TITUS
Ammonius, In Aristotelem commentaria
Part No. 68

Subchapter: 14  
Line: 14  რომელთაცა განმასაზღვრებელნი ვიტყჳთ: განყოფილებაჲ
Line: 15  არს, რომლითა ჰმატს სახე ნათესავსა


Paragraph: 1  
Line: 16       აღმრიცხუველსა დანიშნულობათა განყოფილებისათა და მეტყუელსა,
Line: 17    რომლისა დანიშნულისათჳს არს უფროჲსღა სიტყუაჲ ფილოსოფოსთაჲ, ჰნებავს
Line: 18    წარწერისა გარდაცემაჲ მისი. იტყჳს უკუე, ვითარმედ: "განყოფილებაჲ
Line: 19    არს, რომლითა ჰმატს სახე ნათესავსა", რამეთუ კაცი სიტყჳერობითა და მოკუდაობითა
Line: 20    ჰმატს ცხოველსა. ხოლო უღონოებასა რასმე უღონოებს პორფირიოს
Line: 21    განსაზღვრებისა ამისგან და აღჰჴსნის3 მას. ხოლო უღონოებისასა წინამოიხუმიან
Line: 22    ორნი რაჲმე /ცხადნი ღირსებანი, რომელნი ესრეთ იწოდებიან პერიპატოელთაგან,
Line: 23    ვითარცა: შინაგან თჳსსა მქონებელნი რწმუნების ღირსებისანი. ხოლო
Line: 24    არიან ღირსებანი4 ესე:
Line: 25    პირველი უკუე, ვითარმედ "არარაჲ იქმნების არვითა არსადა მყოფისაგან".
Line: 26    ვითარ-იგი ნავი შეიქმნა შეშისაგან, რომლისაჲ რომელიმე უკუე იყო
Line: 27    (რამეთუ შეშაჲ იყო), ხოლო რომელიმე არ იყო, რამეთუ არღასადა იყო ნავი,
Line: 28    რამეთუ იყო თუმცა, არა უჴმდა შემქმნელობაჲ ხურისაჲ. და ქვანიცა რომლითამე
Line: 29    არიან მყოფ, ვითარცა ქვანი, ხოლო რომლითამე _ არა მყოფ, რამეთუ
Line: 30    არღა სახლ, არსადა მყოფისაგან ვითარმცა იქმნა რაჲმე?
Line: 31    ხოლო მეორე, ვითარმედ "წინააღმდგომნი მასვე ქუემდებარესა შინა მასვე
Line: 32    და ერთსა ჟამსა ერთბამად არ ეგებიან ყოფად, რამეთუ ურთიერთას დამარღუეველობითნი5
Line: 33    არიან წინააღმდგომნი". ამათ პირველთქუმულთაგან უღონოებაჲ
Line: 34    გამოვალს გუარითა მით/. საჭირო არს[განყოფილება]თაჲ ანუ ნათესავისაგან
Line: 35    სახეთა ზედა მიწევნაჲ პირველვე მყოფთაჲ მის შორის, ანუ არ ვითარ
Line: 36    არსადა მყოფისაგან. ხოლო უადგილო არს თითოეული ამათი, რამეთუ
Line: 37    უკუეთუ ნათესავთა შორის არიან განყოფილებანი, იყვნენ წინააღმდგომებ
Line: 38    მასვე შორის ერთსა და მასვე ჟამსა მოკუდავი და უკუდავი,
Line: 39    სიტყჳერი და უსიტყჳ, რომელი უადგილო არს. ხოლო უკუეთუ არა
Page: 78 
Line: 1    არიან განყოფილებანი ნათესავთა შორის, სადაჲთ იქმნებიან სახეთა შორის?
Line: 2    რამეთუ იყოს რაჲმე ქმნილი არ ვითარ არსადა მყოფისაგან, რომელი უადგილო
Line: 3    არს, რამეთუ არა სხჳსა ვისგანმე შესაძლებელ არს ყოფად, ვითარმედ
Line: 4    არარაჲ არს სხუაჲ საშუალ ნათესავთა და სახეთა, თჳნიერ განყოფილებანი.
Line: 5    ხცად-არს უკუე, ვითარმედ უუღონოესი არს სიტყუაჲ.

Paragraph: 2  
Line: 6       ვინაჲცა უღონოქმნილი1 აღჰჴსნის2 უღონოობასა პერიპატოულად,/ რამეთუ3
Line: 7    იტყჳს პორფირიოს, ვითარმედ: "წინააღმდგომნი მასვე შინა და ერთსა ჟამსა
Line: 8    მოქმედებით ვიდრემე ყოფად ვერ შესაძლებელ არიან, ხოლო ძალითა შემძლებელ
Line: 9    არიან ყოფად". ხოლო რაჲთა ხცად-იქმნენ თქუმულნი, ვიტყოდით ესრეთ:
Line: 10    სხუაჲ არს ძალითა რაჲმე ყოფაჲ და სხუაჲ _ მოქმედებითა. რამეთუ ძალითად
Line: 11    სადმე უსრული ითქუმის და არწარმოჩენილი მოქმედებისა მიმართ.
Line: 12    ვითარ-იგი ძალითა ღრამმატიკოსი არს ყრმაჲ (რამეთუ ძალ-უც ღრამმატიკოს4
Line: 13    _ ყოფად) და ცივი წყალი ითქუმის ძალითა ცხელად. ესე ვიდრემე არს ძალითი.
Line: 14    ხოლო მოქმედებით ღრამმატიკოსად ითქუმის ეგერა საღრამმატიკოსოჲთა
Line: 15    ზედმიწევნულობითა ანაგებისაებრ განსრულებული და რომელი სიტყუათა
Line: 16    მისცემდეს ღრამმატიკოსთა /და გრილი უკუე [წყალი ძალ]ითა ითქუმის
Line: 17    ყოფად ტფილად*1... ცხელად.

Paragraph: 3  
Line: 18       იტყჳს უკუე, ვითარმედ: წინააღმდგომნი, ვითარ გრილი და ტფილი, მოქმედებით
Line: 19    სადმე ერთბამად ყოფად რაჲსადმე შეუძლებელ, ხოლო ძალითა შესაძლებელ
Line: 20    არიან, რამეთუ ნელტფილი წყალი არცა ცხელი, არცა ცივი არს
Line: 21    მოქმედებით, ხოლო ძალითა არს ორივე. და ჩჩჳლსა ძალითა სათნოებაჲცა*2
Line: 22    აქუს და სიბოროტე. და ნივთი ძალითა ყოვლებრ არს წინაღმგომებ.

Paragraph: 4  
Line: 23       ვინაჲცა უკუეთუ ნათესავსაცა ნივთისაჲ მოაქუს სიტყუაჲ, ვითარცა წამართ
Line: 24    იტყჳს, ცხად-არს, ვითარმედ ჰქონან მის შორის ყოველნი წინააღმდგომნი
Line: 25    განყოფილებანი. ხოლო სხუებრცა შესაძლებელ არს ერთისა შორის ყოფაჲ
Line: 26    ყოველთაჲ. დაღათუ სხუაჲ უკუე აქუს მოქმედებად და სხუაჲ _ ძალად. რამეთუ
Line: 27    მოქმედებითა ცივი ძალითა /[არს ცხელი, ვითარმედ მ]ოუგიეს გარდაქცევაჲ
Line: 28    ცხელად. ხოლო ესე ვთქუ, ვითარ არიან რაჲმე მხოლოჲსა ერთკერძოჲსაჲ
Line: 29    წინააღმდგომთაჲსა შემწყნარებელობითნი. რამეთუ მყინვარი გრილად
Line: 30    მყოფი არაოდეს განტფეს სადმე, არცა ცეცხლმან წინაუკუმოჲ5 სიცივე მიითუალოს
Line: 31    ვიდრემე6. ხოლო აირი და წყალი ნაწილებითა არიან შემწყნარებელებ
Line: 32    წინააღმდგომთა, რამეთუ*3... არათუმცა ორი აქუნდა ძალითი, არამცა
Line: 33    მოქმედებითცა გარდაიცვალებოდა თითოეულისა მიმართ, არამედ ვითარ წინაუკუმონი
Line: 34    ჰქონან ძალითნი, ამისთჳს თითოეულისა მიმართ გარდაიცვალების
Line: 35    ნაწილებითა.

Paragraph: 5  
Line: 36       ესრეთ უკუე ნათესავსაცა ჰქონანო, იტყჳს, წინააღმდგომნი განყოფილებანი
Line: 37    ძალითა და არცა არ ვითარ არსადა მყოფისაგან იქმნებიან, არცა წი/ნააღმდგო[მნი
Line: 38    მისვე შორის არიან] მოქმედებით.

Paragraph: 6  
Line: 39       ამას აღჴსნასა ი[ჴ]უმევენ პერიპატოელნი, რომლისათჳს პორფირიოსცა გარდასცა,
Page: 79 
Line: 1    ვითარმედ ეგერა ითქუა, "კატიღორიათა შინა არისტოტელისთა საჴმარსა
Line: 2    წერს წიგნსა.

Paragraph: 7  
Line: 3    ხოლო საჴმარ-არს ცნობად, ვითარმედ პლატონეთნი წინააღუდგებიან აღჴსნასა
Line: 4    ამას და რამეთუ მოქმედებითაცა იტყჳან ყოფად განყოფილებათა ნათესავთა
Line: 5    შორის და იტყჳან, ვითარმედ: არა ჯერ-არს შეშინებად მოქმედებით დასხმისათჳს
Line: 6    ნათესავსა შორის სიტყჳერსა და უსიტყუსა, მოკუდავსა და უკუდავსა.
Line: 7    და იჴუმევენ აღმოსაჩენელად ამისსა ესევითართა სიტყუათა, რამეთუ პირეელად
Line: 8    უკუე, არა არსო, იტყჳან, წინააღმდგომ სიტყჳერისა უსიტყუელი, არცა მოკუდავი
Line: 9    უკუდავისა, რამეთუ წინააღმდგომნი განხრწნიან ურთიერთ/თას, ხოლო [ესენი
Line: 10    არა], ხოლო არა1 განმხრწნელ ერთმანერთისა, არამედ შემადგინებელცა არიან
Line: 11    ურთიერთას. რამეთუ სიტყჳერი და უკუდავი შემადგინებელობითი არს მოკუდავისა
Line: 12    და უსიტყუელისაჲ, რამეთუ ღმერთი უკუდავად და სიტყჳერად მყოფი,
Line: 13    შეადგენს მოკუდავთა და უსიტყუთა; და კაცი სიტყჳერად მყოფი, მოურნე იქმნების
Line: 14    უსიტყჳსა და მაცხოვარ; და ანგელოზნი უკუდავად მყოფნი, მოკუდავთა
Line: 15    არიან მოურნე და მცველებ.

Paragraph: 8  
Line: 16    ვინაჲ არ წინაადმდგომებ2 სიტყჳერი და უსიტყჳ, არცა მოკუდავი და უკუდავი,
Line: 17    ხოლო უკუეთუ არ წინაადმდგომებ3, არ შეუძლებელ არს ერთბამად ყოფჲ
Line: 18    მათი ნათესავისა შორის, ვითარ უსიტყუნიცა ძალნი, გულისწყრომასა
Line: 19    ვიტყჳ და გულისთქუმასა და ბრძნობასა, და სიტყჳერი ცხორებაჲ მყის თანად
Line: 20    იხილვებიან ერთ/ისა ცხოველისა შორის _ კაცისა. მერმე იტყჳანღა, დაღათუ
Line: 21    წინააღმდგომცა არიან, არარაჲთ უადგილო არს მისვე ნათესავისა შორის მოქმედებით
Line: 22    ყოფაჲ მათი4, ვითარ არა ვითარცა ერთისა ქუედმდებარისა შორის
Line: 23    არიან _ სხეეულისა, არამედ უსხეულოჲსა რაჲსმე შორის (რამეთუ უსხეულო
Line: 24    არს ნათესავი). და უსხეულოჲსა შორის შესაძლებელ არს ყოფაჲ წინააღმდგომთაჲ,
Line: 25    რამეთუ ამისთჳს ვერ ძალ-უც წინააღმდგომთა5 ქუედმდებარესა რასმე
Line: 26    სხეულსა შორის ყოფაჲ, ვითარ ორთავე ჰნებავს თანქონებაჲ ქუედმდებარისაჲ.
Line: 27    ხოლო განნაწილებულად მყოფი სხეული ურთიერთას განმხრწნელობითთა
Line: 28    მყის თანადშეწყნარებად ვერ შემძლებელ არს. ხოლო უსხეულოთა ზედა
Line: 29    არა არს ესე.

Paragraph: 9  
Line: 30    ამას თანა ბუნებასაცა ჰქონან სიტყუანი ყოველთა წინააღმდგომთანი და
Line: 31    შეგუამებულსაცა, ვითარ-იგი /თუალთა მყის თანად მიეხების თეთრისა და მმელნობისა
Line: 32    სიტყუები, კეთილისა და ჰავისა, ცივისა და ცხელისაჲ. და სულსაცა
Line: 33    მყის თანად ჰქონან მაშინვე სიტყუანი წინააღმდგომთანი, ვითარ ერთი არს ზედმიწევნულობაჲ
Line: 34    წინააღმდგომთაჲ. ვინაჲცა არაჲ უადგილოობაა6 შეჰხუდების7
Line: 35    მეტყუელსა სიტყუასა მოქმედებით ყოფისა განყოფილებათაჲსასა
Line: 36    ნათესავისა შორის. ესრეთვე ნავისაცა8 შორის სხეულეანად ვიდრემე
Line: 37    სამყურისა და ოთხყურისა და მრგულისა ქმნად ვერ შემძლებელ ვართ, ვითარ
Line: 38    ურთიერთას შეირევიან სახენი, ხოლო სულისა9 შორის გუქონან ესე ყოველნი
Line: 39    შეურევნელად, რომლისათჳსცა შეურევნელად წარმოვადგენთ ამათ და
Line: 40    ვაჩუენებთ... პირველსაცა სახილავსა და მეორესა და მესამესა, და მრგულისათჳს
Line: 41    და სამყურისა/თჳს, რომლისათჳსცა [უსხეულო]თა შორის შესაძლებელ
Line: 42    არს მოქმედებით ერთბამად ყოფაჲ წინააღმდგომთაჲ. და სხუებრცა. უკუეთუ
Line: 43    ძალითა არიან ნათესავთა შორის განყოფილებანი, რაჲ არს მოქმედებაჲ მქონებელი
Page: 80 
Line: 1    მათი სახხეთა შორის? რამეთუ ყოველი ძალითა მყოფი მოიყვანების მოქმედებად
Line: 2    ვისმე მიერ, მოქმედებით ეგევითარად მყოფისა. რამეთუ წყალი ცივი,
Line: 3    ძალითა ცხელად მყოფი, იქმნების მოქმედებით ცხელ [ცე]ცხლისა1 მიერ, მოქმედებით
Line: 4    ცხელად მყოფისა. და ყრმაჲ ძალითა ღრამმატიკოსად მყოფი, მოქმედებით
Line: 5    იქმნების ღრამმატიკოს მოქმედებით ღრამმატიკოსად მყოფისა მიერ.

Paragraph: 10  
Line: 6       აწ სადმე უკუეთუ ძალითა არიან[ნათესავთა]2 შორის განყოფილებანი, ხოლო
Line: 7    წარმოიჩინებიან მოქმედებისა მიმართ, მოქენე იქმნენ სხჳსა ვისმე მოქმედებით
Line: 8    განყოფილებათ მქონებელისა. ხოლო არცა ერთი რაჲ ა/[რს თნ́ნიერ მათსა].
Line: 9    არ სადმე ძალითა არიან [ნათესავთა]3 შორის. და კუალად ყოველი სადმე ძალითა
Line: 10    მყოფი უსრულ არს, ხოლო მოქმედებითი _ სრულ. უკუეთუ უკუე სახეთა
Line: 11    ვიდრემე მოქმედებით ჰქონან განყოფილებანი, ხოლო ნათესავთა _ ძალითა,
Line: 12    იყვნენ უსახეესნი სადმე ყოველთასა უსრულეს და უპატიოსნეს, ხოლო უნათესვესნი
Line: 13    _ ყოველთასა უუსრულეს და უუპატიოეს, რომელი უადგილო არს,
Line: 14    რამეთუ იყვნენ ნამიზეზევნი უსრულეს და უშჯილეს მიზეზთასა.

Paragraph: 11  
Line: 15       საჭირო სადმე არს განყოფილებათათჳს მოქმედებით ყოფაჲ [ნათესავთა]4
Line: 16    შორის.

Paragraph: 12  
Line: 17       აწ უკუე განსაგდებელ არსა ყოვლითურთ პერიპატოელთა სიტყუაჲ? ვიტყჳთ
Line: 18    უკუე, ვითარმედ: არასადა, რამეთუ5 სამგუარობასა ნათესავთასა, ვითარცა
Line: 19    მრავალგზის გჳთქუამს, პლატონურნი სადმე მრავალთასა პირველთა შორის
Line: 20    იტყოდეს (რამეთუ მრავალთა [ნათესავთასა]6 შორის არიან მოქმედებით /განყოფილებანი,
Line: 21    [რამეთუ სიტყუანი ყოველთანი] მუნ არიან მოქმედებით), ხოლო
Line: 22    პერიპატოელნი _ მრავალთშორისთათჳს, რამეთუ ცხად-არს, ვითარმედ ბუნებაჲ
Line: 23    უსაყოველთაოესთაგან უკერძოობითესთა მიმართ მოგზაურობს და კერძოობითნი
Line: 24    ძალითა უსაყოველთაოესთა შორის წინაშემტკიცნეს. ვითარ-იგი
Line: 25    შთათესულისა თესლისაგან პირველ ჴორცი დაიბადების, ვითარცა იტყჳან მკურნალნი,
Line: 26    საშოსა შინა, რომელ არს სხეული. ხოლო სხეული საყოველთაო. არამედ
Line: 27    ესე, ვითარცა სხეული უკუე, მოქმედებით არს, ხოლო ვითარცა სულიერი,
Line: 28    ძალითი, რამეთუ არღა სულიერ არს მოქმედებითი. ხოლო ოდეს ზრდილი და
Line: 29    აღორძინებული სულდგმულობდეს, მოქმედებით ვიდრემე სულიერად ითქუმის,
Line: 30    ხოლო ძალით _ ცხოველად, არღა მიმთხუეული გრძნობისა და მოძრავობისაჲ.
Line: 31    ხოლო ოდეს ესენი მიიხუნეს, მოქმედებით სადმე _ ცხოველად, ხოლო ძალით _
Line: 32    სიტყჳე/[რად, ხოლო ოდეს] განსრულდეს და სიტყუაჲ მიიღოს იქმნების მოქმედებით
Line: 33    სიტყჳერ. აჰა უკუე ნათესავთა შორის ძალითა იხილვებიან მრავალთა
Line: 34    შორის განყოფილებანი და კეთილად ესრეთ იტყჳან ბუნებითნი.
Line: 35    ვინაჲცა ვითარცა პორფირიოს წინაედვა მწერლობაჲ წიგნისაჲ ამის არა
Line: 36    პლატონურთა მოფარდულობათა, არამედ არისტოტელურთა მიმართ თანშეტყუებულისაჲ,
Line: 37    ამისთჳს პერიპატოელთაჲ იჴუმია აღჴსნაჲ, ვითარცა ეგერა წინაწარმოვთქუენით
Line: 38    ყოველნი. და ვითარმედ ცხადი არს ლექსი, აღმოვიკითხოთ უკუე
Line: 39    იგი.
Page: 81 



Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 20.5.2001. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.