათი მაშინდელი,

Verse: b 
       იტყვის: "მახსოვს ეგე საქმე,   თუცა არის ადრინდელი;

Verse: c 
       ერთგან გნახენ ნადირობას   შენ და შენი მე გამზრდელი;

Verse: d 
    და   მით ვტიროდი, მომეგონა   მე, გლახ, ჩემი წარმწყმედელი.


Strophe: S293/K293 

Verse: a 
       რას მაქმნევდით, რად გინდოდი,   ერთმანერთსა რითა^ ვჰგვანდით?

Verse: b 
       თქვენ მორჭმულნი სთამაშობდით,   ჩვენ მტირალნი ღაწვთა ვჰბანდით.

Verse: c 
       რა მონანი შესაპყრობლად   მომწიენით, გაჰგულვანდით,

Verse: d 
    და   აწ ვეჭვ, რომე ჩემად ნაცვლად   თანა მკვდართა მიიტანდით.


Strophe: S294/K294 

Verse: a 
       მოვიხედენ, მომეწია   რა პატრონი შენი, ვნახე,

Verse: b 
       ხელმწიფობით შემებრალნეს,   ამად ხელი არ შევახე,

Verse: c 
       თვალთა წინა გამოგექეც,   მეტი არა შევუზრახე.

Verse: d 
    და   ჩემი ცხენი უჩინოსა   ჰგავს და სხვასმცა რას ვასახე!


Strophe: S295/K295 

Verse: a 
       კაცმან ვერ ასწრას თვალისა   დაფახვა, დაწამწამება,

Verse: b 
       მას გავექცევი, ვისგანცა   ჩემი არა ვცნა ამება;

Verse: c 
       მათ თურქთა მიღმა გამეგო   მე არას არ შეწამება,

Verse: d 
    და   ავად ჰშვენოდა მორევნა   და ჩემი დათამამება.


Strophe: S296/K296 

Verse: a 
       აწ ვაშად მოხვე, მეამა   ნახვა შენისა პირისა!

Verse: b 
       ტანად სარო და პირად მზე,   მამაცად მსგავსი გმირისა,

Verse: c 
       გარჯილ ხარ, მაგრა^ არა ხარ   გარდაუხდელი ჭირისა:

Verse: d 
    და   ძნელია პოვნა კაცისა   ღმრთივ ზეცით განაწირისა!"


Strophe: S297/K297 

Verse: a 
       @ავთანდილ უთხრა: "ვით მაქებ   საქები ბრძენთა ენისა?

Verse: b 
       მაგისად ნაცვლად რამც ვიყავ^   ღირსი ქებისა თქვენისა!

Verse: c 
       სახე ხარ მზისა ერთისა,   ზეცით მნათისა ზენისა,

Verse: d 
    და   რათგან ვერ შეგცვლის პატიჟი   ეგზომთა ცრემლთა დენისა.


Strophe: S298/K298 

Verse: a 
       ამა დღემან დამავიწყა,   გული ჩემი ვინ დაბინდა;

Verse: b 
       დამიგდია სამსახური მისი,   იქმნას, რაცა გინდა;

Verse: c 
       იაგუნდი ეგრეცა სჯობს,   ათასჯერმცა მინა მინდა,

Verse: d 
    და   შენ გეახლო სიკვდილამდის,   ამის მეტი არა მინდა!"


Strophe: S299/K299 

Verse: a 
       @ტარიელ უთხრა: "მე შენი   გული აწ მემხურვალების;

Verse: b 
       მიკვირს, თუ ნაცვლად მაგისად   შენ ჩემი რა გევალების!

Verse: c 
       მაგრა წესია, მიჯნური   მიჯნურსა შეებრალების,

Verse: d 
    და   შე საყვარელსა გაგყარო,   ესე რათ გენაცვალების!


Strophe: S300/K300 

Verse: a 
       წამოსრულ ხარ ჩემად ძებნად,   პატრონისა სამსახურად;

Verse: b 
       ღმერთმან ქმნა და გიპოვნივარ,   შენცა ცდილ ხარ მამაცურად.

Verse: c 
       მაგრა ჩემსა რა გიამბობს,   გამოჭრილ ვარ ასრე თუ რად!

Verse: d 
    და   მე თუ ვიტყვი, დამწვავს ცეცხლი   ცხელი, შემიქმს ალად, მურად".


Strophe: S301/K301 

Verse: a 
       @ასმათ უთხრა: "ლომო, ცრემლით   მაგა ცეცხლსა რა ერგების!

Verse: b 
       მე ვითა ვთქვა წვევა თქმისა,   რათგან ეგრე^ არ ეგების!

Verse: c 
       ვხედავ, ესე ხელი ვინმე   მოყმე შენთვის წაეგების,

Verse: d 
    და   ცნას მიზეზი შენთა წყლულთა,   ქმნას რა, ღონეა ეგების.


Strophe: S302/K302 

Verse: a 
       მეხვეწებოდა, ლამოდა   ჩემგან რასამე სმენასა;

Verse: b 
       ნუ უყოს ღმერთმან, გაძლება   მემცა ვით მივეც ენასა!

Verse: c 
       თუ რას სცნობს, ვეჭობ ამისგან   თქვენსა რასამე ლხენასა.

Verse: d 
    და   არს უკეთესი, რაცაღა   სწადს განგებასა ზენასა".


Strophe: S303/K303 

Verse: a 
       ამას დაყმუნდა @ტარიელ   დამწვარი, დაალებული;

Verse: b 
       @ასმათს უბრძანა: "მას აქათ   შენ ხარ ჩემ თანა ხლებული;

Verse: c 
       რად არა იცი, უწამლო   არს ლები ესე ლებული!

Verse: d 
    და   კვლა ესე ყმა მწვავს მტირალი,   ცრემლითა დავალებული.


Strophe: S304/K304 

Verse: a 
       კაცმან ვით პოვოს, ღმრთისაგან   რაც არა^ დანაბადია!

Verse: b 
       მით გული ჩემი სევდამან   აწ ასრე დანაბა დია,

Verse: c 
       კვლა გზასა მიკრავს, მიჭირავს   მითქს ბადე დანაბადია;

Verse: d 
    და   აწ ხელთა, ნაცვლად ლხინისა,   ჩალა მაქვს და ნაბადია.


Strophe: S305/K305 

Verse: a 
       მაგრა ღმერთმან მოწყალემან   მით ცნობითა ერთით მზითა

Verse: b 
       ორი მისი მოწყალება   დღესცა მომცა ამა გზითა:

Verse: c 
       პირველ, შეჰყრის მოყვარულთა   ჩემით რათმე მიზეზითა,

Verse: d 
    და   კვლა, ნუთუმცა სრულად დამწვა   ცეცხლთა ცხელთა ანაგზითა".


Strophe: S306/K306 

Verse: a 
       ყმასა უთხრა: "ვინცა კაცმან   ძმა იძმოს, თუ დაცა იდოს,

Verse: b 
       ხამსო მისთვის სიკვდილსა და   ჭირსა თავი არ დაჰრიდოს;

Verse: c 
       ღმერთმან ერთი რად^ აცხოვნოს,   თუ მეორე არ წაწყმიდოს!

Verse: d 
    და   შენ ისმენდი, მე გიამბობ,   რაცღა გინდა წამეკიდოს".


Strophe: S307/K307 

Verse: a 
       @ასმათს უთხრა: "მოდი, მოჯე,   თანა წყალი მომიტანე,

Verse: b 
       დაბნედილსა მაპკურებდი,   გული მითა გარდამბანე;

Verse: c 
       მკვდარი მნახო, დამიტირე,   სულთქვმა გაათანისთანე,

Verse: d 
    და   მე სამარე გამითხარე,   აქა მიწა მიაკვანე".


Strophe: S308/K308 

Verse: a 
       ღილ-ჩახსნილი საამბობლად   დაჯდა, მხარნი ამოყარნა;

Verse: b 
       ვითა მზე ჯდა მოღრუბლებით,   დიდხან შუქნი არ ადარნა;

Verse: c 
       ვერ გაახვნა სასაუბროდ,   მან ბაგენი გაამყარნა,

Verse: d 
    და   მერმე სულთქვნა, დაიზახნა,   ცრემლნი ცხელნი გარდმოყარნა.


Strophe: S309/K309 

Verse: a 
       მოსთქვამს: "ჰაი, საყვარელო,   ჩემო, ჩემთვის დაკარგულო,

Verse: b 
       იმედო და სიცოცხლეო,   გონებაო, სულო, გულო,

Verse: c 
       ვინ მოგკვეთა, არა ვიცი,   ხეო, ედემს დანერგულო!

Verse: d 
    და   ცეცხლმან ცხელმან ვით ვერ დაგწვა,   გულო, ასჯერ დადაგულო?!"




Chapter: 10 
   @ტარიელისაგან თავის ამბვის მბობა @ავთანდილთანა




Strophe: S310/K310 

Verse: a 
       "ისმენდი, მიეც გონება   ჩემთა ამბავთა სმენასა;

Verse: b 
       საუბართა და საქმეთა   ვისთა ძლივ ვათქმევ ენასა,

Verse: c 
       იგი, ვინ ხელ-მქმნის, მოველი   მისგან აროდეს ლხენასა,

Verse: d 
    და   ვისგან შევუცავ სევდათა,   სისხლისა ღვართა დენასა.


Strophe: S311/K311 

Verse: a 
       "@ინდოეთს შვიდთა მეფეთა   ყოვლი კაცი ხართ მცნობელი:

Verse: b 
       ექვსი სამეფო @ფარსადანს   ჰქონდა, თვით იყო მპყრობელი,

Verse: c 
       უხვი, მდიდარი, უკადრი,   მეფეთა ზედა მფლობელი,

Verse: d 
    და   ტანად ლომი და პირად მზე,   ომად მძლე, რაზმთა მწყობელი.


Strophe: S312/K312 

Verse: a 
       მამა-ჩემი ჯდა მეშვიდე^,   მეფე მებრძოლთა მზარავი,

Verse: b 
       @სარიდან ერქვა სახელად,   მტერთა სრვად დაუფარავი;

Verse: c 
       ვერვინ ჰკადრებდის წყენასა,   ვერ ცხადი, ვერცა მპარავი;

Verse: d 
    და   ნადირობდის და იშვებდის   საწუთრო-გაუმწარავი.


Strophe: S313/K313 

Verse: a 
       ხალვა მოსძულდა, შეექმნა   გულს კაეშანთა ჯარები.

Verse: b 
       თქვა: "წამიღია მტერთაგან   ძლევით ნაპირთა არები,

Verse: c 
       ყოვლგნით გამისხმან, მორჭმით ვზი,   მაქვს ზეიმი და ზარები";

Verse: d 
    და   ბრძანა: "წავალ და მეფესა   @ფარსადანს შევეწყნარები";


Strophe: S314/K314 

Verse: a 
       @ფარსადანს წინა დაასკვნა   გაგზავნა მოციქულისა,

Verse: b 
       შესთვალა: "შენ გაქვს მეფობა   ინდოეთისა სრულისა;

Verse: c 
       აწ მე მწადს, თქვენსა წინაშე   მეცა ვცნა ძალი გულისა,

Verse: d 
    და   სახელი დარჩეს ჩემისა   ერთგულად ნამსახურისა".


Strophe: S315/K315 

Verse: a 
       @ფარსადან შექმნა ზეიმი   ამა ამბვისა მცნობელმან.

Verse: b 
       შესთვალა: "ღმერთსა მადლობა   შევსწირე ხმელთა მფლობელმან,

Verse: c 
       რათგან ეგე ჰქმენ მეფემან,   ჩემებრ ინდოეთს მპყრობელმან.

Verse: d 
    და   აწ მოდი, ასრე პატივ გცე,   ვითა მამამან მშობელმან".


Strophe: S316/K316 

Verse: a 
       ერთი სამეფო საკარგვად,   უბოძა ამირბარობა.

Verse: b 
       თვით ამირბარსა ინდოეთს   აქვს ამირ-სპასალარობა.

Verse: c 
       მეფე^ რა დაჯდა, არა სჭირს   ხელისა მიუმცთარობა^;

Verse: d 
    და   სხვად პატრონია, მართ ოდენ   არა აქვს კეისარობა.


Strophe: S317/K317 

Verse: a 
       თვით მეფემან მამა-ჩემი   დაიჭირა სწორად თავსა.

Verse: b 
       თქვა: "ჩემებრი ამირბარი,   ნაძლევი ვარ, ვისმცა ჰყავსა!"

Verse: c 
       ლაშქრობდის და ნადირობდის,   აძლევდიან მტერნი ზავსა.

Verse: d 
    და   მას არა ვჰგავ ასრე, ვითა   მე სხვა კაცი არა მგავსა.


Strophe: S318/K318 

Verse: a 
       ძე არ ესვა მეფესა და   დედოფალსა მზისა დარსა,

Verse: b 
       ჭმუნვა ჰქონდა, ჟამი იყო,   მით აეხვნეს სპანი ზარსა.

Verse: c 
       ვაჲ კრულია დღემცა იგი,   მე მივეცი ამირბარსა!

Verse: d 
    და   მეფემ ბრძანა: "შვილად გავზრდი,   თვით ჩემივე გვარი არსა".


Strophe: S319/K319 

Verse: a 
       მეფემან და დედოფალმან   მიმიყვანეს შვილად მათად,

Verse: b 
       საპატრონოდ მზრდიდეს სრულთა   ლაშქართა და ქვეყანათად,

Verse: c 
       ბრძენთა მიმცეს სასწავლელად   ხელმწიფეთა ქცევა-ქმნათად;

Verse: d 
    და   მოვიწიფე, დავემსგავსე   მზესა თვალად, ლომსა ნაკვთად.


Strophe: S320/K320 

Verse: a 
       @ასმათ, მითხრობდი, რაცა სცნა   ჩემგან ამბობა ცილისა.

Verse: b 
       ხუთისა წლისა შევიქმენ   მსგავსი ვარდისა შლილისა;

Verse: c 
       ჭირად არ მიჩნდის ლომისა   მოკლვა, მართ ვითა სილისა;

Verse: d 
    და   არ გაჰვიდოდის @ფარსადანს   მისი არა-სმა შვილისა.


Strophe: S321/K321 

Verse: a 
       @ასმათ, შენცა ხარ მოწამე   ჩემისა ფერ-მიხდილისა,

Verse: b 
       მზესა მე ვსჯობდი შვენებით,   ვით ბინდსა ჟამი დილისა;

Verse: c 
       იტყოდეს ჩემნი მნახავნი:   "მსგავსია ედემს ზრდილისა".

Verse: d 
    და   აწ მაშინდლისა ჩემისა   სახე ვარ ოდენ ჩრდილისა.


Strophe: S322/K322 

Verse: a 
       მე ხუთისა წლისა ვიყავ,   დაორსულდა დედოფალი".

Verse: b 
       ესე რა თქვა, ყმამან სულთქვნა,   ცრემლით ბრძანა: "შობა ქალი".

Verse: c 
       დაბნედასა მიეწურა,   @ასმათ ასხა გულსა წყალი;

Verse: d 
    და   თქვა: "მაშინვე მზესა ჰგვანდა,   აწ მედების ვისგან ალი!


Strophe: S323/K323 

Verse: a 
       წიგნი წიგნსა ეცემოდა,   დედოფალი ოდეს შობდა,

Verse: b 
       მოციქული - მოციქულსა,   @ინდოეთი სრულად სცნობდა;

Verse: c 
       მზე და მთვარე განსცხრებოდეს,   სიხარულით ცა ნათობდა;

Verse: d 
    და   ყოვლი არსად შემოსრული   მხიარული თამაშობდა.


Strophe: S324/K324 

Verse: a 
       ქება არ ითქმის ენითა,   აწ ჩემგან ნაუბარითა^.

Verse: b 
       @ფარსადან დაჯდა ხარებად   ზეიმითა და ზარითა;

Verse: c 
       ყოვლგნით მოვიდეს მეფენი   ნიჭითა მრავალ-გვარითა.

Verse: d 
    და   საჭურჭლე გასცეს, აივსნეს   ლაშქარნი საბოძვარითა.


Strophe: S325/K325 

Verse: a 
       საშობელი გაიყარა,   ზრდა დაგვიწყეს მე და ქალსა.

Verse: b 
       მართ მაშინვე ჰგვანდა იგი   მზისა შუქთა ნასამალსა.

Verse: c 
       ვუყვარდით და სწორად ვუჩნდით   მეფესა და დედოფალსა.

Verse: d 
    და   აწ ვახსენებ, ვისგან ჩემი   დაუდაგავს გული ალსა!"


Strophe: S326/K326 

Verse: a 
       ყმა დაბნდა, რა სახელისა   ხსენებასა მიეწურა;

Verse: b 
       @ავთანდილსცა აეტირა,   მისმან ცეცხლმან გულსა ჰმურა;

Verse: c 
       ქალმან სულად მოაქცია,   მკერდსა წყალი დააპკურა.

Verse: d 
    და   თქვა: "ისმენდი, მაგრა ჩემი   სიკვდილისა დღე დასტურ- ა.


Strophe: S327/K327 

Verse: a 
       მას ქალსა @ნესტან-დარეჯან   იყო სახელად ხმობილი.

Verse: b 
       შვიდისა წლისა შეიქმნა   ქალი წყნარი და ცნობილი,

Verse: c 
       მთვარისა მსგავსი, შვენებით   მზისაგან ვერ-შეფრობილი^;

Verse: d 
    და   მისსა ვით გასძლებს გაყრასა   გული ალმასი, წრთობილი!


Strophe: S328/K328 

Verse: a 
       იგი ასრე მოიწიფა,   მე შემეძლო შესლვა ომსა;

Verse: b 
       მეფე ქალსა ვით ხედვიდა   მეფობისა ქმნისა მწთომსა,

Verse: c 
       მამასავე ხელთა მიმცეს,   რა შევიქმენ ამა ზომსა;

Verse: d 
    და   ვბურთობდი და ვნადირობდი,   ვით კატასა ვხოცდი ლომსა.


Strophe: S329/K329 

Verse: a 
       მეფემან სახლი ააგო,   შიგან საყოფი ქალისა:

Verse: b 
       ქვად ფაზარი სხდა,   კუბო დგა იაგუნდისა თვალისა,

Verse: c 
       პირსა ბაღჩა და საბანლად   სარაჯი ვარდის წყალისა;

Verse: d 
    და   იგი მუნ იყვის, მედების   ვისგან სახმილი ალისა!


Strophe: S330/K330 

Verse: a 
       დღე და ღამე მუჯამრითა   ეკმეოდის ალვა თლილი;

Verse: b 
       ზოგჯერ კოშკს ჯდის, ზოგჯერ ბაღჩას   ჩამოვიდის, რა დგის ჩრდილი.

Verse: c 
       @დავარ იყო და მეფისა,   ქვრივი, ქაჯეთს გათხოვილი,

Verse: d 
    და   მას სიბრძნისა სასწავლელად   თვით მეფემან მისცა შვილი.


Strophe: S331/K331 

Verse: a 
       სრა ედგა მოფარდაგული   ოქსინოთა და შარდითა;

Verse: b 
       ვერვინ ვხედევდით, შეიქმნა   პირითა მინა-ვარდითა;

Verse: c 
       @ასმათ და ორნი მონანი   ჰყვიან, იმღერდის ნარდითა;

Verse: d 
    და   მუნ იზრდებოდის ტანითა,   გაბაონს განაზარდითა.


Strophe: S332/K332 

Verse: a 
       თხუთმეტისა წლისა ვიყავ,   მეფე მზრდიდა^ ვითა შვილსა;

Verse: b 
       დღისით ვიყვი მას წინაშე,   გამიშვებდის არცა ძილსა;

Verse: c 
       ძალად ლომსა, თვალად მზესა,   ტანად ვჰგვანდი ედემს ზრდილსა,

Verse: d 
    და   სროლასა და ასპარეზსა   აქებდიან ჩემგან ქმნილსა.


Verse: e 
       რა მინდორს შევჯდი, ზარითა   ხმა იყვის ბუკთა ცემისა;

Verse: f 
       თანა მყვის სპისა სიმრავლე   მსგავსი ფუტკრისა რემისა;

Verse: g 
       ჭვრეტად ქალ-ყმები დაჯრილა,   დგას თემისა და თემისა;

Verse: h 
       ვინც მნახის, ეყვის ერთ წლამდის   კვეხა ნახვისა ჩემისა.


Strophe: S333/K333 

Verse: a 
       მოსრნის მხეცნი და ნადირნი   ისარმან ჩემგან სრეულმან;

Verse: b 
       მერმე ვიბურთი მოედანს,   მინდორით შემოქცეულმან;

Verse: c 
       შევიდი, შევქმნი ნადიმი,   ნიადაგ ლხინსა ჩვეულმან;

Verse: d 
    და   აწ საწუთროსა გამყარა   პირმან ბროლ-ბადახშეულმან!


Strophe: S334/K334 

Verse: a 
       მამა მომიკვდა, მოვიდა   დღე სიკვდილისა მისისა;

Verse: b 
       ქმნა გაუცუდდა @ფარსადანს   ნიშატისა და ნიშისა;

Verse: c 
       მათ გაეხარნეს, ვის ზარი   დაჰლევდის მისგან შიშისა;

Verse: d 
    და   ერთგულთა შექმნეს ვაება,   მტერთა - ხსენება იშისა.


Strophe: S335/K335 

Verse: a 
       მე წელიწდამდის^ ბნელსა ვჯე   საწუთრო-გაცუდებული,

Verse: b 
       დღისით და ღამით ვვაებდი,   ვერვისგან სულ-დაღებული;

Verse: c 
       გაყვანად ხასნი მოვიდეს,   მითხრეს მეფისა მცნებული,

Verse: d 
    და   ებრძანა: "შვილო @ტარიელ,   ნუ ხარ შავითა ღებული.


Strophe: S336/K336 

Verse: a 
       ჩვენ უფრო გვტკივის იგი, ვინ   დაგვაკლდა სწორად თავისა".

Verse: b 
       ასი ებოძა საჭურჭლე,   ებრძანა ახდა შავისა,

Verse: c 
       ბოძება მისეულისა   სრულისა საკარგავისა:

Verse: d 
    და   "შენ გქონდეს ამირბარობა,   ქმნა მისვე საურავისა".


Strophe: S337/K337 

Verse: a 
       ავენთი, დამწვეს მამისა   სახმილთა დაუშრობელთა^;

Verse: b 
       უკანის გამომიყვანეს   ხასთა მათ წინა- მდგომელთა;

Verse: c 
       გამოსლვისათვის ზეიმი   შექმნეს @ინდოეთს მფლობელთა,

Verse: d 
    და   შორს მომეგებნეს, მაკოცეს   პატივით ვითა მშობელთა.


Strophe: S338/K338 

Verse: a 
       მათ საჯდომთა ახლოს დამსვეს,   პატივს მცემდეს ძისა დარად,

Verse: b 
       მის ხელისა საურავი   მათ ორთავე მითხრეს წყნარად;

Verse: c 
       ურჩ ვექმენ და მისეულთა   წესთა ქცევა მიჩნდა ზარად;

Verse: d 
    და   არ მომეშვნეს, დავჰმორჩილდი,   თაყვანის-მცეს ამირბარად.


Strophe: S339/K339 

Verse: a 
       აღარა ვიცი, დამვიწყდეს,   თუცა დიადი წელია;

Verse: b 
       გიამბო ჩემი ამბავი,   განა რაზომცა ძნელია!

Verse: c 
       ცრუ და მუხთალი სოფელი   მიწყივ ავისა მქმნელია,

Verse: d 
    და   მისთა ნაკვესთა წინწალი   დამეცეს^ ხანგრძლად მწველია".




Chapter: 11 
   ამბავი @ტარიელის გამიჯნურებისა




Strophe: S340/K340 

Verse: a 
       კვლა დაიწყო თქმა ამბვისა   მან, რა ხანი მოიტირა:

Verse: b 
       დღესა ერთსა მე და მეფე   მოვიდოდით, გვენადირა;

Verse: c 
       მიბრძანა, თუ: "ქალი ვნახოთ",   ხელი ხელსა დამიჭირა.

Verse: d 
    და   მის ჟამიხა მხსენებელი   მე სულ-დგმული არ გიკვირა?


Strophe: S341/K341 

Verse: a 
       მეფემან ახმა დურაჯთა   მითხრა მიტანად ქალისა,

Verse: b 
       გამოვუხვენ და წავედით   ჩემად სადებლად ალისა;

Verse: c 
       მაშინ დავიწყე გარდახდა   მე საწუთროსა ვალისა.

Verse: d 
    და   ალმასისა ხამს ლახვარი   ლახვრად გულისა სალისა!


Strophe: S342/K342 

Verse: a 
       ბაღჩა ვნახე უტურფესი   ყოვლისავე სალხინოსა:

Verse: b 
       მფრინველთაგან ხმა ისმოდა   უამესი სირინოსა;

Verse: c 
       მრავლად იყო სარაჯები   ვარდის წყლისა აბანოსა.

Verse: d 
    და   კარსა ზედა მოჰფარვიდა   ფარდაგები ოქსინოსა.


Strophe: S343/K343 

Verse: a 
       ვიცოდი, სწადდა არვისგან   ნახვა მის მზისა დარისა,

Verse: b 
       მე გარე ვდეგ და მეფემან   შევლო ფარდაგი კარისა;

Verse: c 
       ვერას ვხედევდი, ოდენ ხმა   მესმოდა საუბარისა.

Verse: d 
    და   @ასმათს უბრძანა გამოხმა   დურაჯთა ამირბარისა.


Strophe: S344/K344 

Verse: a 
       @ასმათ ფარდაგსა აზიდნა,   გარე ვდეგ მოფარდაგულსა;

Verse: b 
       ქალსა შევხედენ, ლახვარი   მეცა ცნობასა და გულსა.

Verse: c 
       მოვიდა, მივსცენ დურაჯნი,   მთხოვნა ცეცხლითა დაგულსა.

Verse: d 
    და   ვაჲმე, მას აქათ სახმილსა   დავუწვავ ნიადაგულსა!


Strophe: S345/K345 

Verse: a 
       აწ წარხდეს იგი ნათელნი,   მზისაცა მოწუნარენი!"

Verse: b 
       მისი ვერ გასძლო ხსენება,   დაბნდა და სულთვქნა მწარენი;

Verse: c 
       ყმა და @ასმათი ტიროდეს   ხმას სცემდეს იგი არენი,

Verse: d 
    და   ჭმუნვით თქვეს: "მკლავნი ცუდ ქმნილნი,   ვაჲ, გმირთა მემუქარენი!"


Strophe: S346/K346 

Verse: a 
       @ასმათმან წყალი დაასხა,   ცნობად მოვიდა @ტარია,

Verse: b 
       დიდხან ვერა თქვა, სევდამან   გული შეუპყრა, დარია;

Verse: c 
       დაჯდა და მწარედ სულთ-ითქვნა,   ცრემლი მიწასა გარია,

Verse: d 
    და   თქვა: "ჩემგან მისი ხსენება,   ვაჲმე, რა დიდი ზარია!


Strophe: S347/K347 

Verse: a 
       მიმნდონი საწუთროსანი   მისთა ნივთთაგან რჩებიან,

Verse: b 
       იშვებენ, მაგრა უმუხთლოდ   ბოლოდ ვერ მოურჩებიან;

Verse: c 
       ვაქებ ჭკუასა ბრძენთასა,   რომელნი ეურჩებიან.

Verse: d 
    და   ისმენდი ჩემთა ამბავთა,   თუ სულნი შე-ღა-მრჩებიან.


Strophe: S348/K348 

Verse: a 
       დურაჯნი მივსცენ, გავიღე   სხვა ვერა გზაღა თავისა,

Verse: b 
       დავეცი, დავბნდი, წამიხდა   ძალი მხართა^ და მკლავისა,

Verse: c 
       რა სულად მოვე, შემესმა   ხმა ტირილისა და ვისა:

Verse: d 
    და   გარე მომრტყმოდა ჯალაბი,   ვითა ჩამსხდომი ნავისა.


Strophe: S349/K349 

Verse: a 
       შიგან ვწევ დიდთა დარბაზთა   ტურფითა საგებელითა,

Verse: b 
       ზედ დამტიროდეს მეფენი   ცრემლითა უშრობელითა,

Verse: c 
       პირსა იხოკდეს ხელითა,   ღაწვისა გამპობელითა,

Verse: d 
    და   მუყრნი მოასხნეს, სენითა   მთქვეს გამაბელზებელითა.


Strophe: S350/K350 

Verse: a 
       მე რა მნახა თვალ-ახმული,   მეფე ყელსა მომეხვია,

Verse: b 
       ცრემლით მითხრა: "შვილო, შვილო,   ცოცხალ ხარ-ღა? სიტყვა თქვია!"

Verse: c 
       მე პასუხი ვერა გავეც^,   ვითა შმაგი შევკრთი^ დია,

Verse: d 
    და   კვლა დავეცი დაბნედილი,   გულსა სისხლი გარდმეთხია.


Strophe: S351/K351 

Verse: a 
       სრულნი მუყრნი და მულიმნი   მე გარე შემომცვიდიან;

Verse: b 
       მათ ხელთა ჰქონდა მუსაფი,   ყოველნი იკითხვიდიან;

Verse: c 
       მტერ-დაცემული ვეგონე,   არ ვიცი, რას სჩმახვიდიან.

Verse: d 
    და   სამ დღემდის ვიყავ უსულო^,   ცეცხლნი უშრეტნი მწვიდიან.


Strophe: S352/K352 

Verse: a 
       აქიმნიცა იკვირვებდეს:   "ესე სენი რაგვარია?

Verse: b 
       სამკურნალო არა სჭირს რა,   სევდა რამე შემოჰყრია".

Verse: c 
       ზოგჯერ შმაგად წამოვიჭრი,   სიტყვა მცთარი წამერია.

Verse: d 
    და   დედოფალი ზღვასა შეიქმს,   მას რომ^ ცრემლი დაუღვრია.


Strophe: S353/K353 

Verse: a 
       "სამსა დღესა დარბაზს ვიყავ   არ ცოცხალი, არცა მკვდარი;

Verse: b 
       მერმე ცნობა მომივიდა,   მივჰხვდი რასმე მიუმხვდარი;

Verse: c 
       ვთქვი, თუ: "ჰაჲ-ჰაჲ, რას შიგან ვარ   მე სიცოცხლე-გარდამხდარი!"

Verse: d 
    თმობა ვსთხოვე შემოქმედსა,   ვჰკადრე სიტყვა სამუდარი.


Strophe: S354/K354 

Verse: a 
       ვთქვი, თუ: "ღმერთო, ნუ გამწირავ,   აჯა ჩემი შეისმინე,

Verse: b 
       მომეც ძალი დათმობისა,   ცოტად ვითა აღმადგინე,

Verse: c 
       აქა ყოფა გამამჟღავნებს,   სახლსა ჩემსა მიმაწვინე!"

Verse: d 
    და   მანვე ქმნა და მო-რე-ვჯობდი,   გული წყლული გავარკინე.


Strophe: S355/K355 

Verse: a 
       ზე წამოვჯე. მეფისაგან   კაცი დია მოვიდოდა.

Verse: b 
       ახარებდეს: "წამოჯდაო",   დედოფალი გამორბოდა;

Verse: c 
       მეფე მორბის თავ-შიშველი,   არ იცოდა, რას იქმოდა,

Verse: d 
    და   იგი ღმერთსა ადიდებდა,   სხვა ყველაი უჩუმოდა.


Strophe: S356/K356 

Verse: a 
       იქით და აქათ მომისხდეს,   მახვრიტეს სახვრეტელია;

Verse: b 
       მე მოვახსენე: "პატრონო,   გული აწ უფრო მრთელია;

Verse: c 
       ცხენსა შეჯდომა მწადიან,   ვნახნე წყალნი და ველია".

Verse: d 
    და   ცხენი მომგვარეს, შე-ცა-ვჯე,   მეფე ჩემ თანა მვლელია.


Strophe: S357/K357 

Verse: a 
       გამოვედით, მოვიარეთ   მოედანს და წყლისა პირსა;

Verse: b 
       ჩემსა მივე, დავაბრუნვე,   მეფე მომყვა სახლთა ძირსა.

Verse: c 
       შინა მივე, უარ გავხე,   სხვა დამერთო ჭირი ჭირსა;

Verse: d 
    და   ვთქვი, თუ: "მოვკვდე, ბედი ჩემი   ამის მეტსა არას ღირსა".


Strophe: S358/K358 

Verse: a 
       ზაფრანის ფერად შეცვალა   ბროლი ცრემლისა ბანამან,

Verse: b 
       გული უფრორე დამიჭრა   ათიათასმან დანამან.

Verse: c 
       საწოლის მეკრე შემოდგა,   მოლარე გაიყვანა მან;

Verse: d 
    და   ვთქვი, თუ: "რა იცის ამბავი,   ნეტარ, ან იმან, ან ამან?"


Strophe: S359/K359 

Verse: a 
       "მონააო @ასმათისი".   -" რა იცისო?", ვარქვი, ვჰკითხე.

Verse: b 
       შემოვიდა, სააშიკო   წიგნი მომცა, წავიკითხე;

Verse: c 
       გამიკვირდა, სხვად ვითამცა   ვქმენ გულისა^ მწველთა სითხე?

Verse: d 
    და   მისგან ეჭვი არა მქონდა,   სევდად მაწვა გულსა მით ხე.


Strophe: S360/K360 

Verse: a 
       მე გამიკვირდა: "სით ვუყვარ,   ანუ ვით მკადრებს თხრობასა?

Verse: b 
       მიუყოლობა არ ვარგ-ა,   დამწამებს უზრახობასა,

Verse: c 
       ჩემგან იმედსა გარდასწყვედს,   მერმე დამიწყებს გმობასა".

Verse: d 
    და   დავწერე, რაცა პასუხად   ჰმართებდა აშიკობასა.


Strophe: S361/K361 

Verse: a 
       დღენი გამოხდეს, მე გული   უფრორე დამწვეს კვლავ ალთა,

Verse: b 
       ვეღარ ვუჭვრეტდი ლაშქართა,   მინდორს თამაშად მავალთა;

Verse: c 
       დარბაზს ვერ მივე; მკურნალთა   დაიწყეს მოსლვა მრავალთა,

Verse: d 
    და   მაშინ დავიწყე გარდახდა   სოფლისა ლხინთა და ვალთა.


Strophe: S362/K362 

Verse: a 
       "მათ ვერა მარგეს, მე გულსა   ბინდი დამეცა ბნელისა,

Verse: b 
       სხვამან ვერავინ შემატყვა   დება ცეცხლისა ცხელისა;

Verse: c 
       სისხლი დამწამეს; მეფემან   ბრძანა გახსნევა ხელისა.

Verse: d 
    და   გავიხსენ ფარვად პატიჟთა^,   არვისგან საეჭველისა.


Strophe: S363/K363 

Verse: a 
       ხელ-გახსნილი, სევდიანი,   საწოლს ვიყავ თავის წინა;

Verse: b 
       ჩემი მონა შემოვიდა,   შევხედე, თუ თქვას: რა მინა.

Verse: c 
       "მონააო @ასმათისი".   შემოყვანა ვუთხარ შინა.

Verse: d 
    და   გულსა შინა დავუზრახე:   "რა მპოვაო, ანუ ვინ-ა?!"


Strophe: S364/K364 

Verse: a 
       მონამან^ წიგნი მომართვა,   მე წავიკითხე ნებასა;

Verse: b 
       წიგნსა შევატყევ^, ლამოდა   შეყრისა მოსწრაფებასა;

Verse: c 
       პასუხად გავეც: "ჟამია,   მართალ ხარ გაკვირვებასა;

Verse: d 
    და   მოვალ, თუ მიხმობ, მე ნუ მეჭვ   მოსლვისა დაზარებასა".


Strophe: S365/K365 

Verse: a 
       გულსა ვარქვი, თუ: "ლახვარნი   ეგრე ვით დაგაღონებენ?

Verse: b 
       ამირბარი ვარ, ხელმწიფე,   სრულნი ინდონი მმონებენ;

Verse: c 
       აზრად შეიქმან, საქმესა   ათასჯერ შეაწონებენ,

Verse: d 
    და   თუ შეიგებენ, მე მათთა   არეთა არ მარონებენ".


Strophe: S366/K366 

Verse: a 
       კაცი მოვიდა მეფისა:   "სწადსო ამბისა სმინება".

Verse: b 
       მოყვანა ვუთხარ; ებრძანა:   "ქმნაცა^ სისხლისა დინება?"

Verse: c 
       მე ვჰკადრე: "ხელი გავიხსენ,   დამიწყო მოჯობინება,

Verse: d 
    და   წინაშე მოვალ, ამისთვის   კვლა უფრო მმართებს ლხინება".


Strophe: S367/K367 

Verse: a 
       დარბაზს მივე. მეფე ბრძანებს:   "ამის მეტსა ნუ იქმ აბა!"

Verse: b 
       ცხენსა შემსვა უკაპარჭო,   წელთა არა არ შემაბა,

Verse: c 
       შეჯდა, ქორნი მოუტივნა,   დურაჯები დაინაბა,

Verse: d 
    და   მშვილდოსანნი გასაგანნა,   იტყოდიან: "შაბაშ, შაბა!"


Strophe: S368/K368 

Verse: a 
       შინა დავსხედით ნადიმად   მას დღესა მინდორს რებულნი;

Verse: b 
       მომღერალნი და მუტრიბნი   არ იყვნეს სულ-დაღებულნი;

Verse: c 
       მეფემან გასცნა მრავალნი   თვალნი, ღარიბად ქებულნი.

Verse: d 
    და   აუვსებელნი არ დარჩეს   მას დღესა მათნი ხლებულნი.


Strophe: S369/K369 

Verse: a 
       ვეცდებოდი, არა მცალდა   სევდისაგან თავის კრძალვად;

Verse: b 
       ვიგონებდი, ცეცხლი უფრო   მედებოდა გულსა ალვად;

Verse: c 
       ჩემნი სწორნი წავიტანენ,   ჩემსა დავჯე, მთქვიან ალვად,

Verse: d 
    და   შევქმენ სმა და ნადიმობა   პატიჟთა და ჭირთა მალვად.


Strophe: S370/K370 

Verse: a 
       მოლარემან შინაურმან   ყურსა მითხრა ნაუბარი:

Verse: b 
       "ქალი ვინმე იკითხავსო:   "ინახვისა ამირბარი?"

Verse: c 
       ზეწარითა მოუხურავს პირი,   ბრძენთა საქებარი";

Verse: d 
    და   ვარქვი: "საწოლს წაიყვანე,   ჩემგან არის ნახმობარი".


Strophe: S371/K371 

Verse: a 
       ავდეგ, მსხდომნი ნადიმობად   აემზადნეს ასაყრელად;

Verse: b 
       შადი ვუთხარ: " ნუ ასდგებით,   მოვალ ხანთა დაუზმელად";

Verse: c 
       გამოვე და საწოლს შევე,   მონა მოდგა კარსა მცველად.

Verse: d 
    და   გული მივეც თმობა-ქმნათა   აუგისა საკრძალველად.


Strophe: S372/K372 

Verse: a 
       კარსა შევდეგ, ქალი წინა   მომეგება, თაყვანის-მცა;

Verse: b 
       მითხრა: "მოსლვა თქვენს წინაშე   კურთხეულ არს, ვინცა ღირსმც-ა!"

Verse: c 
       გამიკვირდა, მიჯნურისა   თაყვანება ექმნა ვისმცა?

Verse: d 
    და   ვთქვი: "არ იცის აშიკობა;    თუ-მც იცოდა, წყნარად ზისმცა".


Strophe: S373/K373 

Verse: a 
       შევე, დავჯე ტახტსა ზედა;    ქალი მოდგა ნოხთა პირსა,

Verse: b 
       ჩემსა ახლოს დასაჯდომლად   თავი მისი არ აღირსა;

Verse: c 
       ვარქვი: "მანდა რად ჰზი შენ, თუ   სიყვარული ჩემი გჭირსა?"

Verse: d 
    და   მან პასუხი არა მითხრა,   ჩემთვის ჰგვანდა სიტყვა-ძვირსა.


Strophe: S374/K374 

Verse: a 
       მითხრა: "დღე ეგე სირცხვილად   მედების გულსა ალობა:

Verse: b 
       გგონია ჩემგან წინაშე   მაგისთვის მომავალობა,

Verse: c 
       მაგრა აწ მიდებს იმედსა   შენგან ცდის არღა^ მალობა.

Verse: d 
    და   ამას თუ ღირს ვარ, ვერ ვიტყვი,   მაკლია ღმრთისა წყალობა".


Strophe: S375/K375 

Verse: a 
       ადგა, მითხრა: "თქვენსა მკრძალსა   ჩემგან ცნობა უბნევია;

Verse: b 
       ნუ მეჭვ, რაცა პატრონისა   ბრძანებასა უთქმევია;

Verse: c 
       ეზომ დიდსა შემართებად   გულსა მისსა უთნევია,

Verse: d 
    და   ამან წიგნმან გაგაგონოს,   ჩემთვის რაცა უქმნევია^".




Chapter: 12 
   წიგნი @ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა მიწერილი პირველი




Strophe: S376/K376 

Verse: a 
       წიგნი ვნახე, მისი იყო,   ვისი მდაგავს ცეცხლი გულსა;

Verse: b 
       მოეწერა მზისა შუქთა:   "ნუ დაიჩნევ, ლომო, წყლულსა;

Verse: c 
       მე შენი ვარ, ნუ მოჰკვდები,   მაგრა ბნედა ცუდი მძულსა.

Verse: d 
    და   აწ @ასმათი მოგახსენებს   ყველაკასა ჩემგან თქმულსა.


Strophe: S377/K377 

Verse: a 
       ბედითი ბნედა, სიკვდილი   რა მიჯნურობა გგონია?

Verse: b 
       სჯობს, საყვარელსა უჩვენნე   საქმენი საგმირონია!

Verse: c 
       ხატაეთს მყოფნი ყოველნი   ჩვენნი სახარაჯონია,

Verse: d 
    და   აწ მათნი ჯავრნი ჩვენ ზედა   ჩვენგან არ დასათმონია!


Strophe: S378/K378 

Verse: a 
       შენგან ჩემისა ქმრობისა   წინასაც^ ვიყავ მნდომია,

Verse: b 
       მაგრა აქამდის საუბრად   კვლა ჟამი არ მომხდომია,

Verse: c 
       ძოღან ხელ-ქმნილსა გიჭვრეტდი   კუბოსა შიგან მჯდომია,

Verse: d 
    და   მანდა ყველაი მასმია,   რაცა შენ გარდაგხდომია.


Strophe: S379/K379 

Verse: a 
       მართლად გითხრობ, მომისმინე   ესე, რაცა მოგახსენე:

Verse: b 
       წა, შეები ხატაელთა,   თავი კარგად გამაჩვენე;

Verse: c 
       გიჯობს, ცუდად ნუღარა სტით,   ვარდი კვლამცა რად დასტენე?

Verse: d 
    და   მზემან მეტი რაღა გიყოს,   აჰა, ბნელი გაგითენე!"


Strophe: S380/K380 

Verse: a 
       @ასმათი მეუბნებოდა   უშიშრად^, არ მეკრძალვოდა;

Verse: b 
       ჩემი რა გითხრა, რა ვიყავ,   ლხინი რად^ დამეთვალვოდა!

Verse: c 
       გული მი და მო მიარდა,   კრთებოდა და მემალვოდა;

Verse: d 
    და   მით პირი ჩემი გაბროლდა   და ღაწვი გამელალვოდა^".




Chapter: 13 
   წიგნი ტარიელისა საყვარელთანა




Strophe: S381/K381 

Verse: a 
       თვალთა დავიდევ უსტარი   მე მისგან მონაწერია.

Verse: b 
       პასუხად ვსწერდი: "მთვარეო,   შენმცა მზე ვით მოგერია?

Verse: c 
       მე ღმერთმან იგი ნუ მომცეს,   რაც არა^ შენი ფერია!

Verse: d 
    და   სიზმრად მგონია, დარჩომა   ჩემი ვერ დამიჯერია".


Strophe: S382/K382 

Verse: a 
       @ასმათს ვუთხარ: "მე პასუხსა   ამის მეტსა ვერ მივჰხვდები;

Verse: b 
       ესე ჰკადრე: "რათგან, მზეო,   ჩემთვის ნათლად^ აღმოჰხდები,

Verse: c 
       აჰა, მკვდარი გამაცოცხლე,   ამას იქით აღარ ვბნდები,

Verse: d 
    და   რასაცაღა სამსახურსა,   ვტყუვი, თუღა ვერიდები".


Strophe: S383/K383 

Verse: a 
       @ასმათ მითხრა: "მე მიბრძანა,   ესე ვქმნათო, ესე სჯობდეს:

Verse: b 
       ვინცა გნახოს, ჩემგან მისსა   საუბნარსა ვერა სცნობდეს,

Verse: c 
       ჩემად ნახვად მოვიდოდეს,   შენ ვითამცა გაშიკობდეს";

Verse: d 
    და   და-ცა-მვედრა: " ამირბარსა   უთხარ, ასრე ნამუსობდეს".


Strophe: S384/K384 

Verse: a 
       მეკეთა ესე თათბირი,   სიბრძნე გულისა მისისა,

Verse: b 
       მისი, მზესაცა რიდება   ჰქონდის ნახვისა ვისისა;

Verse: c 
       მისგან მომეცა მოსმენა   არ საუბრისა მქისისა,

Verse: d 
    და   ვისთა შუქთაგან უკუნსა   ჰგვანდის სინათლე დღისისა.


Strophe: S385/K385 

Verse: a 
       @ასმათს მივართვი რჩეული   თვალი ოქროსა ჯამითა;

Verse: b 
       მან მითხრა: "არა, არ მინდა,   ვარ გამაძღარი ამითა".

Verse: c 
       ერთი აიღო ბეჭედი,   მართ აწონილი დრამითა:

Verse: d 
    და   "ესე კმა ნიშნად, სავსე ვარ   სხვად ხელის შესაბამითა".


Strophe: S386/K386 

Verse: a 
       ქალი ადგა, წამოვიდა;    მე ლახვართა გულსა მრიდეს,

Verse: b 
       ლხინმან ბნელი განმინათლა,   დაშრტეს, ცეცხლნი რომე მწვიდეს;

Verse: c 
       შევე, დავჯე ნადიმადვე,   ჩემნი სწორნი სადა სმიდეს.

Verse: d 
    და   მხიარულმან საბოძვარი   გავეც, ზამი გაადიდეს.




Chapter: 14 
   წიგნი @ტარიელისა ხატაელთანა




Strophe: S387/K387 

Verse: a 
       გავგზავნე კაცი ხატაეთს   და წიგნი ჩემ-მაგიერი;

Verse: b 
       მივსწერე: "მეფე ინდოთა   არისმცა ღმრთულებრ ძლიერი!

Verse: c 
       მათი ერთგული გაძღებიხ   ყოველი სული მშიერი,

Verse: d 
    და   ვინცა ურჩ ექმნას, იქმნების   თავისა არ-მადრიერი^.


Strophe: S388/K388 

Verse: a 
       ჩვენნო ძმანო და პატრონნო,   თქვენგან არ გავიმწარებით;

Verse: b 
       ესე რა ჰნახოთ ბრძანება,   აქამცა მოიარებით;

Verse: c 
       თქვენ თუ არ მოხვალთ, ჩვენ მოვალთ,   ზედა არ მოგეპარებით.

Verse: d 
    და   სჯობს, რომე გვნახნეთ,   თავისა სისხლთა ნუ ეზიარებით".


Strophe: S389/K389 

Verse: a 
       კაცნი გავგზავნენ, მე გულსა   მომეცა უფრო^ ლხინები,

Verse: b 
       დარბაზს ვიშვებდი, დამევსო   ცეცხლი წვად მოუთმინები;

Verse: c 
       მაშინ სოფელმან საწუთრომ   იუხვის, რაცა ვინები,

Verse: d 
    და   აწ ხელ-მქმნა, რომე საახლოდ   მხეცთაცა მოვეწყინები.


Strophe: S390/K390 

Verse: a 
       პირველ გაჭრისა პირება,   მერმე დაწყნარდეს ცნობანი;

Verse: b 
       ჩემთა სწორთაგან იყვნიან   ჩემს წინა ნადიმობანი,

Verse: c 
       მაგრა დამშლიდეს ლხინთაგან   სურვილთა დიადობანი;

Verse: d 
    და   ზოგჯერ შემცვიან სევდათა,   ვთქვნი საწუთროსა გმობანი".




Chapter: 15 
   @ნესტანისაგან @ტარიელის ხმობა




Strophe: S391/K391 

Verse: a 
       დღესა ერთსა საწოლს მოვე   მეფისა სრით წამოსრული,

Verse: b 
       ვჯე და მასვე ვიგონებდი,   არ მიეცა თვალთა რული;

Verse: c 
       წიგნი მქონდა საიმედო,   ამად ვიყავ მხიარული;

Verse: d 
    და   კარსა მცველმან მონა უხმო,   უთხრა საქმე დაფარული.


Strophe: S392/K392 

Verse: a 
       "მონააო @ასმათისი",   საწოლს ვუთხარ შემოყვანა.

Verse: b 
       მოეწერა: "გიბრძანებსო",   ვისი მესვა გულსა დანა.

Verse: c 
       ლხინმან ბნელი გამინათლა,   ამიფოლხვა ჯაჭვთა მანა,

Verse: d 
    და   წავე, მონა წავიტანე,   რამცა ვუთხარ ამისთანა!


Strophe: S393/K393 

Verse: a 
       ბაღჩა შევვლე, არა დამხვდა   კაცი ჩემი მოუბნარი;

Verse: b 
       ქალი წინა მომეგება   მხიარული, მოცინარი,

Verse: c 
       მითხრა: "ვაშად ამოგიღე,   არ გასვია გულსა ნარი,

Verse: d 
    და   მოდი, ნახე ვარდი შენი   უფრჭვნელი და დაუმჭნარი".


Strophe: S394/K394 

Verse: a 
       ამიგდო ქალმან ფარდაგი   მძიმე თავისა ძალითა,

Verse: b 
       სადა დგა კუბო შემკული   ბადახშითა და ლალითა;

Verse: c 
       შიგან ჯდა იგი პირითა   მზისაებრ ელვა-მკრთალითა,

Verse: d 
    და   მე შემომხედნის ლამაზად   მის მელნის ტბისა თვალითა.


Strophe: S395/K395 

Verse: a 
       დიდხან ვდეგ და არა მითხრა   სიტყვა მისსა მონასურსა,

Verse: b 
       ოდენ ტკბილად შემომხედნის   ვითამცა რა შინაურსა;

Verse: c 
       @ასმათ უხმო, მოიუბნეს;    ქალი მოდგა, მითხრა ყურსა:

Verse: d 
    და   "აწ წადიო, ვერას გითხრობს",   მე კვლა მიმცა ალმან მურსა.


Strophe: S396/K396 

Verse: a 
       @ასმათ გამომყვა, წამოვე,   ფარდაგი გამოვიარე,

Verse: b 
       ვთქვი: "საწუთროო, ვის წეღან   გული დარმანთა მიარე,

Verse: c 
       მაშინ მოგეცა იმედი,   ლხინი რად გამიზიარე?"

Verse: d 
    და   გულმან გაყრისა სიძნელე   კვლა უფრო დამიტია-რე!"


Strophe: S397/K397 

Verse: a 
       @ასმათ ლხინსა მიქადებდა,   ჩავიარეთ შიგან ბაღი;

Verse: b 
       მითხრა: "ეგრე წასლვისათვის   ნუ გაჩნია გულსა დაღი,

Verse: c 
       სიმძიმილთა ერდო დაჰხაშ,   სიხარულის კარი აღი;

Verse: d 
    და   სირცხვილი აქვს საუბრისა,   მერმე თავსა ჰკრძალავს ლაღი".


Strophe: S398/K398 

Verse: a 
       მე ვუთხარ: "დაო, შენგან ვეჭვ   ამა გულისა წამალსა;

Verse: b 
       ზენაარ, სულთა ნუ გამყრი,   ამბვითა შრეტდი ამ ალსა,

Verse: c 
       ჩემ თანა წიგნსა ნუ გასწყვედ   შენ ზედას-ზედა მავალსა;

Verse: d 
    და   თუ რას სცნობ ჩემთვის, არა ვეჭვ   მე შენგან, არ, დანამალსა".


Strophe: S399/K399 

Verse: a 
       შევჯე, წამოვე, მდიოდა   ნაკადი ცრემლთა მილისა;

Verse: b 
       საწოლს შემოვე, ხელ-ქმნილსა   ღონე არ მქონდა ძილისა,

Verse: c 
       ბროლი და ლალი შევიქმენ   მე ულურჯესი ლილისა;

Verse: d 
    და   ღამე მერჩია, მეწადა   არ-გათენება დილისა.




Chapter: 16 
   წიგნი ხატაელთა მეფისა @ტარიელის წინაშე მიწერილი პასუხად




Strophe: S400/K400 

Verse: a 
       ხატაეთს მყოფნი მოვიდეს,   -მათგან მოსლვისა დრონია, -

Verse: b 
       სიტყვანი შემოეთვალნეს   ლაღნი და უკადრონია:

Verse: c 
       "არცა თუ ჩვენ ვართ ჯაბანნი,   არც ციხე-უმაგრონია,

Verse: d 
    და   ვინ არის თქვენი ხელმწიფე?   ჩვენ ზედა რა პატრონია?"


Strophe: S401/K401 

Verse: a 
       მოეწერა: "რამაზ მეფე   წიგნსა გიწერ @ტარიერსა.

Verse: b 
       გამიკვირდა, რა ეწერა   წიგნსა შენგან მონაწერსა!

Verse: c 
       რაგვარა თუ მანდა გეხმე,   ვინ ვჰპატრონობ ბევრსა ერსა?

Verse: d 
    და   ამის მეტსა ნუმცა ვნახავ   კვლაღა წიგნსა შენ მიერსა".


Strophe: S402/K402 

Verse: a 
       ვუბრძანე წვევა ლაშქართა,   გავგზავნე მარზაპანია.

Verse: b 
       იგი ვარსკვლავთა ურიცხვი   მოკრბეს ინდოთა სპანია,

Verse: c 
       შორით და ახლოთ ყველაი   მართ ჩემკე მონასხრპანია,

Verse: d 
    და   ერთობ ლაშქრითა აივსო   მინდორი, კლდე, კაპანია.


Strophe: S403/K403 

Verse: a 
       ფიცხლა მოვიდეს, არ ექმნა   მათ შინა ხან-დაზმულობა;

Verse: b 
       აღლუმი ვნახე, მეკეთა   ლაშქართა მოკაზმულობა,

Verse: c 
       სიჩაუქე და სიკეთე,   კეკლუცად დარაზმულობა,

Verse: d 
    და   ტაიჭთა მათთა სიმალე,   აბჯართა ხვარაზმულობა.


Strophe: S404/K404 

Verse: a 
       ავმართე დროშა მეფისა,   ალმითა წითელ-შავითა,

Verse: b 
       დილასა ვბრძანე გამართვა   ლაშქრითა უთვალავითა,

Verse: c 
       თავსა ვსტიროდი, ვიტყოდი   ბედითა მეტად ავითა:

Verse: d 
    და   "მზე თუ არ ვნახო, არ ვიცი,   ვიარო ვითა და ვითა!"


Strophe: S405/K405 

Verse: a 
       შინა მოვე, დაღრეჯილსა   გულსა სევდა მიიეფდა,

Verse: b 
       თვალთათ, ვითა საგუბარი,   ცხელი ცრემლი^ გარდმომჩქეფდა.

Verse: c 
       "ბედი ჩემი უბედური, -   ვთქვი, თუ, - ჯერთცა ვერ გამეფდა!

Verse: d 
    და   ხელმან ვარდი რად იხელთა,   რათგან ასრე ვერ მოჰკრეფდა?"




Chapter: 17 
   @ტარიელისა და @ნესტანის პირის-პირ შეყრა




Strophe: S406/K406 

Verse: a 
       მონა შემოდგა, მივეცი   საქმესა გაკვირვებულსა;

Verse: b 
       @ასმათის წიგნი მომართვა   მე მეტად შეჭირვებულსა,

Verse: c 
       ეწერა: "გიხმობს შენი მზე   შენ, მისთვის მოსურვებულსა,

Verse: d 
    და   მოდი, სჯობს მანდა ტირილსა,   საქმესა ბედით ვებულსა".


Strophe: S407/K407 

Verse: a 
       ვითა მმართებდა, ეგზომი   რამცა ვით გავიხარეო!

Verse: b 
       შეღამდა, წავე, ბაღისა   მე კარი შევიარეო;

Verse: c 
       სად @ასმათ პირველ მენახა,   მუნვე ჩნდა მდგომიარეო,

Verse: d 
    და   სიცილით მითხრა: "წამოვლე,   მოგელის ლომსა მთვარეო".


Strophe: S408/K408 

Verse: a 
       შემავლო სახლი, ნაგები   კეკლუცად ბანის-ბანითა;

Verse: b 
       გამოჩნდა მთვარე ნათლითა   გარე შუქ-მონავანითა,

Verse: c 
       ფარდაგსა შიგან^ მჯდომარე   შესამოსლითა მწვანითა,

Verse: d 
    და   საკრძალავი^ და ღარიბი,   უცხო პირით^ და ტანითა.


Strophe: S409/K409 

Verse: a 
       შევე, წავდეგ ნოხთა პირსა,   მე დამიწყო ცეცხლმან შრეტად,

Verse: b 
       გულსა ბნელი განმინათლა^,   ზედა ლხინი ადგა სვეტად.

Verse: c 
       მას ბალიში შემოეგდო,   მზისა შუქსა სჯობდა მეტად,

Verse: d 
    და   ჩემგან პირსა იფარვიდა,   აიხედნის წამსა ჭვრეტად.


Strophe: ს410 

Verse: a 
       უბრძანა, თუ: "'მოახსენე,   @ასმათ, დაჯდეს, ამირბარსა!"

Verse: b 
       მან ბალიში დამართებით   დადვა მას მზედ საქებარსა.

Verse: c 
       დავჯე, მივეც^ გულსა ლხინი^,   საწუთროსა დამგმობარსა;

Verse: d 
    და   მიკვირს, სულნი რადღა მიდგან,   ვიტყვი მისგან ნაუბარსა!


Strophe: S411/K411 

Verse: a 
       მიბრძანა: "ძოღან გეწყინა   გაშვება უუბარისა,

Verse: b 
       მზემან გაყრითა დაგაჭნე,   ვითა ყვავილი ბარისა:

Verse: c 
       დაგსჯიდა დენა ცრემლისა,   ნარგისთათ^ ნაგუბარისა,

Verse: d 
    და   მაგრა ხამს ჩემგან სირცხვილი   და რიდი ამირბარისა.


Strophe: S412/K412 

Verse: a 
       თუცა ჰმართებს დედაკაცსა   მამაცისა დიდი კრძალვა,

Verse: b 
       მაგრა მეტი^ უარეა   არა-თქმა და ჭირთა მალვა:

Verse: c 
       მე თუ ზე-პირ მიცინია,   ქვე-ქვე მითქვამს იდუმალ ვა;

Verse: d 
    და   ძოღან ქალი გამოვგზავნე,   ვქმენ მართლისა შემოთვალვა.


Strophe: S413/K413 

Verse: a 
       ერთმანერთისა, მას აქათ,   რაცა ორთავე ვიცითა,

Verse: b 
       აწცა მიცოდი საშენოდ   მითვე პირითა მტკიცითა;

Verse: c 
       ამას შესჯერდი დიდითა   ზენარითა^ და ფიცითა.

Verse: d 
    და   გეცრუო, ღმერთმან მიწა მქმნას,   ნუმცა ცხრითავე ვზი ცითა!


Strophe: S414/K414 

Verse: a 
       წა, შეები ხატაელთა,   ილაშქრე და ინაპირე;

Verse: b 
       ღმერთმან ქმნას და გაგემარჯვოს,   მორჭმულიმცა ჩემ კერძ ირე!

Verse: c 
       მაგრა რა ვქმნა, კვლაცა ნახვა   მომხვდებოდეს შენი ვირე?

Verse: d 
    და   გული მომეც გაუყრელად,   ჩემი შენთვის დაიჭირე!"


Strophe: S415/K415 

Verse: a 
       მოვახსენე: "არ მეწყალვის   თავი შენთვის დასაწველად,

Verse: b 
       მაგრა რათგან დამარჩინე,   არ გამოსჩნდი ჩემად მკლველად,

Verse: c 
       შენ სინათლედ თვალთა^ ჩემთა^   მიჩნდე მზეებრ სანახველად,

Verse: d 
    და   აწ შევება ხატაელთა,   მუნ გამოვჩნდე ლომი ქველად.


Strophe: S416/K416 

Verse: a 
       აწ რასაცა მე მაღირსებ,   ხორციელი არვინ ღირს-ა;

Verse: b 
       მოწყალება იჩქითია,   ღმრთისა ამად არა მკვირსა^;

Verse: c 
       შენთა შუქთა შემომადგამ,   გულსა ბნელსა ზედა ჭვირსა,

Verse: d 
    და   შენი ვიყო, სადამდისცა   დამიყოფდეს მიწა პირსა".


Strophe: S417/K417 

Verse: a 
       ზედა წიგნსა საფიცარსა   შევჰფიცე და შემომფიცა,

Verse: b 
       მისგან ჩემი სიყვარული   ამით უფრო დაამტკიცა:

Verse: c 
       "უშენოსა მოწონება   ვისიცაო^ გულსა მიცა,

Verse: d 
    და   ღმერთი მომკლავს! ამას იქით   თავსა ვეტყვი, ამას ვსწვრთი-ცა".


Strophe: S418/K418 

Verse: a 
       დავყავ ხანი მას წინაშე,   სიტყვანიცა ტკბილნი^ ვთქვენით^,

Verse: b 
       ვჭამეთ ამო ხილი რამე,   ერთმანერთსა ვეუბენით^,

Verse: c 
       მერმე ავდეგ წამოსავლად   ტირილით და ცრემლთა დენით.

Verse: d 
    და   მისთა შუქთა შვენებანი   ნათლად მადგეს გულსა ფენით.


Strophe: S419/K419 

Verse: a 
       მეძნელებოდა სიშორე   მისი, ბროლ-ბადახშ-მინისა.

Verse: b 
       მე გამიახლდა სოფელი,   მქონდა სიმრავლე ლხინისა;

Verse: c 
       ჩემად ჩნდა იგი სინათლე   ეთერით მზედ ნაჩინისა,

Verse: d 
    და   აწ მიკვირს, მისი გამყრელი   გული მიც კლდისა ტინისა!"




Chapter: 18 
   @ტარიელისაგან @ხატაეთს წასლვა და დიდი ომი




Strophe: S420/K420 

Verse: a 
       დილასა შევჯე, ვუბრძანე:   "ჰკარით ბუკსა და ნობასა!"

Verse: b 
       სრულთა სპათასა ვერ გითხრობ   არ შესხდომისა^ მზობასა.

Verse: c 
       ლომმან მივჰმართე @ხატაეთს,   ვერვინ მიზრახავს ხრდლობასა,

Verse: d 
    და   უგზოსა ვლიდეს ლაშქარნი,   არ გაივლიდეს გზობასა.


Strophe: S421/K421 

Verse: a 
       დავაგდე ზღვარი ინდოთა,   მევლო პაშტაი ხანია;

Verse: b 
       @რამაზის კაცი მემთხვია,   @ხატაეთს ზედა ხანია,

Verse: c 
       მან მითსრა მოციქულობა   გულისა მოსაფხანია:

Verse: d 
    და   "ჩვენთა მგელთაცა დასჭამენ   თქვენნი, ინდოთა, თხანია".


Strophe: S422/K422 

Verse: a 
       მე შემომძღვნეს @რამაზისგან   ძღვნად საჭურჭლე საშინელი,

Verse: b 
       მითხრეს^ : "გკადრებს: "ნუ ამოგვწყვედ,   არის შენგან არ-საქმნელი,

Verse: c 
       ზენაარი გამოგვიღე,   მით გვაბია ყელსა წნელი,

Verse: d 
    და   მოურბევლად მოგახსენნეთ   თავნი, შვილნი, საქონელი.


Strophe: S423/K423 

Verse: a 
       რაცა შეგცოდეთ, შეგვინდევ,   თვით ჩვენვე შეგვინანია;

Verse: b 
       თუ ღმრთულებრ შეგვიწყალებდეთ,   აქა ნუ მოვლენ სპანია;

Verse: c 
       ქვეყანა ჩვენი არ აწყდეს,   რიხხვით არ დაგვტყდენ ცანია;

Verse: d 
    და   შენ მოგცეთ ციხე-ქალაქი,   მოგყვნენ ცოტანი ყმანია".


Strophe: S424/K424 

Verse: a 
       გვერდსა დავისხენ ვაზირნი,   ვიუბნეთ^, გავიზრახენით;

Verse: b 
       მითხრეს, თუ: "ხარო ყმაწვილი,   ბრძენნი^ მით გკადრებთ, გლახ, ენით:

Verse: c 
       არიან ერთობ მუხთალნი,   -ჩვენ ერთხელ კვლაცა ვნახენით, -

Verse: d 
    და   არამცა მოგკლეს ღალატად,   არამცა ვივაგლახენით!"


Strophe: S425/K425 

Verse: a 
       ჩვენ ამას ვარჩევთ, წახვიდე   კარგითა მართ მამაცითა,

Verse: b 
       ლაშქარნი ახლოს გეკიდნენ,   სცნობდენ ამბავსა კაცითა;

Verse: c 
       გულ-მართლად იყვნენ, მიენდე,   აფიცე ღმრთითა და ცითა,

Verse: d 
    და   არ დაგმორჩილდენ, შეჰრისხდი   რისხვითა კვლა და კვლაცითა".


Strophe: S426/K426 

Verse: a 
       მეკეთა ესე თათბირი,   ვაზირთა ნავაზირები;

Verse: b 
       შევსთვალე: "@რამაზ მეფეო,   ვცან შენი დანაპირები;

Verse: c 
       სიკვდილსა გიჯობს სიცოცხლე,   დაგვიდგამს ვერ ქვიტკირები;

Verse: d 
    და   ლაშქართა დავჰყრი, ცოტათა   წამოვალ, შენ კერძ ვირები".


Strophe: S427/K427 

Verse: a 
       მათ ლაშქართაგან სამასნი   კარგნი მოყმენი, ქველანი,

Verse: b 
       თანა წამომყვეს, წა-ცა-ვე,   დავყარენ სპანი ყველანი,

Verse: c 
       დავჰვედრე: "სადა მე მევლოს,   ვლენით იგივე ველანი,

Verse: d 
    და   ახლოს მომდევდით, მიშველეთ,   გიხმობ, თუ მინდეს^ შველანი".


Strophe: S428/K428 

Verse: a 
       სამ დღე ვიარე, მემთხვია   სხვა კაცი მისვე ხანისა.

Verse: b 
       კვლა ეძღვნა უცხო მრავალი   შესამოსელი ტანისა,

Verse: c 
       ებრძანა: "მწადსო სიახლე   შენ ლაღისა და ჯანისა,

Verse: d 
    და   რა შეგეყარო, მაშინ სცნა   შენ ძღვნობა ამისთანისა".


Strophe: S429/K429 

Verse: a 
       კვლაცა ეთქვა: "მართალია   ეზომ ჩემი მონახსენი,

Verse: b 
       მე თვით წინა მოგეგებვი,   მესწრაფების ნახვა შენი".

Verse: c 
       მოვახსენე: "დია, ღმერთო,   ბრძანება ვქმენ მეცა თქვენი,

Verse: d 
    და   ტკბილად ვნახოთ ერთმანერთი,   ვიყვნეთ ვითა მამა-ძენი".


Strophe: S430/K430 

Verse: a 
       მუნით წასრული ჩამოვხე   ტევრისა რასმე კიდესა;

Verse: b 
       კვლა მოციქულნი მოვიდეს,   სალამად არ დამრიდესა;

Verse: c 
       წინა ტურფათა ტაიჭთა   ძღვნად ჩემთვის მოზიდვიდესა:

Verse: d 
    და   "შენსა ნახვასა მეფენი,   - თქვეს, - მართლად ინატრიდესა".


Strophe: S431/K431 

Verse: a 
       მითხრეს: "მეფე მოგახსენებს,   მეცა შენ კერძ ვიარები,

Verse: b 
       სახლით ჩემით წამოსრული   ხვალე ადრე შეგეყრები".

Verse: c 
       მოციქულნი დავაყენენ,   ხარგა დავდგი, არ მაზრები,

Verse: d 
    და   მეტად ამოდ ვუალერსე,   ერთგან დაწვეს ვით მაყრები.


Strophe: S432/K432 

Verse: a 
       კარგი საქმე კაცსა ზედა   აზომ თურე არ წახდების:

Verse: b 
       ერთი კაცი უკმო-რე-სწყდა,   მოდგა, მალვით მეუბნების:

Verse: c 
       "დიდი მაცო თქვენი ვალი,   ჩემგან ძნელად გარდიხდების,

Verse: d 
    და   გაწირვა და დავიწყება   ჩემგან შენი არ იქმნების.


Strophe: S433/K433 

Verse: a 
       მე მამისა თქვენისაგან   ვარ ცოტაი განაზარდი.

Verse: b 
       თქვენი მესმა საღალატო,   საცნობელად გამოვვარდი;

Verse: c 
       მკვდარი მიმძიმ სანახავად   ტანი მჭევრი, პირი ვარდი,

Verse: d 
    და   ყველასავე მოგახსენებ,   გამიგონე, დამიწყნარდი.


Strophe: S434/K434 

Verse: a 
       რომე ცუდად არ მოჰღორდე,   ისი კაცნი გღალატობენ,

Verse: b 
       ერთგან შენთვის დამალულნი   სპანი ასჯერ ათასობენ;

Verse: c 
       კვლა სხვაგან გითქს სამი ბევრი,   ასრე ფიცხლად^ მით გიხმობენ,

Verse: d 
    და   აწვე თავსა არ ეწევი,   ფათერაკსა შეგასწრობენ.


Strophe: S435/K435 

Verse: a 
       მეფე ცოტათ მოგეგებვის,   ვის მჭვრეტნი ვერ გელევიან;

Verse: b 
       მალვით ჩაიცმენ აბჯარსა,   მიენდო, მით გეთნევიან;

Verse: c 
       კვამლსა შეიქმენ, ლაშქარნი   ყოველგნით მოგეხვევიან.

Verse: d 
    და   რა ერთსა გცემდენ ათასნი,   ეგრეცა მოგერევიან".


Strophe: S436/K436 

Verse: a 
       მას კაცსა ამოდ ვეუბენ   და მადლსა გარდვიხდიდია:

Verse: b 
       "რომე არ მოვკვდე, შემოგზღო,   შენ ამას ინატრიდია;

Verse: c 
       აწ ამხანაგთა არ გიგრძნან,   წადი, მათ თანა ვლიდია,

Verse: d 
    და   თუ დაგივიწყო, უთუოდ   მემცა ვარ განაკიდია!"


Strophe: S437/K437 

Verse: a 
       არვის გავანდევ სულ-დგმულსა,   დავმალე ვითა ჭორია.

Verse: b 
       რაცა იქმნების, იქმნების,   ყოვლი თათბირი სწორია!

Verse: c 
       მაგრა სპათაკენ გავგზავნე   კაცი^, გზა თუცა შორია,

Verse: d 
    და   შევსთვალე: "ფიცხლად წამოდით,   მოგრაგნეთ მთა და გორია".


Strophe: S438/K438 

Verse: a 
       მე დილასა მოციქულთა   სიტყვა ტკბილი შევუთვალე:

Verse: b 
       "@რამაზს ჰკადრეთ: მოგეგებვი,   მოდი, მოვალ მეცა მალე".

Verse: c 
       ნახევარ დღე სხვა ვიარე,   ჭირსა თავი არ ვაკრძალე.

Verse: d 
    და   განგებაა, დღესცა მომკლავს,   ქვემცა სადა დავიმალე?!


Strophe: S439/K439 

Verse: a 
       ქედსა რასმე გარდავადეგ,   მინდორს მტვერი დავინახე;

Verse: b 
       ვთქვი, თუ: "მოვა რამაზ მეფე;    ჩემთვის უდგამს თუცა მახე,

Verse: c 
       ჩემი^ გაჰკვეთს ხორცსა მათსა   ხრმალი ბასრი, შუბი ვახე".

Verse: d 
    და   მაშინ ვუთხარ სპათა ჩემთა,   სახე დიდი დავუსახე.


Strophe: S440/K440 

Verse: a 
       ვთქვი, თუ: "ძმანო, ისი კაცნი   ჩვენ ღალატსა გვიდგებიან,

Verse: b 
       მკლავთა თქვენთა სიმაგრენი   ამისთვისმცა რად დალბიან?

Verse: c 
       ვინცა მოკვდეს მეფეთათვის,   სულნი მათნი ზეცას რბიან.

Verse: d 
    და   აწ შევებნეთ ხატაელთა,   ხრმალნი ცუდად რას გვაბიან?"


Strophe: S441/K441 

Verse: a 
       ვუბრძანე ჩაცმა აბჯრისა   ლაღმან სიტყვითა ხაფითა;

Verse: b 
       დავეკაზმენით საომრად   ჯაჭვ-ჯავშანითა, ქაფითა;

Verse: c 
       რაზმი დავაწყევ, მივჰმართე,   წავე დიდითა სწრაფითა,

Verse: d 
    და   მას დღესა ჩემი მებრძოლი   ჩემმანვე ხრმალმან დაფითა.


Strophe: S442/K442 

Verse: a 
       მივეახლენით, შეგვატყვეს   მათ ტანსა აბჯარ-ცმულობა;

Verse: b 
       კაცი მოვიდა, მომართვა   მეფისა მოციქულობა;

Verse: c 
       ეთქვა, თუ: "ჟამად გვაჩნია   ჩვენ თქვენი არ-ორგულობა,

Verse: d 
    და   აბჯრითა გხედავთ, შეგვქმნია   აწ ამად გულ-ნაკლულობა".


Strophe: S443/K443 

Verse: a 
       შევსთვალე, თუ: "მეცა ვიცი,   რაცა ჩემთვის გაგიგია;

Verse: b 
       თქვენ რასაცა სთათბირობდით,   არ იქმნების, არ, იგია!

Verse: c 
       ბრძანეთ, მოდით, შემებენით,   ვითა წესი და რიგია,

Verse: d 
    და   მეცა თქვენად დასახოცლად   ხელი ხრმალსა დამიგია".


Strophe: S444/K444 

Verse: a 
       რა მივიდა მოციქული,   კვლამცა რადღა გამოგზავნეს!

Verse: b 
       კვამლი შექმნეს ლაშქართათვის,   დამალული გაამჟღავნეს;

Verse: c 
       სამალავით გამოვიდეს,   თავნი ორგნით აქარავნეს,

Verse: d 
    და   შექმნეს რაზმი მრავალკეცი,   თუცა, ღმერთო, ვერა მავნეს.


Strophe: S445/K445 

Verse: a 
       შუბი ვსთხოვე, ხელი ჩავყავ   მუზარადის დასარქმელად;

Verse: b 
       საომარად ატეხილი   ვიყავ მათად გამტეხელად;

Verse: c 
       ერთსა წავსწყდი უტევანსა,   წავგრძელდი და წავე გრძელად.

Verse: d 
    და   მათ ურიცხვი რაზმი ეწყო,   წყნარად დგეს და აუშლელად.


Strophe: S446/K446 

Verse: a 
       ახლოს მივე, შემომხედნეს,    "შმაგიაო", ესე თქვესა.

Verse: b 
       მუნ მივჰმართე მკლავ-მაგარმან,   სად უფროსი ჯარი დგესა;

Verse: c 
       კაცს შუბი ვჰკარ, ცხენი დავეც,   მართ ორნივე მიჰხდეს მზესა,

Verse: d 
    და   შუბი გატყდა, ხელი ჩავყავ,   ვაქებ, ხრმალო, ვინცა გლესა!


Strophe: S447/K447 

Verse: a 
       შიგან ასრე გავერივე,   გნოლის^ ჯოგსა^ ვითა ქორი,

Verse: b 
       კაცი კაცსა შემოვსტყორცე^,   ცხენ-კაცისა დავდგი გორი;

Verse: c 
       კაცი, ჩემგან განატყორცი^,   ბრუნავს ვითა ტანაჯორი,

Verse: d 
    და   ერთობ სრულად ამოვწყვიდე   წინა კერძი რაზმი ორი.


Strophe: S448/K448 

Verse: a 
       ერთობილნი მომეხვივნეს,   მგრგვლივ შეიქმნა ომი დიდი;

Verse: b 
       ვჰკრი რასაცა, ვერ დამიდგნის,   სისხლსა მჩქეფრსა აღმოვჰღვრიდი;

Verse: c 
       ცხენსა კაცი გაკვეთილი   მანდიკურად გარდავჰკიდი.

Verse: d 
    და   სითცა ვიყვი, გამექციან,   მათ შექმნიან^ ჩემი რიდი.


Strophe: S449/K449 

Verse: a 
       საღამო-ჟამ დაიზახნა   ქედით მათმან დარაჯამან:

Verse: b 
       "ნუღარა სდგათ, წაედითო,   კვლა მოგვხედნა რისხვით ცამან:

Verse: c 
       მოვა მტვერი საშინელი,   შეგვაშინა^ ამად ამან,

Verse: d 
    და   ნუთუ სრულად ამოგვწყვიდნეს   უთვალავმან, ბევრმან სპამან".


Strophe: S450/K450 

Verse: a 
       ჩემნი ლაშქარნი, რომელნი   წამომეტანნეს მე არა,

Verse: b 
       რა ეცნა, წამოსრულიყვნეს,   ღამე-წამორთვით ეარა;

Verse: c 
       ვერ დაიტევდა მინდორი   და არე მთათა ეარა,

Verse: d 
    და   გამოჩნდეს, სცემდეს ტაბლაკსა,   ბუკმან ხმა გააზეარა.


Strophe: S451/K451 

Verse: a 
       იგი ნახეს, გასაქცევლად   გაემართნეს, შევჰკივლენით;

Verse: b 
       ველნი, ჩვენგან ნაომარნი,   ომითავე გარდავვლენით.

Verse: c 
       @რამაზ მეფე ჩამოვაგდე,   ერთმანერთსა გავეხრმლენით,

Verse: d 
    და   მისნი სპანი ყველაკანი   დავიპყრენით, არ მოვკლენით.


Strophe: S452/K452 

Verse: a 
       უკანანიცა ლაშქარნი   მოესწრნეს მათ გაქცეულთა,

Verse: b 
       დაუწყეს პყრობა, ჩამოყრა   შეშინებულთა, ძლეულთა;

Verse: c 
       ძილისა მიჰხვდა ნაცვალი   ძილ-მკრთალთა, ღამე-თეულთა,

Verse: d 
    და   ტყვეთა მრთელთაცა არ აკლდა   კვნესა, მართ ვითა სნეულთა.


Strophe: S453/K453 

Verse: a 
       მას ადგილსა ნაომარსა   გარდავხედით მოსვენებად.

Verse: b 
       ხელსა ხრმლითა დავეკოდე,   წყლულად მაჩნდა, არ-ნაღებად;

Verse: c 
       ჩემნი სპანი მოვიდიან   საჭვრეტლად და ჩემად ქებად,

Verse: d 
    და   ვერ იტყვიან ვერ მიმხვდარნი   ქებასაცა მოხსენებად.


Strophe: S454/K454 

Verse: a 
       ერთსა კაცსა ეყოფოდეს,   დიდებანი რომე მჭირდეს;

Verse: b 
       ზოგთა შორით დამლოციან,   ზოგნი კოცნად გამიპირდეს;

Verse: c 
       რომელთაცა გავეზარდე,   დიდებულნი ამიტირდეს,

Verse: d 
    და   ჩემგან ხრმლითა განაკვეთი^   ნახეს^, მეტად გაუკვირდეს.


Strophe: S455/K455 

Verse: a 
       გავგზავნენ ყოვლგან ლაშქარნი,   ალაფი ავაღებინე,

Verse: b 
       ერთობ სავსენი მოვიდეს,   თავიცა ვალაღებინე^,

Verse: c 
       სისხლთა მებრძოლთა ჩემთასა   მინდორი შევაღებინე,

Verse: d 
    და   არ ვჰბრძოლე, კარი ქალაქთა   უომრად გავაღებინე.


Strophe: S456/K456 

Verse: a 
       @რამაზს ვარქვი: "შემიგნია   საქმე შენი სამუხთალე,

Verse: b 
       აწ ეგრეცა შეპყრობილმან   თავი გამოიმართალე,

Verse: c 
       სიმაგრეთა ნუ ამაგრებ,   ყველა ხელთა მომათვალე,

Verse: d 
    და   თვარა შენი შეცოდება   მემცა ზედა რად წავსთვალე?"


Strophe: S457/K457 

Verse: a 
       @რამაზ მითხრა: "აღარაა^   ამის მეტი ჩემი ღონე,

Verse: b 
       ერთი ჩემი დიდებული   მომეც, ზედა მაპატრონე,

Verse: c 
       ციხოვანთა გავუგზავნო,   საუბარი გამიგონე,

Verse: d 
    და   ხელთა მოგცემ ყველაკასა,   განაღამცა შენ გაქონე!"


Strophe: S458/K458 

Verse: a 
       მივეც ერთი დიდებული,   თანა სპანი წავატანენ,

Verse: b 
       ციხოვანნი ერთობილნი   ჩემს წინაშე მოვიყვანენ,

Verse: c 
       ხელთა მომცეს^ სიმაგრენი,   ომნი ასრე შევანანენ,

Verse: d 
    და   საჭურჭლენი სიმრავლითა   რასმცა ვითა დავაგვანენ!


Strophe: S459/K459 

Verse: a 
       მაშინღა შევე @ხატაეთს   მოვლად და მოსათვალავად;

Verse: b 
       კლიტენი საჭურჭლეთანი   მომართვნეს დაუმალავად;

Verse: c 
       ქვეყანა ჩავსხი, ვუბრძანე:   "იყვენით თქვენ უკრძალავად,

Verse: d 
    და   მზემან არ დაგწვენ, იცოდით,   დაგყარენ გაუგვალავად".


Strophe: S460/K460 

Verse: a 
       საჭურჭლენი გარდავნახენ   თავის-თავის, კიდის-კიდე.

Verse: b 
       უცხო ფერთა საჭურჭლეთა,   დავშვრები, თუ მოვსთვალვიდე;

Verse: c 
       ერთგან ვნახე^ საკვირველი   ყაბაჩა და ერთი რიდე,

Verse: d 
    და   თუ-მცა ჰნახე^, სახელისა   ცოდნასაცა ინატრიდე!


Strophe: S461/K461 

Verse: a 
       ვერა შევიგენ, რა იყო,   ანუ ნაქმარი რაულად!

Verse: b 
       ვისცა ვუჩვენი, უკვირდის,   ღმრთისაგან თქვის სასწაულად;

Verse: c 
       არცა ლარულად ჰგდებოდა   მას ქსელი, არც ორხაულად;

Verse: d 
    და   სიმტკიცე ჰგვანდა ნაჭედსა,   ვთქვი ცეცხლთა შენართაულად.


Strophe: S462/K462 

Verse: a 
       იგი საძღვნოდ მისად დავსხენ,   ვისი შუქი მანათობდა;

Verse: b 
       მეფისათვის დავარჩიე,   საარმაღნოდ რაცა სჯობდა:

Verse: c 
       ჯორ-აქლემი ათჯერ ასი,   ყველაკაი წვივ-მაგრობდა, -

Verse: d 
    და   ატვირთული გავუგზავნე,   ამბავსაცა^ კარგსა სცნობდა.




Chapter: 19 
   წიგნი @ტარიელისა ინდოთ მეფის წინაშე და გამარჯვებით შემოქცევა




Strophe: S463/K463 

Verse: a 
       წიგნი დავწერე: "მეფეო,   სვემცაა თქვენი სვიანად!

Verse: b 
       მე ხატაელთა მიმუხთლეს,   - თუცა მათ ეცა ზიანად, -

Verse: c 
       ჩემი ამბავი დასტური   ამად გაცნობე გვიანად;

Verse: d 
    და   მეფე შევიპყარ, მოგივალ   მე ალაფიან-ტყვიანად".


Strophe: S464/K464 

Verse: a 
       რა ყველაი დავიურვე,   @ხატაეთით გავემგზავრე,

Verse: b 
       წამოვიხვენ საჭურჭლენი,   სახელმწიფო დავიავრე,

Verse: c 
       ვერ მოვეყავ აქლემითა,   აზავრები ვააზავრე,

Verse: d 
    და   მოვირჭვენ და მოვივლინე,   რაცა მწადდა, აგრე ვყავ-რე.


Strophe: S465/K465 

Verse: a 
       @ხატაეთისა ხელმწიფე   მომყვანდა შეპყრობილია.

Verse: b 
       @ინდოეთს მივე, მეგება   ჩემი გამზრდელი ტკბილია;

Verse: c 
       რა ქება მითხრა, არ ითქმის,   ჩემგან სათქმელად წბილია!

Verse: d 
    და   ხელი გამიხსნა, შემომკრა   მან სახვეველი ლბილია.


Strophe: S466/K466 

Verse: a 
       ედგნეს ტურფანი კარავნი   მოედანს ჩამოდგომილსა,

Verse: b 
       საუბრისა და ჭვრეტისა   ჩემისა მას მონდომილსა.

Verse: c 
       მას დღესა ედვა ნადიმი   მას შიგან გარდახდომილსა;

Verse: d 
    და   მიალერსებდა, მაჭმევდა   წინაშე ახლოს ჯდომილსა.


Strophe: S467/K467 

Verse: a 
       მას ღამით ვსხედით ნადიმად,   მუნ ამოდ გავიხარენით,

Verse: b 
       დილასა ქალაქს შევედით,   მოედნით ავიყარენით;

Verse: c 
       მეფემან ბრძანა: "ლაშქარნი   უხმენით, შემომყარენით,

Verse: d 
    და   დღეს ხატაელი მიჩვენეთ,   ტყვენიცა შემომგვარენით!"


Strophe: S468/K468 

Verse: a 
       @რამაზ მეფე მას წინაშე   შეპყრობილი მოვიყვანე;

Verse: b 
       ტკბილად ნახა ხელმწიფემან,   ვითა შვილი სააკვანე.

Verse: c 
       ორგული და მოღალატე   ნამსახურსა დავაგვანე,

Verse: d 
    და   ესე არის მამაცისა   მეტის-მეტი სიგულვანე!


Strophe: S469/K469 

Verse: a 
       მას მეფესა ხატაელსა   უმასპინძლა, უალერსა,

Verse: b 
       ჟამიერად უბრძანებდის   საუბარსა მათსა ფერსა.

Verse: c 
       ცისკრად მიხმეს, მიბრძანებდეს   მე სიტყვასა ლმობიერსა:

Verse: d 
    და   "შეუნდობო ხატაელსა,   მას აქამდის შენამტერსა?"


Strophe: S470/K470 

Verse: a 
       მე ვჰკადრე: "ღმერთი ვინათგან   შეუნდობს შეცოდებულსა,

Verse: b 
       უყავით თქვენცა წყალობა   მას ღონე-გაცუდებულსა".

Verse: c 
       @რამაზს უბრძანებს^: "იცოდი,   გაგგზავნით შეწყალებულსა,

Verse: d 
    და   მაგრა ნუ გნახავთ კვლამცაღა   ჩვენს წინა გაწბილებულსა!"


Strophe: S471/K471 

Verse: a 
       ხარაჯა დასდვეს, შეჰკვეთეს   დრაჰკანი ასჯერ ასია,

Verse: b 
       კვლა ხატაური მრავალი,   სხვა სტავრა, სხვა ატლასია.

Verse: c 
       მერმე ყველაი დამოსა,   იგი და მისი ხასია,

Verse: d 
    და   შეწყალებული გაგზავნა,   უყო რისხვისა ფასია.


Strophe: S472/K472 

Verse: a 
       ხატაელმან დაუმადლა,   დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა,

Verse: b 
       მოახსენა: "ორგულობა   თქვენი ღმერთმან შემანანა.

Verse: c 
       თუღა^ ოდეს შე-ღა-გცოდო,   მაშინ მომკალ მემცა განა!"

Verse: d 
    და   წავიდა და ყველაკაი   მისი თანა წაიტანა.


Strophe: S473/K473 

Verse: a 
       მოვიდა კაცი მეფისა,    ცისკრობს, არ დანაღამია;

Verse: b 
       ებრძანა: "რა შენ გაგყრივარ,   მას აქათ თვეო სამია,

Verse: c 
       მინდორს მოკლული ისრითა   ნადირი არ მიჭამია,

Verse: d 
    და   არ დამაშვრალ ხარ, წავიდეთ,   თუცა დაშვრომის ჟამია".


Strophe: S474/K474 

Verse: a 
       შევეკაზმე, დარბაზს მივე,   დამხვდა ჯარი ავაზისა,

Verse: b 
       შავარდნითა სავსე იყო   სრულად არე დარბაზისა,

Verse: c 
       მეფე ქვე ჯდა შეკაზმული,   შვენებითა მსგავსი მზისა;

Verse: d 
    და   გაეხარნეს მისლვა ჩემი,   ტურფისა და ლამაზისა!


Strophe: S475/K475 

Verse: a 
       იდუმალ ცოლსა ეუბნა,   მართ ჩემგან უცოდნელია:

Verse: b 
       "ომით მოსრული @ტარიელ   საჭვრეტლად სასურველია,

Verse: c 
       მან გაანათლოს მჭვრეტელთა   გული, რაზომცა ბნელია;

Verse: d 
    და   რაცა დაგვედრო საქმნელად,   ქმენ, არა საზოზნელია.


Strophe: S476/K476 

Verse: a 
       აწ მითქვამს საქმე უშენოდ,   შენცა ცან ესე მცნებული:

Verse: b 
       რათგან ქალია სამეფოდ   ჩვენგანვე სახელ-დებული,

Verse: c 
       ვინცაღა ნახავს, აწ ნახოს,   აჰა დღე^, ედემს ხლებული^,

Verse: d 
    და   გვერდსა დაისვი, ორნივე   სრას დამხვდით, მოვალ შვებული".


Strophe: S477/K477 

Verse: a 
       მოვინადირეთ მინდორი,   ძირი მთისა და გორისა;

Verse: b 
       იყო სიმრავლე ძაღლისა,   შავარდნისა და ქორისა.

Verse: c 
       ადრე დავბრუნდით, ვიარეთ   არ ეჯი გზისა შორისა.

Verse: d 
    და   აღარ იბურთეს, დაშლა ქმნეს   თამაშობისა ორისა.


Strophe: S478/K478 

Verse: a 
       ჩემთა მჭვრეტელთა მოეცვა   ქალაქი, შუკა და ბანი.

Verse: b 
       ომ-გარდახდილსა მშვენოდეს   მაენიანნი კაბანი;

Verse: c 
       ფერმიხდილ-გვარი ვშვენოდი   ვარდი, ცრემლითა ნაბანი,

Verse: d 
    და   ვინცა მიჭვრეტდის, ბნდებოდის,   - მართლად არს, არ კატაბანი.


Strophe: S479/K479 

Verse: a 
       რიდენი რომე მეშოვნეს   ქალაქსა ხატაელთასა,

Verse: b 
       იგი მეხვივნეს, მშვენოდეს,   ვახელებ^ გულსა ხელთასა.

Verse: c 
       მეფე გარდახდა, დარბაზსა   შევედით ჩემთა მზრდელთასა,

Verse: d 
    და   შევხედენ, დავჰკრთი ელვასა   ღაწვთა მზეებრ^ ნათელთასა.


Strophe: S480/K480 

Verse: a 
       მას მზესა ტანსა ემოსნეს   ნარინჯის-ფერნი ჯუბანი,

Verse: b 
       ზურგით უთქს ჯარი ხადუმთა,   დას-დასად, უბან-უბანი;

Verse: c 
       სრულად ნათლითა აევსო   სახლი, შუკა და უბანი,

Verse: d 
    და   მუნ ვარდსა შუა შვენოდეს   ძოწ-მარგალიტნი ტყუბანი.


Strophe: S481/K481 

Verse: a 
       ნაომარსა, დაკოდილსა   ხელი ყელსა ჩამომება.

Verse: b 
       დედოფალი საჯდომთაგან   ადგა, წინა მომეგება,

Verse: c 
       ვითა შვილი გარდამკოცნა,   ღაწვი ვარდი დამილება,

Verse: d 
    და   მითხრა: "ნუ ეჭვ ამას იქით,   თუღა^ მტერი შე-ღა-გება".


Strophe: S482/K482 

Verse: a 
       ახლოს დამისვეს ადგილსა,   მუნ, სადა მეამებოდა.

Verse: b 
       პირის-პირ მიჯდა იგი მზე,   გული ვისთვისცა კვდებოდა.

Verse: c 
       მალვით ვუჭვრეტდი, მიჭვრეტდის,   სხვად არად მეუბნებოდა;

Verse: d 
    და   თვალნი მოვსწყვიდნი,   სიცოცხლე ამითა მეარმებოდა.


Strophe: S483/K483 

Verse: a 
       შეიქმნა სმა და პურობა,   მსგავსი მათისა ძალისა;

Verse: b 
       სხვა გახარება ასეთი   არს უნახავი თვალისა!

Verse: c 
       ჯამი და ჭიქა - ყველაი   ფეროზისა და ლალისა.

Verse: d 
    და   არვისი ბრძანა მეფემან   არცა გაშვება მთრვალისა.


Strophe: S484/K484 

Verse: a 
       მე მუნა მყოფი მივეცი   შვებასა მეტის-მეტასა.

Verse: b 
       რა შემომხედნის, შევხედნი,   ცეცხლმან დამიწყის შრეტასა;

Verse: c 
       კაცთა კრძალვასა ვაწვევდი   გულსა შმაგსა და რეტასა.

Verse: d 
    და   რა უამეა პირის-პირ   საყვარელისა ჭვრეტასა!


Strophe: S485/K485 

Verse: a 
       დააგდეს მღერა მუტრიბთა,   "სულეთო!", თავი ხარიან;

Verse: b 
       მიბრძანეს: "შვილო @ტარიელ,   ვით გითხრათ, ვით გვიხარიან?!

Verse: c 
       ნეტარძი გვაქვსო, მებრძოლნი   მით ჩვენნი ვაგლახ არიან;

Verse: d 
    და   მართალან შენნი მჭვრეტელნი,   არ ცუდად იმკვეხარიან.


Strophe: S486/K486 

Verse: a 
       აწ თუცა გვმართებს შემოსა,   ვის მორჭმით მოგივლენიან,

Verse: b 
       არ შეგმოსთ, მაგა კაბათა   არ აგხდით: ტურფად გშვენიან;

Verse: c 
       აწ გქონდეს ასი საჭურჭლე,   ვის შუქნი მოგიფენიან,

Verse: d 
    და   თვით შეიკერე, რაცა გწადს,   ჩვენგან ნუღარა გრცხვენიან".


Strophe: S487/K487 

Verse: a 
       მომართვნეს ასნი კლიტენი   ასთავე საჭურჭლეთანი;

Verse: b 
       თაყვანის-ვეც და დავლოცენ   დავლანი მათთა სვეთანი;

Verse: c 
       მაკოცეს, ადგეს ორნივე,   თვით იგი მზენი მზეთანი,

Verse: d 
    და   რა გასცეს, ზომნი ვით გითხრნე   ლაშქართა სისავსეთანი!


Strophe: S488/K488 

Verse: a 
       კვლაცა დაჯდა მხიარული,   მოიმატა სმა და მღერა;

Verse: b 
       კვლა გაგრძელდა ნადიმობა,   ბარბითი და ჩანგთა ჟღერა^.

Verse: c 
       დედოფალი^ წამოვიდა^,   შეეყარა მწუხრსა დღე რა,

Verse: d 
    და   ძილ-პირამდის სიხარულსა   სიხარული ჰგვანდა ვერა.


Strophe: S489/K489 

Verse: a 
       ავიყარენით, მიგვჭირდა   სმა დოსტაქნისა მეტისა.

Verse: b 
       საწოლს შემოვე, შემექმნა   ცნობა მართ ვითა რეტისა.

Verse: c 
       ძალი არ მქონდა ტყვე-ქმნილსა   მე ამა ცეცხლთა შრეტისა.

Verse: d 
    და   მეგონებოდის, მალხენდის   გონება მისგან ჭვრეტისა".




Chapter: 20 
   წიგნი @ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა




Strophe: S490/K490 

Verse: a 
       მონა მოვიდა, მიამბო   ამბავი მან მართალია:

Verse: b 
       "თქვენსა ამბავსა იკითხავს   აჯიღოსანი ქალია".

Verse: c 
       მაშინვე ვიცან, ავიჭერ,   ჩქარ-ჩქარად გულ-გამკრთალია;

Verse: d 
    და   მოვიდა, ვნახე @ასმათი   ჩემ თანა მომავალია.


Strophe: S491/K491 

Verse: a 
       მე ვისთვის ვკვდები, მეამა   @ასმათის ნახვა მე მისად.

Verse: b 
       აღარ მივუშვი, ვაკოცე,   ქმნადღა თაყვანის-ცემისად;

Verse: c 
       ხელი მოვჰკიდე, დავისვი   ახლოს ტახტისა^ ჩემისად,

Verse: d 
    და   ვჰკითხე, თუ: "ნეტარ, მისრულა   მორჩი ალვისა ხე მისად?


Strophe: S492/K492 

Verse: a 
       მიამბე მისი ამბავი,   სხვად ნურას მეუბნებია!"

Verse: b 
       მითხრა, თუ: "'გკადრებ მართალსა,   აწ ჩემგან არ-სათნებია,

Verse: c 
       დღეს ერთმანერთი გინახავს   და ტურფად მოგწონებია,

Verse: d 
    და   აწ კვლაცა ცნობა ამბვისა   მას ჩემგან უბრძანებია".


Strophe: S493/K493 

Verse: a 
       წიგნი მომართვა, ჩავხედენ,   პირისა თემთა მთენისა.

Verse: b 
       ეწერა: "ვნახე სიტურფე   წყალ-ჯავარისა შენისა.

Verse: c 
       ომ-გარდახდილი ჰშვენოდი,   შენატევები ცხენისა,

Verse: d 
    და   არ-ავი მიმიჩს მიზეზი   ჩემისა ცრემლთა დენისა.


Strophe: S494/K494 

Verse: a 
       ღმერთმან თუ მცა ენა ჩემი   ქებად შენდა უშენოსა,

Verse: b 
       შენთვის მკვდარი აღარ ვიტყვი,   მაშა მომკლავ უშენოსა;

Verse: c 
       მზემან ლომსა ვარდ-გიშერი   ბაღჩას ბაღად უშენოსა;

Verse: d 
    და   შენმან მზემან, თავი ჩემი   არვის ჰმართებს უშენოსა!


Strophe: S495/K495 

Verse: a 
       თუცა მიგდის ღვარი ცრემლთა,   მაგრა ცუდად არ იდენო,

Verse: b 
       ამას იქით ნუღარ იდენ,   ჭირსა თავი არიდენო;

Verse: c 
       შენნი მჭვრეტნი ჩემთა მჭვრეტთა   აგინებენ, არ იდენო;

Verse: d 
    და   რომე წეღან მოგეხვივნეს,   იგი ჩემთვის არიდენო.


Strophe: S496/K496 

Verse: a 
       იგი მე მომცენ რიდენი,   რომელნი წეღან გშვენოდეს,

Verse: b 
       რა მნახო, შენცა გეამოს,   შენეულითა მშვენოდეს;

Verse: c 
       ესე სამკლავე შეიბი,   თუ ჩემი გა-ღა-გვლენოდეს,

Verse: d 
    და   ერთი ასეთი ცოცხალსა   სხვა ღამე არ გაგთენოდეს".




Chapter: 21 
   @ტარიელის ტირილი და დაბნედა




Strophe: S497/K497 

Verse: a 
       აქა მხეც-ქმნილი @ტარიელ   ტირს, ჭირი ეათასების;

Verse: b 
       თქვა: "მე მაქვს სამხრე, რომელი   კვლა წინას მკლავსა მას ების!"

Verse: c 
       იგი შეიხსნა, მოიღო,   თვალვით არ დაიფასების,

Verse: d 
    და   პირსა დაიდვა, და-ცა-ბნდა,   ქვე მკვდართა დაედასების.


Strophe: S498/K498 

Verse: a 
       ასრე წვა, რომე არ ჰგვანდა   მკვდარი სამარის კარისა,

Verse: b 
       ორგნით ჩანს ლები მჯიღისა,   მართ გულსა გარდნაკარისა;

Verse: c 
       @ასმათს სდის ღვარი სისხლისა,   ღაწვთაგან ნახოკარისა,

Verse: d 
    და   კვლა წყალსა ასხამს, უშველის,   ხმა ისმის მუნ წკანწკარისა^.


Strophe: S499/K499 

Verse: a 
       @ავთანდილცა სულთქვნა მწარედ,   დაბნედილსა შემოსჭვრიტნა;

Verse: b 
       @ასმათ ვანი გაამრავლნა,   ცრემლმან მისმან ქვანი ხვრიტნა;

Verse: c 
       მერმე სულად მოაქცია,   ცეცხლნი წყლითა დაუშრიტნა;

Verse: d 
    და   თქვა: "ცოცხალ ვარ? საწუთრომან   აწცა^ ჩემნი სისხლნი ხვრიტნა!"


Strophe: S500/K500 

Verse: a 
       ზე წამოჯდა ფერ-მიხდილი,   აყოლებდა თვალთა რეტად.

Verse: b 
       ვარდი სრულად შექმნილიყო   ზაფრანად და ვითა სპეტად.

Verse: c 
       დიდხან მათად არა სცალდა   საუბრად და არცა ჭვრეტად,

Verse: d 
    და   დარჩომა და არ-სიკვდილი   მას უმძიმდა მეტის-მეტად.


Strophe: S501/K501 

Verse: a 
       @ავთანდილს უთხრა: "ისმენდი,   ცნობა მიც თუცა ხელისა,

Verse: b 
       გითხრა ამბავი ჩემი და   ჩემისა დამმარხველისა:

Verse: c 
       ლხინად მიჩს შეყრა მოყვრისა   მის, შენგან შეუყრელისა,

Verse: d 
    და   მე მიკვირს ჩემი სიცოცხლე,   ასრე დარჩომა მრთელისა!


Strophe: S502/K502 

Verse: a 
       @ასმათის ნახვა მეამა,   ჩემგან დად საესავისა.

Verse: b 
       წიგნი რა ვნახე, მომართვა   ესე საბამი მკლავისა.

Verse: c 
       მკლავსა შევიბი მაშინვე,   მოვიხსენ რიდე თავისა,

Verse: d 
    და   იგი უცხო და ღარიბი,   მტკიცისა რასმე შავისა" .




Chapter: 22 
   წიგნი @ტარიელისა საყვარელსა თანა პასუხად




Strophe: S503/K503 

Verse: a 
       მივუწერე: "მზეო, შუქი   შენი, შენგან მონაფენი,

Verse: b 
       გულსა მეცა, გამიცუდდეს   სიჩაუქე-სიალფენი;

Verse: c 
       ხელმან შენნი გავიცადენ   სინატიფე-სიტურფენი,

Verse: d 
    და   სულთა ნაცვლად სამსახურნი   რამცა ვითა გიმუქფენი?!


Strophe: S504/K504 

Verse: a 
       მაშინ, ოდეს დამარჩინე,   სულთა სრულად არ გამყარე,

Verse: b 
       აწ ჩემთვისცა^ ესე ჟამი   მასვე ჟამსა დავადარე;

Verse: c 
       სამხრე შენი მომივიდა,   შემოვიბი მკლავსა გარე,

Verse: d 
    და   რომე მმართებს სიხარული,   ეგზომიმცა რა ვიხარე?!


Strophe: S505/K505 

Verse: a 
       განაღამცა ვიწინაშე:   აჰა რიდე, რომე მთხოვე;

Verse: b 
       ყაბაჩაცა ასეთივე,   ამისებრი ვერა ვჰპოვე;

Verse: c 
       დაბნედილსა ნუ დამაგდებ,   მიშველე რა, მარგე, მოვე;

Verse: d 
    და   სოფელს მყოფსა უშენოსა   კაცსა ვისმცა შევეპოვე!"


Strophe: S506/K506 

Verse: a 
       ქალი ადგა, გამეყარა.   დავწევ, ამოდ დამეძინა,

Verse: b 
       მაგრა შევკრთი, საყვარელი   ჩემი ვნახე ძილსა შინა;

Verse: c 
       გამეღვიძა, აღარა მყვა,   სულ-დგმულობა მომეწყინა,

Verse: d 
    და   ღამე ასრე გავათენე,   მისი ხმაცა არ მესმინა".




Chapter: 23 
   რჩევა @ნესტან-დარეჯანის გათხოვებისა




Strophe: S507/K507 

Verse: a 
       დილასა ადრე სრას მიხმეს,   დღე რა ქმნა მწუხრმან ჟამითა;

Verse: b 
       ავდეგ, ვცან მათი ამბავი,   წასლვა ვქმენ მითვე წამითა;

Verse: c 
       ვნახე, ორნივე ერთგან სხდეს   ხასითა ოდენ სამითა,

Verse: d 
    და   რა მივე, მითხრეს დაჯდომა,   წინაშე დავჯე სკამითა.


Strophe: S508/K508 

Verse: a 
       გვიბრძანეს, თუ: "ღმერთმან ასრე   დაგვაბერნა, და-ცა-გვლია;

Verse: b 
       ჟამი გვახლავს სიბერისა,   სიყმაწვილე გარდგვივლია;

Verse: c 
       ყმა არ მოგვცა, ქალი გვივის,   ვისგან შუქი არ გვაკლია,

Verse: d 
    და   ყმისა არ-სმა არა გვაგვა^,   ამად ზედა წაგვითვლია


Strophe: S509/K509 

Verse: a 
       აწ ქალისა ჩვენისათვის   ქმარი გვინდა, სად მოვნახოთ,

Verse: b 
       რომე მივსცეთ ტახტი ჩვენი,   სახედ ჩვენად გამოვსახოთ,

Verse: c 
       სამეფოსა ვაპატრონოთ,   სახელმწიფო შევანახოთ,

Verse: d 
    და   არ ამოვწყდეთ, მტერთა ჩვენთა   ხრმალი ჩვენთვის არ ვამახოთ".


Strophe: S510/K510 

Verse: a 
       ვთქვით: "თქვენის^ ძისა არა-სმა   გულსა ვით მიეფარების,

Verse: b 
       მაგრა კმა ჩვენად იმედად,   ვინ მზესა დაედარების;

Verse: c 
       ვისცა სთხოვთ შვილსა სასიძოდ,   მას დიდად გაეხარების,

Verse: d 
    სხვამცა რა გკადრეთ! თვით იცით,   მაგას რა მოეგვარების".

Verse: e 
       და   


Strophe: S511/K511 

Verse: a 
       დავიწყეთ რჩევა საქმისა,   გული მიც, თუცა მელია;

Verse: b 
       ვთქვი: "ჩემგან დაშლა ამისი   არ ითქმის, არ-საქმნელია!"

Verse: c 
       მეფემან ბრძანა: "ხვარაზმშა,   ხელმწიფე ხვარაზმელია,

Verse: d 
    და   თუ მოგვცემს შვილსა საჩვენოდ,   მისებრი არ-რომელია".


Strophe: S512/K512 

Verse: a 
       რომე პირველვე დაესკვნა,   მათ ესე შეეტყვებოდა;

Verse: b 
       ერთმანერთსაცა უჭვრეტდეს,   სიტყვაცა აგრე სწბებოდა.

Verse: c 
       ჩემგან დაშლისა კადრება   მართ ამბვად არ ეგებოდა,

Verse: d 
    და   ოდენ დავმიწდი, დავნაცრდი,   გული მი და მო კრთებოდა.


Strophe: S513/K513 

Verse: a 
       დედოფალმან თქვა: "ხვარაზმშა   მეფეა მორჭმით მჯდომელი,

Verse: b 
       მათსამცა შვილსა სასიძოდ   ჩვენთვის სხვა სჯობდა რომელი!"

Verse: c 
       შეცილებამცა ვინ ჰკადრა,   რათგან თვით იყო მნდომელი!

Verse: d 
    და   მოწმობა დავჰრთე, დაესკვნა   დღე ჩემი სულთა მხდომელი.


Strophe: S514/K514 

Verse: a 
       გაგზავნეს კაცი ხვარაზმშას   წინა შვილისა მთხოელი;

Verse: b 
       შესთვალეს: "გახდა უმკვიდროდ   სამეფო ჩვენი ყოელი;

Verse: c 
       არს ერთი ქალი საძეო,   არ კიდე-გასათხოელი,

Verse: d 
    და   თუ მოგვცემ შვილსა სამისოდ,   სხვასა ნუღარას მოელი".


Strophe: S515/K515 

Verse: a 
       კაცი მოვიდა, აევსო   ჯუბაჩითა და რიდითა,

Verse: b 
       გაჰხარებოდა ხვარაზმშას   სიხარულითა დიდითა;

Verse: c 
       ებრძანა: "მოგვხვდა ღმრთისაგან,   ჩვენ რომე ვინატრიდითა!

Verse: d 
    და   თვით მაგისებრსა შვილსამცა   ჩვენ ხელსა რასა ვჰხდიდითა!"


Strophe: S516/K516 

Verse: a 
       კვლა გაგზავნეს^ სხვანი კაცნი   სასიძოსა მოყვანებად,

Verse: b 
       დაავედრეს: "ნუ აყოვნებთ,   მოდით ჩვენად ნაბრძანებად".

Verse: c 
       მე მაშვრალი, ნაბურთალი   საწოლს შევე მოსვენებად,

Verse: d 
    და   გულსა სევდა შემეყარა,   ვიწყე ჭირთა მოპოვნებად".




Chapter: 24 
   @ტარიელისა და ნესტან-დარეჯანის თათბირი და გამორჩევა




Strophe: S517/K517 

Verse: a 
       მეტმან სევდამან მიმწურა   გულსა დაცემად დანისად.

Verse: b 
       @ასმათის მონა შემოდგა,   მე ვჯე ლაღი და ჯანი სად,

Verse: c 
       წიგნი მომართვა, ეწერა:   "ვინ სჩან ალვისა ტანისად,

Verse: d 
    და   ადრე მოდიო, გიბრძანებს,   დაუყოვნებლად ხანისად".


Strophe: S518/K518 

Verse: a 
       შევჯე, წავე, ბაღჩას მივე.   ვითა სცნობდე ლხინთა ზომით!

Verse: b 
       ბაღჩა შევვლე, კოშკი დამხვდა,   @ასმათ ვნახე ძირსა დგომით;

Verse: c 
       ვნახე : "ვსჭვრეტდი ნატირებად,   ცრემლი აჩნდა ღაწვთა წთომით,

Verse: d 
    და   დამიმძიმდა, არა ვჰკითხე;    ჩემი სჭირდა მისლვა ნდომით.


Strophe: S519/K519 

Verse: a 
       იგი ვნახე დაღრეჯილი,   ესე მეტად დამიმძიმდა.

Verse: b 
       ვითა წინას შემომცინის,   არღა ეგრე გამიღიმდა.

Verse: c 
       ყოლა სიტყვა არ მომიგო,   ოდენ ცრემლთა გარდმოსწვიმდა,

Verse: d 
    და   ამით უფრო დამაწყლულა,   არა წყლულთა მიაქიმდა.


Strophe: S520/K520 

Verse: a 
       ჩემნი ერთნი გონებანი   მეტად შორად გამიკიდნა,

Verse: b 
       შინა კოშკად შემიყვანა,   ფარდაგსაცა ამიზიდნა.

Verse: c 
       შევე, ვნახე იგი მთვარე;    ჭირმან ყოვლმან უკუმრიდნა,

Verse: d 
    და   გულსა შუქნი შემომადგნა,   მაგრა გული არ დამიდნა.


Strophe: S521/K521 

Verse: a 
       იყო არ-ნათლად ნათელი,   ფარდაგსა შემომდგომელი;

Verse: b 
       ებურა მოშლით პირ-ოქრო   რიდე^, მე მივეც რომელი,

Verse: c 
       მითვე მწვანითა უებრო   მიწოლით ტახტსა მჯდომელი,

Verse: d 
    და   ცრემლისა ღვარსა მოეცვა   პირი, ელვათა მკრთომელი.


Strophe: S522/K522 

Verse: a 
       ქვე წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა   ვეფხი პირ-გამეხებული,

Verse: b 
       არცა მზე ჰგვანდა, არც მთვარე,   ხე ალვა, ედემს ხებული;

Verse: c 
       @ასმათმან დამსვა შორს-გვარად   გულსა მე ლახვარ-ხებული;

Verse: d 
    და   მერმე წამოჯდა წარბ-შერჭმით,   გამწყრალი, გარისხებული.


Strophe: S523/K523 

Verse: a 
       მიბრძანა: "მიკვირს, რად მოხვე   მშლელი პირისა მტკიცისა,

Verse: b 
       გამწირავი და მუხთალი,   შენ, გამტეხელი ფიცისა?!

Verse: c 
       მაგრა ნაცვალსა პატიჟსა   მიგცემსო ზენა, მი, ცისა!"

Verse: d 
    და   ვჰკადრე: "რა გკადრო პასუხი   მის ჩემგან მე უვიცისა?"


Strophe: S524/K524 

Verse: a 
       ვთქვი: "პასუხსა ვერას გკადრებ,   თუ არა ვსცნობ მე მართალსა:

Verse: b 
       რა შეგცოდე, რა მიქმნია   უცნობოსა, ფერ-ნამკრთალსა?"

Verse: c 
       კვლაცა მითხრა: "რას გეუბნა   მტყუანსა და შენ მუხთალსა?

Verse: d 
    და   დიაცურად რად მოვღორდი?   მე დავუწვავ ამით ალსა.


Strophe: S525/K525 

Verse: a 
       შენ არ იცი ხვარაზმშასი   საქმროდ ჩემად მოყვანება?!

Verse: b 
       შენ ჯდომილხარ სავაზიროდ,   შენი რთულა ამას ნება,

Verse: c 
       შენ გასტეხე ფიცი ჩემი,   სიმტკიცე და იგი მცნება,

Verse: d 
    და   ღმერთმან ქმნა და დაგირჩინა   ცუდად შენი ხელოვნება!


Strophe: S526/K526 

Verse: a 
       გახსოვს, ოდეს "ჰაჲ-ჰაჲ-ს" ზმიდი,   ცრემლნი შენნი ველთა ჰბანდეს,

Verse: b 
       მკურნალნი და დასტაქარნი   წამალსა-ყე მოგიტანდეს?

Verse: c 
       მამაცისა სიცრუვეთა,   ნეტარ, სხვანი რამცა ჰგვანდეს!

Verse: d 
    და   რათგან დამთმე, მეცა დაგთმობ,   ვინძი უფრო დაზიანდეს!


Strophe: S527/K527 

Verse: a 
       ამას ვბრძანებ: ვინცა გინდა   ეპატრონოს @ინდოეთსა,

Verse: b 
       ეგრეც მე მაქვს პატრონობა,   უგზოს ვლიდენ, თუნდა გზეთსა!

Verse: c 
       ეგე აგრე არ იქმნების,   წა, მომცთარ ხარ მოსაცეთსა,

Verse: d 
    და   აზრნი შენნი შენვე გგვანან,   მტყუანსა და შენ აგეთსა!


Strophe: S528/K528 

Verse: a 
       ცოცხალ ვიყო, შენ @ინდოეთს,   ღმერთო, ხანი ვერა დაჰყო!

Verse: b 
       თუ ეცადო დაყოფასა,   ხორცთა შენთა სული გაჰყო!

Verse: c 
       სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო,   ცათამდისცა ხელი აჰყო!"

Verse: d 
    და   ესე სიტყვა დაასრულა,   ყმა ატირდა, სულთქვნა, აჰ-ყო.


Strophe: S529/K529 

Verse: a 
       თქვა: "რა მესმა ესე მისგან,   მეიმედა მეტის-მეტად,

Verse: b 
       კვლა მიეცა თვალთა ძალი   მის ნათლისა ეგრე^ ჭვრეტად.

Verse: c 
       აწ დავკარგე; რად არ გიკვირს,   რად ცოცხალ ვარ, რად ვარ რეტად?

Verse: d 
    და   ვაჲ, სოფელი უხანოო,   რად ჰზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?


Strophe: S530/K530 

Verse: a 
       შევჰხედენ, ვნახე სასთუნალ   მუსაფი გაშლით მდებარე,

Verse: b 
       ავიღე, ავდეგ მე ღმრთისა   და მერმე მათი მქებარე,

Verse: c 
       ვჰკადრე, თუ: "მზეო, დაგიწვავ^,   ჩემიცა დაწვი მზე ბარე,

Verse: d 
    და   რათგან არ მომკლავ, პასუხი   ერთაი გკადრო მე ბარე.


Strophe: S531/K531 

Verse: a 
       რომე გკადრებ, ესე სიტყვა   აწ თუ ცუდად ნალიქნია,

Verse: b 
       ცამცა მრისხავს, მზისა შუქნი   ყოლა ჩემთვის ნუ შუქნია!

Verse: c 
       თუ მაღირსებ გაკითხვასა,   ავი არა არ მიქმნია".

Verse: d 
    და   მან მიბრძანა: "რაცა იცი,   თქვიო!", თავი დამიქნია.


Strophe: S532/K532 

Verse: a 
       კვლაცა ვჰკადრე: "მე თუ, მზეო,   შენთვის^ ფიცი გამეტეხოს,

Verse: b 
       ღმერთმან აწვე რისხვა მისი   ზეცით ჩემთვის გაამეხოს!

Verse: c 
       ვისი გინდა უშენოსა   პირი მემზოს, ტანი მეხოს,

Verse: d 
    და   მაშა მაშინ რაგვარ დავრჩე,   რა ლახვარი გულსა მეხოს!


Strophe: S533/K533 

Verse: a 
       მე მეფეთა დარბაზს მიხმეს,   შექმნეს დიდი ვაზირობა.

Verse: b 
       მათ წინასვე დაეპირა   იმა ყმისა შენი ქმრობა.

Verse: c 
       დამეშალა, ვერ დავშლიდი,   დამრჩებოდა უმეცრობა;

Verse: d 
    და   თავსა ვუთხარ: "მიემოწმე,   ჟამად გიჯობს გულმაგრობა".


Strophe: S534/K534 

Verse: a 
       მემცა დაშლა ვითა ვჰკადრე,   რათგან იგი ვერ მიმხვდარა!

Verse: b 
       არ იტყვის, თუ: "@ინდოეთი   უპატრონოდ არ მომხდარა?

Verse: c 
       @ტარიელ არს მემამულე,   სხვასა ჰმართებს არვის^ არა!

Verse: d 
    და   ვის მოიყვანს, არა ვიცი,   ანუ იგი ვინ მომცდარა?


Strophe: S535/K535 

Verse: a 
       ვთქვი: "ამითა ვეღარას ვიქმ,   ღონე სხვა რა მოვიგვარო";

Verse: b 
       თავსა ვუთხარ: "ნუ მოგიცავ,   გონებაო მრავალ-გვარო!"

Verse: c 
       მედვა გული მხეცისაებრ,   ათასჯერცა მინდორს ვარო,

Verse: d 
    და   ვისმცა მივეც თავი შენი,   შენვე რადმე არ წამგვარო?!"


Strophe: S536/K536 

Verse: a 
       სულთა ვჰყიდდი გულისათვის,   კოშკი ამად გამებაზრა;

Verse: b 
       იგი წვიმა და-რე-ნელდა,   რომე პირველ ვარდი აზრა;

Verse: c 
       ვნახე, ძოწსა მარგალიტი   გარე ტურფად მოემაზრა.

Verse: d 
    და   მიბრძანა, თუ: "ეგე საქმე   მემცა მართლად რად მეაზრა?!


Strophe: S537/K537 

Verse: a 
       არ დავიჯერებ მე შენსა   ღალატსა, ორგულობასა,

Verse: b 
       უარის ქმნასა ღმრთისასა,   ამისთვის არ მადლობასა;

Verse: c 
       იაჯდი თავსა ჩემსა და   მორჭმით @ინდოეთს ფლობასა!

Verse: d 
    და   მე და შენ დავსხდეთ^ ხელმწიფედ,   სჯობს ყოვლსა სიძე-სძლობასა".


Strophe: S538/K538 

Verse: a 
       მე ღმრთისაებრად მომიტკბა   გამწყრალი, გამქისებული,

Verse: b 
       ანუ მზე იყო ქვეყანად,   ან მთვარე პირ-გავსებული;

Verse: c 
       ახლოს დამისვა, მაღირსა   აქამდის არ-ღირსებული;

Verse: d 
    და   მეუბნებოდა, დამივსო   ცეცხლი ამითა გზებული.


Strophe: S539/K539 

Verse: a 
       მიბრძანა, თუ: "გონიერი   ხამს აროდეს არ აჩქარდეს,

Verse: b 
       რაცა სჯობდეს, მოაგვაროს,   საწუთროსა დაუწყნარდეს;

Verse: c 
       თუ სასიძო არ მოუშვა,   ვა თუ მეფე გაგიმწარდეს,

Verse: d 
    და   შენ და ისი წაიკიდნეთ,   @ინდოეთი გარდაქარდეს!


Strophe: S540/K540 

Verse: a 
       კვლა თუ სიძე შემოუშვა,   მე შემირთოს, იყოს ასდენ,

Verse: b 
       ერთმანერთსა გავეყარნეთ,   ძოწეულნი გაგვიფლასდენ,

Verse: c 
       მათ მორჭმულთა მოივლინონ,   ჩვენ პატიჟნი გაგვიასდენ,

Verse: d 
    და   ესე ამბად არ ეგების,   რომე სპარსნი გაგვიხასდენ".


Strophe: S541/K541 

Verse: a 
       მე ვჰკადრე: "ღმერთმან აშოროს   მას ყმასა შენი ქმარობა!

Verse: b 
       რა შემოვიდენ @ინდოეთს,   შევიგნა მათი გვარობა,

Verse: c 
       ვუჩვენო ჩემი ძალ-გული   და ჩემი მეომარობა:

Verse: d 
    და   ასრე დავხოცნე, შეეძლოს   აღარა^, არ, სახმარობა!"


Strophe: S542/K542 

Verse: a 
       მიბრძანა, თუ: "ხამს დიაცი   დიაცურად, საქმე-დედლად,

Verse: b 
       დიდსა სისხლსა ვერ შეგაქმნევ,   ვერ ვიქმნები შუა კედლად:

Verse: c 
       რა მოვიდეს სიძე, მოკალ   მისთა სპათა აუწყვედლად.

Verse: d 
    და   ქმნა მართლისა სამართლისა   ხესა შეიქმს ხმელსა ნედლად.


Strophe: S543/K543 

Verse: a 
       ასრე ქმენ, ჩემო ლომო და   მჯობო ყოველთა გმირთაო,

Verse: b 
       მოპარვით მოკალ სასიძო,   ლაშქართა ნუ მოირთაო,

Verse: c 
       მისთა სპათაცა ნუ დაჰხოც,   ზროხათა ვითა, ვირთაო, -

Verse: d 
    და   დიადი სისხლი უბრალო   კაცმანმცა ვით იტვირთაო?


Strophe: S544/K544 

Verse: a 
       იგი რა მოჰკლა, ეუბენ   პატრონსა, ჩემსა მამასა,

Verse: b 
       ჰკადრე, თუ: "სპარსთა ვერა ვიქმ   @ინდოეთისა ჭამასა,

Verse: c 
       ჩემია მკვიდრი მამული,   არ მივსცემ არცა დრამასა,

Verse: d 
    და   არ დამეხსნები, გაგიხდი   ქალაქსა ვითა ტრამასა!"


Strophe: S545/K545 

Verse: a 
       ჩემი ყოლა ნურა გინდა -   სიყვარული, ნუცა ნდომა,

Verse: b 
       ამით უფრო მოგეცემის   სამართლისა შენ მოხდომა;

Verse: c 
       ქმნას მეფემან ყელ-მოტეხით   შემოხვეწა, შემოკვდომა,

Verse: d 
    და   ხელთა მოგცემს თავსა ჩემსა,   შეგვფერობდეს ერთგან სხდომა".


Strophe: S546/K546 

Verse: a 
       ესე მეტად მომეწონა   თათბირი და გამორჩევა,

Verse: b 
       ჩემთა მტერთა დავაქადე^   დასახოცლად ხრმლისა ქნევა;

Verse: c 
       მერმე ავდეგ წამოსავლად,   მან დამიწყო ქვევე წვევა,

Verse: d 
    და   მწადდა, მაგრა ვერ შევჰმართე   შეჭიდება, შემოხვევა.


Strophe: S547/K547 

Verse: a 
       ხანი დავყავ, გავეყარე,   მაგრა გავხე ვითა ხელი.

Verse: b 
       @ასმათ წინა ჩამომიძღვა,   ჩამდიოდა ცრემლი ცხელი.

Verse: c 
       ჭირი ბევრჯელ ვაათასი,   ლხინი ჩემი ვაერთხელი,

Verse: d 
    და   მერმე წასლვა არა მწადდა,   ამად მივალ არ-ფიცხელი".




Chapter: 25 
   ხვარაზმშას შვილის @ინდოეთს მოსლვა საქორწილოდ და @ტარიელისაგან მისი მოკლვა




Strophe: S548/K548 

Verse: a 
       მოვიდა კაცი: "სასიძო   მოვაო", მოსლვა გვახარა,

Verse: b 
       მაგრა თუ ღმერთი რას უზამს,   არა იცოდა, გლახ, არა;

Verse: c 
       მეფესა მიჰხვდა სიამე,   არ სიტყვა ივაგლახა რა,

Verse: d 
    და   მიბრძანა, ახლოს მიმისვა,   "მოდიო", თავი დახარა.


Strophe: S549/K549 

Verse: a 
       მიბრძანა: "ჩემთვის ესე დღე   ლხინი და სიხარულია.

Verse: b 
       გარდავიხადოთ ქორწილი,   ხამს ვითა დასა, სრულია;

Verse: c 
       კაცნი გავგზავნნეთ, მოვიღოთ   ყოვლგნით საჭურჭლე სრულია,

Verse: d 
    და   უხვად გავსცემდეთ, ვავსებდეთ,   სიძუნწე უმეცრულია".


Strophe: S550/K550 

Verse: a 
       მე გავგზავნენ ყოვლგნით^ კაცნი   საჭურჭლეთა წამომხმელნი;

Verse: b 
       სასიძოცა მოგვივიდა,   იყვნეს ხანსა არ-დამზმელნი;

Verse: c 
       შიგნით ჩვენნი გაეგებნეს,   გარეთ მოდგეს ხვარაზმელნი;

Verse: d 
    და   მათ ლაშქართა ერთგან მყოფთა   ვერ იტევდეს ვერცა ხმელნი.


Strophe: S551/K551 

Verse: a 
       მეფემან ბრძანა: "მოკაზმეთ   კარვითა მოედანია,

Verse: b 
       გამოისვენოს სიძემან,   დაყოს ცოტაი ხანია;

Verse: c 
       მუნ მისად ნახვად გავიდენ   უშენოდ სპანი სხვანია,

Verse: d 
    და   შენ აქა ნახენ^, კმარიან   იქა ნახვისად ყმანია".


Strophe: S552/K552 

Verse: a 
       მოედანს დავდგით კარვები   წითლისა ატლასებისა.

Verse: b 
       მოვიდა სიძე, გარდახდა,   დღე, ჰგვანდა, არს აღვსებისა,

Verse: c 
       შეიქმნა გასლვა შიგანთა,   ჯარია მუნ ხასებისა,

Verse: d 
    და   დაიწყეს დგომა ლაშქართა   თემ-თემად, დას-დასებისა.


Strophe: S553/K553 

Verse: a 
       მე დავშვერ, ვითა წესია   საურავ-გარდახდილისა;

Verse: b 
       შინა წამოვე, მაშვრალსა   ქმნა მომნდომოდა ძილისა;

Verse: c 
       მონა მოვიდა, მომართვა   წიგნი @ასმათის ტკბილისა:

Verse: d 
    და   "ადრე მოდიო, გიბრძანებს   მსგავსი ალვისა ზრდილისა".


Strophe: S554/K554 

Verse: a 
       ცხენისაგან არ გარდავხე,   წავე ფიცხლა, დავჰმორჩილდი;

Verse: b 
       ქალი დამხვდა ნატირები,   ვჰკითხე: "ცრემლსა რასა ჰმილდი?"

Verse: c 
       მითხრა: "შენი შესწრობილი   ტირილსამცა ვით ავსცილდი?

Verse: d 
    და   გაუწყვედლად ვით გამართლო?   რაგვარადმცა გავვაქილდი?!"


Strophe: S555/K555 

Verse: a 
       შევედით, ვნახეთ ბალიშსა   ზედა წარბ-შერჭმით^ მჯდომარე;

Verse: b 
       მზე ვეღარას იქმს მის მეტსა,   მას გაენათლა რომ არე,

Verse: c 
       წავდეგ, მიბრძანა: "რასა სდგა?   დღე მიგიჩს წინ საომარე!

Verse: d 
    და   ანუ გამწირე, მიტყუე   და კვლაცა მოიმცდომარე?!"


Strophe: S556/K556 

Verse: a 
       მე მეწყინა, აღარა ვთქვი,   ფიცხლა გარე შემოვბრუნდი.

Verse: b 
       უკუვჰყივლე: "აწ გამოჩნდეს,   არ მინდოდეს, ვისცა ვუნდი!

Verse: c 
       ქალი ომსა რაგვარ მაწვევ,   აგრე ვითა დავძაბუნდი?"

Verse: d 
    და   შინა მოვე, მოკლვა მისი   დავაპირე, არ დავყმუნდი.


Strophe: S557/K557 

Verse: a 
       ასსა ვუბრძანე მონასა:   "საომრად დაემზადენით!"

Verse: b 
       შევსხედით, გავვლეთ ქალაქი,   არავის გავეცხადენით.

Verse: c 
       კარავსა შევე, იგი ყმა   ვითა წვა, ზარ-მაც თქმად ენით,

Verse: d 
    და   უსისხლოდ მოვკალ იგი გლახ,   თუცა ხმდა სისხლთა დადენ.ით


Strophe: S558/K558 

Verse: a 
       კარვის კალთა ჩახლათული   ჩავჭერ, ჩავაკარაბაკე,

Verse: b 
       ყმასა ფერხთა მოვეკიდე,   თავი სვეტსა შევუტაკე,

Verse: c 
       წინა მწოლთა დაიზახნეს,   გლოვა მიჰხვდა საარაკე;

Verse: d 
    და   ცხენსა შევჯე, წამო-ცა-ვე;    ჯაჭვი მეცვა საკურტაკე.


Strophe: S559/K559 

Verse: a 
       ხმა დამივარდა, შეიქმნა   ზახილი მოსაწევარი;

Verse: b 
       წამოვე, წევნა დამიწყეს,   დავხოცე ჩემი მდევარი.

Verse: c 
       ქალაქი მქონდა მაგარი,   მტერთაგან მოურევარი,

Verse: d 
    და   მუნ შიგან შევე მშვიდობით,   ამოდ იგივე მე ვარი!


Strophe: S560/K560 

Verse: a 
       კაცნი გავგზავნენ, ვაცნობე   ყოვლგან ლაშქარსა ყველასა:

Verse: b 
       "აქა მომმართეთ, ვინცაღა   ჩემსა იქმოდეთ შველასა".

Verse: c 
       არ გაწყდა მოსლვა მდევართა   ღამესა დია ბნელასა,

Verse: d 
    და   ჩემი რა ცნიან, სცვიდიან   თავებსა მათსა მრთელასა.


Strophe: S561/K561 

Verse: a 
       ცისკრად ავდეგ, შევეკაზმე,   რა გათენდა ღამე დილად,

Verse: b 
       ვნახენ სამნი დიდებულნი   მეფისაგან მოგზავნილად;

Verse: c 
       ებრძანა, თუ: "ღმერთმან იცის,   გამეზარდე ვითა შვილად,

Verse: d 
    და   ჩემი ასრე რად შესცვალე   სიხარული სიმძიმილად?


Strophe: S562/K562 

Verse: a 
       ხვარაზმშას სისხლი უბრალო   სახლად რად დამადებინე?

Verse: b 
       თუ ჩემი ქალი გინდოდა,   რად არა შემაგებინე?

Verse: c 
       მე, ბერსა შენსა გამზრდელსა,   სიცოცხლე მაარმებინე,

Verse: d 
    და   დღედ სიკვდილამდის შენიცა   თავი არ მაახლებინე!"


Strophe: S563/K563 

Verse: a 
       მე შევუთვალე: "მეფეო,   ვარ უმაგრესი რვალისა,

Verse: b 
       თვარა რად მიშლის სიკვდილსა   ცეცხლი სირცხვილთა ალისა?

Verse: c 
       მაგრა, თვით იცით, ხელმწიფე   ხამს მქმნელი სამართალისა,

Verse: d 
    და   მე, თქვენმან მზემან, მაშოროს   ნდომა თქვჳენისა ქალისა!


Strophe: S564/K564 

Verse: a 
       იცით, ინდოთა სამეფო   რაზომი სრა-საჯდომია! -

Verse: b 
       ერთიღა მე ვარ მემკვიდრე, -   ყველაი თქვენ მოგხდომია:

Verse: c 
       ამოწყდა მათი ყველაი,   მამული თქვენ დაგრჩომია;

Verse: d 
    და   დღესამდის ტახტი უჩემოდ   არავის არ მოჰნდომია!


Strophe: S565/K565 

Verse: a 
       ვერ გათნევ, თქვენმან კეთილმან,   აწ ეგე არ-მართალია:

Verse: b 
       ღმერთმან არ მოგცა ყმა შვილი,   გიზის ერთაი ქალია,

Verse: c 
       ხვარაზმშა დაჰსვა ხელმწიფედ,   დამრჩების რა ნაცვალია?

Verse: d 
    და   სხვა მეფე დაჯდეს @ინდოეთს,   მე მერტყას ჩემი ხრმალია?


Strophe: S566/K566 

Verse: a 
       შენი ქალი არად მინდა,   გაათხოვე, გამარიდე!

Verse: b 
       @ინდოეთი ჩემი არის,   არვის მივსცმე ჩემგან კიდე.

Verse: c 
       ვინცა ჩემსა დამეცილოს,   მისით მასცა ამოვფხვრიდე,

Verse: d 
    და   სხვად მეშველსა გარეგანსა,   მომკალ, ვისცა ვინატრიდე!"




Chapter: 26 
   ამბვის ცნობა @ტარიელისაგან @ნესტან-დარეჯანის დაკარგვისა




Strophe: S567/K567 

Verse: a 
       ესე კაცნი გამეგზავნნეს,   გონებასა გავეშმაგე.

Verse: b 
       რომე მისი ვერა მეცნა,   ამას უფრო დავედაგე.

Verse: c 
       მას ზღუდესა გარდავადეგ,   მინდორთაკე რომე ვაგე,

Verse: d 
    და   მესმა საქმე საშინელი,   თუცა თავი ვერ წავაგე.


Strophe: S568/K568 

Verse: a 
       გამოჩნდეს ორნი ქვეითნი,   მე მივეგებე წინა-რე.

Verse: b 
       ქალი ჰყვა ერთსა მონასა,   ვცანცა, თუ მოღმა ვინ არე:

Verse: c 
       თავ-გაგლეჯილი @ასმათი,   პირსა სისხლ-ჩამომდინარე,

Verse: d 
    და   აღარ მიყივლა ღიმილით,   არცაღა გამიცინა-რე.


Strophe: S569/K569 

Verse: a 
       იგი ვნახე, დავებნივე,   გონებანი გამიშმაგნა; .

Verse: b 
       შორით ვუხმე: "რას შიგან ვართ,   ანუ ცეცხლმან რად დაგვდაგნა?"

Verse: c 
       მან საბრალოდ შემომტირნა,   ძლივ სიტყვანი გამოაგნა,

Verse: d 
    და   მითხრა: "ღმერთმან სიმგრგვლე ცისა   ჩვენთვის რისხვით წამოგრაგნა".


Strophe: S570/K570 

Verse: a 
       ახლოს მივე, კვლაცა ვჰკითსე:   "რას შიგან ვართ? თქვი მართალი!"

Verse: b 
       კვლა საბრალოდ ამიტირდა,   კვლა მოედვა ამით ალი,

Verse: c 
       დიდხან სიტყვა ვერა მითხრა,   მისთა ჭირთა ნაათალი,

Verse: d 
    და   მკერდსა წითლად უღებვიდა   სისხლი ღაწვთა ნაწვეთალი.


Strophe: S571/K571 

Verse: a 
       მერმე მითხრა: "მოგახსენებ,   ესე რადმცა დაგიმალე?

Verse: b 
       მაგრა ვითა გაგახარნე,   შენცა აგრე შემიწყალე:

Verse: c 
       ნუ მაცოცხლებ, ნუ დამარჩენ,   შემიხვეწე, შემიბრალე,

Verse: d 
    და   დამხსენ ჩემსა საწუთროსა,   ღმერთსა შენსა მიავალე!"


Strophe: S572/K572 

Verse: a 
       მიამბო: "ოდეს სასიძო   მოჰკალ და ხმა დაგივარდა,

Verse: b 
       მეფესა ესმა, აიჭრა,   მართ მისგან გასატკივარდა,

Verse: c 
       შენ დაგიზახნა: "მიხმეთო",   ხმა-მაღლად გახმამყივარდა;

Verse: d 
    და   მოგნახეს, შინა ვერ გპოვეს,   მით მეფე გამომჩივარდა.


Strophe: S573/K573 

Verse: a 
       ჰკადრეს: "აქა აღარ არის,   კარნი სადმე გაუვლიან".

Verse: b 
       მეფე ბრძანებს: "ვიცი, ვიცი,   მეტად კარგად შემიგნიან:

Verse: c 
       მას უყვარდა ქალი ჩემი,   სისხლნი ველთა მოუღვრიან,

Verse: d 
    და   რა ნახიან ერთმანერთი,   არ-შეხედვა ვერ დათმიან.


Strophe: S574/K574 

Verse: a 
       აწ, თავმან ჩემმან, მას მოვჰკლავ,   ჩემად დად ვინცა მადესა!

Verse: b 
       მე ღმრთისა ვუთხარ, დაუბამს   მას ეშმაკისა ბადესა!

Verse: c 
       მათ ბოზ-კუროთა ასეთი   რა მისცეს, რა უქადესა?

Verse: d 
    და   თუ დავარჩინო, ღმერთი ვგმო!   მისად პატიჟად მზად ეს-ა".


Strophe: S575/K575 

Verse: a 
       მის მეფისა წესი იყო:   თავი მისი ძვირად ფიცის,

Verse: b 
       და, თუ ფიცის, არ გატეხის,   მასვე წამსა დაამტკიცის.

Verse: c 
       ესე წყრომა მეფისაგან   ვისცა ესმა, ვინცა იცის,

Verse: d 
    და   მან უამბო @დავარ ქაჯსა,   ვინ გრძნებითა ცაცა იცის.


Strophe: S576/K576 

Verse: a 
       @დავარს, დასა მეფისასა,   უთხრა ვინმე ღმრთისა მტერმან:

Verse: b 
       "თავი ფიცა ძმამან შენმან,   არ დაგარჩენს, იცის ერმან".

Verse: c 
       მან ეგრე თქვა: "უბრალო ვარ,   იცის ღმერთმან სახიერმან!

Verse: d 
    და   ვისგან მოვკვდე, ვისთვის მოვკვდე,   მიიხვედროს იგი ვერ მან".


Strophe: S577/K577 

Verse: a 
       პატრონი ჩემი აგრევე   იყო, წამოხვე შენ ოდეს;

Verse: b 
       შენეულნივე რიდენი ებურნეს,   ტურფად ჰშვენოდეს.

Verse: c 
       @დავარ მოსთქმიდა სიტყვათა,   რომელნი არა მსმენოდეს:

Verse: d 
    და   "ბოზო, შენ ბოზო, რად მომკალ?   ვეჭვ, შენცა არა გლხენოდეს!


Strophe: S578/K578 

Verse: a 
       როსკიპო, ბოზო დიაცო,   საქმრო რად მოაკლვევინე?

Verse: b 
       ანუ სისხლითა მისითა   ჩემი რად მოაზღვევინე?

Verse: c 
       არ ცუდად მომკლავს ძმა ჩემი.   რა გიყავ, რა გაქმნევინე?

Verse: d 
    და   აწ, ღმერთსა უნდეს, ვერ მიჰხვდე,   ვის ესე დააშლევინე!"


Strophe: S579/K579 

Verse: a 
       ხელი მიჰყო, წამოზიდნა,   თმანი გრძელნი დაუფუშნა,

Verse: b 
       დაალება, დაალურჯა,   მედგრად პირნი მოიქუშნა.

Verse: c 
       მან პასუხი ვერა გასცა,   ოდენ სულთქვნა, ოდენ უშნა,

Verse: d 
    და   ქალმან შავმან ვერა არგო,   ვერცა წყლულნი დაუშუშნა.


Strophe: S580/K580 

Verse: a 
       რა დავარ გაძღა ცემითა,   მისითა დალურჯებითა,

Verse: b 
       წამოდგეს ორნი მონანი,   პირითა მით ქაჯებითა, .

Verse: c 
       მათ კიდობანი მოჰქონდა,   ეუბნეს არ აჯებითა,

Verse: d 
    და   მას შიგან ჩასვეს იგი მზე,   ჰგავს, იქმნა დარაჯებითა.


Strophe: S581/K581 

Verse: a 
       მან უთხრა: "წადით, დაკარგეთ   მუნ, სადა ზღვისა ჭიპია;

Verse: b 
       წმიდისა წყლისა ვერ ნახოს   მყინვარე, ვერცა ლიპია";

Verse: c 
       მათ გაეხარნეს, ხმა-მაღლად   იყივლეს: "იპი, იპია".

Verse: d 
    და   ესე ვნახე და არ მოვკვე,   არა მგავს არცა სიპია.


Strophe: S582/K582 

Verse: a 
       ზღვითკე გაარნეს სარკმელნი,   მაშინვე გაუჩინარდა.

Verse: b 
       @დავარ თქვა: "მქმნელი ამისი   ვინ არ დამქოლოს, ვინ არ, და-!

Verse: c 
       ვირე მომკლვიდეს, მოვკვდები,   სიცოცხლე გასაწყინარდა".

Verse: d 
    და   დანა დაიცა, მო-ცა-კვდა,   დაეცა, გასისხლმდინარდა.


Strophe: S583/K583 

Verse: a 
       რად არ მიკვირვებ ცოცხალსა,   მე ლახვარ-დაუსობელსა!

Verse: b 
       აწ იგი მიყავ, რა მმართებს   ამისსა მახარობელსა!

Verse: c 
       ზენაარ, დამხსენ სიცოცხლე   სულთადგმა-დაუთმობელსა!"

Verse: d 
    და   საბრალოდ ცრემლსა ადენდა   უკლებსა, დაუშრობელსა.


Strophe: S584/K584 

Verse: a 
       მე ვუთხარ: "დაო, რად მოგკლა,   ანუ რა შენი ბრალია?

Verse: b 
       რამცა ვქმენ ნაცვლად, თვით რომე   მისი ჩემზედა ვალია!

Verse: c 
       აწ თავსა მისად საძებრად   მივსცემ, სად კლდე და წყალია".

Verse: d 
    და   სრულად გავქვავდი, შემექმნა   გული მართ ვითა სალია.


Strophe: S585/K585 

Verse: a 
       მეტმან ზარმან გამაშმაგა,   მომიკიდა ცხრო და თრთოლა;

Verse: b 
       გულსა ვუთხარ: "ნუ მოჰკვდები,   არას გარგებს ცუდი წოლა,

Verse: c 
       გიჯობს გაჭრა ძებნად მისად,   გავარდნა და ველთა რბოლა.

Verse: d 
    და    - აჰა ჟამი, ვისცა გინდა   ჩემი თანა წამოყოლა!"


Strophe: S586/K586 

Verse: a 
       შევე, ფიცხლად^ შევეკაზმე,   ცხენსა შევჯე შეკაზმული;

Verse: b 
       ას სამოცი კარგი მოყმე,   ჩემსა თანა ხან-დაზმული,

Verse: c 
       წამომყვა და წამოვედით   კართა გარე დარაზმული,

Verse: d 
    და   ზღვის პირს მივე, ნავი დამხვდა,   მენავემან მნახა ზმული.


Strophe: S587/K587 

Verse: a 
       ნავსა შევჯე, ზღვასა შევე,   ზღვასა შიგან გავალაგდი,

Verse: b 
       არსით ნავი მომავალი   უნახავად არ დავაგდი;

Verse: c 
       მოველოდი, არა მესმა,   შმაგი უფრო გა-ვე-ვშეაგდი,

Verse: d 
    და   რომე სრულად მომიძულვა,   ღმერთსა თურე ასრე ვსძაგდი.


Strophe: S588/K588 

Verse: a 
       რომე დავყავ წელიწადი,   თვე თორმეტი გამეოცა,

Verse: b 
       მაგრა მისი მნახავიცა   სიზმრივ კაცი არ მეოცა;

Verse: c 
       თანა-მყოლი ყველაკაი   ამომიწყდა, დამეხოცა,

Verse: d 
    და   ვთქვი, თუ: "ღმერთსა ვერას ვჰკადრებ,   რაცა სწადდეს, აგრე ვყო-ცა".


Strophe: S589/K589 

Verse: a 
       ზღვა-ზღვა ცურვა მომეწყინა,   მით გამოვე ზღვისა პირსა,

Verse: b 
       გული სრულად გამიმხეცდა,   არ ვუსმენდი არც ვაზირსა;

Verse: c 
       ყველაკაი დამეფანტა,   დაჰრჩომოდა რაცა ჭირსა.

Verse: d 
    და   კაცსა ღმერთი არ გასწირავს   ასრე, მისგან განაწირსა!


Strophe: S590/K590 

Verse: a 
       ერთაი ესე @ასმათი   და დამრჩეს ორნი მონანი,

Verse: b 
       ჩემნი გულისა მდებელნი   და ჩემნი შემაგონანი.

Verse: c 
       მისნი ვერა ვცნენ ამბავნი   ვერცა დრამისა წონანი,

Verse: d 
    და   ტირილი მიჩნდის ლხინად და   მდინდიან ცრემლთა ფონანი.




Chapter: 27 
   ამბავი @ნურადინ-ფრიდონისა, ოდეს @ტარიელს შეეყარა




Strophe: S591/K591 

Verse: a 
       ღამით მევლო, მოვიდოდი,   ზღვისა პირსა აჩნდეს ბაღნი;

Verse: b 
       ჰგვანდეს ქალაქს, ვეახლენით,   ცალ-კერძ იყვნეს კლდეთა ნაღნი;

Verse: c 
       არ მეამის კაცთა ნახვა,   მიდაღვიდეს გულსა დაღნი;

Verse: d 
    და   მუნ გარდავხე მოსვენებად,   დამხვდეს რამე ხენი ლაღნი.


Strophe: S592/K592 

Verse: a 
       ხეთა ძირსა მივიძინე,   მათ მონათა ჭამეს პური;

Verse: b 
       მერმე ავდეგ სევდიანი,   მიღამებდა გულსა მური:

Verse: c 
       ვერა მეცნა ეგზომ გრძელად   ვერ ჭორი და ვერ დასტური,

Verse: d 
    და   ველთა ცრემლი ასოვლებდა,   თვალთა ჩემთა მონაწური.


Strophe: S593/K593 

Verse: a 
       ზახილი მესმა. შევხედენ,   მოყმე ამაყად ყიოდა,

Verse: b 
       შემოირბევდა^ ზღვის პირ-პირ,   მას თურე წყლული სტკიოდა;

Verse: c 
       ხრმლისა ნატეხი დასვრილი   აქვს, სისხლი ჩამოსდიოდა,

Verse: d 
    და   მტერთა ექადდა, წყრებოდა,   იგინებოდა, ჩიოდა.


Strophe: S594/K594 

Verse: a 
       ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა,   აწ ესე მე მითქს რომელი,

Verse: b 
       მართ ვითა ქარი მოქროდა   გაფიცხებული, მწყრომელი;

Verse: c 
       მონა მივსწიე, მისისა   შეყრისა ვიყავ მნდომელი;

Verse: d 
    და   შევსთვალე: "დადეგ, მიჩვენე,   ლომსა ვინ გაწყენს, რომელი?"


Strophe: S595/K595 

Verse: a 
       მას მონასა არა უთხრა,   არცა სიტყვა მოუსმინა;

Verse: b 
       ფიცხლა შევჯე, ჩავეგებე,   მე ჩავუსწარ, ჩავე წინა,

Verse: c 
       ვუთხარ: "დადეგ, გამაგონე,   შენი საქმე მეცა მინა!"

Verse: d 
    და   შემომხედნა, მოვეწონე,   სიარული დაითმინა.


Strophe: S596/K596 

Verse: a 
       გამიცადა, ღმერთსა ჰკადრა:   "შენ ასეთი^ ხენი ვით ჰხენ!"

Verse: b 
       მერმე მითხრა: "მოგახსენებ,   აწ სიტყვანი რომე მკითხენ:

Verse: c 
       იგი მტერნი გამილომდეს,   აქანამდის რომე ვითხენ,

Verse: d 
    და   უკაზმავსა მიღალატეს,   საჭურველნი ასრე ვითხენ".


Strophe: S597/K597 

Verse: a 
       მე ვუთხარ: "დადეგ, დაწყნარდი,   გარდავხდეთ ძირსა ხეთასა;

Verse: b 
       არ შეუდრკების ჭაბუკი   კარგი მახვილთა კვეთასა.

Verse: c 
       თანა წამომყვა, წავედით   უტკბოსნი მამა-ძეთასა.

Verse: d 
    და   მე გავეკვირვე ჭვრეტასა   მის ყმისა სინაზეთასა.


Strophe: S598/K598 

Verse: a 
       ერთი მონა დასტაქარი   მყვა და წყლულნი შეუხვივნა,

Verse: b 
       ისრის პირნი ამოუხვნა,   დაკოდილნი არ ატკივნა.

Verse: c 
       მერმე ვჰკითხე: "ვინ ხარ, ანუ   მკლავმან შენმან ვისგან ივნა?"

Verse: d 
    და   საამბობლად დამირიგდა,   თავი მისი გაამჩივნა.


Strophe: S599/K599 

Verse: a 
       პირველ მითხრა: "არა ვიცი,   რა ხარ, ანუ რას გამსგავხო?

Verse: b 
       ანუ ეგრე რამ დაგლია,   ანუ პირველ რამ გაგავსო?

Verse: c 
       რამან შეგქმნა მოყვითანოდ^,   ვარდ-გიშერი რომე ჰრგავსო?

Verse: d 
    და   ღმერთმან მისგან ანთებული   სანთელიცა რად დაგავსო?


Strophe: S600/K600 

Verse: a 
       @მულღაზანზარის ქალაქი,   ახლოს მე მაქვსო რომელი,

Verse: b 
       @ნურადინ-ფრიდონ სახელ მძეს,   მეფე ვარ მუნა მჯდომელი;

Verse: c 
       ესე საზღვარი ჩემია,   სადა ხარ გარდამხდომელი,

Verse: d 
    და   ცოტა მაქვს, მაგრა ყოველგნით   სიკეთე-მიუწდომელი.


Strophe: S601/K601 

Verse: a 
       მამის ძმა და მამა-ჩემი   პაპამ^ ჩემმან გაყვნა ოდეს,

Verse: b 
       ზღვასა შიგან კუნძულია, -   ჩემად წილად მას იტყოდეს, -

Verse: c 
       თვით ბიძასა ჩემსა მიჰხვდა,   ვისთა შვილთა აწ დამკოდეს;

Verse: d 
    და   მათკენ^ დარჩა სანადირო,   არ მივსცემდი, მომერჩოდეს.


Strophe: S602/K602 

Verse: a 
       დღეს გამოვე ნადირობას^,   ზღვისა პირსა ვინადირე,

Verse: b 
       მუნა გასვლა^ მომნდომოდა,   მით მრეკალი არ ვახშირე;

Verse: c 
       სპათა ვუთხარ: "მომიცადეთ,   მოვიდოდე მეცა ვირე!"

Verse: d 
    და   ხუთთა ოდენ ბაზიერთა   მეტი არა დავიჭირე.


Strophe: S603/K603 

Verse: a 
       ნავითა გავე, ზღვისაგან   შტო რამე გამოვიდოდა.

Verse: b 
       არა^ მოვჰკრეფდი გამყოფთა,   ვთქვი, ჩემთა რად დავჰრიდო, და-?

Verse: c 
       დამეძაბუნნეს, სიმრავლე   მე მათი არ გამვიდოდა,

Verse: d 
    და   ვნადირობდი და ვიზახდი,   ხმა ჩემი არ უდიდოდ-ა.


Strophe: S604/K604 

Verse: a 
       მართლად იჯავრეს, წუნობა   მათი თუ ესრე ხმდა ვითა!

Verse: b 
       გამომეპარნეს^ ლაშქარნი,   გზანი შემიკრეს^ ნავითა,

Verse: c 
       თვით ბიძასძენი ჩემნიცა   შესხდეს მათითა თავითა,

Verse: d 
    და   ჩემთა გაუხდეს ლაშქართა   ომად თავისა მკლავითა.


Strophe: S605/K605 

Verse: a 
       მათი მესმა, დავინახე   ზახილი და ხრმალთა ელვა,

Verse: b 
       ნავი ვსთხოვე მენავეთა,   მით ვიყივლე მე ერთხელ ვა,

Verse: c 
       ზღვასა შევე, მომეგება   მეომარი ვითა ღელვა,

Verse: d 
    და   სწადდა, მაგრა ვეღარა ქმნეს   ჩემი ზედა წამოქელვა.


Strophe: S606/K606 

Verse: a 
       კვლა სხვანი დიდნი ლაშქარნი   უკანა მომეწეოდეს,

Verse: b 
       იქით და აქათ მომიხდეს,   ერთგნით ვერ მომერეოდეს,

Verse: c 
       არ მომწურვოდეს წინანი,   ზურგით მესროდეს მე ოდეს,

Verse: d 
    და   ხრმალსა მივენდევ, გამიტყდა,   ისარნი დამელეოდეს.


Strophe: S607/K607 

Verse: a 
       მომეჯარნეს, ვეღარა ვქმენ,   ნავით ცხენი გარდვიხლტუნვე,

Verse: b 
       ზღვა-ზღვა ცურვით წამოვუვე,   ჩემნი მჭვრეტნი^ გავაცბუნვე;

Verse: c 
       თანა-მყოლნი ყველაკანი   დამიხოცნეს, დამრჩეს მუნვე,

Verse: d 
    და   ვინცა მდევდის, ვერ შემომხვდის,   მივუბრუნდი, მივაბრუნვე.


Strophe: S608/K608 

Verse: a 
       აწ იგი იქმნას, რაცაღა   ენებოს ღმრთისა წადილსა!

Verse: b 
       ვეჭვ, ჩემი სისხლი^ არ შეჰრჩეს^,   ძალი შემწევდეს^ ქადილსა!

Verse: c 
       ოხრად გავუხდი ყოფასა   მათ საღამოსა და დილსა,

Verse: d 
    და   ვუხმობ ყვავთა და ყორანთა,   მათ ზედა ვაქმნევ ხადილსა!"


Strophe: S609/K609 

Verse: a 
       ამა ყმამან შემიკვეთა,   გული მისკე მიმიბრუნდა.

Verse: b 
       მოვახსენე: "აჩქარება   შენი ყოლა არა უნდა,

Verse: c 
       მეცა თანა წამოგყვები,   დაიხოცნენ იგი მუნ, და-!

Verse: d 
    და   ჩვენ ორთავე მეომარი   განაღამცა შეგვიძრწუნდა!.


Strophe: S610/K610 

Verse: a 
       ესეცა ვუთხარ: "ამბავი   ჩემი არ გაგეგონების,

Verse: b 
       უფრორე წყნარად გიამბობ,   თუ ჟამი ჩვენ გვექონების".

Verse: c 
       მან მითხრა: "ლხინი საჩემო   მაგას არ შეეწონების!

Verse: d 
    და   დღედ სიკვდილამდის სიცოცხლე   შენ ჩემი დაგემონების".


Strophe: S611/K611 

Verse: a 
       მივედით მისსა ქალაქსა   ტურფასა, მაგრა ცოტასა;

Verse: b 
       გამოეგებნეს ლაშქარნი,   ისხემდეს^ მისთვის ოტასა,

Verse: c 
       პირსა იხოკდეს, გაჰყრიდეს   ნახოკსა ვით ნაფოტასა,

Verse: d 
    და   ეხვეოდიან, ჰკოცნიდეს   ხრმალსა და სალტე-კოტასა.


Strophe: S612/K612 

Verse: a 
       კვლა მოვეწონე, ვეტურფე   მე მისი გარდნაკიდარი;

Verse: b 
       შემასხმიდიან ქებასა:   "მზეო, შენ ჩვენთვის იდარი!"

Verse: c 
       მივედით, ვნახეთ ქალაქი   მისი ტურფა და მდიდარი,

Verse: d 
    და   ყველასა ტანსა ემოსა   ზარქაში განაზიდარი.




Chapter: 28 
   შველა @ტარიელისაგან @ფრიდონისა




Strophe: S613/K613 

Verse: a 
       მოჯობდა, ომი შეეძლო,   ხმარება ცხენ-აბჯარისა;

Verse: b 
       დავკაზმეთ ნავი, კატარღა   და რიცხვი სპათა ჯარისა;

Verse: c 
       კაცი ხმდა, მისთა მჭვრეტთათვის   ღონემცა ეაჯა რისა!

Verse: d 
    და   აწ გითხრა ომი მოყმისა,   მებრძოლთა დამსაჯარისა.


Strophe: S614/K614 

Verse: a 
       მათი მესმა დაპირება,   ჩაბალახთა ჩამობურვა;

Verse: b 
       ნავი წინა მომეგება,   არა ვიცი, იყო^ თუ რვა.

Verse: c 
       ფიცხლა ზედა შევეჯახე,   მათ დაიწყეს ამოდ ცურვა;

Verse: d 
    და   ქუსლი ვჰკარ და დავუქცივე,   დაიზახეს დიაცურ ვა!


Strophe: S615/K615 

Verse: a 
       კვლა სხვასა მივე, მოვჰკიდე   ხელი ნავისა ბაგესა,

Verse: b 
       ზღვასა დავანთქენ, დავხოცენ,   ომიმცა რაღა აგესა!

Verse: c 
       სხვანი გამექცეს, მიჰმართეს   მათ მათსა საქულბაგესა;

Verse: d 
    და   ვინცა მიჭვრეტდეს, უკვირდა,   მაქებდეს, არ მაძაგესა.


Strophe: S616/K616 

Verse: a 
       ზღვა გავიარეთ, გავედით,   შემოგვიტივეს ცხენია,

Verse: b 
       კვლა შევიბენით, შეიქმნა^   ომისა სიმარცხენია^.

Verse: c 
       მუნ მომეწონა^ @ფრიდონის   სიქველე-სიფიცხენია^:

Verse: d 
    და   იბრძვის ლომი და პირად მზე,   იგი ალვისაც ხენია.


Strophe: S617/K617 

Verse: a 
       თვით ორნივე ბიძასძენი   მისნი ხრმლითა ჩამოყარნა,

Verse: b 
       ხელნი წმიდად გარდეკვეთნეს,   იგი ასრე ასაპყარნა,

Verse: c 
       მოიყვანნა მხარ-დაკრულნი,   ერთმან ორნი, არ დაყარნა,

Verse: d 
    და   მათნი ყმანი გაამტირლნა,   მისნი სპანი^ ამაყარნა.


Strophe: S618/K618 

Verse: a 
       მათნი ლაშქარნი გაგვექცეს;    ვეცენით, გა-ცა-ვფანტენით.

Verse: b 
       ფიცხლად^ წავუღეთ ქალაქი,   არ თავნი გავაზატენით^;

Verse: c 
       ქვითა დავჰლეწეთ წვივები,   ჩვენ იგი გავანატენით.

Verse: d 
    და   მომკალ, თუ^ ლარი დაჰლიოთ   ან აკიდებით, ან ტენით.


Strophe: S619/K619 

Verse: a 
       @ფვრიდონ ნახნა საჭურჭლენი   და ბეჭედნი მისნი დაჰსხნა.

Verse: b 
       თვით ორნივე ბიძასძენი   დაპყრობილნი წამოასხნა.

Verse: c 
       მისად^ ნაცვლად სისხლნი მათნი   მოღვარნა და ველთა ასხნა;

Verse: d 
    და   ჩემი თქვეს, თუ: "ღმერთსა მადლი,   ვინ ალვისა ხენი ასხნა!"


Strophe: S620/K620 

Verse: a 
       მივედით, მოქალაქეთა   ზარი ჩნდა, რომე ზმიდიან,

Verse: b 
       აჯათა^ მქმნელნი მჭვრეტელთა   გულსა მუნ დააბმიდიან;

Verse: c 
       მე და @ნურადინს ყველანი   ქებასა შეგვასხმიდიან,

Verse: d 
    და   გვითხრობდეს: "მკლავთა თქვენთაგან   ჯერთ მათნი სისხლნი მიდიან!"


Strophe: S621/K621 

Verse: a 
       ლაშქარნი @ფრიდონს მეფედ და   მიხმობდეს მეფეთ-მეფობით,

Verse: b 
       თვით თავსა მათსა - მონად და   ჩემსა - ყველასა სეფობით;

Verse: c 
       დაღრეჯით ვიყავ, ვერ მპოვეს   ვეროდეს ვარდის^ მკრეფობით,

Verse: d 
    და   ჩემი ვერ ცნიან ამბავი,   მუნ იყო არ იეფობით.




Chapter: 29 
   @ფრიდონისაგან @ნესტან-დარეჯანის ამბვის მბობა




Strophe: S622/K622 

Verse: a 
       დღესა ერთსა მე და @ფრიდონ   ნადირობას გამოვედით,

Verse: b 
       ზღვასა ზედა წაწურვილსა   ქედსა რასმე გარდავედით;

Verse: c 
       @ფრიდონ მითხრა: "გითხრობ რასმე,   ვთამაშობდით, ცხენსა ვსხედით;

Verse: d 
    და   ერთი რამე საკვირველი   მე ვნახეო ამა ქედით".


Strophe: S623/K623 

Verse: a 
       მე ვჰკითხევდი, @ფრიდონ მეტყვის   მართ ამბავსა ესოდენსა:

Verse: b 
       "დღე ერთ მწადდა ნადირობა,   შევჯე ამა ჩემსა ცხენსა, -

Verse: c 
       ზღვათა შიგან იხვსა ჰგავს და   ხმელთა ზედა შავარდენსა, -

Verse: d 
    და   აქა ვდეგ და თვალს ვუგებდი   ქორსა, იქით განაფრენსა.


Strophe: S624/K624 

Verse: a 
       ზოგჯერ ზღვისკენ^ მივიხედნი,   წავსდგომოდი ამა გორსა;

Verse: b 
       ზღვასა შიგან ცოტა რამე   დავინახე, თუცა შორსა.

Verse: c 
       ეგრე ფიცხლა სიარული   არას ძალ-უც მისსა სწორსა,

Verse: d 
    და   ვერად ვიცან, გონებასა   გავეკვირვე ამად^ ორსა:


Strophe: S625/K625 

Verse: a 
       ვთქვი: "რა არის, რას ვამსგავსო,   მფრინველია, ანუ მხეცი?"

Verse: b 
       ნავი იყო, გარ ეფარა^   სამოსელი მრავალ-კეცი;

Verse: c 
       წინა კაცნი მოზიდვიდეს;    თვალი ამად დავაცეცი,

Verse: d 
    და   მთვარე უჯდა კიდობანსა,   ცა მეშვიდე მასმცა ვეცი.


Strophe: S626/K626 

Verse: a 
       ამოძვრეს ორნი მონანი,   შავნი მართ ვითა ფისანი.

Verse: b 
       ქალი გარდმოსვეს, სისხონი   ვნახენ მისისა თმისანი.

Verse: c 
       მას რომე ელვა ჰკრთებოდა,   ფერნიმცა ჰგვანდეს რისანი!

Verse: d 
    და   მან განანათლა სამყარო,   გაცუდდეს შუქნი მზისანი!


Strophe: S627/K627 

Verse: a 
       სიხარულმან ამაჩქარა,   ამათრთოლა, და-ცა-მლეწა,

Verse: b 
       იგი ვარდი შემიყვარდა,   რომე თოვლსა არ ეხეწა;

Verse: c 
       დავაპირე შეტევება,   ვთქვი: "წავიდე მათკე მე, წა-,

Verse: d 
    და   ჩემსა შავსა სულიერი   რამცა ვითა გარდეხვეწა!"


Strophe: S628/K628 

Verse: a 
       ცხენი გავქუსლე, იქმოდა^   შამბი^ ხმასა და ხრიალსა,

Verse: b 
       ვეღარ მივუსწარ^, გამესწრნეს,   რაზომცა ვსცემდი წრტიალსა.

Verse: c 
       ზღვის პირსა მივე, შევხედენ,   ჩნდა ოდენ მზისა ტიალსა,

Verse: d 
    და   გამშორვებოდეს, წამსლვოდეს,   ამისთვის დავეწვი ალსა".


Strophe: S629/K629 

Verse: a 
       ესე მესმა @ფრიდონისგან,   მომემატა ცეცხლთა სიცხე,

Verse: b 
       ცხენისაგან გარდავიჭერ,   თავი სრულად გავიკიცხე,

Verse: c 
       ჩემთა ღაწვთა დანადენი   მე ჩემივე სისხლი ვიცხე.

Verse: d 
    და   ვუთხარ: "მომკალ, უჩემოსა   ენახამცა ვისცა ის ხე!"


Strophe: S630/K630 

Verse: a 
       ესე ჩემგან გაუკვირდა   @ფრიდონს, მეტად^ ეუცხოვა,

Verse: b 
       მაგრა მეტად შევებრალე,   ტირილითა მესათნოვა;

Verse: c 
       ვითა შვილი დამადუმა,   მემუდარა, შემეპოვა,

Verse: d 
    და   თვალთათ^ ვითა მარგალიტი   ცრემლი ცხელი გარდმოთოვა.


Strophe: S631/K631 

Verse: a 
       ვაგლახ მეო, რა გიამბე   ფათერაკად, მცთარმან, შმაგად!"

Verse: b 
       მოვახსენე: "ნურა გაგვა,   ნუ ინავღლი მაგას მაგად!

Verse: c 
       იგი მთვარე ჩემი იყო,   მით მედების ცეცხლი მდაგად;

Verse: d 
    და   აწ გიამბობ, რათგან თავი   გინდა ჩემად ამხანაგად".


Strophe: S632/K632 

Verse: a 
       @ფრიდონს ვუთხარ ყველაკაი   ჩემი, თავსა გარდასრული;

Verse: b 
       მან მითსრა, თუ: "რას ვიტყოდი   მოცთომილი გაბასრული!"

Verse: c 
       შენ, მაღალი ინდოთ მეფე,   ჩემსა რადმე ხარ მოსრული,

Verse: d 
    და   სახელმწიფო საჯდომი და   ტახტი გმართებს, სრაცა სრული".


Strophe: S633/K633 

Verse: a 
       კვლაცა მითხრა: "ვისცა ღმერთი   საროს მორჩსა ტანად უხებს,

Verse: b 
       მას ლახვარსა მოაშორვებს,   თუცა პირველ გულსა უხებს,

Verse: c 
       იგი მოგვცემს წყალობასა   მისსა, ზეცით მოგვიქუხებს,

Verse: d 
    და   ჭირსა ლხინად შეგვიცვალებს,   არაოდეს შეგვაწუხებს".


Strophe: S634/K634 

Verse: a 
       წამოვედით ნატირებნი,   სრას დავსხედით თავის წინა;

Verse: b 
       @ფრიდონს ვუთხარ: "ჩემი შემწე   შენგან კიდე არავინ ა-,

Verse: c 
       ვითა ღმერთმან შენი მსგავსი   სოფლად არა მოავლინა,

Verse: d 
    და   მაშა, რათგან შეგემეცენ,   ამის მეტი რად რა მინა?


Strophe: S635/K635 

Verse: a 
       არ ავი გესვა მოყვარე,   ჟამი თუ მომხვდეს ჟამისად,

Verse: b 
       ენა, გონება მახმარე   გამოსარჩევლად ამისად:

Verse: c 
       რა მოვაგვარო, რა მიჯობს   სალხენლად ჩემად და მისად?

Verse: d 
    და   თუ ვერას ვარგებ, ვიქმნები   ვერ-დამყოვნელი^ წამისად".


Strophe: S636/K636 

Verse: a 
       მან მითხრა: "ბედი ღმრთისაგან   მიჯობსღა ამას რომელი?

Verse: b 
       მოსრულ ხარ ჩემად წყალობად   მეფე @ინდოეთს მჯდომელი;

Verse: c 
       მემცა რად ვიყავ ამისთვის   მადლისა რასმე მნდომელი?

Verse: d 
    და   ერთი ვარ მონა მონებად   წინაშე თქვენსა მდგომელი.


Strophe: S637/K637 

Verse: a 
       ესე ქალაქი გზა არის   ნავთა, ყოველგნით მავალთა,

Verse: b 
       შემომკრეფელი ამბავთა   უცხოთა რათმე მრავალთა;

Verse: c 
       აქა მოგვესმის ამბავი^,   შენ რომე დაუწვავ ალთა.

Verse: d 
    და   ნუთუ ქმნას ღმერთმან გარდახდა   მაგ შენთა ჭირთა მრავალთა^!


Strophe: S638/K638 

Verse: a 
       ჩვენ გავგზავნნეთ მენავენი,   რომელთაცა კვლა უვლია,

Verse: b 
       მოგვინახონ იგი მთვარე,   ვისთვის ჭირი არ გვაკლია;

Verse: c 
       მუნამდისცა მოიჭირვე,   გონებამან არ დაგლია.

Verse: d 
    და   ყოლა ჭირი არ ეგების,   თუ-მცა ლხინმან არ დასძლია".


Strophe: S639/K639 

Verse: a 
       კაცნი იხმნა^ მასვე წამსა,   ესე საქმე დავიურვეთ,

Verse: b 
       უბრძანა, თუ: "ნავებითა წადით,   ზღვა-ზღვა მოიცურვეთ,

Verse: c 
       მოგვინახეთ, საყვარელსა მისსა   მისთვის მოასურვეთ;

Verse: d 
    და   თავთა ჭირი უათასეთ,   რადმც უშვიდეთ, რადმცა ურვეთ?"


Strophe: S640/K640 

Verse: a 
       აჩინნა კაცნი, სადაცა   სადგურნი ნავთა სჩენოდეს;

Verse: b 
       უბრძანა: "ძებნეთ ყოველგან,   რაცა ვის მისი გსმენოდეს".

Verse: c 
       მოლოდნა მიჩნდა სალხინოდ,   პატიჟნი მო-რე-მლხენოდეს,

Verse: d 
    და   უმისოდ ლხინი მინახავს,   ამა დღისათვის მრცხვენოდეს!


Strophe: S641/K641 

Verse: a 
       @ფრიდონ საჯდომნი დამიდგნა   ადგილსა საპატრონოსა,

Verse: b 
       მითხრა, თუ: "მცთარ ვარ, აქამდის   ვერ მივჰხვდი გასაგონოსა:

Verse: c 
       ხარ დიდი მეფე ინდოთა,   რა ვით ვინ მოგაწონოსა!

Verse: d 
    და   ვინ არის კაცი, რომელმან   თავი არ დაგამონოსა?!"


Strophe: S642/K642 

Verse: a 
       რას ვაგრძელებდე! მოვიდეს   ყოვლგნით ამბვისა მბობელნი,

Verse: b 
       ცუდნი და ცუდთა ადგილთა   თავისა დამაშრობელნი;

Verse: c 
       ვერა, ვერ ეცნა, ვერ იყვნეს   ვერას ამბვისა მცნობელნი,

Verse: d 
    და   მე უფრო მდინდეს თვალთაგან   კვლა ცრემლნი შეუშრობელნი.


Strophe: S643/K643 

Verse: a 
       მე @ფრიდონს ვუთხარ: "ესე დღე   ვითა მესაზაროების,

Verse: b 
       ამისად მოწმად ღმერთი მყავს,   სათქმელად მეუცხოების;

Verse: c 
       უშენოდ მყოფსა ღამე და   დღეცა მესაღამოების,

Verse: d 
    და   დახსნილ ვარ ლხინსა ყოველსა,   მით გული ჭირსა მოების.


Strophe: S644/K644 

Verse: a 
       მაშა მე მისსა ამბავსა   რათგან აღარას მოველი,

Verse: b 
       ვეღარ ვიქმნები, გამიშვი,   ვარ ფარმანისა მთხოველი!"

Verse: c 
       @ფრიდონს რა ესმა, ატირდა,   სისხლითა მუნ მორწყო ველი,

Verse: d 
    და   მითხრა, თუ: "ძმაო, დღესითგან   ცუდ ჩემი ლხინი ყოველი!"


Strophe: S645/K645 

Verse: a 
       თუცა დია მოიჭირვეს,   ვერცა ეგრე დამიჭირეს;

Verse: b 
       მისთა სპათა მუხლ-მოყრილთა   თავი მათი ჩემ-კერძ ირეს,

Verse: c 
       მეხვეოდეს, მაკოცებდეს,   ატირდეს და ამატირეს:

Verse: d 
    და   "ნუ წახვალო, დაგაწამოთ,   სიცოცხლეა ჩვენი ვირეს!"


Strophe: S646/K646 

Verse: a 
       ეგრე ვუთხარ: "თქვენი გაყრა   მეცა დია მეძნელების,

Verse: b 
       მაგრა ლხინი უმისოსა   ჩემგან ძნელად გაიძლების;

Verse: c 
       ჩემსა ტყვესა ვერ გავსწირავ,   თქვენცა დია გებრალების,

Verse: d 
    და   ნუვინ მიშლით, არ დავდგები,   არცა ვისგან დამეშლების".


Strophe: S647/K647 

Verse: a 
       მერმე @ფრიდონ მოიყვანა,   მიძღვნა ესე ჩემი ცხენი,

Verse: b 
       მითხრა: "ჰხედავ, პირი მზისა,   თქვენ საროსა ეგეც ხენი,

Verse: c 
       ვიცი, მეტი არა გინდა,   ძღვენნი რადმცა გავკიცხენი?

Verse: d 
    და   თვით ამანვე მოგაწონოს^   სახედრობა-სიფიცხენი".


Strophe: S648/K648 

Verse: a 
       @ფრიდონ გამომყვა, წავედით,   ორთავე ცრემლნი ვღვარენით;

Verse: b 
       მუნ ერთმანერთსა ვაკოცეთ,   ზახილით გავიყარენით.

Verse: c 
       სრულად ლაშქარნი მტიროდეს   გულითა მართლად, არ ენით.

Verse: d 
    და   გაზრდილ-გამზრდელთა გაყრასა   ჩვენ თავნი დავადარენით.


Strophe: S649/K649 

Verse: a 
       @ფრიდონისით წამოსრულმან   წავე ძებნად, კვლა ვიარე,

Verse: b 
       რომე არა არ დამირჩა   ხმელთა ზედა, ზღვათა გარე,

Verse: c 
       მაგრა მისსა მნახავსაცა   კაცსა ვერას შევეყარე;

Verse: d 
    და   გული სრულად გამიშმაგდა,   თავი მხეცთა დავადარე.


Strophe: S650/K650 

Verse: a 
       ვთქვი, თუ: "ჩემგან^ აღარა ხამს^   სიარული, ცუდი ცურვა,

Verse: b 
       ნუთუ მხეცთა სიახლემან   უკუმყაროს გულსა ურვა!"

Verse: c 
       მონათა და ამა @ასმათს   სიტყვა ვუთხარ შვიდი, თუ რვა:

Verse: d 
    და   "ვიცი, რომე დამირჯიხართ,   დია გმართებს ჩემი მდურვა.


Strophe: S651/K651 

Verse: a 
       აწ წადით და მე დამაგდეთ,   ეტერენით თავთა თქვენთა,

Verse: b 
       ნუღარ უჭვრეტთ ცრემლთა ცხელთა,   თვალთა ჩემთათ^ მონადენთა!"

Verse: c 
       რა ესენი მოისმენდეს   საუბართა ესოდენთა,

Verse: d 
    და   მითხრეს: "ჰაჲ-ჰაჲ, რასა ჰბრძანებ,   ნუ მოასმენ ყურთა ჩვენთა!


Strophe: S652/K652 

Verse: a 
       უშენოსა ნუმცა ვნახავთ   ნუ პატრონსა, ნუ უფალსა!

Verse: b 
       ნუთუ ღმერთმან არ გაგვყარნეს   ცხენთა თქვენთა ნატერფალსა!

Verse: c 
       თქვენ გიჭვრეტდეთ საჭვრეტელსა   შვენიერსა, სატურფალსა!"

Verse: d 
    და   თურე ბედი მოაღაფლებს   კაცსა ეგზომ არ-ღაფალსა.


Strophe: S653/K653 

Verse: a 
       ვეღარ გავგზავნენ, სიტყვანი   მესმნეს მონათა ჩემთანი,

Verse: b 
       მაგრა დავყარენ არენი   მე კაცრიელთა თემთანი;

Verse: c 
       სახლად სამყოფნი^ მიმაჩნდეს   თხათა და მათ^ ირემთანი.

Verse: d 
    და   გავიჭერ, სრულად დავტკეპნენ   ქვე მინდორნი და ზე მთანი.


Strophe: S654/K654 

Verse: a 
       ესე ქვაბნი უკაცურნი   ვპოვენ, დევთა შეეკაფნეს,

Verse: b 
       შემოვები, ამოვწყვიდენ,   ყოლა ვერას ვერ მეხაფნეს,

Verse: c 
       მათ მონანი დამიხოცნეს,   ჯაჭვნი ავად მოექაფნეს.

Verse: d 
    და   საწუთრომან დამაღრიჯა,   ცქაფნი მისნი კვლა მეცქაფნეს.


Strophe: S655/K655 

Verse: a 
       დევთა ყვირილი, ზახილი   ზეცამდის აიწეოდა;

Verse: b 
       მათისა ლახტის ცემითა   ქვეყანა შეირყეოდა;

Verse: c 
       მზე დააბნელეს მტვერითა,   ალვის შტო შეირხეოდა,

Verse: d 
    და   ასი ერთ კერძოთ მომიხდეს,   დავფრიწე, დაიხეოდა.


Strophe: S656/K656 

Verse: a 
       აჰა, ძმაო, მაშინდითგან   აქა ვარ და აქა ვკვდები;

Verse: b 
       ხელი მინდორს გავიჭრები,   ზოგჯერ ვტირ და ზოგჯერ ვბნდები,

Verse: c 
       ესე ქალი არ დამაგდებს,   - არს მისთვისვე ცეცხლ-ნადები, -

Verse: d 
    და   ჩემად ღონედ სიკვდილისა   მეტსა არას არ ვეცდები!


Strophe: S657/K657 

Verse: a 
       რომე ვეფხი შვენიერი   სახედ მისად დამისახავს,

Verse: b 
       ამად მიყვარს ტყავი მისი,   კაბად ჩემად მომინახავს;

Verse: c 
       ესე ქალი შემიკერავს,   ზოგჯერ სულთქვამს, ზოგჯერ ახავს;

Verse: d 
    და   რათგან თავი არ მომიკლავს,   ხრმალი ცუდად მომიმახავს.


Strophe: S658/K658 

Verse: a 
       მისსა ვერ იტყვის ქებასა   ყოველი ბრძენთა ენები;

Verse: b 
       მას დაკარგულსა ვიგონებ   მე, სიცოცხლისა მთმენები;

Verse: c 
       მას აქათ ვახლავ ნადირთა,   თავსა მათებრვე მხსენები;

Verse: d 
    და   სხვად არას ვიაჯ ღმრთისაგან,   ვარ სიკვდილისა მქენები".


Strophe: S659/K659 

Verse: a 
       პირსა იცა, გაიხეთქა   ღაწვი, ვარდი აახეწა^,

Verse: b 
       ლალი ქარვად გარდაიქცა,   ბროლი სრულად დაილეწა;

Verse: c 
       @ავთანდილსცა ცრემლი წასდის   წამწამთაგან ერთ-სახე, წა-;

Verse: d 
    და   მერმე ქალმან დაადუმა,   მუხლ-მოყრილი შეეხვეწა.


Strophe: S660/K660 

Verse: a 
       @ტარიელ უთხრა @ავთანდილს,   @ასმათის დად სამებულმან^:

Verse: b 
       "შენ ყველაკაი გაამე   მე ვერას ვერ ამებულმან;

Verse: c 
       გიამბე ჩემი ამბავი   სიცოცხლე-გაარმებულმან,

Verse: d 
    და   აწ წადი, ნახე შენი მზე   ნახვისა მოჟამებულმან".


Strophe: S661/K661 

Verse: a 
       @ავთანდილ უთხრა: "მე შენი   გაყრა არ მომეთმინების; .

Verse: b 
       თუ გაგეყრები, თვალთაგან   ცრემლიცა დამედინების.

Verse: c 
       მართალსა გითხრობ, ამისი   კადრება ნუ გეწყინების,

Verse: d 
    და   შენ ვისთვის ჰკვდები, მაგითა   მას არა არ ელხინების.


Strophe: S662/K662 

Verse: a 
       რა აქიმი დასნეულდეს,   რაზომ გინდა საქებარი,

Verse: b 
       მან სხვა უხმოს მკურნალი და   მაჯაშისა შემტყობარი^,

Verse: c 
       მას უამბოს, რაცა სჭირდეს   სენი, ცეცხლთა მომდებარი:

Verse: d 
    და   სხვისა სხვამან უკეთ იცის   სასარგებლო საუბარი.


Strophe: S663/K663 

Verse: a 
       რაცა გითხრა, მომისმინე,   ბრძენი გეტყვი, არა ხელი:

Verse: b 
       ასი გმართებს გაგონება,   არ გეყოფის, არ, ერთხელი;

Verse: c 
       კარგად ვერას ვერ მოივლენს^   კაცი აგრე გულ-ფიცხელი.

Verse: d 
    და   აწ მე მინდა ნახვა მისი,   ვისგან დამწვავს ცეცხლი ცხელი.


Strophe: S664/K664 

Verse: a 
       იგი ვნახო, სიყვარული   მისი ჩემთვის დავამტკიცო;

Verse: b 
       მოვახსენო, რაცა მეცნას,   მეტი საქმე არა მიცო;

Verse: c 
       შენ გენუკევ, შემაჯერო,   ღმერთი იღმრთო, ცაცა იცო,

Verse: d 
    და   ერთმანერთი არ გავწიროთ,   მაფიცო და შემომფიცო.


Strophe: S665/K665 

Verse: a 
       რომე აქათ არ წახვიდე,   შენ თუ ამას შემეპირო,

Verse: b 
       მეცა ფიცით შეგაჯერო,   არასათვის არ გაგწირო,

Verse: c 
       კვლა მოვიდე შენად ნახვად,   შენთვის მოვკვდე, შენთვის ვირო,

Verse: d 
    და   ღმერთსა უნდეს, ვისთვის ჰკვდები,   მისთვის ეგრე არ გატირო".


Strophe: S666/K666 

Verse: a 
       მან მიუგო: "უცხოს უცხო   ეგრე ვითა შეგიყვარდი?

Verse: b 
       გასაყრელად გეძნელები,   იადონსა ვითა ვარდი;

Verse: c 
       რაგვარამცა დაგივიწყე,   რაგვარამცა უკუმქარდი!

Verse: d 
    და   ღმერთმან ქმნას და კვლაცა გნახო   ალვა მორჩი, განაზარდი.


Strophe: S667/K667 

Verse: a 
       პირი შენი ნახვად ჩემად   თუ მობრუნდეს, ტანი იხოს,

Verse: b 
       გული მინდორს არ გაიჭრეს,   არ ირმოს და^ არცა ითხოს;

Verse: c 
       თუ გიტყუო, მოგაღორო,   ღმერთმან რისხვით გამიკითხოს!

Verse: d 
    და   შენმან ჭვრეტა-სიახლემან   მომაქარვოს სევდა, მითხოს!"


Strophe: S668/K668 

Verse: a 
       ამას ზედა შეიფიცნეს   მოყვარენი, გულ-სადაგნი,

Verse: b 
       იაგუნდნი ქარვის-ფერნი,   სიტყვა-ბრძენნი, ცნობა-შმაგნი;

Verse: c 
       შეუყვარდა ერთმანერთი,   სწვიდეს მიწყივ გულსა დაგნი,

Verse: d 
    და   მას ღამესა ერთგან იყვნეს   შვენიერნი ამხანაგნი.


Strophe: S669/K669 

Verse: a 
       @ავთანდილცა მასვე თანა   ტიროდა და ცრემლი ღვარა;

Verse: b 
       რა გათენდა, წამოვიდა,   აკოცა და გაეყარა;

Verse: c 
       @ტარიელს თუ ვით ეწყინა,   რა ქმნას, ამას ვერ მიმხვდარა;

Verse: d 
    და   @ავთანდილცა ჩატიროდა,   შამბი შიგან ჩაიარა.


Strophe: S670/K670 

Verse: a 
       @ავთანდილს @ასმათ ჩამოჰყვა,   ზენარით ეუბნებოდა,

Verse: b 
       მუხლთა უყრიდა, ტიროდა,   თითითა ეხვეწებოდა,

Verse: c 
       ადრე მოსლვასა ჰვედრებდა,   მართ ვითა ია ჭნებოდა;

Verse: d 
    და   მან უთხრა: "დაო, უთქვენოდ   სხვა რამცა მეგონებოდა!


Strophe: S671/K671 

Verse: a 
       ადრე მოვალ, არ გაგწირავ,   არას დავზამ შინა ხანსა,

Verse: b 
       ოდენ სხვაგან არ წავიდეს,   ნუსად არებს იმა ტანსა;

Verse: c 
       აქათ ორ თვე არ მოვიდე,   ვიქმ საქმესა დაუგვანსა,

Verse: d 
    და   შეიგენით, მიცემულ ვარ   ჭირსა რასმე თანისთანსა"




Chapter: 30 
   ამბავი @ავთანდილისა @არაბეთს შექცევისა




Strophe: S672/K672 

Verse: a 
       იგი მუნით წარმოსრული   სევდამანცა განა მოკლა!

Verse: b 
       პირსა იხოკს, ვარდსა აზრობს,   ხელი მისი გაამხოკლა;

Verse: c 
       სისხლსა, მისგან დადენილსა,   მხეცი ყოვლი გაამლოკლა;

Verse: d 
    და   მისმან ფიცხლა სიარულმან   შარა გრძელი შეამოკლა.


Strophe: S673/K673 

Verse: a 
       მუნ მივიდა, სადა-იგი   მისნი სპანი დაეყარნეს.

Verse: b 
       ნახეს, იცნეს; რაგვარაცა   ჰმართებს, აგრე გაეხარნეს.

Verse: c 
       @შერმადინსცა ახარებდეს,   ფიცხლა კაცთა თავნი არნეს:

Verse: d 
    და   "მოვიდაო, აქანამდის   ვისთვის ლხინი^ გაგვემწარნეს!"


Strophe: S674/K674 

Verse: a 
       გაეგება, მოეხვია,   ზედა დასდვა პირი ხელსა,

Verse: b 
       აკოცებდა, სიხარულით   ცრემლთა^ ღვრიდა ველთა მრწყველსა;

Verse: c 
       ესე თქვა, თუ: "ნეტარ, ღმერთო,   ცხადსა ვხედავ, ანუ ბნელსა?

Verse: d 
    და   მე ვით ღირს ვარ ამას, რომე   თვალნი ჩემნი გჭვრეტდენ მრთელსა!'


Strophe: S675/K675 

Verse: a 
       ყმამან მდაბლად მოიკითხა,   ზედა დასდვა პირი პირსა;

Verse: b 
       უბრძანა, თუ: "ღმერთსა ვჰმადლობ,   შენ თუ ჭირად არა გჭირსა!"

Verse: c 
       დიდებულთა თაყვანის-სცეს,   აკოცებდეს, ვინცა ღირს -ა,

Verse: d 
    და   ზარსა სცემდეს, უხაროდა   უფროსსა და თუნდა მცირსა.


Strophe: S676/K676 

Verse: a 
       მოვიდეს, სადა საყოფად   სახლი დგა მუნ აგებული.

Verse: b 
       მოვიდა ნახვად ყოველი   მის ქალაქისა კრებული.

Verse: c 
       მაშინვე დაჯდა ნადიმად   მორჭმით ლაღი და შვებული.

Verse: d 
    და   ენა მის დღისა შვებასა   ყოლა ვერ იტყვის კლებული.


Strophe: S677/K677 

Verse: a 
       @შერმადინს უთხრა, უამბო   ყოველი მისგან ნახული,

Verse: b 
       ანუ ვით პოვა იგი ყმა,   მისგანვე მზედ დასახული.

Verse: c 
       ავთანდილს ცრემლი უყოფდა,   უბნობდა თვალ-დაფახული:

Verse: d 
    და   "უმისოდ მყოფსა სწორად მიჩს   ჩემთვის დარბაზი და ხული".


Strophe: S678/K678 

Verse: a 
       მუნ^ ამბავი შინაური   ყველაკაი მოახსენა:

Verse: b 
       "შენი წასლვა არვინ იცის,   რაცა მითხარ, აგრე ვქმენა!"

Verse: c 
       მას დღე მუნით არ წავიდა,   ინადიმა, გაისვენა,

Verse: d 
    და   ცისკრად შეჯდა, გაემართა,   დღე რა მზემან გაათენა.


Strophe: S679/K679 

Verse: a 
       არცაღა დაჯდა ნადიმად,   არცაღა ქმნად ხალვათისა;

Verse: b 
       @შერმადინ მახარობელი   წავა მისლვისა მათისა,

Verse: c 
       ფიცხლა წავიდა, სავალი   სამ დღე ვლო დღისა ათისა.

Verse: d 
    და   მას ლომსა ნახვა უხარის   მის მზისა მოკამათისა^.


Strophe: S680/K680 

Verse: a 
       შესთვალა: "მეფე უკადრი   ხარმცა მორჭმით და დიდებით^!

Verse: b 
       ამა საქმესა ვიკადრებ   შიშით, კრძალვით და რიდებით^:

Verse: c 
       მის ყმისა ვერას ვერ მცნობი   ვუხმობდი თავსა ფლიდებით^,

Verse: d 
    და   აწ ვცან და გაცნევ ყოველსა,   მოვალ შვებით და მშვიდებით^".


Strophe: S681/K681 

Verse: a 
       @როსტევან - მეფე უკადრი,   მორჭმული, შეუპოველი!

Verse: b 
       @შერმადინ მოციქულობა   თვით მოახსენა ყოველი:

Verse: c 
       "@ავთანდილ მოვა წინაშე,   მის ყმისა ვისმე მპოველი".

Verse: d 
    და   ბრძანა: "ვცან ჩემი ღმრთისაგან   სააჯო და სათხოველი".


Strophe: S682/K682 

Verse: a 
       @თინათინს ჰკადრა @შერმადინ,   ნათელსა მას უღამოსა:

Verse: b 
       @ავთანდილ მოვა წინაშე,   გკადრებს ამბავსა ამოსა".

Verse: c 
       იგი მით აკრთობს ელვასა,   მზისაცა უთამამოსა,

Verse: d 
    და   მას საბოძვარი უბოძა,   მისი ყველაი დამოსა.


Strophe: S683/K683 

Verse: a 
       მეფე შეჯდა, გაეგება   ყმასა, მუნით მომავალსა;

Verse: b 
       ამას პირ-მზე მეფისაგან   ივალებდა ვითა ვალსა.

Verse: c 
       მიეგება, მოეგება   მხიარული გულ-მხურვალსა,

Verse: d 
    და   დიდებულთა ჯარისაგან   ზოგი ჰგვანდა ვითა მთრვალსა.


Strophe: S684/K684 

Verse: a 
       რა მიეახლა, გარდახდა,   ყმამ^ თაყვანის-სცა მეფესა;

Verse: b 
       აკოცა @როსტან, მიმხვდარმან   ნიშატთა სიიეფესა;

Verse: c 
       გულ-მხიარულნი, შვებულნი   მივლენ დარბაზსა სეფესა;

Verse: d 
    და   მის ყმისა მოსლვა უხარის   ყოველსა მუნ მეკრეფესა.


Strophe: S685/K685 

Verse: a 
       მას @ავთანდილ თაყვანის-სცა -   ლომთა ლომმან მზეთა მზესა.

Verse: b 
       მუნ ბროლი და ვარდ-გიშერი   გაეტურფა სინაზესა.

Verse: c 
       პირი მისი უნათლეა   სინათლესა ზესთა-ზესა,

Verse: d 
    და   სახლ-საყოფი არა ჰმართებს,   ცამცა გაიდარბაზესა!


Strophe: S686/K686 

Verse: a 
       მას დღე დასხდეს ნადიმობად,   გაამრავლეს სმა და ჭამა;

Verse: b 
       ყმასა მეფე ასრე უჭვრეტს,   ვითა შვილსა ტკბილი მამა.

Verse: c 
       მათ ორთავე აშვენებდა:   ფიფქსა - თოვნა, ვარდსა - ნამა.

Verse: d 
    და   უხვად გასცეს საბოძვარი,   მარგალიტი ვითა დრამა.


Strophe: S687/K687 

Verse: a 
       სმა გარდახდა, თავის-თავის   გაიყარნეს მსმელნი შინა;

Verse: b 
       დიდებულნი არ გაუშვნეს,   ყმა დაისვეს ახლოს წინა;

Verse: c 
       მეფე ჰკითხავს, იგი ჰკადრებს,   რაცა ჭირი დაეთმინა,

Verse: d 
    და   მერმე მისი, უცნობოსა,   რა ენახა, რა ესმინა:


Strophe: S688/K688 

Verse: a 
       "მას ვახსენებდე, ნუ გიკვირს,   თქმა მჭირდეს მიწყივ ახისა!

Verse: b 
       მზე თუ ვთქვა მსგავსი მისი და   ანუ მისისა სახისა,

Verse: c 
       ვინ უნახავ ქმნის გონება   ყოველთა კაცთა მნახისა;

Verse: d 
    და   ვარდი დამჭნარი ეკალთა   შუა, შორს მყოფი, ახ, ის ა!"


Strophe: S689/K689 

Verse: a 
       რა ჭირი კაცსა სოფელმან   მოუთმოს მოუთმინამან,

Verse: b 
       ქაცვი ლერწამმან, ზაფრანა   იმსგავსოს ფერად მინამან,

Verse: c 
       @ავთანდილ, მისმან მხსენებმან,   ღაწვი ცრემლითა მინამან,

Verse: d 
    და   წვრილად უამბო ამბავი   მან, მისმან მონასმინამან:


Strophe: S690/K690 

Verse: a 
       "ქვაბნი ომითა წაუხმან,   სახლად აქვს დევთა სახლები,

Verse: b 
       საყვარელისა მისისა   ქალი ჰყავს თვით ნაახლები,

Verse: c 
       ვეფხისა ტყავი აცვია,   ცუდად უჩს სტავრა-ნახლები,

Verse: d 
    და   არღარა ნახავს სოფელსა,   ცეცხლი სწვავს ახალ-ახლები".


Strophe: S691/K691 

Verse: a 
       რა დაასრულა ამბავი,   საქმე მისისა ჭირისა,

Verse: b 
       ნახვა მის მზისა ნათლისა,   მის თვალად არ დუხჭირისა,

Verse: c 
       ეამა, უქეს ვარდისა   ხელი, მძლედ დანამჭირისა:

Verse: d 
    და   "ეგე კმა სიმხნე სიმხნისად,   რადღა ხარ მომხვეჭი რისა!'


Strophe: S692/K692 

Verse: a 
       გამხიარულდა @თინათინ   ამა ამბისა სმენითა;

Verse: b 
       მას დღე იხარებს სმისა და   ჭამისა არ-მოწყენითა,

Verse: c 
       კვლა საწოლს დაჰხვდა მის მზისა   მონა სიტყვითა ბრძენითა:

Verse: d 
    და   მისლვა ებრძანა, - ეამა,   თქმა არ ეგების ენითა.


Strophe: S693/K693 

Verse: a 
       ყმა წავიდა მხიარული,   ლმობიერი, არ გამწყრალი,

Verse: b 
       ლომი მინდორთ ლომთა თანა   მინდორს რული, ფერ-ნამკრთალი,

Verse: c 
       ყმა სოფლისა ხასიათი,   ჯავარი და სრული ლალი,

Verse: d 
    და   მაგრა ჰქონდა გულისათვის   გული გულსა განაცვალი.


Strophe: S694/K694 

Verse: a 
       მზე უკადრი ტახტსა ზედა   ზის მორჭმული, არ ნადევრი,

Verse: b 
       წყლად ევფრატსა უხვად ერწყო   ედემს რგული ალვა მჭევრი;

Verse: c 
       ბროლ-ბადახშსა აშვენებდა   თმა გიშერი, წარბი ტევრი,

Verse: d 
    და   მე ვინ ვაქებ? ათენს ბრძენთა,   ხამს, აქებდეს ენა ბევრი!


Strophe: S695/K695 

Verse: a 
       ყმა მხიარული წინაშე   დასვა სკამითა მისითა;

Verse: b 
       სხენან სავსენი ლხინითა,   ორთავე შესატყვისითა;

Verse: c 
       უბნობენ ლაღნი, წყლიანნი   არა სიტყვითა მქისითა;

Verse: d 
    და   უთსრა: "ჰპოვეა, პატიჟნი   ჰნახენ ძებნითა ვისითა?"


Strophe: S696/K696 

Verse: a 
       ჰკადრა: "რა კაცსა სოფელმან   მისცეს წადილი გულისა,

Verse: b 
       ხსოვნა არა ხამს ჭირისა,   ვით დღისა გარდასრულისა.

Verse: c 
       ვპოვე ხე, ტანი ალვისა,   სოფლისა წყალთა რწყულისა,

Verse: d 
    და   მუნ პირი, მსგავსი ვარდისა,   მაგრა აწ ფერ-ნაკლულისა.


Strophe: S697/K697 

Verse: a 
       მუნ სარო, მსგავსი ვარდისა,   ვნახე, მისჭირდა, მი, ნები;

Verse: b 
       იტყვის: "დავკარგე ბროლი და   სადა ჰრთავს ბროლსა მინები".

Verse: c 
       მით ვიწვი, რათგან ჩემებრვე   ცეცხლი სწვავს მოუთმინები"

Verse: d 
    და   მერმე კვლა ჰკადრა ამბავი   მან, მისგან მონასმინები.


Strophe: S698/K698 

Verse: a 
       სიარულსა მისგან ძებნად,   სრულ პატიჟთა მოსთვლის, ჭირსა,

Verse: b 
       მერმე ჰკადრა, საწადლისა   ღმერთმან პოვნა ვით აღირსა:

Verse: c 
       "საწუთრო და სოფელს ყოფა,   კაცი უჩსო, ვით ნადირსა,

Verse: d 
    და   ოდენ ხელი მხეცთა თანა   იარების მინდორს, ტირსა.


Strophe: S699/K699 

Verse: a 
       ნუ მკითხავ, ქება რა გკადრო,   ჩემგან რა გაგეგონების?

Verse: b 
       მისსა მნახავსა ნახული   აღარა მოეწონების;

Verse: c 
       თვალნი მჭვრეტელთა^, ვით მზისა   ციაგსა, დაეღონების;

Verse: d 
    და   ვარდი შექმნილა ზაფრანად,   აწ ია შეიკონების!"


Strophe: S700/K700 

Verse: a 
       წვრილად ჰკადრა, რა იცოდა,   რა ნახულად, რა ნასმენად:

Verse: b 
       "ვითა ვეფხსა წავარნა და   ქვაბი აქვსო სახლად, მენად;

Verse: c 
       ქალი ახლავს სასურველად,   სულთა დგმად და ჭირთა თმენად".

Verse: d 
    და   ვაჲ, სოფელმან სოფელს მყოფი   ყოვლი დასვა ცრემლთა დენად!


Strophe: S701/K701 

Verse: a 
       ქალსა რა ესმა ამბავი,   მიჰხვდა წადილი ნებისა,

Verse: b 
       განათლდა პირი მთვარისა,   ვით ნათლად ნავანებისა;

Verse: c 
       იტყვის: "რა ვუთხრა პასუხი   მას სათნებლისა თნებისა,

Verse: d 
    და   რაა წამალი მისისა   წყლულისა განკურნებისა?"


Strophe: S702/K702 

Verse: a 
       ყმა ეტყვის: "ვის აქვს მინდობა   კაცისა მომცქაფავისა?

Verse: b 
       მან ჩემთვის დაწვა თავისა   დადვა, არ-დასაწვავისა;

Verse: c 
       დრო დამიც ჩემგან მისლვისა,   მითქვამს დადება თავისა,

Verse: d 
    და   მზე შემიფიცავს თავისა,   ჩემგან მზედ სახედავისა.


Strophe: S703/K703 

Verse: a 
       ხამს მოყვარე მოყვრისათვის   თავი ჭირსა არ დამრიდად,

Verse: b 
       გული მისცეს გულისათვის,   სიყვარული გზად და ხიდად;

Verse: c 
       კვლა მიჯნურსა მიჯნურისა   ჭირი უჩნდეს ჭირად დიდად,

Verse: d 
    და   აჰა, მაქვსმცა უმისოსა   ლხინი არმად, თავი ფლიდად!"


Strophe: S704/K704 

Verse: a 
       მზე ეტყვის: "მომხვდა ყოველი   ჩემი წადილი გულისა:

Verse: b 
       პირველ, შენ მოხვე მშვიდობით,   მპოვნელი დაკარგულისა,

Verse: c 
       მერმე, ზრდა სიყვარულისა   გაქვს, ჩემგან დანერგულისა,

Verse: d 
    და   ვპოვე წამალი გულისა,   აქამდის დადაგულისა!


Strophe: S705/K705 

Verse: a 
       საწუთრო კაცსა ყოველსა   ვითა ტაროსი უხვდების:

Verse: b 
       ზოგჯერ მზეა და ოდესმე   ცა რისხვით მოუქუხდების.

Verse: c 
       აქამდის ჭირი ჩემზედა   აწ ესე ლხინი უხვდების,

Verse: d 
    და   რათგან შვება აქვს სოფელსა,   თვით რად ვინ შეუწუხდების?


Strophe: S706/K706 

Verse: a 
       შენ არ-გატეხა კარგი გჭირს   ზენაარისა, ფიცისა.

Verse: b 
       ხამს გასრულება მოყვრისა   სიყვარულისა მტკიცისა,

Verse: c 
       ძებნა წამლისა მისისა   და ცოდნა ხამს უვიცისა^,

Verse: d 
    და   ჩემი თქვი, რა ვქმნა ბნელ-ქმნილმან,   მზე მიმეფაროს, მი-, ცისა?"


Strophe: S707/K707 

Verse: a 
       ყმამან ჰკადრა: "სიახლითა   შევჰრთე ჭირი შვიდსა მე რვა,

Verse: b 
       ცუდი არის დამზრალისა   გასათბობლად წყლისა ბერვა,

Verse: c 
       ცუდი არის სიყვარული,   ქვეით კოცნა, მზისა წვერვა,

Verse: d 
    და   თუ გეახლო, ერთხელ ვა და,   რა მოგშორდე, ათასჯერ ვა!


Strophe: S708/K708 

Verse: a 
       ვაჲ თუ გავიჭრა, გაჭრილსა   სადა, გლახ, დამწვავს სამ ალი!

Verse: b 
       გული ძეს საგნად ისრისა,   მესრის საკრავად^ სამალი;

Verse: c 
       დრო სიცოცხლისა ჩემისა   დღესითგან ჩანს ნასამალი;

Verse: d 
    და   მალვა მწადს, მაგრა გარდახდა   ჟამი პატიჟთა სამალი!


Strophe: S709/K709 

Verse: a 
       მესმა თქვენი ნაუბარი,   გავიგონე, რაცა ჰბრძანე!

Verse: b 
       ვარდსა ქაცვი მოაპოვნებს,   ეკალთამცა რად ვეფხანე!

Verse: c 
       მაგრა, მზეო, თავი მზესა   ჩემთვის სრულად დააგვანე,

Verse: d 
    და   სიცოცხლისა საიმედო   ნიშანი რა წამატანე!"


Strophe: S710/K710 

Verse: a 
       ყმა ტკბილი და ტკბილ-ქართული,   სიკეთისა ხელის მხდელი,

Verse: b 
       ამას ზედა ეუბნების,   ვით გაზრდილსა ამო მზრდელი;

Verse: c 
       ქალმან მისცნა მარგალიტნი,   სრულ-ქმნა მისი საწადელი,

Verse: d 
    და   ღმერთმან ქმნას და გაუსრულდეს   ლხინი ესე აწინდელი!


Strophe: S711/K711 

Verse: a 
       რა სჯობს, რა კაცმან გიშერი   ბროლ-ლალსა თანა ახიოს,

Verse: b 
       ანუ ბაღს ალვა საროსა   ახლოს რგოს, მორწყოს, ახიოს,

Verse: c 
       მისსა მჭვრეტელსა ალხინოს,   ვერ- მჭვრეტსა ავაგლახიოს!

Verse: d 
    და   ვაჲ მოყვარისა გაყრილსა,   ახი ოს ეყოს, ახი ოს!


Strophe: S712/K712 

Verse: a 
       მათ მიჰხვდა ლხინი ყოველი   ერთმანერთისა ჭვრეტითა.

Verse: b 
       ყმა წამოვიდა გაყრილი,   მივა გულითა რეტითა.

Verse: c 
       მზე ტირს სისხლისა ცრემლითა,   ზღვისაცა მეტის-მეტითა.

Verse: d 
    და   იტყვის: "ვერ გაძღა სოფელი,   ვაჲ, სისხლთა ჩემთა ხვრეტითა!"


Strophe: S713/K713 

Verse: a 
       ყმა წავიდა სევდიანი,   მკერდსა იცემს, ამად ილებს,

Verse: b 
       რომე კაცსა მიჯნურობა   ატირებს და გააფრდილებს;

Verse: c 
       რა ღრუბელი მიეფარვის,   მზე ხმელეთსა დააჩრდილებს, .

Verse: d 
    და   მის მოყვრისა მოშორვება   კვლა აბინდებს, არ ადილებს.


Strophe: S714/K714 

Verse: a 
       სისხლმან და ცრემლმან გარევით   ღაწვი ქმნის ღარად და ღარად;

Verse: b 
       იტყვის: "მზე ჩემგან თავისად   კმა დასადებლად აღარად;

Verse: c 
       მიკვირს, თუ გული ალმასი   შავმან წამწამმან დაღა რად!

Verse: d 
    და   ვირე ვნახვიდე, სოფელო,   მინდი სალხინოდ აღარად!


Strophe: S715/K715 

Verse: a 
       ვინ გუშინ ედემს ნაზარდი   ალვა მრგო, მომრწყო, მახია,

Verse: b 
       დღეს საწუთრომან ლახვარსა   მიმცა, დანასა მახია,

Verse: c 
       დღეს გული ცეცხლსა უშრეტსა   დაბმით დამიბა მახია.

Verse: d 
    და   აწყა ვცან, საქმე სოფლისა   ზღაპარია და ჩმახია!"


Strophe: S716/K716 

Verse: a 
       ამას მოსთქვამს, ცრემლსა აფრქვევს^,   ათრთოლებს და აწანწარებს,

Verse: b 
       გულ-ამოსკვნით, ოხრვა-სულთქვმით   მიხრის ტანსა, მიაწარებს.

Verse: c 
       საყვარლისა სიახლესა   მოშორვება გაამწარებს,

Verse: d 
    და   ვაჲ, საწუთრო ბოლოდ თავსა   ასუდარებს-აზეწარებს!


Strophe: S717/K717 

Verse: a 
       ყმა მივიდა, საწოლს დაჯდა,   ზოგჯერ ტირს და ზოგჯერ ბნდების,

Verse: b 
       მაგრა ახლავს გონებითა   საყვარელსა, არ მოსწყდების;

Verse: c 
       ვით მწვანვილსა თრთვილისაგან,   პირსა ფერი მოაკლდების.

Verse: d 
    და   ჰხედავთ, ვარდსა უმზეობა   რაგვარ ადრე დააჩნდების!


Strophe: S718/K718 

Verse: a 
       გული კრულია კაცისა,   ხარბი და გაუძღომელი,

Verse: b 
       გული^ ჟამ-ჟამად^ ყოველთა   ჭირთა მთმო, ლხინთა მნდომელი,

Verse: c 
       გული - ბრმა, ურჩი ხედვისა,   თვით ვერას ვერ გამზომელი,

Verse: d 
    და   ვერცა ჰპატრონობს სიკვდილი,   ვერცა პატრონი რომელი!"


Strophe: S719/K719 

Verse: a 
       რა გულსა უთხრნა გულისა   სიტყვანი საგულისონი,

Verse: b 
       თვით მარგალიტნი მოიხვნა   მის მზისა სამეყვისონი,

Verse: c 
       მის მზისა მკლავსა ნაბამი^,   მათ კბილთა შესატყვისონი,

Verse: d 
    და   პირი დასდვა და აკოცა,   ცრემლი სდის, ვითა ბისონი.


Strophe: S720/K720 

Verse: a 
       რა გათენდა, კაცი მოვა^   მომკითხავი, დარბაზს მხმობი.

Verse: b 
       ყმა წავიდა ლაღი, ნაზი,   ნაღვიძები, ძილ-ნაკრთობი.

Verse: c 
       ერთმანერთსა ეჯარვიან,   დგას მჭვრეტელთა ჯარი მსწრობი;

Verse: d 
    და   მეფე მინდორს ეკაზმოდა,   მოემზადა დაბდაბ-ნობი.


Strophe: S721/K721 

Verse: a 
       მეფე შეჯდა, მაშინდელი   ზარი აწმცა ვით ითქმოდა!

Verse: b 
       ქოს-დაბდაბთა ცემისაგან   ყურთა სიტყვა არ ისმოდა,

Verse: c 
       მზესა ქორნი აბნელებდეს,   ძაღლთა რბოლა მიდამოდა;

Verse: d 
    და   მას დღე მათგან დანაღვარი   სისხლი ველთა მოესხმოდა!


Strophe: S722/K722 

Verse: a 
       ინადირეს, შემოიქცეს   მხიარულნი მინდორს რულნი,

Verse: b 
       შეიტანნეს დიდებულნი,   თავადნი და სპანი სრულნი;

Verse: c 
       დაჯდა, დახვდეს მოკაზმულნი   საჯდომნი და სრანი სრულნი,

Verse: d 
    და   ხმას სცემს ჩანგი ჩაღანასა,   მომღერალნი იყვნეს სრულნი^!


Strophe: S723/K723 

Verse: a 
       ყმა ახლოს უჯდა მეფესა,   ჰკითხვიდა, ეუბნებოდა;

Verse: b 
       ბაგეთათ^ გასჭვირს ბროლ-ლალი,   მათ^ კბილთათ^ ელვა ჰკრთებოდა.

Verse: c 
       ღირსნი ახლოს სხდეს^, ისმენდეს,   შორს ჯარი დაიჯრებოდა,

Verse: d 
    და   უტარიელოდ ხსენება   არვისგან იკადრებოდა.


Strophe: S724/K724 

Verse: a 
       ყმა მივიდა გულ-მოკლული,   ცრემლი ველთა მოედინა.

Verse: b 
       მართ მისივე სიყვარული   უარებდის თვალთა წინა.

Verse: c 
       ზოგჯერ ადგის, ზოგჯერ დაწვის,   ხელსა რადმცა დაეძინა!

Verse: d 
    და   რაცა აჯა დათმობისა   გულმან ვისმცა მოუსმინა!


Strophe: S725/K725 

Verse: a 
       წევს, იტყვის: "გულსა სალხინო   რამცაღა დავუსახეო?

Verse: b 
       მოგშორდი, ედემს ნაზარდო   ტანო ლერწამო და ხეო,

Verse: c 
       შენთა მჭვრეტელთა ნიშატო,   ვერ-მჭვრეტთა სავაგლახეო,

Verse: d 
    და   ცხადად ნახვასა არ ღირს ვარ,   ნეტამცა^ სიზმრად გნახეო!"


Strophe: S726/K726 

Verse: a 
       ამას მოთქმიდის ტირილით   ცრემლისა დასაღვაროთა;

Verse: b 
       კვლა გულსა ეტყვის: "დათმობა   ჰგვანდეს სიბრძნისა წყაროთა.

Verse: c 
       არ დავთმოთ, რა ვქმნათ, სევდასა,   მითხარ, რა მოვუგვაროთა?

Verse: d 
    და   თუ ლხინი გვინდა ღმრთისაგან,   ჭირიცა შევიწყნაროთა".


Strophe: S727/K727 

Verse: a 
       კვლა იტყვის: "გულო, რაზომცა^   გაქვს სიკვდილისა წადება,

Verse: b 
       სჯობს სიცოცხლისა გაძლება,   მისთვის თავისა დადება,

Verse: c 
       მაგრა დამალე, არ გაჩნდეს^   შენი ცეცხლისა კვლა დება,

Verse: d 
    და   ავად შეჰფერობს მიჯნურსა   მიჯნურობისა ცხადება!"




Chapter: 31 
   დათხოვა @ავთანდილისა @როსტევან მეფესთანა. ვაზირის საუბარი.




Strophe: S728/K728 

Verse: a 
       რა გათენდა, შეეკაზმა,   ყმა გავიდა ადრე გარე;

Verse: b 
       იტყვის: "ნეტარ, მიჯნურობა   არ დამაჩნდეს, და-მცა-ვფარე!"

Verse: c 
       დათმობასა ეაჯების გულსა:   "შენ რა მოუგვარე!"

Verse: d 
    და   ცხენსა შეჯდა, წამოვიდა   ვაზირისა სახლსა მთვარე.


Strophe: S729/K729 

Verse: a 
       ვაზირმან ცნა, გაეგება:   "ჩემსა მზეა ამოსრული,

Verse: b 
       ამას თურე მახარებდა   დღეს ნიშანი სახარული!"

Verse: c 
       მიეგება, თაყვანის-სცა,   ჰკადრა სრულსა ქება სრული:

Verse: d 
    და   ხამს სტუმარი სასურველი,   მასპინძელი მხიარული.


Strophe: S730/K730 

Verse: a 
       ყმა გარდასვა მასპინძელმან,   არ ღაფალმან, ავმან, უქმან;

Verse: b 
       ფერხთა ქვეშე ხატაურსა   უფენენ და მიწად უქმან.

Verse: c 
       ყმამან სახლი გაანათლა^,   ვით სამყარო მზისა შუქმან;

Verse: d 
    და   თქვეს: "სურნელი^ სული ვარდთა   დღეს მოგვბერა ქვენამ^ ბუქმან".


Strophe: S731/K731 

Verse: a 
       დაჯდა, მისთა შემხედველთა   გული მათი მართლად ხელეს^,

Verse: b 
       მისთა მჭვრეტთა მისთვის   ბნედა თავისათვის ისახელეს,

Verse: c 
       სულთქვმა ბევრი აათასეს,   აღარა თუ აერთხელეს.

Verse: d 
    და   გაყრა ბრძანეს, გაიყარნეს,   ჯალაბობა გაათხელეს.


Strophe: S732/K732 

Verse: a 
       რა ჯალაბი გაიყარა,   ყმა ვაზირსა ეუბნების,

Verse: b 
       ეტყვის: "შენი დამალული   დარბაზს არა არ იქმნების;

Verse: c 
       რაცა გწადდეს საურავი,   მეფე იქმს და შენ გეთნების,

Verse: d 
    და   გაიგონენ ჭირნი ჩემნი^,   მკურნე, რაცა მეკურნების.


Strophe: S733/K733 

Verse: a 
       მის ყმისა ცეცხლი მედების,   წვა მისისა მჭირს მწველისა;

Verse: b 
       მკლავს სურვილი და ვერ-ნახვა   ჩემისა სასურველისა;

Verse: c 
       მას ჩემთვის სულნი არ ჰშურდეს   შეზღვა ხამს შეუზღველისა;

Verse: d 
    და   ხამს სიყვარული მოყვრისა   უხვისა, უშურველისა.


Strophe: S734/K734 

Verse: a 
       მისი ნახვა გულსა ჩემსა   ვითა ბადე დაებადა,

Verse: b 
       მუნვე დარჩა, დათმობაცა   მას თანავე დაება, და -;

Verse: c 
       რათგან დასწვავს მოახლეთა,   ღმერთსა მზედცა დაებ