TITUS
Ammonius, In Aristotelem commentaria
Part No. 76

Chapter: 5  
Line: 11  შემთხუევითისათჳს

Subchapter: 1  
Line: 12  ხოლო შემთხუევითი არს, რომელი იქმნების და
Line: 13  უჩინო-იქმნების თჳნიერ განხრწნისა
Line: 14  ქუემდებარისა*1


Paragraph: 1  
Line: 15  სამოძღურებელად წინამდებარეთა ჴმათაჲ უკუანაჲსკნელი წესი აქუს შემთხუევითსა.
Line: 16  აწ უკუე გუაკლს ამისთჳს თქუმაჲ. ხოლო სათანადო არს ცნობაჲ,
Line: 17  ვითარმედ ჩუეულებითისა მასწავლელობისაებრ ამისთჳსცა ასწავა, რამეთუ
Line: 18  სხუათა უკუე ჴმათა ზედა პირველად აღრიცხუნა განყოფილნი დანიშნულობანი
Line: 19  მათნი და მაშინ თქუა, რომლისათჳს არს სიტყუაჲ ფილოსოფოსთაჲ. ხოლო*2
Line: 20  "ესევითართათჳს არსო", აქა არა ამას იქმს, /არამედ მეყსეულად წარწერასა
Line: 21  იტყჳს შემთხუევითისასა მეცნიერი, ვითარმედ ყოველთა დანიშნულობათათჳს
Line: 22  შემთხუევითისათა არს სიტყუაჲ ფილოსოფოსთაჲ. ხოლო უკუეთუ შემთხუევითი
Line: 23  იქმნების და უჩინო-იქმნების თჳნიერ განხრწნისა ქუემდებარისა, ცხად-არს
Line: 24  ამიერ, ვითარმედ არა სხეულ არიან შემთხუევითნი, რამეთუ იყჳნეს თუმცა
Line: 25  სხეულებ, დაერთნენ რაჲ სხეულთა, აქუნდამცა მათ, ცხად-არს, ვითარმედ
Line: 26  აღორძინებაჲ, ხოლო მოეხუნენ რაჲ, _ მოკლებაჲ. ხოლო უკუეთუ არცა დართვითა2,
Line: 27  არცა მოხუმითა განირყუნებიან სხეულნი, უსხეულო სადმე არიან. და
Line: 28  სხუებრცა: იყვნეს თუმცა სხეულებ, ეგულვა მრავალყოფაჲ ერთსა სხეულთა გარეშემცველსა
Line: 29  ადგილსა, რომელი შეუძლებელ არს. რამეთუ ვაშლისა შორის არს
Line: 30  სულნელებაჲ და ფერი და სიტკბოებაჲ და ესენი იყვნეს /თუმცა სხეულებ,
Line: 31  არ ეგულებოდა ერთსა ადგილსა ქონებაჲ, რომელი შეუძლებელ არს, რამეთუ
Line: 32  სხეული სხეულისა მიერ დატევნად შეუძლ[ებელ]არს. და რამეთუ განშორებადნი
Line: 33  შემთხუევითნი ქუემდებარესა არა განჰრყუნიან, ქმნილნი და უჩინოქმნილნი,
Line: 34  ცხად-არს (რამეთუ დგომაჲ და ჯდომაჲ, ანუ დამელნებაჲ, ანუ გაცივებაჲ
Line: 35  იქმნების და უჩინო-იქმნების არგანმხრწნელი ქუედმდებარისაჲ). ხოლო განუშორებელნიცა
Line: 36  სადმე უჩინო იქმნებიან არცათუ მცირედ განრყუნითა ქუედმდებარისაჲთა,
Line: 37  ნიშნოვნობასა ვიტყჳ და ნერბისცხჳრობასა*3 და მელნისფერობასა
Page: 85 
Line: 1  სა ყორნისა შორის. ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ დაღათუ არა მოქმედებით, არამედ
Line: 2  წულილმოგონებით სადმე იყოს, და ესენიცა განეყოფვიან, რამეთუ დაღათუ
Line: 3  მართლად, ანუ მოდრეკილად მოიგონო ცხჳრი, ჰგიეს არა უდარეს ცხჳრადვე.
Line: 4  ხოლო სთნდა ვ/იეთმე გარდაცემულისა ამის საზღვრისათჳს უღონოებაჲ, რამეთუ
Line: 5  იტყჳან, ვითარცა ეგერა თქუმულ არს, არა ყოველთა შემთხუევითთა მოზავებულ-ყოფასა
Line: 6  საზღვრისასა, არამედ განშორებადთასა ქმნასა ვიტყჳ, და
Line: 7  უჩინო-ქმნასა, თჳნიერ განხრწნისა ქუემდებარისა.
Line: 8  ხოლო ვთქუათ ეგერა, ვითარმედ: დაღათუ არა მოქმედებით განეშორებიან,
Line: 9  არამედ წულილმოგონებით სადმე, რამეთუ თჳნიერ სიშავისა ყორანი მფრინველ
Line: 10  და ჰინდოჲ კაც არს. ხოლო კაცისაგან ცხოველისა არცა წულილმოგონებით
Line: 11  განშორებაჲ შესაძლებელ არს, რამეთუ მყის მოგონებასა თანა კაცისა არცხოველ-ყოფისასა,
Line: 12  განვჰხრწნით მას. ხოლო ზედმომგონებელნი ყორნისა არმელან-ყოფისანი
Line: 13  ანუ ჰინდოჲსანი, არ განვჰხრწნით არსებასა მისსა, ვითარცა
Line: 14  ყორნისა, ანუ ვითარცა კაცისასა. მერმეცა მო-თუ-ვინმე უხუნეს ყორანსა ფრთენი,
Line: 15  არა უდარეს იყოს მფრინველ და ჰინდოჲ /თუ მოიგონო თეთრად, არა უდარეს
Line: 16  იყოს კაც, ვინაჲ განუშორებელნიცა დაღათუ არ მოქმედებითა, არამედ წულილმოგონებითა
Line: 17  უჩინო იქმნებიან. ხოლო იუღონოების ესეცა, ვითარ ითქუმის
Line: 18  "ქმნაჲ და უჩინო-ქმნაჲ, თჳნიერ განხრწნისა ქუემდებარისა". რამეთუ მჴურვალებაჲ
Line: 19  ქმნილი განხრწნის ცხოველსა. ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ ვითარ-იგი ლართა
Line: 20  შორის განრთხმულობითა და ფოთოობითა შეწყობისა დაჴსნაჲ შეემთხუევის,
Line: 21  ხოლო ქუემდებარე არ განიხრწნების, ეგრეთვე აქა სიმჴურვალოსა, ანუ სიგრილისა
Line: 22  უზომოჲსა ქმნითა, ანუ რომლისამე მახლობელთაგანისა, ზომიერობასა სადმე
Line: 23  და შეწყობილებასა ცხოვლისაშორისსა შეემთხუევის განხრწნაჲ, ხოლო
Line: 24  ჰგიეს ქუემდებარე, რომელ არს სხეული, რამეთუ სიმჴურვალისა, ანუ სიგრილისა
Line: 25  ქუემდებარე არა მარტივწდ ცხოვ/ელი არს, არამედ სხეული. ხოლო შეზავებული
Line: 26  არს იგი წინააღმდგომთაგან: მჴურვალეთა და გრილთა, ჴმელთა და ნოტიოთა,
Line: 27  ("რამეთუ უკუეთუმცა ერთი იყო კაცი, _ იტყჳს იპპოკრატის, _ არამცა
Line: 28  ილმობდა ერთ-მყოფი და მკურნებელიცა მისი"). ხოლო არა თქუმულთა
Line: 29  ამათ წინააღმდგომთა ვითარებათაგან ოდენ თანდაიდების სხეული ცხოვლისაჲ,
Line: 30  არამედ ქუემდებარისაცა რაჲსაგანმე სამკერძო განფენილისა თჳსისაებრ საზღვრისა
Line: 31  ურომელოჲსა სხეულისა, რომლისა შორის შედგების ყოველი რომელობაჲ.
Line: 32  რამეთუ არცერთი რომელობაჲ1 [ჰბრძავს]2 თჳსსა ქუემდებარესა, ანუ განხრწნის,
Line: 33  რომლისა შორის აქუს გუამი, რამეთუ განმხრწნელი ქუედმდებარისაჲ
Line: 34  თავსაცა თჳსსა თანგანხრწნის. რამეთუ განმხრწნელისა მისისად, რომლისა
Line: 35  შორის ყოფაჲ აქუნდეს, საჭირო არს თჳსიცა განხრწნაჲ ძჳნად*1 თავისა ყოფად...*2
Line: 36  შემძლებელისაგან. ხოლო /არარაჲ არს განმხრწნელ თავისა თჳსისა,
Line: 37  რამეთუ რომელობაჲ რომელობასა ჰბაძავს, არა ქუემდებარესა და სხეულსა.
Line: 38  ვინაჲცა შეუძლებელ არს მჴურვალებისა, ანუ რაჲთურთით სხჳსა რომელობისაგან
Line: 39  განხრწნაჲ თჳსისა ქუედმდებარისაჲ, რამეთუ ყოფისა ჰსურის
Line: 40  თითოეულსა.

Paragraph: 2  
Line: 41  ვითარ უკუე ერთისა წინააღმდგომთა ამათ რომელობათაგანისა დამატებითა3,
Line: 42  რომელთაგან შეზავებულ არს სხეული, საჭიროდ შეემთხუევის განხრწნაჲ
Page: 86 
Line: 1  მორთულობასა სრულისა სხეულისასა, რამეთუ შთამოქუეებასა ისწრაფის ქუემდებარისასა,
Line: 2  რაჲთა განიჴადოს რაჲ იგი მან, დაიპყრას ადგილი მისი, ვითარცა
Line: 3  საზოგადოჲსა სოფლისა მბრძოლთა ურთიერთას, რამეთუ ისწრაფის თითოეული
Line: 4  წინააღმდგომისა განმ/ჴდელი თჳთ დამპყრობელ-ყოფასა ადგილისასა, ესრეთ
Line: 5  უკუე მოვედ გრილისა და მჴურვალისა მისვე ქუედმდებარისათჳს მბრძოლობასა.
Line: 6  ხოლო ერთკერძოჲსაგან მძლავრებასა წინააღმდგომი სადმე განხრწნილი
Line: 7  დამპყრობელისა მიერ განიჴდების, ხოლო ქუემდებარე არას ივნებს, არცა
Line: 8  ზედდამპყრობელისა რომელობისაგან განიხრწნების. ვინაჲცა ჴურვებისა მიერ
Line: 9  მორთულებაჲ უკუე და კეთილშეზავებულებაჲ სხეულისშორისთა რომელობათაჲ
Line: 10  განიხრწნების, ხოლო თჳთ იგი სხეული, რომელი ქუემდებარე იყო რომელობათა,
Line: 11  არ განიხრწნების.

Paragraph: 3  
Line: 12  ხოლო ნუუკუე დამკრთეს*1 ვინმე ჩუენ თქუმულთა ამათთჳს, ვითარმედ მჴურვალებისა
Line: 13  ქუემდებარე არს არა1 მარტივად სხეული, არამედ ესრეთ ვითამე
Line: 14  შეზავებული სხეული ცხოვლისაჲ2, /რომელი განიხრწნების, [უზომოდ] მივიდენ
Line: 15  რაჲ მის ზედა ანუ სიმჴურვალე, ანუ სიგრილე, ანუ მახლობელთაგანი რომელიმე,
Line: 16  რამეთუ არა კნინი, არამედ უზომოჲ სიმჴურვალე ჴურვება3 არს, ვითარ
Line: 17  იგი რკინასა შორის, ანუ ცეცხლსა*2... სხეულსა შორის ცხოველისასა, ვინაჲცა
Line: 18  განიხრწნას რაჲ ესე, ჴურვებაჲცა4 თანგანიხრწნების, ვითარცა მის შორის
Line: 19  მქონებელი ყოფისაჲ. აღვჰჴსნათ უკუე ზემოჲთგანი უღონოებაჲ გუარითა ამით:
Line: 20  მოძრაობანი და შეცვალებანი ოთხთა კატიღორიათა შინა იქმნებიან, რამეთუ
Line: 21  ანუ არსებისაშორის, ანუ რაოდენობისა, ანუ რომელობისა, ანუ ადგილისშორისსა
Line: 22  კატიღორიასა. და არსებისებრი ვიდრემე შეცვალებაჲ შეიქმს ქმნასა და
Line: 23  ხრწნილებასა. (და ქმნა უკუ[ე] არს არყოფისაგან ყოფად გარდ/მოცვალებაჲ,
Line: 24  ხოლო ხრწნილება5 ყოფისაგან _ არყოფად). ხოლო რაოდენობისაებრ _ აღორძინებაჲ
Line: 25  და მოკლებაჲ, და რომელობისაებრ _ შეცვალებაჲ, გათეთრებაჲ და
Line: 26  მელნობაჲ და განჴურვებაჲ და სხუათა რომელობათა მიმართნი ძრვანი. რამეთუ
Line: 27  არს ადგილობითიცა მიმოცვლაჲ, რომელსა უწოდენ სხჳთ სხუაგნობად.
Line: 28  აწ უკუე ქმნაჲ არსებითი ცვალებაჲ არს არყოფისაგან ყოფად მომყვანებელი.
Line: 29  ეგრეთვე ხრწნილებაჲ _ არსებითი შეცვალებაჲ არს იგიცა. ვინაჲცა ჴურვებაჲ
Line: 30  განხრწნიდა თუმცა ქუემდებარესა, არამცა იყო შემთხუევითი, არამედ
Line: 31  არსებისებრი შეცვალებაჲ. რამეთუ ვითარ ქმნაჲ და ხრწნილებაჲ სხუებრობა
Line: 32  უკუე არა არიან, ხოლო არავე თჳნიერ სხუებრობისა იქმნებიან, ოდეს უკუე ზომითი
Line: 33  იქმნას სხუებრობაჲ, სიმჴუ/რვალე ანუ სიგრილე, ვინაჲცა არ განჰხრწნის
Line: 34  ცხოველისა ზომიერებასა. შემთხუევითი არს ეგეავთარი რომელობაჲ, რომელი
Line: 35  უჩინო იქმნებისცა, არგანმხრწნელი ქუემდებარისაჲ. ხოლო ოდეს უფროჲს წარემიტოს,
Line: 36  ვიდრემდის განხრწნას ქუემდებარისა ზომიერებაჲ შეზავებისაჲ, მაშინ
Line: 37  მიერითგან არ სხუებრობა არს ეგევითარი იგი, არცა შემთხუევისებრი შეცვალებაჲ,
Line: 38  არამედ თჳთ მის არსებისაჲ, რომლისათჳსცა არა ყოველი ჴურვებაჲ განხრწნის,
Line: 39  არამედ უზომოჲ, რომელი არცა შემთხუევითი არს, არამედ არყოფისა
Line: 40  მიმართ გარდაცვალებაჲ6. ხოლო უღონოებენ სიმტიერისათჳს, რამეთუ იტყჳან:
Line: 41  განხრწნისო ქუემდებარეთა _ თმათა. ვინაჲ უწყებულ იყავნ7, ვითარმედ არა
Line: 42  თმანი ქუე-უსხენ სიმტიერესა, არამედ თავი და ესე არ განიხრწნების.
Page: 87 





Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 20.5.2001. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.