TITUS
Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun
Part No. 48
Previous part

Book: 46     
Line: 3 
ԳԼՈՒԽ Խ՜Զ.

Line: 4 
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ՆԱԽԱԳԻՏՈՒԹԵԱՆ ՎԱՍՆ ՉՈՐԻՑ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՆ, ՈՐՈՎ ՅԱՌԱՋԱԳԷՏ
Line: 5 
ԼԻՆԻ ԲԺԻՇԿՆ ԶՄԱՀՈՒՆ ԵՒ ԶԿԵՆԱՑՆ ՅԱՄԵՆԱՅՆ ՑԵՂ ՀԻՒԱՆԴՈՒԹԻՒՆՔ։


Line: 6    Sentence: 1   Զի ամենայն ցեղ հիւանդութիւն՝ թէ սուր լինի, թէ
Line: 7    յերկարօրեայ, չորս ժամանակս ունին, եւ չորս սահմանս։

Line: 8    Sentence: 2   Իսկ պարտ է բժշկին անճարակ՝ որ գիտենայ
Line: 9    զչորս ժամանակսն ի յամենայն ցեղ հիւանդութիւնս, զի
Line: 10    իւրովն լինի յառաջագիտութիւն կենացն եւ մահուն։

Line: 11    Sentence: 3   Նոյնպէսն եւ իւրովն գիտենայ զհիւանդութիւնն՝ որ
Line: 12    սուր լինի, եւ զայն՝ որ յերկարօրեայ. Sentence: 4   եւ զնիւթին
Line: 13    զեփիլն, եւ զչեփելն, որ է գլուխքն եւ նիւթն
Line: 14    հիւանդութեան։

Line: 15    Sentence: 5   Արդ առաջին ժամանակն այն է՝ որ սկիզբն լինի
Line: 16    հիւանդութեան եւ առաջք. Sentence: 6   եւ իւր սահմանն այն է՝ որ
Line: 17    հիւանդութեան ահոկն ի բնութեան ի գործն հասանի.

Line: 18    Sentence: 7   եւ բնութեանն դեռ լինի սկսել զհիւանդութեանն զգլուխքն
Line: 19    ի յեփել։

Line: 20    Sentence: 8   Այլ ասէ Մասրճուայն բժշկապետն, եթէ առաջին
Line: 21    ժամանակն ընդ երեք բաժանի։ Sentence: 9   Եւ իւր առաջին
Line: 22    բաժինն այն է, որ դեռ նշան եւ պատահումն չլինի
Line: 23    երեւեցել առ հիւանդն, եւ հիւանդն չզգայ եւ չիմանայ
Line: 24    ոչ ինչ իրք զկատարելն։ Sentence: 10   Եւ երկրորդ բաժինն մինչեւ
Line: 25    յերեք օրն լինի. Sentence: 11   եւ այս բաժինս անտիճելով եւ կողոմելով
Line: 26    չգայ ըղորդ. Sentence: 12   զի դեռ հիւանդութիւնն զինքն ի
Line: 27    լման չլինի ցցուցել։ Sentence: 13   Իսկ երրորդ բաժինն այն է, որ
Line: 28    հիւանդն իւր մարմինն զգայ եւ իմանայ՝ որ փոխեցաւ
Line: 29       ի յայլ իրք։ Sentence: 14   Ապա անուանեցին առաջին ժամանակս՝
Line: 30    սկիզբն եւ առաջքն հիւանդութեանն. Sentence: 15   զի իւր գործոյն
Line: 31    առին եւ իւր զանունն։

Line: 32    Sentence: 16   Իսկ երկրորդ ժամանակ հիւանդութեանն այն է՝ որ
Page: 135   Line: 1    հիւանդութիւնն սկսանի յաւելնալն։ Sentence: 17   Եւ իւր սահմանն
Line: 2    այն է, որ հիւանդութիւնն հետէն զօրանայ եւ
Line: 3    աճէ, եւ բնութեանն զօրութիւնն հետէն վատուժի եւ
Line: 4    պակասի. Sentence: 18   եւ ուզէ՝ որ եփէ զհիւանդութիւնն եւ արձակէ,
Line: 5    բայց տկարանայ եւ ձանձրանայ, եւ չի կարէ ի լման
Line: 6    եփել, զի հետէն աճի հիւանդութիւնն։ Sentence: 19   Այլ իւր
Line: 7    սկիզբէն ի վեր բնութիւնն առաջք այրնէ՝ եփել
Line: 8    զհիւանդութիւնն, բայց հիւանդութիւնն հետէն զօրանայ
Line: 9    եւ աճէ, եւ հիւանդին ուժն հետէն պակասի. Sentence: 20   մինչեւ
Line: 10    գայ երրորդ ժամանակն, որ կատարի ի լման։ Sentence: 21   Ապա
Line: 11    անուանեցին զայս ժամանակս ի յաւելն. Sentence: 22   զի իւր
Line: 12    գործոյն առին եւ իւր զանունն։

Line: 13    Sentence: 23   Իսկ երրորդ ժամանակն հիւանդութեանն այն է, որ
Line: 14    հիւանդութիւն միացեալ դադարի, եւ այլ չաճէ, եւ
Line: 15    նշաննին ի յերեւան գան, որ բնութիւնն հիւանդութեանն
Line: 16    յաղթեալ լինի, կամ հիւանդութիւնն բնութեանն։ Sentence: 24   Իսկ
Line: 17    յայս ի ժամանակս ի լման եփի հիւանդութիւնն, զի
Line: 18    դադարի միացեղ՝ եւ այլ չաւելնայ. Sentence: 25   եւ ի հոս ցուցանէ
Line: 19    բնութիւնն՝ զոր ինչ լինել կամի։ Sentence: 26   Ապա անուանեցին
Line: 20    զայս ժամանակս ի լման եւ կատարելութեան ժամանակ.

Line: 21    Sentence: 27   զի իւր գործոյն առին եւ զիւր զանունն։

Line: 22    Sentence: 28   Իսկ չորրորդ ժամանակ հիւանդութեան այն է, որ
Line: 23    հիւանդութիւնն ի պակասիլ առնու. Sentence: 29   զի բնութիւնն հետէն
Line: 24    եփէ եւ հալէ, եւ սակաւ սակաւ արձակէ ի մարմնոյն։

Line: 25    Sentence: 30   Եւ իւր սահմանն այն է, որ հիւանդութիւնն
Line: 26    հետէն պակասի, եւ հիւանդին մարմինն հետէն
Line: 27    թեթեւութիւնն եւ դուրութիւն լինի. Sentence: 31   Եւ սկսանի այս
Line: 28    ժամանակս երբ կատարի հիւանդութիւնն, եւ երթայ մինչեւ
Line: 29    ի վճարն. Sentence: 32   որ բնութիւնն հիւանդութեանն յաղթէ ի
Line: 30    լման, եւ հիւանդն ի հիւանդութենէն բարով ի դուրս
Line: 31    գայ։ Sentence: 33   Ապա անուանեցին զայս ժամանակս ի պակասն.

Line: 32    Sentence: 34   զի իւր գործոյն առին եւ զիւր զանունն։

Line: 33    Sentence: 35   Եւ այլ պարտ է գիտենալ, որ իւրեանցն չաքսն
Line: 34    ըստ հիւանդութեանն զօրութեանն լինի, եւ ըստ նոպային
Line: 35    որպիսութեանն յառաջմէ մինչեւ ի վճարն։ Sentence: 36   Իսկ բժշկին
Line: 36    պարտ է քննել եւ իմանալ զհիւանդութեանցն զչորս
Line: 37    ժամանակսն. Sentence: 37   զի անճարակ բժշկին կարիք ունի նոցա
Line: 38    գիտութիւնն վասն երկու պատճառանացն. Sentence: 38   մէկն՝ որ
Line: 39    յառաջագէտ լինի զկենացն եւ զմահուն, զերդ որ այլ
Page: 136   Line: 1    ի յառաջդ ասացաք. Sentence: 39   եւ մէկայլն՝ որ գիտենայ զսուրն
Line: 2    եւ զերկարօրեայ հիւանդութիւնքն։ Sentence: 40   Զի հիւանդն աւելի
Line: 3    ի կատարեալ ժամանակն մեռանի. Sentence: 41   զի երրորդ եւ կատարեալ
Line: 4    ժամանակն զօրաւոր է քան զայլ երեք ժամանակսն։

Line: 5    Sentence: 42   Եւ այլ լինի որ հիւանդն ի յաւելնալոյ
Line: 6    եւ ի յերկրորդ ժամանակն մեռանի. Sentence: 43   բայց ի պակասելոյն
Line: 7    եւ ի չորրորդ ժամանակն չմեռանի հիւանդն.

Line: 8    Sentence: 44   զատել՝ թէ այլ նոր հիւանդութիւնն գայ յերեւան. Sentence: 45   եւ
Line: 9    կամ իւր թպտիրն իրք մի թոյլ եւ ղալատ լինի. Sentence: 46   եւ
Line: 10    այն ղալատն կամ հիւանդէն լինի. Sentence: 47   եւ կամ ի բժշկէն,
Line: 11    եւ կամ ի հիւանդին ի ծառայեականացն։

Line: 12    Sentence: 48   Իսկ ղալատն որ ի հիւանդէն լինի այն է, որ չլսեր
Line: 13    ի բժշկէն, այլ զիւր կամսն այրնէ՝ կերակրելով եւ
Line: 14    ըմպելով, եւ այլ ամենայն այրնելօք հակառակ գայ բժշկին,
Line: 15    նա նոր նիւթն ընծայէ, եւ նոր հիւանդութիւն
Line: 16    կրկնէ ի վերայ հիւանդին։ Sentence: 49   Իսկ ղալատն որ ի բժշկէն
Line: 17    լինի՝ այն է, որ ի բժշկելն եւ ի ստածելն թոյլ
Line: 18    եւ ղալատ թպտիրն լինի, զերդ ահոկոյ եւ վնասակար
Line: 19    իրք լինի տվել հիւանդին. Sentence: 50   նոյնպէսն զհիւանդութիւնն
Line: 20    նորէ եւ կրկնէ ի վերայ հիւանդին։ Sentence: 51   Եւ կամ իրք ասեն՝
Line: 21    որ հիւանդին դժար թուի, կամ ի սիրտ հանեն,
Line: 22    կամ վախցնեն զհիւանդն, կամ հանց մարդ
Line: 23    մտէ ի վերայ ՝ զոր ատէ հիւանդն։ Sentence: 52   Այս ամենայն պատճառնիս
Line: 24    եւ իւրեանց նմանիքն զհիւանդութիւնն կրկնեն
Line: 25    եւ նորեն ի վերայ հիւանդին։ Sentence: 53   Յորժամ հիւանդութիւնն
Line: 26    կրկնէ եւ նորէ, շատք մեռանին ի հիւանդաց.

Line: 27    Sentence: 54   մանաւանդ երբ հիւանդութիւնն դժար լինի եւ
Line: 28    ծանր, եւ հիւանդին զօրութիւնն տկար լինի եւ վատուժ։

Line: 29    Sentence: 55   Ապա թէ հիւանդութիւնն թեթեւ լինի եւ հեշտ, եւ
Line: 30    հիւանդին ուժն զօրաւոր, նա իւր ողջնութիւնն եւ բարին
Line: 31    ի հիւանդութեանն ի կատարեալ եւ ի երրորդ ժամանակն
Line: 32    լինի։ Sentence: 56   Ապա թէ հիւանդին զօրութիւնն տկար
Line: 33    լինի եւ վատուժ, պատեհ է բժշկին զայն կերակուրն
Line: 34    տայ՝ զոր ուժ տան հիւանդին. Sentence: 57   զի ուժովն կարէ
Line: 35    զհիւանդութիւնն ի ծար տանել։ Sentence: 58   Ապա թէ հիւանդութիւնն
Line: 36    մահաբեր լինի, նա բժիշկն յառաջ քան զկատարելութեան
Line: 37    ժամանակն գիտաց այրնէ եւ ասէ զմահուն։

Line: 38    Sentence: 59   Նոյնպէս եթէ հիւանդին զօրութիւնն վատուժ լինի
Line: 39    եւ տկար, եւ հիւանդութիւնն զօրաւոր եւ ուժով, նա
Page: 137   Line: 1    բժիշկն յառաջ քան զկատարելութեան ժամանակն ասէ
Line: 2    զմահուն՝ ըստ հիւանդութեանն եւ ըստ ուժոյն
Line: 3    որպիսութեանն։

Line: 4    Sentence: 60   Այլ հիւանդին ի հիւանդութեանն ի թպտիրն այսպէս
Line: 5    պիտի որ լինի։ Sentence: 61   Յորժամ հիւանդութիւնն երրորդ
Line: 6    ժամանակն եւ կատարեալ սահմանն հասանի, պարտ
Line: 7    է հիւանդին պարկեշտ կերակուր տալ. Sentence: 62   զի թէ
Line: 8    կերակուրն հաստ լինի, նա բնութիւնն յայն հաստ
Line: 9    կերակրոյն յեփելն զբաղի, եւ հիւանդութեան եփելոյն խափանի
Line: 10    եւ ի զատ կենայ։ Sentence: 63   Ապա թէ գիտենայ բժիշկն՝
Line: 11    որ հիւանդութիւնն յերկար կամի քաշել, պատեհ է որ
Line: 12    զկերակուրն հաստ տայ, որ հիւանդին ուժն չգլորի
Line: 13    եւ կորնչի. Sentence: 64   զի զհիւանդութիւնն ուժովն կարեն մինչեւ ի
Line: 14    կատարելութեանն սահմանն եւ ի վճարն ի ծարս տանել։

Line: 15    Sentence: 65   Այլ ասէ Գաղիանոս վասն երեք ժամանակացն,
Line: 16    որ են յաւելնալն, եւ ի լման կատարիլն, եւ ի պակասիլ
Line: 17    հիւանդութեանն, եթէ զայս երեք ժամանակս
Line: 18    ցուցանեն երեք իրք. Sentence: 66   մէկն հիւանդութեան բնութիւնն.

Line: 19    Sentence: 67   եւ երկրորդ՝ պատահմունքն, որ զկնի հիւանդութեանն
Line: 20    լինին. Sentence: 68   եւ երրորդն՝ պատահմունքն նիւթին,
Line: 21    որ զհիւանդութիւնն արար՝ եփելն եւ չեփելն լինի, որ
Line: 22    է նիւթն։ Sentence: 69   Իսկ հիւանդութեանն բնութիւնն այն է , որ
Line: 23    բժիշկն տեսանէ յայն իրուին, որ հիւանդութեանն
Line: 24    ժողովելն ի նոցանէ լինի. Sentence: 70   եւ այն իրուին՝ պատահմունքն
Line: 25    առանձինն են բնութեանն, որ է իւրական, զոր խասիաթ
Line: 26    ասեն, զերդ ի ջերմերն՝ հազն, եւ շնչոյն նեղնալն։

Line: 27    Sentence: 71   Եւ երբ տեսանէ բժիշկն՝ որ այս պատահմունքս
Line: 28    ի հիւանդութեանն սկիզբն են, եւ չեն ի պակասել եւ
Line: 29    ոչ ի յաւելնալն, ապա գիտենայ՝ որ հիւանդութիւնն
Line: 30    դեռ ի յառաջին ժամանակն է եւ ի սկիզբն։

Line: 31    Sentence: 72   Ապա թէ տեսանէ բժիշկն՝ որ հիւանդութիւնն հետէն
Line: 32    յաւելնայ, ի հիւանդին մարմինն ծանրութիւն
Line: 33    անկանի, եւ հիւանդին զօրութիւնն հետէն պակասի,
Line: 34    գիտենայ որ հիւանդութիւնն ի յաւելնալոյ, եւ ի յերկրորդ
Line: 35    ժամանակն հասաւ։ Sentence: 73   Ապա թէ տեսանէ բժիշկն,
Line: 36    որ պատահմունքն իւրեանց զօրութիւնն ի լման կատարի,
Line: 37    եւ միացեղ դադարի, գիտենայ որ հիւանդութիւնն
Line: 38    ի լման եւ ի կատարելութեան սահմանն եւ ի յերրորդ
Line: 39    ժամանակն հասաւ։ Sentence: 74   Ապա թէ ի յայն որպիսութենէն՝
Page: 138   Line: 1    զինչ որ լինի՝ ի պակասիլն առնու , եւ հիւանդն յիւր
Line: 2    մարմինն հետէն թեթեւութիւն եւ դուրութիւն իմանայ,
Line: 3    գիտենայ բժիշկն՝ որ հիւանդութիւնն ի չորրորդ եւ ի
Line: 4    պակասելոյ ժամանակն հասաւ, եւ ի պակասելն էառ։

Line: 5    Sentence: 75   Իսկ այն պատահմունքն՝ որ զկնի հիւանդութեանցն
Line: 6    լինին, զերդ որ ոմանց ի ջերմերն գլխացաւութիւն
Line: 7    հանդիպի, եւ ոմանց խելքն աւերի, եւ ոմանց տաքութիւն
Line: 8    հանդիպի, եւ ոմանց ի լեզուն սեւութիւն անկանի, եւ
Line: 9    այլ զոր ինչ նման են սոցա. Sentence: 76   իսկ յորժամ տեսանէ
Line: 10    բժիշկն՝ որ այս պատահմունքս իւրեանց զօրութիւնն
Line: 11    յաւելնան, ապա գիտենայ՝ որ հիւանդութիւնն
Line: 12    յաւելնալոյ եւ ի յերկրորդ ժամանակն լինի։ Sentence: 77   Իսկ
Line: 13    յորժամ տեսանէ՝ որ այս պատահմունքս ամենայն իւրեանց
Line: 14    զօրութիւնն ի լման հասանին, միացեղ դադարեն, եւ
Line: 15    այլ չաւելնան, ապա գիտենայ բժիշկն՝ որ հիւանդութիւնն
Line: 16    ի լման եւ ի կատարելութեան ժամանակն հասաւ,
Line: 17    որ է երրորդն։ Sentence: 78   Իսկ յորժամ տեսանէ բժիշկն՝
Line: 18    որ այս պատահմունքս ի պակասելն առնուն, եւ
Line: 19    հիւանդութիւնն դէմս ի յաղէկն դնէ, ապա գիտենայ
Line: 20    որ հիւանդութիւնն ի պակասելոյ եւ ի չորրորդ ժամանակն
Line: 21    հասաւ, եւ ի պակասելն էառ։

Line: 22    Sentence: 79   Ապա այն նշաննին՝ որ հիւանդութեանն եփելոյն եւ
Line: 23    չեփելոյն լինի, այս են։ Sentence: 80   Յորժամ տեսանէ բժիշկն ի
Line: 24    կարուրայն, կամ ի ձեռնալուայն, կամ ի պալղամն՝
Line: 25    որ ի կրծոցն հազալով գայ, որ եփելոյն նշաննին չունին
Line: 26    եւ չերեւնան բնով, ապա գիտենայ բժիշկն՝ որ դեռ
Line: 27    հիւանդութեանն սկիզբն է եւ յառաջին ժամանակն։

Line: 28    Sentence: 81   Իսկ յորժամ յեփելոյ նշաննոյն իրք մի սակաւ երեւնայ,
Line: 29    գիտենայ բժիշկն՝ որ հիւանդութիւնն յերկրորդ
Line: 30    եւ յաւելնալոյն ժամանակն հասաւ։ Sentence: 82   Ապա թէ եփելոյն
Line: 31    նշաննին աղէկ եւ ի լման երեւնան, գիտենայ բժիշկն՝
Line: 32    որ հիւանդութիւնն ի յերրորդ եւ ի կատարեալ
Line: 33    ժամանակն հասաւ, եւ ի պակասիլն կամի սկսանիլ։

Line: 34    Sentence: 83   Իսկ իւր պակասելոյն նշաննին այն է՝ որ հիւանդն
Line: 35    յիւր մարմինն թեթեւութիւն իմանայ. Sentence: 84   ապա գիտենայ
Line: 36    բժիշկն՝ որ հիւանդութիւնն ի չորրորդ ժամանակն
Line: 37    հասաւ, որ է ի պակասիլ հիւանդութեանն։

Page: 139   Line: 1    Sentence: 85   Ապա թէ հիւանդութիւնն ի նոպայով ջերմերոյն լինի,
Line: 2    պարտ է բժիշկն որ զայն նշաննին, եւ զպատահմունքդ՝
Line: 3    զոր այլ ի յառաջդ ասացաք, ի նոպային
Line: 4    ժամանակն յուզէ եւ տեսանէ։ Sentence: 86   Նոյնպէս եւ զյաւելնալոյն
Line: 5    զչափսն, եւ զեփելոյն. Sentence: 87   նոյնպէս եւ զյերկարութիւնն
Line: 6    ջերմանն, եւ զկարճութիւնն, եւ զթեթեւութիւն
Line: 7    հիւանդութեանն հիւանդին, եւ զծանրութիւն. Sentence: 88   զայս զամենեսեան
Line: 8    տեսանէ բժիշկն ուրիշ ուրիշ, եւ ի վերայ հասանէ
Line: 9    գիտութեամբ։ Sentence: 89   Յորժամ տեսանէ զջերմն, որ իւր
Line: 10    նոպայն այն ի յառաջ եւ այլ շուտ գայ քան զանցեալ
Line: 11    նոպայն, գիտենայ որ ջերմն ի յերկրորդ ժամանակն
Line: 12    հասաւ։ Sentence: 90   Ապա թէ տեսանէ՝ որ ջերմանն նոպայն այլ
Line: 13    ի յետ եւ այլ յուշ գայ քան զանցեալ նոպայն,
Line: 14    գիտենայ որ ջերմն ի յետին չորրորդ ժամանակն հասաւ,
Line: 15    որ է ի պակասիլն։ Sentence: 91   Ապա թէ տեսանէ բժիշկն՝
Line: 16    որ ջերմանն նոպայն օր մի քանի միացեղ դադարի,
Line: 17    որ ոչ այլ ի յետ գայ եւ ոչ ի յառաջ՝ քան զանցեալ
Line: 18    նոպայն, ոչ այլ աւելի եւ ոչ պակաս քաշէ, գիտենայ
Line: 19    որ ջերմն ի կատարելութեան եւ յերրորդ ժամանակն
Line: 20    հասաւ։ Sentence: 92   Ապա թէ տեսանէ՝ որ հիւանդին մարմինն
Line: 21    թեթեւութիւն եւ դուրութիւն եւ հանգիստ յաւելնայ,
Line: 22    գիտենայ որ ջերմն ի չորրորդ ժամանակն հասաւ եւ
Line: 23    ի յետին սահմանն։

Line: 24    Sentence: 93   Եւ այլ տեսանէ զջերմանն նոպայն, եթէ յերկար
Line: 25    քաշէ քան զանցեալ նոպայն, գիտենայ բժիշկն՝ որ
Line: 26    ջերմն յաւելնայլոյ եւ ի յերկրորդ ժամանակն հասաւ։

Line: 27    Sentence: 94   Ապա թէ ջերմանն նոպայն այլ կարճ քաշէ քան
Line: 28    զանցեալ նոպայն, գիտենայ որ ջերմն ի պակասելոյ
Line: 29    եւ ի չորրորդ ժամանակն հասաւ։ Sentence: 95   Ապա թէ տեսանէ
Line: 30    զջերմանն ժամանակն ՝ որ անցաւ, որ սակաւ լինի,
Line: 31    եւ ի հիւանդին մարմինն չլինի թեթեւութիւն, գիտենայ
Line: 32    զջերմն՝ որ ի յերկրորդ ժամանակն է եւ յաւելն։

Line: 33    Sentence: 96   Ապա թէ տեսանէ՝ որ նոպային ժամանակն,
Line: 34    եւ այն ժամանակն՝ որ անցանի նոպայն, եւ հաւասար
Line: 35    լինի, եւ հիւանդին մարմինն սակաւ թեթեւութիւն եւ
Line: 36    հանգիստ լինի, գիտենայ որ ջերմն ի յերրորդ եւ ի կատարեալ
Line: 37    ժամանակն հասաւ։

Line: 38    Sentence: 97   Եւ այլ զայս գիտենալ պարտ է՝ որ ժամանակացն
Line: 39    չափսն ըստ հիւանդութեան յերկարութեանն եւ ըստ կարճութեանն
Page: 140   Line: 1    հետեւին։ Sentence: 98   Իսկ ի սուր հիւանդութիւնսն՝ չորս
Line: 2    ժամանակսն կարճ լինին. Sentence: 99   զի սուր հիւանդութեանն
Line: 3    նիւթն, որ է խլտն, պարկեշտ լինի, նա տաքութիւնն
Line: 4    զօրաւոր լինի. Sentence: 100   վասն այդ պատճառանացդ շուտ եփի
Line: 5    նիւթն, եւ շուտ արձակի հիւանդութիւնն։ Sentence: 101   Ապա այն
Line: 6    հիւանդութիւնքն՝ որ յերկարօրեայ լինին, ըստ նմին եւ
Line: 7    նոցա չորս ժամանակսն յերկար քաշեն. Sentence: 102   զի յերկարօրեայ
Line: 8    հիւանդութեանցն նիւթն հաստ լինի, եւ տաքութիւնն
Line: 9    վատուժ. Sentence: 103   վասն այդ պատճառանացդ յուշ
Line: 10    եփի, եւ յերկար քաշէ։ Sentence: 104   Նոյնպէս եւ վասն այդ
Line: 11    պատճառանացդ լինի՝ որ հիւանդութիւնքն ի յամարան աւուրքն
Line: 12    շուտ արձակին, եւ չքաշեն յերկար. Sentence: 105   զի օդոյն
Line: 13    տաքութիւնն բնութեանն օգնական լինի, եփէ եւ պարկեշտցնէ
Line: 14    զնիւթն զայն՝ որ զտաքութիւնն արար։ Sentence: 106   Իսկ
Line: 15    սուր հիւանդութիւնքն երբ ձմեռան աւուրքն ուրդին,
Line: 16    յերկար քաշեն, եւ չարձակի շուտ. Sentence: 107   զի օդոյն հովութիւնն
Line: 17    զտաքութեանն գլուխքն հով պահէ. Sentence: 108   վասն այդ պատճառանացդ
Line: 18    իւր եփելն յերկար քաշէ, եւ հիւանդութիւնն
Line: 19    յուշ արձակի։ Sentence: 109   Այլ վկայէ այտոր չորեքօրեայ
Line: 20    ջերմն, որ է տետռատէոսն, որ ի յամռան եղանակն՝
Line: 21    եւ ի տաք աւուրքն իւր նոպային ժամանակն կարճ լինի.

Line: 22    Sentence: 110   իսկ ի յաշնան եղանակն՝ եւ ի ձմեռան, եւ ի
Line: 23    հով աւուրքն, իւր նոպային ժամանակն այլ յերկար
Line: 24    քաշէ։

Line: 25    Sentence: 111   Այլ ասէ Գաղիանոս, եթէ նշաննին՝ որ ցուցանեն
Line: 26    զսուր հիւանդութիւնքն եւ զերկարօրեայ, երկու
Line: 27    իրք են. Sentence: 112   մէկն այն է՝ որ բժիշկն յառաջագէտ լինի
Line: 28    զայն իրուին՝ որ հիւանդութիւնն եւ ողջնութիւնն իւրովն
Line: 29    լինի. Sentence: 113   եւ մէկայլն այն է, որ գիտենայ զհիւանդին
Line: 30    զկերակրոյն զչափսն։ Sentence: 114   Իսկ այն իրուին եւ պատճառն՝ որ
Line: 31    ողջնութիւնն իւրովն լինի՝ ի սուր հիւանդութիւնքն
Line: 32    բուրհանն է. Sentence: 115   իսկ ի յայն հիւանդութիւնքն՝ որ
Line: 33    յերկարօրեայ լինի, իւր ողջնութեան պատճառն եփիլն է
Line: 34    խլտին, եւ արձակիլն։ Sentence: 116   Ապա պարտ է՝ բժիշկն յառաջագէտ
Line: 35    լինի եւ ասէ ի սուր հիւանդութիւնքն զկենացն,
Line: 36    յորժամ բուրհանն աղէկ լինի. Sentence: 117   նոյնպէս եւ
Line: 37    զմահուն ասէ, յորժամ բուրհանն գէշ լինի։ Sentence: 118   Ապա
Line: 38    ի յայն հիւանդութիւնքն՝ որ յերկարօրեայ են, ասէ
Line: 39    զհիւանդին զերծանիլն եւ զապրիլն, յորժամ եփի
Page: 141   Line: 1    հիւանդութիւնն, եւ արձակիլ առնու։ Sentence: 119   Նոյնպէս եւ
Line: 2    զմահուն իմաց այրնէ, յորժամ չեփի հիւանդութիւնն
Line: 3    եւ չարձակի, մանաւանդ երբ հիւանդին ուժն
Line: 4    պակասի։

Line: 5    Sentence: 120   Ապա այն պատճառն՝ որ հիւանդին կերակրոյն
Line: 6    չաքսն լինի՝ այս է, որ սուր հիւանդութիւնն շուտ հասանի
Line: 7    յերրորդ ժամանակն եւ ի կատարելութեան սահմանն.

Line: 8    Sentence: 121   յայնժամ հիւանդին բնութիւնն կարիք ունի ի
Line: 9    պարկեշտ կերակուր , որ ուժ առնու եւ զհիւանդութիւնն
Line: 10    եփէ եւ արձակէ։ Sentence: 122   Ապա թէ կերակուրն հաստ լինի,
Line: 11    նա բնութիւնն զբաղի ի հաստ կերակրոյն եփիլն, եւ
Line: 12    խափանի ի հիւանդութեանն ի յեփելոյն դադարէ եւ
Line: 13    ի զատ մնայ։ Sentence: 123   Ապա այն հիւանդութիւնքն՝ որ յերկարօրեայ
Line: 14    լինին, կարիք ունի հիւանդին բնութիւնն ի հաստ
Line: 15    կերակուրն, որ ի յուժոյն չանկանի եւ տկարանայ.

Line: 16    Sentence: 124   զի հաստ կերակուրն աւելի ուժ տայ քան զպարկեշտ
Line: 17    կերակուրն. Sentence: 125   եւ վասն յերկարօրեայ հիւանդութեանն եւ
Line: 18    յերկար քաշելոյն, կարիք ունի հիւանդն ուժ առնուլն.

Line: 19    Sentence: 126   զի ուժովն կարէ զհիւանդութիւնն ի գլուխ
Line: 20    տանել՝ մինչեւ ի կատարելութեան ժամանակն եւ ի սահմանն։

Line: 21    Sentence: 127   Ապա երբ այդ հիւանդութիւնդ ի կատարեալ
Line: 22    ժամանակն եւ ի սահմանն հասանի, պարտ է որ բժիշկն
Line: 23    զկերակուրն պարկեշտ այրնէ, որ բնութիւնն
Line: 24    զհիւանդութիւնն շուտ եփէ, եւ արձակի ի մարմնոյն։

Line: 25    Sentence: 128   Այլ պարտ է գիտենալ՝ որ սուր հիւանդութիւնքն
Line: 26    այլ եւ այլ աստիճանք ունին. Sentence: 129   կան որ խիստ ի լման
Line: 27    սուր լինին, եւ իւրեանց բուրհանն յերրորդ եւ ի չորրորդ
Line: 28    օրն լինին. Sentence: 130   եւ այլ կան որ բուրհանն յեւթն օրն
Line: 29    լինի. Sentence: 131   եւ այլ կայ որ յեւթնտասն օրն լինի. Sentence: 132   եւ այլ
Line: 30    կայ որ ի քսանեւմի օրն լինի։ Sentence: 133   Ապա հոտ քսան աւուրն
Line: 31    տկարանայ բնութիւնն, եւ չկարէ յամէն երեք օր ու
Line: 32    կէս բուրհան այրնել, այլ յամէն երեք օր ու կէս յիմաց
Line: 33    այրնէ. Sentence: 134   զի ի քսան օրէն ի վեր յամէն եւթն օր
Line: 34    լինի բուրհանն մինչեւ ի քառասուն օրն։ Sentence: 135   Այլ ամենայն
Line: 35    հիւանդութիւն՝ որ ընդ քառասուն օրն անցանի,
Line: 36    չանուանեն զայն սուր հիւանդութիւնք, այլ յերկարօրեայ
Line: 37    անուանեն. Sentence: 136   եւ ամենայն հիւանդութիւն՝ որ յերկարօրեայ
Line: 38    լինին, նոյնպէս եւ զիւր կատարելութեան սահմանն
Line: 39    յերկար աւուրս քարշէ։ Sentence: 137   Ապա այն ցեղ հիւանդութեանցն
Page: 142   Line: 1    արձակիլն եւ ողջանալն բուրհանով չլինի,
Line: 2    այլ եփելով լինի. Sentence: 138   զի հիւանդարար խլտն եփի, եւ
Line: 3    սակաւ սակաւ արձակի ի մարմնոյն։

Line: 4    Sentence: 139   Ապա թէ այն ցեղ հիւանդութիւնքն՝ որ յերկարօրեայ
Line: 5    լինին, չեփին եւ չարձակին, եւ հիւանդին
Line: 6    զօրութիւնն պակասի, այլ մահու նշան է, եւ զմահն
Line: 7    ցուցանէ։ Sentence: 140   Ապա զայն նշաննին՝ որ ցուցանեն զսուր
Line: 8    հիւանդութիւնքն եւ զերկարօրեայ, կարէ գիտենալ բժիշկն
Line: 9    ի հիւանդութեան ի ցեղէն, եւ ի հիւանդին շարժելոյն,
Line: 10    եւ ի մաճասին երակէն, եւ ի կարուրայէն, եւ
Line: 11    ի հիւանդին մարմնոյն եւ ի կերպէն. Sentence: 141   զայս զամենէս
Line: 12    կարէ ճանաչել բժիշկն եւ իմանալ զսուր հիւանդութիւն
Line: 13    եւ զերկարօրեայ։ Sentence: 142   Իսկ գիտենալն ի հիւանդութեանցն
Line: 14    ի ցեղէն այն է՝ որ գիտենայ զսուր եւ զայրեցող
Line: 15    ջերմերն, զերդ զյիստակ օր ընդ մէջ ջերմն,
Line: 16    որ է տռիտէոսն. Sentence: 143   եւ զայն ամենայն այրեցող ջերմերն, որ
Line: 17    ի մաղձին եւ յարեանն բորբոսելոյն լինի։ Sentence: 144   Նոյնպէս
Line: 18    եւ այտոցին՝ որ ցներքսէ մարմնոյն լինին, զերդ սարսամն,
Line: 19    եւ կողացաւութինն, եւ հեւքն, որ պատճառնին ի
Line: 20    թոքէն լինի, որ է ջղերոյն յիրար գալն, եւ թաշանիշն,
Line: 21    եւ սքթայն, եւ ամենայն աւուր ջերմն՝ որ ի պալղամէն
Line: 22    լինի, որ է ափիմեռինոսն, եւ այն ջերմն՝ որ իմիտռիտէոս
Line: 23    ասեն. Sentence: 145   զայս զամենայն, եւ զիւրեանց նմանիքն՝
Line: 24    սուր անուանեն. Sentence: 146   թէպէտ եւ կայ ի նոցանէ՝ որ ի պալղամէ
Line: 25    եւ ի սաւտայէ լինին։ Sentence: 147   Իսկ բժշկապետքն զայս
Line: 26    սուր անուանեն, վասն զի իւրեանց արձակիլն բուրհանով
Line: 27    լինին. Sentence: 148   եւ զայս զամենայն ցեղ հիւանդութիւն՝ որ
Line: 28    բուրհան չունին, յերկարօրեայ անուանեն։

Line: 29    Sentence: 149   Իսկ գիտենալն ի հիւանդին շարժելոյն այն է,
Line: 30    յորժամ տեսանեն զհիւանդն՝ որ շուտ շուտ շարժի,
Line: 31    եւ տաքութիւնն ուժով լինի, եւ ցաւն խիստ լինի, նա
Line: 32    այդ ամէնտ ցուցանեն՝ որ հիւանդութիւնն սուր լինի։

Line: 33    Sentence: 150   Ապա թէ այդ ամենայն ի հակառակն լինի, որ հիւանդին
Line: 34    շարժիլն յոյլ լինի եւ յուշ, եւ տաքութիւնն պակաս,
Line: 35    եւ ցաւելն կակուղ լինի եւ պակաս, եւ ամենայն նշաննիդ
Line: 36    ցուցանեն՝ որ հիւանդութիւնն յերկարօրեայ լինի։

Line: 37    Sentence: 151   Ապա այն նշաննին՝ զոր մաճասին երակն ցուցանէ,
Line: 38    այն է՝ որ մաճասին երակն մեծ լինի եւ շոյտ, եւ իւր
Line: 39    ոթալն յար լինի եւ ի կից. Sentence: 152   իսկ այս ամենայն նշաննիս
Page: 143   Line: 1    ցուցանեն՝ որ հիւանդութիւնն սուր լինի։ Sentence: 153   Ապա թէ մաճասին
Line: 2    երակն փոքր լինի, եւ իւր շարժիլն յուշ լինի
Line: 3    եւ յոյլ, ի յար եւ ի կից լինի, այս ամենայն նշաննիս
Line: 4    ցուցանեն՝ որ հիւանդութիւնն յերկարօրեայ լինի։

Line: 5    Sentence: 154   Իսկ այն նշաննին՝ որ հիւանդին մարմինն եւ կերպն
Line: 6    ցուցանէ՝ այն է, որ հիւանդն ընդ յառաջքն նիհարանայ,
Line: 7    եւ միսքն պակասին, եւ երեսացն գոյն փոխի
Line: 8    ի կարմիրն կամ ի դեղինն. Sentence: 155   այս ամենայն նշաննիս ցուցանեն՝
Line: 9    որ հիւանդութիւնն սուր լինի։ Sentence: 156   Ապա թէ հիւանդին
Line: 10    մարմինն ընդ յառաջքն չնիհարանայ, եւ իւր
Line: 11    միսքն չպակասին, եւ երեսաց գոյնն չփոխի, այս ամենայն
Line: 12    նշաննիս ցուցանեն՝ որ հիւանդութիւնն յերկարօրեայ
Line: 13    լինի։ Sentence: 157   Ապա թէ այն նշաննին՝ որ զսուրն ցուցանեն,
Line: 14    եւ այն՝ որ զերկարօրեան, միջավայր ուրդին, եւ ի
Line: 15    միջասահմանն լինին, նա ցուցանեն զհիւանդութիւնն՝ որ
Line: 16    ոչ սուր լինի եւ ոչ յերկարօրեայ, այլ միջավայր լինի
Line: 17    եւ զմիջասահմանն ունի ընդ սուրն եւ ընդ յերկարօրեան։

Line: 18    Sentence: 158   Ապա պարտ է բժշկին՝ որ զայս նշաննիս
Line: 19    զամէնս աղէկ իմանայ, որ չխալտի ի հիւանդին ի
Line: 20    ստածումն եւ ի բժշկելն, եւ զհիւանդն վնասէ, եւ ինքն
Line: 21    լինի պատճառ մահուան նորա, որպէս ասացին
Line: 22    իմաստասէրքն։

Line: 23    Sentence: 159   ՎԱՍՆ ԵԹԷ ՔԱՆԻ ԴԻՄՕՔ ՄԱՐԹԻ ԲԺԻՇԿՆ ԶՀԻՒԱՆԴՆ ՍՏԱԾԵԼ ԵՒ
Line: 24       ԲԺՇԿԵԼ։

Line: 25    Sentence: 160   Պարտ է բժշկին, որ հիւանդն ծառայէ, որ զդէմսն
Line: 26    ի տասն իրք այրնէ. Sentence: 161   առաջին դէմսն, որ յուզէ
Line: 27    զպատճառն ցաւոյն եւ զհիւանդութեանն. Sentence: 162   եւ երկրորդն՝
Line: 28    զպատահմունքն, որ զկնի հիւանդութեանցն լինի.

Line: 29    Sentence: 163   երրորդն՝ զխառնուածք մարմնոյն. Sentence: 164   չորրորդ՝ զկերպ մարմնոյն.

Line: 30    Sentence: 165   հինգերորդ՝ զաւուրքն զհիւանդին. Sentence: 166   վեցերորդն՝
Line: 31    օդոյն զորպիսութիւնն եւ զերկրին. Sentence: 167   եօթներորդ՝ զեղանակն
Line: 32    ի չորից եղանակաց տարւոյն. Sentence: 168   ութերորդ՝ զաշխարհն
Line: 33    իմանալ՝ ուստի հիւանդն է. Sentence: 169   իններորդ՝
Line: 34    զսովորութիւն հիւանդին. Sentence: 170   տասերորրդ՝ զուժն եւ զօրութիւն
Line: 35    հիւանդին։

Page: 144   Line: 1    Sentence: 171   ՆՈՒՍԽԱՅՔ
Line: 2       ԶԱՆԱԶԱՆ ՑԵՂ ՀԻՒԱՆԴՈՒԹԵԱՆՑ ԴԵՂԵՐՈՅՆ։

Line: 3    Sentence: 172   Հապ այարիճ՝ որ օգտէ գլխոյն եւ աչացն եւ ոսկերացն,
Line: 4    եւ հանէ զաւելուածքն եւ զգիճութեներն ի
Line: 5    գլխոյն եւ ի յամենայն մարմնոյն։ Sentence: 173   Առ հինգ ազգ հալիլէ,
Line: 6    սապռ, ըռեւանդ, կարմիր վարդ, ղարիկոն, թրպութ
Line: 7    կէս կէս դրամ. Sentence: 174   շահմ խանզալ սակամոնի, աֆթիմոն,
Line: 8    հնդի աղ , քիթրէ, մուխլազրախ, անիսոնի մի մի
Line: 9    տանկ. Sentence: 175   պալասանի փայտ, եւ պտուղ, ասարօն, սալիխայ,
Line: 10    մազտաքէ, դարիսենի, սումպուլ, զաֆրան,
Line: 11    օշինդր, հայ քար, ջհուտ քար, լազուարդ քար,
Line: 12    սուրինճան, պուզիտան, հապնիլ կէս կէս դանկ. Sentence: 176   լոսէ
Line: 13    զամէնտ մանտր, եւ զսակամոնին խոշոր, եւ շաղւէ
Line: 14    սաթառճի ջրով, հապ արա։

Line: 15    Sentence: 177   Գաղիանոսի հապն խիստ աղէկ՝ որ իբրեւ զառաջինս
Line: 16    գործէ։ Sentence: 178   Առ սապռ, սակամոնի, շահմի խանզալ,
Line: 17    հնտի աղ, աֆտիմոն, ղարիկոն, սեւ հալիլէ,
Line: 18    մազտաքէ, քիթրէ, մուխլազրախ, անիսոն ռուպ ռուպ,
Line: 19    լոսէ, եւ շաղւէ հնտիպէի ջրով։

Line: 20    Sentence: 179   Հապտ հապ, որ կոչի ոսկի, որ հանէ զսաֆրան ի
Line: 21    գլխոյն եւ ի մարմնոյն, եւ տանի զդեղնութիւնն։ Sentence: 180   Առ
Line: 22    սապռ մի դրամ. Sentence: 181   դեղին հալիլէ կէս դրամ. Sentence: 182   կարմիր
Line: 23    վարդ կէս դրամ. Sentence: 183   մազտաքէ, եւ քիթրէ, սակամոնի,
Page: 145   Line: 1    զաֆրան , մուխլազրախ երկու երկու տանկ. Sentence: 184   լոսէ, եւ
Line: 2    շաղւէ հնտիպէի ջրով։

Line: 3    Sentence: 185   Հապ գլխացաւի, երբ ի հովէ լինի, եւ աւուրք
Line: 4    ցաւէ. Sentence: 186   եւ աչաց եւ ականջաց։ Sentence: 187   Առ սապռ մի դրամ.

Line: 5    Sentence: 188   շահմ խանդալ ռուպ մի. Sentence: 189   սակամոնի, , մոքլազրախ,
Line: 6    ղարիղօն մի մի տանկ. Sentence: 190   լոսէ, եւ շաղւէ ըռազիանի ջրով,
Line: 7    հապ արա։

Line: 8    Sentence: 191   Այլ գլխացաւի, թէ ի հովէ լինի, թէ ի շողոյ։

Line: 9    Sentence: 192   Առ սապռ երկու դրամ. Sentence: 193   օշինդր մի դրամ. Sentence: 194   մազտաքէ,
Line: 10    եւ կարմիր վարդ կէս կէս դրամ. Sentence: 195   լոսէ, եւ շաղւէ
Line: 11    ըռազիանի ջրով։

Line: 12    Sentence: 196   Որոյ բնութիւնն հով է, եւ ցաւէ ոսկերքն եւ գլուխն,
Line: 13    ղուրս օգտակար է եւ գոված։ Sentence: 197   Առ սպիտակ թրպութ
Line: 14    լոսած մի դրամ. Sentence: 198   սուրինճան, եւ պուզիտան, մանիշակ,
Line: 15    դեղին հալիլէ, ղարիղօն, աֆթիմոն կէս կէս
Line: 16    դրամ. Sentence: 199   փենատակ, զանճապիլ, անիսոն, խրընդատ,
Line: 17    սակամոնի, հապնիլ, խորասանի մի մի տանկ. Sentence: 200   լոսէ,
Line: 18    եւ շաղւէ քարաւուզի ջրով, հապ արա կամ ղուրս։

Line: 19    Sentence: 201   Սուրինճանին հապն՝ որ օգտէ ոսկրցաւի խիստ
Line: 20    աղէկ։ Sentence: 202   Առ սուրինճան, պուզիտան, խրընդատ, մուղլազրախ,
Line: 21    փենատակ, սեւ հալիլէ, սապռ, թրպութ
Line: 22    կէս կէս դրամ. Sentence: 203   սակամոնի տանկ մի, եւ արա որպէս
Line: 23    զայդ։

Line: 24    Sentence: 204   Հապ՝ որ հալէ զմեծ եւ զպինդ փայծաղն։ Sentence: 205   Առ
Line: 25    սապռ եւ քապրենոյ տակի կեղեւ չորցուցած կէս կէս
Line: 26    դրամ. Sentence: 206   սեւ պղպեղ, ասարօն, զըռեւանդ յերկայն, որ
Line: 27    է սղընկան տակն, երիաս՝ որ է մրտին տակն, սումպուլ
Line: 28    տանկ տանկ. Sentence: 207   ու մուխլ տանկ մին. Sentence: 208   եւ տուր պզրկատունի
Line: 29    սրքնճպինով։

Line: 30    Sentence: 209   Լոքին ղուրսն, որ օգտէ լերդին, եւ կալուածոցն,
Line: 31    եւ փայծաղն, եւ յայտոցէն՝ որ լինի ի ստամոքբերանն,
Line: 32    եւ ի լերդն ի հին տաքութեանն, ի յարծուեցն՝ որ կոչի
Line: 33    մսի արծուիք, եւ յորդէջրհեղն։ Sentence: 210   Առ լոք ընտրած,
Page: 146   Line: 1    եւ տորուն, եւ անիսոն, քարաւուզի հունդ, օշինդր,
Line: 2    լեղի նուշ կեղեւած, լեղի խուստ, չոր ռասան, դարիսենի,
Line: 3    ըռեւանդ յերկայն, ղաւէթի քամուքս, եւ
Line: 4    կարմիր տակերն, աղա եւ մաղէ. Sentence: 211   եւ շաղւէ տաք ջրով,
Line: 5    եւ արա ճճվնի մթխալ մթխալ. Sentence: 212   առնելոյն չափն
Line: 6    ճճու մի, տաք ջրով։

Line: 7    Sentence: 213   Ղաֆէթի ղուրսն, որ օգտէ ի հին տաքութենէն,
Line: 8    եւ ի յարականէն, ի լերդին ցաւոյն, եւ ի կալուածոցն։

Line: 9    Sentence: 214   Առ ղաֆէթի քամուքս վեց դրամ. Sentence: 215   կարմիր
Line: 10    վարդ, սումպուլ երկու երկու. Sentence: 216   ըսթար, թառանկոյն
Line: 11    վեց դրամ. Sentence: 217   տապաշիր երեք դրամ. Sentence: 218   զթառանկոյն
Line: 12    հալէ տաք ջրով, եւ զայլ դեղերտ աղա եւ մաղէ,
Line: 13    եւ ի ներս արկ եւ շաղւէ, եւ հապեր արա, եւ ի շուքն
Line: 14    չորացո, եւ ած ի քո պէտք։

Line: 15    Sentence: 219   Կթխայ՝ որ տան ուժով մարդկանց, զի մեծ է եւ
Line: 16    ուժով։ Sentence: 220   Առ թառանկոյն տասն դրամ. Sentence: 221   խիարշամպէի
Line: 17    մէջ, թմրհնդի հանած ի կտէն տասն տասն
Line: 18    դրամ. Sentence: 222   սիրակ նուշ հինդ դրամ. Sentence: 223   զայսոնք դիր ի
Line: 19    պտկի մի, եւ ած ի վերայ ջուր՝ որ ծածկի, եւ դիր որ
Line: 20    թրջի. Sentence: 224   եւ առ յունապ քսան հատ. Sentence: 225   սալորի չիր քսան
Line: 21    հատ. Sentence: 226   սպոտան երեսուն հատ. Sentence: 227   սպիտակ չամիչ քսան
Line: 22    դրամ. Sentence: 228   պասպայիճ քերած եւ ձարձատ այրած երեք
Line: 23    դրամ. Sentence: 229   աֆթիմոն երկու դրամ. Sentence: 230   հնդի աղ կէս
Line: 24    դրամ. Sentence: 231   մանիշակ, եւ նոնոֆար, վարդ , ըռազիանէ,
Line: 25    անիսոն , հացհամեմի հունդ երկու երկու դրամ. Sentence: 232   զամէնս
Line: 26    դիր ի լրտիկ մի, եւ ած ի վերայ Հալպայ լիտր
Line: 27    մի ջուր, եւ եփէ ինչուր իրեքէն մէկն մնայ, եւ առ ի
Line: 28    յետ՝ որ յեփչի. Sentence: 233   աճռէ եւ քամէ ի սուրբ քթեթ, այս
Line: 29    ջրովս աղէկ աճռէ զթրջած դեղերտ, քամէ ընդ ձարէմաղ
Line: 30    ի վայր. Sentence: 234   ապա ձգէ ի ներք աղցած թրպութ,
Line: 31    եւ խարիկոն կէս կէս դրամ. Sentence: 235   սակամոնի, մազտաքէ,
Line: 32    ըռեւանդ, սէնի, մուխլազրախ տանկ տանկ, եւ ձգէ ի
Line: 33    ներք շաքար՝ որ քաղցրանայ, եւ լից ի վերայ երկու
Line: 34    դգալ նշի ձէթ, եւ առ յանուն Յիսուսի Քրիստոսի։

Line: 35    Sentence: 236   Կթխայ փոքր, որ տան վատուժ մարդոյ։ Sentence: 237   Առ
Line: 36    թառանկոյն, խիարշամպէի մէջ տասն տասն դրամ. Sentence: 238   եւ
Page: 147   Line: 1    դիր ի թրջոց. Sentence: 239   առ պասպայիճ ձարձատ այրած տասն
Line: 2    դրամ. Sentence: 240   սենեմաքի հինգ դրամ. Sentence: 241   ձարխոտ, եւ թորթ
Line: 3    հինգ հինգ դրամ. Sentence: 242   սպիտակ չամիչ կաթփած տասն
Line: 4    դրամ. Sentence: 243   մանիշակ, նոնոֆար, կարմիր վարդ, ըռազիանէ,
Line: 5    հացհամեմի հունդ երկու երկու դրամ. Sentence: 244   յունապ
Line: 6    հնգետասան հատ. Sentence: 245   սպոտան քսան հատ. Sentence: 246   սալորչիր
Line: 7    քսան հատ. Sentence: 247   դիր զայսոնք ի կճիճ մի, եւ ած ի
Line: 8    վերայ երեք կարգ եւ կթխայ ջուր, եփէ ինչոր մէկն
Line: 9    մնայ, եւ առ ի վար՝ որ յեփչի. Sentence: 248   աճռէ եւ քամէ ընդ
Line: 10    սուրբ քթեթ ի վայր, եւ այդ ջրովդ աճռէ զթրջոցն
Line: 11    աղէկ, քամէ ընդ ձարէմաղի, լից ի վերայ երկու
Line: 12    նուկի նշի ձէթ, տուր յանուն Քրիստոսի։

Line: 13    Sentence: 249   Այլ ամենայն՝ որ դեղ կամենայ առնուլ, պարտ է յայնժամ
Line: 14    առնուլ՝ որ չլինի աւելի շող կամ հով, յաշուն
Line: 15    եւ ի գարուն. Sentence: 250   յառաջ պատրաստ կենայ. Sentence: 251   երեք օր խմէ
Line: 16    մուխլ զայս։ Sentence: 252   Առ յունապ, սալորչիր տասն տասն
Line: 17    հատ. Sentence: 253   սպիտակ չամիչ տասն դրամ. Sentence: 254   քերած պասպայիճ
Line: 18    եւ ձարձատ արած երկու դրամ. Sentence: 255   ըռազինէ, հացհամեմնի
Line: 19    հունդ երկու երկու դրամ. Sentence: 256   տուղտ, թորթ,
Line: 20    ձարխոտ, մանիշակ, նոնոֆար, կարմիր վարդ մի մի
Line: 21    դրամ. Sentence: 257   եփէ ու քամէ ի վերայ կոշկոռ մի շաքարի.

Line: 22    Sentence: 258   եւ ած ի վերայ դգալ մի նշի ձէթ, եւ խմէ։ Sentence: 259   Եւ
Line: 23    զմարմինդ ջեր պահէ այդ երեք օրտ. Sentence: 260   եւ ի յամէն
Line: 24    ահոկ կերակրոց պատրաստ կալ, ի թթուէ, ի կծւէ
Line: 25    եւ յաղի իրաց. Sentence: 261   հաւ եփած կամ խորված, շշկի միս,
Line: 26    կամ գառան, կամ ուլոյ, զօմին եւ բանջար, եւ անարատ
Line: 27    գինի. Sentence: 262   բայց պարկեշտ ուտել եւ խմել, եւ ոչ աւելի։

Line: 28    Sentence: 263   Որ զդեղն առնուլ կամենայ՝ որովայնսն սպրկիկ
Line: 29    պիտի, որ հովութիւն չլինի. Sentence: 264   յորովայնն, ոչ խոցտուկ,
Line: 30    ոչ մաղձշարժ, զի մահուչափ վնասէ՝ թէ յառաջ
Line: 31    յորովայնն արատ կենայ. Sentence: 265   եւ դեղին հետ ի հովէ պատրաստ
Line: 32    կենայ. Sentence: 266   եւ թէ ժամն ջերմն լինի, զմարմինն աւելի
Line: 33    չպիտի խողհրել. Sentence: 267   եւ երեք օր զայդ պատրաստ
Line: 34    կերակուրդ կեր հետ դեղին, զատ ի բանջրէն՝ եւ ջեր
Line: 35    կենալ։

Line: 36    Sentence: 268   Եւ թէ դեղն փակուց այրնէ, նշանն այն է՝ որ
Line: 37    փորն չկապի, եւ դեղին համն ի ստամոքացն գայ.

Line: 38    Sentence: 269   պարտ է մինչեւ սրբի դեղն ի ստամոքացն՝ ի կից կից
Page: 148   Line: 1    տաք ջուր խմել եւ շրջել՝ որ փակոյցն ի վեր գայ, եւ
Line: 2    հետ շող ճուլապ խմէ, եւ պահ մի կենայ՝ որ փակոյցն
Line: 3    ի վայր ելնէ։ Sentence: 270   Եւ թէ խոստուկ ունենայ, առ հինգ
Line: 4    դրամ մանիշակ, եռցո, եւ քամէ ի վերայ տասն դրամ
Line: 5    շաքարի. Sentence: 271   եւ թէ լուծութիւն ունենայ հետ խոցտուկին,
Line: 6    դգալ մի պզրղատուն եւ ըռահնի հունդ բովհրէ, եւ
Line: 7    հետ մանիշակ ճուլապին տուր որ խմէ։ Sentence: 272   Եւ թէ կապի
Line: 8    կարիք չկայ, մանիշակ ճուլապդ մէն տուր, որ խմէ.

Line: 9    Sentence: 273   եւ զոտքն եփած մախըրջուրն դնել՝ կապէ։ Sentence: 274   Հաւկթի
Line: 10    դեղնուցն, եւ ի ներք սակաւ մի կիր, որ զերդ փաղաղ
Line: 11    լինի, ի վերայ փոքր փորոյն կապէ. Sentence: 275   եւ թէ հով
Line: 12    դիպի, կամ խոցտուկ շարժի, կամ կրկնակի լուծումն
Line: 13    լինի, զայդ կապերտ արա։ Sentence: 276   Այլ յառաջ ջրէ պատրաստ
Line: 14    կենայ պարտ է՝ որ չսնկի յայտ, զի մահօրն ի
Line: 15    մօտ է։

Line: 16    Sentence: 277   Շարապ եւ մաղձդեղ, որ քաղէ զսաֆրան եւ զդեղնութիւնն։

Line: 17    Sentence: 278   Առ երեք դրամ դարիսենի, ջնջխէ եւ ձգէ
Line: 18    ի նուկրայն. Sentence: 279   եւ երեք դրամ. Sentence: 280   անիսոն. Sentence: 281   սումպուլ,
Line: 19    մազտաքէ երեք երեք դրամ . Sentence: 282   մուխլազրախ երեք
Line: 20    դրամ. Sentence: 283   աղա ի հաւանն ընդ իրար, եւ ձգէ ի նուկրայն,
Line: 21    լից ի վերայ երկու հարիւր դրամ ջուր, եւ եփէ
Line: 22    որ երեքէն մէկն մնայ. Sentence: 284   առ ի յետ եւ դիր ի զատ,
Line: 23    եւ քամէ, եւ խառնէ յայդ ջուրտ հարիւր չորս դրամ
Line: 24    սերկեւիլի ջուր. Sentence: 285   եւ ձգէ ի ներք երկու հարիւր դրամ
Line: 25    շաքար, եւ եփէ՝ զերդ որ այլ շարապի ռասմ է, ինչ
Line: 26    մնայ ամէնտ երկու հարիւր դրամ. Sentence: 286   եւ ապա ձգէ ի
Line: 27    ներք քսան դրամ վարդէջուր, եւ առ ի զատ՝ որ
Line: 28    հովնայ. Sentence: 287   եւ ձգէ ի ներք տասն դրամ սակամոնի. Sentence: 288   առնելոյն
Line: 29    տասն դրամ։

Line: 30    Sentence: 289   Նշանք լուծման մաճունի այս է, որ օգտէ կոլնջի,
Line: 31    եւ ամենայն ցեղ մաղձոյ։ Sentence: 290   Առ սերկեւիլ կամ խնծոր,
Line: 32    կտրէ եւ եփէ գինւով. Sentence: 291   ծեծէ՝ որ ընդ մաղն ի վայր
Line: 33    ելնէ, դրամակշեռ երեք հարիւր. Sentence: 292   առ մեղր եւ եփէ,
Line: 34    եւ զուֆրն առ վեցհարիւր դրամակշիռ. Sentence: 293   առ թրպութ,
Line: 35    հալիլէ քապուլի եւ դեղին. Sentence: 294   եւ պալիլաճ ի
Page: 149   Line: 1    կտէն հանած, սեւ հալիլայ, շիրամլաճ, մանիշակ,
Line: 2    յամէն մէկէ քսան դրամ. Sentence: 295   աֆթիմոն տասն դրամ.

Line: 3    Sentence: 296   անիսոն, մազտաքէ, զանճապիլ, քիթրէ հինգ հինգ
Line: 4    դրամ։

Line: 5    Sentence: 297   Այս ուրիշ է։ Sentence: 298   Առ սումպուլ, խարանֆուլ մի մի
Line: 6    դրամ. Sentence: 299   դարաֆուր, որ է դարապղպեղ, երեք դրամ
Line: 7    ըռուպ. Sentence: 300   ալսուս հինգ դրամ. Sentence: 301   պասպայիճ քսան դրամ.

Line: 8    Sentence: 302   սուրինճան տասն դրամ. Sentence: 303   պուզիտան տասն դրամ. Sentence: 304   ղարիղօն
Line: 9    քսան դրամ. Sentence: 305   փեննայ հինգ դրամ. Sentence: 306   զաֆրան մի
Line: 10    դրամ. Sentence: 307   պղպեղ երեք դրամ. Sentence: 308   դարիսեն հինգ դրամ.

Line: 11    Sentence: 309   աղա եւ մաղէ. Sentence: 310   եւ եփէ զմեղրն եւ զխնծորն ընդ իրար,
Line: 12    մինչեւ ի թանձրութիւն դառնայ, եւ առ դիր ի հովն.

Line: 13    Sentence: 311   եւ նշի ձիթով մշխէ զայս լոսած դեղերս, եւ ի ներս
Line: 14    լից, եւ խառնէ ինչոր հովնայ, որ չկուտկտի դեղերս.

Line: 15    Sentence: 312   եւ տուր ամէն կարեց վեց դրամէն մինչեւ ի տասն՝ ըստ
Line: 16    ուժոյն. Sentence: 313   ապա այլ աւելի մի տար։

Line: 17    Sentence: 314   Վասն մաճունի՝ որ լուծումն առնէ, եւ հանէ
Line: 18    զքամին յաղեցն, եւ սրբէ զստամոքսն ի պալղամէ, եւ
Line: 19    օգտէ կոլընջի, եւ հալածէ զթուխմայն, եւ զբորբոսն՝
Line: 20    որ լինի ի ստամոքացն ի բերանն, եւ ի պալղամէ սրբէ։

Line: 21    Sentence: 315   Առ ամրաւ ընտրած վաթսուն դրամ. Sentence: 316   դիր ի աման,
Line: 22    եւ լից ի վերայ բարկ քացախ գինւոյ վաթսուն
Line: 23    դրամ. Sentence: 317   եւ դիր օր մի եւ գիշեր մի ի թրջոց. Sentence: 318   եւ ձեռօքդ
Line: 24    աճռէ, եւ ընդ խոշոր մաղ ի վայր անցո. Sentence: 319   եւ քանի
Line: 25    զիր չաքդ՝ սպիտակ մեղր առ ի յինքն խառնէ, եւ զանճապիլ,
Line: 26    դարիսէն, պղպեղ երեք երեք դրամ. Sentence: 320   սատափի
Line: 27    տերեւ չորս դրամ. Sentence: 321   նուշ կեղեւած չորս դրամ.

Line: 28    Sentence: 322   սակամոնի երկու դրամ եւ կէս, սպիտակ թրպութ՝
Line: 29    քերած զդրուցի կեղեւն, երկու դրամ. Sentence: 323   զայս դեղերս
Line: 30    ծեծէ եւ զնուշն՝ ուրիշ ուրիշ, եւ յայտ մեղրտ եւ
Line: 31    ամրաւդ խառնէ, եւ շաղւէ՝ որ միաւորի, եւ յաման
Line: 32    դիր. Sentence: 324   երբ ի պէտս անկանի ոք յայս ցաւերս, առցէ
Line: 33    ի սմանէ ըստ ուժոյն, թէ պիտի լուծման՝ առնու
Line: 34    ուժով, հինգ դրամ, եւ ոմանք չորս. Sentence: 325   եւ թէ կոլինջն
Line: 35    ուժով լինի, դու եօթն դրամ առ. Sentence: 326   օգտէ
Line: 36    Աստուծով։

Page: 150   Line: 1    Sentence: 327   Սփուփ վասն արեան եւ խիստ լուծման։ Sentence: 328   Առ քահրիպար,
Line: 2    եւ յատպէ, ճուլինար, եւ աղբրաց արիւն,
Line: 3    գղթոր, քաղցր նռան քիթ, սեւ չամչի կուտ կամ խաղողի,
Line: 4    աղընծէ զինքս, եւ լեսէ խիստ մանտր. Sentence: 329   եւ եթէ
Line: 5    ոք յայս ցաւերս անկանի, դու տուր զինքս թերխորով
Line: 6    հաւկիթով, կամ խնծորի շարապով, կամ հապալասի.

Line: 7    Sentence: 330   եւ թէ հետ կերակրոյ կարես տալ զինչ եւ
Line: 8    իցէ կերակուրն, երկու կամ երեք տարպայ. Sentence: 331   թէ չօգտէ,
Line: 9    դու այլ մի մնար հիւանդին։


This text is part of the TITUS edition of Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.