TITUS
Text: Divy.
Dīvyāvadāna
Chapter: 33
Śārdūlakarṇāvadāna
On
the
basis
of
the
edition
by
Mukhopadhyaya
,
Sujitkumar
The
Śārdūlakarṇāvadāna
,
The
Viśvabharati
Publishing
Department
,
Calcutta
, 1954
digitized
by
Mizue
Sugita
,
Kyōtō
,
May
, 7, 1998;
TITUS
version
by
Jost
Gippert
,
Frankfurt
a/M
, 19.5.2000 / 1.6.2000 / 20.11.2005 / 3.12.2008
Text
Input
System
(1)
Sanskrit
characters
which
should
bear
diacritical
marks
when
Romanized
have
been
input
mostly
by
capitals
.
vowels
:
a
,
A
,
i
,
I
,
u
,
U
,
R
,
Y
,
L
,
e
,
ai
,
o
,
au
a
,
ā
,
i
,
ī
,
u
,
ū
,
r̥
,
r̥̄
,
l̥
,
e
,
ai
,
o
,
au
gutturals
:
k
,
kh
,
g
,
gh
,
G
k
,
kʰ
,
g
,
gʰ
,
ṅ
palatals
:
c
,
ch
,
j
,
jh
,
J
c
,
cʰ
,
j
,
jʰ
,
ñ
linguals
:
T
,
Th
,
D
,
Dh
,
N
ṭ
,
ṭʰ
,
ḍ
,
ḍʰ
,
ṇ
dentals
:
t
,
th
,
d
,
dh
,
n
t
,
tʰ
,
d
,
dʰ
,
n
labials
:
p
,
ph
,
b
,
bh
,
m
p
,
pʰ
,
b
,
bʰ
,
m
semivowels
:
y
,
r
,
l
,
v
y
,
r
,
l
,
v
sibilants
:
z
,
S
,
s
ś
,
ṣ
,
s
aspiration
:
h
h
anusvāra
:
M
ṃ
visarga
:
H
ḥ
[In
contrast
to
the
original
version
,
compound
boundaries
are
marked
by
-
,
not
^
,
in
the
TITUS
version
.
J.G.
]
[In
contrast
to
the
original
version
,
the
two
parts
of
the
text
are
numbered
(I
/
II)
in
the
TITUS
version
.
J.G.
]
Subchapter: I
oṃ
namo
ratnatrayāya
Paragraph: 1
Verse: 1
evaṃ
mayā
śrutam
/
ekasmin
samaye
bʰagavān
śrāvastyāṃ
viharati
sma
/
jetavane
+anātʰapiṇḍadasya-ārāme
/
Verse: 2
atʰa-āyuṣmān
ānandaḥ
pūrvāhṇe
nivāsya
pātra-cīvaram
ādāya
śrāvastīṃ
mahā-nagarīṃ
piṇḍāya
prāvikṣat
/
atʰa-āyuṣmān
ānandaḥ
śrāvastīṃ
piṇḍāya
caritvā
kr̥ta-bʰakta-kr̥tyo
yenānyatamam
udapānaṃ
tena-upasaṃkrāntaḥ
/
Verse: 3
tena
kʰalu
samayena
tasminn
udapāne
prakr̥tir
nāma
mātaṅga-dārikā
udakam
uddʰarate
sma
/
atʰa-āyuṣmān
ānandaḥ
prakr̥tiṃ
mātaṅga-dārikām
etad
avocat
/
dehi
me
bʰagini
pānīyaṃ
pāsyāmi
/
Verse: 4
evaṃ
kite
prakr̥tir
mātaṅga-dārikāyuṣmantam
ānandam
idam
avocat
/
mātaṅga-dārikāham
asmi
bʰadantānanda
/
na-ahaṃ
te
bʰagini
kulaṃ
vā
jātiṃ
vā
pr̥ccʰāmi
/
api
tu
sacette
parityaktaṃ
pānīyaṃ
dehi
pāsyāmi
/
Verse: 5
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikāyuṣmantam
ānandāya
pānīyam
adāt
/
atʰa-āyuṣmān
ānandaḥ
pānīyaṃ
pītvā
prakrāntaḥ
/
Verse: 6
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikāyuṣmanta
ānandsya
śarīre
mukʰe
svare
sādʰu
ca
suṣṭʰu
ca
nimittam
udgr̥hītvā
yoniśo
manasikāreṇāviṣṭā
saṃrāgacittam
utpādayati
(1)
sma
/
āryo
me
ānandaḥ
svāmī
ayād
iti
/
mātā
ca
me
mahā-vidyādʰarī
sā
śakṣyaty
āryam
ānandam
ānayitum
/
Paragraph: 2
Verse: 1
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
pānīyagʰaṭam
ādāya
yena
caṇḍāla-gr̥haṃ
tena-upasaṃkramya
pānīya-gʰaṭam
ekānte
nikṣipya
svāṃ
jananīm
idam
avocat
/
Verse: 2
yat
kʰalv
evam
amba
jānīyā
ānando
nāma
śramaṇo
mahāśramaṇa-gautamasya
śrāvaka
upastʰāyakas
tam
ahaṃ
svāminam
iccʰāmi
/
śakṣyasi
tam
amba
ānayitum
/
Verse: 3
sā
tām
avocat
/
śaktā
+ahaṃ
putri
ānandam
ānayituṃ
/
stʰāpayitvā
yo
mr̥taḥ
syād
yo
vā
vīta-rāgaḥ
/
api
ca
rājā
prasenajit
kauśalaḥ
śramaṇa-gautamam
atīva
sevate
bʰajate
paryupāsate
/
yadi
jānīyāt
so
+ayaṃ
caṇḍāla-kulasyānartʰāya
pratipadyeta
/
śramaṇaś
ca
gautamo
vīta-rāgaḥ
śrūyate
/
vīta-rāgasya
[mantrāḥ]
punaḥ
sarva-mantrān
abʰibʰavanti
/
Verse: 4
evam
uktā
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
mātaram
idam
avocat
/
sa
ced
amba
śramaṇo
gautamā
vīta-rāgastasya-antikāc
cʰramaṇam
ānandaṃ
na
pratilapsye
jīvitaṃ
parityajeyaṃ
sa
cet
pratilipsye
jīvāmi
/
Verse: 5
mā
te
putri
jīvitaṃ
parityajasi
ānayāmi
śramaṇam
ānandam
/
Verse: 6
atʰa
prakr̥ter
mātaṅga-dārikāyā
mātā
madʰye
gr̥hāṅganasya
gomayenopalepanaṃ
kr̥tvā
vedīm
ālipya
darbʰān
saṃstīrya-agniṃ
prajvālya-aṣṭaśatam
arka-puṣpāṇāṃ
gr̥hītvā
mantrān
āvartayamānā
ekaikam
arka-puṣpaṃ
parijapya
agnau
pratikṣipati
sma
/
tatra-iyaṃ
vidyā
bʰavatiḥ
Paragraph: 3
Verse: 1
amale
vimale
kuṅkume
sumane
/
yena
baddʰā
+asi
vidyut
/
iccʰayā
devo
varṣati
vidyotati
gajeti
vismayaṃ
mahā-rājasya
samabʰivardʰāyituṃ
devebʰyo
manuṣyebʰyo
gandʰarvebʰyoḥ
śikʰi-grahā
devā
viśikʰi-grahā
(@)
devā
ānandasya-āgamanāya
saṃgamanāya
kramaṇāya
grahaṇāya
juhomi
svāhā
/
Verse: 2
atʰa-āyuṣmata
ānandasya
cittam
ākṣiptaṃ
/
sa
vihārān
niṣkramya
yena
caṇḍāla-gr̥haṃ
tena-upasaṃkrāmati
sma
/
Verse: 3
adrākṣīc
caṇḍālī
āyuṣmantam
ānandaṃ
dūrād
eva-āgaccʰantaṃ
/
dr̥ṣṭvā
ca
punaḥ
prakr̥tiṃ
duhitaram
idam
avocat
/
ayam
asau
putri
śramaṇa
ānanda
āgaccʰati
śayanaṃ
prajñapaya
/
Verse: 4
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
hr̥ṣṭa-tuṣṭā
pramudita-manā
āyuṣmata
ānandasya
śayyāṃ
prajñapayati
sma
/
Verse: 5
atʰa-āyuṣmān
ānando
yena
caṇḍāla-gr̥haṃ
tena-upasaṃkrāntaḥ
/
upasaṃkramya
vedīm
upaniśrityā
+astʰāt
/
ekānta-stʰitaḥ
sa
punar
āyuṣmān
ānandaḥ
prārodīd
/
aśrūṇi
pravartayamāna
evam
āha
/
vyasana-prāpto
+aham
asmi
na
ca
me
bʰagavān
samanvāharati
/
Verse: 6
atʰa
bʰagavān
āyuṣmantam
ānandaṃ
samanvāharati
sma
/
samanvāhr̥tya
saṃbuddʰa-mantraiś
caṇḍāla-mantrān
pratihanti
sma
/
tatra-iyaṃ
vidyāḥ
/
Verse: 7
stʰitir
acyutiḥ
sunītiḥ
/
svasti
sarva-prāṇibʰyaḥ
/
Paragraph: 4
Verse: 1ab
saraḥ
prasannaṃ
nirdoṣaṃ
praśāntaṃ
sarvato
+abʰayaṃ
/
Verse: 1cd
ītayo
yatra
śāmyanti
bʰayāni
calitāni
ca
/
Verse: 2ab
tad
vai
devā
namsyanti
sarva-siddʰāś
ca
yoginaḥ
/
Verse: 2cd
etena
satya-vākyena
svastyā-ānandāya
bʰikṣave
//
Verse: 3
atʰa-āyuṣmān
ānandaḥ
pratihata-caṇḍāla-mantraś
caṇḍāla-gr̥hān
niṣkramya
yena
svako
vihāras
tena-upasaṃkramitum
ārabdʰaḥ
/
Verse: 4
adrākṣīt
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
/
ānandam
āyuṣmantaṃ
pratigaccʰantaṃ
dr̥ṣṭvā
ca
punaḥ
svāṃ
jananīm
idam
avocat
/
ayam
asau
mātaḥ
śramaṇa
ānandaḥ
pratigaccʰati
/
tām
āha
mātā
/
niyataṃ
putri
śramaṇena
gautamena
samanvāhr̥to
bʰaviṣyati
/
tena
mama
mantrāḥ
pratihatā
bʰaviṣyanti
/
prakr̥tir
āha
/
kiṃ
punar
amba
balavattarāḥ
śramaṇasya
gautamasya
mantrā
na-asmākaṃ
/
tām
āha
mātā
/
balavattarāḥ
śramaṇasya
gautamasya
mantrā
na-asmākaṃ
/
ye
putri
mantāḥ
sarva-lokasya
prabʰavanti
tān
mantrān
śramaṇo
gautama
ākāṅkṣamāṇaḥ
pratihanti
/
na
punar
lokaḥ
prabʰavati
śramaṇasya
gautamasya
mantrān
pratihantuṃ
/
evaṃ
balavattarāḥ
avamaṇasya
gautamasya
mantrāḥ
/
Verse: 5
atʰa-āyuṣmān
ānando
yena
bʰagavāṃs
tena-upasaṃkrāntaḥ
/
upasaṃkramya
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvā-ekānte
+astʰāt
/
Verse: 6
ekānta-stʰitam
āyuṣmantam
ānandaṃ
bʰagavān
idam
avocat
/
udgr̥hṇa
tvam
ānanda
imāṃ
ṣaḍakṣarīvidyāṃ
dʰāraya
vācaya
paryavāpnuhi
/
ātmano
hitāya
sukʰāya
bʰikṣūṇāṃ
bʰikṣuṇīnām
upāsakānām
upasikānāṃ
hitāya
sukʰāya
/
iyam
ānanda
ṣaḍkṣarīvidyā
ṣaḍbʰiḥ
samyak
saṃbuddʰair
bʰāṣitā
caturbʰiś
ca
mahā-rājaiḥ
śakreṇa
devānām
indreṇa
brahmaṇā
ca
sahāpatinā
/
mayā
ca-etarhi
śākyamuninā
samyak-saṃbuddʰena
bʰāṣitā
/
tvam
apy
etarhy
ānanda
tāṃ
dʰāraya
vācaya
paryavāpnuhi
/
yad
uta
tad
yatʰā
:
Paragraph: 5
Verse: 1
aṇḍare
pāṇḍare
kāraṇḍe
keyūre
+arci-haste
kʰara-grīve
bandʰu-mati
cīra-mati
dʰaravidʰa
cilimile
viloḍaya
viṣāṇi
loke
/
viṣa
cala
cala
/
gola-mati
gaṇḍavile
cilimile
sa-atinimne
yatʰā
saṃvibʰakta-gola-mati
gaṇḍa-vilāyai
svāhā
/
Verse: 2
yaḥ
kaś
cid
ānanda-ṣaḍakṣaryā
vidyayā
paritrāṇaṃ
svastyayanaṃ
kuryāt
sa
yadi
vadʰa-arho
bʰavet
daṇḍena
mucyate
/
daṇḍa-arhaḥ
prahāreṇa
prahāra-arhaḥ
paribʰāṣaṇayā
paribʰāṣaṇa-arho
romaharṣaṇena
romaharṣaṇa-arhaḥ
punar
eva
mucyate
/
Verse: 3
na-aham
ānanda
taṃ
samanupaśyāmi
sa-deva-loke
samāra-loke
sabrahma-loke
saśramaṇa-brāhmaṇikāyāṃ
prajāyāṃ
sa-deva-mānuṣikāyāṃ
sa-asurāyāṃ
yas
tv
anayā
ṣaḍakṣayaṃ
vidyayā
rakṣāyāṃ
kr̥tāyāṃ
rakṣā-sūtre
bāhau
baddʰe
svastyayane
kr̥te
+abʰibʰavituṃ
śakroti
varjayitvā
paurāṇaṃ
karma-vipākam
/
Paragraph: 6
Verse: 1
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
tasyā
eva
rātryā
atyayāt
śiraḥ-snātā
+anāhata
dūṣya-prāvr̥tā
muktā-mālya-ābʰaraṇā
yena
śrāvasto
nagarī
tena-upasaṃkramya
nagara-dvāre
kapāṭa-mūle
niśrityā
+astʰāt
/
āyuṣmantam
ānandam
āgamayamānā
/
niyatam
anena
mārgeṇa-ānando
bʰikṣurāgam
iṣyati-iti
/
Verse: 2
atʰa-āyuṣmān
ānandaḥ
pūrvāhṇe
nivāsya
pātra-cīvaram
ādāya
śrāvastīṃ
piṇḍāya
prāvikṣat
/
dadarśa
prakr̥tir
mātaṅga-dārika-āyuṣmantam
ānandaṃ
/
dūrata
eva
dr̥ṣṭvā
ca
punar
āyuṣmantam
ānandaṃ
pr̥ṣṭʰataḥ
pr̥ṣṭʰataḥ
samanubaddʰā
gaccʰantam
anugaccʰati
tiṣṭʰantam
anutiṣṭʰati
/
yad
yad
eva
kulaṃ
piṇḍāya
praviśati
tasya
tasyaiva
dvāre
tūṣṇībʰūtā
tiṣṭʰati
āyuṣmantam
ānandam
āmantrayamāṇā
/
Verse: 3
dadarśāyuṣmānānandaḥ
prakr̥tiṃ
mātaṅga-dārikāṃ
/
pr̥ṣṭʰataḥ
pr̥ṣṭʰataḥ
samanubaddʰāṃ
dr̥ṣṭvā
ca
punar
jehrīymāṇarūpo
+apragalbʰāyamānarūpo
duḥkʰī
durmanāḥ
śīgʰraṃ
śīgʰraṃ
śrāvastyā
vinirgamya
yena
jetavanaṃ
tanopasaṃkrāntaḥ
/
upasaṃkramya
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvekānte
+astʰād
/
ekānta-stʰita
āyuṣmān
ānando
bʰagavantam
idam
avocat
/
iyaṃ
me
bʰagavan
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
pr̥ṣṭʰataḥ
pr̥ṣṭʰataḥ
samanubaddʰā
gaccʰantam
anugaccʰati
,
tiṣṭʰantam
anutiṣṭʰati
/
yad
yad
eva
kulaṃ
piṇḍāya
praviśāmi
tasya
tasyaiva
dvāre
tūṣṇībʰūtā
tiṣṭʰati
/
trāhi
me
bʰagavan
trāhi
me
sugata
/
Verse: 4
evam
ukte
bʰagavān
āyuṣmantam
ānandam
idam
avocat
/
mā
bʰer
mā
bʰer
iti
/
atʰa
bʰagavān
prakr̥tiṃ
mātaṅga-dārikām
idam
avocat
/
hiṃ
te
prakr̥te
mātaṅga-dārike
ānandena
bʰikṣuṇā
/
prakr̥tir
āha
/
svāminaṃ
bʰadantam
ānandam
iccʰāmi
/
bʰagavān
āha
/ (7)
anujñātāsi
prakr̥te
mātāpitr̥bʰyām
ānandāya
/
anujñātāsmi
bʰagavann
anujñātāsmi
sugata
/
bʰagavān
āha
/
tena
hi
sammukʰaṃ
mamānujñāpayya
tvam
/
Paragraph: 7
Verse: 1
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
bʰagavataḥ
pratiśrutya
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvā
bʰagavantaṃ
triḥpradakṣiṇīkr̥tya
bʰagavato
+antikāt
prakrāntā
/
yena
svakau
mātāpitarau
tena-upasaṃkrāntā
/
upasaṃkramya
mātāpitroḥ
pādān
śirasā
vanditvā-ekānte
+astʰād
/
ekānta-stʰitā
svakau
mātā
pitarāv
idam
avocat
/
sammukʰaṃ
me
+amba
tāta
śramaṇasya
gautamasyānandāyotsr̥jatam
/
Verse: 2
atʰa
prakr̥ter
mātaṅga-dārikāyā
mātāpitarau
prakr̥tim
ādāya
yana
bʰagavāms
tena-upasaṃkrāntau
/
uapsaṃkramya
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvā-ekānte
nyaṣīdatāṃ
/
atʰa
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
banditvā
ekānte
+astʰād
/
ekānta-stʰitā
bʰagavantam
etad
avocat
/
imau
tau
bʰagavan
mātāpitarāv
āgatau
/
Verse: 3
atʰa
bʰagavān
prakr̥ter
mātaṅga-dārikāyā
mātāpitarāv
idam
avoct
/
anujñātā
yuvābʰyāṃ
prakr̥tir
mātaṅga-dārikānandāyeti
/
tāv
āhutuḥ
/
anujñātā
bʰagavann
anujñātā
sugata
/
tena
hi
yūyaṃ
prakr̥tim
apahāya
gaccʰata
svagr̥ham
/
Verse: 4
atʰa
prakr̥ter
mātaṅga-dārikāyā
mātāpitarau
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvā
bʰagavantaṃ
triḥpradakṣiṇīkr̥tya
bʰagavato
+antikāt
prakrāntau
/
Verse: 5
atʰa
prakr̥ter
mātaṅga-dārikāyā
mātāpitarāv
aciraprakrāntau
viditvā
bʰagavān
prakr̥tiṃ
mātaṅga-dārikām
idm
avocat
/
artʰikāsi
prakr̥te
ānandena
bʰikṣuṇā
/
prakr̥tir
āha
/
artʰikāsmi
bʰagavann
artʰikāsmi
sugata
/
tena
hi
prakr̥te
ya
ānandasya
veśaḥ
sa
tvayā
dʰārayitavyaḥ
/
sā
āha
/
dʰārayāmi
bʰagavan
dʰārayāmi
sugata
/
pravrājayatu
māṃ
sugata
pravrājayatu
māṃ
bʰagavān
/
Paragraph: 8
Verse: 1
atʰa
bʰagavān
prakr̥tiṃ
mātaṅga-dārikām
idam
avocat
/
ehi
tvaṃ
bʰikṣuṇi
cara
brahma-caryam
/
Verse: 2
evam
ukte
prakr̥tir
mātaṅga-dārikā
bʰagavatā
muṇḍā
kāṣāya-prāvr̥tā
/
atʰa
bʰagavān
prakr̥tiṃ
mātaṅga-dārikām
ehi
bʰikṣuṇīvādena
pravrājayitvā
dʰarmyayā
katʰayā
saṃdarśayati
sma
,
samādāpayati
sma
,
samuttejayati
sma
,
saṃpraharṣayati
sma
/
yeyaṃ
katʰā
dīrgʰa-rātraṃ
saṃsārasamāpannānāṃ
pratikūlā
śravaṇīyā
/
tad
yatʰā
/
dānakatʰā
śīlakatʰā
svargakatʰā
kāmeṣv
ādīnavaṃ
niḥsaraṇaṃ
bʰayaṃ
saṃkleśavyavadānaṃ
bodʰipakṣāṃs
tān
dʰarmān
bʰagvān
prakr̥tyai
bʰikṣuṇyai
saṃprakāśayati
sma
/
Verse: 3
atʰa
prakr̥tir
bʰikṣuṇī
bʰagavatā
dʰarmyaya
katʰayā
saṃdarśitā
samādāpitā
samuttejitā
saṃpraharṣitā
hr̥ṣṭa-cittā
kalyāṇacittā
muditacittā
vinīvaraṇacittā
r̥jucittā
+akʰilacittā
bʰavyā
dʰarma-deśitam
ājñātum
/
Paragraph: 9
Verse: 1
yadā
ca
bʰagavān
jñātaḥ
prakr̥tiṃ
bʰikṣuṇīṃ
hr̥ṣṭa-cittāṃ
kalyāṇacittāṃ
muditacittāṃ
vinivaraṇacittāṃ
bʰavyāṃ
pratibalāṃ
sāmutkarpikīṃ
dʰarma-deśanām
ājñātuṃ
tadā
yeyaṃ
bʰagavatāṃ
buddʰānāṃ
caturārya-satyaprativedʰikī
sāmutkarṣikī
dʰarma-deśanā
,
yad
uta
duḥkʰaṃ
samudayo
nirodʰo
mārgaḥ
,
tāṃ
bʰagavān
prakr̥ter
bʰikṣuṇyā
vistareṇa
saṃprakāśayati
sma
/
Verse: 2
atʰa
prakr̥tibʰikṣuṇī
tasminn
evāsane
niṣaṇṇā
caturārya-satyānyabʰijñātāsit
/
duḥkʰaṃ
sumudayaṃ
nirodʰaṃ
mārgaṃ
//
tad
yatʰā
vastām
apagatakālakaṃ
rajanopagataṃ
raṅga-udake
prakṣiptaṃ
samyag
eva
raṅgaṃ
pratigr̥hṇīyād
evam
eva
prakr̥tir
bʰikṣuṇī
tasminnevāsane
niṣaṇṇā
caturārya-satyāni
abʰisamayati
sma
,
tad
yatʰā
duḥkʰaṃ
sumudayaṃ
nirodʰaṃ
mārgam
/
Verse: 3
atʰa
prakr̥tir
bʰikṣuṇī
kr̥ṣṭa-dʰarmā
prāpta-dʰarmā
vidita-dʰarmā
akopya-dʰarmā
paryavasita-dʰarma-adʰigata-artʰa-lābʰa-saṃvr̥ttā
tīrṇa-kāṅkṣā-vicikitsā
vigata-katʰaṃkatʰā
vaiśāradya-prāptā
+apara-pratyayā
+ananyaneyā
śāstuḥ
śāsane
+anudʰarma-cāriṇī
ājāneyamānā
dʰarmeṣu
bʰagavataḥ
pādayoḥ
śirasā
nipatya
bʰagavantam
idam
avocat
/
Verse: 4
atyayo
me
bʰagavann
atyayo
me
sugata
/
yatʰā
bālā
yatʰā
mūḍʰā
yatʰā
+avyaktā
yatʰā
+akuśalā
duṣprajña-jātīyā
yāham
ānandaṃ
bʰikṣuṃ
svāmi-vādena
samudācarṣaṃ
/
sa-ahaṃ
bʰadantātyayamatyayataḥ
paśyāmi
/
atyayam
atyayato
dr̥ṣṭvā
deśayāmi
/
atyayam
atyayata
āviṣkaromi
/
āyatyāṃ
saṃvaram
āpadye
/
atas
tasyā
mama
bʰagavann
atyayam
atyayato
jānātu
pratigr̥hṇātu
anukampām
upādāya
/
bʰagavān
āha
/
āyatyāṃ
saṃvarāya
stʰitvā
tvaṃ
prakr̥te
+atyayam
atyayato
+adʰyāgamaḥ
/
yatʰā
bālā
yatʰā
mūḍʰā
yatʰā
+avyaktā
yatʰā
+akuśalā
duṣprajña-jātīya
tvam
ānandaṃ
bʰikṣuṃ
svāmi-vādena
(10)
amudācarasi-iti
/
yataś
ca
tvaṃ
prakr̥te
+atyayaṃ
jānāsi
atyayaṃ
paśyasi
āyatyāṃ
ca
saṃvaram
āpadyase
,
aham
api
te
+atyayam
atyayato
gr̥hṇāmi
/
vr̥ddʰir
eva
te
prakr̥te
pratikāṅkṣatavyā
kuśalānāṃ
dʰarmāṇāṃ
na
hāniḥ
/
Paragraph: 10
Verse: 1
atʰa
prakr̥tir
bʰikṣuṇī
bʰagavatā-abʰinanditā
anuśiṣṭā
ekāvyapakr̥ṣṭā
+apramattā
ātāpinī
smr̥tim
atī
saṃprajānā
prahitāni
viviktāni
viharati
sma
/
yad
artʰaṃ
kula-duhitaraḥ
keśān
avatārya
kāṣāyāṇi
vastrāṇy
āccʰādya
samyag
eva
śraddʰayā-āgārād
anāgārikāṃ
pravrajanti
tadanuttara-brahmacarya-paryavasānaṃ
dr̥ṣṭa
eva
dʰarme
svayam
abʰijñaya
sākṣāt
kr̥tya-upasaṃpadya
pravedayate
sma
/
kṣīṇā
me
jātir
uṣitaṃ
brahmacaryaṃ
kr̥taṃ
karaṇīyaṃ
na-aparamasmād
bʰavaṃ
prajānāmi-iti
/
Verse: 2
aśrauṣuḥ
śrāvasteyakā
brāhmaṇa-gr̥hapatayo
bʰagavatā
kila
canḍāla-dārikā
pravrājiteti
/
śrutvā
ca
punar
avadʰyāyanti
/
katʰaṃ
hi
nāma
caṇḍāla-dārikā
bʰikṣūṇāṃ
samyakcaryāṃ
cariṣyati
/
bʰikṣuṇīnām
upāsakānām
upāsikānāṃ
samyak-caryāṃ
cariṣyati
/
katʰaṃ
hi
nāma
caṇḍāla-dārikā
brahma-kṣatriya-gr̥hapati-mahā-śāla-kuleṣu
pravekṣyati
/
Paragraph: 11
Verse: 1
aśrauṣīd
rājā
prasenajit
kauśalo
bʰagavatā
caṇḍāla-dārikā
pravrājiteti
/
śrutvā
ca
punar
avadʰyāyāti
/
katʰaṃ
hi
nāma
caṇḍāla-dārikā
bʰikṣūṇāṃ
samyak-caryāṃ
cariṣyati
/
bʰikṣuṇīnām
upāsakānām
upāsikānāṃ
samyak-caryāṃ
cariṣyati
/
katʰaṃ
brāhmaṇa-kṣatriya-gr̥hapati-mahā-śāla-kuleṣu
pravekṣyati
/
Verse: 2
vimr̥ṣya
ca
bʰadaraṃ
yānaṃ
yojayitvā
bʰadraṃ
yānam
abʰiruhya
saṃbahulaiś
ca
śrāvasteyair
brāhmaṇa-gr̥hapatibʰiḥ
parivr̥taḥ
puraskr̥taḥ
śrāvastyā
niryāti
sma
/
yena
jetavanam
anātʰapiṇḍadasya-ārāmas
tena-upasaṃkrāntaḥ
/
tasya
kʰalu
yāvatī
yānasya
bʰūmis
tāvad
yānena
gatvā
sa
yānād
avatīrya
pattikāya-parivr̥taḥ
pattikāya-puraskr̥taḥ
padbʰyām
eva-ārāmaṃ
prāvikṣat
/
praviśya
yena
bʰagavāṃs
tena-upasaṃkrāntaḥ
/
upasaṃkramya
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvā
ekānte
niṣaṇṇaḥ
/
te
+api
saṃbahulāḥ
śrāvasteyakā
brāhmaṇa-kṣatirya-gr̥hapatayo
bʰagavataḥ
pādau
śirasā
vanditvā-ekānte
niṣaṇṇāḥ
/
apy
aikatyā
bʰagavatā
sārdʰaṃ
saṃmukʰaṃ
saṃrañjanīṃ
saṃmodinīṃ
vividʰāṃ
katʰāṃ
vyatisārya-ekānte
niṣaṇṇāḥ
/
apy
aikasyā
bʰagavataḥ
purataḥ
svakasvakāni
mātā-paitr̥kāṇi
nāma-gotrāṇi
anuśrāvya-ekānte
niṣaṇṇāḥ
/
apy
aikatya
yena
bʰagavāṃs
tena-añjaliṃ
praṇamya-ekānte
niṣaṇṇāḥ
/
apy
aikatyās
tūṣṇīṃ
bʰūtā
ekānte
niṣaṇṇāḥ
/
Verse: 3
atʰa
bʰagavān
rājānaṃ
prasenajitaṃ
kauśalam
ārabʰya
teṣāṃ
ca
saṃbahulānāṃ
śrāvasteyakānāṃ
brāhmaṇa-kṣatriya-gr̥hapatīnāṃ
cetasā
cittam
ājñāya
prakr̥ter
bʰikṣuṇyāḥ
pūrvanivāsam
ārabʰya
bʰikṣūnām
antrayate
sma
/
iccʰatʰa
yūyaṃ
bʰikṣavas
tatʰā-āgatasya
sammukʰaṃ
prakr̥ter
bʰikṣuṇyāḥ
pūrva-nivāsam
ārabʰya
dʰarma-katʰāṃ
śrotum
/
Verse: 4
bʰikṣavo
bʰagavantam
āhuḥ
/
etasya
bʰagavan
kāla
etasya
sugata
samayo
yad
bʰagavān
prakr̥ter
bʰikṣuṇyāḥ
pūrva-nivāsam
ārabʰya
dʰarma-katʰāṃ
katʰāyet
/
yad
bʰagavataḥ
(12)
śrutvā
bʰikṣavo
dʰārayiṣyanti
/
bʰagavān
āha
/
tena
hi
bʰikṣavaḥ
śr̥ṇuta
sādʰu
ca
suṣṭʰu
ca
manasi
kuruta
bʰāṣiṣye
/
evaṃ
sādʰu
bʰagavann
iti
te
bʰikṣavo
bʰagavataḥ
pratyaśrauṣuḥ
/
bʰagavāṃs
tān
idam
avocat
/
Paragraph: 12
Verse: 1
bʰūta-pūrvaṃ
bʰikṣavo
+atīte
+adʰvani
gaṅgā-taṭe
+atimukta-kadalī-pāṭalaka-āmalakī
vana-gahana-pradeśe
tatra
triśaṅkur
nāma
mātaṅga-rājaḥ
prativasati
sma
/
saṃbahulaiś
ca
mātaṅga-sahasraiḥ
sārdʰaṃ
/
sa
punar
bʰikṣavas
triśaṅkur
mātaṅga-rajaḥ
pūrva-janma-adʰītān
vedān
samanusmarati
sma
sa-aṅga-upāṅgān
sarahasyān
sanigʰaṇṭa-kaiṭabʰān
sa-akṣara-prabʰedān
itihāsa-pañca-mānanyāni
ca
śāstrāṇi
/
padako
vaiyākaraṇo
lokāyata-yajña-mantre
mahā-puruṣa-lakṣaṇe
niṣṇāto
niṣkāṅkṣo
bʰāṣyaṃ
ca
yatʰārdʰarmaṃ
veda-vrata-padāny
anuśrutaṃ
ca
bʰāṣate
sma
/
Verse: 2
tasya
triśaṅkur
mātaṅga-rājasya
śārdūakarṇo
nāma
kumāro
+abʰūd
utpannaḥ
/
rūpataś
ca
kulataś
ca
śīlataś
ca
guṇataś
ca
sarva-guṇaiś
ca-upeto
+abʰirūpo
darśanīyaḥ
prāsādikaḥ
paramayā
śubʰa-varṇa-puṣkalatayā
samanvāgataḥ
/
Verse: 3
atʰa
triśaṅkur
mātaṅga-rājaḥ
/
śārdūlakarṇaṃ
kumāraṃ
pūrva-janmādʰītān
vedān
adʰyāpayati
sma
/
yad
uta
sa-aṅga-upāṅgān
sarahasyān
sanigʰaṇṭa-kaiṭabʰān
sa-akṣara-prabʰedān
itihāsa-pañca-mānanyāni
ca
śāstrāṇi
bʰāṣyaṃ
ca
yatʰā-dʰarmaṃ
veda-vrata-padāni
/
Verse: 4
atʰa
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya-etad
abʰavat
/
ayaṃ
mama
putraḥ
śārdūlakarṇo
nāma
kumāraḥ
/
upeto
rūpataś
ca
kulataś
ca
śīlataś
ca
guṇataś
ca
/
sarva-guṇa-upeto
+abʰirūpo
(13)
darśanīyaḥ
prāsādikaḥ
paramayā
ca
varṇa-puṣkalatayā
samanvāgataḥ
/
cīrṇa-vrato
+adʰīta-mantro
veda-pāragaḥ
/
samayo
+ayaṃ
yan
ny
aham
asya
niveśana-dʰarmaṃ
kariṣye
/
tat
kuto
ny
avaṃ
śārdūlakarṇasya
putrasya
śīlavatīṃ
guṇavatīṃ
rūpavatīṃ
pratirūpāṃ
prajāvatīṃ
labʰeyam
iti
/
cʰecked
Paragraph: 13
Verse: 1
tasmin
kʰalu
samaye
puṣkarasārī
nāma
brāhmaṇa
utkūṭaṃ
nāma
droṇa-mukʰaṃ
paribʰuṅkte
sma
/
samapta-utsadaṃ
sa-tr̥ṇa-kāṣṭʰa-udakaṃ
dʰānya-sahagataṃ
rājñā
+agnidattena
brahma-deyaṃ
dattam
/
Verse: 2
puṣkarasārī
punar
brāhmaṇa
upetaḥ
mātr̥taḥ
pitr̥taḥ
saṃśuddʰo
gr̥hiṇyāmanākṣipto
jātivādena
gotra-vādena
yāvad
āsaptamamātāmahapitāmahaṃ
/
yugapad
upādʰyāyo
+adʰyāpako
mantra-dʰaras
trayāṇāṃ
vedānāṃ
pāragaḥ
sa-aṅga-upāṅgānāṃ
sarahasyānāṃ
sanigʰaṇṭa-kaiṭabʰānāṃ
sa-akṣara-prabʰedānām
itihāsa-pañca-mānāṃ
sadr̥śa-vyākartā
padako
vaiyākaraṇaḥ
/
lokāyata-yajña-mantra-mahā-puruṣa-lakṣaṇeṣu
pāragaḥ
/
spʰītam
utkūṭaṃ
nāma
droṇa-mukʰaṃ
paribʰuṅkte
/
Verse: 3
puṣkarasāriṇo
brāhmaṇasya
prakr̥tir
nāma
māṇavikā
duhitā
bʰūtā
/
upetā
rūpataś
ca
kulataś
ca
śīlataś
ca
guṇataś
ca
/
sarva-guṇa-upetā
+abʰirūpā
darśanīyā
prāsādikā
paramayā
varṇa-puṣkalatayā
samanvāgatā
śīlavatī
guṇavatī
/
Verse: 4
atʰa
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya-etad
abʰavat
/
asty
uttara-pūrveṇa-utkūṭo
nāma
droṇa-mukʰaḥ
,
tatra
puṣkarasāro
nāma
brāhmaṇaḥ
prativasati
/
upeto
mātr̥taḥ
pitr̥to
(14)
yāvat
tatraivedike
pravacane
vistareṇa
/
sa
ca-utkūṭaṃ
droṇa-mukʰaṃ
paribʰṅkte
/
sasapta-utsadaṃ
satr̥ṇa-kāṣṭʰa-udakaṃ
dʰānya-bʰogaiḥ
sahagataṃ
rājñā
+agnidattena
brahma-deyaṃ
dattam
/
Paragraph: 14
Verse: 1
tasya
puṣkarasāriṇo
brāhmaṇasya
prakr̥tir
nāma
māṇavikā
duhitā
upetā
rūpataś
ca
kulataś
ca
śīlataś
ca
sarva-guṇa-upetā
+abʰirūpā
darśanīyā
prāsādikā
paramayā
varṇa-puṣkalatayā
samanvāgatā
/
śīlavatī
guṇavatī
putrasya
me
śārdūlakarṇasya
pratirūpā
patnī
bʰaviṣyatiti
/
Verse: 2
atra
triśaṅkur
mātaṅga-rāja
etam
evārtʰaṃ
bahulaṃ
rātrau
cintayitvā
vitarkya
tasyā
eva
rātryā
atyayāt
pratyūṣa-kāla-samaye
sarva-śvetaṃ
vaḍavā
ratʰam
abʰiruhya
mahatā
śvapākagaṇenāmātyagaṇena
parivr̥taś
caṇḍāla-kula-nagarān
niṣkramya-uttarena
prāgaccʰadyenotkūṭaṃ
droṇa-mukʰam
/
Verse: 3
atʰa
triśaṅkur
mātaṅga-rāja
utkūṭasya-uttarapūrveṇa
sumanaskaṃ
nāma-udyānaṃ
nānā-vr̥kṣa-saṃccʰannaṃ
nānā-vr̥kṣa-kusumitaṃ
nānā-dvijanikūjitaṃ
nandanam
iva
devānāṃ
tad
upasaṃkrāntaḥ
/
upasaṃkramya
brāhmaṇaṃ
puṣkarasāriṇam
āgamayamāno
+astʰāt
/
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
māṇavakān
mantrān
vācayitum
ihāgamiṣyati-iti
/
Verse: 4
atʰa
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
tasyā
eva
rātryā
atyayāt
sarva-śvetaṃ
vaḍavāratʰam
abʰiruhya
śiṣyagaṇaprivr̥taḥ
pañca-mātrair
māṇavaka-śateḥ
puraskr̥ta
utkūṭān
niryti
sma
,
brāhmaṇakān
mantrān
vācayitum
/
Paragraph: 15
Verse: 1
adrākṣīt
triśaṅkur
mātaṅga-rājo
brāhmaṇaṃ
puṣkarasāriṇaṃ
sūryam
iva-udayantaṃ
tejasā
jvalantam
iva
hutavahaṃ
yajñam
iva
brāhmaṇa-parivr̥taṃ
śakram
iva
deva-gaṇaparivr̥taṃ
haimavantam
ivauṣadʰibʰiḥ
samudram
iva
ratnaiś
candram
iva
nakṣatrair
vaiśravaṇam
iva
yakṣa-gaṇair
brahmāṇam
iva
deva-rṣigaṇaiḥ
parivr̥taṃ
śobʰamānaṃ
/
dūrata
evāgaccʰantaṃ
dr̥ṣṭvā
cainaṃ
pratyudgamya
yatʰā-dʰarmaṃ
kr̥tvedam
avocat
/
Verse: 2
ahaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
svāgatam
āyāhi
/
kāryaṃ
ca
te
vakṣyāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
evam
ukte
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
triśaṅkumātaṅga-rājam
idam
avocat
/
Verse: 3
na
hi
bʰos
triśaṅko
śakyaṃ
brāhmaṇena
saha
bʰoḥ
kāraṃ
kartuṃ
/
Verse: 4
ahaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
śaknomi
bʰoḥ
kāraṃ
kartuṃ
/
yaccʰakyaṃ
me
kartuṃ
bʰavati
naiva
taccʰakyaṃ
te
kartuṃ
/
api
tu
catvāro
bʰoḥ
puṣkarasārin
puruṣasya
kāryasamārambʰāḥ
pūrva-samārabdʰā
bʰavanti
/
yad
uta
ātmārtʰaṃ
vā
parārtʰaṃ
vātmīyārtʰaṃ
(16)
vā
sarva-bʰūta-saṃgrahārtʰaṃ
vā
/
idaṃ
ca-atra
mahattaraṃ
kāryaṃ
yat
te
vyākʰyāsyāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
putrāya
me
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃ
duhitaram
utsr̥ja
bʰāryā-artʰāya
/
yāvantaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvantaṃ
dāsyāmi
/
Paragraph: 16
Verse: 1
idaṃ
ca
kʰalu
punarvacanaṃ
śrutvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
bʰr̥śaṃ
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
abʰiṣaktaḥ
kupitaś
caṇḍībʰūto
+anāttamanāḥ
kopaṃ
ca
kveṣaṃ
ca
mrakṣyaṃ
ca
tatpratyayāt
saṃjanayitvā
lalāṭe
triśikʰāṃ
bʰr̥kuṭiṃ
kr̥tvā
kaṇṭʰaṃ
dʰamayitvā
+akṣiṇī
parivartya
nakula-piṅgalāṃ
dr̥ṣṭim
utpādya
triśaṅkuṃ
mātaṅga-rājam
idam
avocat
/
Verse: 2
dʰig
grāmyaviṣaya
/
caṇḍāla
/
nedaṃ
śvapākavacanaṃ
yuktaṃ
/
yastvaṃ
brāhmaṇaṃ
veda-pāragaṃ
hīnaś
caṇḍāla-yonijo
bʰūtvā
iccʰasy
avamardituṃ
/
bʰo
durmate
/
Verse: 3ab
prakr̥tiṃ
tvaṃ
na
jānāsi
;
ātmānaṃ
ca-abʰimanyase
/
Verse: 3cd
bāla-agre
sarṣapaṃ
mā
bʰo
stʰāpaya(mā)kleśam
āgamaḥ
/
Verse: 4ab
mā
prārtʰayā
+aprārtʰanīyāṃ
vāyuṃ
pāśena
bandʰaya
/
Paragraph: 17
Verse: 1ab
na
hi
cāmī-karaṃ
mūḍʰa
bʰaved
bʰasma
kadācana
/
Verse: 1cd
prakāśe
bāndʰakāre
kiṃ
viśeṣo
nopalabʰyate
//
Verse: 2ab
caṇḍāla-yonijas
tvaṃ
hi
dvijātiḥ
punar
apy
ahaṃ
/
Verse: 2cd
hīnaḥ
śreṣṭʰena
sambandʰaṃ
mūḍʰa
prātʰayase
katʰaṃ
//
Verse: 3ab
caṇḍāla-yonibʰūtas
tvam
aham
asmi
dvijātijaḥ
/
Verse: 3cd
na
hi
śreṣṭʰaḥ
prahīnena
sambandʰaṃ
kartum
iccʰati
//
Verse: 4ab
śreṣṭʰāḥ
śreṣṭʰair
hi
sambandʰaṃ
kurvantīha
dvijātayaḥ
/
Verse: 4cd
vidyayā
ye
tu
sampannāḥ
saṃśuddʰaś
caraṇena
ca
//
Verse: 5ab
jātyā
caivān
abʰikṣiptā
mantraiḥ
paramatāṃ
gatāḥ
/
Verse: 5cd
adʰyāpakā
mantra-dʰarās
triṣu
vedeṣu
pāragāḥ
//
Verse: 6ab
nigʰaṇṭakaiṭabʰān
vedān
brāhmaṇa
ye
hy
adʰīyate
/
Verse: 6cd
tais
tādr̥śair
hi
sambandʰaṃ
kurvantīha
dvijātayaḥ
//
Verse: 7ab
na
hi
śreṣṭʰo
hi
hīnena
sambandʰaṃ
kartum
iccʰati
/
Verse: 7cd
prārtʰayase
+aprārtʰanīyāṃ
vāyuṃ
pāśena
bandʰituṃ
//
Verse: 8ab
yad
asmābʰiś
ca
sambandʰam
iha
tvaṃ
kartum
iccʰasi
/
Verse: 8cd
jugupsitaḥ
sarva-loke
kr̥paṇaḥpuruṣādʰamaḥ
/
Verse: 8ef
gaccʰa
tvaṃ
vr̥ṣala
kṣipraṃ
kim
asmān
avamanyase
//
Paragraph: 18
Verse: 1ab
caṇḍālāḥ
saha
caṇḍālaiḥ
pukkaśāḥ
saha
pukkaśaiḥ
/
Verse: 1cd
kurvantīhaiva
sambandʰaṃ
jātibʰir
jātir
eva
ca
//
Verse: 2ab
brāhmaṇā
brāhmaṇaiḥ
sārdʰaṃ
kṣatriyāḥ
kṣatriyaiḥ
saha
/
Verse: 2cd
sārdʰaṃ
vaiśyās
tatʰā
vaiśyaiḥ
śūdrāḥ
śūdrais
tatʰā
saha
//
Verse: 3ab
sadr̥śāḥ
sadr̥śaiḥ
sārdʰam
āvahanti
parasparaṃ
/
Verse: 3cd
na
hi
kurvanti
caṇḍālāḥ
sambandʰaṃ
brāhmaṇaiḥ
saha
//
Verse: 4ab
sarva-jātivihīno
+asi
sarva-varṇa-jugupsitaḥ
/
Verse: 4cd
katʰaṃ
hīnaś
ca
śreṣṭʰena
sambandʰaṃ
kartum
iccʰasi
//
Verse: 5
idaṃ
punarvacanaṃ
śrutvā
brāhmaṇasya
puṣkarasāriṇas
triśaṅkur
mātaṅga-rāja
idam
avocat
/
Verse: 6ab
yatʰā
bʰasmani
sauvarṇe
viśeṣa
;
upalabʰyate
/
Verse: 6cd
brāhmaṇe
vānya-jātau
vā
na
viśeṣo
+asti
vai
tatʰā
//
Verse: 7ab
yatʰā
prakāśatamasor
viśeṣa
;
upalabʰyate
/
Verse: 7cd
brāhmaṇe
vānya-jātau
vā
na
viśeṣo
+asti
vai
tatʰā
//
Verse: 8ab
na
hi
brāhmaṇa
;
ākāśān
maruto
vā
samuttʰitaḥ
/
Verse: 8cd
bʰitvā
vā
pr̥tʰivīṃ
jāto
jāta-vedā
yatʰāraṇeḥ
//
Verse: 9ab
brāhmaṇā
yonito
jātāś
caṇḍālā
;
api
yonitaḥ
/
Verse: 9cd
śreṣṭʰatve
vr̥ṣalatve
ca
kiṃ
vā
paśyasi
kāraṇaṃ
//
Verse: 10ab
brāhmaṇo
+api
mr̥totsr̥ṣṭo
jugupsyo
+aśucir
ucyate
/
Verse: 10cd
varṇās
tatʰā-eva
vā-apy
anye
kā
nu
tatra
viśeṣatā
//
Paragraph: 19
Verse: 1ab
yat
kiñ
cit
pāpakaṃ
karma
kilviṣaṃ
kalir
eva
ca
/
Verse: 1cd
sattvānām
upagʰātāya
brāhmaṇais
tat
prakāśitaṃ
//
Verse: 2ab
iti
karmāṇi
ca-etāni
prakāśitāni
brāhmaṇaiḥ
/
Verse: 2cd
karmabʰir
dāruṇaiś
ca-api
"puṇyo
+ahaṃ
"
brūvate
dvijāḥ
//
Verse: 3ab
māṃsaṃ
kʰāditukāmais
tu
brāhmaṇair
upakalpitaṃ
/
Verse: 3cd
mantrair
hi
prokṣitāḥ
santaḥ
svargaṃ
gaccʰanty
ajaiḍakāḥ
//
Verse: 4ab
yady
eṣa
mārgaḥ
svartāya
kasmān
na
brāhmaṇā
hy
amī
/
Verse: 4cd
ātmānam
atʰavā
bandʰūn
mantraiḥ
saṃprokṣayanti
vai
//
Verse: 5ab
mātaraṃ
pitaraṃ
ca-eva
bʰrātaraṃ
bʰaginīṃ
tatʰā
/
Verse: 5cd
putraṃ
duhitaraṃ
bʰāryāṃ
dvijā
na
prokṣayanty
amī
//
Verse: 6ab
mitraṃ
jñātiṃ
sakʰīṃ
vā-api
ye
vā
viṣayavāsinaḥ
/
Verse: 6cd
prokṣitās
te
+api
vā
mantraiḥ
sarve
yāsyanti
sadgatiṃ
//
Verse: 7ab
sarve
yajñaiḥ
samāhutā
gamiṣyanti
satāṃ
gatiṃ
/
Verse: 7cd
paśubʰiḥ
kiṃ
nu
bʰo
yaṣṭair
ātmānaṃ
kiṃ
na
yakṣyase
//
Verse: 8ab
na
prokṣaṇair
na
mantraiś
ca
svargaṃ
gaccʰanty
ajaiḍakāḥ
/
Verse: 8cd
na
hy
eṣa
mārgaḥ
svargāya
mitʰyāprokṣaṇam
ucyate
//
Verse: 9ab
brāhmaṇair
audracittais
tu
paryāyo
hy
eṣa
cintitaḥ
/
Verse: 9cd
māṃsaṃ
kʰāditukāmais
tu
prokṣaṇaṃ
kalpitaṃ
paśoḥ
//
Verse: 10ab
anyac
ca-ahaṃ
pravakṣyāmi
brāhmaṇair
yat
prakalpitaṃ
/
Verse: 10cd
pātakā
hi
samākʰyātā
brāhmaṇeṣu
catur-vidʰāḥ
//
Paragraph: 20
Verse: 1ab
suvarṇa-cauryaṃ
madyaṃ
ca
guru-dārā-abʰimardanaṃ
/
Verse: 1cd
brahmāgʰnatā
ca
catvāraḥ
pātakā
brāhmaṇeṣv
amī
//
Verse: 2ab
suvarṇa-haraṇaṃ
varjyaṃ
steyam
anyanna
vidyate
/
Verse: 2cd
suvarṇaṃ
yo
hared
vipraḥ
sa
tena
+abrāhmaṇo
bʰavet
//
Verse: 3ab
surāpānaṃ
na
pātavyam
anyapānaṃ
yatʰeṣṭataḥ
/
Verse: 3cd
surāṃ
tu
yaḥ
pived
vipraḥ
sa
tena-abrāhmaṇo
bʰavet
//
Verse: 4ab
guru-dārā
na
gantavyā
;
anyadārā
yatʰeṣṭataḥ
/
Verse: 4cd
guru-dārāṃ
tu
yo
gaccʰet
sa
tena-abrāhmaṇo
bʰavet
//
Verse: 5ab
na
hanyād
brāhmaṇaṃ
hy
ekaṃ
hanyād
anyān
anekaśaḥ
/
Verse: 5cd
hayātta
brāhmaṇaṃ
yo
vai
sa
tena-abrāhmaṇo
bʰavet
//
Verse: 6ab
ity
ete
pātakā
hy
uktā
brāhmaṇeṣu
catur-vidʰāḥ
/
Verse: 6cd
bʰavanty
abrāhmaṇā
yena
tato
+anye
+apātakāḥ
smr̥tāḥ
//
Verse: 7ab
kr̥tvā
caturṇam
ekaikaṃ
bʰaved
abrāhmaṇas
tu
saḥ
/
Verse: 7cd
labʰate
na
ca
sāmīcīṃ
brāhmaṇāṇāṃ
samāgame
/
Verse: 7ef
āsanaṃ
ca-udakaṃ
ca-eva
vyuttʰānaṃ
sa
na
ca-arhati
//
Verse: 8ab
tasya
niḥsaranaṃ
dr̥ṣṭaṃ
brāhmaṇaiḥ
patitasya
tu
/
Verse: 8cd
vrataṃ
vai
sa
samādāya
punar
brāhmaṇatāṃ
vrajet
//
Verse: 9ab
asau
dvādaśa-varṣāṇi
dʰārayitvā
kʰarājinaṃ
/
Verse: 9cd
kʰāṭvāṅgam
uccʰritaṃ
kr̥tvā
mr̥taśīrṣe
ca
bʰojanaṃ
//
Paragraph: 21
Verse: 1ab
etad
vrataṃ
samādāya
niścayena
nirantaraṃ
/
Verse: 1cd
pūrṇe
dvādaśame
varṣe
punar
brāhmaṇatāṃ
vrajet
//
Verse: 2ab
iti
niḥsaraṇaṃ
dr̥ṣṭaṃ
brāhmaṇais
tu
tapasvibʰiḥ
/
Verse: 2cd
kumārgagāmibʰir
mūḍʰair
aniḥsaraṇadarśibʰiḥ
//
Verse: 3
tad
idaṃ
brāhmaṇa
te
bravīmi
,
saṃjñāmātrakam
idaṃ
lokasya
yad
idam
ucyate
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdra
ity
vā
/
sarvam
idam
ekam
eveti
vijñaya
putrāya
me
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃ
māṇavikāmanuprayaccʰa
bʰāryā-artʰāya
/
yāvantaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvantam
anupradāsyāmi
/
idaṃ
ca
kʰalu
punarvacanaṃ
śrutvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
abʰiṣaktaḥ
kupitaś
caṇḍībʰūto
+anāttamanāḥ
kopaṃ
ca
dveṣaṃ
ca
catpratyayaṃ
janayitvā
lalāṭe
triśikʰāṃ
bʰr̥kuṭiṃ
kr̥tvā
kaṇṭʰaṃ
(22)
dʰamayitvā
+akṣiṇī
parivartya
nakula-piṅgalāṃ
dūṣṭim
utpādya
triśaṅkuṃ
mātaṅga-rājam
idam
avocat
/
Paragraph: 22
Verse: 1ab
asamīkṣyaitattvayā
hi
kr̥tā
saṃjñeyam
īdr̥śī
/
Verse: 1cd
ekaiva
jātir
loke
+asmin
sāmānyā
na
pr̥tʰag-vidʰā
//
Verse: 2ab
katʰaṃ
śvapāka-jātīyo
brāhmaṇaṃ
veda-pāragaṃ
/
Verse: 2cd
nihīnayonijo
bʰūtvā
vimarditum
iha-iccʰasi
//
Verse: 3
rājānaḥ
kʰalu
vr̥ṣala
prati[vi]bʰāgajñā
bʰavanti
/
tad
yatʰā
deśa-dʰarme
vā
nagara-dʰarme
vā
grāma-dʰarme
vā
nigamadʰama
vā
śulka-dʰarme
vā
āvāha-dʰarme
vā
vivāha-dʰarme
vā
pūrva-karmasu
vā
/
catvāra
ime
vr̥ṣala
varṇāḥ
/
yad
uta
brāhmaṇaḥ
kṣatriyo
vaiśyaḥ
śūdra
iti
/
teṣāṃ
vivāha-dʰarmeṣu
catasro
bʰāryā
brāhmaṇasya
bʰavanti
/
tad
yatʰā
brāhmaṇī
kṣatriyā
vaiśyā
śūdrī
ceti
/
tisraḥ
kṣatriyasya
bʰāryā
bʰavanti
/
kṣatriyā
vaiśyā
śūdrī
ceti
/
vaiśyasya
dve
bʰārye
bʰavataḥ
/
vaiśyā
śūdrī
ceti
/
śūdrasya
av
ekā
bʰāryā
bʰavati
śūdrī
eva
/
evaṃ
brāhmaṇasya
vr̥ṣala
catvāraḥ
putrā
bʰavanti
/
tad
yatʰā
brāhmaṇaḥ
kṣatriyo
vaiśyaḥ
śūdraś
ceti
/
kṣatriyasya
trayaḥ
putrāḥ
,
kṣatriyo
vaiśyaḥ
śūdra
iti
/
vaiśyasya
dvau
putrau
,
vaiśyaḥ
śūdra
iti
/
śūdrasya
tv
eka
eva
putro
bʰavati
yad
uta
śūdra
eva
/
Verse: 4
te
brāhmaṇāḥ
punar
vr̥ṣala
brahmaṇaḥ
putrāḥ
/
aurasā
mukʰato
jātāḥ
/
urasto
bāhutaḥ
kṣatriyāḥ
/
nābʰito
vaiśyāḥ
/
padbʰyāṃ
śūdrāḥ
/
Verse: 5
brahmaṇā-ayaṃ
kʰalu
vr̥ṣala
lokaḥ
sarva-bʰūtāni
nirmitāni
/
Paragraph: 23
Verse: 1ab
tasya
jyeṣṭʰā
vayaṃ
putrāḥ
kṣatriyās
tad
anantaraṃ
/
Verse: 1cd
vaiśyāstritīyakā
varṇāḥ
śūdranāmnā
caturtʰakaḥ
//
iti
//
Verse: 2
sa
tvaṃ
vr̥ṣala
caturtʰe
+api
varṇe
na
saṃdr̥śyase
/
ahaṃ
ca-agre
varṇe
śreṣṭʰe
varṇe
parame
varṇe
pravare
varṇe
/
paramārtʰaṃ
ca
saṃyogamākāṅkṣasi
praṇaśya
tvaṃ
vr̥ṣala
kṣipraṃ
/
mā
ca-asmākam
avamaṃstʰāḥ
/
Verse: 3
idaṃ
punarvacanaṃ
śrutvā
brāhmaṇasya
puṣkarasāriṇas
triśaṅkur
mātaṅga-rāja
idam
avocat
/
idam
atra
brāhmaṇa
śr̥ṇu
yad
bravīmi
/
brahmaṇā-ayaṃ
lokaḥ
,
sarva-bʰūtāni
nirmitāni
/
Verse: 4ab
tasya
jyeṣṭʰā
vayaṃ
putrāḥ
kṣatriyās
tad
anantaraṃ
/
Verse: 4cd
vaiśyās
trr̥tīyakā
varṇāḥ
śūdranāmnā
caturtʰakaḥ
/
íti
//
Verse: 5ab
sapāda-jaṅgʰāḥ
sanakʰāḥ
samāṃsāḥ
sapārśvapr̥ṣṭʰāś
ca
narā
bʰavanti
/
Verse: 5cd
ekāṃśato
nāsti
yato
viśeṣo
varṇāś
ca
catvāra
ito
na
santi
//
Verse: 6ab
atʰo
viśeṣaḥ
pravatosti
kaścit
tad
brūhi
yac
ca-anumataṃ
yatʰā
te
/
Verse: 6cd
atʰo
viśeṣaḥ
pravaro
hi
nāsti
varṇāś
ca
catvāra
ito
na
santi
//
Paragraph: 24
Verse: 1ab
yatʰā
hi
dāurukā
bālāḥ
krīḍamānā
mahā-patʰe
/
Verse: 1cd
pāṃśupuñjāni
saṃpiṇḍya
svayaṃ
nāmāni
kurvate
//
Verse: 2ab
idaṃ
kṣīram
idaṃ
dadʰi
;
idaṃ
māṃsam
idaṃ
gʰr̥taṃ
/
Verse: 2cd
na
ca
bālasya
vacanāt
pāṃśavo
+annaṃ
bʰavanti
hi
//
Verse: 3ab
varṇās
tatʰāiva
catvāro
yatʰā
brāhmaṇa
bʰāṣase
/
Verse: 3cd
pāṃśupuñjābʰidʰānena
yogo
[yaḥ
ko]
py
eṣa
na
vidyate
//
Verse: 4ab
na
keśena
na
karṇābʰyāṃ
na
śīrṣaṇa
na
cakṣuṣā
/
Verse: 4cd
na
mukʰena
na
nāsayā
na
grīvaya
na
bāhunā
//
Verse: 5ab
norasāpyatʰa
pārśvābʰyāṃ
na
pr̥ṣṭʰena-udareṇa
ca
/
Verse: 5cd
norubʰyām
atʰa
jañṅhābʰyāṃ
pāṇipāda-nakʰena
ca
//
Verse: 6ab
na
svareṇa
na
varṇena
na
sarvāṃśair
na
maitʰunaiḥ
/
Verse: 6cd
nānāviśeṣaḥ
sarveṣu
manuṣyeṣu
hi
vidyate
//
Verse: 7ab
yatʰā
hi
jātiṣv
anyāsu
liṅgaṃ
yoniḥ
pr̥tʰak
pr̥tʰak
/
Verse: 7cd
sāmānyaṃ
kāraṇaṃ
tatra
kiṃ
vā
jātiṣu
manyase
//
Verse: 8ab
saśīrṣakāś
ca-atʰa
narāstʰi-yuktāḥ
sacarmakāḥ
sendriyasodarāś
ca
/
Verse: 8cd
ekāṃśato
nāsti
yato
viśeṣo
varṇā
na
yuktāś
caturo
+abʰidʰātuṃ
//
Verse: 9ab
atʰāsti
kaścit
pravaro
viśeṣas
tad
brūhi
yaccānumataṃ
yatʰā
te
/
Verse: 9cd
atʰo
viśeṣaḥ
pravaro
+atra
nāsti
varṇā
na
yuktāś
caturobʰidʰātuṃ
//
Paragraph: 25
Verse: 1ab
doṣo
hy
ayaṃ
ca-atra
bʰaved
ayukto
yad
yat
tvayā
ca-abʰihitaṃ
nidāne
/
Verse: 1cd
śrutvā
tu
mattaḥ
pratipadya
saumya
yac
ca-atra
manye
śr̥ṇucodyamānaṃ
//
Verse: 2ab
yac
ca-atra
yuktaṃ
viṣamaṃ
samaṃ
vā
tāt
te
pravakṣyāmi
niyujyamānaḥ
/
Verse: 2cd
doṣo
hi
yaś
ca-api
bʰaved
ayukto
vakṣyāmi
te
hy
uttarata-uttaraṃ
ca
/
Verse: 3ef
śrutvā
tu
mattaḥ
pratipadya
saumya
karma-adʰipatyaprabʰavā
manuṣyāḥ
//
Verse: 4
anumānam
api
te
brāhmaṇa
yadi
pramāṇaṃ
,
tatra
yad
bravīṣi
brahmā
eka
iti
tasmāt
prajā
api
eka-jātyā
eva
/
vayam
apy
eka-jātyā
bʰavāmaḥ
/
yac
ca
vravīṣi
brahmaṇā-ayaṃ
lokaḥ
sarva-bʰūtāni
ca
nirmitāni-iti
/
sa
cette
brāhmaṇa
idaṃ
pramāṇaṃ
,
tad
idaṃ
te
brāhmaṇa
ayuktaṃ
yad
bravīṣi
catvāro
varṇā
brāhmaṇāḥ
kṣatriyā
vaiśyā
śūdrāś
ceti
/
Verse: 4
api
tu
brāhmaṇa
mitʰyā
mama
vaco
bʰavet
yadi
brāhmaṇa
saṃvādena
munuṣyajāter
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
yad
uta
śīrṣato
vā
mukʰato
vā
karṇato
vā
nāsikāto
vā
(26)
bʰrūto
vā
rūpato
vā
saṃstʰānato
vā
varṇato
vā
"kārato
vā
yonito
vā
"hārato
vā
sambʰāvato
vā
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Paragraph: 26
Verse: 1
tad
yatʰā-api
bʰoḥ
puṣkarasārin
gavāś
ca
gardabʰo
ṣṭramr̥gapakṣyajaiḍakā-nāmaṇḍajajarāyujasaṃsvedajaupapādukānāṃnānā-karanaṃ
prajñāyate
/
yad
uta
pādato
+api
mukʰatopi
varṇato
+api
saṃstʰānato
+api
āhārato
+api
yonisambʰavato
+api
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
naca-evaṃ
teṣāṃ
caturṇāṃ
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
tat
tasmāt
sarvam
idam
ekam
iti
/
Verse: 2
api
ca
/
brāhmaṇāmīṣāṃ
pʰalguvr̥kṣāṇāmāmrātakajambukʰarjūrapanasadālāvanatindukamr̥dvīkabīja-pūrakakapittʰākṣoḍanārikelatiniśakarañja-ādīnāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
yad
uta
mūlataś
ca
skandʰataś
ca
tvagbʰāgataś
ca
sārataś
ca
patrataś
ca
puṣpataś
ca
pʰalataś
ca
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
na
ca-evaṃ
caturṇāṃ
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Verse: 3
tad
yatʰā
brāhmaṇāmīṣāṃ
stʰalajānāṃ
vr̥kṣāṇāṃ
sāratamālanaktamālakarṇikārassaptaparṇaśirīṣakovidārasyandanacandanaśiṃśapairaṇḍakʰadira-ādīnāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Verse: 4
yad
uta
mūlataś
ca
skandʰataś
ca
tvagbʰāgataś
ca
gulmataś
ca
sārataś
ca
patrataś
ca
puṣpataś
ca
pʰalataś
ca
viśeṣa
upalabʰyate
/
na
ca-evaṃ
caturṇāṃ
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Verse: 5
tad
yatʰā
bʰoḥ
puṣkarasārinn
amīṣāṃ
kṣīravr̥kṣāṇām
udumbaraplakṣāśvattʰanyagrodʰavalgukety
evam
ādīnāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
yad
uta
mūlataś
ca
skandʰataś
ca
tvag
bʰāgataś
ca
sārataś
ca
patrataś
ca
puṣpataś
ca
pʰalataś
ca
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
na
tv
eva
caturṇāṃ
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Verse: 6
tad
yatʰā
puṣkarasārinn
amīṣām
api
pʰalabaiṣajyavr̥kṣāṇām
āmalakīharītakīvibʰītakī
pʰarasaka-ādīnām
anyāsām
api
vividʰānām
oṣadʰīnāṃ
grāma-jānāṃ
pārvatīyānāṃ
tr̥ṇa-vanaspatīnāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
yad
uta
mūlataś
ca
skandʰataś
ca
(27)
gulmataś
ca
sārataś
ca
patrataś
ca
puṣpataś
ca
pʰalataś
ca
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
na
tv
eva
caturṇāṃ
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Paragraph: 27
Verse: 1
tad
yatʰā
stʰalajānāṃ
puṣpa-vr̥kṣāṇām
atimuktaka-campaka-pāṭalānāṃ
sumanā
vārṣikādʰanaṣkārika-ādīnāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
yad
uto
rūpato
+api
varṇato
+api
gandʰato
+api
saṃstʰānato
+api
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
na
tv
eva
caturṇāṃ
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
Verse: 2
tad
yatʰā
brāhmaṇām
īṣām
api
jalajānāṃ
puṣpāṇāṃ
padma-utpala-saugandʰika-mr̥du-gandʰika-ādīnāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
yad
uta
rūpataś
ca
gandʰataś
ca
saṃstʰānataś
ca
vaṇataś
ca
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
natveva
varṇānāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
/
tad
yatʰā
puṣkarasārin
amī
brāhmaṇā
iti
kṣatriyā
iti
vaiśyā
iti
śūdrā
iti
/
tasmād
ekam
eva-idaṃ
sarvam
iti
/
Verse: 3ab
apy
anyat
te
pravakṣyāmi
brāhmaṇaiḥ
kalpitaṃ
yatʰ
| /
Verse: 3cd
śiraḥ
satāraṃ
gaganam
ākāśam
udaraṃ
tatʰā
//
Verse: 4ab
parvatāś
ca-apy
ubʰāv
ūrū
pādau
ca
dʰaraṇī-talaṃ
/
Verse: 4cd
sūryācandramasau
netre
roma
tr̥ṇa-vanaspatī
//
Verse: 5ab
aśrūṇy
avocad
varṣā
+asya
nadyaḥ
prasrāvam
eva
ca
/
Verse: 5cd
sāgarāś
ca-apy
amedʰyaṃ
vai
;
evaṃ
brahmā
prajāpatiḥ
//
Paragraph: 28
Verse: 1
parīkṣasva
tvaṃ
brahmaṇaḥ
sva-lakṣaṇaṃ
/
yasmād
brahmaṇo
brāhmaṇā
utpannās
tasmāt
kṣatriyā
api
vaiśyā
api
śūdrā
apy
utpannāḥ
/
Verse: 2ab
evaṃ
prasūtir
yadi
tatvataḥ
syāt
tato
hi
syād
varṇa-kr̥to
viśeṣaḥ
/
Verse: 2cd
yadi
brāhmaṇā
brahma-lokaṃ
vrajeyus
trayaś
ca
varṇā
na
vrajeyuḥ
svargaṃ
/
Verse: 2ef
evaṃ
bʰaved
varṇa-kr̥to
viśeṣo
na
cenna
catvāro
bʰavanti
varṇāḥ
//
Verse: 3ab
yasmād
dʰi
varṇaś
caturtʰa
evaṃ
prayāti
svargaṃ
svakr̥tena
karmaṇā
/
Verse: 3cd
yatas
tapaś
ca-ārṣam
iha
praśastaṃ
tasmād
dvijāter
na
viśeṣaṇaṃ
syād
//
Verse: 4ab
yadi
brāhmaṇaḥ
syād
ihaika
eva
dvijihvaś
catuḥ-śravaṇas
tatʰā-eva
/
Verse: 4cd
catur-viṣāṇo
bahupād
dviśīrṣa
evaṃ
kr̥te
varṇa-kr̥to
viśeṣaḥ
//
Paragraph: 29
Verse: 1ab
rāgaiś
ca
nāma
paragʰātanaṃ
ca
evaṃ
prakāraṃ
ca
viheṭʰanaṃ
ca
/
Verse: 1cd
sattvasya
vai
karmaṇo
dʰvaṃsanaṃ
ca
etāny
akalyāṇakr̥tāni
vipraiḥ
//
Verse: 2ab
yuddʰaṃ
vivādṃ
kalahāny
abʰīkṣṇaṃ
goprokṣaṇaṃ
cintitaṃ
brāhmaṇair
hi
/
Verse: 2cd
atʰarvaṇaḥ
karmaṇā
trāsanaṃ
ca
etāni
mantrāṇi
kr̥tāni
vipraiḥ
//
Verse: 3ab
pāpeccʰatā
bahu-jana-vañcanaṃ
ca
śāṭʰyaṃ
ca
dʰaurtyaṃ
ca
tatʰā-eva
kalpaṃ
/
Verse: 3cd
evaṃ
pareṣām
ahitaṃ
vicintya
kadā
ca
te
svargam
ito
vrajeyuḥ
//
Verse: 4ab
ye
brāhmaṇā
ugratapā
vinītā
vratena
śīlena
sadā
hy
upetāḥ
/
Verse: 4cd
ahiṃsakā
ye
dama
saṃyame
ratās
te
brāhmaṇā
brahma-puraṃ
vrajanti
//
Verse: 5ab
saha-astʰi-māṃsaḥ
sanakʰaḥ
sacarmā
duḥkʰaṃ
sukʰaṃ
mūtra-purīṣam
ekaṃ
/
Verse: 5cd
pañca-indriyair
nāsti
yato
viśeṣas
tasmān
na
vai
varṇa-catuṣka
eṣaḥ
//
Verse: 6
tad
yatʰā
nāma
brāhmaṇa
kasya-cit
puruṣasya
catvāraḥ
putrā
bʰaveyuḥ
/
sa
teṣāṃ
nāmāni
kuryān
nandaka
iti
vā
jīvaka
iti
vā
aśoka
iti
vā
śatāyur
iti
vā
/
iṣṭāś
ca
(30)
punar
bʰo
etasya
puruṣasya
putrā
bʰaveyuḥ
/
tatra
yo
nandakaḥ
sa
nandet
/
yo
jīvakaḥ
sa
īvet
/
yo
+aśokaḥ
sa
na
śocet
/
yaḥ
śatāyuḥ
sa
varṣaśataṃ
jīvet
/
Paragraph: 30
Verse: 1
nāmataḥ
punar
brāhmaṇa
teṣāṃ
nānā-karaṇaṃ
prajñāyate
na
jātitaḥ
/
tatkasya
hetoḥ
/
iha
kʰalu
punar
brāhmaṇa
pitr̥taḥ
putro
jāyte
/
tasmāc
ca
tatredaṃ
vyākaraṇaṃ
bʰavati
:
Verse: 2ab
mātā
bʰastrā
pituḥ
putro
yena
jātaḥ
sa
eva
saḥ
/
Verse: 2cd
yady
evaṃ
bʰo
vijānāsi
na
te
(putrā)
parabʰūtāḥ
kvacit
//
Verse: 3
parīkṣasva
brāhmaṇa
saṃyageva
ko
+atra
brāhmaṇaḥ
kṣatriyo
vaiśyaḥ
śūtra
iti
/
Verse: 4ab
sarve
kāṇāś
ca
kubjāś
ca
sarve
+apasmāriṇopi
vā
/
Verse: 4cd
kilāsinaḥ
kuṣṭʰinaś
ca
gaurāḥ
kr̥ṣṇāḥ
pr̥tʰak
pr̥tʰak
//
Verse: 5
pratiṣṭʰitāḥ
samamajjānakʰatvacapārśva-udaravaktrāḥ
prajā
hi
tāḥ
svakarmaṇā
/
evaṃ
gate
brāhmaṇa
naiva
bʰavati
viśeṣaḥ
/
ko
jāti-kr̥to
viśeṣaḥ
/
Verse: 6
yasmān
na
jāter
viśeṣaṇo
+asti
tasmān
na
vai
varṇa-catuṣka
eva
/
Paragraph: 31
Verse: 1
tasmāt
te
brāhmaṇa
bravīmi
saṃjñāmātram
idaṃ
lokasya
yad
idaṃ
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdra
iti
vā
caṇḍāla
iti
vā
/
ekam
idaṃ
sarvam
idam
ekaṃ
/
putrāya
me
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃ
duhitaram
utsr̥ja
bʰāryā-artʰāya
yāvantaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvantam
anupradāsyāmi
/
Verse: 2
idaṃ
punarvacanaṃ
śrutvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārīdam
avocat
/
kiṃ
punarbʰavatā
r̥gvedo
+adʰītaḥ
,
yajurvedo
+adʰītaḥ
,
sāmavedo
+adʰītaḥ
,
atʰarvavedo
+adʰītaḥ
,
āyurvedo
+adʰītaḥ
kalpādʰyāyo
pi
/
adʰyātmam
api
mr̥gacakraṃ
vā
nakṣatra-gaṇo
vā
titʰi-kramagaṇo
vā
tvayādʰītaḥ
/
karma-cakraṃ
vā
tvayādʰigataṃ
/
atʰavā
+aṅgavidyā
vā
vastravidyā
vā
śivāvidyā
śakunividyā
vā
tvayādʰītā
/
atʰavā
rāhucairtaṃ
vā
śukra-caritaṃ
vā
grahacaritaṃ
vā
tvayādʰītaṃ
/
atʰavā
lokāyateṃ
bʰavatā
bʰāṣyapravacanaṃ
vā
pakṣādʰyāyo
vā
nyāyo
vā
tvayādʰītaḥ
/
Paragraph: 32
Verse: 1
evam
ukte
triśaṅkur
mātaṅga-rāhaḥ
puṣkarasāriṇaṃ
brāhmaṇam
etad
avocat
/
etac
ca
mayā
brāhmaṇādʰītaṃ
bʰūyaś
ca-uttaraṃ
/
yad
api
te
brāhmaṇa
evaṃ
syād
aham
asmi
mantreṣu
pāraṃ
prāpta
iti
/
tatra
te
brāhmaṇa
saha
dʰarmeṇānumānaṃ
pravakṣyāmi
/
na
kʰalv
evaṃ
brāhmaṇa
prātʰamakalpikānāṃ
sattvānām
etad
abʰavat
/
yad
uta
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdra
iti
vā
/
ekam
idaṃ
sarvam
idam
ekaṃ
/
Verse: 2
atʰa
brāhmaṇa
sattvānāmasadr̥śānāṃ
ca-ubʰayatʰā
sadr̥śānāṃ
tato
+anye
sattvāḥ
śālikṣetrāṇi
kelāyanti
gopāyanti
vāpayanti
vā
/
te
+amī
kṣatriyā
iti
saṃjñā
udapādi
/
atʰātra
brāhmaṇa
tad
anyatamānāṃ
sattānām
etad
abʰavat
/
parigraho
rogaḥ
parigraho
gaṇḍaḥ
parigrahaḥ
śalyaḥ
/
yannu
vayaṃ
svaparigraham
apahāyāraṇyāyatanaṃ
gatvā
tr̥ṇa-kāṣṭʰaśākʰāparṇapalāśakānupasaṃhr̥tya
tr̥ṇa-kuṭikāṃ
vā
parṇakuṭikāṃ
vā
kr̥tvā
praviśya
dʰyāyena
iti
/
Verse: 3
atʰa
te
sattvās
taṃ
svakaṃ
parigraham
apahāyāraṇyāyatanaṃ
gatvā
tr̥ṇa-kāṣṭʰaśākʰāpatraparṇapalāśakais
tr̥ṇa-kuṭiṃ
vā
parṇakuṭikāṃ
vā
kr̥tvā
tatra-eva
praviśya
dʰyāyanti
sma
/
te
tatra
sāyam
āsanahetoḥ
prāntavāṭikāṃ
prātaraśanahetoś
ca
grāmaṃ
piṇḍāya
praviśanti
sma
/
Verse: 4
atʰa
teṣāṃ
grāma-vāsināṃ
sattvānām
etad
abʰavat
/
duṣkarakārakā
vata
bʰoḥ
sattvā
ye
svakaṃ
parigraham
utr̥jya
grāma-nigamajana-padebʰyo
bahir
nirgatās
teṣāṃ
bahirmanaskā
brāhyaṇā
iti
saṃjñā
udapādi
/
te
ca
punar
grāma-vāsinaḥ
sattvās
tān
atīva
satkurvanti
sma
/
teṣāṃ
ca
dātavyaṃ
manyante
sma
/
Paragraph: 33
Verse: 1
atʰa
teṣām
eva
sattvānām
anyatame
sattvās
tāni
dʰyānāny
asaṃbʰāvayanto
grāmeṣv
avatīrya
mantra-padān
svādʰyāyanti
sma
/
tāṃs
te
grāma-nivāsina
āhuḥ
---
na
levalam
ime
sattvā
ime
+adʰyāpakāḥ
,
teṣām
adʰyāpakā
iti
loke
saṃjñā
udapādi
/
Verse: 2
ayaṃ
hetur
ayaṃ
pratyayo
brāhmaṇānāṃ
loke
prādurbʰāvāya
/
atʰānyatame
sattvā
viveka-kāla-pratisaṃyuktān
karma-antān
vividʰān
artʰa-pratisaṃyuktān
kurvanti
sma
/
teṣāṃ
vaiśyā
iti
saṃjñā
udapādi
/
Verse: 3
atʰānyatame
sattvāḥ
kṣudreṇa
karmaṇā
jīvikāṃ
kalpayanti
sma
/
teṣāṃ
śūdrā
iti
saṃjñā
udapādi
/
Verse: 4
bʰūta-pūrvaṃ
brāhamṇa
anyatamaḥ
sattvo
vadʰūm
ādāya
ratʰam
āruhyānyatam
asminn
araṇyapradeśe
gataḥ
/
tatra
ca
ratʰo
bʰagnaḥ
/
tasmān
mātaṅgama
[mā
tvaṃ
gamaḥ]
iti
saṃjñā
udapādi
/
Verse: 5
kṣetraṃ
karṣanti
ye
teṣāṃ
karṣakā
iti
saṃjñā
prvr̥ttā
/
bʰāṣyeṇa
ca
parṣadaṃ
rañjayati
dʰarmeṇa
śīlabratasamācāreṇa
samyak
,
tasya
rājā
iti
saṃjñā
+abʰūt
/
Verse: 6
tato
+anye
sattvā
vāṇijyayā
jīvikāṃ
kalpayanti
teṣāṃ
vaṇija
iti
saṃjñā
(34)
udapādi
/
tataś
ca-anye
sattvāḥ
pravrajanti
sma
/
pravrajitvā
parān
jayanti
kleśān
jayanti-iti
teṣāṃ
pravrajitā
iti
loke
saṃjñā
udapādi
/
Paragraph: 34
Verse: 1
api
tu
brāhmaṇa
ekaiva
saṃjñā
loka
udapādi
/
tāṃ
te
pravakṣyāmi
/
Paragraph: 35
Verse: 1
brahmā
loke
+asmin
imān
vedān
vācayati
/
brahmā
devānāṃ
parama-tāpasaḥ
/
indrasya
kauśikasya
vedān
vācayati
sma
/
indraḥ
kauśiko
+araṇemi
gautamaṃ
vedān
vācayati
/
araṇemi
gautamaḥ
śvetaketuṃ
vedān
vācayati
/
śvetaketuḥ
śukaṃ
paṇḍitaṃ
vedān
vācayati
/
śukaḥ
paṇḍitaś
ca
vedān
vibʰajati
sma
/
tad
yatʰā
puṣyo
bahv-r̥cānāṃ
paṃktiś
cʰantogānām
eka-viṃśatir
adʰvaryavaḥ
/
kratur
artʰa-vaṇikānāṃ
/
bahv-r̥cānām
ete
brāhmaṇāḥ
/
sarve
te
vyākʰyāyante
/
puṣya
eko
bʰūtvā
pañca-viṃśatidʰā
bʰinnaḥ
/
tad
yatʰā
śuklā
valkalā
māṇḍavyā
iti
/
tatra
daśa
śuklāḥ
/
aṣṭau
valkalāḥ
/
sapta
māṇḍavyāḥ
/
itīyaṃ
brāhmaṇa
bahv-r̥cānāṃ
śākʰā
/
puṣya
eko
bʰūtvā
pañca-viṃśatidʰā
bʰinnaḥ
/
Verse: 2
anumānam
api
brāhmaṇa
pramāṇaṃ
cʰandogānāṃ
/
brāhmaṇāḥ
sarva
ete
cʰandogāḥ
/
paṃktir
ety
ekā
bʰūtvā
sa-aśīti-sahasradʰā
bʰinnā
/
tad
yatʰā
śīlavalkā
araṇemikā
laukākṣāḥ
kautʰumā
brahma-samā
mahā-samā
mahā-yāgikāḥ
sa-atyam
ugrāḥ
samanta-vedāḥ
/
Paragraph: 36
Verse: 1
tatra
śīlavalkā
viṃśatiḥ
/
araṇemikā
viṃśatiḥ
/
laukākṣāś
catvāriṃśat
/
kautʰumānāṃ
śataṃ
/
brahma-samānāṃ
śataṃ
/
mahā-samānāṃ
pañca-śatāni
/
mahā-yāgikānāṃ
śataṃ
/
sa-atyam
ugrāṇāṃ
śataṃ
/
samanta-vedānāṃ
śataṃ
/
itīyaṃ
brāhmaṇa-cʰandogānāṃ
śākʰā
/
paṃktir
ity
ekā
bʰūtvā
sa-aśīti
sahasradʰā
bʰinnā
/
Verse: 2
anumānam
api
pramāṇam
adʰvaryūṇāṃ
/
ete
brāhmaṇā
eka-viṃśaty
adʰvaryavo
bʰūtvā
eka-uttaraśatadʰā
bʰinnāḥ
/
tad
yatʰā
kaṭʰāḥ
kaṃinā
vājasaneyino
jātukarṇāḥ
proṣṭʰapadā
r̥ṣayaḥ
/
tatra
daśa
kaṭʰā
daśa
kaṇimā
ekādaśa
vājasaneyinaḥ
/
trayodaśa
jātukarnāḥ
/
ṣoḍaśa
proṣṭʰapadāḥ
/
eka
catvāriṃśad
r̥ṣayaḥ
/
itīyaṃ
brāhmaṇādʰvaryūṇāṃ
śākʰā
/
eka-viṃśatyadʰvaryavo
bʰūtvā
eka-uttaraśatadʰā
bʰinnāḥ
/
Verse: 3
anumānam
api
brāhmaṇa
pramāṇam
atʰarvaṇikānāṃ
/
ete
mantrāḥ
sarve
te
+atʰarvaṇikāḥ
/
kratur
eko
bʰūtvā
dvidʰā
bʰinnaḥ
/
dvidʰā
bʰūtvā
caturdʰā
bʰinnaḥ
/
caturdʰā
bʰūtvā
+aṣṭadʰā
bʰinnaḥ
/
aṣṭadʰā
bʰūtvā
[nava]daśadʰā
bʰinnaḥ
/
itīyaṃ
brāhmaṇātʰarvaṇikānāṃ
śākʰā
/
kratur
ekaḥ
ṣoḍaśa-uttaradvādaśa-śatadʰā
bʰinnaḥ
/
Verse: 4
anumānam
api
brāhmaṇa
pramāṇaṃ
pratītya
etāni
dvādaśa-bʰedaśatāni
ṣoḍaśabʰedāś
ca
ye
brāhmaṇaiḥ
paurāṇaiḥ
samyag
dr̥ṣṭāḥ
/
cʰandasi
vā
vyākaraṇe
vā
lokāyate
vā
(37)
padamīmāṃsāyāṃ
vā
na
caiṣāmūhāpohaḥ
prajñāyate
/
yad
uta
eka-jātyo
nāmeti
viditvā
bandʰur
bʰavitum
arhati
/
tat
te
vrāhmaṇa
bravīmi
saṃjñāmātrakam
etal
lokasya
yad
uta
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdra
iti
vā
/
ekam
idaṃ
sarvam
idam
ekaṃ
/
putrāya
me
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃ
duhitaram
utsr̥ja
bʰāryā-artʰāya
yāvantaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvantam
anupradāsyāmi
/
Paragraph: 37
Verse: 1
idaṃ
punarvacanaṃ
śrutvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
tuṣṇīṃbʰūto
madgubʰūtaḥ
srastaskandʰo
+adʰomukʰo
niṣpratibʰaḥ
pradʰyānaparo
+astʰāt
/
Verse: 2
dadarśa
triśaṅkur
mātaṅga-rājo
brāhmaṇaṃ
puṣkarasāriṇaṃ
tr̥ṣṇīṃbʰūtaṃ
madgubʰūtaṃ
srasta-skandʰam
adʰomukʰaṃ
niṣpratibʰaṃ
pradʰyānaparaṃ
stʰitaṃ
/
dr̥ṣṭvā
ca
punar
idam
abravīt
/
yad
api
te
brāhmaṇa
evaṃ
syād
asadr̥śena
saha
sambandʰo
bʰaviṣyati-iti
/
na
punastvayā
brāhmaṇa-evaṃ
draṣṭavyaṃ
/ (38)
tat
kasya
hetoḥ
/
ye
pramāṇaśrutiśīlapraññādayo
guṇā
agyrā
lokasya
te
mama
putrasya
śārdūlakarṇasya
saṃvidyante
/
yad
api
te
brāhmaṇa
evaṃ
syāt
---
ye
vājapiyaṃ
yajñaṃ
yajanti
/
aśvamedʰaṃ
puruṣa-medʰaṃ
śāmyaprāśaṃ
nirargaḍaṃ
yajñaṃ
yajanti
,
sarve
te
kāyasya
bʰedātsugatau
svarga-loke
deveṣūpapadyanta
iti
/
na
punarbrāhmaṇa
tvaya-evaṃ
draṣṭavyaṃ
/
tat
kasya
hetoḥ
/
vājapeyaṃ
brāhmaṇa
yajñaṃ
yajamānā
aśvamedʰaṃ
puruṣa-medʰaṃ
śāmyaprāśaṃ
nirargaḍaṃ
yajñaṃ
ca
yajamānā
bahudʰā
mantrān
pravartayantaḥ
prāṇihiṃsāṃ
ca
pravartayanti
/
tasmāt
te
brāhmaṇa
bravīmi
na
hy
eṣa
mārgaḥ
svargāya
/
ahaṃ
te
brāhmaṇa
mārgaṃ
svargāya
vyākʰāmi
/
tac
cʰr̥ṇu
/
Paragraph: 38
Verse: 1ab
śīlaṃ
rakṣeta
medʰāvī
prārtʰayānaḥ
sukʰa-trayaṃ
/
Verse: 1cd
praśaṃsāṃ
vitta-lābʰaṃ
ca
pretya
svarge
ca
modanaṃ
//
Verse: 2
yair
brāhmaṇa
itaḥ
pūrvaṃ
vājapeyo
yajña
iṣṭaḥ
/
yair
aśvamedʰo
yaiḥ
puruṣa-medʰo
yaiḥ
śāmyaprāśo
yair
nirargaḍo
yajña
iṣṭaḥ
,
parigr̥hītas
tair
nirargalaṃ
ca
kāmaiḥ
kāmaḥ
/
ito
nākaḥ
paryeṣyate
/
ye
brāhmaṇa
itaḥ
paścād
vājapeyaṃ
yajñaṃ
yakṣyanti
ye
+aśvamedʰaṃ
puruṣa-medʰaṃ
ye
śāmyaprāśaṃ
nirargaḍaṃ
yajñaṃ
yakṣyanti
te
nirartʰakaṃ
mahā-vigʰātaṃ
saṃyokṣyanti
/
Verse: 3
tasmāt
te
brāhmana
bravīmi
---
ehi
tvaṃ
mayā
sārdʰaṃ
sambandʰaṃ
yojayasvā
/
tat
kasya
hetoḥ
/
dʰarmeṇa
hi
caṇḍālā
ajugupsanīyā
bʰavanti
/
api
ca
/
Paragraph: 39
Verse: 1ab
śraddʰā
śīlaṃ
tapastyāgaḥ
śrutir
jñānaṃ
dayaiva
ca
/
Verse: 1cd
darśanaṃ
sarva-vedānāṃ
svargavrata-padāni
vai
//
Verse: 2
pramāṇam
aṣṭaprakāraṃ
svargāya
/
tad
ebʰir
aṣṭābʰiḥ
prakāraiḥ
svargagamanam
iṣyate
/
ye
prāyeṇa
jānanti
viśeṣeṇa
kʰalv
apy
anekair
vividʰari
yajñaiḥ
/
aṣṭau
cemā
brāhmaṇa
nirdiṣṭā
mātr̥tulyā
bʰaginyo
loke
pravartante
/
tad
yatʰā
aditir
devānāṃ
mātā
/
divit
dānavānāṃ
/
manur
mānavānāṃ
/
surabʰiḥ
saurabʰeyānāṃ
/
vinatā
suparṇānāṃ
/
kadrur
nāgānāṃ
/
pr̥tʰivī
bʰūtānāṃ
mātā
sarva-bījānāṃ
/
marutāṃ
mahāmahaḥ
/
mahā-kāśyapaṃ
manasā
vidanti
r̥ṣayaḥ
/
Verse: 3
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
brāhmaṇānāṃ
saptagotrāṇi
vyākʰyāsyāmi
tāni
śrūyantāṃ
/
tad
yatʰā
gautamā
vātsyāḥ
kautsāḥ
kauśikāḥ
kāśyapā
vāśiṣṭʰā
māṇḍavyā
ity
etāni
brāhmaṇa
saptagotrāṇi
/
eṣām
ekaikaṃ
gotraṃ
saptadʰā
bʰinnaṃ
/
atra
ye
gautamās
te
kautʰumāste
gargās
te
bʰaradvājāsta
ārṣṭiṣeṇās
te
vaikʰānasās
te
(40)
vajrapādāḥ
/
tatra
ye
vātsyāsta
ātreyās
te
maitreyās
te
bʰārgavās
te
sāvarṇyā
ste
salolās
te
bahujātāḥ
/
tatra
ye
kautsās
te
maudgalyāyanās
te
gauṇāyanās
te
lāṅgalāste
lagnāste
daṇḍalagnāste
soma-bʰuvāḥ
[vaḥ]
/
tatra
ye
kauśikās
te
kātyāyanās
te
darbʰakātyāyanās
te
valkalinas
te
pakṣiṇas
te
laukākṣās
te
lohita-āyanāḥ
(lohityāyanāḥ)
/
tatra
ye
kāśyapās
te
maṇḍanās
te
iṣṭās
te
śauṇḍāyanās
te
rocaneyās
te
+anapekṣās
te
+agniveśyāḥ
/
tatra
ye
vaḥśiṣṭʰās
te
jātukarṇyās
te
dʰānyāyanās
te
pārāśarās
te
vyāgʰranakʰās
ta
āṇḍāyanasta
aupamanyavāḥ
/
tatra
ye
māṇḍavyās
te
bʰāṇḍāyanās
te
dʰaumrāyaṇās
te
kātyāyanās
te
kʰalv
avāhanās
te
sugandʰārāyaṇās
te
kāpiṣṭʰalāyanāḥ
/
Paragraph: 40
Verse: 1
ity
etāni
brāhmaṇa
evam
ekonapañcāśad
gotrāṇi
brāhmaṇaiḥ
paurāṇaiḥ
samyag
dr̥ṣṭāni
cʰandasi
vyākaraṇe
padamīmāṃsāyāṃ
/
anyāni
ca
gotrāṇi
vistarato
mayā
vācitāni
/
tāni
anyair
na
jñāyante
/
Verse: 2
yad
utaikatvam
iti
viditvā
bʰavān
bandʰur
bʰavitum
arhati
/
tasmāt
te
brāhmaṇa
bravīmi
sāmānyaṃ
saṃjñāmātrakam
idaṃ
lokasya
yad
uta
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdra
iti
vā
/
ekam
idaṃ
sarvam
idam
ekaṃ
/
pppppputrāya
me
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃduhitaram
utsr̥ja
bʰāryā-artʰāya
/
yāvantaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvantam
anupradāsyāmi
/
Paragraph: 41
Verse: 1
idaṃ
punarvacanaṃ
śrutvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
tr̥ṣṇīṃ
bʰūto
madgubʰūtaḥ
srastaskandʰo
+adʰomukʰo
niṣpratibʰaḥ
pradʰyānaparaḥ
stʰito
+abʰūt
/
adrākṣīt
triśaṅkur
mātaṅga-rājaḥ
puṣkarasāriṇaṃ
brāhmaṇaṃ
tūṣṇīṃ
bʰūtaṃ
madgubʰūtaṃ
srastaskandʰam
abʰomukʰaṃ
niṣpratibʰaṃ
pradʰyānaparaṃ
stʰitaṃ
/
dr̥ṣṭvā
ca
punar
idam
avocat
/
Verse: 2ab
yādr̥śaṃ
vāpyate
bījaṃ
tādr̥śaṃ
labʰyate
pʰalaṃ
/
Verse: 2cd
prajāpater
hi
caikatve
nirviśeṣo
bʰavaty
ataḥ
//
Verse: 3ab
na
ca-indriyāṇāṃ
nānātvaṃ
kriyābʰedaś
ca
dr̥śyate
/
Verse: 3cd
brāhmaṇe
vānya-jātau
vā
naiṣāṃ
kiñcid
viśiṣyate
//
Verse: 4ab
na
hy
ātmanaḥ
samutkarṣaḥ
śreṣṭʰa
tvam
iha
yujyate
/
Verse: 4cd
śukra-śoṇita-sambʰūtaṃ
yonito
hy
ubʰayaṃ
samaṃ
//
Verse: 5ab
cāturvarṇyaṃ
pravakṣyāmi
paśu-dʰarma-katʰāṃ
tava
/
Verse: 5cd
bʰavet
te
bʰaginī
bʰāryā
naitad
brāhmaṇa
yujyate
//
Verse: 6ab
yadi
tāvad
ayaṃ
loko
brahmaṇā
janitaḥ
svayaṃ
/
Verse: 6cd
brāhmaṇī
brāhmaṇa-svasā
kṣatriyā
kṣatriyasvasā
//
Verse: 7ab
atʰa
vaiśyasya
vaiśyā
vai
śūdrā
śūdrasya
vā
punaḥ
/
Verse: 7cd
na
bʰāryā
bʰaginī
yuktā
brahmaṇā
janitā
yadi
//
Verse: 8ab
na
sattvā
brahmaṇo
jātāḥ
kleśajāḥ
karmajāstvamī
/
Verse: 8cd
nīcaiś
ca-uccaiś
ca
dūśyante
sattvā
nānā-āśrayāḥ
pr̥tʰak
//
Verse: 9ab
teṣāṃ
ca
jātisāmānyād
brāhmaṇe
kṣatriye
tatʰā
/
Verse: 9cd
atʰa
vaiśye
ca
śūdre
ca
samaṃ
jñānaṃ
pravartate
//
Paragraph: 42
Verse: 1ab
r̥gvedo
+atʰa
yajurvedaḥ
sāmavedopy
atʰarvāṇaṃ
/
Verse: 1cd
itihāso
nigʰaṇṭaś
ca
kutaś
cʰando
nirartʰakaṃ
//
Verse: 2ab
asmākam
apy
adʰyayane
maitrī
vidyā
tatʰā
śikʰī
/
Verse: 2cd
saṃkrāmaṇī
prakāmaṇī
stambʰanī
kāma-rūpiṇī
//
Verse: 3ab
manojavā
ca
gāndʰārī
gʰorī
vidyā
vaśaṅkarī
/
Verse: 3cd
kāka-vāṇī
ca
mantraṃ
ca
;
indrajālaṃ
ca
bʰañjanī
//
Verse: 4ab
asmākam
āsīt
puruṣā
vidyāsvākʰyātapaṇḍitāḥ
/
Verse: 4cd
maṇi-puṣpāś
ca
;
r̥ṣayo
bʰāsvarāś
ca
maharṣayaḥ
//
Verse: 5ab
saṃprāptā
devatā
;r̥ddʰiṃ
kiṃ
cikitsāsi
vidyayā
/
Verse: 5cd
aśikṣitāś
ca
caṇḍālā
brāhmaṇā
veda-pāragāḥ
//
Verse: 6ab
kapiñjalādyā
janito
mantrāṇāṃ
pārabʰiṃgataḥ
/
Verse: 6cd
na
hy
asau
brāhmaṇīputraḥ
kiṃ
vā
brāhmaṇa
manyase
//
Paragraph: 43
Verse: 1a
niṣādyajanayatkālī
putraṃ
dvaipāyānaṃ
muniṃ
/
Verse: 1b
ugraṃ
tejasvinaṃ
bʰīṣmaṃ
pañcābʰijñaṃ
mahā-tapaṃ
/
Verse: 2ab
na
hy
asau
brāhmaṇīputraḥ
kiṃ
vā
brāhmaṇa
vakṣyasi
//
Verse: 2cd
kṣatriyā
reṇukā
nāma
jajñe
rāmaṃ
mahā-muniṃ
/
Verse: 2ef
paṇḍitaṃ
ca
vinītaṃ
ca
sarva-śāstra-viśāradaṃ
/
Verse: 3ab
na
hy
asau
brāhmaṇīputraḥ
kiṃ
vā
brāhmaṇa
vakṣyasi
//
Verse: 3cd
ye
ca
te
manujā
;
āsan
tejasā
tapasā
yutāḥ
/
Verse: 4ab
paṇḍitāś
ca
vinītāś
ca
loke
ca
;
r̥ṣisammatāḥ
/
Verse: 4cd
na
hi
te
brāhmaṇīputrāḥ
kiṃ
vā
brāhmaṇa
vakṣyasi
//
Verse: 5ab
saṃjñā
kr̥teyaṃ
lokasya
brāhmaṇāḥ
kṣatriyās
tatʰā
/
Verse: 5cd
vaiśyāx
ca-eva
tatʰā
śūdrāḥ
saṃjñeyaṃ
saṃprakīrtitā
//
Verse: 6
tasmāt
te
brāhmaṇa
bravīmi
saṃjñāmātrakam
idaṃlokasya
yad
uta
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdara
iti
vā
/
ekam
idaṃ
sarvam
idam
ekaṃ
/
putrāya
me
(44)
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃ
duhitaram
anuprayaccʰa
bʰaryartʰāya
/
yāvantaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvantam
anupradāsyāmi
/
Paragraph: 44
Verse: 1
idaṃ
ca
punarvacanaṃ
śrutvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
bbrāhmaṇaḥ
puskarasārī
triśaṅkuṃ
mātaṅga-rājam
idam
avocat
/
kiṃ
gotro
bʰavān
/
āha
ātreyagotro
+asmi
/
hiṃpūrvaḥ
/
āha
/
ātreyaḥ
/
kiṃcaraṇaḥāha
kāleyamaitrāyaṇīyaḥ
/
kati
pravarāḥ
/
āha
trayaḥ
pravarāḥ
/
tad
yatʰā
vātsyāḥ
kautsyā
bʰaradvājāś
ca
/
ke
bʰavantaḥ
sabrahma-cāriṇaḥ
/
cʰandogāḥ
/
kati
cʰantogānāṃ
bʰedāḥ
/
ṣaṭ
/
te
katame
/
āha
/
tad
yatʰā
/
kautʰumāḥ
/
ca-arāyaṇīyāḥ
/
lāṅgalāḥ
/
sauvarcasāḥ
/
kāpiñjaleyāḥ
/
ārṣṭiṣeṇā
iti
/
Verse: 2
kiṃ
bʰavato
mātr̥jaṃ
gotraṃ
/
āha
/
pārāśarīyaṃ
/
paṭʰatu
bʰavān
sāvitrīṃ
/
katʰaṃ
bʰavati
/
katyakṣarā
sāvitrī
/
katʰigaṇḍā
/
katipadā
/
Verse: 3
caturviṃśatyakṣarā
sāvitrī
/
trigaṇḍā
/
aṣṭākṣarapadā
/
uccārayatu
bʰavān
sāvitrīṃátʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
sotpattikāṃ
sāvitrīṃ
pravakṣyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
Verse: 4
katʰayatu
bʰavān
/
Verse: 5
bʰūta-pūrvaṃ
brāhmaṇātīte
+adʰvani
vasur
nāma
r̥ṣir
bʰūva
/
pañcābʰijña
ugratejā
mahānubʰāvo
dʰyānānāṃ
lābʰī
/
tena
tatra
takṣakaduhitā
kapilā
nāma
āsāditā
bʰāryā-artʰaṃ
/
sa
tatra
saṃrakta-cittas
tayā
kanyayā
sārdʰaṃ
maitʰunam
agaccʰat
/
sa
r̥ṣi
(45)
r̥ddʰyā
bʰraṣṭo
dʰyānebʰyo
vañcitaḥ
/
r̥ddʰiparihīnaḥ
sa
vipratisārī
ātmano
duścaritaṃ
vigarhamāṇas
tasyāṃ
velāyāṃ
sāvitrīṃ
bʰāṣate
sma
/
tad
yatʰā
/
Paragraph: 45
Verse: 1
oṃ
bʰūr
bʰuvaḥ
svaḥ
/
tat
savitur
vareṇyaṃ
bʰargo
devasya
dʰīmahi
/
dʰiyo
yo
naḥ
pracodayāt
/
Verse: 2
iti
hi
brāhmaṇa
ajñāna-śodʰanārtʰam
imam
eva
mantraṃ
sa
brāhmaṇo
divā-rātraṃ
japati
sma
/
iyaṃ
brāhmaṇānāṃ
sāvitrī
/
pūrvajaḥ
prajāpatiḥ
Verse: 3ab
jaṭilastāpaso
bʰūtvā
gahanaṃ
vanam
āśritaḥ
/
Verse: 3cd
gambʰīrāv
abʰāse
tatra
hy
ātmārāmas
taporataḥ
/
Verse: 4
devasya
śreṣṭʰakaṃ
bʰījanam
apanābʰyo
paviṣṭa
imaṃmantram
ajapat
/
iyaṃ
kṣatriyāṇāṃ
sāvitrī
/
Verse: 5
oṃ
citraṃ
hi
vaiśyakanyakā
/
atʰa
sā
kanyā
artʰataḥ
pravīṇā
/
Paragraph: 46
Verse: 1
iyaṃ
vaiśyānāṃ
sāvitrī
/
om
atapaḥ
sutapaḥ
/
jīvema
śaradāṃ
śataṃ
/
paśyema
śaradāṃ
śataṃ
/
iyaṃ
śūdrāṇāṃ
sāvitrī
/
oṃ
bʰūr
bʰuvaḥ
svaḥ
/
Verse: 2ab
kāmā
hi
loke
paramāḥ
prajānāṃ
kleśaprahāṇe
bʰūtā
antarāyāḥ
/
Verse: 2cd
tasmād
bʰavantaḥ
prajahantu
kāmān
tato
+atulaṃ
prāpsy
atʰa
brahma-lokaṃ
/
Verse: 3
itīyaṃ
brāhmaṇa
brahmaṇā
sahāpatinā
sāvitrī
bʰāṣitā
,
pūrvakaiś
ca
samyak
saṃbuddʰair
abʰyanumoditā
/
nakṣatravaṃśaḥ
Verse: 4
paṭʰa
bʰos
triśaṅko
nakṣatra-vaṃśaṃ
/
atʰa
kiṃ
/
bʰoḥ
katʰayatu
bʰavān
/
śrūyatāṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatra-vaṃśaṃ
katʰayiṣyāmi
/
tad
yatʰā
/
Verse: 5
kr̥ttikā
rohiṇī
mr̥gaśirā
ārdrā
punarvashḥ
puṣyaḥ
aśleṣā
magʰā
pūrvapʰalgunī
uttarapʰalgunī
hastā
citrā
svātī
viśākʰā
anurādʰā
jyeṣṭʰā
mūlā
pūrvāṣāḍʰā
uttarāṣāḍʰā
abʰijit
śravaṇā
dʰaniṣṭʰā
śatabʰiṣā
pūrvabʰādrapadā
uttarabʰādrapadā
revatī
aśvinī
bʰaraṇī
/
ity
etāni
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aṣṭāviṃśati-nakṣatrāṇī
/
Verse: 6
kati-tārakāṇi
kati-saṃstʰānāni
kati-muhūrta-yogāni
kim-āhārāṇi
kiṃ-daivatāni
kiṃ-gotrāṇi
/
Verse: 7
kr̥ttikā
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatraṃ
ṣaṭtāraṃ
kṣura-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
(47)
dadʰyāhāram
agnidaivataṃ
vaiśyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
rohiṇī-nakṣatraṃ
pañca-tārakaṃ
śakaṭākr̥ti-saṃstʰānaṃ
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogaṃ
mr̥gamāṃsāhāraṃ
prajāpati-daivataṃ
bʰāradvājaṃ
gotreṇa
/
mr̥gaśirā-nakṣatraṃ
tritāraṃ
mr̥gaśīrṣa-saṃstʰānaṃ
triṃśan
muhūrta-yogaṃ
pʰalamūlāhāraṃ
soma-daivataṃ
mr̥gāyaṇīyaṃ
gotreṇa
/
ārdra-nakṣatram
eka-tāraṃ
tilaka-saṃstʰānaṃ
pañca-daśa-muhūrta-yogaṃ
sarpirmaṇḍāhāraṃ
sūrya-daivataṃ
hārītītāyanīyaṃ
gotreṇa
/
punarvasu-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
pada-saṃstʰānaṃ
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogaṃ
madʰy
?āhāram
aditidaivataṃ
vāśiṣṭʰaṃ
gotreṇa
/
puṣya-nakṣatraṃ
tritāraṃ
vardʰamāna-saṃstʰānaṃ
triśan-muhūrta-yogaṃ
madʰu-maṇḍāhāraṃ
br̥haspati-daivatam
aupamanyavīyaṃ
gotreṇa
/
aśleṣā-nakṣatram
eka-tāraṃ
tilaka-saṃstʰānaṃ
pañca-daśa-muhūrta-yogaṃ
pāyasa-bʰojanaṃ
sarpa-daivataṃ
maitrāyaṇīyaṃ
gotreṇa
/
Paragraph: 47
Verse: 1
iti-imāni
bʰoḥ
puṣkarasārin
sapta-nakṣatrāṇi
pūrva-dvārakāṇi
/
magʰā-nakṣatraṃ
(48)
pañca-tāraṃ
nadī-kubja-saṃstʰānaṃ
triśan-muhūrta-yogaṃ
tila-kr̥sarāhāraṃ
pitr̥daivataṃ
piṅgalāyanīyaṃ
gotreṇa
/
pūrvapʰalgunī-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
padaka-saṃstʰānaṃ
triśan
muhūrta-yogaṃ
vilvabʰojanaṃ
bʰavadevataṃ
gautamīyaṃ
gotreṇa
/
uttarapʰalgunī-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
padaka-saṃstʰānaṃ
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogaṃ
godʰūmamatsyāhāram
aryamādaivataṃ
kauśikaṃ
gotreṇa
/
hasta-nakṣatraṃ
pañca-tāraṃ
hasta-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
śyāmākabʰojanaṃ
sūrya-daivataṃ
kāśyapaṃ
gotreṇa
/
citrā-nakṣatram
eka-tāraṃ
tilaka-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
mudgakr̥saragʰr̥ta-pūpāhāraṃ
tvaṣṭr̥daivataṃ
kātyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
Paragraph: 48
Verse: 1
svātī-nakṣatram
eka-tāraṃ
tilaka-saṃstʰānaṃ
pañca-daśa-muhūrta-yogaṃ
mudgakr̥sarapʰalāhāraṃ
vāyudaivataṃ
kātyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
viśākʰā-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
viṣāṇa-saṃstʰānaṃ
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogaṃ
tila-puṣpāhāram
indrāgnidaivataṃ
śāṃkʰāyanīyaṃ
gotreṇa
/
Paragraph: 49
Verse: 1
ity
etāni
bʰoḥ
puṣkarasārin
sapta-nakṣatrāṇi
dakṣiṇādvārakāṇi
/
Verse: 2
anurādʰā-nakṣatraṃ
catustāraṃ
ratnābalī-saṃstʰānaṃ
triśan-muhūrta-yogaṃ
surāmāṃsāhāraṃ
mitradaivatam
ālaṃbāyanīyaṃ
gotreṇa
/
jyeṣṭʰā-nakṣatraṃ
tritāraṃ
yavamadʰya-saṃstʰānaṃ
pañca-daśa-muhūrta-yogaṃ
śāliyavāgubʰojanam
indradaivataṃ
dīrgʰakātyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
mūla-nakṣatraṃ
saptatāraṃ
vr̥ścika-saṃstʰānaṃ
triśan-muhūrta-yogaṃ
mūlapʰalāhāraṃ
nairr̥tidaivataṃ
kātyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
pūrvāṣāḍʰā-nakṣatraṃ
catustāraṃ
govikrama-saṃstʰānaṃ
triśan-muhūrta-yogaṃ
nyagrodʰakaṣāyāhāraṃ
toyadaivataṃ
darbʰakātyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
uttarāṣāḍʰā-nakṣatraṃ
catustāraṃ
gajavikrama-saṃstʰānaṃ
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogaṃ
madʰu-lājāhāraṃ
viśva-daivataṃ
maudgalāyanīyaṃ
gotreṇa
/
abʰijin-nakṣatraṃ
tritāraṃ
gośīrsa-saṃstʰānaṃ
ṣaṇ-muhūrta-yogaṃ
(50)
vāyuāhāraṃ
brahma-daivataṃ
brahmāvatīyaṃ
gotreṇa
/
śravaṇā-nakṣatraṃ
tritāraṃ
yavamadʰya-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
pakṣimāṃsāhāraṃ
viṣṇudaivataṃ
kātyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
Paragraph: 50
Verse: 1
ity
etāni
bʰoḥ
puṣkarasārin
sapta-nakṣatrāṇi
paścimadvārakāṇi
/
Verse: 2
dʰaniṣṭʰā-nakṣatraṃ
catustāraṃ
śakuna-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
kulattʰapūpāhāraṃ
vasudaivataṃ
kauṇḍinyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
śatabʰiṣā-nakṣatram
eka-tāraṃ
tilaka-saṃstʰānaṃ
pañca-daśa-muhūrta-yogaṃ
yavāgubʰojanaṃ
varuṇadaivataṃ
tāṇḍyāyanīyaṃ
gotreṇa
/
pūrvabʰādrapadā-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
padaka-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
māṃsa-rudʰirāhāram
ahirbudʰnyadaivataṃ
jātūkarṇyaṃ
gotreṇa
/
uttarabʰādrapadā-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
padaka-saṃstʰānaṃ
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogaṃ
(51)
māṃsāhāram
aryamādaivataṃ
dʰyānadrāhyāyaṇīyaṃ
gotreṇa
/
revatī-nakṣatram
eka-tāraṃ
tilaka-saṃstʰānaṃ
triśan-muhūrta-yogaṃ
dadʰyāhāraṃ
pūṣadaivatam
aṣṭabʰaginīyaṃ
gotreṇa
/
aśvinī-nakṣatraṃ
dvitāraṃ
turagaśīrṣa-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
madʰu-pāyasabʰojanaṃ
gandʰarva-daivataṃ
maitrāyāṇīyaṃ
gotreṇa
/
bʰaraṇī-nakṣatraṃ
tritāraṃ
bʰaga-saṃstʰānaṃ
triṃśan-muhūrta-yogaṃ
tila-taṇḍūlāhāraṃ
yamadaivataṃ
bʰārgavīyaṃ
gotreṇa
/
Paragraph: 51
Verse: 1
ity
etāni
bʰoḥ
puṣkarasārin
sapta-nakṣatrāṇi
uttara-dvārakāṇi
/
Verse: 2
amīṣāṃ
bʰoḥ
pppuṣkarasārinn
aṣṭāviṃśatīnāṃ
nakṣatrāṇāṃ
ṣaṇ-nakṣatrāṇi
pañca-catvāriṃśan-muhūrta-yogāni
/
tad
yatʰā
/
rohiṇī
punarvasu
uttarapʰalgunī
viśākʰā
uttarāṣāḍʰā
uttarabʰādrapadā
ceti
/
Verse: 3
pañca-nakṣatrāṇi
pañca-daśa-muhūrta-yogāni
/
tad
yatʰā
/
ārdrā
aśleṣā
svātī
jyeṣṭʰā
śatabʰiṣā
ceti
/
eko
+abʰijit
ṣaṇ-muhūrta-yogaḥ
/
avaśiṣṭāni
triṃśan-muhūrta-yogāni
/
Paragraph: 52
Verse: 1
amīṣāṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
saptānāṃ
nakṣatrāṇāṃ
pūrva-dvārikāṇāṃ
kr̥ttikā
pratʰamā
nāmāśleṣā
paścimā
nāma
/
amīṣāṃ
saptānāṃ
nakṣatrāṇāṃ
dakṣiṇa-dvārikāṇāṃ
magʰā
pratʰamā
nāma
viśākʰā
paścimā
nāma
/
amīṣāṃ
paścimadvārikāṇāṃ
saptānāṃ
nakṣatrāṇām
anurādʰā
pratʰamā
nāma
śravaṇā
paścimā
nāma
/
amīṣāṃ
saptānāṃ
nakṣatrāṇām
uttara-dvārikāṇāṃ
dʰaniṣṭʰā
pratʰamā
nāma
bʰaraṇī
paścimā
nāma
/
Paragraph: 53
Verse: 2
amīṣāṃ
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aṣṭāviṃśatīnāṃ
nakṣatrāṇāṃ
sapta
balāni
/
katamāni
sapta
/
yad
uta
trīṇi
pūrvāṇi
viśākʰānurādʰā
punarvashḥ
svātiś
ca
/
trīṇi
dāruṇāni
/
ārdrā
aśleṣā
bʰaraṇī
ceti
/
catvāri
sammānanīyāni
/
yad
uta
trīṇi
uttarāṇi
rohiṇī
ceti
/
pañca
mr̥dukāni
/
śravaṇā
dʰaniṣṭʰā
śatabʰiṣā
jyeṣṭʰā
mūlā
iti
/
pañca
dʰāraṇīyāni
/
hastā
citrā
aśleṣā
magʰā
abʰijic
ceti
/
catvāri
kṣipra-karaṇīyāni
/
yad
uta
kr̥ttikā
mr̥gaśirā
puṣyā
aśvinī
ceti
/
nakṣatrāṇāṃ
yogaḥ
Paragraph: 52
Verse: 3
amīṣāṃ
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aṣṭaviṃśatīnāṃ
nakṣatrāṇāṃ
trayo
yogā
bʰavanti
/
r̥ṣabʰānusārī
yogaḥ
/
vatsānusārī
yogaḥ
/
yuganaddʰo
yogaḥ
/
tatra
nakṣatraṃ
yadi
purastād
gaccʰati
candraś
ca
pr̥ṣṭʰataḥ
,
ayam
ucyate
r̥ṣabʰānusārī
yoga
iti
/
yad
uta
candraḥ
purastād
gaccʰati
nakṣatraṃ
ca
pr̥ṣṭʰataḥ
,
tadā
bʰavati
vatsānusārī
yogaḥ
/
yadi
punaś
candro
nakṣatraṃ
ca-ubʰau
samau
yugapad
gaccʰataḥ
,
tadāyam
ucyate
yuganaddʰo
yoga
iti
/
grahaḥ
Paragraph: 53
Verse: 1
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
grahān
pravakṣyāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
tad
yatʰā
śukro
br̥haspatiḥ
śanaiścaro
budʰo
+aṅgārakaḥ
sūryas
tārādʰipatiś
ceti
/
rātridivasayor
hrāsavr̥ddʰī
Verse: 2
evaṃ
viparivartamāne
loke
nakṣatreṣu
pravibʰakteṣu
katʰaṃ
rātridivasānāṃ
hrāso
vr̥ddʰiś
ca
bʰavati
/
tad
ucyate
/
Verse: 3
hemantānāṃ
dvitīye
māsi
rohiṇyām
aṣṭamyāṃ
dvādaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
aṣṭādaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
rohiṇyām
aṣṭamyām
aṣṭādaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
dvādaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
varṣāṇāṃ
paścime
māse
rohiṇyām
aṣṭamyāṃ
catur-daśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
ṣoḍaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
Verse: 4
kiṃ
bʰos
triśaṅko
rātridivasānāṃ
prastʰānaṃ
/
divasānudivasaṃ
/
kiṃ
pakṣasya
prastʰānaṃ
/ (54)
pratipad
/
kiṃ
saṃvatsarasya
prastʰānaṃ
/
pauṣaḥ
/
kim
r̥tūnāṃ
prastʰānaṃ
/
prāvr̥ṭ
/
-muhūrtanāmāni
Paragraph: 54
Verse: 1
kiṃ
bʰos
triśaṅko
kṣaṇasya
parimāṇaṃ
/
kiṃ
lavasya
/
kiṃ
muhūrtasya
/
Verse: 2
tad
yatʰā
bʰoḥ
puṣkarasārin
striyā
nātidīrgʰahrasvaḥ
kartinyāḥ
sūtrodyāmaḥ
/
evaṃ
dīrgʰas
tatkṣaṇaḥ
/
viṃśatyadʰikaṃ
tatkṣaṇaśatam
ekaḥ
kṣaṇaḥ
/
ṣaṣṭikṣaṇā
eko
lavaḥ
/
triṃśallavā
eko
muhūrtaḥ
/
etena
kramasambandʰena
triṃśan-muhūrtam
ekaṃ
rātridivasam
anumīyate
/
teṣāṃ
muhūrtānām
imāni
nāmāni
bʰavanti
/
Verse: 3
āditya
udayati
ṣaṇṇavati-pauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
caturojā
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ṣaṣṭipauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
śveto
nāma
muhūrto
bʰavati
/
dvādaśa-pauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
samr̥ddʰo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ṣaṭpauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
śarapatʰo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Paragraph: 55
Verse: 1
pañca-pauruṣāyāṃ
cʰāyāyām
atisamr̥ddʰo
nāma
muhūrto
bʰavat
/
catuḥ-pauruṣāyāṃ
cʰāyāyām
udgato
nāma
muhūrto
bʰavati
/
tripauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
sumukʰo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
stʰite
madʰyāhne
vajrako
nāma
muhūrto
bʰavati
/
parivr̥tte
madʰyāhne
tripuruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
rohito
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Verse: 2
catuḥ-pauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
balo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
pañca-pauruṣāyāṃ
cʰayayaṃ
vijayo
nāma
muhūrtaḥ
/
ṣaṭpauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
sarva-raso
nāma
muhūrtaḥ
/
dvādaśa-paruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
vasur
nāma
muhūrtaḥ
/
ṣaṣṭipauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
sundaro
nāma
muhūrtaḥ
/
avataramāṇa
āditye
ṣaṇṇavati-pauruṣāyāṃ
cʰāyāyāṃ
parabʰayo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Verse: 3
ity
etāni
divasasya
muhūrtāni
/
Verse: 4
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
rātryā
muhūrtāni
vyākʰyāsyāmiástaṃgata
āditye
raudro
nāma
muhūrtaḥ
/
tatas
tārāvacaro
nāma
muhūrtaḥ
/
saṃyamo
nāma
muhūrtaḥ
(56)
sāṃpraiyako
nāma
muhūrtaḥ
/
ananto
nāma
muhūrtaḥ
/
gardabʰā
nāma
muhūrtaḥ
/
rākṣaso
nāma
muhūrtaḥ
/
stʰite
+ardʰarātre
+avayavo
nāma
muhūrtaḥ
/
atikrānte
+ardʰarātre
brahmā
nāma
muhūrtaḥ
/
ditir
nāma
muhūrtaḥ
/
ātapāgnir
nāma
muhūrta
/
abʰijin
nāma
muhūrtaḥ
/
ity
etāni
rātrer
muhūrtanāmāni
/
iti
bʰoḥ
puṣkarasārin
imāni
triśan
muhūrtāni
yair
aho-rātraṃ
prajñāyate
/
Paragraph: 56
Verse: 1
tatkṣaṇaḥ
kṣaṇo
lavo
muhūrtaḥ
/
tatra
triṃśatitamo
bʰāgo
muhūrtasya
lavaḥ
/
ṣaṣṭitamo
bʰāgo
lavasya
kṣaṇaḥ
/
viṃśatyuttarabʰāgaśataṃ
kṣaṇasya
tatkṣaṇaḥ
/
tad
yatʰā
striyā
nātidīrgʰahrasvaḥ
kartinyāḥ
sūtrodyāmaḥ
/
evaṃ
dīrgʰas
tatkṣaṇaḥḥ
/
viṃśatyuttarakṣaṇaśataṃ
tatkṣaṇasyaikaḥ
kṣaṇaḥ
/
ṣaṣṭikṣaṇā
eko
lavaḥ
/
triṃśallavā
eko
muhūrtaḥ
/
etena
kramayogena
triṃśan-muhūrtam
ekam
aho-rātraṃ
/
triṃśad
ahorātrāṇy
eko
māsaḥ
/
dvādaśa-māsāḥ
saṃvatsaraḥ
/
caturojāḥ
śvetaḥ
samr̥ddʰaḥ
śarapatʰo
+atisamr̥ddʰa
udgataḥ
(57)
sumukʰo
vajrako
rohito
balo
vijayaḥ
sarva-raso
vasuḥ
sundaraḥ
para-bʰayaḥ
/
raudras
tārāvacaraḥ
saṃyamaḥ
sāṃpraiyako
+annanto
gardabʰo
rākṣaso
+avayavo
brahmā
ditir
arko
vidʰamano
āgneya
ātapāgnir
abʰijit
/
Paragraph: 57
Verse: 1
iti-imāni
muhūrtānāṃ
nāmāni
/
kāla-utpattiḥ
Verse: 2ab
kālotpattim
api
te
brāhmaṇa
vakṣyāmi
śr̥ṇu
/
Verse: 2cd
kālasya
kiṃ
pramāṇam
iti
tad
ucyate
/
Verse: 3
dvāvakṣinimeṣāv
eko
lavaḥ
/
asṭau
lavā
ekā
kāṣṭʰā
/
ṣoḍaśakāṣṭʰā
ekā
kalā
/
kalānāṃ
triṃśadeko
nāḍikā
/
tatra
dve
nāḍika
eko
muhūrtaḥ
/
Verse: 4
nāḍikāyāḥ
punaḥ
kiṃ
pramāṇaṃ
/
tad
ucyate
/
Verse: 5
droṇaṃ
salilasyaikaṃ
/
taddʰaraṇato
dve
palaśate
bʰavataḥ
/
nālikācʰidrasya
kiṃ
pramāṇaṃ
/
suvarṇa-mātraṃ
/
upari
catur-aṅgulā
suvarṇa-śalākā
kartavyā
/ (58)
vr̥ttaparimaṇḍalā
samāntāc
caturasrā
āyatā
/
yadā
ca-evaṃ
śīryeta
tat
toyaṃ
gʰaṭasya
tadaikā
nāḍikā
/
etena
nālikāpramāṇena
vibʰakte
dve
nāḍika
eko
muhūrtaḥ
/
etena
bʰo
brāhmaṇa
triṃśan
muhūrtāḥ
/
yai
rātridivasā
anumīyanta
iti
/
Paragraph: 58
Verse: 1
tataḥ
ṣoḍaśa
nimeṣā
ekā
kāṣṭʰā
/
ṣoḍaśa
kāṣṭʰā
ekā
kalā
/
ṣaṣṭikalā
eko
muhūrtaḥ
/
triṃśan-muhūrtā
ekam
ahorātram
/
triṃśad
ahorātrāṇy
eko
māsaḥ
/
dvādaśa-māsāḥ
saṃvatsaraḥ
/
Verse: 2
etena
punarakṣinimeṣeṇa
ṣoḍaśakoṭayo
+aṣṭapañcāśac
ca
śata-sahasrāṇi
aṣṭāśīti-sahasrāṇi
sa
evaṃ
māpitaḥ
/
tac
ca
brāhmaṇa
kālotpattir
vyākʰyātā
/
krośayojana-utpattiḥ
Verse: 3
sr̥ṇu
brāhmaṇa
krośayojanānām
utpattiṃ
/
sapta
paramāṇava
eko
+aṇur
bʰavati
/
saptāṇavaḥ
sarva-sūkṣmaṃ
dr̥syate
/
tad
ekaṃ
vātāyanarajaḥ
/
vātāyanarajāṃsi
sapta
,
śaśa-karajaḥ
/
sapta
śaśa-karajāṃsy
eḍa-karajaḥ
/
sapta
eḍa-karajāṃśyekaṃ
gorajaḥ
/
saptagorajāṃsy
ekā
yūkā
/
saptayūkā
ekā
likṣā
/
saptalikṣā
eko
yavaḥ
/
sapta
yavā
ekāṅguliḥ
/
dvādaśāṅgulayo
vitastiḥ
/
dve
vitastī
eko
hastaḥ
/
catvāro
hastā
ekaṃ
dʰanuḥ
/
dʰanuḥ-sahasram
ekaḥ
krośaḥ
/
catvāraḥ
krośā
eko
māgadʰayojanaḥ
/
yojanasya
pramāṇaṃ
piṇḍitāṃ
/
Paragraph: 59
Verse: 1
paramāṇūnāṃ
koṭiśata-sahasrāṇi
catur-viṃśatiś
caikonatriṃśatkoṭi-sahasrāṇi
dvādaśa
ca
śata-sahasrāṇi
/
evaṃ
māpitaṃ
yojanam
iti
/
Verse: 2
śr̥ṇu
brāhmaṇa
suvarṇasya
parimāṇotpattiṃ
/
tatkatʰayatu
bʰavān
/
Verse: 3
dvādaśa
yavā
māṣakaḥ
/
ṣoḍaśa
māsakā
ekaḥ
karṣaḥ
/
suvarṇasya
parimāṇaṃ
piṇḍitam
iti
/
dve
koṭī
pañca-viṃśatiś
ca
sahasrāṇi
pañca-śatāny
aṣṭau
ca
paramāṇavaḥ
/
evaṃ
māpitā
brāhmaṇa
suvarṇasya
parimāṇa-utpattiḥ
/
Verse: 4
śr̥ṇu
brāhmaṇa
palapramāṇaṃ
/
catuḥṣaṣṭi-māṣakāḥ
palaṃ
māgadʰakaṃ
/
māgadʰakayā
tulayā
palasya
parimāṇaṃ
piṇḍitaṃ
/
paramāṇūnām
aṣṭakoṭayaḥ
saptacatvāriṃśac
ca
śata-sahasrāṇi
sapta
ca
sahasrāṇi
dve
śate
+aśītiś
ca
paramāṇavaḥ
/
evaṃ
māpitaṃ
brāhmaṇa
palasya
parimāṇam
iti
/
Verse: 5
śr̥ṇu
brāhmaṇa
rasa-parimāṇasya-utpattiṃ
/
catur-viṃśati-palāni
māgadʰakaḥ
/
prastʰaḥ
/
tat
rasa-parimāṇaṃ
/
māgadʰakayā
tulayā
prastʰāsya
parimāṇaṃ
piṇḍitaṃ
/
dve
koṭiśate
tisraś
ca
koṭaya
ekonatiṃśac
ca
śata-sahasrāṇi
catuḥsaptati
(60)
sahasrāṇi
sapta
ca
śatāni
viṃśatiś
ca
paramāṇavaḥ
/
evaṃ
māpitā
brāhmaṇa
rasa-mānasya-utpattir
iti
/
Paragraph: 60
Verse: 1
śr̥ṇu
brāhmaṇa
dʰānya-parimāṇasya-utpattiṃ
/
ekonatriṃśati-palāny
eka-karṣeṇonāni
māgadʰaḥ
prastʰaḥ
/
māpitaṃ
dʰānya-parimāṇaṃ
/
māgadʰakayā
tulayā
prastʰasya
parimāṇaṃ
piṇḍitaṃ
/
koṭiśatam
aṣṭapañcāśac
ca
koṭayo
dvir
aśītiś
ca
śata
sahasrāṇi
eka-ṣaṣṭiś
ca
sahasrāṇi
pañca-śatāni
triṃśac
ca
paramāṇavaḥ
/
evaṃ
māpitaṃ
brāhmaṇa
dʰānyasya
parimāṇam
iti
/
nakṣatravyā-karaṇaṃ
Verse: 2
paṭʰa
bʰos
triśaṅko
nakṣatra-vyākaranaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
/
atʰa
kʰalu
bʰo
brāhmaṇa
nakṣatra-vyākaranaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰavān
/
Paragraph: 61
Verse: 1
kr̥ttikāsu
jāto
mānavo
yaśasvī
bʰavati
/
rohiṇyāṃ
jātaḥ
subʰago
bʰavati
bʰogavāṃś
ca
/
mr̥gaśirasi
jāto
yuddʰārtʰī
bʰavati
/
ārdrāyāṃ
jāta
utso
+anna-pānānāṃ
bʰavati
/
punarvasau
jātaḥ
kr̥ṣimān
bʰavati
gorakṣaś
ca
/
puṣye
jātaḥ
śīlavān
bʰavati
/
aśleṣāyāṃ
jātaḥ
kāmuko
bʰavati
/
magʰāyāṃ
jāto
matimān
bʰavati
,
mahā-ātmā
ca
/
pūrvapʰalgunyāṃ
jāto
+alpa-ayuṣko
bʰavati
/
uttarapʰalgunyāṃ
jāta
upavāsaśīlo
bʰavati
,
svargaparāyaṇaś
ca
/
haste
jātaś
cauro
bʰavati
/
citrāyāṃ
jāto
nr̥tyagītakuśalo
bʰavati
,
ābʰaraṇa-vidʰijñaś
ca
/
svātyāṃ
jāto
gaṇako
bʰavati
,
gaṇaka-mahāmātro
vā
/
viśākʰāyāṃ
jāto
rāja-bʰaṭo
bʰavati
/
anurādʰāyāṃ
jāto
vāṇijako
bʰavati
sārtʰikaḥ
/
jyeṣṭʰāyāṃ
jāto
+alpa-ayuṣko
bʰavati
,
alpa-bʰogaś
ca
/
mūle
jātaḥ
putravān
bʰavati
,
yaśasvī
ca
/
pūrvāṣāḍʰāyāṃ
jāto
yogācāro
bʰavati
/
uttarāṣāḍʰāyāṃ
jāto
bʰakteśvaraḥ
kulīnaś
ca
bʰavati
/
abʰijiti
jātaḥ
kīrtimān
puruṣo
bʰavati
/
śravaṇe
jāto
(62)
rāja-pūjito
bʰavati
/
dʰaniṣṭʰāyāṃ
jāto
dʰanāḍʰyo
bʰavati
/
śatabʰiṣāyāṃ
jāto
mūliko
bʰavati
/
pūrvabʰādrapadāyāṃ
jātaś
caura-senāpatir
bʰavati
/
uttarabʰādrapadāyāṃ
jāto
gandʰiko
bʰavati
,
gandʰarvaś
ca
/
revatyāṃ
jāto
nāviko
bʰavati
/
aśvinyāṃ
jāto
+aśvavāṇijako
bʰavati
/
bʰaraṇyāṃ
jāto
vadʰyagʰātako
bʰavati
/
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatra-vyākaraṇo
nāma
/
nakṣatranirdeśaḥ
Paragraph: 62
Verse: 1
paṭʰa
bʰos
triśaṅko
nakṣatra-nirdeśaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
/
atʰa
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatra-nirdeśaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰavān
/
Verse: 2ab
kr̥ttikāsu
niviṣṭaṃ
vai
nagaraṃ
jvalati
śriyā
/
Verse: 2cd
prabʰūratnojvalaṃ
ca-eva
tan
nagaraṃ
vinirdiśet
//
Verse: 3ab
rohiṇyāṃ
tu
niviṣṭaṃ
vai
nagaraṃ
tad
vinirdiśet
/
Verse: 3cd
dʰārmiko
+atra
jano
bʰūyāt
prabʰūta-dʰana-sañcayaḥ
/
Verse: 3ef
vidyā-prakr̥ti-sampannaḥ
svadārābʰir
ato
+api
ca
//
Verse: 4ab
mr̥gaśīrṣe
niviṣṭaṃ
tu
strībʰir
gobʰir
dʰanais
tatʰā
/
Verse: 4cd
mālyabʰogaiś
ca
saṅkīrṇam
adbʰutaiś
ca
puraskr̥taṃ
//
Paragraph: 63
Verse: 1ab
ārdrāyāṃ
matsya-māṃsāni
bʰakṣyabʰojyadʰanāni
ca
/
Verse: 1cd
bʰavanti
krūrapuruṣā
mūrkʰaprakr̥tayaḥ
pure
//
Verse: 2ab
punarvasau
niviṣṭe
tu
nagaraṃ
dīpyate
śriyā
/
Verse: 2cd
prabʰūta-dʰana-dʰānyaṃ
ca
bʰūtvā
vā-api
vinaśyati
//
Verse: 3ab
srīmatpuṣye
niviṣṭe
tu
prajā
duṣṭā
prasīdati
/
Verse: 3cd
yuktāḥ
śriyā
ca
dʰarmiṣṭʰās
tatʰiva
cirajīvinaḥ
//
Verse: 4ab
tejasvinaś
ca
dīrgʰāyur-dʰana-dʰānya-rasānvitāḥ
/
Verse: 4cd
vanaspatis
tatʰā
kṣipraṃ
puṣyet
tatra
punaḥ
punaḥ
//
Verse: 5ab
aśleṣāyāṃ
niviṣṭe
tu
durbʰagāḥ
kalaha-priyāḥ
/
Verse: 5cd
duḥśīlā
duḥkʰabʰājaś
ca
nivasanti
narādʰamāḥ
//
Verse: 6ab
magʰāyāṃ
ca
niviṣṭe
tu
vidyāvanto
mahā-dʰanāḥ
/
Verse: 6cd
svadārā-abʰiratā
martyā
jāyante
suparākramāḥ
//
Paragraph: 64
Verse: 1ab
pʰalgunyāṃ
tu
striyo
mālyaṃ
bʰojanāccʰādanaṃ
śubʰaṃ
/
Verse: 1cd
gandʰopetāni
dʰanyāni
niviṣṭe
nagare
bʰavet
//
Verse: 2ab
uttarāyāṃ
tu
pʰālgunyāṃ
dʰānyāni
ca
dʰanāni
ca
/
Verse: 2cd
mūrkʰā
janā
jitāḥ
strībʰir
niviṣṭe
nagare
bʰavet
//
Verse: 3ab
haste
ca
viniviṣṭe
tu
vidyāvanto
mahā-dʰanāḥ
/
Verse: 3cd
parasparaṃ
ca
rucitaṃ
śayanaṃ
nagare
bʰavet
//
Verse: 4ab
citrāyāṃ
ca
niviṣṭe
tu
strī-jitāḥ
sarva-mānavāḥ
/
Verse: 4cd
śrīmat-kāntaṃ
ca
nagaraṃ
jvalantaṃ
tad
vinirdiśet
//
Verse: 5ab
svātyāṃ
pure
niviṣṭe
tu
prabʰūta-dʰana-sañcayāḥ
/
Verse: 5cd
lubdʰāḥ
krūrāś
ca
mūrkʰāś
ca
prabʰūtā
nagare
bʰavet
//
Verse: 6ab
viśākʰāyāṃ
niviṣṭaṃ
tu
nagaraṃ
jvalati
śriyā
/
Verse: 6cd
yāyajūkajanākīrṇaṃ
śastrāntaṃ
ca
vinirdiśed
//
Verse: 7ab
anurādʰāniviṣṭe
tu
dʰarma-śīlā
jitendriyāḥ
/
Verse: 7cd
svadāraniratāḥ
puṇyā
japahomaparāyaṇāḥ
//
Paragraph: 65
Verse: 1ab
jyeṣṭʰāyāṃ
sanniviṣṭaṃ
tu
bahu-ratnadʰanānvitaiḥ
/
Verse: 1cd
sattvair
veda-vidaiḥ
pūrṇaṃ
śaśvatsamabʰivardʰate
//
Verse: 2ab
mūlena
saniviṣṭaṃ
tu
puraṃ
dʰānya-dʰanānvitaṃ
/
Verse: 2cd
duḥśīlajana-saṅkīrṇaṃ
pāṃsunā
ca
vinaśyati
//
Verse: 3ab
pūrvāṣāḍʰāniviṣṭaṃ
tu
puraṃ
syād
dʰana-dʰānya-bʰāk
/
Verse: 3cd
lubdʰāḥ
krūrāś
ca
mūrkʰāś
ca
nivasanti
narādʰamāḥ
//
Verse: 4ab
niviṣṭe
tūttarāyāṃ
ca
dʰana-dʰānya-samuccayaḥ
/
Verse: 4cd
vidyāprakr̥tisampanno
janaś
ca
kalaha-priyaḥ
//
Verse: 5ab
abʰijiti
niviṣṭe
tu
nagare
tatra
moditāḥ
/
Verse: 5cd
narāḥ
sarve
sadā
hr̥ṣṭāḥ
parasparānurāgiṇaḥ
//
Verse: 6ab
śravaṇāyāṃ
niviṣṭaṃ
tu
puraṃ
dʰānya-dʰanānvitaṃ
/
Verse: 6cd
arogijana-bʰūyiṣṭʰasahitaṃ
tad
vinirdiśet
//
Verse: 7ab
dʰaniṣṭʰāyāṃ
niviṣṭaṃ
tu
strī-jitaṃ
puram
ādiśet
/
Verse: 7cd
prabʰūta-vastramālyaṃ
ca
kāma-bʰoga-vivirjitam
//
Verse: 8ab
pure
śatabʰiṣā-yukta
mūrkʰaśāṭʰya-priyā
jahāḥ
/
Verse: 8cd
strīṣu
pāneṣu
saṃsaktāḥ
salilena
vinaśyati
//
Paragraph: 66
Verse: 1ab
pure
proṣṭʰapadādʰyakṣe
narās
tatra
sukʰa-priyāḥ
/
Verse: 1cd
paropatāpino
mūrkʰā
mānakāmavivarjitāḥ
//
Verse: 2ab
uttarāyāṃ
niviṣṭe
tu
śaśvadvr̥ddʰir
anuttarā
/
Verse: 2cd
pūrṇaṃ
ca
dʰana-dʰānyābʰyāṃ
ratnāḍʰyaṃ
ca
vinirdiśet
//
Verse: 3ab
pure
niviṣṭe
raivatyāṃ
sundarī
janatā
bʰavet
/
Verse: 3cd
kʰaroṣṭraṃ
ca-eva
gāvaś
ca
prabʰūta-dʰana-dʰānyatā
//
Verse: 4ab
aśvinyāṃ
viniviṣṭaṃ
tu
nagaraṃ
śivam
ādiśet
/
Verse: 4cd
arogijana-sampūrṇaṃ
darśanīyajanākulam
//
Verse: 5ab
bʰaraṇyāṃ
sanniviṣṭe
tu
durbʰagāḥ
kalaha-priyāḥ
/
Verse: 5cd
duḥśīlā
duḥkʰabʰājaś
ca
vasanti
puruṣādʰamāḥ
//
Verse: 6ab
purāṇi
rāṣṭraṇi
tatʰā
gr̥hāṇi
nakṣatra-yogaṃ
prasamīkṣya
vidvān
/
Verse: 6cd
iṣṭe
praśaste
ca
niveśayet
tu
pūrve
ca
janme
+adʰigataṃ
mayedaṃ
//
Paragraph: 67
Verse: 1
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatra-nirdeśo
nāma-adʰyāyaḥ
/
nakṣatrāṇāṃ
stʰāna-nirdeśaḥ
Verse: 2
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aṣṭāviṃśatīnāṃ(28ẽh)
nakṣatrāṇāṃ
stʰāna-nirdeśaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
pravakṣyāmi
/
etac
cʰrūyatāṃ
/
Verse: 3
katʰayatu
bʰagavān
/
Verse: 4
kr̥ttikā
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatraṃ
kaliṅga-magadʰānāṃ
/
rohiṇī
sarva-prajāyāḥ
/
mr̥gaśirā
videhānāṃ
rājopasevakānāṃ
ca
/
evam
ārdrā
kṣatriyāṇāṃ
brāhmaṇānaṃ
ca
/
punarvasuḥ
sauparṇānāṃ
/
puṣya-nakṣatraṃ
sarveṣām
avadāta-vadāta-vasanānāṃ
/
rāja-padasevakānāṃ
ca
/
aśleṣā
nāgānāṃ
haimavatānāṃ
ca
/
magʰā-nakṣatraṃ
gauḍikānāṃ
/
pūrvapʰalgunī
caurāṇāṃ
/
uttarapʰalgunī
avantīnāṃ
/
hastā
saurāṣṭrikāṇāṃ
/
citrā
pakṣiṇāṃ
dvipadānāṃ
/
svātī
sarveṣāṃ
pravrajyāsamāpannānāṃ
/
viśākʰā
audakānāṃ
/
anurādʰā
vāṇijakānāṃ
śākaṭikānāṃ
ca
/
jyeṣṭʰā
dauvālikānāṃ
/ (68)
mūlā
patʰikānāṃ
/
pūrvāṣāḍʰā
vāhlīkānāṃ
ca
/
uttarāṣāḍʰā
kāmbojānāṃ
/
abʰijit
sarveṣāṃ
dakṣiṇāpatʰikānāṃ
tāmraparṇikānāṃ
ca
/
śravaṇā
gʰādakānāṃ
caurāṇāṃ
ca
/
dʰaniṣṭʰā
kuru-pāñcālānāṃ
/
śatabʰiṣā
maulikānām
ārtʰavaṇikānāṃ
ca
/
pūrvabʰādrapadā
gandʰikānāṃ
yavana-kāmbojānāṃ
ca
/
uttarabʰādrapadā
gandʰarvāṇāṃ
/
revatī
nāvikānāṃ
ca
/
aśvinī
aśvavāṇijānāṃ
ca
/
bʰaraṇī
bʰadrapadakarmaṇāṃ
bʰadrakāyākānāṃ
ca
/
Paragraph: 68
Verse: 1
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatrāṇāṃ
stʰāna-nirdeśa-vyākaraṇo
nāma-adʰyāyaḥ
/
r̥tuvarṣaḥ
Verse: 2
paṭʰa
bʰos
triśaṅko
r̥tuvarṣaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
/
tad
ahaṃ
vakṣye
śrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
/
Verse: 3
kr̥ttikāsu
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰakāni
pravarṣati
/
varṣo
daśa-rātrikaḥ
/
śravaṇāyuktaproṣṭʰapadāyām
agnodako
varṣārātro
bʰavati
/
paścād
varṣaṃ
saṃjanayati
/
hemante
grīṣme
grīṇi
ca-atra
(69)
bʰaya-pragrahāṇi
bʰavanti
/
agni-bʰayaṃ
śastra-bʰayaṃ
ca-udaka-bʰayaṃ
ca
bʰavati
/
uktaṃ
kr̥ttikāsu
/
Paragraph: 69
Verse: 1
rohiṇyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
eka-viṃśatyāḍʰakāni
pravarṣati
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
eṣa
ca
varṣārātraḥ
sāroparodʰaḥ
sasyaṃ
ca
saṃpādayati
/
dvau
ca-atra
rogau
prabalau
bʰavataḥ
/
kukṣirogaś
cakṣūrogaś
ca
/
caura-bahulāś
ca-atra
diśo
bʰavanti
/
uktaṃ
ca
rohiṇyāṃ
/
Verse: 2
mr̥gaśirasi
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰakāni
pravarṣati
/
sāroparodʰo
varṣārātraḥ
/
paścād
varṣaṃ
saṃjanayati
/
nikṣiptaśastrāś
ca-atra
(70)
rājāno
bʰavanti
/
kṣemiṇaḥ
sunītikāś
ca
diśo
bʰavanti
/
muditāś
ca-atra
janapadā
bʰavanti
/
uktaṃ
mr̥gaśirasi
/
Paragraph: 70
Verse: 1
ārdrāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
aṣṭādaśāḍʰakāni
pravarṣati
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
nidʰayaś
ca
rakṣayitavyāḥ
/
caura-bahulāś
ca-atra
diśo
bʰavanti
/
nikṣiptaśastrāś
ca
rājāno
bʰavanti
/
trayaś
ca-atra
rogāḥ
prabalā
bʰavanti
/
jvaraḥ
śvāso
galagrahaś
ca
/
bālānāṃ
dārakadārikāṇāṃ
ca
maraṇaṃ
bʰavati
/
ity
uktam
ārdrāyāṃ
/
Verse: 2
punarvasau
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
/
navatyāḍʰakāni
pravarṣati
/
mahā-megʰān
utpādayati
/
āṣāḍʰāyāṃ
praviṣṭāyāṃ
mr̥dūni
pravarṣati
/
anantaraṃ
ca
nirantareṇa
pravarṣati
/
nikṣiptaśastrāś
ca
rājāno
bʰavanti
/
uktaṃ
punarvasau
/
Paragraph: 71
Verse: 1
puṣye
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
dvātriṃśadāḍʰakāni
pravarṣati
/
atra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
vyaktaṃ
pradʰāna-varṣāṇi
bʰavanti
/
sasyaṃ
ca
niṣpādayati
/
brāhmaṇa-kṣatriyāṇāṃ
ca
virodʰo
bʰavati
/
daṃṣṭriṇaś
ca-atra
prabalā
bʰavanti
/
tatra
trayo
rogāś
ca
bʰavanti
/
gaṇḍāḥ
piṭakāḥ
pāmāni
ca
/
ity
uktaṃ
puṣye
/
Verse: 2
aśleṣāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
eka-viṃśatyāḍʰakāni
pravarṣati
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
viṣamāś
ca
vāyavo
vānti
/
saṃvignāś
ca-atra
jñānino
rājānaś
ca
bʰavanti
/
eṣo
varṣaḥ
sarva-sasyāni
sampādayati
/
jāyāpatikānāṃ
rājāmātyānāṃ
ca
virodʰo
bʰavati
/
uktam
aśleṣāyāṃ
/
Verse: 3
magʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰakāni
(72)
pravarṣati
/
eṣo
varṣaḥ
sarva-sasyāni
sampādayati
/
mr̥gapakṣipaśumanuṣyāṇāṃ
ca-atra
garbʰā
vinaśyanti
/
jana-maraṇaṃ
ca-atra
bʰaviṣyati-iti
/
uktaṃ
magʰāyāṃ
/
Paragraph: 72
Verse: 1
pūrvapʰalgunyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰakāni
pravarṣati
/
eṣo
varṣaḥ
sarva-sasyāni
sampādayati
/
tac
ca
sasyaṃ
janayitvā
para-cakra-pīḍitā
manuṣyā
na
sukʰenopabʰuñjate
/
paśūnāṃ
maṇuṣyāṇāṃ
ca-atra
garbʰāḥ
sukʰino
bʰavanti
/
uktaṃ
pūrvapʰalgunyāṃ
/
Verse: 2
uttarapʰalgunyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
aśītyāḍʰakāni
pravarṣati
/
eṣo
varṣaḥ
sarva-sasyāni
ca
sampādayati
/
nikṣiptaśastrāś
ca-atra
rājāno
bʰavanti
/
brahma-kṣatriyayoś
ca
virodʰo
bʰavati
/
kṣipraṃ
ca
anītikāḥ
prajā
vinaśyanti
/
ca-uktam
uttarapʰalgunyāṃ
/
Verse: 3
haste
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
ekonapañcāśadāḍʰakāni
(73)
pravarṣati
/
devaś
ca
tad
yatʰā
parikṣipati
/
patitāni
ca
sasyāni
janasyārasāgrāṇi
anudagrāṇi
alpa-sārāṇy
alpodakāni
/
durbʰikṣaś
ca-atra
bʰaviṣyati
/
uktaṃ
haste
/
Paragraph: 73
Verse: 1
citrāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰakāni
pravarṣati
/
sāroparodʰas
tataḥ
paścād
varṣaṃ
saṃjanayati
/
nikṣiptaśastrāś
ca
rājāno
bʰavanti
/
muditāś
ca-atra
janapadā
bʰavanti
/
uktaṃ
citrāyāṃ
/
Verse: 2
svātyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
eka-viṃśatyāḍʰakāni
pravarṣati
/
nikṣiptaśastrāś
ca
rājāno
bʰavanti
/
caurāś
ca-atra
balavattarā
bʰavanti
/
uktaṃ
svātyāṃ
/
Verse: 3
viśākʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
aśītyāḍʰakāni
(74)
pravarṣati
/
eṣā
varṣaḥ
sarva-sasyāni
sampādayati
/
rājānaś
ca-atra
cʰidra-yuktā
bʰavanti
/
agnidāhāś
ca-atra
prabalā
bʰavanti
/
daṃṣṭriṇaś
ca-atra
balavanto
+api
kṣayaṃ
gaccʰanti
/
uktaṃ
viśākʰāyāṃ
/
Paragraph: 74
Verse: 1
anurādʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
ṣaṣṭyāḍʰakāni
pravarṣati
/
eṣo
varṣaḥ
sasyaṃ
sampādayati
/
mitrāṇi
ca-atra
dr̥ḍʰāni
bʰavanti
/
uktam
anurādʰāyāṃ
/
Verse: 2
jyeṣṭʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
ṣoḍaśāḍʰakāni
pravarṣati
/
tatra
kr̥ṣi-karmān
tāni
pratisaṃhartavyāni
/
yugavaratrāṇi
varjayitavyāni
/
svadʰānyāni
upasaṃhartavyāni
/
agnayaḥ
pratisaṃhartavyāḥ
/
lāṅgalāni
pratisaṃhartavyāni
/
avaśyam
anena
janapadena
vinaṣṭavyaṃ
bʰavati
/
para-cakra-pīḍito
bʰavati
/
uktaṃ
jyeṣṭʰāyāṃ
/
Verse: 3
mūle
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuṣaṣṭyāḍʰakāni
(75)
pravarṣati
/
eṣo
varṣaḥ
sasyaṃ
sampādayati
/
caura-bahulāś
ca-atra
diśo
bʰavanti
/
trayaś
ca-atra
vyādʰayo
balavanto
bʰavanti
/
vāta-gaṇḍaḥ
pārśvaśūlam
akṣirogaś
ca
/
puṣpa-pʰalāni
ca-atra
samr̥ddʰāni
bʰavanti
/
nikṣiptaśastrāś
ca-atra
rājāno
bʰavanti
/
uktaṃ
mūle
/
Paragraph: 75
Verse: 1
pūrvasyām
āṣāḍʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
ṣaṣṭyāḍʰakāni
pravarṣati
/
dvau
ca-atra
grāhau
bʰavataḥ
/
proṣṭʰapade
vā
+aśvayujau
vā
pakṣe
/
eṣo
varṣaḥ
sarva-sasyāni
sampādayati
/
dvau
ca-atra
rogau
prabalau
bʰavataḥ
/
kukṣirogo
+akṣirogaś
ca
/
uktaṃ
pūrvāṣāḍʰāyāṃ
/
Verse: 2
uttarasyām
āṣāḍʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
pūrṇam
āḍʰakaśataṃ
pravarṣati
/
tatra
stʰalāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
nimnāni
parivarjayitavyāni
/
mahā-srotāṃsi
ca-atra
pravahanti
/
agrodakā
ca-atra
varṣā
bʰavati
/
sarva-sasyāni
niṣpādayati
/
trayaś
ca-atra
rogāḥ
prabalā
bʰavanti
/
gaṇḍaḥ
kaccʰaḥ
kaṇṭʰa-roga
iti
/
uktam
uttarāṣāḍʰāyām
//
Verse: 3
abʰijiti
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰākāni
(76)
pravarṣati
/
maṇḍalavarṣaṃ
ca
devaḥ
pravarṣati
/
paścād
varṣaḥ
sasyaṃ
janayati
/
audakānāṃ
bʰūtānām
utsargo
bʰavati
/
uktam
abʰijiti
/
Paragraph: 76
Verse: 1
śravaṇe
tu
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuṣṣaṣṭyāḍʰakāni
pravarṣati
/
maṇḍalavarṣaṃ
ca
devo
varṣati
/
paścād
varṣā
sasyaṃ
sampādayati
/
audakānāṃ
bʰūtānām
utsargo
bʰavati
/
vyādʰi-bahulāś
ca
narā
bʰavanti
/
rājānaś
ca
tīvra-daṇḍā
bʰavanti
/
uktaṃ
śravaṇe
/
Verse: 2
dʰaniṣṭʰāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
eka-pañcāśadāḍʰakāni
pravarṣati
/
vibʰaktāś
ca-atra
varṣā
bʰavanti
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
durmukʰo
rātrau
varṣo
bʰavati
/
sasyāni
sampādayati
/
ekaś
ca-atra
rogo
bʰavati
/
gaṇḍa-vikāraḥ
/
śastra-samādānāś
ca
rājāno
bʰavanti
/
uktaṃ
dʰaniṣṭʰāyāṃ
/
Verse: 3
śatabʰiṣāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
ṣoḍaśāḍʰakāni
(77)
pravarṣati
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
eṣo
varṣaḥ
sarva-sasyāni
sampādayati
/
cakra-samārūḍʰā
janapadā
bʰavanti
/
manuṣyā
dārakadārikāś
ca
skandʰe
kr̥tvā
deśa-antaraṃ
gaccʰanti
/
uktaṃ
śatabʰiṣāyaṃ
/
Paragraph: 77
Verse: 1
pūrvasyāṃ
bʰādrapadāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
catuḥṣaṣṭy-āḍʰakāni
pravarṣati
/
varṣāmukʰe
ca-atra
ekonaviṃśati
rātriko
+avagraho
bʰavati
/
puṣpa-sasyaṃ
ca
nāśayati
/
etāś
ca
varṣā
bahu-caurā
bʰavanti
/
dvau
ca-atra
mahā-vyādʰī
bʰavataḥ
/
pratʰamaṃ
pittatāpajvaro
bʰavati
/
paścād
balavān
mahā-graho
bʰavati
/
martyānāṃ
nārīṇāṃ
ca
maraṇaṃ
bʰavati
/
uktaṃ
pūrvabʰādrapadāyāṃ
/
Verse: 2
uttarasyāṃ
bʰādrapadāyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
pūrṇam
āḍʰakaśataṃ
pravarṣati
/
mahā-srotāṃsi
pravahanti
/
grāma-nagara-nigamāḥ
srotasā
uhyante
/
catvāraś
ca-atra
vyādʰayaḥ
prabalā
bʰavanti
/
tad
yatʰā
kukṣirogo
+akṣirogaḥ
(78)
kāśo
jvaraś
ceti
/
bālānāṃ
dārakadārikāṇāṃ
maraṇāṃ
bʰavati
/
atra
stʰalāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
nimnāni
parivarjayitavyāni
/
etāś
ca
varṣāḥ
puṣpāṇi
pʰalāni
ca
sampādayanti
/
uktam
uttarabʰādrapadāyāṃ
/
Paragraph: 78
Verse: 1
revatyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
eka-ṣaṣṭyāḍʰakāni
pravarṣati
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
eṣā
paribʰuñjate
/
nikṣiptaśastra-daṇḍāś
ca
rājāno
bʰavanti
/
anudvignāś
ca
janapadā
bʰavanti
/
udvignāś
ca
dānapatayo
bʰavanti
/
deva-nakṣatra-samāyuktāś
ca
janapadā
bʰavanti
/
mitrāṇi
samāyuktāni
bʰavanti
/
uktaṃ
revatyāṃ
/
Verse: 2
aśvinyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
aṣṭacatvāriṃśadāḍʰakāni
pravarṣati
/
yac
ca
madʰye
varṣā
bʰavati
/
tatra
nimnāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
stʰalāni
parivarjayitavyāni
/
eṣā
varṣā
sarva-sasyāni
sampādayati
/ (79)
bʰaya-samāyuktāś
ca-atra
janapadā
bʰavanti
/
caurāś
ca
prabalā
bʰavanti
/
uktam
aśvinyāṃ
/
Paragraph: 79
Verse: 1
bʰaraṇyāṃ
grīṣmāṇāṃ
paścime
māse
yady
atra
devaḥ
pravarṣati
pūrṇam
āḍʰakaśataṃ
pravarṣati
/
tatra
stʰalāni
kr̥ṣi-kartavyāni
/
nimnāni
parivarjayitavyāni
/
durbʰikṣas
ca-atra
bʰavati
/
jarāmaraṇaṃ
janānāṃ
bʰavati
/
rājānaś
ca-atra
anyonyagʰātakā
bʰavanti
/
putrapautrāṇāṃ
ca
kalaho
bʰavati
/
uktaṃ
bʰaraṇyāṃ
/
Verse: 2
ayaṃ
gʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatra-rtuvarṣādʰyāyaḥ
//
rāhugrahe
pʰalavipākaḥ
Verse: 3
amīṣāṃ
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aśṭāviṃśatīnāṃ
nakṣatrāṇāṃ
rāhugrahe
pʰalavipākaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
Verse: 4
kr̥ttikāsu
bʰoḥ
puṣkarasārin
yadi
candra-graho
bʰavati
kaliṅgamagadʰānām
upapīḍā
bʰavati
/
yadi
rohiṇyāṃ
candra-graho
bʰavati
prajānām
upapīḍā
bʰavati
/
yadi
mr̥gaśirasi
candra-graho
bʰavati
videhānāṃ
janapadānām
upapīḍā
bʰavati
/
rājopasevakanāṃ
ca
/
evam
ārdrāyāṃ
punarvasau
puṣye
ca
vaktavyaṃ
/
aśleṣāyāṃ
yadi
candra-graho
bʰavati
nāgānāṃ
haimavatānāṃ
ca
pīḍā
bʰavati
/
yadi
magʰāsu
candra-graho
bʰavati
gauḍikānām
upapīḍā
bʰavati
/
yadi
pūrvapʰalgunyāṃ
somo
gr̥hyate
caurāṇām
upapīḍā
(80)
bʰavati
/
yady
uttarapʰalgunyāṃ
somo
gr̥hyate
+avantīnām
upapīḍā
bʰavati
/
yadi
hasteṣu
somo
gr̥hyate
saurāṣṭrikāṇām
upapīḍā
bʰavati
/
yadi
citrāyāṃ
somo
gr̥hyate
pakṣiṇāṃ
dvipadānāṃ
ca
pīḍā
bʰavati
/
yadi
svātyāṃ
somo
gr̥hyate
sarveṣāṃ
pravrajyāsamāpannānām
upapīḍā
bʰavati
/
yady
anurādʰāsu
somo
gr̥hyate
vaṇijānām
upapīḍā
bʰavati
śākaṭikānāṃ
ca
/
yadi
jyeṣṭʰāyāṃ
somo
gr̥hyate
dauvālikānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yadi
mūle
somo
gr̥hyate
+adʰvagānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yadi
pūrvāṣāḍʰāyāṃ
somo
gr̥hyate
+avantīnāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yady
uttarāṣāḍʰāyāṃ
somo
gr̥hyate
kāmbojakānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
bāhlīkānāṃ
ca
/
yady
abʰijiti
somo
gr̥hyate
dakṣiṇāpatʰikānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
tāmraparṇikānāṃ
ca
/
yadi
śravaṇeṣu
somo
gr̥hyate
caurāṇāṃ
gʰātakānāṃ
ca-upapīḍā
bʰavati
/
yadi
dʰaniṣṭʰāyāṃ
somo
gr̥hyate
kurupāñcālanāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yadi
śatabʰiṣāyāṃ
somo
gr̥hyate
maulikānām
ātʰarvaṇikānāṃ
ca
pīḍā
bʰavati
/
yadi
pūrvabʰādrapadāyāṃ
somo
gr̥hyate
gāndʰikānāṃ
yavana-kāmbojakānāṃ
ca
pīḍā
bʰavati
/
yady
uttarabʰādrapadāyāṃ
somo
gr̥hyate
(81)
gandʰarvāṇāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yadi
revatyāṃ
somo
gr̥hyate
nāvikānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yady
aścviṇijānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
yadi
bʰaraṇyāṃ
somo
gr̥hyate
bʰarukaccʰānāṃ
pīḍā
bʰavati
/
Paragraph: 81
Verse: 1
evaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatre
candra-graho
bʰavati
tasya
tasya
deśasya
pīḍā
bʰavati
/
ity
ukto
rāhugrahapʰalavipākādʰyāyaḥ
/
nakṣatrakarma-nirdeśaḥ
Verse: 2
prati-nakṣatra-vaṃśaśāstre
yatʰoktaṃ
karma
tac
cʰr̥ṇu
/
Verse: 3ab
ucyamānam
idaṃ
vipra
;r̥ṣīṇāṃ
vacanaṃ
yatʰā
/
Verse: 3cd
ṣaṭtārāṃ
kr̥ttikāṃ
vidyād
āśrayaṃ
tāsu
kārayet
/
Verse: 3ef
agnyādʰānaṃ
pākayajñaḥ
samr̥ddʰiprasavaś
ca
yaḥ
//
Verse: 4ab
sarpirviloḍayet
tatra
gavāṃ
veśma
ca
kārayet
/
Verse: 4cd
ajaiḍakāś
ca
kretavyā
gavāṃ
ca
vr̥ṣam
utsr̥jet
//
Verse: 5ab
aśmasāramayaṃ
bʰāṇḍaṃ
sarvam
atra
tu
kārayet
/
Verse: 5cd
hiraṇyakārakarma-antamiṣv
astraṃ
ca-upakārayet
//
Verse: 6ab
metr̥ko
māpayed
atra
kuṭikāgniniveśanaṃ
/
Verse: 6cd
pītalohita-puṣpāṇāṃ
bījāny
atra
tu
gʰāpayet
//
Paragraph: 82
Verse: 1ab
gr̥haṃ
ca
māpayet
atra
tatʰā
+avāsaṃ
prakalpayet
/
Verse: 1cd
navaṃ
ca
cʰādayed
vastraṃ
krayaṇaṃ
na-atra
kārayet
//
Verse: 2ab
krūrakarmāṇi
sidʰyanti
yuddʰasaṃrodʰabandʰanam
/
Verse: 2cd
parapīḍām
atʰātraiva
vidvān
naiva
prayojayet
//
Verse: 3ab
śastrāṇi
kṣurakarmāṇi
sarvāṇy
atra
tu
kārayet
/
Verse: 3cd
tejasāni
ca
bʰāṇḍāni
kārayec
ca
krīṇīta
ca
//
Verse: 4ab
āyuṣyaṃ
ca
śiraḥ-snānāṃ
strīṇāṃ
viṣkambʰaṇāni
ca
/
Verse: 4cd
pravarṣaṇaṃ
ced
devasya
na-atra
vairaṃ
praśāmyati
//
Verse: 5ab
krodʰano
harṣaṇaḥ
śūras
tejasvī
sāhasa-priyaḥ
/
Verse: 5cd
āyuṣmāṃś
ca
yaśasvī
ca
yajña-śīlo
+atra
jāyate
//
kr̥ttikāsu
Verse: 6ab
sarvaṃ
kr̥ṣi-padaṃ
karma
rohiṇyāṃ
saṃprayojayet
/
Verse: 6cd
kṣetravastuvihārāṃś
ca
navaṃ
veśma
ca
kārayet
//
Verse: 7ab
prayojayec
cakrān
vārān
dāsāṃś
ca-eva
gr̥he
paśūn
/
Verse: 7cd
vāpayet
sarvabījāni
dʰruvaṃ
vāsāṃsi
kārayet
//
Paragraph: 83
Verse: 1ab
r̥ṇaṃ
na
dadyāt
tatra-eva
vairam
atra
tu
vardʰate
/
Verse: 1cd
saṃgrāmaṃ
ca
surāyogaṃ
dvayam
eva
vivarjayet
//
Verse: 2ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
janma
ca-atra
praśasyate
/
Verse: 2cd
sānukrośaḥ
kṣamāyuktaḥ
strī-kāmo
bʰakṣalolupaḥ
/
Verse: 2ef
āyuṣmān
paśumān
dʰanyo
mahā-bʰogo
+atra
jāyate
/
ŕ̥ohiṇyāṃ
//
Verse: 3ab
saumyaṃ
mr̥gaśiro
vidyād
r̥ju
tisraś
ca
tārakāḥ
/
Verse: 3cd
mr̥dūni
yāni
karmāṇi
tāni
sarvāṇi
kārayet
/
Verse: 3ef
yāni
karmāṇi
rohiṇyāṃ
tāni
sarvāṇi
kārayet
//
Verse: 3ab
sakṣīrān
vāpayed
vr̥kṣān
bījāni
kṣīravanti
ca
/
Verse: 3cd
rāja-prāsādavalabʰīcʰatrāṇy
api
ca
kārayet
//
Verse: 4ab
sarvakarmakatʰāḥ
kuryāc
caryāvāsān
na
kārayet
/
Verse: 4cd
uṣṭrāṃś
ca
balīvardāṃś
ca
damayed
api
kr̥ṣṭaye
//
Verse: 5ab
āccʰādayen
navaṃ
vāsaś
ca-alaṅkāraṃ
ca
kārayet
/
Verse: 5cd
dvijātīnāṃ
tu
karmāṇi
sarvāṇy
evātra
kārayet
//
Verse: 6ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭiṃ
ca-atra
nirdiśet
/
Verse: 6cd
svapnaśīlas
tatʰā
trāsī
medʰāvī
sa
ca
jāyate
//
mr̥gaśirasi
//
Paragraph: 84
Verse: 1ab
ārdrāyāṃ
mr̥gayed
artʰān
bʰadraṃ
karma
ca
kārayet
/
Verse: 1cd
krūrakarmāṇi
sidʰyanti
tāni
vidvān
vivarjayet
//
Verse: 2ab
udapāna-parīkʰāṃś
ca
taḍāgāny
atra
kārayet
/
Verse: 2cd
ūheta(ūhayet)
pratʰamāṃ
vr̥ṣṭiṃ
vikrīṇīyāc
ca
na-atra
gāṃ
/
Verse: 2ef
tila-pīḍāni
karmāṇi
śauṇḍikānāṃ
tatʰāpaṇaṃ
//
Verse: 3ab
pīḍayed
ikṣudaṇḍāni
;
ikṣubījāni
vāpayet
/
Verse: 3cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
vidyād
bahu-parisravaṃ
/
Verse: 3ef
krodʰano
mr̥gayāśīlo
māmsakāmo
+atra
jāyate
/
ā́rdrāyāṃ
//
Verse: 4ab
punarvasau
tu
yukte
+atra
kuryād
vai
vrata-dʰāraṇaṃ
/
Verse: 4cd
godānaṃ
ca-upanāyanaṃ
sarvam
atra
prasidʰyati
//
Verse: 5ab
prajāyamānāṃ
pramadāṃ
gr̥hītvā
gr̥ham
ānayet
/
Verse: 5cd
punaḥ
punar
yadīccʰeta
tatra
karmāṇi
kārayet
//
Paragraph: 85
Verse: 1ab
cikitsanaṃ
na
kurvīta
yadīccʰen
na
parābʰavaṃ
/
Verse: 1cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
janma
ca-atra
praśasyate
//
Verse: 2ab
alīlaś
ca-atra
jāyeta
strī-lolaś
ca-api
mānavaḥ
/
Verse: 2cd
citra-śīlaś
ca
naikatrārpitacittaḥ
sa
;
ucyate
//
punarvasau
//
Verse: 3ab
dʰanyaṃ
yaśasyam
āyuṣyaṃ
puṣye
nityaṃ
prayojayet
/
Verse: 3cd
sarveṣāṃ
ca
dvijātīnāṃ
sarvakarmāṇi
kārayet
//
Verse: 4ab
rājāmātyaṃ
prayuñjīta
śuśrūṣāṃ
vinayaṃ
caret
/
Verse: 4cd
rājānam
abʰipiñced
ca
;
alaṃkuryāt
svakāṃ
tanu
//
Verse: 5ab
śmaśrukarmāṇi
kuryāc
ca
vapanaṃ
nakʰalomataḥ
/
Verse: 5cd
purohitaṃ
ca
kurvīta
dʰvaja-agraṃ
ca
prakārayet
//
Verse: 6ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
mandavarṣaṃ
samādiśet
/
Verse: 6cd
na
ca
rogo
na
cauraś
ca
kṣemaṃ
ca-atra
sadā
bʰavet
//
Verse: 7ab
puṣyeṇa
nitya-yuktaḥ
san
sarvakarmāṇi
sādʰayet
/
Verse: 7cd
vaireṇātropanāhaiś
ca
ye
janās
tān
vivarjayet
/
Verse: 7ef
āyuṣmāṃś
ca
yaśasvī
ca
mahā-bʰogaḥ
prajāyate
//
puṣye
//
Paragraph: 86
Verse: 1ab
sidʰyate
dāruṇaṃ
karma
;
aśleṣāyāṃ
ca
kārayet
/
Verse: 1cd
kuryād
ābʰaraṇāny
atra
prākāram
upakalpayet
//
Verse: 2ab
dehabandʰaṃ
nadī-bandʰaṃ
sandʰikarma
ca
kārayet
/
Verse: 2cd
prabʰūta-daṃśamaśakaṃ
varṣaṃ
mandaṃ
ca
varṣati
/
Verse: 2ef
krodʰanaḥ
svapnaśīlaś
ca
kuhakaś
ca-atra
jāyate
/
áśleṣāyāṃ
//
Verse: 3ab
magʰāsu
sarvadʰānyāni
vāpayet
saṃhared
api
/
Verse: 3cd
saṃgʰātakarma
kurvīta
sumukʰaṃ
ca-atra
kārayet
//
Verse: 4ab
koṣṭʰa-āgārāṇi
kurvīta
pʰalaṃ
ca-atra
niveśayat
/
Verse: 4cd
sarvadā
pitr̥devebʰyaḥ
śrāddʰaṃ
caiva-atra
kārayet
//
Verse: 5ab
sasyānāṃ
bahulī-bʰāvo
yadi
devo
+atra
varṣati
/
Verse: 5cd
suhr̥c
ca
dvārikaś
ca-eva
rasa-kāmaś
ca
jāyate
/
Verse: 5ef
āyuṣmān
bahu-putraś
ca
strī-kāmo
bʰakta-lolupaḥ
//
Verse: 6ab
saṃgrāmaṃ
jīyate
tatra
yadi
pūrvaṃ
pravartate
/
Verse: 6cd
dāruṇāni
ca
karmāṇi
tāni
vidvān
vivarjayet
//
magʰāsu
//
Paragraph: 87
Verse: 1ab
pʰalgunīṣu
ca
pūrvāsu
saubʰāgyārtʰāni
kārayet
/
Verse: 1cd
viśeṣād
āmalakyādi
pʰalānām
upakārayet
//
Verse: 2ab
kumārīmaṅgalārtʰāni
snāpanāni
ca
kārayet
/
Verse: 2cd
kanyā-pravahanārtʰāya
vihāraṃ
ca-eva
kārayet
//
Verse: 3ab
veśmāni
kārayet
tatra
vaśya(vaiśya)m
atra
prayojayet
/
Verse: 3cd
bʰāgaṃ
ye
ca-upajīvanti
teṣāṃ
karma
prayojayet
//
Verse: 4ab
avyaktakeśo
+akeśaḥ
subʰagaś
ca-atra
jāyate
/
Verse: 4cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
/
Verse: 4ef
naṣṭaṃ
viddʰaṃ
kr̥taṃ
ca-api
na
tad
asti-iti
nirdiśet
//
pūrvapʰalgunyāṃ
//
Verse: 5ab
uttarāyāṃ
tu
pʰalgunyāṃ
sarvakarmāṇi
kārayet
/
Verse: 5cd
medʰāvī
darśanīyaś
ca
yaśasvī
ca-atra
jāyate
//
Verse: 6ab
atʰātra
naṣṭaṃ
dagdʰaṃ
vā
sarvam
asti-iti
nirdiśet
/
Verse: 6cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
vidyāt
saṃpadanuttamāṃ
/
úttarapʰalgunyāṃ
//
Paragraph: 88
Verse: 1ab
hastena
lagʰu-karmāṇi
sarvāṇy
eva
prayojayet
/
Verse: 1cd
sarveṣāṃ
ca
dvijātīnāṃ
sarvakarmāṇi
kārayet
//
Verse: 2ab
hastyārohaṃ
mahā-mātraṃ
puṣkariṇīṃ
ca
kārayet
/
Verse: 2cd
cauryaṃ
ca
sidʰyate
tatra
tac
ca
vidvān
vivarjayet
//
Verse: 3ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
varṣā
viśrāvaṇī
bʰavet
/
Verse: 3cd
atʰātra
jātaṃ
jānīyāc
cʰūraṃ
cauraṃ
vicakṣaṇaṃ
/
Verse: 3ef
kuśalaṃ
sarvavidyāsu
;
ārogaṃ
cirajīvinaṃ
//
haste
//
Verse: 4ab
citrāyām
āhataṃ
vastraṃ
bʰūṣaṇāni
ca
kārayet
/
Verse: 4cd
rājānaṃ
bʰūṣitaṃ
paśyet
senāvyūhaṃ
ca
darśayet
//
Verse: 5ab
hiraṇyaṃ
rajataṃ
dravyaṃ
nagarāṇi
ca
māpayet
/
Verse: 5cd
alaṅkuryāt
tatʰātmānaṃ
gandʰa-mālyavilepanaiḥ
//
Verse: 6ab
gaṇakānāṃ
ca
vidyāṃ
ca
vādyaṃ
nartanagāyanaṃ
/
Verse: 6cd
pūrvikāṃ
rūpakārāṃś
ca
ratʰakārāṃś
ca
śikṣayet
/
Verse: 6ef
citra-karāṃś
ca
lekʰakān
pustakarma
ca
kārayet
//
Paragraph: 89
Verse: 1ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
citra-varṣaṃ
vinirdiśet
/
Verse: 1cd
medʰāvī
darśanīyaś
ca
citrākṣo
bʰakta-lolupaḥ
//
Verse: 2ab
mr̥du-śīlaś
ca
bʰīruś
ca
calacittaḥ
kutūhalī
/
Verse: 2cd
āyuṣmān
subʰagaś
ca-eva
strī-lolaś
ca-atra
jāyate
//
citrāyāṃ
//
Verse: 3ab
svātyāṃ
prayojayed
yodʰān
aśvān
aśvatarīṃ
kʰarān
/
Verse: 3cd
kṣipraṃ
gamanīyaṃ
bʰakṣyaṃ
laṅgʰakān
adʰvamānikān
//
Verse: 4ab
bʰerīmr̥daṅgapaṇavān
murajān
ca-upanāhayet
/
Verse: 4cd
āvāhaṃś
ca
vivāhaṃś
ca
sauhr̥dyaṃ
ca-atra
kārayet
//
Verse: 5ab
nirvāsanam
amitrāṇāṃ
svayaṃ
na
pravased
gr̥hāt
/
Verse: 5cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
vāta-vr̥ṣṭir
abʰīkṣṇaśaḥ
/
Verse: 5ef
medʰāvī
roga-bahulaś
calacittaś
ca
jāyate
//
svātau
//
Verse: 6ab
lāṅgalāni
viśākʰāsu
karṣaṇaṃ
ca
prayojayet
/
Verse: 6cd
yavagodʰūmakarma-antān
śamīdʰānyaṃ
ca
varjayet
//
Verse: 7ab
śālayas
tila-māṣāś
ca
ye
ca
vr̥kṣāḥ
suśākʰinaḥ
/
Paragraph: 90
Verse: 1ab
ropayet
tān
viśākʰāsu
gr̥hakarma
ca
kārayet
/
Verse: 1cd
śiraḥ-snānāni
kurvīta
medʰyaṃ
prāyaś
ca
kārayet
//
Verse: 2ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
vidyāt
kalpa-parisravaṃ
/
Verse: 2cd
manasvī
darśanīyaś
ca
medʰāvī
ca-atra
jāyate
/
Verse: 2ef
krodʰano
+alpasutaś
ca-eva
durbʰago
bʰakta-lolupaḥ
//
viśākʰāsu
//
Verse: 3ab
anurādʰāsu
kurvīta
mitraiḥ
sadbʰiś
ca
saṅgatiṃ
/
Verse: 3cd
sarvāṇi
mr̥du-karmāṇi
mādʰuryaṃ
ca-atra
kārayet
//
Verse: 4ab
kṣauraṃ
ca
kārayet
atra
śastra-karmāṇi
kārayet
/
Verse: 4cd
saṃyuktāntaprayogāṃś
ca
sandʰiṃ
kuryāc
ca
nityaśaḥ
/
Verse: 4ef
naṣṭaṃ
paryupataptaṃ
vā
svalpāyasena(yāsaṃvi)nirdiśet
//
Verse: 5ab
suhr̥nmitrakr̥taś
ca-atra
dʰarma-śīlaś
ca
jāyate
/
Verse: 5cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
/
ánurādʰāyāṃ
//
Verse: 6ab
jyeṣṭʰāyāṃ
pūrva-kārī
syād
rājānaṃ
ca-abʰiṣiñcayet
/
Verse: 6cd
nagaraṃ
nigamaṃ
grāmaṃ
māpayed
ārabʰeta
ca
/
Verse: 6ef
kṣatriyāṇāṃ
ca
rājñāṃ
ca
sarvakarmāṇi
kārayet
//
Paragraph: 91
Verse: 1ab
bʰrātr̥ṇāṃ
bʰavati
jyeṣṭʰo
jyeṣṭāyāṃ
yo
+abʰijāyate
/
Verse: 1cd
āyuṣmāṃś
ca
yaśasvī
ca
vidvatsu
ca
kutūhalī
//
Verse: 2ab
prāsādam
ārohec
ca-atra
gajam
aśvaṃ
ratʰaṃ
tatʰā
/
Verse: 2cd
grāma-nigamarāṣṭreṣu
stʰāpayec
cʰreṣṭʰināṃ
balaṃ
//
Verse: 3ab
naṣṭaṃ
paryupataptaṃ
vā
kleśenaiveti
nirdiśet
/
Verse: 3cd
dāruṇāny
atra
sidʰyanti
tāni
vidvān
vivarjayet
/
Verse: 3ef
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
//
jyeṣṭʰāyāṃ
//
Verse: 4ab
mūle
tu
mūlajātāni
mūlakandālukāny
api
/
Verse: 4cd
sūlādyāni
ca
sarvāṇi
bījāny
atra
prayojayet
//
Verse: 5ab
r̥ṇaṃ
vai
yat
purāṇaṃ
syād
artʰo
ca-asyāgrataḥ
stʰitaḥ
/
Verse: 5cd
mūle
siddʰartʰam
ārabʰyaṃ
tatʰā
sarvaṃ
varāṅgakaṃ
//
Verse: 6ab
cikitsitāni
yānīha
strīṇāṃ
dārakakanyayoḥ
/
Verse: 6cd
nadīṣu
snapanaṃ
ca-eva
mūle
sarvān
prayojayet
//
Paragraph: 92
Verse: 1ab
dāruṇāny
atra
sidʰyanti
maṅgalāni
ca
kārayet
/
Verse: 1cd
kiṇvayogān
surāyogān
na
kuryāc
cʰatrubʰiḥ
saha
//
Verse: 2ab
dʰana-vān
bahu-putraś
ca
mūlavān
atra
jāyate
/
Verse: 2cd
atʰātra
naṣṭaṃ
dagdʰaṃ
vā
naitad
asti-iti
nirdiśet
/
Verse: 2ef
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
//
mūle
//
Verse: 3ab
āṣāḍʰāyāṃ
ca
pūrvasyāṃ
saritaś
ca
sarāṃsi
ca
/
Verse: 3cd
vāpīkūpaprapāś
ca-eva
taḍāgāni
ca
kārayet
//
Verse: 4ab
utpādyāni
ca
puṣpāṇi
tatʰā
mūlapʰalāni
ca
/
Verse: 4cd
ārāmāṃś
ca
prakurvīta
bʰaikṣakāṃś
ca
prayojayet
/
Verse: 4ef
yāni
ca-ugrāṇi
karmāṇi
sidʰyanty
atra
tu
tāni
ca
//
Verse: 5ab
naṣṭaṃ
paryupataptaṃ
vā
naitad
asti-iti
nirdiśet
/
Verse: 5cd
āyuṣmān
puṇyaśīlaś
ca
darśanīyo
+atra
jāyate
//
pūrvāṣāḍʰe
//
Verse: 6ab
uttarasyām
āṣāḍʰāyāṃ
vairāṇi
na
samācaret
/
Verse: 6cd
vāyayet
sarvavāsāṃsi
navaṃ
nāccʰādayed
iti
//
Paragraph: 93
Verse: 1ab
na
saṃhared
bʰedayed
vā
vāstukarma
na
sidʰyati
/
Verse: 1cd
śālākarma
gava-ādīnāṃ
grāme
grāmaṇinas
tatʰā
/
Verse: 1c
śreṇavindʰaṃ
ca
rājā
nu
samayaṃ
ca-atra
kārayet
//
Verse: 2ab
pragalbʰaś
ca
sabʰāśīlaḥ
kr̥tī
ca-atra
prajāyate
/
Verse: 2cd
suhr̥dām
abʰiyogī
ca
mantra-bʰāṣye
vicakṣaṇaḥ
//
Verse: 3ab
naṣṭaṃ
vā-apy
upataptaṃ
vā
;
astīty
evaṃ
vinirdiśet
/
Verse: 3cd
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
/
úttarāṣāḍʰāyāṃ
//
Verse: 4
abʰijiti
na
kurvīta
brahma-devasya
hy
arcanaṃ
/
ábʰijiti
//
Verse: 5ab
śravaṇe
na
ca
kurvīta
sarvāḥ
saṃgrāmikāḥ
kriyāḥ
/
Verse: 5cd
gītaśikṣādʰyayanaṃ
ca
na
cireṇa
hi
sidʰyati
//
Verse: 6ab
karṇayor
vedʰanaṃ
kuryād
rājānaṃ
ca-abʰiṣiñcayet
/
Verse: 6cd
dvijātīnāṃ
tu
karmāṇi
sarvāṇy
eva
prayojayet
//
Paragraph: 94
Verse: 7ab
bali-kr̥tyāni
kurvīta
darśayec
ca
balāny
api
/
Verse: 7cd
medʰāvī
arogī
balavān
yajña-śīlo
+atra
jāyate
//
Verse: 8ab
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
/
Verse: 8cd
naṣṭaṃ
ca
labʰyate
tatra
śravanastʰe
niśākare
//
śravaṇe
//
Verse: 9ab
dʰaniṣṭʰā
lagʰu
nakṣatraṃ
sarvakarmasu
pūjitaṃ
/
Verse: 9cd
adʰītya
brāhmaṇaḥ
snāyād
rājānam
abʰiṣiñcayet
//
Verse: 10ab
sarveṣāṃ
ca
dvijātīnāṃ
sarvakarmāṇi
kārayet
/
Verse: 10cd
śreṣṭʰinaṃ
stʰāpayed
deśe
gaṇādʰyakṣaṃ
gaṇeśv
api
//
Verse: 11ab
medʰāvī
ca
yaśasvī
ca
mahā-bʰogī
mahā-dʰanaḥ
//
Verse: 11cd
bahv-apatyo
mr̥dur
dānto
mahā-ātmā
ca-atra
jāyate
/
Verse: 11c
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
vidyāc
ca-atra
suvr̥ṣṭitāṃ
//
dʰaniṣṭʰāyāṃ
//
Verse: 12ab
nityaṃ
śatabʰiṣāyoge
bʰaiṣajyāni
prayojayet
/
Verse: 12cd
kīrtikarma
ca
kurvīta
sidʰyanty
ātʰarvaṇāni
ca
//
Verse: 13ab
prasārayec
ca
paṇyāni
śauṇḍikaṃ
ca
prayojayet
/
Verse: 13cd
adadʰiṃ
kʰānāyet
tatra
tila-māṣāṃś
ca
vāpayet
//
Paragraph: 95
Verse: 1ab
(95)
sāmudrikāṇi
paṇyāṇi
nāvinaś
ca
prayojayet
/
Verse: 1cd
ādeyaṃ
ca
tadā
+adadyād
vyayaṃ
ca-atra
na
kārayet
//
Verse: 2ab
sandʰipālān
dvāra-pālāṃl
lekʰakāṃś
ca
prayojayet
/
Verse: 2cd
bʰiṣakkarma
ca
kurvīta
bʰaiṣajyāni
ca
saṃharet
//
Verse: 3ab
nidʰiṃ
vā
kʰānayet
tatra
nidadʰyād
api
vā
nidʰiṃ
/
Verse: 3cd
dʰanaṃ
ca-atra
prayuñjīta
bʰiṣakkarma
ca
śikṣayet
//
Verse: 4ab
atʰātra
mr̥gayen
naṣṭaṃ
labʰyate
tac
cirād
api
/
Verse: 4cd
arogī
krodʰanaś
ca-atra
svapnaśīlaś
ca
jāyate
/
Verse: 4ef
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
//
śatabʰiṣāyāṃ
//
Verse: 5ab
pūrvabʰādrapadāyoge
krūrāṇāṃ
siddʰir
ucyate
/
Verse: 5cd
naṣṭaviddʰopataptaṃ
vā
naitad
asti-iti
nirdiśet
//
Verse: 6ab
dīrgʰaśrotro
mahā-bʰogo
jñātīnāṃ
ca
sadā-priyaḥ
/
Verse: 6cd
mahā-dʰano
+akrūrakarmā
niḥkrohaś
ca-atra
jāyate
/
Verse: 6ef
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
caṇḍāṃ
vr̥ṣṭiṃ
samādiśet
//
pūrvabʰādrapade
//
Paragraph: 96
Verse: 1ab
uttarasyāṃ
tu
kurvīta
;
āyuṣyaṃ
puṣṭikarma
ca
/
Verse: 1cd
na
ca
dakṣinato
gaccʰet
puraṃ
ca-atra
pradāpayet
//
Verse: 2ab
āyuṣmāṃś
ca
yaśasvī
ca
dʰanavāṃś
ca-atra
jāyate
/
Verse: 2cd
atra-api
triguṇaṃ
vinded
ādānaṃ
yadi
vā
vyayaṃ
/
Verse: 2ef
pravarṣaṇaṃ
ca
devasya
suvr̥ṣṭim
abʰinirdiśet
/
úttarabʰādrapade
//
Verse: 3ab
revatyāṃ
ratna
rajataṃ
dʰana-dʰānyaṃ
prayojayet
/
Verse: 3cd
koṣṭʰa-āgārāṇi
kurvīta
kiṇvaṃ
ca-atra
na
kārayet
//
Verse: 4ab
surākarma
ca
kurvīta
hiraṇyaṃ
govrajāni
ca
/
Verse: 4cd
gosaṅgʰaṃ
stʰāpayec
ca-atra
gośālāṃ
ca-atra
kārayet
/
Verse: 4ef
āccʰādayen
navaṃ
vastraṃ
hiraṇyam
api
dʰārayet
//
Verse: 5ab
bʰikṣuko
dānaśīlaś
ca
daridraś
ca-anasūyakaḥ
/
Verse: 5cd
jñātīnāṃ
sevako
nityaṃ
dʰarma-jñaś
ca-atra
jāyate
/
Verse: 5ef
suvr̥ṣṭiṃ
naṣṭa-lābʰaṃ
ca
revatyām
abʰinirdiśet
/
ŕ̥evatyāṃ
//
Paragraph: 97
Verse: 1ab
strī-puṃsam
aśvinā
yuñjyād
aśvaśālāṃ
ca
kārayet
/
Verse: 1cd
aśvān
prayojayed
atra
ratʰaṃ
ca-atra
prayojayet
//
Verse: 2ab
r̥ṇaḥ
prayogaḥ
kartavyo
bījāny
atra
pravāpayet
/
Verse: 2cd
yānāni
ca
hayān
damyān
dantinaś
ca
prayojayet
//
Verse: 3ab
bʰaiṣajyaṃ
bʰojayed
atra
bʰiṣakkarma
ca
kārayet
/
Verse: 3cd
medʰāvī
darśanīyaś
ca
rāja-yogyaś
ca
sampadā
//
Verse: 4ab
arogo
balavāṃc
cʰūraḥ
subʰago
hy
atra
jāyate
/
Verse: 4cd
suvr̥ṣṭiṃ
naṣṭa-lābʰaṃ
ca
;
aśvinyām
abʰinirdiśet
/
áśvinyāṃ
//
Verse: 5ab
tritārāṃ
bʰaraṇīṃ
vidyāt
krūrakarmāṇi
sādʰayet
/
Verse: 5cd
bʰr̥tyāṃś
ca
bʰr̥takāṃś
ca-api
vr̥ṇuyād
darśayet
tatʰā
//
Verse: 6ab
bʰūtiṃ
ca-upanayed
atra
bʰāryāṃ
ca
na
vivāhayet
/
Verse: 6cd
utkaṭako
vañcatakaḥ
kūṭasākṣī
ca
tandrijaḥ
//
Paragraph: 98
Verse: 1ab
vidʰijñaḥ
pāpacāritraḥ
kadaryaś
ca-atra
jāyate
/
Verse: 1cd
jāyate
ca-atra
duḥśīlo
gurūṇām
abʰyasūyakaḥ
/
Verse: 1ef
paropatāpī
lubdʰaś
ca
paravyāhāragocaraḥ
//
bʰaraṇyāṃ
//
Verse: 2ab
saptaviṃśati-nakṣatre
kr̥ttikādi
yadā
bʰavet
/
Verse: 2cd
bʰaraṇyantāni
;
r̥kṣāṇīmāṃ
pratipādayet
kriyāṃ
//
Verse: 3ab
teṣāṃ
madʰye
yadā
sarve
śasyāny
oṣadʰayo
+api
ca
/
Verse: 3cd
vanaspatayaś
ca
pīḍyante
yatrāsau
tiṣṭʰate
grahaḥ
/
Verse: 3ef
sarvaṃ
pratipādayitavyam
ukta-nakṣatra-karmasu
//
Verse: 4
ukto
nakṣatra-karma-nirdeśo
nāma-adʰyāyaḥ
//
dʰruva-kṣipra-ardʰa-rātrikāṇi
nakṣatrāṇi
Verse: 5
catvāri
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatrāṇi
dʰruvāṇi
bʰavanti
tāni
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰr̥ṇu
/
tad
yatʰā
/
trīṇi
uttarāṇi
rohiṇī
ca
/
kṣeme
+adʰyāvaset
/ (99)
bījāni
ca-atra
ropayed
/
niveśataṃ
ca-atra
kalpayet
/
rājānaṃ
ca-abʰiṣiñcayet
/
yāni
ca-anyāni
uktāni
karmāṇi
tāni
kārayet
/
Paragraph: 99
Verse: 1ab
atʰa
naṣṭaṃ
dagdʰaṃ
vā
viddʰaṃ
ca-api
hr̥taṃ
ca
vā
/
Verse: 1cd
evam
abʰinirdiṣṭāṃ
vā
svasti
kṣipraṃ
bʰaviṣyati
//
Verse: 2ab
atʰātra
jāto
dʰanyo
+asau
vidyātmā
ca
yaśasvī
ca
/
Verse: 2cd
maṅgalīyo
mahā-bʰogī
mahā-yogī
bʰaviṣyati
//
Verse: 3
catvāri
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatrāṇi
kṣiprāni
bʰavanti
/
tad
yatʰā
puṣyo
hastābʰijid
aśvino
ceti
/
eṣu
kṣiprāṇi
karmāṇi
kārayec
ca
vicakṣaṇaḥ
/
svādʰyāyaṃ
mantra-samārambʰaṃ
pravāsa-prastʰānaṃ
gāś
ca
turaṅgān
apy
atra
yojayet
/
dʰūyāṇi
yuktakarmāṇi
ca-oṣadʰīkarmāṇi
ca
/
bʰeṣajyāni
sarvāṇy
atra
prayojayet
/
Verse: 4
tatra
yajña-samārambʰaṃ
cāturmāsyaṃ
ca
kārayet
/
atʰātra
naṣṭaṃ
dagdʰaṃ
vā
viddʰaṃ
vā
svasti
bʰaviṣyati-iti
vaktavyaṃ
/
Verse: 5ab
atʰātra
jātakaṃ
vidyān
maṅgalīyaṃ
yaśasvinaṃ
/
Verse: 5cd
mahā-bʰogaṃ
ca
rājānaṃ
mahā-yoginam
īśvaraṃ
//
Verse: 6ab
mahā-dʰanaṃ
mahā-bʰogaṃ
tatʰā
ca
mahad-uttamaṃ
/
Verse: 6cd
kṣatriyaṃ
dānaśīlaṃ
ca
brahmaṇaṃ
ca
purohitaṃ
/
íti
/
Verse: 7
pañca
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatrāni
dāruṇāni
bʰavanti
/
tad
yatʰā
/
Verse: 8ab
magʰā
trīṇi
ca
pūrvāṇi
bʰaraṇī
ceti
pañcamī
/
Verse: 8cd
atʰātra
dagdʰaṃ
naṣṭaṃ
vā
viddʰaṃ
vā
na
bʰaviṣyati
//
Verse: 9
iti
vaktavyaṃ
/
ardʰa-rātrikāṇi
ṣaṭ
/
tad
yatʰā
/
ārdrā
aśleṣā
svātī
jyeṣṭʰā
(100)
śatabʰiṣā
bʰaraṇī
ceti
/
navaṃśāḥ
ṣaḍgrāsā
dvikṣetrāṇi
/
rohiṇī
punarvasur
viśākʰā
ca
/
trīṇī
uttarāṇi
ceti
/
ubʰayato
vibʰāgāni
/
pañca-daśakṣetrāṇi
/
kr̥ttikā
ca
magʰā
mūlā
grīṇi
pūrvāṇi
/
imāni
ṣaṭ
pūrvabʰāgināni
/
mr̥gaśirā
puṣyā
hastā
citrā
anurādʰā
śravaṇā
dʰaniṣṭʰā
revatī
aśvino
ceti
/
imāni
nava
nakṣatrāṇi
paścād
bʰāgīyāni
triṃśan-muhūrta-yogāni
kṣetrāṇi
ca
/
Paragraph: 100
Verse: 1
api
ca
brāhmaṇa
śubʰāś
ca
muhūrtā
bʰavanti
/
aśubʰāś
ca
muhūrtā
bʰavanti
/
śubʰa-aśubʰāś
ca
muhūrtā
bʰavanti
/
saṃprayuktanakṣatreṣu
sarveṣu
yadā
śubʰa-muhūrta-samāpattayo
bʰavanti
tadā
śobʰanā
bʰavanti
/
yadā
+aśubʰa-muhūrtasamāpattayo
bʰavanti
tadā
na
śobʰanā
bʰavanti
/
yadā
tu
punaḥ
śubʰāś
ca-aśubʰāś
ca
samāpattayo
bʰavanti
tadā
sādʰāranā
bʰavanti
/
rātridivasayor
hrāsavr̥ddʰī
Verse: 2
atʰātra
katʰaṃ
rātridivasānāṃ
hrāso
vr̥ddʰir
vā
bʰavati-iti
tad
ucyate
/
varṣāṇāṃ
pratʰame
māse
puṣya-nakṣatram
amāvāsyāṃ
bʰavati
/
śravaṇā
pūrṇamāsyāṃ
/
aṣṭādaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
dvādaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
ṣoḍaśāṅgula-kāṣṭʰasya
madʰyāhne
+ardʰāṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
āṣāḍʰā
rātriṃ
nayati
/
mr̥gaśirasi
ādityo
gato
bʰavati
/
varṣāṇāṃ
dvitīye
māse
magʰā
+amāvāsyāṃ
bʰavati
bʰādrapadā
pūrṇamāsyāṃ
/
saptadaśa
muhūrto
divaso
bʰavati
/
trayodaśa-muhūrtā
rātriḥ
/ (101)
dvi-aṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
śravaṇā
rātriṃ
nayati
/
puṣya
ādityo
gato
bʰavati
/
varṣāṇāṃ
tr̥tīye
māse
pʰalgunyam
amāvāsyāyāṃ
bʰavati
/
aśvinī
pūrṇamāsyāṃ
/
ṣoḍaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
catur-daśa-muhūrtā
rātriḥ
/
catur-aṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
pūrvabʰādrapadā
rātriṃ
nayati
/
magʰā-ādityo
gato
bʰavati
/
varṣāṇāṃ
caturtʰe
māse
citrām
amāvāsyāyāṃ
bʰavati
kr̥ttikā
pūrṇamāsyāṃ
/
pañca-daśa-muhūrto
bʰavati
divasaḥ
/
pañca-daśa-muhūrtā
rātriḥ
/
ṣaḍaṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
aśvino
rātriṃ
nayati
/
pʰalugunyām
ādityo
gato
bʰavati
/
Paragraph: 101
Verse: 1
hemantānāṃ
pratʰame
māse
+anurādʰā
+amāvāsyaṃ
bʰavati
/
mr̥gaśirā
pūrṇamāsyāṃ
/
catur-daśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
ṣoḍaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
aṣṭāṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
kr̥ttikā
rātriṃ
nayati
/
citrāyām
ādityo
gato
bʰavati
/
hemantānāṃ
dvitīye
māse
+amāvāsyāṃ
jyeṣṭʰā
bʰavati
/
puṣyaḥ
pūrṇamāsyāṃ
/
trayodaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
saptadaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
daśāṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
mr̥gaśirā
rātriṃ
nayati
/
viśākʰāyām
ādityo
gato
bʰavati
/ (102)
hemantānāṃ
tr̥tīye
māse
pūrvāṣāḍʰām
avāsyāṃ
bʰavati
/
magʰā
pūrṇamāsyaṃ
/
dvādaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
aṣṭādaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
dvādaśāṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
puṣyo
rātriṃ
nayati
/
jyeṣṭʰāyām
ādityo
gato
bʰavati
/
hemantānāṃ
caturtʰe
māse
śravaṇām
āvāsyaṃ
bʰavati
/
pʰalgunī
pūrṇamāsyāṃ
/
trayodaśa
muhūrto
divaso
bʰavati
/
saptadaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
daśāṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
magʰā
rātriṃ
nayati
/
āṣāḍʰāyām
ādityo
gato
bʰavati
/
Paragraph: 102
Verse: 1
grīṣmāṇāṃ
pratʰame
māse
uttarabʰādrapadām
āvāsyayaṃ
bʰavati
/
citrā
pūrṇamāsyāṃ
catur-daśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
ṣoḍaśa-muhūrtā
rātriḥ
/ (103)
aṣṭāṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
pʰalgunī
rātriṃ
nayati
/
śravaṇāyām
ādityo
gato
bʰavati
/
grīṣmāṇāṃ
dvitīye
māse
+aśvinī
amāvāsyāyāṃ
bʰavati
/
viśākʰā
pūrṇamāsyāṃ
/
pañca-daśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
pañca-daśa-muhūrtā
rātriḥ
/
ṣaḍaṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
citrā
rātriṃ
nayati
/
uttarāyāṃ
bʰādrapadāyām
ādityo
gato
bʰavati
/
grīṣmānāṃ
tr̥tīye
māse
kr̥ttikām
amāvāsyāyāṃ
bʰavati
/
jyeṣṭʰā
pūrṇamāsyāṃ
/
ṣoḍaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
caturdaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
catur-aṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityāḥ
parivartate
/
viśākʰā
rātriṃ
nayati
/
kr̥ttikāyām
ādityo
gato
bʰavati
/
grīṣmāṇāṃ
caturtʰe
māse
mr̥gaśirā
amāvāsyāyāṃ
bʰavati
/
uttarāṣāḍʰā
pūrṇamāsyāṃ
/
saptadaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
trayodaśa-muhūrtā
rātriḥ
/
madʰyāhne
dvi-aṅgulāyāṃ
cʰāyāyām
ādityaḥ
parivartate
/
jyeṣṭʰā
rātriṃ
nayati
/
puṣya
ādityo
gato
bʰavati
/
Paragraph: 103
Verse: 1
saṃvatsaram
anveṣaṇato
muhūrtaviśeṣaṇaiḥ
sarvāṇi
ca-etāni
(nakṣatāṇi)
bʰāgānubʰagena-amāvāsyayaṃ
pūrṇamāsyaṃ
ca
yujyante
/
ūnarātrasya
pūrṇarātrasya
ca
grahītavyaṃ
/
tatra
tr̥tīye
varṣe
+adʰiko
māso
yujyate
/
ṣaṇṇāṃ
māsānām
ahorātrāṇi
samāni
bʰavanti
/
ataḥ
ṣaṇ-māsād
divaso
vadʰate
/
ṣaṇ-māsād
rātrir
(104)
vardʰate
/
ṣaṇ-māsād
divaso
māse
māse
samam
eva
hīyate
/
ṣaṇ-māsād
rātrir
māse
māse
parihīyate
/
Paragraph: 104
Verse: 1
ṣaṇ-māsād
ādityaḥ
parivartate
/
uttarāṃ
diśaṃ
saṃcarati
/
ṣaṇ-māsād
dakṣiṇāṃ
diśaṃ
/
ṣaṇ-māsāt
samud(r)e
udakaparimāṇasya
hrāso
vr̥ddʰiś
ca
bʰavati
/
sūrya-gatyā
candra-gatyā
ca
samudra-udaka-velā-abʰivr̥ddʰir
bʰavati
/
atra
gaṇanāpratijāgaraṇāsmaram
ity
evam
eṣa
saṃvatsaro
vyākʰyāto
bʰavati
/
grahaḥ
Verse: 2
candra
ādityaḥ
śukro
br̥haspatiḥ
śanaiścaro
+aṅgārako
budʰaś
ca
/
ime
grahāḥ
/
eṣāṃ
grahāṇāṃ
br̥haspatiḥ
saṃvatsarastʰāyo
/
evaṃ
śanaiścaro
budʰo
+aṅgārakaḥ
śukraś
ca-ime
maṇḍala-cāriṇaḥ
/
nakṣatramaṇḍalaṃ
Verse: 3
bʰaraṇī
kr̥ttikā
rohiṇī
mr̥gaśirā
etat
sādʰāraṇaṃ
pratʰamaṃ
maṇḍalaṃ
/
ārdrā
punarvasuḥ
puṣyo
+aśleṣā
etat
sādʰāranaṃ
dvitīyaṃ
maṇḍalaṃ
/
magʰā
atʰa
pʰalgunadvayaṃ
hasto
citrā
etat
sādʰāraṇaṃ
tr̥tīyaṃ
maṇḍalaṃ
/
svātī
viśākʰā
anurādʰā
etat
sādʰāraṇaṃ
caturtʰaṃ
maṇḍalaṃ
/
jyeṣṭʰā
mūlāṣāḍʰādvayam
(105)
atra
sarvāṇi
mahā-bʰāyāni
bʰavanti
/
idaṃ
pañcamaṃ
maṇḍalaṃ
/
abʰijic
cʰravaṇā
dʰaniṣṭʰā
śatabiṣā
ubʰe
bʰādrapade
caitat
sādʰāraṇaṃ
ṣaṣṭʰaṃ
maṇḍalaṃ
/
revatī
avinī
caitat
sādʰāraṇaṃ
saptamaṃ
maṇḍalaṃ
/
saṃvatsaram
eteṣu
yad
yan
nakṣatra-maṇḍalaṃ
pīḍayati
tasya
tasya
janapadasya
sattvasya
vā
pīḍā
nirdeṣṭavyā
/
Paragraph: 105
Verse: 1
dvādaśa-muhūrtāni
divase
dʰruvāṇi
dvādaśa
rātrau
/
ṣaṇ-muhūrtāḥ
sañcāriṇaḥ
/
katame
ṣaṭ
/
nairr̥to
varuṇo
vāyavo
bʰargo
devo
raudro
vicārī
ca
/
itīme
sañcāriṇaḥ
ṣaṭ
/
Verse: 2
atʰātra
śrāvaṇe
māse
pūrṇe
+aṣṭādaśa-muhūrte
divase
sūrya-udaye
ca
caturojā
nāma
muhūrto
bʰavati
/
rohitasya
ca
muhūrtasya
balasya
ca-antare
madʰyāhno
bʰavati
/
sūryāvatāre
tu
vicārī
nāma
muhūrto
bʰavati
/
dvādaśa-muhūrtāyāṃ
rātrāv
avatīrṇe
sūrye
ṣaṣṭʰe
muhūrte
nayamano
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ātāpāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
rātryavasāne
bʰavati
/
bʰādrapade
māse
pūrṇe
saptadaśa-muhūrte
divase
sūrya-udaye
ca
caturojā
evaṃ
nāma
muhūrtā
bʰavati
/
madʰyāhne
+abʰijito
nāma
muhūrto
bʰavati
/ (106)
sūryāvatāre
raudro
nāma
muhūrto
bʰavati
/
trayodaśa-muhūrtāyāṃ
rātrāv
avatīrṇe
sūrye
vicārī
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ardʰa-rātre
mahā-bʰayo
vāyāvo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Paragraph: 106
Verse: 1
rātryavasāne
ātapāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
aśvayuje
māse
pūrṇe
ṣoḍaśa-muhūrto
divaso
bʰavati
/
sūrya-udaye
caturojā
nāma
muhūrto
bʰavati
/
samudgatasya
ca
muhūrtasya
abʰijitasya
ca-antare
madʰyāhno
bʰavati
/
sūryāvatāre
bʰargo
devo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Verse: 2
catur-daśa-muhūrtāyāṃ
rātrāv
avatīrṇe
sūrye
raudro
nāma
muhūrto
bʰavati
/
abʰijitasya
ca
muhūrtasya
bʰīṣamāṇasya
ca
muhūrtasya
antareṇa-ardʰa-rātraṃ
bʰavati
/
rātryavasāne
ātapāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Verse: 3
kārttike
māse
pūrṇe
divasaḥ
samarātrir
bʰavati
/
pañca-daśa-muhūrto
divaso
bʰavati
pañca-daśa-muhūrto
rātriḥ
/
samāne
+ahorātre
sūrya-udaye
caturojā
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
saṃmukʰo
nāma
muhūrto
bʰavati
madʰyāhne
/
santato
nāma
muhūrtaḥ
(107)
sūryāvatāre
/
rātrāv
avatīrṇamātra
sūrye
bʰrgo
devo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ardʰa-rātre
+abʰijin
muhūrto
bʰavati
/
rātryavasāne
ātapāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Paragraph: 107
Verse: 1
mārgaśīrṣe
māse
ca
pūrṇe
catur-daśa-muhūrte
divase
sūrya-udaye
caturojā
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
viratasya
saṃmukʰasya
ca
muhūrtasya-antare
madʰyāhno
bʰavati
/
sūrya-avatāre
varuṇo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ṣoḍaśa-muhūrtāyāṃ
rātrāv
avatīrṇamātre
sūrye
saṃtāpanaḥ
saṃyamo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
rākṣasasyābʰijitasya
ca
muhūrtasya-antare
+ardʰa-rātraṃ
bʰavati
/
rātryavasāne
ātapāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Verse: 2
pauṣamāse
pūrṇe
trayodaśa-muhūrte
divase
sūrya-udaye
caturojā
evaṃ
nama
muhūrto
bʰavati
/
madʰyāhne
virato
nāma
muhūrto
bʰavati
/
sūryāvatāre
nairr̥to
nāma
muhūrto
bʰavati
/
saptadaśa-muhūrtāyāṃ
rātrāv
avatīrṇamātre
sūrye
varuṇo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
ardʰa-rātre
rākṣaso
nāma
muhūrto
bʰavti
/
rātryavasāne
ātapāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Verse: 3
māgʰa-māse
pūrṇe
dvādaśa-muhūrte
divase
sūrya-udaye
caturojā
nāma
muhūrto
bʰavati
/
sāvitrasya
ca
viratasya
ca
muhūrtasya-antareṇa
madʰyāhno
bʰavati
/
sūryāvatāre
vijayo
nāma
muhūrto
bʰavati
/
aṣṭādaśa-muhūrtāyāṃ
rātrāv
avatīrṇamātre
sūrye
nairr̥to
nāma
muhūrto
bʰavati
/
gardabʰasya
muhūrtasya
ca
rākṣasasya
ca-antaram
ardʰa-rātraṃ
bʰavati
/
rātryavasāna
ātapāgnir
evaṃ
nāma
muhūrto
bʰavati
/
Paragraph: 108
Verse: 1
yatʰā
śrāvaṇe
tatʰā
māgʰe
/
yatʰā
bʰādrapade
tatʰā
pʰālgune
/
yatʰā
+asvayuje
tatʰā
caitra
/
yatʰā
kārttike
tatʰā
vaiśākʰe
/
yatʰā
mārgaśīrṣe
tatʰā
jyaiṣṭʰe
/
yatʰā
pauṣe
tatʰā
+aṣāḍʰe
/
evam
eteṣāṃ
nakṣatrāṇāṃ
muhūrtānāṃ
caritaṃ
vicaritaṃ
ca
jñātavyaṃ
/
nakṣatra-vicaraṇaṃ
nāma
pratʰamo
+adʰyāyāḥ
/
Verse: 2
yatʰāmadʰyaṃ
nakṣatrāṇāṃ
rātrivaśena
divasavaśena
ca-utkarṣāpakarṣau
kartavyau
/
hīyamāne
vardʰamāne
vā
divase
vā
māse
vā
pūrṇe
+ardʰa-māse
vā
/
dvitīyā
ṣaṣṭʰī
navamī
dvādaśī
caturdaśī
atra-antare
divase
kalā
vardʰate
rātrau
kalā
hīyate
/
bʰūmi-kampa-nirdeśaḥ
Verse: 3ab
catvāro
mahā-rājāno
dʰriyate
yair
vasundʰarā
/
Verse: 3cd
ativr̥ddʰir
viśuddʰaś
ca
vardʰamānaḥ
pr̥tʰakśravāḥ
//
Verse: 4ab
mahā-bʰūtāni
catvāri
kampayanti
vasundʰarāṃ
/
Verse: 4cd
āpo
indraś
ca
vāyuś
ca
tatʰāgnir
bʰagavān
api
//
Verse: 5ab
trayas
tu
te
yatra
bʰavanti
pakṣe
ṣaḍeka-māse
tu
bʰavanti
vegāḥ
/
Verse: 5cd
parasya
cakrasya
nidarśanaṃ
syāt
prakampate
yatra
mahī
tv
abʰīkṣṇaṃ
//
Paragraph: 109
Verse: 1ab
viśākʰā
daśa-rātrī
ayāj
jyeṣṭʰā
dvādaśa-rātrikā
/
Verse: 1cd
pañca-viṃśatir
āṣāḍʰā
śravaṇā
pañca-saptatiḥ
//
Verse: 2ab
rātriśataṃ
bʰādrapade
kratur
aśvayuje
smr̥taḥ
/
Verse: 2cd
adʰyardʰaṃ
tu
pañca-pañcāśan
māgʰe
rātriśataṃ
smr̥taṃ
/
Verse: 3ab
ardʰyardʰaṃ
pʰālgune
māse
caitre
triṃśat
tu
rātrayaḥ
/
Verse: 3cd
vipāko
bʰūmi-vegānām
ataḥ
kampaḥ
pravartate
//
Verse: 4ab
yadā
sarveṣu
māseṣu
satataṃ
kampate
mahī
/
Verse: 4cd
vr̥kṣās
tatʰā
calanti
sma
jalaṃ
vā
yadi
kampate
/
Verse: 4ef
parvataḥ
parṇavat
kamped
bʰayam
atra
vinirdiśet
//
Paragraph: 110
Verse: 1ab
nagarāṇy
atʰa
vā
grāmā
gʰoṣā
ye
ca-atra
saṃśritāḥ
/
Verse: 1cd
śīgʰraṃ
bʰavanti
vijanāraṇyabʰūtā
mr̥gāśrayāḥ
//
Verse: 2ab
aṭavyaḥ
saṃpravartante
daśa
varṣāṇi
pañca
ca
/
Verse: 2cd
anāvāsā
diśo
vidyād
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 3ab
kr̥ttikāsu
caled
bʰūmir
grāmeṣu
nagareṣu
vā
/
Verse: 3cd
abʰīkṣṇaṃ
mucyate
hy
agnir
dahate
satr̥nālayān
//
Verse: 4ab
kr̥ṣṇāgnir
aśaneḥ
pātaḥ
,
karmārā
;
āhitāśrayāḥ
/
Verse: 4cd
āgārāś
ca
nivartante
saṃvarteneva
dʰātavaḥ
//
Verse: 5ab
ye
jātā
ye
ca
saṃvr̥ddʰā
ye
ca
taṃ
grāmam
āśritāḥ
/
Verse: 5cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 6ab
rohiṇyāṃ
calitā
bʰūmiḥ
sarva-bīja-vināśanaṃ
/
Verse: 6cd
proptaṃ
śasyaṃ
na
roheta
bʰavet
pʰalasya
kr̥ccʰratā
//
Paragraph: 111
Verse: 1ab
gurviṇīnāṃ
ca
nārīṇāṃ
garbʰo
nipīḍyate
bʰr̥śaṃ
/
Verse: 1cd
durbʰikṣa-vyasanākrāntā
tribʰāge
tiṣṭʰati
prajā
//
Verse: 2ab
mahā-ātmānaś
ca
rājānaḥ
śrīmantaś
ca
narottamāḥ
/
Verse: 2cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 3ab
mr̥gaśīrṣe
caled
bʰūmir
oṣadʰīnāṃ
vināśanaṃ
/
Verse: 3cd
cikitsakāḥ
śrotriyāś
ca
gʰaṭakāḥ
soma-yājakāḥ
//
Verse: 4ab
soma-pītāś
ca
ye
viprā
vānaprastʰāś
ca
tāpasāḥ
/
Verse: 4cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 5ab
ārdrāyāṃ
calitā
bʰūmir
vr̥kṣā
naśyanti
kṣīriṇaḥ
/
Verse: 5cd
anna-pānāni
naśyanti
patʰikā
daṃṣṭripālikāḥ
//
Verse: 6ab
kūpakʰāḥ
parikʰākʰāś
ca
pāpakā
ye
ca
taskarāḥ
/
Verse: 6cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 7ab
punarvasau
caled
bʰūmir
maṇḍalaṃ
kuṇḍikā-api
ca
/
Verse: 7cd
vāgurikāḥ
kāraṇḍavāś
cakriṇaḥ
śuka-sārikāḥ
//
Verse: 8ab
arbʰakā
bʰramakārāś
ca
māṃsikāḥ
śaṅkʰavāṇijāḥ
/
Verse: 8cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Paragraph: 112
Verse: 1ab
puṣyeṇa
ca
caled
bʰūmir
brāhmaṇā
nāyakās
tatʰā
/
Verse: 1cd
duraṅgamā
vāṇijakāḥ
sārtʰavāhāś
ca
ye
narāḥ
//
Verse: 2ab
pārtʰivāḥ
pārvatīyāś
ca
ye
ca
tad
bʰaktigocarāḥ
/
Verse: 2cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
/
Verse: 2ef
śilāvarṣaṃ
pravarṣanti
śasyānāmanayo
mahān
//
Verse: 3ab
aśleṣāyāṃ
caled
bʰūmir
nāgāḥ
sarve
sarīsr̥pāḥ
/
Verse: 3cd
kīṭāḥ
pipīlikāḥ
śvānā
;
eka-kʰurāś
ca
ye
mr̥gāḥ
//
Verse: 4ab
vaidyā
visakarāś
ca-api
ye
ca
satvā
darīśrayāḥ
/
Verse: 4cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 5ab
magʰāsu
calitā
bʰūmir
mahā-rājo
+atra
tapyate
/
Verse: 5cd
ye
ca
śrāddʰā
nivartante
samājā
;
utsavās
tatʰā
/
Verse: 5ef
yajñāś
ca
deva-kr̥tyaṃ
ca
sarvam
atra
nivartate
//
Verse: 6ab
ye
jātā
ye
ca
saṃvr̥ddʰā
ye
ca-anye
+apy
agrapaṇḍitāḥ
/
Verse: 6cd
gandʰarvāś
ca
vinaśyanti
narā
ye
ca
mahā-kulāḥ
/
Verse: 6ef
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 7ab
pʰalgunyāṃ
calitā
bʰūmir
r̥tur
vyāvartate
tadā
/
Verse: 7cd
triyagvātaś
ca-eva
vāti
kr̥taṃ
naśyati
śāśvataṃ
/
Verse: 7ef
patʰikāś
ca-upatapyanti
māṣayācyopajīvikāḥ
//
Paragraph: 113
Verse: 1ab
dʰarme
ratā
;
āsanikā
ye
ca
śulkopajīvinaḥ
/
Verse: 1cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 2ab
calaty
uttarapʰalgunyāṃ
vaṇijā
dvīpayātrikāḥ
/
Verse: 2cd
sārtʰavāhā
;
āsanikā
ye
ca
śilpopajīvinaḥ
//
Verse: 3ab
aṅgāvidehamagadʰā
nairr̥tāḥ
strī-parigrahāḥ
/
Verse: 3cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 4ab
hastena
calitā
bʰūmiḥ
kumbʰa-kāra
cikitsakāḥ
/
Verse: 4cd
gaṇamukʰyā
mahā-mātrāḥ
senādʰyakṣāś
ca
ye
narāḥ
//
Verse: 5ab
tāramakā
(?)
nārapaṭā
(?)
vipsaraḥ
(?)
kauṭikā
;
api
/
Verse: 5cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 6ab
citrāyāṃ
calitā
bʰūmiḥ
kārukā
;
upakalpakāḥ
/
Verse: 6cd
kumāryaḥ
sarva-ratnaṃ
ca
sasyānāṃ
bīja-kaiḥ
saha
//
Verse: 7ab
vaṅgā
daśārṇakuravaś
cedimāhiṣakās
tatʰā
/
Verse: 7cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 8ab
svātau
pracalitā
bʰūmiś
caurā
ye
ca
kuśīlakāḥ
/
Verse: 8cd
hiṃsakā
ye
ca
tat
karma-ratā
+abʰyartʰitamūṣakāḥ
//
Verse: 9ab
himavata
;
uttareṇa
vāyubʰakṣās
tapasvinaḥ
/
Verse: 9cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Paragraph: 114
Verse: 1ab
viśākʰāyāṃ
caled
bʰūmir
mahā-śaila-kṣayo
bʰavet
/
Verse: 1cd
ugrā
vātāḥ
pravānty
atra
;
aśmakairakuśalinaḥ
//
Verse: 2ab
anurādʰe
caled
bʰūmir
dasyūnām
anayo
mahān
/
Verse: 2cd
viṭā
dyūta-karāś
ca-eva
grantʰibʰedāś
ca
ye
narāḥ
//
Verse: 3ab
andʰrāḥ
puṇḍrāḥ
pulindāś
ca
bʰaye
tiṣṭʰanty
anāśritāḥ
//
Verse: 3cd
mitrabʰedaś
ca
balavān
tadā
jagati
jāyate
//
Verse: 4ab
jyeṣṭʰāyāṃ
calitā
bʰūmir
mahā-rājaḥ
pratapyate
/
Verse: 4cd
vāyasā
vr̥ṣabʰā
vyāḍās
tatʰā
caṇḍamr̥gāś
ca
ye
//
Verse: 5ab
kuravaḥ
śūrasenāś
ca
mallā
bāhlīkanigrahāḥ
/
Verse: 5cd
pratyartʰikena
śīgʰreṇa
ye
ca
tad
bʰaktibʰājanāḥ
/
Verse: 5ef
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 6ab
mūlena
calitā
bʰūmiś
catuṣpaddvipadās
tatʰā
/
Verse: 6cd
grahāśrayāḥ
piśācāś
ca
ye
ca
sattvā
darīśrayāḥ
/
Verse: 6ef
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Paragraph: 115
Verse: 1ab
durbʰikṣaṃ
ca
karoty
āśu
dʰānyam
alpa-udakaṃ
bʰavet
/
Verse: 1cd
darīparvatamūlāni
gaccʰanti
ca
tadā
bʰuvi
//
Verse: 2ab
pūrvāṣāḍʰe
caled
bʰūmir
jalajā
matsya-śuktikāḥ
/
Verse: 2cd
śiśumārā
;
udrakāś
ca
nakrā
makara-kaccʰapāḥ
//
Verse: 3ab
jātigotra-pradʰānāś
ca
dʰanino
+atʰa
vicakṣaṇāḥ
/
Verse: 3cd
dvitīyābʰijātāś
ca
mahā-vidyākarāś
ca
ye
/
Verse: 3ef
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 4ab
uttarasyāṃ
caled
bʰūmiḥ
śilpinām
anayo
mahān
/
Verse: 4cd
ayaskārāḥ
stʰāpatayas
trapu-kārāś
ca
takṣakāḥ
//
Verse: 5ab
daridrā
dʰaninaś
ca-api
śilpino
vividʰā
;
api
/
Verse: 5cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
/
Verse: 5ef
grāma-kuṭāni
ca
gʰnanti
sacalastʰāvarāṇi
ca
//
Verse: 6ab
vaiṣṇave
calitā
bʰūmis
tadeti
yad
anīpsitaṃ
/
Paragraph: 116
Verse: 1ab
adʰyāpakāḥ
śāstra-vidaḥ
kavayo
mantra-pāragāḥ
/
Verse: 1cd
yugandʰarāḥ
śūrasenā
;
abʰirājāḥ
paṭaccarāḥ
//
Verse: 2ab
kuśaṇḍāḥ
śaradaṇḍāś
ca
ye
narā
rāja-pūjitāḥ
/
Verse: 2cd
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 3ab
dʰaniṣṭʰāyāṃ
caled
bʰūmir
dʰaninā
manayo
mahān
/
Verse: 3cd
maheśvarās
tatʰā
mahā-nāgarāḥ
śreṣṭʰinas
tatʰā
//
Verse: 4ab
pracaṇḍāḥ
svastimantaś
ca
bʰadrakārā
yugandʰarāḥ
/
Verse: 4cd
pārikūlāś
ca
bʰojyāś
ca
hy
anye
sannāgarā
;
api
/
Verse: 4ef
ete
vyasanam
arccʰanti
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 5ab
vāruṇye
calitā
bʰūmir
audakeṣv
anayo
mahān
/
Verse: 5cd
hastino
+aśvakʰaroṣṭrāś
ca
sparśam
arccʰanti
dāruṇaṃ
//
Verse: 6ab
tadāsau
vīrakān
madrān
bāhlīkān
kekayān
api
/
Verse: 6cd
anāśrayāṃś
cakravākāñ
janastʰān
api
pīḍayet
//
Paragraph: 117
Verse: 1ab
sājena
calitā
bʰūmī
rākṣasān
gʰātakāṃs
tatʰā
/
Verse: 1cd
aurabʰrikān
saukarikān
sauvīrāṃś
ca
nipātayet
//
Verse: 2ab
vaṇijyajīvino
vaiśyān
śūdrāṃś
ca
karītīn
api
/
Verse: 2cd
yavanān
mālavādyāṃś
ca
grantʰibʰedāṃś
ca
nāśayet
//
Verse: 3ab
ahirbudʰnye
caled
bʰūmir
vaṇijām
anayo
mahān
/
Verse: 3cd
dʰarme
ratāś
ca
ye
siddʰā
ye
ca
śauktikakarmiṇaḥ
//
Verse: 4ab
śibīn
vatsān
tatʰā
vātsyān
kṣatriyān
ārjunāyanān
/
Verse: 4cd
sindʰurāja-dʰanuṣpānīn
sarvān
ardayate
+acirāt
//
Verse: 5ab
revatyāṃ
calitā
bʰūmiḥ
saṃgrāmaḥ
syāt
sudāruṇaḥ
/
Verse: 5cd
grāma-gʰātāś
ca
vartante
grāmo
grāmaṃ
ca
hiṃsati
//
Verse: 6ab
naucarān
udakājīvān
ramaṭʰān
bʰarukaccʰakān
/
Verse: 6cd
sudʰanvān
abʰisārāṃś
ca
sarva-senāṃś
ca
nirdahet
//
Paragraph: 118
Verse: 1ab
aśvinyāṃ
calitā
bʰūmir
aśvānām
anayo
mahān
/
Verse: 1cd
grāma-gʰātāś
ca
vartante
bʰrātā
bʰrātr̥r̥n
jigʰāṃsati
//
Verse: 2ab
yā
ca-atra
gabʰam
ādʰatte
ye
ca
jātāś
ca
tān
iha
/
Verse: 2cd
trīṇi
varṣāṇy
ato
duḥkʰam
upaiti
ca
nirantaraṃ
//
Verse: 3ab
sahitāś
citra-garbʰāś
ca
ye
hy
anye
ca-aṅganājanāḥ
/
Verse: 3cd
ārjunāyanā
rājanyāḥ
suṣṭʰu
trīṃś
ca-api
hiṃsati
//
Verse: 4ab
bʰaraṇyāṃ
calitā
bʰūmiś
caurāṇām
anayo
mahān
/
Verse: 4cd
viṭā
dyūta-karāś
ca-eva
grantʰibʰedāś
ca
ye
narāḥ
//
Verse: 5ab
ādarśacakrāṭādʰūrtās
tatʰā
bandʰana-rakṣakāḥ
/
Verse: 5cd
antāvaśāyinaḥ
pāpāś
caranti
ye
tu
durjanāḥ
/
Verse: 5ef
te
+api
tatra
vipadyante
bʰūmi-cālavicālitāḥ
//
Verse: 6ab
vepitāyāṃ
tu
medinyāṃ
bʰaved
rūpam
anantaraṃ
/
Verse: 6cd
saptāhābʰyantarāt
tatra
megʰo
bʰavati
prārtʰitaḥ
//
Paragraph: 119
Verse: 1ab
snigdʰo
hy
aṅjana-saṃkāśo
mahā-parvatasannibʰaḥ
/
Verse: 1cd
indraś
na
varṣate
tatra
maharṣer
vacanaṃ
yatʰā
//
Verse: 1ef
[evaṃ
nigaditaṃ
nārtʰair
indraś
ca-atra
pravarṣati
//]
Verse: 2ab
svastikā
kāra-saṃkāśā
;
indravajradʰvayopamāḥ
/
Verse: 2cd
dr̥śyante
+abʰrā
hi
sandʰyāyāṃ
grastvā
candra-divā-karau
//
Verse: 3ab
tadā
nabʰasi
jāyante
megʰā
ḍāḍimbasannibʰāḥ
/
Verse: 3cd
lakṣaṇaṃ
tādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā
vidyāt
tānn
indrakampitān
/
Verse: 3ef
sa
nirdeśo
bʰavet
tatra
maharṣer
vacanaṃ
yatʰā
//
Verse: 4ab
atīva
tatra
viśvastaḥ
sarva-bījāni
vāpayet
/
Verse: 4cd
vyavahārāṃś
ca
kurvīran
nirbʰayās
tatra
vāṇijāḥ
/
Verse: 4ef
sarveṣāṃ
bʰūmi-kampānāṃ
praśastā
;
indrakaṃpitāḥ
//
Verse: 5ab
vepitāyāṃ
tu
medinyāṃ
bʰaved
rūpam
anantaraṃ
/
Verse: 5cd
saptāhābʰyantare
tatra
megʰaḥ
saṃccʰādayen
nabʰaḥ
//
Paragraph: 120
Verse: 1ab
tato
+anubaddʰā
jāyante
;
abʰrāḥ
kauśeyasannibʰāḥ
/
Verse: 1cd
anulomaṃ
ca
saṃyānti
carantaḥ
paścimāṃ
diśaṃ
//
Verse: 2ab
śiśumāra-udrakāṇāṃ
matsya-makara-sannibʰāḥ
/
Verse: 2cd
dr̥śyante
+abʰrāś
ca
sandʰyāyāṃ
grastvā
candra-divā-karau
//
Verse: 3ab
lakṣaṇaṃ
tādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā
vidyāt
tāñ
jalakampitān
/
Verse: 3cd
sa
nirdeśo
bʰavet
tatra
maharṣer
vacanaṃ
yatʰā
//
Verse: 4ab
stʰāleṣu
giri-kūṭeṣu
kṣetreṣūpavaneṣu
ca
/
Verse: 4cd
stʰāpyante
tatra
bījāni
nimne
naśyanti
vai
tadā
//
Verse: 5ab
pañkeṇa-api
jalena-api
naśyeyū
rajasā-api
vā
/
Verse: 5cd
eteṣāṃ
bʰūmi-kampānāṃ
praśastā
jalakampitāḥ
//
Verse: 6ab
vepitāyāṃ
tu
medinyāṃ
bʰaved
rūpam
anantaraṃ
/
Verse: 6cd
saptāhābʰyantare
tatra
vātā
vānti
sudāruṇāḥ
//
Verse: 7ab
dr̥śyate
kapilā
sandʰyā
candra-sūryau
tu
lohitāu
/
Verse: 7cd
lakṣaṇaṃ
tādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā
jānīyād
vāyukampitān
//
Paragraph: 121
Verse: 1ab
tato
bʰavati
nirdeśo
maharṣer
vacanaṃ
yatʰā
/
Verse: 1cd
na
tatra
pravaset
prājña
;
ātmānaṃ
ca-atra
gopayet
//
Verse: 2ab
guhyam
āvaraṇaṃ
kuryāt
prākāraparikʰāṃ
kʰanet
/
Verse: 2cd
prātisīmā
virudʰyante
narāṇāṃ
jāyate
bʰayaṃ
//
Verse: 3ab
eteṣāṃ
bʰūmi-kampanaṃ
sarveṣāṃ
kīrtitā
guṇāḥ
/
Verse: 3cd
viśeṣeṇa
manuṣyāṇāṃ
nirmitā
vāyukampitāḥ
//
Verse: 4ab
kampitāyāṃ
tu
medinyāṃ
bʰaved
rūpam
anantaraṃ
/
Verse: 4cd
saptāhābʰyantarāt
tatra
;
ulkā-pātāḥ
sudāruṇāḥ
//
Verse: 5ab
sandʰyā
ca
lohitā
bʰāti
candra-sūryau
tu
lohitau
/
Verse: 5cd
lakṣaṇaṃ
tādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā
vijñeyā
;
agnikampitāḥ
//
Verse: 6ab
agnir
dahati
kāṣṭʰāni
rakṣitāni
dʰanāni
ca
/
Verse: 6cd
dr̥śyante
dʰūmaśikʰarāḥ
śastraṃ
ca
svidyate
bʰr̥śaṃ
//
Verse: 7ab
vīṇāś
ca
divi
dr̥śyante
navamāsān
na
varṣati
/
Verse: 7cd
eteṣāṃ
bʰūmi-kampānāṃ
jagʰanyā
;
agnikampitāḥ
//
Verse: 8a
jayati
;
ahani
pūrve
kṣatriyān
pārtʰivāṃś
ca
/
Verse: 8b
haya-gaja-ratʰa-mukʰyān
mantriṇo
madʰyama-ahne
/
Paragraph: 122
Verse: 1ab
vyatʰayati
;
āpara-ahṇe
gopaśūn
vaiśya-śūdrān
/
Verse: 1cd
pradahati
niśi-sandʰyā
taskara-ananta-vāsān
//
Verse: 2a
rajanim
iha
pradoṣe
hiṃsate
mleccʰa-saṃgʰān
/
Verse: 2b
striyam
api
ca
napuṃsaś
ca-ardʰa-rātreṣv
anantān
/
Verse: 2c
kr̥ṣi-vaṇig
upajīvyān
hanti
yāme
tr̥tīye
/
Verse: 2d
vyatʰayati
surapakṣaṃ
raudra-karma-antakr̥ṣṇe
//
Verse: 3a
pradahati
śaśipakṣe
yājñikaṃ
brahma-kṣatraṃ
/
Verse: 3b
śrapayati
śuci-vr̥ttām
eva
dʰarme
pradʰānān
/
Verse: 3c
viduṣi
ca
mr̥du-bʰāvaṃ
vindate
yo
hy
adʰīte
/
Verse: 3d
sa
bʰavati
nr̥pa-pūjyo
bāhmaṇo
deva-darśī
//
Paragraph: 123
Verse: 1ab
br̥haspateś
ca
catvāri
samāni
śubʰa-karmaṇā
/
Verse: 1cd
catvāri
sūrya-karmāṇi
tulyāni
śukra-karmaṇā
/
Verse: 1ef
soma-karmāṇi
catvāri
brahma-karma
ca
tatsamaṃ
//
Verse: 2
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
bʰūmi-kampa-nirdeśo
nāma-adʰyāyaḥ
/
vyādʰi-samuttʰānaṃ
Verse: 3
atʰa
bʰoḥ
puṣkarasārin
amīṣām
aṣṭāviṃśatīnāṃ
nakṣatrāṇāṃ
roga-utpattiṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
/
Verse: 4ab
kr̥ttikāsu-uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 4cd
catūrātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 5ab
agnir
hi
devatā
tatra
dadʰnā
hy
asya
baliṃ
haret
/
Verse: 5cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 6ab
rohiṇyām
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 6cd
pañca-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 7ab
devaḥ
prajāpatis
tatra
śuddʰamālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 7cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 8ab
vyādʰir
mr̥gaśirobʰutaḥ
striyo
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 8cd
aṣṭa-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 9ab
somo
hi
devatā
tatra
maṇḍena
tu
baliṃ
haret
/
Verse: 9cd
anena
bali-dānena
tasmād
rogād
vimucyate
//
Paragraph: 124
Verse: 1ab
(124)
ādrāyām
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 1cd
daśa-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 2ab
rudro
hi
devatā
tatra
pāyasena
baliṃ
haret
/
Verse: 2cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 3ab
punarvasau
bʰaved
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 3cd
aṣṭa-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 4ab
ādityo
devatā
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 4cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 5ab
puṣye
samuttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 5cd
stokakālaṃ
bʰavet
tasya
pañca-rātrād
vimucyate
//
Verse: 6ab
devo
br̥haspatis
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 6cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 7ab
aśleṣāyāṃ
bʰaved
vyādʰiḥ
striyo
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 7cd
na
taṃ
vaidyāś
cikitsantu
sarpas
tatra
tu
daivataḥ
//
Verse: 8ab
magʰā-samuttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 8cd
aṣṭa-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 9ab
pitaro
devatās
tatra
kr̥sareṇa
baliṃ
haret
/
Verse: 9cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 10ab
pūrvapʰālgunījā
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 10cd
sapta-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Paragraph: 125
Verse: 1ab
(125)
aryamā
devatā
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 1cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 2ab
uttarāyāṃ
bʰaved
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 2cd
na
taṃ
vaidyāś
cikitsantu
bʰago
py
atra
tu
devatā
//
Verse: 3ab
hastenāpy
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 3cd
pañca-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 4ab
ravir
hi
devatā
tatra
gandʰa-puṣpair
baliṃ
haret
/
Verse: 4cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 5ab
citrāyām
utttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 5cd
aṣṭa-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 6ab
tvaṣṭā
hi
devatā
tatra
gʰr̥tam
udgair
baliṃ
haret
/
Verse: 6cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 7ab
svātyāṃ
samuttʰito
vyādiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 7cd
kleśito
hi
bʰaved
vyādʰiḥ
pañca-viṃśati-rātrikaḥ
//
Verse: 8ab
devatā-atra
bʰaved
vāyuś
citra-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 8cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 9ab
viśākʰāyāṃ
bʰaved
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 9cd
guruko
+asau
bʰaved
vyādʰir
ahāny
ekonaviṃśatiḥ
//
Paragraph: 126
Verse: 1ab
(126)
indrāgnī-devate
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 1cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 2ab
anurādʰā-uttʰito
vyādiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 2cd
ardʰa-māsaṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 3ab
mitro
hi
devatā
tatra
gʰr̥ta-pātraṃ
baliṃ
haret
/
Verse: 3cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 4ab
jyeṣṭʰāyām
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 4cd
kleśiko
hi
bʰaved
vyādʰir
ahorātra-trayodaśa
//
Verse: 5ab
indro
hi
devatā
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 5cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 6ab
mūle
samuttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 6cd
māsiko
hi
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 7ab
nairr̥tir
devatā
tatra
madya-māṃsair
baliṃ
haret
/
Verse: 7cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 8ab
pūrvāṣāḍʰe
bʰaved
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 8cd
sāṃkleśiko
bʰaved
vyādʰir
aṣṭau
māsān
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 9ab
āpo
hi
devatās
tatra
kr̥sareṇa
baliṃ
haret
/
Verse: 9cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 10ab
uttarāyāṃ
bʰaved
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 10cd
sapta-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 11ab
viśvo
hi
devatā
tatra
pāyasena
baliṃ
haret
/
Verse: 11cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Paragraph: 127
Verse: 1ab
(127)
abʰijid
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 1cd
ṣaṇ-māsān
saṃbʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 2ab
viṣṇuś
ca
devatā
tatra
dadʰi-maṇḍaṃ
baliṃ
haret
/
Verse: 2cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 3ab
śravaṇena-uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 3cd
guruko
hi
bʰaved
vyādʰiḥ
pūrṇaṃ
dvādaśa-māsikaṃ
//
Verse: 4ab
viṣṇur
hi
devatā
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 4cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 5ab
dʰaniṣṭʰāyāṃ
bʰaved
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 5cd
guruko
he
bʰaved
vyādʰiḥ
pūrṇamāsān
trayodaśa
//
Verse: 6ab
vasavo
devatās
tatra
gʰr̥ta-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 6cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 7ab
śatabʰiṣā-uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 7cd
trayodaśa-divas
tatra
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Verse: 8ab
varuṇo
devatā
tatra
pāyasena
baliṃ
haret
/
Verse: 8cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 9ab
pūrvabʰadra-uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 9cd
na
taṃ
vaidyāś
cikitsantu
ahirbudʰnyo
+atra
daivataḥ
//
Verse: 10ab
uttarabʰādrajo
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 10cd
sapta-rātraṃ
bʰaved
vyādʰis
tataś
ca-ūrdʰvaṃ
vimucyate
//
Paragraph: 128
Verse: 1ab
(128)
aryamā
devatā
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 1cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 2ab
revatyām
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 2cd
mr̥duko
hi
bʰaved
vyādʰir
aṣṭāviṃśati-rātrikaḥ
//
Verse: 3ab
pūṣā
hi
devatā
tatra
gandʰa-mālyair
baliṃ
haret
/
Verse: 3cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 4ab
aśvinyām
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 4cd
sāṃkleśiko
bʰaved
vyādʰiḥ
pañca-viṃśati-rātrikaḥ
//
Verse: 5ab
gandʰarvo
devatā
tatra
yāvakena
baliṃ
haret
/
Verse: 5cd
anena
bali-karmeṇa
tasmād
rogād
vimucyate
//
Verse: 6ab
bʰaraṇyām
uttʰito
vyādʰiḥ
striyā
vā
puruṣasya
vā
/
Verse: 6cd
na
taṃ
vaidyāś
cikitsantu
yamas
tatra
tu
daivataḥ
/
Verse: 7ab
śīlaṃ
rakṣatu
medʰāvī
tataḥ
svargaṃ
gamiṣyati
//
Verse: 7cd
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
vyādʰi-samuttʰāno
nāma-adʰyāyaḥ
/
bandʰana-nirmokṣaḥ
Verse: 8
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
bandʰana-nirmokṣaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
//
Paragraph: 129
Verse: 1
kr̥ttikāsu
bʰoḥ
puṣkarasārin
baddʰo
vā
ruddʰo
vā
tri-rātreṇa
mokṣyati-iti
vaktavyaḥ
/
rohiṇyāṃ
baddʰo
vā
ruddʰo
vā
tri-rātreṇa
mokṣyati-iti
/
mr̥gaśirasi
baddʰo
vā
ruddʰo
vā
eka-viṃśati
rātreṇa
mokṣyati-iti
/
ārdrāyāṃ
baddʰo
vā
ruddʰo
vā
+ardʰa-māsena
mokṣyati-iti
/
punarvasau
ruddʰo
vā
baddʰo
vā
sapta-rātrena
/
puṣye
tri-rātreṇa
/
aśleṣāyāṃ
triṃśad-rātreṇa
/
magʰāsu
ṣoḍaśa-rātreṇa
/
citrāyāṃ
sapta-rātreṇa
/
svātyāṃ
daśa-rātreṇa
/
viśākʰāyāṃ
ṣaḍviṃśad-rātreṇa
/
anurādʰāyām
eka-triṃśad
rātreṇa
/
jyeṣṭʰāyām
aṣṭādaśa-rātreṇa
/
mūle
ṣaṭtriṃśad
rātreṇa
/
pūrvāṣāḍʰāyāṃ
catur-daśa-rātreṇa
/
uttarāṣāḍʰāyāṃ
catur-daśa-rātreṇa
/
abʰijiti
ṣaḍ-rātreṇa
/
śravaṇe
dʰaniṣṭʰāyāṃ
śatabʰiṣāyāṃ
pūrvabʰadrapade
uttarabʰādrapade
revatyāṃ
catur-daśa-rātreṇa
/
aśvinyāṃ
tri-rātreṇa
/
bʰaraṇyāṃ
baddʰo
vā
ruddʰo
vā
parikleśam
avāpsyati-iti
vaktavyaḥ
/
Verse: 2
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
bandʰana-nirmokṣo
nāma-adʰyāya
/
tilaka-adʰyāyaḥ
Verse: 3
atʰa
boḥ
puskarasārin
tilaka-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
//
Verse: 4
mūrdʰni
tu
yasyās
tilako
+asti
sūkṣmaḥ
snigdʰo
bʰavet
padma-samāna-varṇaḥ
/
Verse: 5
rājā
tu
tasyā
bʰavati-iha
bʰartā
stana-upariṣṭāt
pratibimbam
āhuḥ
//
Paragraph: 130
Verse: 1ab
śīrṣe
tu
yasyās
tilaka-alakaḥ
syāt
sūkṣmo
bʰaved
añjana-cūrṇa-varṇaḥ
/
Verse: 1cd
senāpatis
tasyā
bʰaved
dʰi
bʰartā
stana-antare
+asyāḥ
pratibimbakaṃ
syāt
//
Verse: 2ab
bʰrūvontare
+asyās
tilaka-alakaḥ
syād
duṣcāriṇīṃ
tāṃ
pramadāṃ
vadanti
/
Verse: 2cd
pañca-eva
tasyāḥ
patayo
bʰavanti
bahv-anna-pānaṃ
labʰate
ca
nārī
//
Paragraph: 131
Verse: 1ab
gaṇḍasya
nāsādikam
adʰyadeśe
bʰavec
ca
bimbaṃ
tilakasya
yasyāḥ
/
Verse: 1cd
tāṃ
śoka-bʰājaṃ
pramadāṃ
vadanti
romapradeśe
pratibimbam
āhuḥ
//
Verse: 2ab
karṇe
tu
yasyās
tilaka-alakaḥ
syād
bahu-śrutāṃ
tāṃ
pramadāṃ
vadanti
/
Verse: 2cd
bahu-śrūtāṃ
tāṃ
śrutidʰāriṇīṃ
ca
trike
tu
yasyāḥ
pratibimbakaṃ
syāt
//
Verse: 3ab
yasya-uttaroṣṭʰe
tilaka-alakaḥ
syāt
tāṃ
bʰinna-satyāṃ
pramadāṃ
vadanti
/
Verse: 3cd
kr̥ccʰreṇa
sā
vai
labʰate
hi
vr̥ttim
ūrau
tu
tasyās
tila-bimbam
āhuḥ
//
Paragraph: 132
Verse: 1ab
yasyā
+adʰaroṣṭʰe
tilaka-alakaḥ
syād
duścāriṇīṃ
tāṃ
pramadāṃ
vadanti
/
Verse: 1cd
miṣṭa-anna-pānaṃ
bahu
r̥ccʰate
sā
tatʰā
hi
guhye
pratibimbakaṃ
syāt
//
Verse: 2ab
cibuke
tu
yasyās
tilaka-alakaḥ
syād
duścāriṇīṃ
tāṃ
pramadāṃ
vadanti
/
Verse: 2cd
miṣṭa-anna-pānaṃ
bahu
sā
labʰeta
guhye
dvitīyaṃ
pratibimbakaṃ
syāt
//
Verse: 3
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasāriṃs
tilaka-adʰyāyo
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 4
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
nakṣatra-janma-guṇaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰavān
triśaṅkko
/
Verse: 5a
kr̥ttikāsu
naro
jātas
tejasvī
priya-sāhasaḥ
/
Verse: 5b
bʰavec
cʰūras
tatʰā
caṇḍaḥ
priya-vādī
ca
mānavaḥ
//
Verse: 6a
rohiṇyāṃ
puruṣo
jāto
dʰanavān
dʰarmikas
tatʰā
/
Verse: 6b
vyavasāyī
stʰiraḥ
śūro
dʰruvaṃ
ca-asya
sadā
mukʰaṃ
//
Paragraph: 133
Verse: 1ab
jāto
mr̥gaśire
yas
tu
mr̥duḥ
saumyas
tu
mānavaḥ
/
Verse: 1cd
darśanīyo
bʰavec
ca-asau
strī-kāntas
tu
viśeṣataḥ
//
Verse: 2ab
ārdrā-jātas
tu
hiṃsātmā
caṇḍaḥ
parama-jalpakaḥ
/
Verse: 2cd
rodrakarmā
bʰavec
ca-asāv
īścaraś
ca
śatair
mahān
//
Verse: 3ab
jātaḥ
punarvasau
yas
tu
hy
alolo
buddʰimān
naraḥ
/
Verse: 3cd
dʰarma-śīlo
bʰavec
ca-asau
jāta-krodʰaś
ca
mānavaḥ
//
Verse: 4ab
puṣyeṇa
puruṣo
jātas
tejasvī
brāhmaṇo
bʰavet
/
Verse: 4cd
kṣatriyaś
ca
bʰaved
rājā
vaiśya-sūdrau
ca
pūjitau
//
Verse: 5ab
śvasanaḥ
krodʰanaḥ
krūro
hy
aśleṣā-sambʰavo
naraḥ
/
Verse: 5cd
durmanuṣyaś
ca
caṇḍaś
ca
;
iti
sarvam
ihādiśet
//
Verse: 6ab
bahu-prajñaḥ
śrāddʰa-karo
bahu-bʰāgyas
tatʰā-eva
ca
/
Verse: 6cd
dʰanavān
dʰānyavān
bʰogī
magʰāsu
puruṣo
bʰavet
//
Verse: 7ab
pūrvapʰālgunī-jātas
tu
yaḥ
kaścit
puruṣo
bʰavet
/
Verse: 7cd
ardʰam
abuccʰiśīlaś
ca
guru-dārā-abʰimardakaḥ
//
Verse: 8ab
uttarāyāṃ
tu
pʰālgunyāṃ
jāto
bʰavati
bʰogavān
/
Verse: 8cd
divyajñānaś
ca
vijñāne
puruṣaḥ
subʰago
bʰavet
//
Verse: 9ab
haste
jātaś
ca
śuddʰa-ātmā
vikrānto
mr̥du-bʰojanaḥ
/
Verse: 9cd
senāpatyam
ca
kurute
+asteya-karmā
bʰaved
asau
//
Verse: 10ab
citrāsu
jātaś
citrā-akṣas
tatʰā
citra-katʰā-karaḥ
/
Verse: 10cd
darśanīyo
bahu-strīkaś
citra-śīlo
bʰaven
naraḥ
//
Paragraph: 134
Verse: 1ab
svātyāṃ
ca
puruṣo
jāto
bandʰuś
lāgʰī
cicakṣaṇaḥ
/
Verse: 1cd
mr̥dukaḥ
pāna-śauṇḍaś
ca
mitra-kārī
vicāravān
//
Verse: 2ab
viśākʰāsu
naro
jātas
tejasvī
dravyavān
mahān
/
Verse: 2cd
śūro
vikramavān
dakṣaḥ
subʰagaś
ca
bʰaved
asau
//
Verse: 3ab
anurādʰā-udbʰavo
martyo
mitravān
saṃgrahī
naraḥ
/
Verse: 3cd
śuciś
ca-eva
kr̥ta-jñaś
ca
dʰarma-ātmā
ca
bʰavec
ca
saḥ
//
Verse: 4ab
jyeṣṭʰāsu
puruṣo
jāto
mitravān
abʰijāyate
/
Verse: 4cd
dʰanurveda-abʰirāmaś
ca
nārīṣu
kurute
manaḥ
//
Verse: 5ab
mūleṣu
puruṣo
jāto
+akr̥tajñaḥ
syād
adʰarmikaḥ
/
Verse: 5cd
dr̥ḍʰo
vīro
bʰavec
ca-asau
kilviṣī
ca
sa
mānavaḥ
//
Verse: 6ab
āṣāḍʰāsu
ca
pūrvāsu
matsarī
calita-indriyaḥ
/
Verse: 6cd
matsya-māṃsa-priyaś
ca-api
gʰātakaḥ
syāt
sa
mānavaḥ
//
Verse: 7ab
sa-anukrośaś
ca
dātā
ca
vidyāniṣṭʰaḥ
suhr̥jjanaḥ
/
Verse: 7cd
viśvadaive
naro
jāto
bʰaved
api
ca
niścitaḥ
//
Verse: 8ab
ācāryaḥ
śāstra-kartā
ca
viśvāsī
ca
kriyāparaḥ
/
Verse: 8cd
śravaṇe
jata
;
āyuṣmān
śrīmāṃś
ca
puruṣo
bʰavet
//
Verse: 9ab
anavastʰita-cittaś
ca
ccitra-dravyaś
ca
mānavaḥ
/
Verse: 9cd
dʰaniṣṭʰāsu
bʰavej
jātaḥ
puruṣaḥ
sarva-śāṅkitaḥ
//
Paragraph: 135
Verse: 1ab
vāruṇe
yadi
nakṣatre
jāto
bʰavati
mānavaḥ
/
Verse: 1cd
paruṣo
kveṣaśīlaś
ca
parivādī
ca
sarvaśaḥ
//
Verse: 2ab
jāto
bʰādrapadāyāṃ
tu
pūrvasyām
iha
mānavaḥ
/
Verse: 2cd
cāritra-guṇa-yuktaś
ca
kr̥ta-jño
mukʰaras
tatʰā
//
Verse: 3ab
uttarasyāṃ
naro
jāto
bʰaviṣyati
vicakṣaṇaḥ
/
Verse: 3cd
medʰāvī
bahv
apatyaś
ca
dʰarma-śīlo
mahā-dʰanaḥ
//
Verse: 4ab
revatyāṃ
puruṣo
jāto
dʰarma-ātmā
jñāti-sevakaḥ
/
Verse: 4cd
daridro
+alpa-dʰano
nityaṃ
dāyako
na-anusūyakaḥ
//
Verse: 5ab
aśvinyāṃ
puruṣo
jāto
bʰavay
ativicakṣaṇaḥ
/
Verse: 5cd
mahā-jana-priyaś
ca-api
śūraś
ca
subʰagaś
ca
saḥ
//
Verse: 6ab
bʰaraṇyāṃ
puruṣo
jātaḥ
pāpā-cāro
+avicakṣaṇaḥ
/
Verse: 6cd
kandarpe
dātukāmaś
ca
parataś
ca-upajīvakaḥ
//
Verse: 7
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārinn
nakṣatra-janma-guṇo
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 8
paṭʰa
bʰos
triśaṅko
utpāta-cakraṃ
nāma-adʰyāyaṃ
/
katʰayati
ca
/
This text is part of the
TITUS
edition of
Divyavadana: Sardulakarnavadana
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.