TITUS
Author: Notker
Notker der Deutsche
Werke
Book: Boeth.Cat.
Boethius
Aristotelis Categoriae
Electronic edition
prepared under the direction of Rosemarie Lühr;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 22.10.1997 / 28.2.1998 / 21.6.1998 / 29.8.1999 / 2.3.2003 / 2.11.2013;
text alignment with the original manuscript
Codex Sang. 818 (B) 
(
Stiftsbibliothek St. Gallen / Codices Electronici Sangallenses), p. 3-143,
by Roland Mittmann, 12.3.2018
Manuscripts:
Cod. Sang. 818 (B), 3-143 ;
Cod. Sang. 825 (A), 275-338
Manuscript: Sang._818
p. 3
Page: 3
Line: 1
QUID SINT ĘQUIUOCA .
Line: 2 AEQUIUOCA DICUNTUR . QUORUM NO\men
Line: 3 solum commune est . Tîe sínt kenámmen .
Line: 4 déro námo échert keméine . únde gelîh íst . Ratio
Line: 5 uero substantię diuersa . secundum nomen . Unde áber ún\gelîh
Line: 6 zála íst . uuáz sîe sîn . démo námen uólgên\do .
Line: 7 án démo sîe genámmen sínt . Úber stépfist
Line: 8 tû den námen . sô mág sîn gelîh ratio . íro substan\tię .
Line: 9 Ut animal homo . et quod pingitur . Hoc est . Ut
Line: 10 ęquiuoci sunt . homo uerus . et homo pictus . In_la\tina
Line: 11 lingua . sínt kenámmen . homo animal . i .
Line: 12 ter lébendo ménnisco . et quod pingitur . i . sîn gelîh\nisse .
Line: 13 Ratio uero substantię diuersa secundum nomen .
Line: 14 Mán ságet áber úngelîcho uuáz sîe sîn . demo ná\men
Line: 15 uólgendo . dér sîe genámmen máchôt . Si
Line: 16 enim quis assignet . quod est utrumque eorum . propriam ratio\nem
Line: 17 assignabit utrisque . Ságet îo man . dáz îo uué\derez
Line: 18 íst . tér gíbet îo uuédermo súnderiga zála .
Line: 19 Hoc modo . Homo animal . est substantia sensibilis .
Line: 20 Ter lébendo homo . íst éin sínnîg tíng . Qui pin\gitur .
Line: 21 imago insensibilis est . et inanis . Ter ge\mâ/leto .
Line: 22 íst éin sínnelôs pílde . únde lîbelôs .
Line: 23 Sic in euangelio sunt ęquiuoci uterque iohannes .
Page: 4 Line: 1 sed diuersam suę substantię rationem habent secundum
Line: 2 nomen . Iohannes únde áber iohannes sínt kenám\men
Line: 3 . i . hábent kelîchen námen . únde áber únge\lîcha .
Line: 4 únde úngemeina diffinitionem . Diffini\tio
Line: 5 íst . tíu dir ságet . uuáz sîe sîn . Eadem est et ra\tio
Line: 6 substantię . in hunc modum . Alter est iohan\nes
Line: 7 baptista . filius zacharię . et alter est iohannes
Line: 8 euangelista . filius zebedei . Quod si dixeris . ha\bent
Line: 9 et communem diffinitionem . quia uterque iohan\nes
Line: 10 est animal rationale mortale . Uel substan\tia
Line: 11 animata sensibilis . non est hęc diffinitio iohan\nis .
Line: 12 sed hominis uel animalis . et hoc nomen homo .
Line: 13 aut animal . non facit eos ęquiuocos sed uniuocos .
Line: 14 Uuíle dû ín gében gelîcha diffinitionem . dáz nemáht
Line: 15 tû nîeht ketûon uólgendo démo námen iohan\nes .
Line: 16 tér sîe genámmen máchôt . Sîe mág man
Line: 17 bêde héizin homo únde animal . únde dánnân
Line: 18 hábent sîe geméina diffinitionem . sîe nesínt
Line: 19 áber dánnân nîeht ęquiuoci . /sed uniuoci . táz
Line: 20 chît sîe nesínt tánnân gelîhnámîg . súnder éin\námîg .
Line: 21 únde geméinnámîg . Mít témo uuéh\sele
Line: 22 dero diffinitionis . uuérdent ûzer ęquiuo\cis
Line: 23 uniuoca . De quibus mox subditur .
Page: 5 Line: 1 VNIUOCA UERO QUID SINT UNIUOCA .
Line: 2 dicuntur . quorum et nomen commune est . et secundum nomen eadem
Line: 3 substantię ratio . Tíu héizent áber éinnámîg .
Line: 4 únde geméinnamîg . téro námo geméine îst .
Line: 5 únde nâh temo námen . gelîh zála íst uuáz siu
Line: 6 sîn . i . tíu álso sínt . sô man siu héizet . Ut animal
Line: 7 homo . atque animal bos . Hoc est ut uniuoca sunt ho\mo
Line: 8 et bos . Communi enim nomine utrique . i . homo
Line: 9 et bos animalia nuncupantur . et est eadem ratio
Line: 10 substantię . Quę est illa ratio? utrumque esse animal .
Line: 11 sicut et nuncupantur . Sîe héizent keméinlicho
Line: 12 animalia . únde sámo geméine zála íst . táz
Line: 13 sîe dáz sîn . subaudis . táz sîe héizint . Si quis
Line: 14 assignet rationem utriusque quid utrique sint .
Line: 15 assignabit eandem rationem . Úbe îo man zá\la
Line: 16 gíbit pêdero . uuáz îo uuéderiz sî . tér gí\bit
Line: 17 íro gelîcha zála . Uuáz íst tiu zála? Quo
Line: 18 sint animalia . Ér chídit . táz sîe sîn animalia .
Line: 19 álso sîe héizent . Homo únde bos héizent
Line: 20 animalia . únde sínt animalia . / Uuáz íst áber
Line: 21 sélbiz animal? Substantia animata sensi\bilis .
Line: 22 Táz íst óuh homo . dáz íst óuh bos . Ál
Line: 23 dáz animal íst . táz sínt sîniu species . homo
Page: 6 Line: 1 et bos . Uuíle dû chéden animal homo et animal
Line: 2 bos . hábent úngelîcha diffinitionem in hunc
Line: 3 modum . Homo est animal rationale . bos est animal
Line: 4 inrationale . tíu diffinitio neíst animalis nîeht .
Line: 5 táz íro geméine námo íst . únde íro geméine
Line: 6 genus íst . sî íst sélbero specierum hominis et bouis .
Line: 7 Mít témo uuéhsele . uuérdent ûzer uniuocis
Line: 8 ęquiuoca . ITEM QUID INTERSIT .
Line: 9 In_propriis uuérdent ęquiuoca . uuîlôn únge\uuândo
Line: 10 . i . fortuitu et casu . ut duo aiaces . duo
Line: 11 alexandri . duo pirri . uuîlôn uóne gelúbe\do
Line: 12 . i . placito . propter cognationem . ut duo ma\rii
Line: 13 pater et filius . uel propter similitudinem ut ho\mo
Line: 14 pictus et uerus . Tíu múgen sîn béidíu propria
Line: 15 ióh appellatiua . Hic homo uerus et hic homo
Line: 16 pictus sínt propria . Homo uerus et homo pictus .
Line: 17 specialiter et communiter . sínt appellatiua . Tóh
Line: 18 aristotelis châde uóne ęquiuocis . quorum/ no\men
Line: 19 commune est . síu sínt tóh tícchôr propria
Line: 20 dánne appellatiua et communia . Áber uniuo\ca
Line: 21 uuérdent îo in_appellatiuis . Uuîlôn na\tura
Line: 22 ut homo homini uniuocus est . bestia bestię .
Line: 23 Uuîlôn gente uel patria . ut grecus greco . roma\nus
Page: 7 Line: 1 romano . Uuîlôn professione . ut christianus christi\ano .
Line: 2 laicus laico . clericus clerico . Uuîlôn digni\tate .
Line: 3 ut rex regi . consul consuli . Uuîlôn fortuna .
Line: 4 ut seruus seruo . ingenuus ingenuo . Álso máni\giu
Line: 5 appellatiua uuésen múgen . sámo mánigiu
Line: 6 uniuoca múgen uuésen . Sô íst îo díngolîh témo
Line: 7 uniuocum . sáment témo iz hábit . éinen námen
Line: 8 geméinen . únde éina diffinitionem geméina .
Line: 9 Únde áber démo ęquiuocum . témo iz hábet
Line: 10 gelîchen námen . únde uóne dîu úngemei\nen .
Line: 11 uuánda iz éin námo neíst . nóh éin dif\finitio .
Line: 12 Dóh aristoteles châde . quorum nomen com\mune
Line: 13 est . quasi de appellatiuis . DE DENOMI\NATIUIS .
Line: 14 Denominatiua uero dicuntur . quęcumque
Line: 15 habent appellationem ab aliquo secundum nomen .
Line: 16 solo differente casu . Díu héizent denomi\natiua .
Line: 17 tíu nâh ándermo/námen genámôt
Line: 18 sínt . échert ke-uuéhselôte-mo ûzlâze . Nomen
Line: 19 a nomine deriuatum . héizet mít réhte deno\minatiuum .
Line: 20 i . námo uóne námen . Ut a gram\matica
Line: 21 grammaticus . A fortitudine fortis .
Line: 23 Fóne dísên drín diffinitionibus íst ze_uuízen\ne .
Page: 8 Line: 1 dáz decem prędicamenta uóne dîen aristotiles
Line: 2 ságen uuíle . gelîchen námen hábent . únde
Line: 3 áber ún gelîcha diffinitionem . Prędicamenta
Line: 4 únde genera . héizent siu gelîcho . síu sínt áber
Line: 5 éin ánderên úngelîh . Pe_dîu sínt siu ęquiuoce
Line: 6 sô genámôt . náls uniuoce . Tîe sélben námen
Line: 7 gébent siu íro speciebus . i . subalternis generibus .
Line: 8 mít tîen siu geméina diffinitionem hábent . pe
Line: 9 díu sínt siu áber dîen uniuoca . náls ęquiuoca .
Line: 10 Denominatiua uuérdent áber . dánne sub\stantia .
Line: 11 án síh nímit accidens . álde éin án\dera
Line: 12 substantiam . Nímet homo án síh qualita\tem .
Line: 13 sô íst er qualis . nímet er án síh quantitatem .
Line: 14 sô íst er quantus . Léget er án síh indumentum .
Line: 15 sô íst er habens . Fóne dîen állên uuírdit / er
Line: 16 denominatus . únde dîe námen ér dánnân
Line: 17 guuínnet . tîe héizent denominatiua . Álso
Line: 18 iustus fóne iustitia . latus fóne latitudi\ne .
Line: 19 uestitus fóne ueste . QUĘSTIO .
Line: 20 Nóh tánne sínt mánig námigiu . i . pluri\uoca .
Line: 21 ut ensis mucro gladius . marcus
Line: 22 tullius cicero . únde mísse námigiu . i . di\uersiuoca .
Line: 23 ut ignis lapis color . Zíu uer\suîgeta
Page: 9 Line: 1 er déro? Téro nebedórfta er . ze_dísemo bûoche .
Line: 3 Eorum quę dicuntur . alia quidem dicuntur secundum
Line: 4 complexionem . alia uero sine complexione . Téro uuór\to
Line: 5 díu man spríchet . téro uuérdent súme\lîchiu
Line: 6 gespróchen zesámine gelégitiu . súme\lîchiu
Line: 7 súnderigo . Et ea quę dicuntur secundum com\plexionem
Line: 8 sunt . Tíu man spríchet zesámine ge\légitíu .
Line: 9 díu sínt sús ketân . Ut homo currit
Line: 10 homo uincit . Ea quę sine complexione sunt .
Line: 11 Tíu man súnderîgo spríchet . tíu sínt sús ke\tân .
Line: 12 Ut homo bos currit uincit . Uuáz tiu
Line: 13 súnderigen bezéichenên . dáz uuíle er án_dí\semo
Line: 14 bûoche ságen . Uuáz tíu zesámine ge\légetin
Line: 15 bezéichenên . dáz ságet er/hára nâh
Line: 16 in_periermeniis . DE UNIUERSALI SUBSTANTIA .
Line: 17 Eorum quę sunt . alia de subiecto quodam dicuntur .
Line: 18 in subiecto uero nullo sunt . Súmelichiu dero
Line: 19 uuésentôn díngo . uuérdent kespróchen fó\ne
Line: 20 demo únderen . tíu dóh nesínt án demo
Line: 21 únderen . nóh ín demo únderen . Ut homo de
Line: 22 subiecto quidem aliquo homine dicitur .
Line: 23 in subiecto uero nullo est . Álso ménnisko gespró\chen
p. 10
Page: 10 Line: 1 uuírdit fóne demo únderen . ételichemo
Line: 2 ménnisken . án démo ér dóh neíst . Uniuersales
Line: 3 substantię . dîe in_grammatica sínt appellati\uę
Line: 4 speciei . dîe uuérdent kespróchen fóne sin\gularibus
Line: 5 substantiis . tîe áber proprię speciei
Line: 6 sínt . Uuér uuíssî uuáz homo uuâre . âne uóne
Line: 7 cicerone catone uarrone . tîe únder démo ná\men
Line: 8 sínt? Fóne dîen uuírdit homo gespróchen .
Line: 9 Áber án ín . nemág ér sîn . Uuîo mág homo sîn
Line: 10 an_cicerone? Ér íst sélbêr homo . Fóne díu íst pro\prium
Line: 11 uniuersalis substantię de subiecto dici .
Line: 12 in subiecto nullo esse . DE PARTICULARI AC\CIDENTE .
Line: 13 Alia autem in subiecto quidem sunt . de subiecto
Line: 14 uero nullo dicuntur . / Tára gágene sínt ánderiu . díu
Line: 15 ána álde ín_demo únderen sínt . s . uuánda
Line: 16 siu accidentia sínt . únde uóne únderô\rên
Line: 17 gespróchen nesínt . s . uuánda siu sínt
Line: 18 sélben diu únderôsten . In subiecto autem esse di\co .
Line: 19 quod cum in aliquo sit . non sicut quędam pars .
Line: 20 inpossibile est esse sine eo in quo est . Facilior
Line: 21 constructio est . Dico autem esse in subiecto quod in ali\quo
Line: 22 sit . cum tamen non sit sicut quędam pars . nec
Line: 23 possit esse sine eo in quo est . Íh chído sô uué\sen
p. 11
Page: 11 Line: 1 án demo únderen . táz iz târ ána íst . únde
Line: 2 dóh sîn pars neíst . unde iz îo nîenêr uuésen
Line: 3 nemág . nóh sîn nîeht neíst . âne daz úndera .
Line: 4 Ut quędam grammatica in subiecto quidem est in ani\ma .
Line: 5 de subiecto uero nullo dicitur . Álso éines mánnis
Line: 6 grammatica íst in_sînero sêlo . únde dóh fóne
Line: 7 íro gespróchen neuuírdit . Sláh ten ást ába
Line: 8 demo bóume . dés pars er íst . nóh tánne
Line: 9 mág er sîn . ním animę aristarchi íro gram\maticam .
Line: 10 sô neíst sî nîener . uuánda sî âna
Line: 11 sîa uuésen nemág . Ánderiu mág sîn . tísiu
Line: 12 íst zeirgángen . Et quoddam album in subiecto
Line: 13 quidem est in corpore . Omnis enim color in corpo\re
Line: 14 est . Unde éin uuîz fárauua íst án ételîche\mo
Line: 15 dínge . sô alle uárauua sínt . Fóne díu
Line: 16 íst kelâzen éinlúzzên accidentibus . án éin\lúzzên
Line: 17 substantiis uuésen . náls áber dóh
Line: 18 fóne dîen gespróchen uuérden . / DE UNIUER\SALI
Line: 19 Alia uero et de subiecto / ACCIDENTE .
Line: 20 dicuntur . et in subiecto sunt . Ánderiu sínt kespró\chen
Line: 21 fóne demo únderin . s . uuánda siu uniuer\salia
Line: 22 sínt . unde sínt óuh ána . álde ín_demo
Line: 23 únderen . s . uuánda siu accidentia sínt . Ut
p. 12
Page: 12 Line: 1 scientia in subiecto quidem est in anima . de subiecto uero
Line: 2 dicitur . ut de grammatica . Álso scientia in_anima íst íro
Line: 3 stûole . únde áber gespróchen uuírdit . fóne
Line: 4 grammatica . tíu únder íro námen stât . Taz éina
Line: 5a subiectum trégit sîa . ut scientiam anima tregit .
Line: 5b Daz ánder óuget sîa . ut grammatica scientiam . Táz
Line: 6 íst proprium uniuersalis accidentis . Uuâr máhti
Line: 7 iz sîn âne in_substantia? Uuér máhti iz uuízen .
Line: 8 âne uóne sînen speciebus . tíu únder tân sínt
Line: 9 sînemo námin? álso óuh sélbên dien speciebus
Line: 10 áber únder tân sínt íro indiuidua . / DE PARTICULARI SUBSTANTIA .
Line: 11 Alia uero nec in subiecto
Line: 12 sunt . nec de subiecto prędicantur . Áber dára gáge\ne
Line: 13 sínt súmelichiu . tíu dir nesínt án_demo
Line: 14 únderen . s . uuánda síu sínt substantię . nóh
Line: 15 óuh kespróchen fóne dehéinemo íro únderen
Line: 16 . s . uuánda siu particularia sínt . únde sélben
Line: 17 diu únderôsten sínt . Ut aliqui homo . uel equus .
Line: 18 Álso éin mán . álde éin rós . Nihil horum neque
Line: 19 in subiecto est . neque de subiecto dicitur . i . tero éinlúz\zôn
Line: 20 substantiarum . neíst nehéin lígende án
Line: 21 demo únderen . nóh kespróchen fóne demo
Line: 22 únderen . ITEM DE PRĘCEDENTIBVS . IIII . or/
Line: 23 Nû sínt in uîeriu getéilit . tíu er
p. 13
Page: 13 Line: 1 nóh uuíle téilen in zéeniu . Téro uîero sínt zuéi
Line: 2 uuíderuuártîg . i . uniuersalis substantia . et
Line: 3 particulare accidens . únde áber ánderiu
Line: 4 zuéi . i . uniuersale accidens . et particularis
Line: 5 substantia . PARTICULARIA QUID COMMUNE HA\BEANT
Line: 6 Simpliciter autem / ET NON COMMUNE .
Line: 7 quę sunt indiuidua . et numero singularia . de
Line: 8 nullo subiecto dicuntur . Tíu éinluzziu sínt . sô
Line: 9 aristarchus íst . unde sîn grammatica . tíu ne\uuérdent
Line: 10 kespróchen uóne demo únderen .
Line: 11 tâz íst ín geméine . síu sínt sélben diu únde\rôsten .
Line: 12 In subiecto autem nihil prohibet ea esse . Íro
Line: 13 súmelîh mág áber án demo únderen sîn . náls
Line: 14 áber dóh álliu . Târ ána sínt siu geskéiden .
Line: 15 Uuéliu sint táz? Tie einlúzzen substantię ne\múgen
Line: 16 iz sîn sô aristarchus íst . íz sínt tiu
Line: 17 éinlúzzen accidentia . álso sîn grammatica íst .
Line: 18 Uuélez íst táz úndera . án démo síu sínt? Táz
Line: 19 sínt tie substantię . Tiu éinlúzzen acciden\tia .
Line: 20 lígent án dîen unde ín dîen éinlúzzên
Line: 21 substantiis . Accidens nemág in_accidente
Line: 22 nîeht lígen . íz líget ôo in_substantia . Ideo
Line: 23 sequitur . Quędam enim grammatica . s . ut aristar\chi .
p. 14
Page: 14 Line: 1 est in subiecto . i . in anima eius . Hábet óuh uni\uersale
Line: 2 accidens . sô scientia íst . under íro
Line: 3 particularia accidentia sô grammatica íst .
Line: 4 unde rhetorica . án dîen nelíget sî nîeht . sî
Line: 5 uuírdet áber geméinlicho gespróchen uóne
Line: 6 ín . / QUOD SUPERIORA TRIBUANT NOMEN SUUM INFERIORIBUS .
Line: 7 Quando alterum de altero prędicatur .
Line: 8 ut de subiecto quęcumque de eo quod prędicatur dicuntur .
Line: 9 omnia etiam de subiecto dicuntur . Sô daz éina ge\spróchen
Line: 10 uuírdet fóne demo ánderen . ál\so
Line: 11 îo daz óbera tûot fóne sînemo únderen .
Line: 12 so uuáz tánne fóne demo óberen gespróchen
Line: 13 uuírdet . táz uuírdet sâr gespróchen fóne
Line: 14 demo únderen . Ut homo . s . daz óbera prędica\tur
Line: 15 de quodam homine . i . aristarcho . demo ún\deren .
Line: 16 Fóne demo óberin . i . de homine uuír\det
Line: 17 kespróchen animal . Ergo et de quodam homi\ne
Line: 18 animal prędicatur . Sâr fóne demo únde\ren
Line: 19 . i . aristarcho . uuírdet óuh animal gespró\chen .
Line: 20 Quidam enim homo . et homo est et animal .
Line: 21 Aristarchus íst péidiu homo ióh animal . Sô
Line: 22 gíbet îo daz óbera sînen námen demo únde\ren .
Line: 23 fóne démo iz kespróchen uuírdet .
p. 15
Page: 15 Line: 1 QUOD DIUERSA GENERA . DIUERSAS HABEANT DIFFE\RENTIAS .
Line: 2 Diuersorum generum et non subalter/natim
Line: 3 positorum . diuersę secundum speciem diffe\rentię
Line: 4 sunt . Mísselîchero generum unde díu óbe
Line: 5 éinên ánderên nestânt . sínt sámo mísselîche
Line: 6 skídunga . nâh íro specie . s . dáz sie uuúr\chint .
Line: 7 Ut animalis et scientię . s . mísselîche
Line: 8 skídunga sínt . Animalis quidem differentię sunt .
Line: 9 ut gressibile uolatile . Animalia sínt ke\skéiden .
Line: 10 án díu . dáz íro súmelichiu/múgen
Line: 11 gân . súmelichiu ulîgen . Scientię uero . s . differen\tię
Line: 12 nulla horum est . Mít tîen man skéidet
Line: 13 scientiam . táz sínt ándere skídunga . náls
Line: 14 tíse . Neque enim scientia ab scientia differt
Line: 15 in eo quod bipes est . Nóh éin scientia neíst án\derro
Line: 16 an díu nîeht úngelîh dáz sî zuíbei\ne_sî .
Line: 17 balternorum uero generum . nihil prohibet
Line: 18 easdem esse differentias . Óbe éinên ánderên
Line: 19 stântero generum . múgen uuóla sîn éine dif\ferentię .
Line: 20 sîe mág man gelîcho skídôn .
Line: 21 Superiora enim . de subterioribus generibus prędican\tur .
Line: 22 Táz ist fóne díu . uuánda diu óberen
Line: 23 genera gespróchen uuérdint fóne dien
p. 16
Page: 16 Line: 1 níderên . Substantia íst taz óbera genus . animal
Line: 2 íst taz nídera . Fóne animali chídit mán sub\stantia .
Line: 3 Quare quęcumque prędicati differentię fu\erint .
Line: 4 eędem etiam erunt subiecti . Pe_díu sínt
Line: 5 álle die skídunga des óberin generis . skídun\ga
Line: 6 des níderen . úbe sie specificę sínt . i . úbe
Line: 7 sie speciem uuúrchen múgin . sô díe sínt
Line: 8 rationale mortale . Tíe sínt tes prędicati . i . sub\stantię .
Line: 9 tíe sínt óuh tés de quo prędicatur . i . ani\malis .
Line: 10 Álso súmelîh substantia íst rationalis
Line: 11 mortalis . sô íst óuh súmelih animal rationa\le
Line: 12 mortale . Ándere differentię sínt . tîe di\uisiuę
Line: 13 héizent . tíe nedúrh kânt nîeht fóne
Line: 14 demo óberin genere . ze_demo ní/derin . Uuán\da
Line: 15 animal unde auis . sínt óuh subalterna
Line: 16 genera . Animalis differentię sínt rationa\le
Line: 17 et inrationale . táz íst taz óbera . tîe ne\sínt
Line: 18 tes níderin . i . auis . uuánda nehéin auis
Line: 19 neíst ándermo úngelîh án díu . dáz er ra\tionalis
Line: 20 sî . QUOT GENERALISSIMAS SIGNIFICATIONES .
Line: 21 Singulum eorum HABEANT SINGULĘ UOCES .
Line: 22 quę secundum nullam complexionem dicuntur . aut sub\stantiam
Line: 23 significat aut quantitatem . aut
p. 17
Page: 17 Line: 1 qualitatem aut ad aliquid aut ubi . aut quan\do .
Line: 2 aut situm . aut habitum . aut facere . aut pati .
Line: 3 Álliu éinlúzzíu uuórt . pezéichenent ételîh
Line: 4 tírro genámdôn zêeno . i . uuáz iz sî . uuîo míchel .
Line: 5 uuîolîh . ze_éteuuiu . uuâre . uuénne . kelége\nî .
Line: 6 ánahábid . tûon . dólên . Est autem substantia
Line: 7 quidem ut figuraliter dicatur homo equus . Sub\stantia
Line: 8 íst specialiter ze_ságenne . ménnisco
Line: 9 únde rós . Quantitas . ut bicubitum . tricubitum .
Line: 10 zuéiélnîg trîélnîg . Qualitas ut album . Ad
Line: 11 aliquid ut duplum . Ubi ut in loco . Quando ut he\ri .
Line: 12 Situs ut sedet iacet . Habere ut calciatus ar\matus .
Line: 13 Facere uero ut secare urere . Pati ut secari
Line: 14 uri . Tíz sínt generalissima genera . i . tíu érche\nôstin
Line: 15 genera . tísiu sínt tiu óberôstin . tísiu
Line: 16 sínt échert genera . tíu únder ín sínt . tíu
Line: 17 múgin béidiu sîn genera ióh species . Tísiu zê\eniu
Line: 18 stîez ér beuóre ze_uîeren . Uuéliu
Line: 19 sínt/tíu uîeriu? Substantia . accidens . uni\uersale .
Line: 20 particulare . SIGNIFICENT .
Line: 21 Singula igitur QUID HĘC SINGULA CONIUNCTA
Line: 22 eorum quę dicta sunt . ipsa quidem secundum se in nulla
Line: 23 affirmatione dicuntur . Tísiu díu nû genémmet
p. 18
Page: 18 Line: 1 sínt . tíu netûont túrh síh éinlúzziu nehéina
Line: 2 uéstenúnga . Horum autem ad se inuicem complexione
Line: 3 affirmatio fit . Áber uóne ín zesámene gelége\ten .
Line: 4 uuírdet féstenúnga . Uidetur enim omnis af\firmatio
Line: 5 uel falsa esse uel uera . Álliu uéstenunga
Line: 6 sól be_nôte sîn . lúkkiu álde uuâiriu . Eorum autem
Line: 7 quę secundum nullam complexionem dicuntur . neque uerum
Line: 8 quicquam . neque falsum est . Tíu áber súnderîgo
Line: 9 gespróchen uuérdent . tíu nesínt uuâr nóh
Line: 10 lúgi . Ut homo album currit . Únz hára ságe\ta
Line: 11 er geméinlîcho uóne állên prędicamentis . nû
Line: 12 ságet er uóne demo êristin . dáz íst substan\tia .
Line: 13 únde uóne íro skídungo . /
Line: 15 Substantia autem est . quę proprie et principaliter
Line: 16 et maxime dicitur . quę neque de subiecto prędica\tur
Line: 17 neque in subiecto est . Tíu herôsta substantia .
Line: 18 únde díu mít méisten réhte sô héizit . táz
Line: 19 íst tíu . díu gespróchen neuuírdet fóne de\mo
Line: 20 únderen . nóh án ímo nelíget . uuánda
Line: 21 sî íst tíu níderôsta . fóne déro die óbe/ren
Line: 22 substantię gespróchen uuérdint . tîe secundę
Line: 23 héizint . unde sî trégit álliu accidentia .
p. 19
Page: 19 Line: 1 Tánnân héizet sî substantia . a subtus stando . Ut a\liqui
Line: 2 homo . uel aliqui equus . Sô éin ménnisco íst .
Line: 3 álde éin rós . Secundę substantię sunt species . in quibus
Line: 4 speciebus insunt illę substantię . quę principaliter dicuntur .
Line: 5 ut aliquis homo in specie quidem est in homine .
Line: 6 Species sínt tie ánderin substantię . ín_dîen áber
Line: 7 éne sínt petân . tíe êristin . die ánasihtîgen . sô
Line: 8 éin ménnisco íst . Hę . s . species et harum specierum
Line: 9 genera . Tísiu species ín_dîen primę substantię petân
Line: 10 sínt . unde íro genera dáz sínt secundę substantię . Ani\mal
Line: 11 uero genus est speciei . i . hominis . Táz íst genus
Line: 12 in_démo diu species pegríffen sínt . álso animal
Line: 13 begrîfet hominem . Secundę ergo substantię dicuntur . ut
Line: 14 homo atque animal . Homo unde animal tíu
Line: 15 in_uernúmste sínt . âne gesíht . tíu héizint
Line: 16 mít réhte secundę substantię . Úbe primę ne\uuârîn .
Line: 17 secundarum negeuvûoge nîoman .
Line: 20 Manifestum est autem ex his quę prędicta sunt . quoniam eorum
Line: 21 quę de subiecto dicuntur . necesse est et nomen et rati\onem
Line: 22 de subiecto prędicari . Nû skînet uuóla
Line: 23 uóne dîen uóre geságetên . tén námin . unde
Line: 24 dîa/diffinitionem secundarum substantiarum . díe
Line: 25 de subiecto héizint . pe_nôte gespróchen uuér\din
Line: 26 uóne primis substantiis . tíe íro subiec\ta
Line: 27 sínt . Ut homo dicitur et prędicatur de aliquo sub\iecto
p. 20
Page: 20 Line: 1 homine . s . ut cicero est uel cato . Nominem namque
Line: 2 . s . communem . de aliquo prędicabis . s . indiuiduo ut
Line: 3 est cato . Tû spríchist îo daz appellatiuum . uóne
Line: 4 demo proprio . Ratio quoque hominis . de aliquo
Line: 5 homine prędicatur . Diffinitio appellatiui homi\nis .
Line: 6 uuírdit óuh kespróchen . fóne demo proprio
Line: 7 homine . Quidam enim homo et homo est . Cicero íst
Line: 8 homo álso ér héizit . Quare nomen et ratio prędi\cabitur
Line: 9 de subiecto . Uóne díu uuírdit péidiu .
Line: 10 ióh nomen ióh diffinitio primę substantię kespró\chen
Line: 11 uóne secunda . únder déro námin sî stât . Sô
Line: 12 man chît uóne cicerone . hic homo rhetor est .
Line: 13 sô íst ér écchert kehéizen homo . Sô man áber
Line: 14 chît cicero íst homo . sô íst ér geságet óuh uué\sin
Line: 15 homo . Fóne díu sínt primę substantię secundis
Line: 16 uniuocę . Eorum uero quę sunt in subiecto . in plurimis
Line: 17 quidem neque nomen de subiecto . neque ratio prędicatur .
Line: 18 Áber dero accidentium námo . nâh álle\ro .
Line: 19 unde íro diffinitio . neuuírdit nîeht ke\spróchen
Line: 20 fóne prima substantia . tíu íro sub\iectum
Line: 21 íst . In quibusdam uero nomen quidem/nihil prohibet
Line: 22 prędicari . rationem uero impossibile est . Tér námo
Line: 23 súmelichero accidentium mág iz sîn . . diffinitio
Line: 24 nîomer . Ut album . i . albedo cum in subiecto sit
Line: 25 corpore prędicatur de subiecto . Dicitur enim corpus album .
Line: 26 Álbum héizit man béidiu . ióh sélba dia uáreuua .
Line: 27 ióh tia sácha án déro sî íst . Ratio uero albi numquam
p. 21
Page: 21 Line: 1 de corpore prędicabitur . Án démo sî áber íst . táz ne\chît
Line: 2 nîoman uuésin táz sî íst . Fóne díu héizit
Line: 3 táz ęquiuocatio . PRIMAS SUBSTAN\TIAS
Line: 4 OMNIBUS CĘTERIS DARE UT SINT .
Line: 5 Cętera uero omnia . s . quę pręter primas substantias sunt .
Line: 6 aut de subiectis eis dicuntur . i . primis substantiis . aut
Line: 7 in subiectis eis sunt . Ál dáz tir íst âne primas substan\tias .
Line: 8 táz uuírdet kespróchen uóne ín . álso secundę
Line: 9 substantię tûont . álde síu lígent án ín . sô ac\cidentia
Line: 10 tûont . Hoc autem manifestum est ex his . s . exem\plis
Line: 11 quę per singula proponentur . Táz skînet uuóla
Line: 12 án dîen exemplis . tíu dés sâr súnderîgo gegében
Line: 13 uuérdent . i . súnderîgo uóne secundis substantiis .
Line: 14 unde súnderîgo uóne accidentibus . Ut animal
Line: 15a de homine prędicatur . Ergo et de aliquo homine prędicatur .
Line: 15b Táz íst tíz éina exemplum . Nam
Line: 16 si de nullo aliquorum hominum . nec omnino de homine .
Line: 17 Neuuúrte animal uóne catone gespróchen . sô
Line: 18 neuuúrte iz uóne homine gespróchen . Rursus
Line: 19 color in corpore est . Ergo et in aliquo/ corpore . Táz
Line: 20 íst taz ándera exemplum . Nam si non in aliquo singulorum
Line: 21 nec omnino in corpore . Neuuâre diu uáreuua
Line: 22 án éinlúzzemo dínge . sô diu súnna íst . sô neuuâre
Line: 23 sî án nehéinemo dínge . Quare alia omnia aut
Line: 24 de subiectis principalibus substantiis dicuntur . aut
Line: 25 in subiectis eis sunt . Ál dáz tir íst ânæ die primas
Line: 26 substantias . táz uuírdit kespróchen uóne ín .
Line: 27 álde lígit án ín . únde ín ín . Non ergo existentibus
p. 22
Page: 22 Line: 1 substantiis . s . primis . impossibile est esse aliquid aliorum .
Line: 2 Âne sîe nemág ánderis nîeht sîn . Omnia enim alia
Line: 3 aut de subiectis eis dicuntur . aut in subiectis eis sunt . Ál
Line: 4 daz ánder . hábit námin uóne ín . álde sízzet án
Line: 5 ín . Úbe primę substantię neuuârin . secundę neuuârîn .
Line: 6 accidentia neuuârin . Sîe sínt únder tân secundis
Line: 7 substantiis . íro námin trágendo . únde únder
Line: 8 tân accidentibus síu sélben trágendo . DE DIF\FERENTIA
Line: 9 SECUNDARUM SUBSTANTIARUM .
Line: 10 Secundarum uero substantiarum . magis substantia est spe\cies
Line: 11 quam genus . Species íst hartor substantia tán\ne
Line: 12 genus . Propinquior est enim primę substantię . Táz
Line: 13 íst uóne díu . uuánda iz náhôr stât tero érche\nôstûn
Line: 14 substantię . Si enim primam substantiam quid
Line: 15 sit quis assignet . euidentius et conuenientius assig\nabit .
Line: 16 speciem proferens quam genus . Úbe diz éinlúz\za
Line: 17 díng îoman zéigôt . tér zéigôt iz páz mít
Line: 18 specie tánne mít genere . Ut quendam hominem assignan\do
Line: 19 manifestius assignabis hominem assignando quam ani\mal .
Line: 20 Álso dû catonem báz zéigôst . hominem/némmindo . tán\ne
Line: 21 animal . Illud quidem proprium magis alicuius est hominis . hoc
Line: 22 autem communis . Éníu zéiga . i . homo . tíu íst catonis .
Line: 23 Tísiu . i . animal . tíu íst hominis . Et cum aliquam ar\borem
Line: 24 reddideris . manifestius assignabis cum ar\borem
Line: 25 assignabis quam arbustum . Zéigôst tû uuáz
Line: 26 éin réba sî . táz tûost tû báz póum chédendo .
Line: 27 tánne dáz in_érdo stât . An érdo stât óuh chrûit
p. 23
Page: 23 Line: 1 unde spréid . Amplius . Ferním nóh mêr . Primę
Line: 2 substantię propterea quod aliis omnibus subiacent . et
Line: 3 alia omnia de his omnibus prędicentur . aut in eis sunt . idcir\co
Line: 4 maximę substantię dicuntur . Primę substantię
Line: 5 héizint mít méisten réhte substantię . fóne díu
Line: 6 dáz sie állero díngo stóllin sínt . únde álliu
Line: 7 díng kespróchen uuérdint fóne ín . sô secundę sub\stantię
Line: 8 tûont . álde án ín sínt . sô accidentia
Line: 9 sínt . Sicut autem principales substantię ad alia
Line: 10 omnia se habent . sic et species ad genus se habet .
Line: 11 Subiacet enim species generi . Species lígit únder
Line: 12 genere . álso prima substantia únder ín béidên
Line: 13 lígit . únde nóh tánne sub accidentibus . Genera namque
Line: 14 de speciebus prędicantur . species autem de generibus non conuer\tuntur .
Line: 15 Animal spríchit man uóne homine . Ho\mo
Line: 16 neuuírdit kespróchen uóne animali . Qua\re
Line: 17 et ex his species est magis genere proxima substan\tię .
Line: 18 Tánnân skînet óuh . táz homo náhôr stât
Line: 19 primę substantię . i . catoni dánne animal . / Ip\sarum
Line: 20 uero specierum . quęcumque non sunt genera . nihil magis
Line: 21 alia ab alia substantia est . Téro specierum díu
Line: 22 genera nesínt . i . tíu ében nâh stânt primę substan\tię .
Line: 23 téro nehéin neíst mêr substantia . dán\ne
Line: 24 daz ánder . Nihil enim familiarius assig\nabis
Line: 25 de aliquo homine hominem assignando .
Line: 26 quam de aliquo equo equum . Tû nespríchist nîeht
Line: 27 quíssôr hominem uóne catone . dánne rós
p. 24
Page: 24 Line: 1 uóne rhebo . Similiter autem et principalium substan\tiarum .
Line: 2 nihil magis alterum altero substantia est .
Line: 3 Tero éinlúzzôn substantiarum neíst óuh nehéin
Line: 4 hártôr substantia . dánne diu ánderíu . Nihil
Line: 5 enim magis aliquis homo substantia est . quam aliquis
Line: 6 bos . Cato neíst nîeht hártôr substantia . dán\ne
Line: 7 sîn óhso . Merito ergo post principales sub\stantias .
Line: 8 solę aliorum omnium dicuntur species et genera
Line: 9 secundę substantię . Mít réhte héizent species et
Line: 10 genera ándere substantię . nâh tien êristên . ál\les
Line: 11 tés man genémmen mág âne sîe . i . âne die
Line: 12 êristen . s . uuánda accidentia nemúgin héi\zen
Line: 13 substantię . Solę enim hę indicant principa\lem
Line: 14 substantiam eorum quę prędicantur . Sîe éinen zéi\gônt
Line: 15 primam substantiam . s . âne diu accidentia .
Line: 16 Aliquem enim hominem si quis assignauerit quid est . spe\ciem
Line: 17 quidem quam genus assignando familiarius mon\strabit .
Line: 18 et manifestius faciet hominem assignan\do
Line: 19 quam animal . Catonem zéigôt man báz mít
Line: 20 homine dánne mít animali . i . páz mít specie .
Line: 21 dánne mít genere . / Aliorum uero quicquid assignauerit
Line: 22 quilibet . assignabit extranee . So uuáz îoman án\deris
Line: 23 spríchit fóne catone . dáz tûot ir mísse\némendo .
Line: 24 Uelut album aut currit . aut quodcumque
Line: 25 talium reddens . Álso dér míssenímet . tér ín héizet
Line: 26 album álde currit . álde îeht témo gelîchis . Ergo
Line: 27 merito hae solę substantię dicuntur . Pe_díu héizent
p. 25
Page: 25 Line: 1 écchert tîe substantię . dîe primę sínt alde secundę . Am\plius .
Line: 2 Primę substantię . propterea quod aliis omnibus sub\iacent .
Line: 3 idcirco proprię substantię dicuntur . Quibus omnibus?
Line: 4 Secundis substantiis et accidentibus . Secundę substantię
Line: 5 lígint óuh únder dien accidentibus . uuánda primę
Line: 6 únder ín lígint . Úbe cato únde cicero . únder ín
Line: 7 ne lâgîn . nóh homo nelâge . Netrûegîn sîe siu . sô
Line: 8 netrûege sie homo . Netrûege siu homo . unde
Line: 9 ánderiu species . sô equus íst unde bos . nóh ani\mal
Line: 10 netrûege siu . Secundis chúmit iz uóne primis .
Line: 11 Nâh primis tîe siu ze_uórderôst trágent . trágent
Line: 12 siu óuh secundę in_secundo loco . Pe_díu sínt îo primę . únder
Line: 13 tân ze_êrist . Únde sélbên dîen únder tânen secundis .
Line: 14 sínt primę úndertân . Fóne díu chídit ér nû uóne ín .
Line: 15 proprię dicuntur substantię . peuóre chád ér maximę
Line: 16 dicuntur substantię . I . uuánda sie trágent . únde
Line: 17 sínt únder_trágentên . pe_díu íst ín dér námo éigen .
Line: 18a táz sie substantię héizent . Sicut autem primę substantię
Line: 18b ad alia omnia se habent . i . ad ac\cidentia .
Line: 19 ita species et genera principalium substan\tiarum .
Line: 20 ad reliqua omnia se habent . s . iterum ad ac\cidentia .
Line: 21 Álso primę substantię stânt únder
Line: 22 accidentibus . sô stânt óuh secundę . De his enim . i . primis
Line: 23 et secundis / reliqua omnia prędicantur . s . iterum acciden\tia .
Line: 24 Uuánnân máhtîn qualia únde quanta ge\spróchen
Line: 25 uuérden âne uóne ín? Ideo sequitur . Ali\quem
Line: 26 enim hominem dicis grammaticum esse . ergo et homi\nem
Line: 27 et animal grammaticum dicis . Aristarchum chí\dis
p. 26
Page: 26 Line: 1 tû uuésin grammaticum . sô tûost tû óuh homi\nem
Line: 2 únde animal . Táz íst quale . íst óuh aristar\chus
Line: 3 bipedalis táz íst quantum . sô íst óuh homo bi\pedalis .
Line: 4 unde animal bipedale . Similiter autem et
Line: 5 in aliis . s . qualibus et quantis . QUOD COMMUNE
Line: 6 SIT SUBSTANTIIS . IN SUBIECTO NON ESSE .
Line: 7 Commune est autem omni substantię in subiecto non esse .
Line: 8 Állên substantiis íst keméine . neuuésin án demo
Line: 9 únderin . s . uuánda sie accidentia nesínt . Pri\ma
Line: 10 enim substantia . nec de subiecto dicitur . nec in sub\iecto
Line: 11 est . Tiu níderôsta substantia nehabit únder
Line: 12 íro ándera . fóne déro sî uuérde gespróchen . nóh
Line: 13 sî nelígit án ánderro . uuánda nehéin substan\tia
Line: 14 nelígit án ánderro . Constat uero etiam sic quidem .
Line: 15 quia nulla secundarum substantiarum est in subiecto .
Line: 16 Tánnân skînet táz nehéin secunda in_subiecto nelígit .
Line: 17 . s . uuánda prima nelígit . Etenim homo de subiecto
Line: 18 quidem aliquo homine dicitur . in subiecto nullo est . Táz éina
Line: 19 hábit homo ânæ daz ánder . kespróchen uuírdit
Line: 20 ér fóne demo únderin . áber án ímo neíst ér . Neque
Line: 21 enim homo est in aliquo homine . Nóh homo neíst án ci\cerone .
Line: 22 Ér íst sélbêr homo . Similiter autem et animal
Line: 23 de subiecto quidem dicitur aliquo homine . non est/autem animal
Line: 24 in aliquo homine . Animal hábit óuh taz éina . Íz
Line: 25 uuírdit kespróchen uóne cicerone . íz neíst áber
Line: 26 án ímo . Cicero trégit íro námin ér netrégit sîe
Line: 27 sélben . Sîe uuérdent fóne ímo prędicati náls por\tati .
p. 27
Page: 27 Line: 1 Amplius . Ferním îo nóh . s . uuîo substantię
Line: 2 geskéiden sîn . uóne dîen díu in_subiecto sínt .
Line: 3 Eorum quę sunt in subiecto . nomen quidem de subiecto aliquo\ties
Line: 4 nihil prohibet prędicari . rationem uero impossi\bile
Line: 5 est . Secundarum uero substantiarum de subiectis ra\tio
Line: 6 prędicatur et nomen . Téro námo . díu in_subiecto
Line: 7 sínt . i . accidentium . mág uuóla uuîlon gegében
Line: 8 uuérden demo subiecto . sô album tûot albo . dif\finitio
Line: 9 nîomêr . áber dér námo . únde díu dif\finitio
Line: 10 secundarum substantiarum . tíe dóh kelîh sínt
Line: 11 témo in_subiecto . tíu uuérdint péidiu gegében
Line: 12 íro subiecto . i . primę substantię . Rationem uero hominis
Line: 13 et animalis de aliquo homine prędicabis . Diffini\tionem
Line: 14 hominis únde animalis spríchist tû uóne
Line: 15 cicerone . Sensatum corpus . íst íro állero diffinitio .
Line: 16 Quare non erit substantia eorum quę sunt in subiecto . Sen\sus
Line: 17 est . Prima substantia díu neíst in_subiecto .
Line: 18 nóh kelîh temo in_subiecto . Tóh áber secunda hábe
Line: 19 geméine subiectum mít accidentibus tíu der héi\zint
Line: 20 in_subiecto . únde ímo dâr ána gelîh sî . sî
Line: 21 neíst tóh nîeht in_subiecto . Pe_díu neíst nehéin
Line: 22 substantia in_subiecto . Tísa réda tûot ér nû
Line: 23 sûochendo proprium substantię . Állero díngolîh
Line: 24 pechnâet man îo uóne sînemo proprio . Ér hábitî
Line: 25 iz nû/uúndin . úbe iz fúrder ne rúhti . Ideo sequitur .
Page: 28
Line: 1 Non est autem hoc substantię proprium . sed et differen\tię .
Line: 2 illud est quod in subiecto non est . Táz nemág_nîeht
Line: 3 éigin sîn substantię . dáz sî án_demo únderin
Line: 4 neíst . uuánda iz óuh íst differentię . Bipes enim
Line: 5 et gressibile de subiecto quidem dicitur homine . in subiec\to
Line: 6 autem nullo est . Fóne homine uuírdit kespróchen
Line: 7 îouuederiu differentia . bipes ióh gressibile .
Line: 8 J́ro námin trégit ér . sîa sélbûn netrégit ér . Fó\ne
Line: 9 démo sî uuírdit kespróchen . án démo neíst
Line: 10 sî . Non enim in homine est bipes neque gressibile .
Line: 11 Án homine neíst bipes nóh gressibile . ér íst iz
Line: 12 sélbo . Ratio quoque differentię de eo dicitur . de quo ipsa
Line: 13 differentia prędicatur . Fóne démo sî gespróchen
Line: 14 uuírdit . fóne démo uuírdit óuh íro diffinitio
Line: 15 gespróchen . Uelut si gressibile de homine di\catur .
Line: 16 et ratio gressibilis de homine prędicatur .
Line: 17 Uuírdit tér námo differentię gespróchen uóne
Line: 18 homine . i . gressibile . sô uuírdit óuh íro diffinitio
Line: 19 gespróchen uóne ímo . Gressibilis diffinitio íst . quod per ter\ram
Line: 20 pedibus ambulat . Táz ist homo . Ideo sequitur . Est enim homo gres\sibilis .
Line: 22 Non nos uero conturbent substantiarum SINT IN SVBIECTO .
Line: 23 partes . quę ita sunt in toto quasi in aliquo subiecto .
Line: 24 ne forte cogamur aliquando confiteri . eas/non esse
Line: 25 substantias . Únsih nesúlin trîegin . téil án ál\lemo
Line: 26 stândiu . sámoso siu accidentia sîn . náls
Line: 27 substantię . Uuârîn sie accidentia . sô neuuârîn
p. 29
Page: 29 Line: 1 sie partes tero substantiae . Hóubit únde hénde
Line: 2 sínt tes lîchámin téil . sô sínt óuh éste des póumis .
Line: 3 uuénde des hûses . pe_díu sínt kelîcho substan\tię
Line: 4 partes unde totum . Non enim sic dicebantur esse
Line: 5 ea quę sunt in subiecto . ut quasi partes essent .
Line: 6 Accidentia nechád nîoman uuésin partes subiecti .
Line: 7 ITEM QUID NON SIT SOLI SUBSTANTIAE .
Line: 8 Inest autem substantiis SED ET DIFFERENTIAE .
Line: 9 et differentiis . ab his omnia uniuoce prędicari . Sub\stantiis
Line: 10 . s . secundis únde differentiis íst keméine .
Line: 11 uóne íro subiectis kespróchen uuérdin uniuoce .
Line: 12 Omnia enim quę ab his prędicata sunt aut de indiuiduis
Line: 13 prędicantur aut de speciebus . Ál dáz tû uóne ín chîst .
Line: 14 táz chîst tû fóne íro únderên . A prima namque
Line: 15 substantia nulla prędicatio est . De nullo enim sub\iecto
Line: 16 dicitur . Cato nehábit únder ímo nehéin sub\iectum .
Line: 17 fóne démo ér múge gespróchen uuérdin .
Line: 18 Secundarum uero substantiarum . species quidem de indiui\duo
Line: 19 prędicatur . Fóne ímo uuírdit homo gespró\chen .
Line: 20 Genus autem de specie et de indiuiduo . Animal
Line: 21 uóne beidên ióh homine ióh catone . Similiter autem
Line: 22 et differentię . de speciebus et de indiuiduis prędi\cantur .
Line: 23 Gressibile chît man óuh fóne béidên .
Line: 24 ióh homine/ióh catone . Táz íst tíu éina prędica\tio
Line: 25 . i . nominis . Rationem quoque suscipiunt primę
Line: 26 substantię specierum et generum . et species generis .
Line: 27 Cato der ze_únderôst lígit . hábit diffinitionem
p. 30
Page: 30 Line: 1 déro óberôn . i . hominis et animalis . Uuánda ér íst
Line: 2 substantia animata sensibilis . Sô hábit óuh homo
Line: 3 animalis . táz íst tíu sélba . Tia dû chîst fóne démo
Line: 4 óberin . dîa chîst tû uóne demo únderin . Simi\liter
Line: 5 autem et differentiarum rationem suscipiunt spe\cies
Line: 6 et indiuidua . Homo únde cato díu sínt táz .
Line: 7 quod pedibus per terram potest ambulare . Táz íst dif\finitio
Line: 8 gressibilis . Táz íst tíu gemácha prędicatio
Line: 9 . i . diffinitionis . Uniuoca autem erunt quorum et nomen commu\ne
Line: 10 est et ratio . Tíu sínt îo uniuoca . díu béidiu ge\méine
Line: 11 hábint . nomen ióh rationem . i . diffinitionem .
Line: 12 Quare omnia quę a differentiis sunt et substantiis .
Line: 13 uniuoce prędicantur . Fóne díu uuízist . so uuáz man
Line: 14 chîd uóne substantiis secundis . unde differentiis .
Line: 15 táz uuésin geméine . ín únde íro subiectis . Uuí\zîst
Line: 16 óuh differentiam sámint uuésin . substan\tiam
Line: 17 ióh accidens . unde neuuéder dúrh síh .
Line: 18 ITEM QUOD INEST SUBSTANTIAE . SED NON
Line: 19 Omnis autem substantia uidetur hoc aliquid OMNI .
Line: 20 significare . Mánne dúnchit îo substantia
Line: 21 éin díng bezéichenen . Et in primis quidem substantiis .
Line: 22 indubitabile et uerum est . quoniam aliquid hoc significat .
Line: 23 Indiuiduum enim et unum/est numero quod significat .
Line: 24 Án catone únde án cicerone . íst iz quísso uuâr .
Line: 25 dáz sî éin bezéichenet . Íro îo uuéderis námo
Line: 26 bezéichenet éin éinlúzze díng únde únspal\tîg .
Line: 27 In secundis substantiis uidetur quidem similiter
p. 31
Page: 31 Line: 1 appellationis figura hoc aliquid significare .
Line: 2 quando quis dixerit hominem uel animal . non tamen
Line: 3 uerum est . sed quale aliquid significat . Án homi\ne
Line: 4 unde animali mág mánne dúnchin . uó\ne
Line: 5 déro gelîchi dés éinlúzzen námin . táz siu
Line: 6 bezéichenên éinlúzze díng . táz neíst uuâr
Line: 7 nîeht . síu bezéichenint mêr uuîolîh díng .
Line: 8 Neque enim unum est quod subiectum est . s . secundę substantię .
Line: 9 quemadmodum prima substantia . s . unum est . sed
Line: 10 de pluribus homo dicitur et animal . Táz fóne máne\gên
Line: 11 gespróchen íst . ut homo et animal . táz neíst
Line: 12 éinlúzze nîeht . sô cato íst . Tíu communio . dáz
Line: 13 íst qualitas . Non autem simpliciter qualitatem sig\nificat
Line: 14 . s . secunda substantia . quemadmodum album .
Line: 15 Nihil enim aliud significat album . quam qualita\tem .
Line: 16 Homo únde animal nebezéichenent nîeht .
Line: 17 sô bárlîcho uuîolîchi . sô uuîzî tûot . Uuîzî ne\bezéichenet
Line: 18 nîeht . âne uuîolichi . Genus autem et species
Line: 19 circa substantiam qualitatem determinant . Homo únde animal
Line: 20 sézzent íro qualitatem úmbe dia substantiam . i . úmbe sézzent . únde
Line: 21 úmbe ríngint míte dia substantiam . Quale enim . s . ho\minis
Line: 22 et animalis . quandam substantiam/signifi\cat .
Line: 23 Íro uuîolîchi bezéichenit substantiam .
Line: 24 . s . tíu án íro subiectis íst . Sî neíst nîeht sô ge\tân
Line: 25 sô diu bára . díu lígit án dero substantia .
Line: 26 dísiu úmbe gât sia . Sô getân qualitas . héizit
Line: 27 substantialis qualitas . Plus autem in genere quam
p. 32
Page: 32 Line: 1 in specie determinatio fit . Dicens enim animal plus
Line: 2 complectitur quam hominem . Mít animali uuírdit uuî\tôr
Line: 3 gemárchôt . tánne mít homine . Tíu már\cha
Line: 4 gât úmbe álliu lében-diu . únz tára ne\márchôt
Line: 5 homo nîeht . Éniu communio íst mê\ra
Line: 6 dánne dísiu . Nóh neíst îo nîeht fúnden
Line: 7 proprium substantię . Pe_díu sûochet ér iz îo nóh .
Line: 8 ITEM QUOD INEST OMNI SUBSTANTIĘ . NON
Line: 9 Inest autem substantiis . et nihil AUTEM SOLI .
Line: 10 illis esse contrarium . Primę enim substantię quid erit
Line: 11 contrarium? Ut alicui homini nihil est contrarium . At uero
Line: 12 nec homini nec animali nihil est contrarium . Állên
Line: 13 substantiis íst keméine uuésin âne uuíder\uuártin .
Line: 14 Uuáz mág catoni sîn uuíderuuártîg .
Line: 15 únde homini únde animali? Tíu héizint contra\ria .
Line: 16 tíu uóne éinemo úrsprínge chómeniu . i .
Line: 17 uóne éinemo genere . állero díngo úngelîchesten
Line: 18 sínt . únde uérristin . únde éin ánderiu tîlegônt .
Line: 19 álso lîb únde tôd . téro genus ad aliquid íst . únde uuîz
Line: 20 únde suárz . téro genus qualitas íst . Tíu nemúgin
Line: 21 sámint sîn . uuánda íro natûra uuíderuuartîg
Line: 22 íst . Sólih neíst substantia nîeht . Non est autem hoc
Line: 23 substantię proprium . sed etiam multorum aliorum ut quan\titatis .
Line: 24 Tíz neíst îo nóh nîeht úréiche substan\tię .
Line: 25 íz íst óuh quantitatis únde/ánderro díngo .
Line: 26 Bicubito enim nihil est contrarium . At uero nec decem . nec
Line: 27 alicui talium . Táz zuéio élnôn láng . álde bréit
p. 33
Page: 33 Line: 1 íst . álde drîero . álde uîero . uuáz mág témo
Line: 2 uuídere sîn? Álde sélbero zálo . sô zêeniu íst . ún\de
Line: 3 zuéinzig? Nisi quis forte multa paucis dicat
Line: 4 esse contraria . Uel magnum paruo . Éteuuer nestrîte .
Line: 5 mánigiu dien únmánigên . mícheliu dien lúzze\lên
Line: 6 uuíderuuállôn . Táz sî souuîo iz sî . Determinatorum
Line: 7 uero nullum nulli est contrarium . Téro guíssotôn neíst
Line: 8 îo nehéin ándermo uuíderuuártîg . Úmbe díu
Line: 9 úngeuuíssôten mág man strîten . tíu nîeht
Line: 10 úreichis nesínt quantitatis . tíu échert quan\titatis
Line: 11 sínt . tíu nemág nîoman gezîhen dero
Line: 12 uuíderuuártîgi . ITEM QUOD INEST NON
Line: 13 Videtur autem substantia non suscipere magis SOLI .
Line: 14 et minus . Substantia nemág mêr nóh mínnera
Line: 15 sîn dáz sî íst . s . zéinemo mâle dánne ze_ánder\mo .
Line: 16 Dico autem hoc . non quia substantia non est a sub\stantia
Line: 17 magis et minus . Hoc autem dictum est quia est .
Line: 18 Íh neuerságo nîeht . éin substantia nesî hártôr substantia
Line: 19 dánne ánderiu . uuánda íh tés keiégen hábo
Line: 20 . s . sô prima íst hártôr danne secunda . Sed quoniam una\quęque
Line: 21 substantia . hoc ipsum quod est . non dicitur maius
Line: 22 et minus . Súnder dáz éin substantia . dáz sî íst
Line: 23 zéinemo mâle . dáz mêr neíst . dánne ze_án\dermo .
Line: 24 Ut est hęc substantia homo . Álso cato íst .
Line: 25 Non est magis et minus homo . neque ipse . neque/alter ab al\tero .
Line: 26 Ér neuuírdit nîomer mêr ménnisko álde
Line: 27 mínnera . Nóh ér ímo sélbemo . nóh ánderêr
p. 34
Page: 34 Line: 1 ímo . Cicero neuuírdit nîomer mêr nóh mínnera homo
Line: 2 álde substantia . dánne cato . Non enim est alter altero magis ho\mo .
Line: 3 sicut album altero magis album . et bonum alterum altero magis
Line: 4 bonum . Sô uuîz ándermo uuîzera uuírdit . únde gûot ánder\mo
Line: 5 bézzera uuírdit . sô neuuírdit nîomer ménnisko ánder\mo
Line: 6 hártôr mennisko . Sed et ipsum a se magis et minus
Line: 7 dicitur . Ut corpus cum album sit . magis album esse dicitur quam
Line: 8 prius . Et cum calidum sit . magis et minus calidum dicitur .
Line: 9 Ióh uuîz sélbiz uuírdit mêr únde mín . álso uuîz
Line: 10 tûoh uuîzera uuírdit . tánne íz êr uuâre . Ún\de
Line: 11 uuárm uuázer uuármera uuírdit . ióh chál\tera
Line: 12 uuírdit . tanne iz êr uuâre . Substantia
Line: 13 uero non dicitur . s . se ipsa magis et minus . Substantia nelî\dit
Line: 14 tés nîeht . taz sî uuérde mêr álde mín . dán\ne
Line: 15 si êr uuás . Neque enim homo . magis nunc homo
Line: 16 quam prius dicitur . Neque aliorum quicquam quę substan\tię
Line: 17 sunt . Ménnisko nehéizit îo nû nîeht mêr
Line: 18 ménnisko . dánne êr . Nóh téro díngo nehéin .
Line: 19 díu substantię sínt . Quapropter non recipiet sub\stantia
Line: 20 magis et minus . Pe_díu nemág substan\tia
Line: 21 mêr uuérden álde mín . dáz sî íst . Nóh
Line: 22 circulus nemág nóh duplum . nóh triangulum .
Line: 23 unde ándere quantitates . Tes hábit aristo\tiles
Line: 24 fersuîget/uuánda iz álechúnd íst . Fóne
Line: 25 díu uuírdit îo nóh ze_sûochenne proprium substan\tiae .
Line: 26 ITEM QUOD OMNI ET SOLI .
Line: 27 Maxime autem substantię proprium uidetur esse . quod cum
p. 35
Page: 35 Line: 1 idem et unum numero sit contrariorum susceptiuum est .
Line: 2 Taz quíssista súnder zéichen substantię íst táz .
Line: 3 táz sî éin uuésintiu . zuéi án síh némen mág uuí\deruuartîgiu .
Line: 4 Et in aliis quidem quęcumque non sunt sub\stantię .
Line: 5 non habebit quis quid proferat . quod cum unum
Line: 6 sit numero susceptibile contrariorum est . Án_dien
Line: 7 accidentibus nemág nîoman dáz eruáren . dáz
Line: 8 éin uuésende zuéi án_síh néme uuíderuuártîgiu .
Line: 9 Uelut colorum quod est idem et unum numero . non erit
Line: 10 album et nigrum . Neque eadem actio et una numero .
Line: 11 erit praua et studiosa . Álso éin uáreuua ne\mág
Line: 12 uuésin uuîz únde suárz . Nóh éin tât . kûot
Line: 13 unde úbel . Similiter autem et in aliis quę non sunt
Line: 14 substantię . Álso íst iz án_dien ánderen acciden\tibus .
Line: 15 Substantia uero cum unum et idem sit numero . ca\pax
Line: 16 contrariorum est . Substantia éiniu . mág trágen
Line: 17 zuéi uuíderuuartîgiu . Ut quidam homo . cum unus
Line: 18 atque idem numero sit . aliquando quidem fit niger .
Line: 19 aliquando albus . et calidus et frigidus . pra\uus
Line: 20 et studiosus . Álso cato uuésin mág ze_êrist
Line: 21 uuîz . únde dára nâh suárz . únde uuîlôn
Line: 22 uuárm . únde uuîlôn chált . uuîlôn réht uuî\lôn/únreht .
Line: 23 In aliis autem nullis aliquid tale uidetur .
Line: 24 Án_dien accidentibus neuíndest tû nîeht sóles .
Line: 25 NON SIC ORATIONEM ET OPINIONEM CONTRARIIS
Line: 26 Nisi forte quis MUTARI SICUT SUBSTANTIAM .
Line: 27 opponat orationem et opinionem esse huiusmodi .
p. 36
Page: 36 Line: 1 Mán nechéde réda . únde uuân . sô getân uuésin .
Line: 2 Eadem enim oratio et eadem opinio . uerum et falsum esse
Line: 3 uidetur . Uuánda éina réda . únde éinen uuân .
Line: 4 uíndet man béidiu uuésin . uuâr ióh lúgi .
Line: 5 Ueluti si uera sit oratio sedere quendam . surgen\te
Line: 6 eo falsum erit . Álso dánne geskíhet . ube uuâr
Line: 7 íst ze_spréchenne . dáz éin mán sízze . únde
Line: 8 iz sâr lúgi íst . sô ér ûf stât . Similiter autem et de
Line: 9 opinione . Úmbe den uuân so sámo . Si quis
Line: 10 enim uere opinari . uel placere sibi putet sedere
Line: 11 aliquem . surgente eo falsa uidetur ei idem haben\ti
Line: 12 de eo placitum . So uuér uuânin uuíle dán\ne
Line: 13 iz uuâr íst . táz éin mán sízze . stât ér ûf .
Line: 14 uuânit ér is tánne nóh . sô trîugit ín der uuân .
Line: 15 Sed etsi quis hoc suscipiat . sed tamen modo differt .
Line: 16 Uuíle óuh táz îoman sô uernémen . únde uú\re_gelîh
Line: 17 háben . sô negât iz tóh nîeht kelîcho .
Line: 18 Nam ea quę in substantiis sunt . ipsa motata suscep\tibilia
Line: 19 sunt contrariorum . Frigidum enim de calido fac\tum .
Line: 20 motatum est . Alterum enim factum est . Et nigrum
Line: 21 ex albo . et studiosum ex prauo . s . motatum est . et al\terum
Line: 22 factum est . Similiter et in aliis . s . substantiis .
Line: 23 unum quid motationem suscipiens/est susceptibile
Line: 24 contrariorum . Sô die substantię síh uuéhselônt . sô
Line: 25 nément sîe án síh . álde in síh contraria . Cháltiu
Line: 26 sácha uuárm uuórteniu . hábit síh keuuéhse\lôt .
Line: 27 únde íst uuórten ánderiu . Únde suárz
p. 37
Page: 37 Line: 1a sácha uuîz uuórteniu . únde gûot . úbel uuórteniu .
Line: 1b hábit síh ál geuuéhselôt .
Line: 2 Sô uérit iz úmbe éina îo uuélea substantiam . dáz
Line: 3 sî síh uuéhselondo . inpfáhet contraria . Oratio autem
Line: 4 et placitum . ipsa quidem inmobilia omnino perseue/rant .
Line: 5 Áber réda únde uuíllo . netûont nîeht
Line: 6 sô . Síu stânt únuéruuéhselôt selbin . Uuâr ún\de
Line: 7 lúgi . neuuehselônt síh nîeht . sô uuîz únde
Line: 8 suárz tûont tia substantiam . Cum res mouetur contra\rium
Line: 9 circa eam fit . Oratio namque permanet eadem .
Line: 10 eo quod sedeat aliquis . Sô der sízzendo ûf stât .
Line: 11 sô skînet án ímo . der uuéhsil . dóh tíu réda
Line: 12 úngeuuéhselôt sî . tíu dir chît . dáz er sízze .
Line: 13 Cum uero res mota sit . aliquando uera . aliquando falsa fit . s . ora\tio .
Line: 14 Úbe man sízzet . álde stât . únde síh sô
Line: 15 uuéhselôt . sô uuírdit sî úngeuuehselôtiu .
Line: 16 uuâr álde lúgi . Similiter autem et in placito . Sô
Line: 17 uérit iz óuh án demo uuâne . Quapropter modo
Line: 18 solius proprium substantię est . eo / hoc est id quod secundum
Line: 19 suam motationem capabilis sit contrariorum . Pe_díu
Line: 20 íst iz échert éinero déro substantię . dáz sî
Line: 21 síh uuéhselôndo . infáhen mág zuei contraria .
Line: 24 Si quis autem etiam hęc recipiat . placitum et orati\onem
Line: 25 dicens susceptibilia esse contrariorum . non
Line: 26 est uerum hoc . Úbe iz óuh îoman sô háben uuíle .
Line: 27 daz oratio únde placitum . i . opinio . án síh
p. 38
Page: 38 Line: 1 némen contraria . dóh siu síh neuuéhselôen . táz neíst
Line: 2 îo uuâr nîeht . Oratio namque et placitum non in
Line: 3 eo quod ipsa aliquid recipiant . contrariorum suscepti\bilia
Line: 4 esse dicuntur . sed eo quod circa alterum aliqua
Line: 5 passio facta sit . Uuân únde réda . dóh man
Line: 6 síu héize contraria . dáz neíst îo be_dîu nîeht
Line: 7 táz síu in_síh álde án síh îeht kenémen mugîn . núbe uó\ne
Line: 8 díu . dáz díu substantia éteuuaz lîdit
Line: 9 . s . uuíderuuartîgis . Nam in eo quod res est aut
Line: 10 non est in eo etiam oratio uera . uel falsa dicitur . non in
Line: 11 eo quod ipsa capabilis sit contrariorum . Álso îo díu
Line: 12 substantia íst álde ne íst . álso uuírdit tíu réda uuâriu
Line: 13 álde lúkkiu . sî nelîdet îo sélbiu nîeht . Sim\pliciter
Line: 14 autem a nullo . s . contrariorum . neque oratio neque
Line: 15 placitum . Quapropter non erunt sus/ceptibilia contra\riorum
Line: 16 cum nulla in eis passio facta sit . Túrh síh ne\infíndit
Line: 17 nîemer uuân únde réda . déro uuí\deruuártigôn .
Line: 18 Fóne díu skînet . dáz síu íro nîeht
Line: 19 infáhen nemúgin . nóh lîden nemúgin . Uerum
Line: 20 substantia in eo quod ipsa contraria recipiat . in hoc
Line: 21 susceptibilis contrariorum esse dicitur . Áber substantia
Line: 22 díu síu . i . contraria nímit án_síh . tíu hábit tén
Line: 23 námen mít réhte . Languorem enim et sanitatem
Line: 24 suscipit . et candorem et nigredinem . Et unum quid
Line: 25 talium ipsa suscipiendo . contrariorum susceptibi\lis
Line: 26 esse dicitur . Sî uuírdit sîehc únde gesúnt . uuîz
Line: 27 únde suárz . Únde déro îo ételîh an_síh láden\de .
p. 39
Page: 39 Line: 1 héizet sî mít réhte . díu ánanémiga déro con\trariorum .
Line: 2 Quare erit proprium substantię quod cum idem
Line: 3 et unum numero sit . secundum suam motationem . contrariorum
Line: 4 est susceptibilis . Fóne díu íst táz úreiche substan\tię .
Line: 5 dáz sî síh uuéhselônde . contraria inpfáhen mág .
Line: 6 De substantia quidem hęc dicta sint .
Line: 8 Uuîo mág man díutin substantiam únde acci\dens?
Line: 9 Súmelîche chédint substantiam . dáz ter
Line: 10 íst . accidens dáz ter míte íst . Súmelîche ché\dint
Line: 11 substantiam uóne uuésenne/uuíst . accidens
Line: 12 míteuuíst . Súmelîche chédint substantiam êht .
Line: 13 quod intellegitur îeht . i . aliquid . accidens mít êhte .
Line: 14 Uidetur autem esse compositum îeht . et eius negatio nîeht .
Line: 15 quod integre dicitur êin êht . únde nehêin êht . Sicut
Line: 16 et corrupte dicitur îouuíht . et eius negatio nîo\uuíht .
Line: 17 De omni namque re uuíht dicitur . Interrogamus
Line: 18 enim dicentes íst târ îouuíht? quasi diceremus
Line: 19 íst târ éinuuíht . i . aliquid . Respondemus quoque
Line: 20 nîouuíht . i . nehéin uuíht . Unum ergo significant
Line: 21 îouuíht únde îeht . et item nîouuíht únde nîeht .
Line: 22 De homine quoque dicitur úbil uulht . pôse uuíht .
Line: 23 Ergo . uuíht . êht . îeht . uuíst . taz íst . substantiam
Line: 24 significant . Conuenientius tamen uidetur substan\tiam
Line: 25 et accidens dicere . uuíst . únde míte uuíst .
Line: 26 Quid autem genus et speciem? Dicamus si placet genus taz
Line: 27 keméina . species taz súnderîga . In historicis
p. 40
Page: 40 Line: 1 lectionibus solemus interpretari genus chúnne únde sláh\ta .
Line: 2 speciem bílde únde skôni . únde ána síht . Fa\cile
Line: 3 autem intellegitur generalissimum genus tantum
Line: 4 genus esse . et specialissimam speciem tantum speciem esse .
Line: 5 genus autem subalternum utrumque esse genus et speciem . Idcir\co
Line: 6 dicamus genus generalissimum . állero generum
Line: 7 érchenôsta . et speciem specialissimam állero spe\cierum
Line: 8 érchenôsta . subalternum uero genus/éin genus
Line: 9 únder ándermo . Transire quoque possumus in le\gendo .
Line: 10 eorum interpretacionem quorum patet intel\lectus
Line: 11 et significatio . Maxime si eorum est labo\riosa
Line: 12 interpretatio . Sicut et latini angelos . et ar\changelos .
Line: 13 cherubim . et seraphim . patriarchas .
Line: 14 et prophetas . quę greca nomina sunt . in usu habent .
Line: 15 Nec eorum alibi quam in expositionibus interpretati\ones
Line: 16 legunt . Transire úber héuen . In usu ha\bent
Line: 17 prûchent . / INCIPIT DE QUANTITATE .
Line: 18 QUANTITATIS PRIMA DIUISIO .
Line: 19 aliud quidem est continuum . aliud discretum .
Line: 20 Súmelîche quantitates hábint síh zesámine .
Line: 21 súmelîche sínt únder skéidin . SECUNDA DIUISIO .
Line: 22 Et aliud quidem constat ex suis partibus . habentibus
Line: 23 positionem ad se inuicem . aliud autem ex non haben\tibus
Line: 24 positionem . Únde súmelîche bestânt fóne
Line: 25 íro stúcchin . éin ánderên éteuuio lígendên .
Line: 26 súmelîche fóne únlígendên . QUĘ IN PRIMA
Line: 27 DIUISIONE SINT DISCRETA . ET CONTINUA .
p. 41
Page: 41 Line: 1 Est autem discreta quantitas ut numerus et oratio . Con\tinuum
Line: 2 uero . linea . superficies . corpus . Amplius autem pręter
Line: 3 hęc . tempus . et locus . Tíu únderskeidena quantitas .
Line: 4 táz íst zála . únde réda . Tíu síh zesámine hábet .
Line: 5 táz íst ter réiz . únde díu óbeslíhtî . únde diu
Line: 6 héui . Únde nóh tánne âne díu . zît . únde stát .
Line: 7 Partium etenim numeri . RATIO DE DISCRETIS .
Line: 8 nullus est communis terminus ad quem copules parti\culas
Line: 9 eius . Tíu téil dero zálo . nehábint nehéina
Line: 10 geméina márcha . tíu siu zesámine héfte . Ut quinque
Line: 11 et quinque . si est ad decem particula . Álso uínuiu . ún\de
Line: 12 áber uínuiu . zesámene neháftênt . úbe díu
Line: 13 téil zêniu máchônt . i . úbe denarius tar ûz uuír\dit .
Line: 14 Ad nullum communem terminum copulat . i . co\pulantur .
Line: 15 quinque/et quinque sed semper discreta et
Line: 16 separata sunt . Nehéin geméine márcha nehéftit
Line: 17 zesamine uínuiu únde áber uínuiu . síu sínt
Line: 18 îomer geskéiden . Quare numerus discretorum
Line: 19 est . Fóne díu íst îo numerus únderskéidin . Simi\liter
Line: 20 autem et oratio discretorum est . Oratio íst óuh ún\derskéiden .
Line: 21 Quia et quantitas est oratio . mani\festum
Line: 22 est . Mensuratur syllaba breuis et longa . Táz
Line: 23 oratio quantitas íst . dáz skînet án déro mâzo
Line: 24 dero syllabarum . día man lánge héizet únde
Line: 25 chúrze . s . uuánda láng únde chúrz quantita\tes
Line: 26 sint . táz fóne dîen bestât . táz íst óuh quanti\tas .
Line: 27 Dico autem cum uoce orationem prolatam . Íh méino
p. 42
Page: 42 Line: 1 día gespróchenun orationem . s . Nemísse uáh nîeht
Line: 2 án_demo uuórte . Uuánda logos pezéichenit apud
Line: 3 grecos pêdiu . rationem ióh orationem . Álso óuh tûot
Line: 4 réda in_díutiscun . Ad nullum enim communem terminum
Line: 5 particulę eius copulantur . Partes orationis nebíndit
Line: 6 nehéin geméine márchunga zesámine . Non enim
Line: 7 communis terminus est . ad quem syllabę copulantur . sed
Line: 8 unaquęque diuisa est . ipsa secundum se ipsam . Tû neuín\dest
Line: 9 nehéina márcha geméina . tíu zesámine
Line: 10 héfte dîe syllabas . tíe partes orationis sínt .
Line: 11 Síe sínt álle geskéidin . îouuéliu stât túrh síh . /
Line: 12 Linea uero continuum est . RATIO DE CONTINUIS .
Line: 13 Potest enim sumere communem terminum . ad quem par\ticulę
Line: 14 eius copulentur . i . punctum . Ter rêiz hábit
Line: 15 síh áber zesámine . uuánda ér mág úndir stúpfit
Line: 16 uuérdin . únde dér stúpf íst tánne geméine
Line: 17 márcha des zéseuuin téilis . unde des uuínste\rin .
Line: 18 in hunc modum . . sinistra pars dextera pars
Line: 19 Uuírdit ter réiz ferzórn in_míttemin . sô sínt tán\ne
Line: 20 uuórtin zuêne réiza ûzer éinemo . sô sínt
Line: 21 óuh fóne díu uuórtin zuêne órtstúpfa déro
Line: 22 réizo . ûzer démo éinen stúpfe . dér beuóre
Line: 23 uuás keméine .
Line: 24 in hunc modum . Stúpf neíst nehéin téil des réizes .
Line: 25 ér íst échirt órt únde márcha . Mít temo stúpfe
Line: 26 sólst tû îo zeigôn dîe téila des réizes . uuíle
Line: 27 dû den hálben . uuíle dû den drítten . uuíle
p. 43
Page: 43 Line: 1 dû den uîerden . Âne stúpf nemáht tû . Ter
Line: 2 réiz hábit léngi âne bréiti . stúpf nehábit ne\uuéder .
Line: 3 Ten réiz máht tû getéilen mít té\mo
Line: 4 stúpfe . áber sélben den stúpf . nemáht tû
Line: 5 getéilen . Fóne díu neíst nehéin díng in_quan\titate .
Line: 6 chléinera stúpfe . et nec quantitas . sed
Line: 7 initium et terminus quantitatis . Et superficies lineam
Line: 8 . s . potest sumere communem terminum . Plani namque/
Line: 9 particulę ad quendam communem terminum copu\lantur .
Line: 10 Tiu uéld slíhtî . mág únder márchôt
Line: 11 uuérden mít_temo réize . uuánda íro téil
Line: 12 hábent síh îo be_nôte zesámine . án ételîchero
Line: 13 geméinero márcho . tíu geméina márcha
Line: 14 íst ter réiz . Sô daz uéld únder rízen uuír\dit .
Line: 15 sô íst îogelîh réiz keméine márcha . dero
Line: 16 stúccho . díu dâr in_ében lígent . in hunc modum .
Line: 17 Fáld óuh taz tûoh
Line: 18 in_zuéi . sô dúrhkât
Line: 19 ter uáld in_réizis
Line: 20 uuîs álla día bréi\ti
Line: 21 des tûochis . ún\de
Line: 22 íst geméine márcha péidero déro téilo .
Line: 23 díu dâr in_ében sínt . Uuíle dû iz án_déro stéte
Line: 24 in_zuéi scrôtin . sô sínt sâr uuórtin zuéi tûoh
Line: 25 ûzer éinemo . únde ûzer éinero slíhti zuô .
Line: 26 únde sínt uuórtin zuêne dúrhkánga . ûzer
Line: 27 démo éinemo . dér dâr beuóre uuás . Dîe síhet
p. 44
Page: 44 Line: 1 man dánne . án_dîen scrôtin . in hunc modum .
Line: 5 Slíhti hábit îo léngi sámint tero bréiti . íro márcha
Line: 6 hábit léngi âne bréiti . dáz íst ter réiz . tér már\chôt
Line: 7 sia in_míttemin . dér órtôt sia óuh an_dîen
Line: 8 énden . túrh táz neíst er nehéin téil dero slíhti .
Line: 9 Similiter autem et in corpore poteris sumere com\munem
Line: 10 terminum lineam aut superficiem . quę corporis
Line: 11 particulas copulet . Álsô máht tû óuh án_de\ro
Line: 12 héui némin ze_geméinero márcho dén réiz .
Line: 13 álde dîa slíhti . tíu zesámine héfte dâr in_ébin
Line: 14 lígen-dîu téil déro heui . Héui dáz íst tiu díc\chî
Line: 15 sámint tero bréiti . álsô dû síhest án_éinemo
Line: 16 stéine . álde án_éinemo blóche . Fíndest tû de\héina
Line: 17 ídun in_réizis uuîs kâenda . án_demo hól\ze .
Line: 18 álde án_demo stéine . tiu íst keméin mér\che .
Line: 19 déro in_ébin lígendôn téilo . Spáltet síh
Line: 20 án_dero ídun der stéin in_zuéi . álde daz hólz .
Line: 21 sô séhên uuír zuêne dúrhkánga in_réizis uuîs
Line: 22 ze_uórnahtîgemo spálte . dîe beuóre uuâren
Line: 23 éin dúrhkáng . únde éin réiz . Únde âne dáz .
Line: 24 séhên uuír zuéi níuuiu superficies . tíu álsô bréi\tit
Line: 25 sínt . sô díg daz corpus uuás . Uuánda man
Line: 26 díu níuuin superficies fóre nesáh . pe_díu skînet .
Line: 27 táz tiz corpus peuóre continuum uuás . Uuîo uuír\dit
p. 45
Page: 45 Line: 1 áber superficies keméin mérche? Táz tûot
Line: 2 iz . úbe dû uíndest áber an_stéine . álde án
Line: 3 hólze . strîmen/gâende in_strâzo uuîs . tîe héi\zent
Line: 4 superficies . uuánda dâr bréiti sámint
Line: 5 téro léngi íst . Tîe strîmen . únde die strâzâ .
Line: 6 sínt óuh sâr únder mérche déro in_ében lígen\dôn
Line: 7 téilo . Uuír séhên ófto ába óbenahtîgemo
Line: 8 bérge níder gân strâzâ . dâr sléipfa álde uuég
Line: 9 íst . Uuír séhên uuîza strâza uuóla bréita án
Line: 10 demo hímele . quę lacteus circulus dicitur . dáz sínt
Line: 11 ál únder mérche geméiníu . déro in_ében lígen\dôn
Line: 12 téilo . dés hímelis ióh tero érdo . Úbe án_mít\ten
Line: 13 dîen strîmôn . únde dîen strâzôn . der bérg
Line: 14 scríndet . álde hólz . álde stéin . sô sínt zuéi
Line: 15 corpora uuórtin ûzer éinemo . únde ûzer
Line: 16 éinero strâzo zuô . dîe dánne skînent án_dîen
Line: 17 brúchin . in hunc modum .
p. 46
Page: 46 Line: 1 Únde áber âne dáz pegínnent skînen zuéi níuuiu
Line: 2 superficies . tíu man beuóre nesáh . tô iz éin corpus uuás .
Line: 3 Uuíle dû chédin dáz keskíhet án substantia .
Line: 4 náls in_quantitate . sô uerním dáz uuóla . târ
Line: 5 síh tiu corpora téilent . táz sih târ téilent íro
Line: 6 quantitates . réiz . únde slíhtî . únde héui .
Line: 7 Únde uerním óuh nóh mêr . Úbe díu corpo\ra
Line: 8 sô stárh sínt . táz síu uuîchen nemúgen .
Line: 9 er-uuéget man íro éin téil . só uuágônt álliu
Line: 10 íro téil . álso éin stéin tûot . âlde éin chórn . Tán\nân
Line: 11 skînet îo dáz íro quantitates continuę sínt .
Line: 12 Úbe iz áber íst éin hûfo stéino . álde éin mútte
Line: 13 chórnis . iruuágôt íro éin . túrh táz neuuá\gônt
Line: 14 síu álliu . Târ skînet táz síu . únde íro
Line: 15 quantitates únder skéiden sínt . Est autem talium .
Line: 16 et tempus . et locus . Sólih íst óuh zît . únde stát
Line: 17 . i . continua sunt . Pręsens enim tempus copulatur . et ad
Line: 18 pręteritum . et ad futurum . Taz kágenuuérta zît .
Line: 19 háftêt zû demo feruárenên . únde demo chúmf\tîgin .
Line: 20 Únde íst keméin mérche íro zuéio . íst
Line: 21 ûz lâz pręteriti . ána uáng futuri . Rursus locus
Line: 22 continuorum est . Stát íst óuh téro zesámine háf\tentôn .
Line: 23 Locum enim quendam corporis particulę
Line: 24 obtinent . s . quia ipsum corpus quendam locum
Line: 25 obtinet . Uuánda sélbiz corpus pehábit éina
Line: 26 stát . fóne díu
Line: 27 pehábent óuh sîniu téil éina stát . Quę par\ticulę
p. 47
Page: 47 Line: 1 ad quen/dam communem terminum copulantur .
Line: 2 Tíu téil háftênt zû ételîchero geméinero már\cho .
Line: 3 Ergo loci particulę quę obtinent singu\las
Line: 4 corporis particulas . ad eundem terminum co\pulantur .
Line: 5 ad quem et corporis particulę . Qua\propter
Line: 6 continuus erit et locus . Ad unum enim commu\nem
Line: 7 terminum suas particulas copulat . Tíu téil
Line: 8 dero stéte . díu dés corporis téil úmbe hábint .
Line: 9 tíu háftênt târ zesámine . târ díu téil dés
Line: 10 corporis zesámine háftênt . Pe_díu íst óuh
Line: 11 tíu stát zesámine hábîg . uuánda síu fûo\get
Line: 12 íro téil zû geméinero márcho . táz chît
Line: 13 íro téil uuérdent zesámine gefûoget . mít
Line: 14 keméinero márcho . álso daz hûs éin corpus
Line: 15 íst . álso hábit iz óuh éina hûs stát . Únde
Line: 16 álso die uuénde téil sínt tes hûses . sô sínt
Line: 17 óuh tie uuánt stéte . téil dero hûs stéte . Ún\de
Line: 18 dâr die uuénde zesámine háftênt . târ
Line: 19 háftênt óuh tie uuánt stéte zesamine . Uuáz
Line: 20 íst sélbiu diu stát? Tíu séhsiu . díu állero dín\golîh
Line: 21 úmbe hábint . únde úmbe grîfint .
Line: 22 Uuéliu sínt tíu? Taz únder . únde daz óbe .
Line: 23 daz fóre . únde daz áfter . daz in_ében ze_zé\seuûn .
Line: 24 únde daz in_ében ze_uuínsterûn . Uuáz
Line: 25 íst áber zît? Álter dírro uuérelte . fóne êrist
Line: 26 únz in_énde . ITEM RATIO DE SECUNDA DIFFEREN\TIA
Line: 27 QUANTITATUM . QUAE EST HABEN\TIUM
p. 48
Page: 48 Line: 1 POSITIONEM ET NON HABENTIUM .
Line: 2 Amplius autem . Ferním áber nóh mêr . Ferním dáz
Line: 3 íh nû téilta síben quantitates in_uínuiu . únde
Line: 4 in_zuéi . nû sól íh sîe ánderêst téilen in_uîeriu .
Line: 5 únde in_dríu . / Alia quidem constant ex particulis
Line: 6 quę in eis sunt . positionem ad se inuicem haben\tibus .
Line: 7 alia autem ex non habentibus positionem .
Line: 8 Súmelîche quantitates pestânt . fóne íro téi\lin
Line: 9 éin ánderên éteuuîo lígendên . sumelîche
Line: 10 fóne únlígendên . Ut est . Lineę quidem particu\lę
Line: 11 positionem habent ad se inuicem . Tíu téil des
Line: 12 réizis . lígent éin ánderên éteuuîo . s . geórto .
Line: 13 náls kesîto . in hunc modum .
Line: 14 Singulum namque eorum
Line: 15 situm est alicubi . îogelîh íro téil . líget éteuuâr .
Line: 16 Et habes unde sumas unum quid . et assignes ubi
Line: 17 situm est in plano . Únde hábist tû geuuís . uuâr
Line: 18 dû sûchêst téile gelîchin . únde zéigôst uuâr
Line: 19 er líge án demo uélde . Et ad quam particulam
Line: 20 cęterarum copuletur . Únde án uuélez iz stôze
Line: 21 déro ánderro téilo . s . álso daz zéseuua téil
Line: 22 stôzit án daz uuínstera . únde îo geórto náls
Line: 23a gesîto . Similiter autem et particulę plani quandam habent positionem .
Line: 23b Tíu téil dero slíhtî lígent óuh éteuuâr . únde lígent péidiu
Line: 23c geórto ióh gesîto . Similiter namque ostenditur unum quid ubi
Line: 24 iacet . Táz skînet . uuánda man zéigôn mág .
Line: 25 uuâr îo gelîchez líge . Et quę copulantur ad se
Line: 26 inuicem . Únde man zéigôn mág uuéliu án
Line: 27 ánderíu stôzên . Sô díu tûont tíu gelégo
p. 49
Page: 49 Line: 1 únde gesîto éin ánderên bechómint . álde ge\órto .
Line: 2 in hunc modum . /
Line: 3 Sed et soliditatis quoque
Line: 4 similiter et loci . s . par\ticulę
Line: 5 ostenduntur .
Line: 6 Sô mág man óuh ze\igôn .
Line: 7 tíu téil dero heui . únde dero stéte . Tiu
Line: 8 héui dáz íst tiu hôi . únde diu dícchî ut dic\tum
Line: 9 est . Díu gât îo nídenân ûf . Fóne díu íst quís\síu
Line: 10 stát . únde geuuíssêr téil dero hôi . ióh tero
Line: 11 dícchî . éin élna fóne érdo . álde zuô . Únde uuîo
Line: 12 lígent síu éin ánderên? Îo éin óbe ándermo in
Line: 13 hunc modum .
Line: 14 Áber díu stát . úmbe gât
Line: 15 díu corpora . Fóne díu
Line: 16 íst quíssêr téil dero
Line: 17 stéte . ze_zéigônne .
Line: 18 quíssen téil des cor\poris .
Line: 19 Sô dáz íst . Án
Line: 20 demo áste des póu\mis .
Line: 21 án_déro uuén\de
Line: 22 des hûsis . án_dero ékko des pérgis . án_demo
Line: 23 hóubete des mánnis . án_dero pórto déro búrg .
Line: 24 Únde uuîo lígent siu éin ánderên? Súmiu ge\órto .
Line: 25 sô díu geléiche tûont des fíngeris . Sú\miu
Line: 26 gelégo . sô sélbin die fíngera tûont . Súm
Line: 27 éin óbe ándermo . sô daz hóubet tûot . óbe
p. 50
Page: 50 Line: 1 demo hálse . / Uuîo hôo iz sî . dáz zéigôt quíssin
Line: 2 téil dero héui . Uuâr iz tar ána sî . án uuélemo
Line: 3 téile . án uuélemo líde . únde nóh tánne in_uué\lemo
Line: 4 énde . uuélês síndes . uuéder óbenân .
Line: 5 álde nídenân . fóre . álde áfter . álde in_ében .
Line: 6 ôster hálb . álde uuéster hálb . nórdenân . ál\de
Line: 7 súndenân . táz zéigôt quíssen téil dero stéte .
Line: 10 In numero non potest quis respicere tamquam
Line: 11 particulę eius positionem aliquam ad se inuicem
Line: 12 habeant . aut sit situm alicubi . aut aliquę
Line: 13 particulę ad se inuicem conectantur . Án dîen
Line: 14 téilen dero zálo . neuíndest tû neuuéder .
Line: 15 nóh uuîo síu lígên éin ánderên . s . geórto .
Line: 16 álde gesîto . álde óbe éin ánderên . nóh uuâr
Line: 17 síu lígên . s . ze_zéseuûn . álde ze_uuínsterûn .
Line: 18 nóh táz sîu îenêr zesámine háfteên .
Line: 19 Sed neque ea . i . eę partes quę temporis sunt . s . positionem
Line: 20 habent . Nóh téil des zîtis nehábent nehéina
Line: 21 kelégeni . Nihil enim permanet ex partibus temporis .
Line: 22 Táz íst fóne díu . uuánda sîniu téil nîo stíllo ne\gestânt .
Line: 23 síu rínnent hína sámoso uuázer . Táz
Line: 24 nû pręsens íst . táz uuírdit sâr pręteritum . únde dáz
Line: 25 futurum nû íst . táz uuírdit sâr pręsens . Quod autem non
Line: 26 est permanens . quomodo hoc positionem aliquam
Line: 27 habebit? Táz nehéina uuîla úngeuuéhselôt
p. 51
Page: 51 Line: 1 neíst . uuîo mág táz háben státa . álde kelé\genî .
Line: 2 álde sképfeda? Uuér mág chéden . sús líget
Line: 3 tíz téil énemo téile . sîd sîu îo ána in_uérte/sínt?
Line: 4 únde nîomêr negestátônt? Sed magis ordinem
Line: 5 quendam particularum dicis habere . Tû máht
Line: 6 mêr chéden ételîcha órdinháftigî uuésen de\ro
Line: 7 teilo . Idcirco quod temporis hoc quidem prius est .
Line: 8 illud uero posterius . Fóne díu dáz éin téil des zî\tis
Line: 9 êr íst . ánderiz tára nâh . Sed et de nume\ro
Line: 10 similiter . Sô máht tû óuh chéden fóne
Line: 11 dero zálo . táz sî ordinem hábe . Eo quod privs
Line: 12 numeretur unus quam duo . et duo quam tres .
Line: 13 Uuánda éin in_zálo êr îst tánne zuéi . únde
Line: 14 êr zuéi dánne dríu . Et ita ordinem quendam
Line: 15 habebunt . positionem uero non multum . i . non omni\no
Line: 16 accipies . Únde îo sô hábint sîe ordinem .
Line: 17 léger stát nehéina . Sed et oratio similiter .
Line: 18 Sólih íst óuh oratio . Particulę enim eius nihil
Line: 19 partiuntur . i . nequaquam permanent . Íro téil
Line: 20 nestânt in_stéte nîeht . s . dánne síu gespróchen
Line: 21 uuérdent . Sed dictum est et non potest hoc am\plius
Line: 22 sumi . Núbe hína íst . sô iz kespró\chen
Line: 23 uuírdet . nóh tánne nîeht mêr ne\mág
Line: 24 kezéigót uuérden . uuâr iz sî dáz
Line: 25 târ kespróchen uuárd . Quapropter non erit po\sitio
Line: 26 particularum eius . si quidem nihil par\tiuntur .
Line: 27 Pe_díu neíst nehéin gelégenî íro téi\lo .
p. 52
Page: 52 Line: 1 sîd síu neuuérênt . CONCLUSIO SENTENTIĘ .
Line: 2 Alia itaque constant ex particulis quę in eis sunt po\sitionem
Line: 3 ad se inuicem habentibus . Alia autem ex
Line: 4 non habentibus . Fóne díu íst áleuuâr . dáz sú\melîche
Line: 5 quantitates pestânt fóne íro téilin .
Line: 6 éin ánderên éteuuîo lígendên . súmelîche fó\ne
Line: 7 únlígendên . / QUĘ QUANTITATES NON
Line: 8 Proprie autem quan\titates PROPRIE DICANTUR .
Line: 9 . hę solę sunt . Échert tíse síbene sínt fú\renómis
Line: 10 quantitates . Alia uero omnia secundum ac\cidens .
Line: 11 Álliu díu ánderiu . s . díu in_ánderên
Line: 12 cathegoriis míchelíu álde lúzelíu héizent .
Line: 13 tíu héizent nâh tísên . Tísên síbenên sínt keméi\ne
Line: 14 námen . magnum . paruum . multum . exiguum .
Line: 15 longum . breue . Spríchet man dîe námen . fóne
Line: 16 ánderên díngen . dîen nesínt síu nîeht éigin .
Line: 17 síu sínt nâh tísên dánne sô gehéizen . Ad hęc
Line: 18 enim aspicientes . et alias dicimus esse quantitates .
Line: 19 Tísiu síbeniu méinende . spréchên uuír dîe
Line: 20 námen . óuh fóne ánderên díngen . díu quan\titates
Line: 21 nîeht nesínt . Ut multum dicimus album .
Line: 22 eo quod superficies multa sit . Álsô uuír chédên
Line: 23 míchelâ uuîzi . dâr daz féld mícheliz íst .
Line: 24 Et actio longa . eo quod tempus longum et multum
Line: 25 sit . Únde uuir chédên . lángiz uuérh . uuánda
Line: 26 díu uríst lángiu íst . únde des zîtis fílo íst .
Line: 27 Et motus multus . Únde chédên míchel rûra .
p. 53
Page: 53 Line: 1 dáz íst lángêr lóuft . uuánda daz zît lángiz
Line: 2 íst . Neque enim horum singulum per se quantitas dicitur .
Line: 3 Nehéin déro díngo nehéizit túrh síh míchel ál\de
Line: 4 láng . Ut si quis assignet quanta sit actio .
Line: 5 tempore diffiniet . annuam . uel sic aliquo modo as\signans .
Line: 6 Álso dâr ána skînet . táz tér dia láng\seimi
Line: 7 des uuérchis zéigôt . sîa zéigôt mít temo
Line: 8 zîte . únde chît iz éin iâr uuérh sî . álde sô éte\uuîo .
Line: 9 Et album quantum sit assignans . superficiem
Line: 10 definiet . Únde uuîo fílo dero uuîzi sî ságen\de .
Line: 11 knôt mézôt er daz uéld . Quanta enim/
Line: 12 superficies fuerit . tantum esse album dicet . Sô mí\chel
Line: 13 daz uéld íst . sî míchela ságêt er uué\sen
Line: 14 dia uuîzî . CONCLUSIO .
Line: 15 Quare solę proprie . et secundum se . ipsę quantita\es
Line: 16 dicuntur . quę dictę sunt . Fóne dîu héizet
Line: 17 man sîe síbene dúrh síh quantitates . Aliorum
Line: 18 uero nihil per se . sed dicuntur forte per accidens . Ánde\iu
Line: 19 díng nehábint íro námen . únde íro
Line: 20 adiectiua nîeht túrh síh . síu hábint sîe fó\ne
Line: 21 ín . Sîe sínt íro accidentia . sîe sínt íro
Line: 22 geuérten . Ánderiu díng nemúgen âna
Line: 23 sîe sîn . Álso an substantiis sínt quantitates .
Line: 24 sô sínt án quantitatibus qualitates . únde ac\tiones .
Line: 25 únde passiones . Uuíle dû chéden .
Line: 26 úbe dáz sô íst . tánne neíst ín quantitas
Line: 27 accidens . sîe sínt mêr íro accidentia . táz
p. 54
Page: 54 Line: 1 íst ál uuâr . Áber dáz fóne ándermo úngeskéi\den
Line: 2 íst . táz mág îo héizen sîn accidens . Mán
Line: 3 chît óuh in_grammatica . dáz persona sî accidens
Line: 4 uerbi . uuánda sî fóne ímo úngeskéiden íst .
Line: 5 Áfter uuârhéite . sô íst actio . únde passio .
Line: 6 dero personę accidens . pe_díu íst óuh uerbum
Line: 7 accidens personę . Nû éigin gelírnet táz lon\ga
Line: 8 actio . multa ęgritudo . motus multus .
Line: 9 calor magnus . album multum . multa patien\tia .
Line: 10 magna sapientia . timor magnus . fle\tus
Line: 11 multus . únde dára gágene . i . e contrario .
Line: 12 parua scientia . exiguum munus . modicus gus\tus .
Line: 13 breuis delectatio . pauca retributio . ún\de
Line: 14 ál dáz sô getâna . síhet ze_dîen gezáltên
Line: 15 síben quantitatibus . Uuánda sîe sínt magnę
Line: 16 paruę . multę paucę . breues et longę . pe_díu
Line: 17 gébent sîe iz ánderên . HINC IAM PROPRIUM
Line: 18 QUANTITATIS REQUIRITUR . /PRIMUM
Line: 19 EX EO QUOD NIHIL EI EST CONTRARIUM .
Line: 20 Amplius . Lírne nóh páz pechénnen quantitatem .
Line: 21 Quantitati nihil est contrarium . Nîeht neíst uuíder\uuártigis
Line: 22 quantitati . In diffinitis enim manifestum
Line: 23 est . quoniam nihil est contrarium . Án dîen geuuíssôtên síbe\nin .
Line: 24 íst iz óffen . Ut bicubito et tricubito . uel superficiei .
Line: 25 uel alicui talium nihil est contrarium . Álso zuéio élne méze
Line: 26 álde drîo élne méze . álde dero óbeslíhti . ún\de
Line: 27 dîen sô getânên . uuíderuuártîgis nîeht neíst .
Line: 2 Nisi multa paucis dicat quis esse contraria . uel magnum
Line: 3 paruo . Mán nechéde mánig únde únmanig .
Line: 4 míchel únde lúzzel . uuésen uuíderuuártîg .
Line: 5 Horum autem nihil est quantitas . sed magis ad aliquid sunt . Tíu
Line: 6 nesínt áber nîeht quantitas . síu sínt ad aliquid .
Line: 7 Nihil enim per se ipsum magnum dicitur . sed ad aliquid refertur .
Line: 8 Nehéin díng nehéizet túrh síh míchel . íz síhet
Line: 9 îo ze éinemo ándermo . Nam mons quidem par\uus
Line: 10 dicitur . milium uero magnum . Táz skînet . uuánda
Line: 11 man den bérg chît lúzzelin . éin hírse chórn
Line: 12 mícheliz . Eo quod hoc quidem . s . milium sui generis ma\ius
Line: 13 sit . illud uero . s . mons sui generis minus . Táz íst fó\ne
Line: 14 díu . uuánda der bérg uuíder ánderên lúz\zelêr
Line: 15 íst . taz hírse chórn uuíder ánderên
Line: 16 déro sláhto chórnin mícheliz íst . Ergo ad aliud
Line: 17 est eorum relatio . Târ skînet táz man sie mízet
Line: 18 ze_ándermo . Nam si per se ipsum . paruum uel magnum
Line: 19 diceretur . numquam mons paruus . milium uero mag\num
Line: 20 diceretur . Uuánda úbe míchel únde lúz\zel
Line: 21 dúrh síh kespróchen uuúrtîn . sô neuuúrte
Line: 22 nîomer bérg ke/héizen lúzzelêr . hírse chórn
Line: 23 mícheliz . Rursus in uico quidem plures esse ho\mines
Line: 24 dicimus . in ciuitate uero paucos . cum sint eorum
Line: 25 multiplices . Áber chédên uuír mánige uuésen
Line: 26 in_demo dórf . únmanige in_dero búrg . dánne
Line: 27 íro dóh dára uuídere mánigfált íst . Et in domo
p. 56
Page: 56 Line: 1 quidem multos . in theatro autem paucos . cum sint plures .
Line: 2 Álso chédên uuír mánige sîn in_demo hûs . ún\mánige
Line: 3 in_uuárt hûs . sô íro dóh mánigeren
Line: 4 sínt . Amplius . Lóse nóh mêr . Bicubitum uel tricubitum
Line: 5 et unumquodque talium quantitatem significat . Mag\num
Line: 6 uero uel paruum non significat quantitatem . sed ma\gis
Line: 7 ad aliquid . quoniam ad aliud spectat magnum et
Line: 8 paruum . Quare manifestum est . quoniam hęc sunt ad aliquid .
Line: 9 Zuéio élnîg álde drîo élnîg . únde ál dáz sô
Line: 10 getân . únde sô geuuís íst . táz pezéichenit
Line: 11 quantitatem . táz netûot áber nîeht míchel
Line: 12 únde lúzzel . Uuîo dánne? Síu bezéichenint
Line: 13 mêr ad aliquid . Táz íst fóne díu óffen . uuánda
Line: 14 síu séhint án ándir . Tíu án ánder séhent . tíu ne\uuérdint
Line: 15 nîeht túrh síh fernómen . ADIECTI\UA
Line: 16 Amplius . Siue ali\quis UIDERI ET NON ESSE CONTRARIA .
Line: 17 ponat hęc esse quantitates . siue non ponat .
Line: 18 nihil eis erit contrarium . Mán chéde . álde nechéde
Line: 19 síu uuésen quantitates . ín ne íst îo dóh nîeht
Line: 20 contrarium . Quod enim non potest sumere per se ipsum . sed
Line: 21 ad solam rationem alterius refert . quomodo huic
Line: 22 erit aliquid contrarium? Táz er dúrh síh fernémen
Line: 23 nemág . ér ne chêre iz . únde rérte iz ze_éinemo
Line: 24 ándermo . uuáz mág témo sîn contrarium?/ Amplivs autem .
Line: 25 PROPOSITIO . Si autem erunt magnum et paruum contraria .
Line: 26 continget idem ipsum simul contraria recipere . et ea
Line: 27 ipsa sibimet esse contraria . Súlen síu be_nôte sîn
p. 57
Page: 57 Line: 1 contraria . sô uuírdit îo uuéderiz ímo sélbemo uuíder\uuártîg .
Line: 2 ASSUMPTIO . Contingit enim simul
Line: 3 idem paruvm esse et magnum . Éin díng uuírdet ófto
Line: 4 eruáren . táz péidíu íst ióh míchel ióh lúzzel .
Line: 5 Est enim aliquid ad hoc quidem paruum . ad aliud uero
Line: 6 hoc idem magnum . s . ut mons . Uuánda ételîh tíng
Line: 7 íst míchel gágen éinemo . lúzzel gágen ándermo .
Line: 8 Quare idem paruum et magnum . et in CONCLUSIO .
Line: 9 eodem esse tempore contingit . Fóne díu geskíhet tán\ne .
Line: 10 éin sámint sîn míchel únde lúzzel . Quare
Line: 11 simul contraria suscipit . Sô nímet iz óuh án síh
Line: 12 zuéi contraria . REFRAGATIO CONCLUSIONIS .
Line: 13 Sed nihil est quod uideatur simul contraria posse sus\cipere .
Line: 14 Uuîo mág áber dáz sîn? nîouuíht ne\uuírdet
Line: 15 fúnden . dáz zuéi contraria sámint
Line: 16 tráge . Ut substantia susceptibilis quidem con\trariorum
Line: 17 esse uidetur . sed nullus et sanus et ęger
Line: 18 est . nec albus et niger simul . Álso iz skînet án
Line: 19 substantia . Sî mág trágen zuéi contraria . áber
Line: 20 dóh sámint neíst nîoman sîeh únde gesún\de .
Line: 21 uuîz únde suárz . Nihilque aliud simul
Line: 22 contraria suscipiet . et eadem . i . nec eadem sibi ip\si
Line: 23 contingit esse contraria . Nóh âne substantiam
Line: 24 neuuírdit fúnden . dáz sámint tráge zuéi
Line: 25 contraria . nóh nîomêr negeskíhet éin uué\sen
Line: 26 péidiu . ITEM PROPOSITIO .
Line: 27 Nam si est magnum paruo contrarium . ipsum autem idem
p. 58
Page: 58 Line: 1 simul est paruum/et magnum . ipsum sibi erit contrarium .
Line: 2 Íst míchel únde lúzzel uuíderuuártîg . únde
Line: 3 mág éin uuésen béidiu . sô íst éin ímo sélbemo
Line: 4 uuíderuuártîg . ASSUMPTIO .
Line: 5 Sed impossibile est ipsum sibi esse contrarium . Nû nemág
Line: 6 táz sîn . dáz éin díng uuídir ímo sélbemo sî .
Line: 7 Non est igitur magnum paruo contrarium . CONCLUSIO .
Line: 8 neque multum exiguo . Pe_díu neíst contrarium míchel
Line: 9 únde lúzzel . fílo demo gôregin . Quare si non rela\tiuorum
Line: 10 hęc quilibet dicat . tamen quantitatis
Line: 11 nihil contrarium habebit . Fóne díu . uuíle óuh îo\man
Line: 12 strîtin . táz tísiu adiectiua nesîn relatiua .
Line: 13 nóh tánne nehábit îo quantitas . nehéinin uuíder\uuárten .
Line: 15 Maxime autem circa locum uidetur esse contrarietas quan\titatis .
Line: 16 Íst tehéin uuíderuuártigî quantitatis .
Line: 17 tíu sól án loco sîn . sî íst íro gelîchista . Sursum enim
Line: 18 ad id quod deorsum est . contrarium ponunt . s . phi\losophi .
Line: 19 quod in medio est deorsum dicentes . eo quod
Line: 20 multa medii distantia ad terminos mundi sit .
Line: 21 Tîe uuîse gérnen chédint . uuíderuuártîg uué\sen
Line: 22 dáz óbenân íst . témo dáz nídenân íst . ní\denân
Line: 23 héizende dáz in_míttemo hímele íst .
Line: 24 târ díu érda líget . Táz chédint sie fóne díu .
Line: 25 uuánda míchel uérri íst tes mítten . dâr díu
Line: 26 érda stíllo líget . ûf ze_énde dírro uuérlte . târ
Line: 27 dir hímel suéibôt . Uidentur autem et aliorum contrari\orum
p. 59
Page: 59 Line: 1 diffinitionem ab his proferre . Sîe uuéllen
Line: 2 óuh ánderro contrariorum pechénneda némin fó\ne
Line: 3 dísên contrariis . / Quomodo? Quę enim multum
Line: 4 a se inuicem distant eorum quę de eo genere sunt .
Line: 5 contraria determinant . Tíu síh fílo hérto skéident .
Line: 6 únde îo dóh chómen sínt fóne éinero mûoter .
Line: 7 álso uuîz únde suárz sínt . fáreuua íst íro mûo\ter .
Line: 8 díu héizent sie contraria . Uuánda áber lo\cus
Line: 9 genus neíst . nóh sursum únde deorsum sîniu
Line: 10 species nesínt . pe_díu neuuírdit nîomer locus
Line: 11 loco contrarius . Sursum únde deorsum pezéichenint
Line: 12 ín stéte . náls sélbûn dia stát . i . in loco . et non locum .
Line: 13 Fóne díu íst íro genus ubi . dáz tir chît uuâr . álde
Line: 14 in_uuélero stéte . táz íst éin ándir cathegoria .
Line: 16 Sed non uidetur quantitas suscipere magis et minus .
Line: 17 Ut bicubitum . Quantitas nemág óuh nîeht uuérden
Line: 18 dáz sî íst . mêr álde mín . álso daz zuéi élne méz
Line: 19 nemág . Neque enim est aliud alio magis bicubi\tum .
Line: 20 Uuánda éin neuuírdit mêr dáz iz íst .
Line: 21 tánne daz ánder . Uuîo mág éin bicubitum
Line: 22 mêr bicubitum sîn . dánne ánderiz? Neque in nu\mero .
Line: 23 Nóh in_zalo neuíndest tû is mêr . dán\ne
Line: 24 in_méze . Id est non recipit numerus compa\rationem .
Line: 25 sicut nec mensura . Ut ternarius qui\nario .
Line: 26 Álsô dríu . mín nóh mêr nehéizint
Line: 27 zála . dánne uínuiu . Nihil enim magis tria
p. 60
Page: 60 Line: 1 dicentur . Mêr dríu nechídit nîoman . Nec poti\us
Line: 2 tria . quam tria . Nóh éiniu dríu . mêr dánne án\deriu
Line: 3 dríu . Nec tempus aliud alio magis et mi\nus
Line: 4 dicitur . Nóh éin zît nechí/dit man uuésen mêr
Line: 5 zît álde mín . dánne daz ánder . Nec in his
Line: 6 quę dicta sunt . i . septem quantitatibus omnino magis
Line: 7 et minus dicitur . Nóh in_állen síbenen nechídit man
Line: 8 mêr álde mín . Quare non suscipit quantitas
Line: 9 magis et minus . Pe_díu neuuírdit quantitas
Line: 10 mêr nóh mín . Síu uuírdit áber mínnera ún\de
Line: 11 mêra . i . maior et minor . ut ternarius nu\merus
Line: 12 maior est binario . et bicubitum minus est
Line: 13 tricubito . et annus longior est mense . Idem quo\que
Line: 14 euenit in substantia . quia et homo ma\ior
Line: 15 est homine . non autem magis . ECCE PRO\PRIUM .
Line: 16 QUOD INEST SOLI ET OMNI ET SEMPER .
Line: 17 Proprium autem maxime quantitatis est . quod ęqua\le
Line: 18 et inęquale dicitur . Táz íst áller éigin háftista
Line: 19 quantitatis . táz man chît ébin míchel únde
Line: 20 únébin míchel . álde gemâze únde úngemâze .
Line: 21 Singulum enim earum quę dictę sunt quantita\tum .
Line: 22 et ęquale dicitur et inęquale . Téro síbin quanti\tatum
Line: 23 îogelîcha chît man ében míchel únde
Line: 24 únében míchel . Ut corpus ęquale et inęqua\le .
Line: 25 et numerus ęqualis et inęqualis dicitur . et
Line: 26 tempus ęquale et inęquale . Álso man chît .
Line: 27 ében míchel únde únében míchel héui . ún\de
p. 61
Page: 61 Line: 1 zála . únde zît . Sed pro his nos dicimus . íz íst
Line: 2 ében héuîg . íro íst ében mánig . íz íst nû ében
Line: 3 láng . álde neíst . Similiter autem et in aliis quę dic\ta
Line: 4 sunt singulis . et ęquale et inęquale dicitur . Ze_déro
Line: 5 sélbûn uuîs chídit man ęquale et inęquale .
Line: 6 óuh án dîen ánderên quantitatibus dîe geném\mit
Line: 7 sínt . In cęteris uero quæ/quantitates non sunt .
Line: 8 non multum . i . non omnino uidetur ęquale et inęqua\le
Line: 9 dici . Án ánderên díngin . díu quantita\tes
Line: 10 nesínt . nechídit man bóre uuéigiro .
Line: 11 id est nesól man chédin ęquale et inęquale .
Line: 12 Namque affectio ęqualis et inęqualis non multum
Line: 13 dicitur . sed magis similis . Et album ęquale et in\ęquale
Line: 14 non multum sed simile . Qualitates . sô
Line: 15 affectio . únde album íst . dîe héizent réhtôr
Line: 16 similes . tánne ęquales . Quare quantitatis
Line: 17 proprium est ęquale et inęquale dici . Pe_díu íst
Line: 18 éigin quantitatis . kemâze únde úngemâze .
Line: 20 Linea uuírdit ke díutit réiz únde zîla . ún\de
Line: 21 rîga . únde stríh . únde dúrhkáng . Super\ficies
Line: 22 héizit óbe slíhti . únde ûzenáhtîgi .
Line: 23 Corpus siue solidum . mág héizin héuî . únde
Line: 24 dícchî . Si autem fit adiectiuum . dicimus solidum .
Line: 25 erháueniz . dícchiz . ólangiz . dáz chît ále gán\ziz .
Line: 26 únhóliz . féstiz . Linea subalternum genus est . eius
Line: 27 species sunt . recta . curua . torta . in hunc modum .
p. 62
Page: 62 Line: 1 Superficies quoque subalternum genus est . Cuius species sunt . circu\lus .
Line: 2 trigonum . tetragonum . pentagonum . exagonum .
Line: 5 et deinceps in hunc modum .
Line: 6 Harum quoque figurarum sunt plurimę species . ut trian\guli
Line: 7 species sunt . rectum . acutum . obtunsum . /in hunc modum .
Line: 11 Quę in geometrica discendę sunt . Solidum corpus sub\alternum
Line: 12 similiter est . Species eius sunt . spera . i . species
Line: 13 rotunda . piramida . cubus . in hunc modum .
Line: 16 Locus non uidetur genus esse . Dubitatur quoque an speci\es
Line: 17 dici debeat . Nam si totus mundus unum corpus
Line: 18 est . locum quoque tantum unum habet . omnia deinde quę
Line: 20 inueniuntur in eo . i . in mundo . partes eius sunt . in
Line: 21 quibus et partes loci sunt . Ad hunc modum .
Line: 22 locus quoddam indiuiduum est . et non potest species
Line: 23 dici . Si autem tot loca sunt quot corpora . magis
Line: 24 uidetur locus esse species . et habere indiuidua
Line: 25 singulorum corporum loca . Quid autem tempus? Tem\pus
Line: 26 est protractum spacium ab initio mundi . usque
Line: 27 ad finem . quod quia continuum est . non potest speci\es
Line: 28 dici . sed quoddam indiuiduum . cuius partes sunt
p. 63
Page: 63 Line: 1 pręteritum . et futurum . Pręsens autem . ut aristotiles
Line: 2 docuit . in modum puncti . terminus quidam est
Line: 3 pręteriti et futuri . et non pars . Partes autem pręteri\ti
Line: 4 et futuri sunt . sęcula . et ętates . et anni . et
Line: 5 menses . dies et noctes . Quę sicut in pręterito fuerunt
Line: 6 ita et in futuro erunt . Et si pręsens in eis requi\ris .
Line: 7 pręsentem annum et pręsentem diem reperies . ipsum
Line: 8 pręsens in eis minime/comprehendis . Nume\rus
Line: 9 uero maxime subalternum genus esse dinos\citur .
Line: 10 quia et sub ipso sunt genera . Sunt enim eius
Line: 11 primę species . par et impar . i . kerád únde
Line: 12 úngerád . Deinde paris sunt species tres .
Line: 13 et item imparis tres . quę in arithmetica dis\cendę
Line: 14 sunt . Oratio non minus subalternum genus di\cenda
Line: 15 est . Eius sunt principales species . v .
Line: 16 Enuntiatiua oratio . Depręcatiua . Imperatiua .
Line: 17 Optatiua . Vocatiua . Item earum sunt plurimę
Line: 18 species . ut in periermeniis legitur . ut enunti\atiuę
Line: 19 sunt . affirmatio et negatio .
Line: 20 INCIPIT AD ALIQUID . ET DE RE\LATIUIS
Line: 21 Ad aliquid uero / QUANTITATIBUS .
Line: 22 talia dicuntur . quęcumque aliorum dicuntur id quod sunt .
Line: 23 Sóliu uuórt héizent ze éteuuíu . tíu ánderro
Line: 24 sínt . táz síu sínt . únde ánderro héizent .
Line: 25 Uel quomodolibet ad aliquid aliud . Álde
Line: 26 éteuuío gespróchin uuérdent ze_éinemo
Line: 27 ándermo . Ut maius alterius dicitur id quod est .
p. 64
Page: 64 Line: 1 Aliquo enim maius dicitur . Álso daz mêrôra . éines
Line: 2 ánderis mêrôra héizet . íz chît man îo éteuués
Line: 3 mêrôra . Táz iz íst . únde dáz iz héizet . táz íst
Line: 4 éines án/deris . Et duplum alterius dicitur . id quod
Line: 5 est . Alicuius enim duplum dicitur . Táz óuh zuíuált
Line: 6 héizet . táz héizet éines ánderis zuíuált . Táz
Line: 7 iz íst . táz chit man sî éines ánderis . Íz íst éte\uués
Line: 8 zuíuált . íz héizet óuh éteuués zuíuált .
Line: 9 Similiter autem et alia quęcumque sunt eiusmodi . id est
Line: 10 quęcumque per se non possunt intellegi . relatiua sunt .
Line: 11 Tíu dúrh síh nemúgin uernómen uuérden . díu
Line: 12 séhint ze ánderên . ze_dîen síu gespróchen uuér\dint .
Line: 14 Zíu chád er . aliorum dicuntur . uel quomodolibet
Line: 15 ad aliud? Uuánda relatiua súmelichíu séhent
Line: 16 ze_genitiuo . ut duplum simpli . Súm ze_dati\uo .
Line: 17 ut par pari . Súm ze ablatiuo sine prępositio\ne .
Line: 18 qui septimus dicitur . vt maior minore . Áber ze
Line: 19 accusatiuo neséhent siu . âne prępositionem ad .
Line: 20 Uuélih gágen síht . i . uuélih relatio íst án zuéin
Line: 21 accusatiuis . sô man chît magnum paruum? Séz\ze
Line: 22 prępositionem ad . úndir zuískên . únde chíd
Line: 23