TITUS
Text: Hit.
Hitopadeśa
(Extracts)
On
the
basis
of
the
edition
The
Hitopadeśa
by
Nārāyaṇa
,
edited
by
Peter
Petersen
,
Bombay
1887.
transliterated
by
Veda
Varidhi
P
.
Ramanujan
;
transliteration
commissioned
by
Lars
Martin
Fosse
;
proofreading
by
Lars
Martin
Fosse
;
corrections
by
Matthias
Ahlborn
;
TITUS
version
by
Jost
Gippert
,
Frankfurt
a/M
, 7.11.97 / 28.2.1998 / 21.6.1998 / 15.3.2000 / 1.6.2000 / 3.12.2008 / 21.4.2012
[Different
from
the
original
encoding
,
compound
members
are
separated
by
a
hyphen
,
vowel
sandhi
by
an
underline
stroke
,
and
other
sandhi
changes
including
avagraha
by
a
plus
sign
in
the
transcription
.
A
transliterative
rendering
of
each
sentence
was
added.
]
[For
easy
reference
,
the
text
was
arranged
in
chapters
and
sentences
:
J.G.
]
Book: (1)
Mitralābhaḥ
Chapter: 1
1
Sentence: 1
aham
ekadā
dakṣiṇāraṇye
caran
apaśyam
\
aham
ekadā
dakṣiṇa-araṇye
caran
apaśyam
\
Sentence: 2
eko
vr̥ddʰo
vyāgʰraḥ
snātaḥ
kuśahastaḥ
sarastīre
brūte
\
eko+
vr̥ddʰo+
vyāgʰraḥ
snātaḥ
kuśa-hastaḥ
saras-tīre
brūte
\
Sentence: 3
bʰo
bʰoḥ
pāntʰāḥ
\
bʰo+
bʰoḥ
pāntʰāḥ
\
Sentence: 4
idaṃ
suvarṇakaṅkaṇaṃ
gr̥hyatām
\
idaṃ+
suvarṇa-kaṅkaṇaṃ+
gr̥hyatām
\
Sentence: 5
tato
lobʰākr̥ṣṭena
kena=cit
pāntʰenāvalocitam
\
tato+
lobʰa-ākr̥ṣṭena
kena=cit
pāntʰena
_avalocitam
\
Sentence: 6
bʰāgyenaitad
api
sambʰavati
\
bʰāgyena
_etad+
api
sambʰavati
\
Sentence: 7
kiṃ
tv
asmin
artʰasandehe
pravr̥ttir
na
vidʰiḥ
\
kiṃ+
tv+
asmin+
artʰa-sandehe
pravr̥ttir+
na
vidʰiḥ
\
Sentence: 8
yataḥ
\
yataḥ
\
Strophe: 5
Verse: a
aniṣṭād
iṣṭalābʰe
'pi
an-iṣṭād+
iṣṭa-lābʰe+
+api
Verse: b
nāyatir
jāyate
śubʰā
\
na
_āyatir+
jāyate
śubʰā
\
Verse: c
yatrāsti
viṣasamsargo
yatra
_asti
viṣa-samsargo+
Verse: d
'mr̥taṃ
tad
api
mr̥tyave
\\ 5 \\
+amr̥taṃ+
tad+
api
mr̥tyave
\\ 5 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 9
kiṃ
tu
sarvārtʰārjane
pravr̥ttiḥ
sandeha
eva
\
kiṃ+
tu
sarva-artʰa-arjane
pravr̥ttiḥ
sandeha+
eva
\
Sentence: 10
tatʰā
coktam
\
tatʰā
ca
_uktam
\
Strophe: 6
Verse: a
na
hi
samśayam
āruhya
na
hi
samśayam
āruhya
Verse: b
naro
bʰadrāṇi
paśyati
\
naro+
bʰadrāṇi
paśyati
\
Verse: c
samśayaṃ
punar
āruhya
samśayaṃ+
punar+
āruhya
Verse: d
yadi
jīvati
paśyati
\\ 6 \\
yadi
jīvati
paśyati
\\ 6 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 11
tan
nirūpayāmi
tāvat
\
tan+
nirūpayāmi
tāvat
\
Sentence: 12
prakāśaṃ
brūte
\
prakāśaṃ+
brūte
\
Sentence: 13
kva
tat
kaṅkaṇam
\
kva
tat
kaṅkaṇam
\
Sentence: 14
vyāgʰro
hastaṃ
prasārya
darśayati
\
vyāgʰro+
hastaṃ+
prasārya
darśayati
\
Sentence: 15
pāntʰo
'vadat
\
pāntʰo+
+avadat
\
Sentence: 16
katʰaṃ
tvayi
viśvāsaḥ
\
katʰaṃ+
tvayi
viśvāsaḥ
\
Sentence: 17
vyāgʰra
uvāca
\
vyāgʰra+
uvāca
\
Sentence: 18
idānīm
apy
ahaṃ
snātaśīlo
dātā
vr̥ddʰo
galitanakʰadantaḥ
katʰaṃ
na
viśvāsabʰūmiḥ
\
idānīm
apy+
ahaṃ+
snāta-śīlo+
dātā
vr̥ddʰo+
galita-nakʰa-dantaḥ
katʰaṃ+
na
viśvāsa-bʰūmiḥ
\
Sentence: 19
yataḥ
\
yataḥ
\
Strophe: 7
Verse: a
ijyādʰyayanadānāni
ijyā-adʰyayana-dānāni
Verse: b
tapaḥ
satyaṃ
dʰr̥tiḥ
kṣamā
\
tapaḥ
satyaṃ+
dʰr̥tiḥ
kṣamā
\
Verse: c
alobʰa
iti
mārgo
'yaṃ
a-lobʰa+
iti
mārgo+
+ayaṃ+
Verse: d
dʰarmasyāṣṭavidʰaḥ
smr̥taḥ
\\ 7 \\
dʰarmasya
_aṣṭa-vidʰaḥ
smr̥taḥ
\\ 7 \\
Strophe: 8
Verse: a
tatra
pūrvaś
caturvargo
tatra
pūrvaś+
catur-vargo+
Verse: b
dambʰārtʰo
'pi
hi
sevyate
\
dambʰa-artʰo+
+api
hi
sevyate
\
Verse: c
uttaras
tu
caturvargo
uttaras+
tu
catur-vargo+
Verse: d
mahātmasu
ca
tiṣṭʰati
\\ 8 \\
mahā-ātmasu
ca
tiṣṭʰati
\\ 8 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 20
mama
caitāvāṃl
lobʰaviraho
yena
svahastagatam
api
svarṇakaṅkaṇaṃ
yasmai
kasmai=cid
dātum
iccʰāmi
\
mama
ca
_etāvāṃl+
lobʰa-viraho+
yena
sva-hasta-gatam
api
svarṇa-kaṅkaṇaṃ+
yasmai
kasmai=cid+
dātum
iccʰāmi
\
Sentence: 21
kiṃ
tu
vyāgʰro
hi
mānuṣaṃ
kʰādatīti
lokāpavādo
durnivāraḥ
\
kiṃ+
tu
vyāgʰro+
hi
mānuṣaṃ+
kʰādati
_iti
loka-apavādo+
dur-nivāraḥ
\
Sentence: 22
yataḥ
\
yataḥ
\
Strophe: 9
Verse: a
gatānugatiko
lokaḥ
gata-anugatiko+
lokaḥ
Verse: b
kuṭṭanīm
upadeśinīm
\
kuṭṭanīm
upadeśinīm
\
Verse: c
pramāṇayati
no
dʰarmaṃ
pramāṇayati
no
dʰarmaṃ+
Verse: d
yatʰā
gogʰnam
upadvijam
\\ 9 \\
yatʰā
gogʰnam
upadvijam
\\ 9 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 23
mayā
ca
dʰarmaśāstrāṇy
adʰītāni
\
mayā
ca
dʰarma-śāstrāṇy+
adʰītāni
\
Sentence: 24
śr̥ṇu
\
śr̥ṇu
\
Strophe: 10
Verse: a
prāṇā
yatʰātmano
'bʰīṣṭā
prāṇā+
yatʰā
_ātmano+
+abʰīṣṭā+
Verse: b
bʰūtānām
api
te
tatʰā
\
bʰūtānām
api
te
tatʰā
\
Verse: c
ātmaupamyena
bʰūtānāṃ
ātmā-aupamyena
bʰūtānāṃ+
Verse: d
dayāṃ
kurvanti
sādʰavaḥ
\\ 10 \\
dayāṃ+
kurvanti
sādʰavaḥ
\\ 10 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 25
aparaṃ
ca
\
aparaṃ+
ca
\
Strophe: 11
Verse: a
daridrān
bʰara
kaunteya
daridrān
bʰara
kaunteya
Verse: b
mā
prayaccʰeśvare
dʰanam
\
mā
prayaccʰa
_īśvare
dʰanam
\
Verse: c
vyādʰitasyauṣadʰaṃ
patʰyaṃ
vyādʰitasya
_auṣadʰaṃ+
patʰyaṃ+
Verse: d
nirujasya
kim
auṣadʰam
\\ 11 \\
ni-rujasya
kim
auṣadʰam
\\ 11 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 26
anyac
ca
\
anyac+
ca
\
Strophe: 12
Verse: a
dātavyam
iti
yad
dānaṃ
dātavyam
iti
yad+
dānaṃ+
Verse: b
dīyate
'nupakāriṇe
\
dīyate+
+an-upakāriṇe
\
Verse: c
deśe
kāle
ca
pātre
ca
deśe
kāle
ca
pātre
ca
Verse: d
tad
dānaṃ
sātvikaṃ
viduḥ
\\ 12 \\
tad+
dānaṃ+
sātvikaṃ+
viduḥ
\\ 12 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 27
tad
atra
sarasi
snātvā
suvarṇakaṅkaṇam
idaṃ
gr̥hāṇa
\
tad+
atra
sarasi
snātvā
suvarṇa-kaṅkaṇam
idaṃ+
gr̥hāṇa
\
Sentence: 28
iti
vacanarasāyanena
sañjātaviśvāsas
tato
yāvad
asau
saraḥ
snātuṃ
praviśati
tāvan
mahāpaṅke
nimagnaḥ
palāyitum
akṣamaḥ
\
iti
vacana-rasāyanena
sañjāta-viśvāsas+
tato+
yāvad+
asau
saraḥ
snātuṃ+
praviśati
tāvan+
mahā-paṅke
nimagnaḥ
palāyitum
a-kṣamaḥ
\
Sentence: 29
taṃ
dr̥ṣṭvā
vadati
ca
\
taṃ+
dr̥ṣṭvā
vadati
ca
\
Sentence: 30
hā
hā
pāntʰa
mahāpaṅke
nimagno
'si
\
hā
hā
pāntʰa
mahā-paṅke
nimagno+
+asi
\
Sentence: 31
tvām
aham
uttʰāpayāmi
\
tvām
aham
uttʰāpayāmi
\
Sentence: 32
ity
abʰidʰāya
śanaiḥ
śanair
upakramya
ca
tena
vyāgʰreṇa
haste
dʰr̥to
'cintayat
\
ity+
abʰidʰāya
śanaiḥ
śanair+
upakramya
ca
tena
vyāgʰreṇa
haste
dʰr̥to+
+acintayat
\
Strophe: 13
Verse: a
na
dʰarmaśāstraṃ
paṭʰatīti
kāraṇaṃ
na
dʰarma-śāstraṃ+
paṭʰati
_iti
kāraṇaṃ+
Verse: b
na
cāpi
vedādʰyayanaṃ
durātmanaḥ
\
na
ca
_api
veda-adʰyayanaṃ+
dur-ātmanaḥ
\
Verse: c
svabʰāva
evātra
tatʰātiricyate
sva-bʰāva+
eva
_atra
tatʰā
_atiricyate
Verse: d
yatʰā
prakr̥tyā
madʰuraṃ
gavāṃ
payaḥ
\\ 13 \\
yatʰā
prakr̥tyā
madʰuraṃ+
gavāṃ+
payaḥ
\\ 13 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 33
kiṃ
ca
\
kiṃ+
ca
\
Strophe: 14
Verse: a
avaśendriyacittānāṃ
a-vaśa-indriya-cittānāṃ+
Verse: b
hastisnānam
iva
kriyā
\
hasti-snānam
iva
kriyā
\
Verse: c
durbʰagābʰaraṇaprāyo
dur-bʰagā
_ābʰaraṇa-prāyo+
Verse: d
jñānabʰāraḥ
kriyāṃ
vinā
\\ 14 \\
jñāna-bʰāraḥ
kriyāṃ+
vinā
\\ 14 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 34
tan
na
mayā
bʰadraṃ
kr̥taṃ
yad
atra
mārātmake
viśvāsaḥ
kr̥taḥ
\
tan+
na
mayā
bʰadraṃ+
kr̥taṃ+
yad+
atra
māra-ātmake
viśvāsaḥ
kr̥taḥ
\
Sentence: 35
tatʰā
hy
uktam
\
tatʰā
hy+
uktam
\
Strophe: 15
Verse: a
sarvasya
hi
parīkṣyante
sarvasya
hi
parīkṣyante
Verse: b
svabʰāvā
netare
guṇāḥ
\
sva-bʰāvā+
na
_itare
guṇāḥ
\
Verse: c
atītya
hi
guṇān
sarvān
atītya
hi
guṇān+
sarvān
Verse: d
svabʰāvo
mūrdʰni
vartate
\\ 15 \\
sva-bʰāvo+
mūrdʰni
vartate
\\ 15 \\
Strophe:
Verse:
Sentence: 36
iti
cintayan
evāsau
tena
vyāgʰreṇa
vyāpāditaḥ
kʰāditaś
ca
\
iti
cintayan
eva
_asau
tena
vyāgʰreṇa
vyāpāditaḥ
kʰāditaś+
ca
\
This text is part of the
TITUS
edition of
Hitopadesa
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.