TITUS
Hitopadesa: Part No. 6
Paragraph: 6
Sentence: 1
atʰainām "ihaiva kuraṇṭakagulmagarbʰe tiṣṭʰa yāvad ahaṃ nirgatya sādʰayeyaṃ sādʰyaṃ samyak iti visr̥jya tām upasr̥tya homānalapradeśam aśokaśākʰāvalambinīṃ gʰaṇṭām acālayam \
atʰa_enām "iha_eva kuraṇṭaka-gulma-garbʰe tiṣṭʰa yāvad+ ahaṃ+ nirgatya sādʰayeyaṃ+ sādʰyaṃ+ samyak iti visr̥jya tām upasr̥tya homa-anala-pradeśam aśoka-śākʰā-avalambinīṃ+ gʰaṇṭām acālayam \
Sentence: 2
akūjac ca sā taṃ janaṃ kr̥tāntadūtīvāhvayantī \
akūjac+ ca sā taṃ+ janaṃ+ kr̥tānta-dūtī_iva_āhvayantī \
Sentence: 3
prāvartiṣi cāham agurucandanapramukʰāni hotum \
prāvartiṣi ca_aham a-guru-candana-pramukʰāni hotum \
Sentence: 4
āyāsīc ca rājā yatʰoktam deśam \
āyāsīc+ ca rājā yatʰā-uktam deśam \
Sentence: 5
śaṅkāpannam
Page of edition: 120
iva kiñcit savismayaṃ vicārya tiṣṭʰantam abravam - "brūhi satyaṃ bʰūyo ʼpi me bʰagavantaṃ citrabʰānum eva sākṣīkr̥tya \
śaṅkā-āpannam
Page of edition: 120
iva kiñ-cit sa-vismayaṃ+ vicārya tiṣṭʰantam abravam - "brūhi satyaṃ+ bʰūyo+ +api me bʰagavantaṃ+ citra-bʰānum eva sākṣīkr̥tya \
Sentence: 6
na ced anena rūpeṇa matsapatnīr abʰiramayiṣyasi tatas tvayīdaṃ rūpaṃ saṅkrāmayeyam" iti \
na ced+ anena rūpeṇa mat-sapatnīr+ abʰiramayiṣyasi tatas+ tvayi_idaṃ+ rūpaṃ+ saṅkrāmayeyam" iti \
Sentence: 7
sa tadaiva devy eveyam nopadʰiḥ iti spʰuṭopajātasampratyayaḥ prāvartata śapatʰāya \
sa+ tadā_eva devy+ eva_iyam nā_upadʰiḥ iti spʰuṭa-upajāta-sampratyayaḥ prāvartata śapatʰāya \
Sentence: 8
smitvā punar mayoktam - "kiṃ vā śapatʰena \
smitvā punar+ mayā_uktam - "kiṃ+ vā śapatʰena \
Sentence: 9
kaiva hi mānuṣī māṃ paribʰaviṣyati \
kā_eva hi mānuṣī māṃ+ paribʰaviṣyati \
Sentence: 10
yady apsarobʰiḥ saṅgaccʰase saṅgaccʰasva kāmam \
yady+ apsarobʰiḥ saṅgaccʰase saṅgaccʰasva kāmam \
Sentence: 11
katʰaya kāni te rahasyāni \
katʰaya kāni te rahasyāni \
Sentence: 12
tatkatʰanānte hi tvatsvarūpabʰraṃśaḥ" iti \
tat-katʰana-ante hi tvat-sva-rūpa-bʰraṃśaḥ" iti \
Sentence: 13
so ʼbravīt "asti baddʰo matpituḥ kanīyān bʰrātā prahāravarmā \
so+ +abravīt -" asti baddʰo+ mat-pituḥ kanīyān bʰrātā prahāra-varmā \
Sentence: 14
taṃ viṣānnena vyāpādya ajīrṇadoṣaṃ kʰyāpayeyam iti mantribʰiḥ sahādʰyavasitam \
taṃ+ viṣa-annena vyāpādya a-jīrṇa-doṣaṃ+ kʰyāpayeyam iti mantribʰiḥ saha_adʰyavasitam \
Sentence: 15
anujāya viśālavarmaṇe daṇḍacakraṃ puṇḍradeśābʰikramaṇāya ditsitam \
anujāya viśāla-varmaṇe daṇḍa-cakraṃ+ puṇḍra-deśa-abʰikramaṇāya ditsitam \
Sentence: 16
pauravr̥ddʰaś ca pāñcālikaḥ paritrātaś ca sārtʰavāhaḥ kʰanatināmno yavanād vajram ekaṃ vasundʰarāmūlyaṃ lagʰīyasārgʰeṇa labʰyam iti mamaikānte ʼmantrayetām \
paura-vr̥ddʰaś+ ca pāñcālikaḥ paritrātaś+ ca sārtʰa-vāhaḥ kʰanati-nāmno+ yavanād+ vajram ekaṃ+ vasundʰarā-mūlyaṃ+ lagʰīyasā_argʰeṇa labʰyam iti mama_ekānte +amantrayetām \
Sentence: 17
gr̥hapatiś ca mamāntaraṅgabʰūto janapadamahattaraḥ śatahalir alīkavādaśīlam avalepavantaṃ duṣṭagrāmaṇyam anantasīraṃ janapadakopena
Page of edition: 121
gʰātayeyam iti daṇḍadʰarān uddʰārakarmaṇi matprayogān niyoktum abʰyupāgamat \
gr̥ha-patiś+ ca mama_antaraṅga-bʰūto+ janapada-mahattaraḥ śata-halir+ alīka-vāda-śīlam avalepavantaṃ+ duṣṭa-grāmaṇyam ananta-sīraṃ+ janapada-kopena
Page of edition: 121
gʰātayeyam iti daṇḍa-dʰarān uddʰāra-karmaṇi mat-prayogān+ niyoktum abʰyupāgamat \
Sentence: 18
ittʰam idam aciraprastutaṃ rahasyam ity ākarṇya tam "iyat tavāyuḥ \
ittʰam idam a-cira-prastutaṃ+ rahasyam ity+ ākarṇya tam "iyat tava_āyuḥ \
Sentence: 19
upapadyasva svakarmocitāṃ gatim" iti ccʰurikayā dvidʰā kr̥tya kr̥ttamātraṃ tasminn eva pravr̥ttaspʰītasarpiṣi hiraṇyaretasy ajuhavam \
upapadyasva sva-karma-ucitāṃ+ gatim" iti ccʰurikayā dvidʰā kr̥tya kr̥tta-mātraṃ+ tasminn+ eva pravr̥tta-spʰīta-sarpiṣi hiraṇya-retasy+ ajuhavam \
Sentence: 20
abʰūc cāsau bʰasmasāt \
abʰūc+ ca_asau bʰasmasāt \
Sentence: 21
atʰa strīsvabʰāvād īṣadvihvalāṃ hr̥dayavallabʰāṃ samāśvāsya hastakisalaye ʼvalambya gatvā tadgr̥ham anujñayāsyāḥ sarvāṇy antaḥpurāṇy āhūya sadya eva sevāṃ dattavān \
atʰa strī-svabʰāvād+ īṣad-vihvalāṃ+ hr̥daya-vallabʰāṃ+ samāśvāsya hasta-kisalaye+ +avalambya gatvā tad-gr̥ham anujñayā_asyāḥ sarvāṇy+ antaḥ-purāṇy+ āhūya sadya+ eva sevāṃ+ dattavān \
Sentence: 22
savismitavilāsinīsārtʰamadʰye kañcid vihr̥tya kālaṃ visr̥ṣṭāvarodʰamaṇḍalas tām eva samhatorūm ūrūpapīḍaṃ bʰujopapīḍaṃ copagūhya talpe ʼbʰiramayann alpām iva tāṃ niśām atyanaiṣam \
sa-vismita-vilāsinī-sārtʰa-madʰye kañ-cid+ vihr̥tya kālaṃ+ visr̥ṣṭa-avarodʰa-maṇḍalas+ tām eva samhata-ūrūm ūru-upapīḍaṃ+ bʰuja-upapīḍaṃ+ cā_upagūhya talpe+ +abʰiramayann+ alpām iva tāṃ+ niśām atyanaiṣam \
Sentence: 23
alabʰe ca tanmukʰāt tadrājakulasya śīlam \
alabʰe ca tan-mukʰāt tad-rāja-kulasya śīlam \
Sentence: 24
uṣasi snātvā kr̥tamaṅgalo mantribʰiḥ saha samagaccʰe \
uṣasi snātvā kr̥ta-maṅgalo+ mantribʰiḥ saha samagaccʰe \
Sentence: 25
tāmś cābravam - "āryāḥ rūpeṇaiva saha parivr̥tto mama svabʰāvaḥ \
tāmś+ ca_abravam - "āryāḥ rūpeṇa_eva saha parivr̥tto+ mama svabʰāvaḥ \
Sentence: 26
ya eṣa viṣānnena hantuṃ cintitaḥ pitā me sa muktvā svam etad rājyaṃ bʰūya eva grāhayitavyaḥ \
ya+ eṣa+ viṣa-annena hantuṃ+ cintitaḥ pitā me sa+ muktvā svam etad+ rājyaṃ+ bʰūya+ eva grāhayitavyaḥ \
Sentence: 27
pitr̥vad amuṣmin vayaṃ śuśrūṣayaiva vartāmahe \
pitr̥vad+ amuṣmin vayaṃ+ śuśrūṣayā_eva vartāmahe \
Sentence: 28
na hy asti pitr̥vadʰāt paraṃ pātakam" iti \
na hy+ asti pitr̥-vadʰāt paraṃ+ pātakam" iti \
Sentence: 29
bʰrātaraṃ ca viśālavarmāṇam āhūyoktavān - "vatsa na subʰikṣāḥ sāmprataṃ puṇḍrāḥ \
bʰrātaraṃ+ ca viśāla-varmāṇam āhūyā_uktavān - "vatsa na su-bʰikṣāḥ sāmprataṃ+ puṇḍrāḥ \
Sentence: 30
te duḥkʰamohopahatās tyaktātmāno rāṣṭraṃ naḥ samr̥ddʰam abʰidraveyuḥ \
te duḥkʰa-moha-upahatās+ tyakta-ātmāno+ rāṣṭraṃ+ naḥ samr̥ddʰam abʰidraveyuḥ \
Sentence: 31
ato muṣṭivadʰaḥ sasyavadʰo
Page of edition: 122
vā yadotpadyate tadābʰiyāsyasi \
ato+ muṣṭi-vadʰaḥ sasya-vadʰo+
Page of edition: 122
vā yadā_utpadyate tadā_abʰiyāsyasi \
Sentence: 32
nādya yātrā yuktā" iti \
na_adya yātrā yuktā" iti \
Sentence: 33
nagaravr̥ddʰāv apy alāpiṣam - "alpīyasā mūlyena mahārhaṃ vajravastu māstu me labʰyaṃ dʰarmarakṣāyai tadanuguṇenaiva mūlyenādaḥ krīyatām" iti \
nagara-vr̥ddʰāv+ apy+ alāpiṣam - "alpīyasā mūlyena mahā-arhaṃ+ vajra-vastu mā_astu me labʰyaṃ+ dʰarma-rakṣāyai tad-anuguṇena_eva mūlyena_adaḥ krīyatām" iti \
Sentence: 34
śatahaliṃ ca rāṣṭramukʰyam āhūya ākʰyātavān - "yo ʼsāv anantasīraḥ prahāravarmaṇaḥ pakṣa iti nināśayiṣitaḥ so ʼpi pitari me prakr̥tistʰe kim iti nāśyeta tat tvayāpi tasmin samrambʰo na kāryaḥ" iti \
śata-haliṃ+ ca rāṣṭra-mukʰyam āhūya ākʰyātavān - "yo+ +asāv+ ananta-sīraḥ prahāra-varmaṇaḥ pakṣa+ iti nināśayiṣitaḥ so+ +api pitari me prakr̥ti-stʰe kim iti nāśyeta tat tvayā_api tasmin samrambʰo+ na kāryaḥ" iti \
Sentence: 35
tae ime sarvam ābʰijñānikam upalabʰya "sa evāyam iti niścinvānā vismayamānāś ca tāṃ mahādevīṃ ca praśamsanto mantrabalāni codgʰoṣayanto bandʰanāt pitarau niṣkrāmayya svaṃ rājyaṃ pratya pādayan \
tae+ ime sarvam ābʰijñānikam upalabʰya "sa+ eva_ayam iti niścinvānā+ vismayamānāś+ ca tāṃ+ mahā-devīṃ+ ca praśamsanto+ mantra-balāni cā_udgʰoṣayanto+ bandʰanāt pitarau niṣkrāmayya svaṃ+ rājyaṃ+ pratya pādayan \
Sentence: 36
ahaṃ ca tayā me dʰātryā sarvam idaṃ mama ceṣṭitaṃ rahasi pitror avagamayya praharṣakāṣṭʰādʰirūḍʰayos tayoḥ pādamūlam abʰaje \
ahaṃ+ ca tayā me dʰātryā sarvam idaṃ+ mama ceṣṭitaṃ+ rahasi pitror+ avagamayya praharṣa-kāṣṭʰā-adʰirūḍʰayos+ tayoḥ pāda-mūlam abʰaje \
Sentence: 37
abʰajye ca yauvarājyalakṣmyā tadanujñātayā \
abʰajye ca yauvarājya-lakṣmyā tad-anujñātayā \
Sentence: 38
prasādʰitātmā devapādavirahaduḥkʰadurbʰagān bʰogān nirviśan bʰūyo ʼsya pitr̥sakʰasya simhavarmaṇo lekʰyāc caṇḍavarmaṇaś campābʰiyogam avagamya "śatruvadʰo mitrarakṣā cobʰayam api karaṇīyam eva" ity alagʰunā lagʰusamuttʰānena sainyacakreṇābʰyasaram \
prasādʰita-ātmā deva-pāda-viraha-duḥkʰa-durbʰagān bʰogān nirviśan bʰūyo+ +asya pitr̥-sakʰasya simha-varmaṇo+ lekʰyāc+ caṇḍa-varmaṇaś+ campā-abʰiyogam avagamya "śatru-vadʰo+ mitra-rakṣā cā_ubʰayam api karaṇīyam eva" ity+ a-lagʰunā lagʰu-samuttʰānena sainya-cakreṇa_abʰyasaram \
Sentence: 39
abʰūvaṃ ca bʰūmis tvatpādalakṣmīsākṣātkriyāmahotsavānandarāśeḥ" iti \
abʰūvaṃ+ ca bʰūmis+ tvat-pāda-lakṣmī-sākṣāt-kriyā-mahā-utsava-ānanda-rāśeḥ" iti \
Sentence: 40
śrutvaitad devo rājavāhanaḥ sasmitam avādīt - "paśyata pāratalpikam upadʰiyuktam api gurujanabandʰavyasanamuktihetutayā duṣṭāmitrapramāpaṇābʰyupāyatayā rājyopalabdʰimūlatayā ca puṣkalāv artʰadʰarmāv apy arīradʰat \
śrutvā_etad+ devo+ rāja-vāhanaḥ sa-smitam avādīt - "paśyata pāra-talpikam upadʰi-yuktam api guru-jana-bandʰa-vyasana-mukti-hetutayā duṣṭa-a-mitra-pramāpaṇa-abʰyupāyatayā rājya-upalabdʰi-mūlatayā ca puṣkalāv+ artʰa-dʰarmāv+ apy+ arīradʰat \
Sentence: 41
Page of edition: 123
kiṃ hi buddʰimatprayuktaṃ nābʰyupaiti śobʰām" iti \
Page of edition: 123
kiṃ+ hi buddʰimat-prayuktaṃ+ na_abʰyupaiti śobʰām" iti \
Sentence: 42
artʰapālamukʰe nidʰāya snigdʰadīrgʰāṃ dr̥ṣṭim "ācaṣṭāṃ bʰavān ātmīyacaritam" ity ādideśa \
artʰa-pāla-mukʰe nidʰāya snigdʰa-dīrgʰāṃ+ dr̥ṣṭim "ācaṣṭāṃ+ bʰavān ātmīya-caritam" ity+ ādideśa \
Sentence: 43
so ʼpi baddʰāñjalir abʰidadʰe - \
so+ +api baddʰa-añjalir+ abʰidadʰe - \
Sentence:
[iti śrīdaṇḍinaḥ kr̥tau daśakumāracaritae upahāravarma caritaṃ nāma tr̥tīya uccʰvāsaḥ] \
[iti śrīdaṇḍinaḥ kr̥tau daśa-kumāra-caritae+ upahāra-varma caritaṃ+ nāma tr̥tīya+ uccʰvāsaḥ] \
Copyright
TITUS Project
Frankfurt a/M 1999-2000. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.