TITUS
Vatsyayana, Kamasutra
Part No. 2
Book: 2
sāṃprayogikaṃ
nāma
dvitīyam
adʰikaraṇam
Chapter: 1_(6)
pramāṇa^kāla^bʰāvebʰyo
rata^avastʰāpanam
Page of edition: 74
Sentence: 1
śaśo
vr̥ṣo
'śva
iti
liṅgato
nāyakaviśeṣāḥ
/
nāyikā
punarmr̥gī
vaḍavā
hastinī
ceti
//
śaśo
vr̥ṣo
+aśva
iti
liṅgato
nāyaka-viśeṣāḥ
/
nāyikā
punarmr̥gī
vaḍavā
hastinī
ca^iti
//
Sentence: 2
tatra
sadr̥śasaṃprayoge
samaratāni
trīṇi
//
tatra
sadr̥śa-saṃprayoge
samaratāni
trīṇi
//
Page of edition: 75
Sentence: 3
viparyayeṇa
viṣamāṇi
ṣaṭ
/
viṣameṣv
api
puruṣādʰikyaṃ
ced
anantarasaṃprayoge
dve
uccarate
/
vyavahitam
ekam
uccatararatam
/
viparyaye
punar
dve
nīcarate
/
vyavahitam
ekaṃ
nīcatararataṃ
ca
/
teṣu
samāni
śreṣṭʰāni
/
taraśabdāṅkite
dve
kaniṣṭʰe
/
śeṣāṇi
madʰyamāni
//
viparyayeṇa
viṣamāṇi
ṣaṭ
/
viṣameṣv
api
puruṣa^ādʰikyaṃ
ced
anantara-saṃprayoge
dve
ucca-rate
/
vyavahitam
ekam
uccatararatam
/
viparyaye
punar
dve
nīca-rate
/
vyavahitam
ekaṃ
nīcatara-rataṃ
ca
/
teṣu
samāni
śreṣṭʰāni
/
tara-śabda^aṅkite
dve
kaniṣṭʰe
/
śeṣāṇi
madʰyamāni
//
Page of edition: 76
Sentence: 4
sāmye
'py
uccāṅkaṃ
nīcāṅkāj
jyāyaḥ
/
iti
pramāṇato
navaratāni
//
sāmye
+apy
ucca^aṅkaṃ
nīca^aṅkāj
jyāyaḥ
/
iti
pramāṇato
nava-ratāni
//
Sentence: 5
yasya
saṃprayogakāle
prītir
udāsīnā
vīryam
alpaṃ
kṣatāni
ca
na
sahate
sa
mandavegaḥ
//
yasya
saṃprayoga-kāle
prītir
udāsīnā
vīryam
alpaṃ
kṣatāni
ca
na
sahate
sa
manda-vegaḥ
//
Page of edition: 77
Sentence: 6
tad
viparyayau
madʰyamacaṇḍavegau
bʰavatas
tatʰā
nāyikāpi
//
tad
viparyayau
madʰyama-caṇḍa-vegau
bʰavatas
tatʰā
nāyikā^api
//
Sentence: 7
tatrāpi
pramāṇavad
eva
navaratāni
//
tatra^api
pramāṇavad
eva
nava-ratāni
//
Sentence: 8
tadvat
kālato
'pi
śīgʰramadʰyacirakālā
nāyakāḥ
//
tadvat
kālato
+api
śīgʰra-madʰya-cirakālā
nāyakāḥ
//
Sentence: 9
tatra
striyāṃ
vivādaḥ
//
tatra
striyāṃ
vivādaḥ
//
Sentence: 10
na
strī
puruṣavad
eva
bʰāvam
adʰigaccʰati
//
na
strī
puruṣavad
eva
bʰāvam
adʰigaccʰati
//
Sentence: 11
sātatyāt
tv
asyāḥ
puruṣeṇa
kaṇḍūtir
apanudyate
//
sātatyāt
tv
asyāḥ
puruṣeṇa
kaṇḍūtir
apanudyate
//
Sentence: 12
sā
punar
ābʰimānikena
sukʰena
saṃsr̥ṣṭā
rasāntaraṃ
janayati
/
tasmin
sukʰabuddʰir
asyāḥ
/
sā
punar
ābʰimānikena
sukʰena
saṃsr̥ṣṭā
rasa^antaraṃ
janayati
/
tasmin
sukʰa-buddʰir
asyāḥ
/
Sentence: 13
puruṣa*pratīteś
[Ch
:
prīteś]
cānabʰijñatvāt
katʰaṃ
te
sukʰam
iti
praṣṭum
aśakyatvāt
/
puruṣa-*pratīteś
[Ch
:
prīteś]
ca^anabʰijñatvāt
katʰaṃ
te
sukʰam
iti
praṣṭum
aśakyatvāt
/
Page of edition: 78
Sentence: 14
katʰam
etad
upalabʰyata
iti
cet
puruṣo
hi
ratim
adʰigamya
sveccʰayā
viramati
,
na
striyam
apekṣate
,
na
tv
evaṃ
strīty
auddālakiḥ
//
katʰam
etad
upalabʰyata
iti
cet
puruṣo
hi
ratim
adʰigamya
sveccʰayā
viramati
,
na
striyam
apekṣate
,
na
tv
evaṃ
strī^ity
auddālakiḥ
//
Page of edition: 79
Sentence: 15
tatraitat
syāt
/
ciravege
nāyake
striyo
'nurajyante
śīgʰravegasya
bʰāvam
anāsādyāvasāne
'bʰyasūyinyo
*bʰavati
[Ch
:
bʰavanti]
/
tat
sarvaṃ
bʰāvaprāpter
aprāpteś
ca
lakṣaṇam
//
tatra^etat
syāt
/
cira-vege
nāyake
striyo
+anurajyante
śīgʰra-vegasya
bʰāvam
anāsādya^avasāne
+abʰyasūyinyo
*bʰavati
[Ch
:
bʰavanti]
/
tat
sarvaṃ
bʰāva-prāpter
aprāpteś
ca
lakṣaṇam
//
Page of edition: 80
Sentence: 16
tac
ca
na
/
kaṇḍūtipratīkāro
'pi
hi
dīrgʰakālaṃ
priya
iti
/
etad
upapadyata
eva
/
tasmāt
saṃdigdʰatvād
alakṣaṇam
iti
//
tac
ca
na
/
kaṇḍūti-pratīkāro
+api
hi
dīrgʰa-kālaṃ
priya
iti
/
etad
upapadyata
eva
/
tasmāt
saṃdigdʰatvād
alakṣaṇam
iti
//
Sentence: 17a
saṃyoge
yoṣitaḥ
puṃsā
kaṇḍūtir
apanudyate
/
saṃyoge
yoṣitaḥ
puṃsā
kaṇḍūtir
apanudyate
/
Sentence: 17b
tac
ca
abʰimānasaṃsr̥ṣṭaṃ
sukʰam
ity
abʰidʰīyate
//
tac
ca
abʰimāna-saṃsr̥ṣṭaṃ
sukʰam
ity
abʰidʰīyate
//
Sentence: 18
sātatyād
yuvatir
ārambʰāt
prabʰr̥ti
bʰāvam
adʰigaccʰati
/
puruṣaḥ
punar
anta
eva
/
etad
upapannataram
/
na
hy
asatyāṃ
bʰāvaprāptau
garbʰasaṃbʰava
iti
bābʰravīyāḥ
//
sātatyād
yuvatir
ārambʰāt
prabʰr̥ti
bʰāvam
adʰigaccʰati
/
puruṣaḥ
punar
anta
eva
/
etad
upapannataram
/
na
hy
asatyāṃ
bʰāva-prāptau
garbʰa-saṃbʰava
iti
bābʰravīyāḥ
//
Page of edition: 81
Sentence: 19
atrāpi
tāv
evāśaṅkāparihārau
bʰūyaḥ
//
atra^api
tāv
eva^aśaṅkā-parihārau
bʰūyaḥ
//
Page of edition: 82
Sentence: 20
tatraitat
syāt
---
sātatyena
rasaprāptāv
ārambʰakāle
madʰyastʰacittatā
nātisahiṣṇutā
ca
/
tataḥ
krameṇādʰiko
rāgayogaḥ
śarīre
nirapekṣatvam
/
ante
ca
virāmābʰīpsety
etad
upapannam
iti
//
tatra^etat
syāt
---
sātatyena
rasa-prāptāv
ārambʰa-kāle
madʰyastʰa-cittatā
na^atisahiṣṇutā
ca
/
tataḥ
krameṇa^adʰiko
rāga-yogaḥ
śarīre
nirapekṣatvam
/
ante
ca
virāma^abʰīpsā^ity
etad
upapannam
iti
//
Sentence: 21
tac
ca
na
/
sāmānye
'pi
bʰrāntisaṃskāre
kulālacakrasya
bʰramarakasya
vā
bʰrāntāv
eva
vartamānasya
prārambʰe
mandavegatā
tataś
ca
krameṇa
pūraṇam
vegasyety
upapadyate
/
dʰātukṣayāc
ca
virāmābʰīpseti
/
tasmād
anākṣepaḥ
//
tac
ca
na
/
sāmānye
+api
bʰrānti-saṃskāre
kulālacakrasya
bʰramarakasya
vā
bʰrāntāv
eva
vartamānasya
prārambʰe
manda-vegatā
tataś
ca
krameṇa
pūraṇam
vegasyā^ity
upapadyate
/
dʰātu-kṣayāc
ca
virāma^abʰīpsā^iti
/
tasmād
anākṣepaḥ
//
Page of edition: 83
Sentence: 22a
suratānte
sukʰaṃ
puṃsāṃ
strīṇāṃ
tu
satataṃ
sukʰam
/
suratā^ante
sukʰaṃ
puṃsāṃ
strīṇāṃ
tu
satataṃ
sukʰam
/
Sentence: 22b
dʰātukṣayanimittā
ca
virāmeccʰopajāyate
//
dʰātu-kṣaya-nimittā
ca
virāma^iccʰā^upajāyate
//
Sentence: 23
tasmāt
puruṣavad
eva
yoṣito
'pi
rasavyaktir
draṣṭavyā
//
tasmāt
puruṣavad
eva
yoṣito
+api
rasa-vyaktir
draṣṭavyā
//
Sentence: 24
katʰaṃ
hi
samānāyām
evākr̥tāv
ekārtʰam
abʰiprapannayoḥ
kāryavailakṣaṇyaṃ
syād
katʰaṃ
hi
samānāyām
eva^ākr̥tāv
eka^artʰam
abʰiprapannayoḥ
kārya-vailakṣaṇyaṃ
syād
Sentence: 25
upāyavailakṣaṇyād
abʰimānavailakṣaṇyāc
ca
//
upāya-vailakṣaṇyād
abʰimāna-vailakṣaṇyāc
ca
//
Page of edition: 84
Sentence: 26
katʰam
upāyavailakṣaṇyaṃ
tu
sargāt
/
kartā
hi
puruṣo
'dʰikaraṇaṃ
yuvatiḥ
/
anyatʰā
hi
kartā
kriyāṃ
pratipadyate
'nyatʰā
cādʰāraḥ
/
tasmāc
copāyavailakṣaṇyāt
sargād
abʰimānavailakṣaṇyam
api
bʰavati
/
abʰiyoktāham
iti
puruṣo
'nurajyate
/
abʰiyuktāham
aneneti
yuvatir
iti
vātsyāyanaḥ
//
katʰam
upāya-vailakṣaṇyaṃ
tu
sargāt
/
kartā
hi
puruṣo
+adʰikaraṇaṃ
yuvatiḥ
/
anyatʰā
hi
kartā
kriyāṃ
pratipadyate
+anyatʰā
ca^ādʰāraḥ
/
tasmāc
ca^upāya-vailakṣaṇyāt
sargād
abʰimāna-vailakṣaṇyam
api
bʰavati
/
abʰiyoktā^aham
iti
puruṣo
+anurajyate/
abʰiyuktā^aham
anena^iti
yuvatir
iti
vātsyāyanaḥ
//
Page of edition: 85
Sentence: 27
tatraitat
syād
upāyavailakṣaṇyavad
eva
hi
kāryavailakṣaṇyam
api
kasmān
na
syād
iti
/
tac
ca
na
/
hetumad
upāyavailakṣaṇyam
/
tatra
kartrādʰārayor
bʰinnalakṣaṇatvād
ahetumat
kāryavailakṣaṇyam
anyāyyaṃ
syāt
/
ākr̥ter
abʰedād
iti
/
tatra^etat
syād
upāya-vailakṣaṇyavad
eva
hi
kārya-vailakṣaṇyam
api
kasmān
na
syād
iti
/
tac
ca
na
/
hetumad
upāya-vailakṣaṇyam
/
tatra
kartrādʰārayor
bʰinna-lakṣaṇatvād
ahetumat
kārya-vailakṣaṇyam
anyāyyaṃ
syāt
/
ākr̥ter
abʰedād
iti
/
Sentence: 28
tatraitat
syāt
/
saṃhatya
kārakair
eko
'rtʰo
'bʰinirvartyate
/
pr̥tʰak
pr̥tʰak
svārtʰasādʰakau
punar
imau
tad
ayuktam
iti
//
tatra^etat
syāt
/
saṃhatya
kārakair
eko
+artʰo
+abʰinirvartyate
/
pr̥tʰak
pr̥tʰak
svārtʰa-sādʰakau
punar
imau
tad
ayuktam
iti
//
Page of edition: 86
Sentence: 29
tac
ca
na
/
yugapad
anekārtʰasiddʰir
api
dr̥śyate
/
yatʰā
meṣayor
abʰigʰāte
kapittʰayor
bʰede
mallayor
yuddʰa
iti
/
na
tatra
kārakabʰeda
iti
ced
ihāpi
na
vastubʰeda
iti
/
upāyavailakṣaṇyaṃ
tu
sargād
iti
tad
abʰihitaṃ
purastāt
/
tenobʰayor
api
sadr̥śī
sukʰapratipattir
iti
//
tac
ca
na
/
yugapad
aneka^artʰa-siddʰir
api
dr̥śyate
/
yatʰā
meṣayor
abʰigʰāte
kapittʰayor
bʰede
mallayor
yuddʰa
iti
/
na
tatra
kāraka-bʰeda
iti
ced
iha^api
na
vastu-bʰeda
iti
/
upāya-vailakṣaṇyaṃ
tu
sargād
iti
tad
abʰihitaṃ
purastāt
/
tena^ubʰayor
api
sadr̥śī
sukʰa-pratipattir
iti
//
Page of edition: 87
Sentence: 30a
jāter
abʰedād
daṃpatyoḥ
sadr̥śaṃ
sukʰam
iṣyate
/
jāter
abʰedād
daṃpatyoḥ
sadr̥śaṃ
sukʰam
iṣyate
/
Sentence: 30b
tasmāt
tatʰopacaryā
strī
yatʰāgre
prāpnuyād
ratim
//
tasmāt
tatʰā^upacaryā
strī
yatʰā^agre
prāpnuyād
ratim
//
Sentence: 31
sadr̥śatvasya
siddʰatvāt
,
kālayoginy
api
bʰāvato
'pi
kālataḥ
pramāṇavad
eva
nava
ratāni
//
sadr̥śatvasya
siddʰatvāt
,
kāla-yoginy
api
bʰāvato
+api
kālataḥ
pramāṇavad
eva
nava
ratāni
//
Page of edition: 88
Sentence: 32
raso
ratiḥ
prītir
bʰāvo
rāgo
vegaḥ
samāptir
iti
ratiparyāyāḥ
/
saṃprayogo
rataṃ
rahaḥ
śayanaṃ
mohanaṃ
surataparyāyāḥ
//
raso
ratiḥ
prītir
bʰāvo
rāgo
vegaḥ
samāptir
iti
rati-paryāyāḥ
/
saṃprayogo
rataṃ
rahaḥ
śayanaṃ
mohanaṃ
surata-paryāyāḥ
//
Sentence: 33
pramāṇakālabʰāvajānāṃ
saṃprayogāṇām
ekaikasya
navavidʰatvāt
teṣāṃ
vyatikare
suratasaṃkʰyā
na
śakyate
kartum
/
atibahutvāt
//
pramāṇa-kāla-bʰāvajānāṃ
saṃprayogāṇām
ekaikasya
navavidʰatvāt
teṣāṃ
vyatikare
surata-saṃkʰyā
na
śakyate
kartum
/
atibahutvāt
//
Page of edition: 89
Sentence: 34
teṣu
tarkād
upacārān
prayojayed
iti
vātsyāyanaḥ
//
teṣu
tarkād
upacārān
prayojayed
iti
vātsyāyanaḥ
//
Sentence: 35
pratʰamarate
caṇḍavegatā
śīgʰrakālatā
ca
puruṣasya
,
tad
viparītam
uttareṣu
/
yoṣitaḥ
punar
etad
eva
viparītam
/
ā
dʰātukṣayāt
/
pratʰama-rate
caṇḍa-vegatā
śīgʰra-kālatā
ca
puruṣasya
,
tad
viparītam
uttareṣu
/
yoṣitaḥ
punar
etad
eva
viparītam
/
ā
dʰātu-kṣayāt
/
Page of edition: 90
Sentence: 36
prāk
ca
strīdʰātukṣayāt
puruṣadʰātukṣaya
iti
prāyovādaḥ
//
prāk
ca
strī-dʰātu-kṣayāt
puruṣa-dʰātu-kṣaya
iti
prāyovādaḥ
//
Page of edition: 91
Sentence: 37a
mr̥dutvād
upamr̥dyatvān
nisargāc
caiva
yoṣitaḥ
/
mr̥dutvād
upamr̥dyatvān
nisargāc
ca^eva
yoṣitaḥ
/
Sentence: 37b
prāpnuvanty
āśu
tāḥ
prītim
ity
ācāryā
vyavastʰitāḥ
//
prāpnuvanty
āśu
tāḥ
prītim
ity
ācāryā
vyavastʰitāḥ
//
Page of edition: 92
Sentence: 38a
etāvad
eva
yuktānāṃ
vyākʰyātaṃ
sāṃprayogikam
/
etāvad
eva
yuktānāṃ
vyākʰyātaṃ
sāṃprayogikam
/
Sentence: 38b
mandānām
avabodʰārtʰaṃ
vistaro
'taḥ
pravakṣyate
//
mandānām
avabodʰa^artʰaṃ
vistaro
+ataḥ
pravakṣyate
//
Sentence: 39a
abʰyāsād
abʰimānāc
ca
tatʰā
saṃpratyayād
api
abʰyāsād
abʰimānāc
ca
tatʰā
saṃpratyayād
api
Sentence: 39b
viṣayebʰyaś
ca
tantrajñāḥ
prītim
āhuś
caturvidʰām
//
viṣayebʰyaś
ca
tantrajñāḥ
prītim
āhuś
caturvidʰām
//
Sentence: 40a
śabdādibʰyo
bahirbʰūtā
yā
karmābʰyāsalakṣaṇā
/
śabda^ādibʰyo
bahirbʰūtā
yā
karma^abʰyāsa-lakṣaṇā
/
Sentence: 40b
prītiḥ
sābʰyāsikī
jñeyā
mr̥gayādiṣu
karmasu
//
prītiḥ
sābʰyāsikī
jñeyā
mr̥gayā^ādiṣu
karmasu
//
Sentence: 41a
anabʰyasteṣv
api
purā
karmasv
aviṣayātmikā
/
anabʰyasteṣv
api
purā
karmasv
aviṣaya^ātmikā
/
Sentence: 41b
saṃkalpāj
jāyate
prītir
yā
sā
syād
ābʰimānikī
//
saṃkalpāj
jāyate
prītir
yā
sā
syād
ābʰimānikī
//
Page of edition: 93
Sentence: 42a
prakr̥ter
yā
tr̥tīyasyāḥ
striyāś
caivopariṣṭake
/
prakr̥ter
yā
tr̥tīyasyāḥ
striyāś
ca^eva^upariṣṭake
/
Sentence: 42b
teṣu
teṣu
ca
vijñeyā
cumbanādiṣu
karmasu
//
teṣu
teṣu
ca
vijñeyā
cumbana^ādiṣu
karmasu
//
Sentence: 43a
nānyo
'yam
iti
yatra
syād
anyasmin
prītikāraṇe
/
na^anyo
+ayam
iti
yatra
syād
anyasmin
prīti-kāraṇe
/
Sentence: 43b
tantrajñaiḥ
katʰyate
sāpi
prītiḥ
saṃpratyayātmikā
//
tantrajñaiḥ
katʰyate
sā^api
prītiḥ
saṃpratyaya^ātmikā
//
Page of edition: 94
Sentence: 44a
pratyakṣā
lokataḥ
siddʰā
yā
prītir
viṣayātmikā
/
pratyakṣā
lokataḥ
siddʰā
yā
prītir
viṣaya^ātmikā
/
Sentence: 44b
pradʰānapʰalavattvāt
sā
tad
artʰāś
cetarā
api
//
pradʰāna-pʰalavattvāt
sā
tad
artʰāś
ca^itarā
api
//
Sentence: 45a
prītīr
etāḥ
parāmr̥śya
śāstrataḥ
śāstralakṣaṇāḥ
/
prītīr
etāḥ
parāmr̥śya
śāstrataḥ
śāstra-lakṣaṇāḥ
/
Sentence: 45b
yo
yatʰā
vartate
bʰāvas
taṃ
tatʰaiva
prayojayet
//
yo
yatʰā
vartate
bʰāvas
taṃ
tatʰā^eva
prayojayet
//
Chapter: 2_(7)
āliṅganavicārā
Page of edition: 95
Sentence: 1
saṃprayogāṅgaṃ
catuḥṣaṣṭir
ity
ācakṣate
/
catuḥṣaṣṭiprakaraṇatvāt
//
saṃprayoga^aṅgaṃ
catuḥṣaṣṭir
ity
ācakṣate
/
catuḥṣaṣṭi-prakaraṇatvāt
//
Sentence: 2
śāstram
evedaṃ
catuḥṣaṣṭir
ity
ācāryavādaḥ
//
śāstram
eva^idaṃ
catuḥṣaṣṭir
ity
ācārya-vādaḥ
//
Sentence: 3
kalānāṃ
catuḥṣaṣṭitvāt
tāsāṃ
ca
saṃprayogāṅgabʰūtatvāt
kalāsamūho
vā
catuḥṣaṣṭir
iti
/
r̥cāṃ
daśatayīnāṃ
ca
saṃjñitatvāt
/
ihāpi
tadartʰasaṃbandʰāt
/
pañcālasaṃbandʰāc
ca
bahvr̥̂cair
eṣā
pūjārtʰaṃ
saṃjñā
pravartitā
ity
eke
//
kalānāṃ
catuḥṣaṣṭitvāt
tāsāṃ
ca
saṃprayoga^aṅga-bʰūtatvāt
kalā-samūho
vā
catuḥṣaṣṭir
iti
/
r̥cāṃ
daśatayīnāṃ
ca
saṃjñitatvāt
/
iha^api
tad-artʰa-saṃbandʰāt
/
pañcāla-saṃbandʰāc
ca
bahvr̥̂cair
eṣā
pūjā^artʰaṃ
saṃjñā
pravartitā
ity
eke
//
Page of edition: 96
Sentence: 4
āliṅganacumbananakʰaccʰedyadaśanaccʰedyasaṃveśanasītkr̥tapuruṣāyitaupariṣṭakānām
aṣṭānām
aṣṭadʰā
vikalpabʰedād
aṣṭāv
aṣṭakāś
catuḥṣaṣṭir
iti
bābʰravīyāḥ
//
āliṅgana-cumbana-nakʰa-ccʰedya-daśana-ccʰedya-saṃveśana-sītkr̥ta-puruṣa^āyita^aupariṣṭakānām
aṣṭānām
aṣṭadʰā
vikalpa-bʰedād
aṣṭāv
aṣṭakāś
catuḥṣaṣṭir
iti
bābʰravīyāḥ
//
Sentence: 5
vikalpavargāṇām
aṣṭānāṃ
nyūnādʰikatvadarśanāt
prahaṇanavirutapuruṣopasr̥ptacitraratādīnām
anyeṣām
api
vargāṇām
iha
praveśanāt
prāyovādo
'yam
/
yatʰā
saptaparṇo
vr̥kṣaḥ
pañcavarṇo
balir
iti
vātsyāyanaḥ
//
vikalpa-vargāṇām
aṣṭānāṃ
nyūna^adʰikatva-darśanāt
prahaṇana-viruta-puruṣopasr̥pta-citrarata^ādīnām
anyeṣām
api
vargāṇām
iha
praveśanāt
prāyovādo
+ayam
/
yatʰā
sapta-parṇo
vr̥kṣaḥ
pañca-varṇo
balir
iti
vātsyāyanaḥ
//
Page of edition: 97
Sentence: 6
tatrāsamāgatayoḥ
prītiliṅgadyotanārtʰam
āliṅganacatuṣṭayam
--
-spr̥ṣṭakam
,
viddʰakam
,
uddʰr̥ṣṭakam
,
pīḍitakam
,
iti
//
tatra^asamāgatayoḥ
prīti-liṅga-dyotana^artʰam
āliṅgana-catuṣṭayam
---spr̥ṣṭakam
,
viddʰakam
,
uddʰr̥ṣṭakam
,
pīḍitakam
,
iti
//
Sentence: 7
sarvatra
saṃjñārtʰenaiva
karmātideśaḥ
//
sarvatra
saṃjñā^artʰena^eva
karma^atideśaḥ
//
Sentence: 8
saṃmukʰāgatāyāṃ
prayojyāyām
anyāpadeśena
gaccʰato
gātreṇa
gātrasya
sparśanaṃ
spr̥ṣṭakam
//
saṃmukʰa^āgatāyāṃ
prayojyāyām
anya^apadeśena
gaccʰato
gātreṇa
gātrasya
sparśanaṃ
spr̥ṣṭakam
//
Page of edition: 98
Sentence: 9
prayojyaṃ
stʰitam
upaviṣṭaṃ
vā
vijane
kiṃcid
gr̥hṇatī
payodʰareṇa
*vidʰyet
[Ch
:
viddʰyet]
/
nāyako
'pi
tām
avapīḍya
gr̥hṇīyād
iti
viddʰakam
//
prayojyaṃ
stʰitam
upaviṣṭaṃ
vā
vijane
kiṃcid
gr̥hṇatī
payodʰareṇa
*vidʰyet
[Ch
:
viddʰyet]
/
nāyako
+api
tām
avapīḍya
gr̥hṇīyād
iti
viddʰakam
//
Sentence: 10
tadubʰayam
anatipravr̥ttasaṃbʰāṣaṇayoḥ
//
tad-ubʰayam
anatipravr̥tta-saṃbʰāṣaṇayoḥ
//
Sentence: 11
tamasi
janasaṃbādʰe
vijane
vātʰa
śanakair
gaccʰator
nātihrasvakālam
uddʰarṣaṇaṃ
parasparasya
gātrāṇām
uddʰr̥ṣṭakam
//
tamasi
jana-saṃbādʰe
vijane
vā^atʰa
śanakair
gaccʰator
na^atihrasva-kālam
uddʰarṣaṇaṃ
parasparasya
gātrāṇām
uddʰr̥ṣṭakam
//
Page of edition: 99
Sentence: 12
tad
eva
kuḍyasaṃdaṃśena
stambʰasaṃdaṃśena
vā
spʰuṭakam
avapīḍayed
iti
pīḍitakam
//
tad
eva
kuḍya-saṃdaṃśena
stambʰa-saṃdaṃśena
vā
spʰuṭakam
avapīḍayed
iti
pīḍitakam
//
Sentence: 13
tad
ubʰayam
avagataparasparākārayoḥ
//
tad
ubʰayam
avagata-paraspara^ākārayoḥ
//
Sentence: 14
latāveṣṭitakaṃ
vr̥kṣādʰirūḍʰakaṃ
tilataṇḍulakaṃ
kṣīranīrakam
iti
catvāri
saṃprayogakāle
//
latā-veṣṭitakaṃ
vr̥kṣa^adʰirūḍʰakaṃ
tila-taṇḍulakaṃ
kṣīra-nīrakam
iti
catvāri
saṃprayoga-kāle
//
Sentence: 15
lateva
śālam
āveṣṭayantī
cumbanārtʰaṃ
mukʰam
avanamayet
/
uddʰr̥tya
mandasītkr̥tā
tam
āśritā
vā
kiṃcid
rāmaṇīyakaṃ
paśyet
tallatāveṣṭitakam
//
latā^iva
śālam
āveṣṭayantī
cumbana^artʰaṃ
mukʰam
avanamayet
/
uddʰr̥tya
manda-sītkr̥tā
tam
āśritā
vā
kiṃcid
rāmaṇīyakaṃ
paśyet
tal-latā^āveṣṭitakam
//
Page of edition: 100
Sentence: 16
caraṇena
caraṇam
ākramya
dvitīyenorudeśam
ākramantī
veṣṭayantī
vā
tatpr̥ṣṭʰasaktaikabāhur
dvitīyenāṃsam
avanamayantī
īṣanmandasītkr̥takūjitā
cumbanārtʰam
evādʰiroḍʰum
iccʰed
iti
vr̥kṣādʰirūḍʰakam
//
caraṇena
caraṇam
ākramya
dvitīyena^ūru-deśam
ākramantī
veṣṭayantī
vā
tat-pr̥ṣṭʰa-sakta^ekabāhur
dvitīyena^aṃsam
avanamayantī
īṣan-manda-sītkr̥ta-kūjitā
cumbana^artʰam
eva^adʰiroḍʰum
iccʰed
iti
vr̥kṣa^adʰirūḍʰakam
//
Sentence: 17
tad
ubʰayaṃ
stʰitakarma
//
tad
ubʰayaṃ
stʰita-karma
//
Sentence: 18
śayanagatāv
evorūvyatyāsaṃ
bʰujavyatyāsaṃ
ca
sasaṃgʰarṣam
iva
gʰanaṃ
saṃsvajete
tattilataṇḍulakam
//
śayana-gatāv
eva^ūrū-vyatyāsaṃ
bʰuja-vyatyāsaṃ
ca
sasaṃgʰarṣam
iva
gʰanaṃ
saṃsvajete
tat-tila-taṇḍulakam
//
Page of edition: 101
Sentence: 19
rāgāndʰāv
anapekṣitātyayau
parasparam
anuviśata
ivotsaṅgagatāyām
abʰimukʰopaviṣṭāyāṃ
śayane
veti
kṣīrajalakam
//
rāga^andʰāv
anapekṣita^atyayau
parasparam
anuviśata
iva^utsaṅga-gatāyām
abʰimukʰa^upaviṣṭāyāṃ
śayane
vā^iti
kṣīra-jalakam
//
Sentence: 20
tadubʰayaṃ
rāgakāle
//
tad-ubʰayaṃ
rāga-kāle
//
Sentence: 21
ity
upasūhanayogā
bābʰravīyāḥ
//
ity
upasūhana-yogā
bābʰravīyāḥ
//
Page of edition: 102
Sentence: 22
suvarṇanābʰasya
tv
adʰikam
ekāṅgopagūhanacatuṣṭayam
//
suvarṇanābʰasya
tv
adʰikam
eka^aṅga^upagūhana-catuṣṭayam
//
Sentence: 23
tatrorusaṃdaṃśenaikam
ūrum
ūrudvayaṃ
vā
sarvaprāṇaṃ
pīḍayet
ity
ūrūpagūhanam
//
tatra^ūru-saṃdaṃśena^ekam
ūrum
ūrudvayaṃ
vā
sarva-prāṇaṃ
pīḍayet
ity
ūru^upagūhanam
//
Sentence: 24
jagʰanena
jagʰanam
avapīḍya
prakīryamāṇakeśahastā
nakʰadaśanaprahaṇanacumbanaprayojanāya
tadupari
laṅgʰayet
tajjagʰanopagūhanam
//
jagʰanena
jagʰanam
avapīḍya
prakīryamāṇa-keśa-hastā
nakʰa-daśana-prahaṇana-cumbana-prayojanāya
tadupari
laṅgʰayet
taj-jagʰana^upagūhanam
//
Sentence: 25
stanābʰyām
uraḥ
praviśya
tatraiva
bʰāram
āropayed
iti
stanāliṅganam
//
stanābʰyām
uraḥ
praviśya
tatra^eva
bʰāram
āropayed
iti
stana^āliṅganam
//
Sentence: 26
mukʰe
mukʰam
āsajyākṣiṇī
akṣṇor
lalāṭena
lalāṭam
āhanyāt
sā
lalāṭikā
//
mukʰe
mukʰam
āsajya^akṣiṇī
akṣṇor
lalāṭena
lalāṭam
āhanyāt
sā
lalāṭikā
//
Page of edition: 103
Sentence: 27
saṃvāhanam
apy
upagūhanaprakāram
ity
eke
manyante
/
saṃsparśatvāt
//
saṃvāhanam
apy
upagūhana-prakāram
ity
eke
manyante
/
saṃsparśatvāt
//
Sentence: 28
pr̥tʰak
kālatvād
bʰinnaprayojanatvād
asādʰāraṇatvān
neti
vātsyāyanaḥ
//
pr̥tʰak
kālatvād
bʰinna-prayojanatvād
asādʰāraṇatvān
na^iti
vātsyāyanaḥ
//
Sentence: 29a
pr̥ccʰatāṃ
śr̥ṇvatāṃ
vāpi
tatʰā
katʰayatām
api
/
pr̥ccʰatāṃ
śr̥ṇvatāṃ
vā^api
tatʰā
katʰayatām
api
/
Sentence: 29b
upagūhavidʰiṃ
kr̥tsnaṃ
riraṃsā
jāyate
nr̥ṇām
//
upagūha-vidʰiṃ
kr̥tsnaṃ
riraṃsā
jāyate
nr̥ṇām
//
Sentence: 30a
ye
'pi
hy
aśāstritāḥ
ke
cit
saṃyogā
rāgavardʰanāḥ
/
ye
+api
hy
aśāstritāḥ
ke
cit
saṃyogā
rāga-vardʰanāḥ
/
Sentence: 30b
ādareṇaiva
te
'py
atra
prayojyāḥ
sāṃprayogikāḥ
//
ādareṇa^eva
te
+apy
atra
prayojyāḥ
sāṃprayogikāḥ
//
Page of edition: 104
Sentence: 31a
śāstrāṇāṃ
viṣayas
tāvad
yāvan
mandarasā
narāḥ
/
śāstrāṇāṃ
viṣayas
tāvad
yāvan
manda-rasā
narāḥ
/
Sentence: 31b
raticakre
pravr̥tte
tu
naiva
śāstraṃ
na
ca
kramaḥ
//
rati-cakre
pravr̥tte
tu
na^eva
śāstraṃ
na
ca
kramaḥ
//
Chapter: 3_(8)
cumbana^vikalpās
Sentence: 1
cumbananakʰadaśanaccʰedyānāṃ
na
paurvāparyam
asti
/
rāgayogāt
/
prāksaṃyogād
eṣāṃ
prādʰānyena
prayogaḥ
/
prahaṇanasītkr̥tayoś
ca
saṃprayoge
//
cumbana-nakʰa-daśana-ccʰedyānāṃ
na
paurva^aparyam
asti
/
rāga-yogāt
/
prāk-saṃyogād
eṣāṃ
prādʰānyena
prayogaḥ
/
prahaṇana-sītkr̥tayoś
ca
saṃprayoge
//
Page of edition: 105
Sentence: 2
sarvaṃ
sarvatra
/
rāgasyān
apekṣitatvāt
/
iti
vātsyāyanaḥ
//
sarvaṃ
sarvatra
/
rāgasyān
apekṣitatvāt
/
iti
vātsyāyanaḥ
//
Sentence: 3
tāni
pratʰamarate
nātivyaktāni
viśrabdʰikāyāṃ
vikalpena
ca
prayuñjīta
/
tatʰābʰūtatvād
rāgasya
/
tataḥ
param
atitvarayā
viśeṣavatsam
uccayena
rāgasaṃdʰukṣaṇārtʰam
//
tāni
pratʰama-rate
na^ativyaktāni
viśrabdʰikāyāṃ
vikalpena
ca
prayuñjīta
/
tatʰābʰūtatvād
rāgasya
/
tataḥ
param
atitvarayā
viśeṣavatsam
uccayena
rāga-saṃdʰu-kṣaṇa^artʰam
//
Sentence: 4
lalāṭālakakapolanayanavakṣaḥstanauṣṭʰāntarmukʰeṣu
cumbanam
/
lalāṭa^alaka-kapola-nayana-vakṣaḥ-stana^oṣṭʰa^antarmukʰeṣu
cumbanam
/
Sentence: 5
ūrusaṃdʰibāhunābʰimūlayor
lāṭānām
/
ūru-saṃdʰibāhu-nābʰi-mūlayor
lāṭānām
/
Page of edition: 106
Sentence: 6
rāgavaśād
deśapravr̥tteś
ca
santi
tāni
tāni
stʰānāni
,
na
tu
sarvajanaprayojyānīti
vātsyāyanaḥ
//
rāga-vaśād
deśa-pravr̥tteś
ca
santi
tāni
tāni
stʰānāni
,
na
tu
sarva-jana-prayojyāni^iti
vātsyāyanaḥ
//
Sentence: 7
tad
yatʰā
---
nimitakaṃ
spʰuritakaṃ
gʰaṭṭitakam
iti
trīṇi
kanyācumbanāni
//
tad
yatʰā
---
nimitakaṃ
spʰuritakaṃ
gʰaṭṭitakam
iti
trīṇi
kanyā-cumbanāni
//
Page of edition: 107
Sentence: 8
balāt
kāreṇa
niyuktā
mukʰe
mukʰam
ādʰatte
na
tu
viceṣṭata
iti
nimitakam
//
balāt
kāreṇa
niyuktā
mukʰe
mukʰam
ādʰatte
na
tu
viceṣṭata
iti
nimitakam
//
Sentence: 9
vadane
praveśitaṃ
cauṣṭʰaṃ
manāgapatrapāvagrahītum
iccʰantī
*syandayati
[Ch
:
spandayati]
svam
oṣṭʰaṃ
nottaram
utsahata
iti
spʰuritakam
//
vadane
praveśitaṃ
ca^oṣṭʰaṃ
manāga-patra-pāvagrahītum
iccʰantī
*syandayati
[Ch
:
spandayati]
svam
oṣṭʰaṃ
na^uttaram
utsahata
iti
spʰuritakam
//
Sentence: 10
īṣatparigr̥hya
vinimīlitanayanā
kareṇa
ca
tasya
nayane
avaccʰādayantī
jihvāgreṇa
gʰaṭṭayati
iti
gʰaṭṭitakam
//
īṣat-parigr̥hya
vinimīlita-nayanā
kareṇa
ca
tasya
nayane
avaccʰādayantī
jihvā^agreṇa
gʰaṭṭayati
iti
gʰaṭṭitakam
//
Sentence: 11
samaṃ
tiryag
udbʰrāntam
avapīḍitakam
iti
caturvidʰam
apare
//
samaṃ
tiryag
udbʰrāntam
avapīḍitakam
iti
caturvidʰam
apare
//
Page of edition: 108
Sentence: 12
aṅgulisaṃpuṭena
piṇḍīkr̥tya
nirdaśanam
oṣṭʰapuṭenāvapīḍayed
ity
avapīḍitakaṃ
pañcamam
api
karaṇam
//
aṅguli-saṃpuṭena
piṇḍīkr̥tya
nirdaśanam
oṣṭʰa-puṭena^avapīḍayed
ity
avapīḍitakaṃ
pañcamam
api
karaṇam
//
Sentence: 13
dyūtaṃ
cātra
pravartayet
//
dyūtaṃ
ca^atra
pravartayet
//
Sentence: 14
pūrvam
adʰarasaṃpādanena
jitam
idaṃ
syāt
//
pūrvam
adʰara-saṃpādanena
jitam
idaṃ
syāt
//
Page of edition: 109
Sentence: 15
tatra
jitā
sārdʰaruditaṃ
karaṃ
vidʰunuyāt
praṇuded
daśet
parivartayed
balād
āhr̥tā
vivadet
punar
apy
astu
paṇa
iti
brūyāt
/
tatrāpi
jitā
dviguṇam
āyasyet
//
tatra
jitā
sa^ardʰa-ruditaṃ
karaṃ
vidʰunuyāt
praṇuded
daśet
parivartayed
balād
āhr̥tā
vivadet
punar
apy
astu
paṇa
iti
brūyāt
/
tatra^api
jitā
dviguṇam
āyasyet
//
Sentence: 16
viśrabdʰasya
pramattasya
vādʰaram
avagr̥hya
daśanāntargatam
anirgamaṃ
kr̥tvā
hased
utkrośet
tarjayed
valged
*āhvayen
[Ch
:
āhlayen]
nr̥tyet
pranartitabʰruṇā
ca
vicalanayanena
mukʰena
vihasantī
tāni
tāni
ca
brūyāt
/
iti
cumbanadyūtakalahaḥ
//
viśrabdʰasya
pramattasya
vā^adʰaram
avagr̥hya
daśana^antargatam
anirgamaṃ
kr̥tvā
hased
utkrośet
tarjayed
valged
*āhvayen
[Ch
:
āhlayen]
nr̥tyet
pranartita-bʰruṇā
ca
vicala-nayanena
mukʰena
vihasantī
tāni
tāni
ca
brūyāt
/
iti
cumbana-dyūta-kalahaḥ
//
Page of edition: 110
Sentence: 17
etena
nakʰadaśanaccʰedyaprahaṇanadyūtakalahā
vyākʰyātāḥ
//
etena
nakʰa-daśana-ccʰedya-prahaṇana-dyūta-kalahā
vyākʰyātāḥ
//
Page of edition: 111
Sentence: 18
caṇḍavegayor
eva
tv
eṣāṃ
prayogaḥ
/
tatsātmyāt
//
caṇḍa-vegayor
eva
tv
eṣāṃ
prayogaḥ
/
tat-sātmyāt
//
Sentence: 19
tasyāṃ
cubanty
āmayam
apy
uttaraṃ
gr̥hṇīyāt
/
ity
uttaracumbitam
//
tasyāṃ
cubanty
āmayam
apy
uttaraṃ
gr̥hṇīyāt
/
ity
uttara-cumbitam
//
Sentence: 20
oṣṭʰasaṃdaṃśenāvagr̥hyauṣṭʰadvayam
api
cumbeta
/
iti
saṃpuṭakaṃ
striyāḥ
,
puṃso
vā
'jātavyañ
janasya
//
oṣṭʰa-saṃdaṃśena^avagr̥hya^oṣṭʰa-dvayam
api
cumbeta
/
iti
saṃpuṭakaṃ
striyāḥ
,
puṃso
vā
+ajātavyañ
janasya
//
Page of edition: 112
Sentence: 21
tasminn
itaro
'pi
jihvayāsyā
daśanān
gʰaṭṭayet
tālu
jihvāṃ
ceti
jihvāyuddʰam
//
tasminn
itaro
+api
jihvayā^āsyā
daśanān
gʰaṭṭayet
tālu
jihvāṃ
ca^iti
jihvā-yuddʰam
//
Sentence: 22
etena
balād
vadanaradanagrahaṇaṃ
dānaṃ
ca
vyākʰyātam
//
etena
balād
vadana-radana-grahaṇaṃ
dānaṃ
ca
vyākʰyātam
//
Sentence: 23
samaṃ
pīḍitam
añcitaṃ
mr̥du
śeṣāṅgeṣu
cumbanaṃ
stʰānaviśeṣayogāt
/
iti
cumbanaviśeṣāḥ
//
samaṃ
pīḍitam
añcitaṃ
mr̥du
śeṣa^aṅgeṣu
cumbanaṃ
stʰāna-viśeṣa-yogāt
/
iti
cumbana-viśeṣāḥ
//
Sentence: 24
suptasya
mukʰam
*avalokayantyāḥ
[Ch
:
avalokayantyā]
svābʰiprāyeṇa
cumbanaṃ
rāgadīpanam
//
suptasya
mukʰam
*avalokayantyāḥ
[Ch
:
avalokayantyā]
sva^abʰiprāyeṇa
cumbanaṃ
rāga-dīpanam
//
Page of edition: 113
Sentence: 25
pramattasya
vivadamānasya
vā
'nyato
'bʰimukʰasya
suptābʰimukʰasya
vā
nidrāvyāgʰātārtʰaṃ
calitakam
//
pramattasya
vivadamānasya
vā
+anyato
+abʰimukʰasya
supta^abʰimukʰasya
vā
nidrā-vyāgʰāta^artʰaṃ
calitakam
//
Sentence: 26
cirarātrāv
āgatasya
śayanasuptāyāḥ
svābʰiprāyacumbanaṃ
prātibodʰikam
//
cirarātrāv
āgatasya
śayana-suptāyāḥ
sva^abʰiprāya-cumbanaṃ
prātibodʰikam
//
Sentence: 27
sāpi
tu
bʰāvajijñāsārtʰinī
nāyakasyāgamanakālaṃ
saṃlakṣya
vyājena
suptā
syāt
//
sāpi
tu
bʰāva-jijñāsa^artʰinī
nāyakasya^agamana-kālaṃ
saṃlakṣya
vyājena
suptā
syāt
//
Page of edition: 114
Sentence: 28
ādarśe
kuḍye
salile
vā
prayojyāyāś
cʰāyācumbanam
ākārapradarśanārtʰam
eva
kāryam
//
ādarśe
kuḍye
salile
vā
prayojyāyāś
cʰāyā-cumbanam
ākāra-pradarśana^artʰam
eva
kāryam
//
Sentence: 29
bālasya
citrakarmaṇaḥ
pratimāyāś
ca
cumbanaṃ
saṃkrāntakam
āliṅganaṃ
ca
//
bālasya
citra-karmaṇaḥ
pratimāyāś
ca
cumbanaṃ
saṃkrāntakam
āliṅganaṃ
ca
//
Sentence: 30
tatʰā
niśi
prekṣaṇake
svajanasamāje
vā
samīpe
gatasya
prayojyāyā
hastāṅgulicumbanaṃ
saṃviṣṭasya
vā
pādāṅgulicumbanam
//
tatʰā
niśi
prekṣaṇake
svajana-samāje
vā
samīpe
gatasya
prayojyāyā
hasta^aṅguli-cumbanaṃ
saṃviṣṭasya
vā
pāda^aṅguli-cumbanam
//
Page of edition: 115
Sentence: 31
saṃvāhikāyās
tu
nāyakam
ākārayantyā
nidrāvaśād
akāmāyā
iva
tasyorvor
vadanasya
nidʰānam
ūrucumbanaṃ
pādāṅguṣṭʰa*cumbanaṃ
[Ch
:
omits]
cety
ābʰiyogikāni
//
saṃvāhikāyās
tu
nāyakam
ākāra-yantyā
nidrā-vaśād
akāmāyā
iva
tasya^ūrvor
vadanasya
nidʰānam
ūru-cumbanaṃ
pāda^aṅguṣṭʰa-*cumbanaṃ
[Ch
:
omits]
ca^ity
ābʰiyogikāni
//
bʰavati
ca^atra
ślokaḥ
---
Sentence: 32ab
kr̥te
pratikr̥taṃ
kuryāt
tāḍite
pratitāḍitam
//
kr̥te
pratikr̥taṃ
kuryāt
tāḍite
pratitāḍitam
//
Sentence: 32cd
karaṇena
ca
tenaiva
cumbite
praticumbitam
//
karaṇena
ca
tena^eva
cumbite
praticumbitam
//
Chapter: 4_(9)
Page of edition: 116
Sentence: 1
rāgavr̥ddʰau
saṃgʰarṣātmakaṃ
nakʰavilekʰanam
//
rāga-vr̥ddʰau
saṃgʰarṣa^ātmakaṃ
nakʰa-vilekʰanam
//
Sentence: 2
tasya
pratʰamasamāgame
pravāsapratyāgamane
pravāsagamane
kruddʰaprasannāyāṃ
mattāyāṃ
ca
prayogaḥ
/
na
nityam
acaṇḍavegayoḥ
//
tasya
pratʰama-samāgame
pravāsa-pratyāgamane
pravāsa-gamane
kruddʰa-prasannāyāṃ
mattāyāṃ
ca
prayogaḥ
/
na
nityam
acaṇḍa-vegayoḥ
//
Sentence: 3
tatʰā
daśanaccʰedyasya
sātmyavaśād
vā
//
tatʰā
daśana-ccʰedyasya
sātmya-vaśād
vā
//
Page of edition: 117
Sentence: 4
tadāccʰuritakam
ardʰacandro
maṇḍalaṃ
rekʰā
vyāgʰranakʰaṃ
mayūrapadakaṃ
śaśaplutakam
utpalapatrakam
iti
rūpato
'ṣṭavikalpam
//
tad-āccʰuritakam
ardʰacandro
maṇḍalaṃ
rekʰā
vyāgʰra-nakʰaṃ
mayūra-padakaṃ
śaśa-plutakam
utpala-patrakam
iti
rūpato
+aṣṭa-vikalpam
//
Sentence: 5
kakṣau
stanau
galaḥ
pr̥ṣṭʰaṃ
jagʰanam
ūrū
ca
stʰānāni
//
kakṣau
stanau
galaḥ
pr̥ṣṭʰaṃ
jagʰanam
ūrū
ca
stʰānāni
//
Sentence: 6
pravr̥ttaraticakrāṇāṃ
na
stʰānam
astʰānaṃ
vā
vidyata
iti
suvarṇanābʰaḥ
//
pravr̥tta-rati-cakrāṇāṃ
na
stʰānam
astʰānaṃ
vā
vidyata
iti
suvarṇanābʰaḥ
//
Sentence: 7
tatra
savyahastāni
pratyagraśikʰarāṇi
dvitriśikʰarāṇi
caṇḍavegayor
nakʰāni
syuḥ
//
tatra
savya-hastāni
pratyagra-śikʰarāṇi
dvi-tri-śikʰarāṇi
caṇḍa-vegayor
nakʰāni
syuḥ
//
Page of edition: 118
Sentence: 8
anugatarāji
samam
ujjvalam
amalinam
avipāṭitaṃ
vivardʰiṣṇu
mr̥dusnigdʰadarśanam
iti
nakʰaguṇāḥ
//
anugatarāji
samam
ujjvalam
amalinam
avipāṭitaṃ
vivardʰiṣṇu
mr̥du-snigdʰa-darśanam
iti
nakʰa-guṇāḥ
//
Sentence: 9
dīrgʰāṇi
hastaśobʰīny
āloke
ca
yoṣitāṃ
cittagrāhīṇi
gauḍānāṃ
nakʰāni
syuḥ
//
dīrgʰāṇi
hasta-śobʰīny
āloke
ca
yoṣitāṃ
citta-grāhīṇi
gauḍānāṃ
nakʰāni
syuḥ
//
Sentence: 10
hrasvāni
karmasahiṣṇūni
vikalpayojanāsu
ca
sveccʰāpātīni
dākṣiṇātyānām
//
hrasvāni
karma-sahiṣṇūni
vikalpa-yojanāsu
ca
sveccʰāpātīni
dākṣiṇātyānām
//
Page of edition: 119
Sentence: 11
madʰyamāny
ubʰayabʰāñji
mahārāṣṭrakāṇām
iti
//
madʰyamāny
ubʰaya-bʰāñji
mahārāṣṭrakāṇām
iti
//
Sentence: 12
taiḥ
suniyamitair
hanudeśe
stanayor
adʰare
vā
lagʰukaraṇam
anudgatalekʰaṃ
sparśamātrajananād
romāñ
cakaramante
saṃnipātavardʰamānaśabdam
āccʰuritakam
//
taiḥ
suniyamitair
hanu-deśe
stanayor
adʰare
vā
lagʰu-karaṇam
anudgata-lekʰaṃ
sparśa-mātra-jananād
romāñ
cakaramante
saṃnipāta-vardʰamāna-śabdam
āccʰuritakam
//
Sentence: 13
prayojyāyāṃ
ca
tasyāṅgasaṃvāhane
śirasaḥ
kaṇḍūyane
piṭakabʰedane
vyākulīkaraṇe
bʰīṣaṇena
prayogaḥ
//
prayojyāyāṃ
ca
tasya^aṅga-saṃvāhane
śirasaḥ
kaṇḍūyane
piṭaka-bʰedane
vyākulīkaraṇe
bʰīṣaṇena
prayogaḥ
//
Page of edition: 120
Sentence: 14
grīvāyāṃ
stanapr̥ṣṭʰe
ca
vakro
nakʰapadaniveśo
'rdʰacandrakaḥ
//
grīvāyāṃ
stana-pr̥ṣṭʰe
ca
vakro
nakʰa-pada-niveśo
+ardʰa-candrakaḥ
//
Sentence: 15
tāv
eva
dvau
parasparābʰimukʰau
maṇḍalam
//
tāv
eva
dvau
paraspara^abʰimukʰau
maṇḍalam
//
Sentence: 16
nābʰimūlakakundaravaṅkṣaṇeṣu
tasya
prayogaḥ
//
nābʰi-mūla-kakundara-vaṅkṣaṇeṣu
tasya
prayogaḥ
//
Sentence: 17
sarvastʰāneṣu
nātidīrgʰā
lekʰā
//
sarva-stʰāneṣu
na^atidīrgʰā
lekʰā
//
Sentence: 18
saiva
vakrā
vyāgʰranakʰakamāstanamukʰam
//
sa^eva
vakrā
vyāgʰra-nakʰa-kamā-stana-mukʰam
//
Sentence: 19
pañcabʰir
abʰimukʰair
lekʰā
cūcukābʰimukʰī
mayūrapadakam
//
pañcabʰir
abʰimukʰair
lekʰā
cūcuka^abʰimukʰī
mayūra-padakam
//
Page of edition: 121
Sentence: 20
tatsaṃprayogaślāgʰāyāḥ
stanacūcuke
saṃnikr̥ṣṭāni
pañcanakʰapadāni
śaśaplutakam
//
tat-saṃprayoga-ślāgʰāyāḥ
stana-cūcuke
saṃnikr̥ṣṭāni
pañca-nakʰa-padāni
śaśa-plutakam
//
Sentence: 21
stanapr̥ṣṭʰe
mekʰalāpatʰe
cotpalapattrākr̥tīty
utpalapatrakam
//
stana-pr̥ṣṭʰe
mekʰalā-patʰe
ca^utpala-pattra^ākr̥ti^ity
utpala-patrakam
//
Sentence: 22
ūrvoḥ
stanapr̥ṣṭʰe
ca
pravāsaṃ
gaccʰataḥ
smāraṇīyakaṃ
saṃhatāś
catasras
tisro
vā
lekʰāḥ
/
iti
nakʰakarmāṇi
//
ūrvoḥ
stana-pr̥ṣṭʰe
ca
pravāsaṃ
gaccʰataḥ
smāraṇīyakaṃ
saṃhatāś
catasras
tisro
vā
lekʰāḥ
/
iti
nakʰa-karmāṇi
//
Sentence: 23
ākr̥tivikārayuktāni
cānyāny
api
kurvīta
//
ākr̥ti-vikāra-yuktāni
ca^anyāny
api
kurvīta
//
Page of edition: 122
Sentence: 24
vikalpānām
anantatvād
ānantyāc
ca
kauśalavidʰer
abʰyāsasya
ca
sarvagāmitvād
rāgātmakatvāc
cʰedyasya
prakārān
ko
'bʰisamīkṣitum
arhatīty
ācāryāḥ
//
vikalpānām
anantatvād
ānantyāc
ca
kauśala-vidʰer
abʰyāsasya
ca
sarva-gāmitvād
rāga^ātmakatvāc
cʰedyasya
prakārān
ko
+abʰisamīkṣitum
arhati^ity
ācāryāḥ
//
Sentence: 25
bʰavati
hi
rāge
'pi
citrāpekṣā
/
vaicitryāc
ca
parasparaṃ
rāgo
janayitavyaḥ
/
vaicakṣaṇyayuktāś
ca
gaṇikās
tatkāminaś
ca
parasparaṃ
prārtʰanīyā
bʰavanti
/
dʰanurvedād
iṣv
api
hi
śastrakarmaśāstreṣu
vaicitryam
evāpekṣyate
kiṃ
punar
iheti
vātsyāyanaḥ
//
bʰavati
hi
rāge
+api
citra^apekṣā
/
vaicitryāc
ca
parasparaṃ
rāgo
janayitavyaḥ
/
vaicakṣaṇya-yuktāś
ca
gaṇikās
tat-kāminaś
ca
parasparaṃ
prārtʰanīyā
bʰavanti
/
dʰanur-vedād
iṣv
api
hi
śastra-karma-śāstreṣu
vaicitryam
eva^apekṣyate
kiṃ
punar
iha^iti
vātsyāyanaḥ
//
Page of edition: 123
Sentence: 26
na
tu
paraparigr̥hītāsv
evaṃ
*kurtʰāt
[Ch
:
kuryāt]
/
praccʰanneṣu
pradeśeṣu
tāsām
anusmaraṇārtʰaṃ
rāgavardʰanāc
ca
viśeṣān
darśayet
//
na
tu
paraparigr̥hītāsv
evaṃ
*kurtʰāt
[Ch
:
kuryāt]
/
praccʰanneṣu
pradeśeṣu
tāsām
anusmaraṇa^artʰaṃ
rāga-vardʰanāc
ca
viśeṣān
darśayet
//
Sentence: 27a
nakʰakṣatāni
paśyantyā
gūḍʰastʰāneṣu
yoṣitaḥ
/
nakʰa-kṣatāni
paśyantyā
gūḍʰa-stʰāneṣu
yoṣitaḥ
/
Sentence: 27b
cirotsr̥ṣṭāpy
abʰinavā
pītir
bʰavati
peśalā
//
cira^utsr̥ṣṭa^apy
abʰinavā
pītir
bʰavati
peśalā
//
Sentence: 28a
cirotsr̥ṣṭeṣu
rāgeṣu
prītir
gaccʰet
parābʰavam
/
cira^utsr̥ṣṭeṣu
rāgeṣu
prītir
gaccʰet
parābʰavam
/
Sentence: 28b
rāgāyatanasaṃsmāri
yadi
na
syān
nakʰakṣatam
//
rāga^āyatana-saṃsmāri
yadi
na
syān
nakʰa-kṣatam
//
Page of edition: 124
Sentence: 29a
paśyato
yuvatiṃ
dūrān
nakʰoccʰiṣṭapayodʰarām
/
paśyato
yuvatiṃ
dūrān
nakʰa^uccʰiṣṭa-payodʰarām
/
Sentence: 29b
bahumānaḥ
parasyāpi
rāgayogaś
ca
jāyate
//
bahu-mānaḥ
parasya^api
rāga-yogaś
ca
jāyate
//
Sentence: 30a
puruṣaś
ca
pradeśeṣu
nakʰacihnair
vicihnitaḥ
/
puruṣaś
ca
pradeśeṣu
nakʰa-cihnair
vicihnitaḥ
/
Sentence: 30b
cittaṃ
stʰiram
api
prāyaś
calayaty
eva
yoṣitaḥ
//
cittaṃ
stʰiram
api
prāyaś
calayaty
eva
yoṣitaḥ
//
Sentence: 31a
nānyat
paṭutaraṃ
kiṃ
cid
asti
rāgavivardʰanam
/
na^anyat
paṭutaraṃ
kiṃ
cid
asti
rāga-vivardʰanam
/
Sentence: 31b
nakʰadantasamuttʰānāṃ
karmaṇāṃ
gatayo
yatʰā
//
nakʰa-danta-samuttʰānāṃ
karmaṇāṃ
gatayo
yatʰā
//
Chapter: 5_(10)
daśana^ccʰedyavihayo
Page of edition: 125
Sentence: 1.
uttarauṣṭʰam
antarmukʰaṃ
nayanam
iti
muktvā
cumbanavad
daśanaradanastʰānāni
//
uttarauṣṭʰam
antarmukʰaṃ
nayanam
iti
muktvā
cumbanavad
daśana-radana-stʰānāni
//
Sentence: 2
samāḥ
snigdʰaccʰāyā
rāgagrāhiṇo
yuktapramāṇā
niścʰidrās
tīkṣṇāgrā
iti
daśanaguṇāḥ
//
samāḥ
snigdʰa-ccʰāyā
rāga-grāhiṇo
yukta-pramāṇā
niścʰidrās
tīkṣṇa^agrā
iti
daśana-guṇāḥ
//
Sentence: 3
kuṇṭʰā
rājyudgatāḥ
paruṣāḥ
viṣamāḥ
ślakṣṇāḥ
pr̥tʰavo
viralā
iti
ca
doṣāḥ
//
kuṇṭʰā
rājy-udgatāḥ
paruṣāḥ
viṣamāḥ
ślakṣṇāḥ
pr̥tʰavo
viralā
iti
ca
doṣāḥ
//
Page of edition: 126
Sentence: 4
gūḍʰakam
uccʰūnakaṃ
bindur
bindumālā
*pravāsa
[Ch
:
pravāla]
maṇir
maṇimālā
kʰaṇḍābʰrakaṃ
varāhacarvitakam
iti
daśanaccʰedanavikalpāḥ
//
gūḍʰakam
uccʰūnakaṃ
bindur
bindumālā
*pravāsa
[Ch
:
pravāla]
-maṇir
maṇi-mālā
kʰaṇḍa^abʰrakaṃ
varāha-carvitakam
iti
daśana-ccʰedana-vikalpāḥ
//
Sentence: 5
nātilohitena
rāgamātreṇa
vibʰāvanīyaṃ
gūḍʰakam
//
na^atilohitena
rāga-mātreṇa
vibʰāvanīyaṃ
gūḍʰakam
//
Sentence: 6
tad
eva
pīḍanād
uccʰūnakam
//
tad
eva
pīḍanād
uccʰūnakam
//
Sentence: 7
tad
ubʰayaṃ
bindur
adʰaramadʰya
iti
//
tad
ubʰayaṃ
bindur
adʰara-madʰya
iti
//
Sentence: 8
uccʰūnakaṃ
pravālamaṇiś
ca
kapole
//
uccʰūnakaṃ
pravāla-maṇiś
ca
kapole
//
Sentence: 9
karṇapūracumbanaṃ
nakʰadaśanaccʰedyam
iti
savyakapolamaṇḍanāni
//
karṇa-pūra-cumbanaṃ
nakʰa-daśana-ccʰedyam
iti
savya-kapola-maṇḍanāni
//
Page of edition: 127
Sentence: 10
dantauṣṭʰasaṃyogābʰyāsaniṣpādanāt
pravālamaṇisiddʰiḥ
//
danta^oṣṭʰa-saṃyoga^abʰyāsa-niṣpādanāt
pravāla-maṇi-siddʰiḥ
//
Sentence: 11
sarvasyeyaṃ
maṇimālāyāś
ca
//
sarvasya^iyaṃ
maṇi-mālāyāś
ca
//
Sentence: 12
alpadeśāyāś
ca
tvaco
daśanadvayasaṃdaṃśajā
bindusiddʰiḥ
//
alpa-deśāyāś
ca
tvaco
daśana-dvaya-saṃdaṃśajā
bindu-siddʰiḥ
//
Sentence: 13
sarvair
bindumālāyāś
ca
//
sarvair
bindu-mālāyāś
ca
//
Sentence: 14
tasmān
mālādvayam
api
galakakṣavaṅkṣaṇapradeśeṣu
//
tasmān
mālā-dvayam
api
gala-kakṣa-vaṅkṣaṇa-pradeśeṣu
//
Sentence: 15
lalāṭe
corvor
bindumāla
//
lalāṭe
ca^ūrvor
bindu-māla
//
Sentence: 16
maṇḍalam
iva
viṣamakūṭakayuktaṃ
kʰaṇḍābʰrakaṃ
stanapr̥ṣṭʰa
eva
//
maṇḍalam
iva
viṣama-kūṭaka-yuktaṃ
kʰaṇḍa^abʰrakaṃ
stana-pr̥ṣṭʰa
eva
//
Page of edition: 128
Sentence: 17
saṃhatāḥ
pradīrgʰā
bahvyo
daśanapadarājayas
tāmrāntarālā
varāhacarvitakam
/
stanapr̥ṣṭʰa
eva
//
saṃhatāḥ
pradīrgʰā
bahvyo
daśana-pada-rājayas
tāmra^antarālā
varāha-carvitakam
/
stana-pr̥ṣṭʰa
eva
//
Sentence: 18
tadubʰayam
api
ca
caṇḍavegayoḥ
/
iti
daśanaccʰedyāni
//
tad-ubʰayam
api
ca
caṇḍa-vegayoḥ
/
iti
daśana-ccʰedyāni
//
Sentence: 19
viśeṣake
karṇapūre
puṣpāpīḍe
tāmbūlapalāśe
tamālapattre
ceti
prayojyāgāmiṣu
nakʰadaśanaccʰedyādīny
ābʰiyogikāni
//
viśeṣake
karṇa-pūre
puṣpa^āpīḍe
tāmbūla-palāśe
tamāla-pattre
ca^iti
prayojya^āgāmiṣu
nakʰa-daśana-ccʰedya^ādīny
ābʰiyogikāni
//
Page of edition: 129
Sentence: 20
deśasātmyāc
ca
yoṣita
upacaret
//
deśasātmyāc
ca
yoṣita
upacaret
//
Sentence: 21
madʰyadeśyā
āryaprāyāḥ
śucyupacarāś
cumbananakʰadantapadadveṣiṇyaḥ
//
madʰyadeśyā
ārya-prāyāḥ
śucy-upacarāś
cumbana-nakʰa-danta-pada-dveṣiṇyaḥ
//
Sentence: 22
bāhlīkadeśyā
āvantikāś
ca
//
bāhlīkadeśyā
āvantikāś
ca
//
Sentence: 23
citrarateṣu
tv
āsām
abʰiniveśaḥ
//
citra-rateṣu
tv
āsām
abʰiniveśaḥ
//
Sentence: 24
pariṣvaṅgacumbananakʰadantacūṣaṇapradʰānāḥ
kṣatavarjitāḥ
prahaṇanasādʰyā
mālavya
ābʰīryaś
ca
//
pariṣvaṅga-cumbana-nakʰa-danta-cūṣaṇa-pradʰānāḥ
kṣata-varjitāḥ
prahaṇana-sādʰyā
mālavya
ābʰīryaś
ca
//
Page of edition: 130
Sentence: 25
sindʰuṣaṣṭʰānāṃ
ca
nadīnām
antarālīyā
aupariṣṭakasātmyāḥ
//
sindʰu-ṣaṣṭʰānāṃ
ca
nadīnām
antarālīyā
aupariṣṭaka-sātmyāḥ
//
Sentence: 26
caṇḍavegā
mandasītkr̥tā
āparāntikā
lāṭʰyaś
ca
//
caṇḍa-vegā
manda-sītkr̥tā
āparāntikā
lāṭʰyaś
ca
//
Sentence: 27
dr̥ḍʰaprahaṇanayoginyaḥ
kʰaravegā
eva
,
apadravyapradʰānāḥ
strīrājye
kośalāyāṃ
ca
//
dr̥ḍʰa-prahaṇana-yoginyaḥ
kʰara-vegā
eva
,
apadravya-pradʰānāḥ
strīrājye
kośalāyāṃ
ca
//
Sentence: 28
prakr̥tyā
mr̥dvyo
ratipriyā
aśucirucayo
nirācārāś
cāndʰryaḥ
//
prakr̥tyā
mr̥dvyo
rati-priyā
aśucirucayo
nirācārāś
ca^āndʰryaḥ
//
Sentence: 29
sakalacatuḥṣaṣṭiprayogarāgiṇyo
'ślīlaparuṣavākyapriyāḥ
śayane
ca
sarabʰasopakramā
mahārāṣṭrikāḥ
//
sakala-catuḥṣaṣṭi-prayoga-rāgiṇyo
+aślīla-paruṣa-vākya-priyāḥ
śayane
ca
sarabʰasa^upakramā
mahārāṣṭrikāḥ
//
Page of edition: 131
Sentence: 30
tatʰāvidʰā
eva
rahasi
prakāśante
nāgarikāḥ
//
tatʰā-vidʰā
eva
rahasi
prakāśante
nāgarikāḥ
//
Sentence: 31
mr̥dyamānāś
cābʰiyogān
mandaṃ
mandaṃ
prasiñcante
draviḍyaḥ
//
mr̥dyamānāś
ca^abʰiyogān
mandaṃ
mandaṃ
prasiñcante
draviḍyaḥ
//
Sentence: 32
madʰyamavegāḥ
sarvaṃsahāḥ
svāṅgapraccʰādinyaḥ
parāṅgahāsinyaḥ
kutsitāślīlaparuṣaparihāriṇyo
vānavāsikāḥ
//
madʰyama-vegāḥ
sarvaṃsahāḥ
svāṅga-praccʰādinyaḥ
parāṅga-hāsinyaḥ
kutsita^aślīla-paruṣa-parihāriṇyo
vānavāsikāḥ
//
Sentence: 33
mr̥dubʰāṣiṇyo
'nurāgavatyo
mr̥dvyaṅgyaś
ca
gauḍyaḥ
//
mr̥du-bʰāṣiṇyo
+anurāgavatyo
mr̥dvyaṅgyaś
ca
gauḍyaḥ
//
Page of edition: 132
Sentence: 34
deśasātmyāt
prakr̥tisātmyaṃ
balīya
iti
suvarṇanābʰaḥ
/
na
tatra
deśyā
upacārāḥ
//
deśa-sātmyāt
prakr̥ti-sātmyaṃ
balīya
iti
suvarṇanābʰaḥ
/
na
tatra
deśyā
upacārāḥ
//
Sentence: 35
kālayogāc
ca
deśād
deśāntaram
upacāraveṣalīlāś
ca*anugaccʰanti
[Ch
:
anuccʰanti]
/
tac
ca
vidyāt
//
kāla-yogāc
ca
deśād
deśa^antaram
upacāra-veṣa-līlāś
ca-*anugaccʰanti
[Ch
:
anuccʰanti]
/
tac
ca
vidyāt
//
Sentence: 36
upagūhanādiṣu
ca
rāgavardʰanaṃ
pūrvaṃ
pūrvaṃ
vicitram
uttaram
uttaraṃ
ca
//
upagūhana^ādiṣu
ca
rāga-vardʰanaṃ
pūrvaṃ
pūrvaṃ
vicitram
uttaram
uttaraṃ
ca
//
Page of edition: 133
Sentence: 37a
vāryamāṇaś
ca
puruṣo
yat
kuryāt
tad
anu
kṣatam
/
vāryamāṇaś
ca
puruṣo
yat
kuryāt
tad
anu
kṣatam
/
Sentence: 37b
amr̥ṣyamāṇā
dviguṇaṃ
tad
eva
pratiyojayet
//
amr̥ṣyamāṇā
dviguṇaṃ
tad
eva
pratiyojayet
//
Sentence: 38a
bindoḥ
pratikriyā
mālā
mālāyāś
cābʰrakʰaṇḍakam
/
bindoḥ
pratikriyā
mālā
mālāyāś
ca^abʰra-kʰaṇḍakam
/
Sentence: 38b
iti
krodʰādivāviṣṭā
kalahān
pratiyojayet
//
iti
krodʰa^ādi-vāviṣṭā
kalahān
pratiyojayet
//
Sentence: 39a
sakacagraham
unnamya
mukʰaṃ
tasya
tataḥ
pibet
/
sakaca-graham
unnamya
mukʰaṃ
tasya
tataḥ
pibet
/
Sentence: 39b
nilīyeta
daśec
caiva
tatra
tatra
maderitā
//
nilīyeta
daśec
ca^eva
tatra
tatra
maderitā
//
Page of edition: 134
Sentence: 40a
unnamya
kaṇṭʰe
kāntasya
saṃśritā
vakṣasaḥ
stʰalīm
/
unnamya
kaṇṭʰe
kāntasya
saṃśritā
vakṣasaḥ
stʰalīm
/
Sentence: 40b
maṇimālāṃ
prayuñjīta
yac
cānyad
api
lakṣitam
//
maṇi-mālāṃ
prayuñjīta
yac
ca^anyad
api
lakṣitam
//
Sentence: 41a
divāpi
janasaṃbādʰe
nāyakena
pradarśitam
/
divā^api
janasaṃbādʰe
nāyakena
pradarśitam
/
Sentence: 41b
uddiśya
svakr̥taṃ
cihnaṃ
hased
anyair
alakṣitā
//
uddiśya
svakr̥taṃ
cihnaṃ
hased
anyair
alakṣitā
//
Sentence: 42a
vikūṇayantīva
mukʰaṃ
kutsayantīva
nāyakam
/
vikūṇayanti^iva
mukʰaṃ
kutsayanti^iva
nāyakam
/
Sentence: 42b
svagātrastʰāni
cihnāni
sāsūyeva
pradarśayet
//
sva-gātra-stʰāni
cihnāni
sāsūya^iva
pradarśayet
//
Sentence: 43a
parasparānukūlyena
tad
evaṃ
lajjamānayoḥ
/
paraspara^anukūlyena
tad
evaṃ
lajjamānayoḥ
/
Sentence: 43b
saṃvatsaraśatenāpi
prītir
na
parihīyate
//
saṃvatsara-śatena^api
prītir
na
parihīyate
//
Chapter: 6_(11)
saṃveśanaprakārāścitraratāni
Page of edition: 135
Sentence: 1
rāgakāle
viśālayanty
eva
jagʰanaṃ
mr̥gī
saṃviśed
uccarate
//
rāga-kāle
viśālayanty
eva
jagʰanaṃ
mr̥gī
saṃviśed
ucca-rate
//
Sentence: 2
avahrāsayantīva
hastinī
nīcarate
//
avahrāsayantī^iva
hastinī
nīca-rate
//
Sentence: 3
nyāyyo
yatra
yogas
tatra
samapr̥ṣṭʰam
//
nyāyyo
yatra
yogas
tatra
sama-pr̥ṣṭʰam
//
Sentence: 4
ābʰyāṃ
vaḍavā
vyākʰyātā
//
ābʰyāṃ
vaḍavā
vyākʰyātā
//
Page of edition: 136
Sentence: 5
tatra
jagʰanena
nāyakaṃ
pratigr̥hṇīyāt
//
tatra
jagʰanena
nāyakaṃ
pratigr̥hṇīyāt
//
Sentence: 6
apadravyāṇi
ca
saviśeṣaṃ
nīcarate
//
apadravyāṇi
ca
saviśeṣaṃ
nīca-rate
//
Sentence: 7
utpʰullakaṃ
vijr̥mbʰitakam
indrāṇikaṃ
ceti
tritayaṃ
mr̥gyāḥ
prāyeṇa
//
utpʰullakaṃ
vijr̥mbʰitakam
indrāṇikaṃ
ca^iti
tritayaṃ
mr̥gyāḥ
prāyeṇa
//
Sentence: 8
śiro
vinipātyordʰvaṃ
jagʰanam
utpʰullakam
//
śiro
vinipātya^ūrdʰvaṃ
jagʰanam
utpʰullakam
//
Page of edition: 137
Sentence: 9
tatrāpasāraṃ
dadyāt
//
tatra^apasāraṃ
dadyāt
//
Sentence: 10
anīce
saktʰinī
tiryag
avasajya
pratīccʰed
iti
vijr̥mbʰitakam
//
anīce
saktʰinī
tiryag
avasajya
pratīccʰed
iti
vijr̥mbʰitakam
//
Sentence: 11
pārśvayoḥ
samam
ūrū
vinyasya
pārśvayor
jānunī
nidadʰyād
ity
abʰyāsayogād
indrāṇī
//
pārśvayoḥ
samam
ūrū
vinyasya
pārśvayor
jānunī
nidadʰyād
ity
abʰyāsa-yogād
indrāṇī
//
Sentence: 12
tayoccatararatasyāpi
parigrahaḥ
//
tayā^uccatara-ratasya^api
parigrahaḥ
//
Sentence: 13
saṃpuṭena
pratigraho
nīcarate
//
saṃpuṭena
pratigraho
nīca-rate
//
Sentence: 14
etena
nīcatararate
'pi
hastinyāḥ
//
etena
nīcatara-rate
+api
hastinyāḥ
//
Sentence: 15
saṃpuṭakaṃ
pīḍitakaṃ
veṣṭitakaṃ
vāḍavakam
iti
//
saṃpuṭakaṃ
pīḍitakaṃ
veṣṭitakaṃ
vāḍavakam
iti
//
Page of edition: 138
Sentence: 16
r̥juprasāritāv
ubʰāv
apy
ubʰayoś
caraṇāv
iti
saṃpuṭaḥ
//
r̥ju-prasāritāv
ubʰāv
apy
ubʰayoś
caraṇāv
iti
saṃpuṭaḥ
//
Sentence: 17
sa
dvividʰaḥ
---
pārśvasaṃpuṭa
uttānasaṃpuṭaś
ca
/
tatʰā
karmayogāt
/
sa
dvividʰaḥ
---
pārśva-saṃpuṭa
uttāna-saṃpuṭaś
ca
/
tatʰā
karma-yogāt
/
Sentence: 18
pārśveṇa
tu
śayāno
dakṣiṇena
nārīm
adʰiśayīteti
sārvatrikam
etat
//
pārśveṇa
tu
śayāno
dakṣiṇena
nārīm
adʰiśayīteti
sārva-trikam
etat
//
Page of edition: 139
Sentence: 19
saṃpuṭakaprayuktayantreṇaiva
dr̥ḍʰam
ūrū
pīḍayed
iti
pīḍitakam
//
saṃpuṭaka-prayukta-yantreṇa^eva
dr̥ḍʰam
ūrū
pīḍayed
iti
pīḍitakam
//
Sentence: 20
ūrū
vyatyasyed
iti
veṣṭitakam
//
ūrū
vyatyasyed
iti
veṣṭitakam
//
Sentence: 21
vaḍaveva
niṣṭʰuram
avagr̥hṇīyād
iti
vāḍavakam
ābʰyāsikam
//
vaḍavā^iva
niṣṭʰuram
avagr̥hṇīyād
iti
vāḍavakam
ābʰyāsikam
//
Sentence: 22
tadāndʰrīṣu
prāyeṇa
/
iti
saṃveśanaprakārā
bābʰravīyāḥ
//
tadā^andʰrīṣu
prāyeṇa
/
iti
saṃveśana-prakārā
bābʰravīyāḥ
//
Sentence: 23
sauvarṇanābʰās
tu
/
sauvarṇanābʰās
tu
/
Sentence: 24
ubʰāv
apy
ūrū
ūrdʰvāv
iti
tadbʰugnakam
//
ubʰāv
apy
ūrū
ūrdʰvāv
iti
tad-bʰugnakam
//
Page of edition: 140
Sentence: 25
caraṇāv
ūrdʰvaṃ
nāyako
'syā
dʰārayed
iti
jr̥mbʰitakam
//
caraṇāv
ūrdʰvaṃ
nāyako
+asyā
dʰārayed
iti
jr̥mbʰitakam
//
Sentence: 26
tatkuñcitāv
utpīḍitakam
//
tat-kuñcitāv
utpīḍitakam
//
Sentence: 27
tad
ekasmin
prasārite
'rdʰapīḍitakam
//
tad
ekasmin
prasārite
+ardʰa-pīḍitakam
//
Sentence: 28
nāyakasyāṃsa
eko
dvitīyakaḥ
prasārita
iti
punaḥ
punar
vyatyāsena
veṇudāritakam
//
nāyakasya^aṃsa
eko
dvitīyakaḥ
prasārita
iti
punaḥ
punar
vyatyāsena
veṇu-dāritakam
//
Sentence: 29
ekaḥ
śirasa
upari
gaccʰed
dvitīyaḥ
prasārita
iti
śūlacitakam
ābʰyāsikam
//
ekaḥ
śirasa
upari
gaccʰed
dvitīyaḥ
prasārita
iti
śūla-citakam
ābʰyāsikam
//
Sentence: 30
saṃkucitau
*svabastideśe
[Ch
:
svastideśe]
nidadʰyād
iti
kārkaṭakam
//
saṃkucitau
*svabastideśe
[Ch
:
svastideśe]
nidadʰyād
iti
kārkaṭakam
//
Page of edition: 141
Sentence: 31
ūrdʰvāv
ūrū
vyatyasyed
iti
pīḍitakam
//
ūrdʰvāv
ūrū
vyatyasyed
iti
pīḍitakam
//
Sentence: 32
jaṅgʰāvyatyāsena
padmāsanavat
//
jaṅgʰā-vyatyāsena
padma^āsanavat
//
Sentence: 33
pr̥ṣṭʰaṃ
pariṣvajamānāyāḥ
parāṅmukʰeṇa
parāvr̥ttakam
ābʰyāsikam
//
pr̥ṣṭʰaṃ
pariṣvajamānāyāḥ
parāṅmukʰeṇa
parāvr̥ttakam
ābʰyāsikam
//
Sentence: 34
jale
ca
saṃviṣṭopaviṣṭastʰitātmakāṃś
citrān
yogān
upalakṣayet
/
tatʰā
sukaratvād
iti
suvarṇanābʰaḥ
//
jale
ca
saṃviṣṭa^upaviṣṭa-stʰita^ātmakāṃś
citrān
yogān
upalakṣayet
/
tatʰā
sukaratvād
iti
suvarṇanābʰaḥ
//
Sentence: 35
vārtaṃ
tu
tat
/
śiṣṭair
apasmr̥tatvād
iti
vātsyāyanaḥ
//
vārtaṃ
tu
tat
/
śiṣṭair
apasmr̥tatvād
iti
vātsyāyanaḥ
//
Page of edition: 142
Sentence: 36
atʰa
citraratāni
//
atʰa
citraratāni
//
Sentence: 37
ūrdʰvastʰitayor
yūnoḥ
parasparāpāśrayayoḥ
kuḍyastambʰāpāśritayor
vā
stʰitaratam
/
ūrdʰva-stʰitayor
yūnoḥ
paraspara^apāśrayayoḥ
kuḍyastambʰa^apāśritayor
vā
stʰita-ratam
/
Sentence: 38
kuḍyāpāśritasya
kaṇṭʰāvasaktabāhupāśāyās
taddʰastapañjaropaviṣṭāyā
ūrupāśena
jagʰanam
abʰiveṣṭayantyā
kuḍye
caraṇakrameṇa
valantyā
avalambitakaṃ
ratam
//
kuḍya^apāśritasya
kaṇṭʰa^avasakta-bāhu-pāśāyās
tad-dʰasta-pañjara^upaviṣṭāyā
ūrupāśena
jagʰanam
abʰiveṣṭayantyā
kuḍye
caraṇa-krameṇa
valantyā
avalambitakaṃ
ratam
//
Page of edition: 143
Sentence: 39
bʰūmau
vā
catuṣpadavad
āstʰitāyā
vr̥ṣalīlayāvaskandanaṃ
dʰenukam
//
bʰūmau
vā
catuṣpadavad
āstʰitāyā
vr̥ṣa-līlayā^avaskandanaṃ
dʰenukam
//
Sentence: 40
tatra
pr̥ṣṭʰam
uraḥkarmāṇi
labʰate
//
tatra
pr̥ṣṭʰam
uraḥkarmāṇi
labʰate
//
Sentence: 41
etenaiva
yogena
śaunamaiṇeyaṃ
cʰāgalaṃ
gardabʰākrāntaṃ
mārjāralalitakaṃ
vyāgʰrāvaskandanaṃ
gajopamarditaṃ
varāhagʰr̥ṣṭakaṃ
turagādʰirūḍʰakam
iti
yatra
yatra
viśeṣo
yogo
'pūrvas
tat
tad
upalakṣayet
//
etena^eva
yogena
śauna-maiṇeyaṃ
cʰāgalaṃ
gardabʰa^ākrāntaṃ
mārjāra-lalitakaṃ
vyāgʰra^avaskandanaṃ
gaja^upamarditaṃ
varāha-gʰr̥ṣṭakaṃ
turaga^adʰirūḍʰakam
iti
yatra
yatra
viśeṣo
yogo
+apūrvas
tat
tad
upalakṣayet
//
Sentence: 42
miśrīkr̥tasadbʰāvābʰyāṃ
dvābʰyāṃ
saha
saṃgʰāṭakaṃ
ratam
//
miśrīkr̥ta-sadbʰāvābʰyāṃ
dvābʰyāṃ
saha
saṃgʰāṭakaṃ
ratam
//
Page of edition: 144
Sentence: 43
bahvībʰiś
ca
saha
goyūtʰikam
//
bahvībʰiś
ca
saha
goyūtʰikam
//
Sentence: 44
vārikrīḍitakaṃ
cʰāgalamaiṇeyam
iti
tatkarmānukr̥tiyogāt
//
vāri-krīḍitakaṃ
cʰāgala-maiṇeyam
iti
tat-karma^anukr̥ti-yogāt
//
Sentence: 45
grāmanāriviṣaye
strīrājye
ca
bāhlīke
bahavo
yuvāno
'ntaḥpurasadʰarmāṇa
ekaikasyāḥ
parigrahabʰūtāḥ
/
grāma-nāri-viṣaye
strīrājye
ca
bāhlīke
bahavo
yuvāno
+antaḥpura-sadʰarmāṇa
ekaikasyāḥ
parigraha-bʰūtāḥ
/
Sentence: 46
teṣām
ekaikaśo
yugapac
ca
yatʰāsātmyaṃ
yatʰāyogaṃ
ca
rañjayeyuḥ
//
teṣām
ekaikaśo
yugapac
ca
yatʰā-sātmyaṃ
yatʰā-yogaṃ
ca
rañjayeyuḥ
//
Page of edition: 145
Sentence: 47
eko
dʰārayed
enām
anyo
niṣeveta
/
anyo
*jagʰanamukʰam
[Ch
:
jagʰanaṃ
mukʰam]
anyo
madʰyam
anya
iti
vāraṃ
vāreṇa
vyatikareṇa
cānutiṣṭʰeyuḥ
//
eko
dʰārayed
enām
anyo
niṣeveta
/
anyo
*jagʰana-mukʰam
[Ch
:
jagʰanaṃ
mukʰam]
anyo
madʰyam
anya
iti
vāraṃ
vāreṇa
vyatikareṇa
ca^anutiṣṭʰeyuḥ
//
Sentence: 48
etayā
goṣṭʰīparigrahā
veśyā
rājayoṣā*parigrahaś
[Ch
:
parigrahāś]
ca
vyākʰyātaḥ
//
etayā
goṣṭʰī-parigrahā
veśyā
rāja-yoṣā-*parigrahaś
[Ch
:
parigrahāś]
ca
vyākʰyātaḥ
//
Sentence: 49
agʰorataṃ
pāyāv
api
dākṣiṇātyānām
/
iti
citraratāni
//
agʰorataṃ
pāyāv
api
dākṣiṇātyānām
/
iti
citraratāni
//
Page of edition: 146
Sentence: 50
puruṣopasr̥ptakāni
puruṣāyite
vakṣyāmaḥ
//
puruṣopasr̥ptakāni
puruṣāyite
vakṣyāmaḥ
//
bʰavataś
ca^atra
ślokau
---
Sentence: 51ab
paśūnāṃ
mr̥gajātīnāṃ
pataṅgānāṃ
ca
vibʰramaiḥ
/
paśūnāṃ
mr̥gajātīnāṃ
pataṅgānāṃ
ca
vibʰramaiḥ
/
Sentence: 51cd
tais
tais
upāyaiś
cittajño
ratiyogān
vivardʰayet
//
tais
tais
upāyaiś
cittajño
rati-yogān
vivardʰayet
//
Sentence: 52ab
tatsātmyād
deśasātmyāc
ca
tais
tair
bʰāvaiḥ
prayojitaiḥ
/
tat-sātmyād
deśa-sātmyāc
ca
tais
tair
bʰāvaiḥ
prayojitaiḥ
/
Sentence: 52cd
strīṇāṃ
snehaś
ca
rāgaś
ca
bahumānaś
ca
jāyate
//
strīṇāṃ
snehaś
ca
rāgaś
ca
bahumānaś
ca
jāyate
//
Chapter: 7_(12)
prahaṇanaprayogās
tadyuktāś
ca
sītkr̥takramāḥ
Page of edition: 147
Sentence: 1
kalaharūpaṃ
suratam
ācakṣate
/
vivādātmakatvād
vāmaśīlatvāc
ca
kāmasya
//
kalaha-rūpaṃ
suratam
ācakṣate
/
vivāda^ātmakatvād
vāma-śīlatvāc
ca
kāmasya
//
Sentence: 2
tasmāt
prahaṇanastʰānam
aṅgam
/
skandʰau
śiraḥ
stanāntaraṃ
pr̥ṣṭʰaṃ
jagʰanaṃ
pārśva
iti
stʰānāni
//
tasmāt
prahaṇana-stʰānam
aṅgam
/
skandʰau
śiraḥ
stana^antaraṃ
pr̥ṣṭʰaṃ
jagʰanaṃ
pārśva
iti
stʰānāni
//
Sentence: 3
tac
caturvidʰam
---
apahastakaṃ
prasr̥takaṃ
muṣṭiḥ
samatalakam
iti
//
tac
caturvidʰam
---
apahastakaṃ
prasr̥takaṃ
muṣṭiḥ
sama-talakam
iti
//
Page of edition: 148
Sentence: 4
tad
udbʰavaṃ
ca
sītkr̥tam
/
tasya*atirūpatvāt
[Ch
:
ārtirūpatvāt]
/
tad
anekavidʰam
//
tad
udbʰavaṃ
ca
sītkr̥tam
/
tasya-*atirūpatvāt
[Ch
:
ārtirūpatvāt]
/
tad
aneka-vidʰam
//
Sentence: 5
virutāni
cāṣṭau
//
virutāni
ca^aṣṭau
//
Sentence: 6
hiṃkārastanitakūjitaruditasūtkr̥tadūtkr̥tapʰūtkr̥tāni
//
hiṃkāra-stanita-kūjita-rudita-sūtkr̥ta-dūtkr̥ta-pʰūtkr̥tāni
//
Sentence: 7
amvārtʰāḥ
śabdā
vāraṇārtʰā
mokṣaṇārtʰāś
cālam
artʰās
te
te
cārtʰayogāt
//
amvārtʰāḥ
śabdā
vāraṇa^artʰā
mokṣaṇa^artʰāś
cālam
artʰās
te
te
ca^artʰa-yogāt
//
Page of edition: 149
Sentence: 8
pārāvataparabʰr̥tahārītaśukamadʰukaradāt
yūhahaṃsakāraṇḍavalāvakavirutāni
sītkr̥tabʰūyiṣṭʰāni
vikalpaśaḥ
prayuñjīta
//
pārāvata-parabʰr̥ta-hārīta-śuka-madʰuka-radāt
yūha-haṃsa-kāraṇḍava-lāvaka-virutāni
sītkr̥ta-bʰūyiṣṭʰāni
vikalpaśaḥ
prayuñjīta
//
Sentence: 9
utsaṅgopaviṣṭāyāḥ
pr̥ṣṭʰe
muṣṭinā
prahāraḥ
//
utsaṅga^upaviṣṭāyāḥ
pr̥ṣṭʰe
muṣṭinā
prahāraḥ
//
Sentence: 10
tatra
sāsūyāyā
iva
stanitaruditakūjitāni
pratīgʰātaś
ca
syāt
//
tatra
sāsūyāyā
iva
stanita-rudita-kūjitāni
pratīgʰātaś
ca
syāt
//
Sentence: 11
yuktayantrāyāḥ
stanāntare
'pahastakena
praharet
//
yukta-yantrāyāḥ
stana^antare
+apahastakena
praharet
//
Sentence: 12
mandopakramaṃ
vardʰamānarāgamā
*parisamāpteḥ
[Ch
:
parisamāptaḥ]
//
manda^upakramaṃ
vardʰamānarāgamā
*parisamāpteḥ
[Ch
:
parisamāptaḥ]
//
Page of edition: 150
Sentence: 13
tatra
hiṃkārādīnām
aniyamenābʰyāsena
vikalpena
ca
tatkālam
eva
prayogaḥ
//
tatra
hiṃkāra^ādīnām
aniyamena^abʰyāsena
vikalpena
ca
tatkālam
eva
prayogaḥ
//
Sentence: 14
śirasi
kiṃ
cid
ākuñcitāṅgulinā
kareṇa
vivadantyāḥ
pʰūtkr̥tya
prahaṇanaṃ
tatprasr̥takam
//
śirasi
kiṃ
cid
ākuñcita^aṅgulinā
kareṇa
vivadantyāḥ
pʰūtkr̥tya
prahaṇanaṃ
tatprasr̥takam
//
Sentence: 15
tatrāntarmukʰena
kūjitaṃ
pʰūtkr̥taṃ
ca
//
tatra^antarmukʰena
kūjitaṃ
pʰūtkr̥taṃ
ca
//
Sentence: 16
ratānte
ca
śvasitarudite
/
rata^ante
ca
śvasita-rudite
/
Sentence: 17
veṇor
iva
spʰuṭataḥ
śabdānukaraṇaṃ
dūtkr̥tam
//
veṇor
iva
spʰuṭataḥ
śabda^anukaraṇaṃ
dūtkr̥tam
//
Page of edition: 151
Sentence: 18
apsu
badarasyeva
nipatataḥ
(śabdānukaraṇaṃ)
pʰūtkr̥tam
//
apsu
badarasya^iva
nipatataḥ
(śabda^anukaraṇaṃ)
pʰūtkr̥tam
//
Sentence: 19
sarvatra
cumbanādiṣv
apakrāntāyāḥ
sasītkr̥taṃ
tenaiva
pratyuttaram
//
sarvatra
cumbana^ādiṣv
apakrāntāyāḥ
sasītkr̥taṃ
tena^eva
pratyuttaram
//
Sentence: 20
rāgavaśāt
prahaṇanābʰyāse
vāraṇamokṣaṇālam
artʰānāṃ
śabdānām
ambārtʰānāṃ
ca
satāntaśvasitaruditastanitamiśrīkr̥taprayogā
virutānāṃ
ca
/
rāgāvasānakāle
jagʰanapārśvayos
tāḍanam
ity
atitvarayā
cāparisamāpteḥ
//
rāgavaśāt
prahaṇana^abʰyāse
vāraṇa-mokṣaṇālam
artʰānāṃ
śabdānām
amba^artʰānāṃ
ca
satānta-śvasita-rudita-stanita-miśrīkr̥ta-prayogā
virutānāṃ
ca
/
rāga^avasāna-kāle
jagʰana-pārśvayos
tāḍanam
ity
atitvarayā
ca^aparisamāpteḥ
//
Sentence: 21
tatra
lāvakahaṃsavikūjitaṃ
tvarayaivaíti
stananaprahaṇanayogāḥ
//
tatra
lāvaka-haṃsa-vikūjitaṃ
tvarayā^evaíti
stanana-prahaṇana-yogāḥ
//
Page of edition: 152
Sentence: 22a
pāruṣyaṃ
rabʰasatvaṃ
ca
pauruṣaṃ
teja
ucyate
/
pāruṣyaṃ
rabʰasatvaṃ
ca
pauruṣaṃ
teja
ucyate
/
Sentence: 22b
aśaktir
ārtirvyāvr̥ttir
abalatvaṃ
ca
yoṣitaḥ
//
aśaktir
ārtirvyāvr̥ttir
abalatvaṃ
ca
yoṣitaḥ
//
Sentence: 23a
rāgāt
prayogasātmyāc
ca
vyatyayo
'pi
kva
cid
bʰavet
/
rāgāt
prayoga-sātmyāc
ca
vyatyayo
+api
kva
cid
bʰavet
/
Sentence: 23b
na
ciraṃ
tasya
caivānte
prakr̥ter
eva
yojanam
//
na
ciraṃ
tasya
ca^eva^ante
prakr̥ter
eva
yojanam
//
Page of edition: 153
Sentence: 24
kīlām
urasi
kartarīṃ
śirasi
viddʰāṃ
kapolayoḥ
saṃdaṃśikāṃ
stanayoḥ
pārśvayoś
ceti
pūrvaiḥ
saha
prahaṇanam
aṣṭavidʰam
iti
dākṣiṇātyānām
/
tadyuvatīnām
urasi
kīlāni
ca
tatkr̥tāni
dr̥ṣyante
/
deśasātmyam
etat
//
kīlām
urasi
kartarīṃ
śirasi
viddʰāṃ
kapolayoḥ
saṃdaṃśikāṃ
stanayoḥ
pārśvayoś
ca^iti
pūrvaiḥ
saha
prahaṇanam
aṣṭavidʰam
iti
dākṣiṇātyānām
/
tad-yuvatīnām
urasi
kīlāni
ca
tatkr̥tāni
dr̥ṣyante
/
deśa-sātmyam
etat
//
Sentence: 25
kaṣṭam
anāryavr̥ttam
anādr̥tam
iti
vātsyāyanaḥ
//
kaṣṭam
anārya-vr̥ttam
anādr̥tam
iti
vātsyāyanaḥ
//
Sentence: 26
tatʰānyad
api
deśasātmyāt
prayuktam
anyatra
na
prayuñjīt
//
tatʰā^anyad
api
deśa-sātmyāt
prayuktam
anyatra
na
prayuñjīt
//
Sentence: 27
ātyayikaṃ
tu
tatrāpi
pariharet
//
ātyayikaṃ
tu
tatra^api
pariharet
//
Page of edition: 154
Sentence: 28
ratiyoge
hi
kīlayā
gaṇikāṃ
citraseṇāṃ
colarājo
jagʰāna
/
rati-yoge
hi
kīlayā
gaṇikāṃ
citraseṇāṃ
cola-rājo
jagʰāna
/
Sentence: 29
kartaryā
kuntalaḥ
śātakarṇiḥ
śātavāhano
mahādevīṃ
malayavatīm
//
kartaryā
kuntalaḥ
śātakarṇiḥ
śātavāhano
mahādevīṃ
malayavatīm
//
Sentence: 30
naradevaḥ
kupāṇir
viddʰayā
duṣprayuktayā
naṭīṃ
kāṇāṃ
cakāra
//
nara-devaḥ
kupāṇir
viddʰayā
duṣprayuktayā
naṭīṃ
kāṇāṃ
cakāra
//
bʰavanti
ca^atra
ślokāḥ
---
Sentence: 31ab
nāsty
atra
gaṇanā
kā
cin
na
ca
śāstraparigrahaḥ
/
nāsty
atra
gaṇanā
kā
cin
na
ca
śāstra-parigrahaḥ
/
Sentence: 31cd
pravr̥tte
ratisaṃyoge
rāga
evātra
kāraṇam
//
pravr̥tte
rati-saṃyoge
rāga
eva^atra
kāraṇam
//
Page of edition: 155
Sentence: 32ab
svapneṣv
api
na
dr̥śyante
te
bʰāvās
te
ca
vibʰramāḥ
/
svapneṣv
api
na
dr̥śyante
te
bʰāvās
te
ca
vibʰramāḥ
/
Sentence: 32cd
suratavyavahāreṣu
ye
syus
tatkṣaṇakalpitāḥ
//
surata-vyavahāreṣu
ye
syus
tat-kṣaṇa-kalpitāḥ
//
Sentence: 33ab
yatʰā
hi
pañcamīṃ
dʰārām
āstʰāya
turagaḥ
patʰi
/
yatʰā
hi
pañcamīṃ
dʰārām
āstʰāya
turagaḥ
patʰi
/
Sentence: 33cd
stʰāṇum
śvabʰraṃ
darīṃ
vāpi
vegāndʰo
na
samīkṣate
//
stʰāṇum
śvabʰraṃ
darīṃ
vā^api
vega^andʰo
na
samīkṣate
//
Sentence: 33c
evaṃ
suratasaṃmarde
rāgāndʰau
kāmināv
api
/
evaṃ
surata-saṃmarde
rāga^andʰau
kāmināv
api
/
Sentence: 33d
caṇḍavegau
pravartete
samīkṣete
na
cātyayam
//
caṇḍa-vegau
pravartete
samīkṣete
na
ca^atyayam
//
Sentence: 34ab
tasmān
mr̥dutvaṃ
caṇḍatvaṃ
yuvatyā
balam
eva
ca
/
tasmān
mr̥dutvaṃ
caṇḍatvaṃ
yuvatyā
balam
eva
ca
/
Sentence: 34cd
ātmanaś
ca
balaṃ
jñātvā
tatʰā
yuñjīta
śāstravit
//
ātmanaś
ca
balaṃ
jñātvā
tatʰā
yuñjīta
śāstravit
//
Page of edition: 156
Sentence: 35ab
na
sarvadā
na
sarvāsu
prayogāḥ
sāṃprayogikāḥ
/
na
sarvadā
na
sarvāsu
prayogāḥ
sāṃprayogikāḥ
/
Sentence: 35cd
stʰāne
deśe
ca
kāle
ca
yoga
eṣāṃ
vidʰīyate
//
stʰāne
deśe
ca
kāle
ca
yoga
eṣāṃ
vidʰīyate
//
Chapter: 8_(13)
puruṣopasr̥ptāni
puruṣāyitaṃ
Sentence: 1
nāyakasya
saṃtatābʰyāsāt
pariśramam
upalabʰya
rāgasya
cānupaśamam
,
anumatā
tena
tamadʰo
'vapātya
puruṣāyitena
sāhāyyaṃ
dadyāt
/
nāyakasya
saṃtata^ābʰyāsāt
pariśramam
upalabʰya
rāgasya
ca^anupaśamam
,
anumatā
tena
tam-adʰo
+avapātya
puruṣa^āyitena
sāhāyyaṃ
dadyāt
/
Sentence: 2
svābʰiprāyād
vā
vikalpayojanārtʰinī
sva^abʰiprāyād
vā
vikalpa-yojana^artʰinī
Sentence: 3
nāyakakutūhalād
vā
//
nāyaka-kutūhalād
vā
//
Sentence: 4
tatra
yuktayantreṇaivetareṇottʰāpyamānā
tamadʰaḥ
pātayet
/
evaṃ
ca
ratam
aviccʰinnarasaṃ
tatʰā
pravr̥ttam
eva
syāt
/
ity
eko
'yaṃ
mārgaḥ
/
tatra
yukta-yantreṇa^eva^itareṇa^uttʰāpyamānā
tam-adʰaḥ
pātayet
/
evaṃ
ca
ratam
aviccʰinna-rasaṃ
tatʰā
pravr̥ttam
eva
syāt
/
ity
eko
+ayaṃ
mārgaḥ
/
Page of edition: 157
Sentence: 5
punar
ārambʰeṇādita
evopakramet
/
iti
dvitīyaḥ
//
punar
ārambʰeṇa^ādita
eva^upakramet
/
iti
dvitīyaḥ
//
Page of edition: 158
Sentence: 6
sā
prakīryamāṇakeśakusumā
śvāsaviccʰinnahāsinī
vaktrasaṃsargārtʰaṃ
stanābʰyām
uraḥ
pīḍayantī
punaḥ
punaḥ
śiro
nāmayantī
yāś
ceṣṭāḥ
pūrvam
*aṃsau
[Ch
:
asau]
darśitavāṃs
tā
eva
pratikurvīta
/
pātitā
pratipātayāmīti
/
hasantī
tarjayantī
pratigʰnatī
ca
brūyāt
/
punaś
ca
vrīḍāṃ
darśayet
/
śramaṃ
virāmābʰīpsāṃ
ca
/
puruṣopasr̥ptair
evopasarpet
//
sā
prakīryamāṇa-keśa-kusumā
śvāsa-viccʰinna-hāsinī
vaktra-saṃsarga^artʰaṃ
stanābʰyām
uraḥ
pīḍayantī
punaḥ
punaḥ
śiro
nāmayantī
yāś
ceṣṭāḥ
pūrvam
*aṃsau
[Ch
:
asau]
darśitavāṃs
tā
eva
pratikurvīta
/
pātitā
pratipātayāmi^iti
/
hasantī
tarjayantī
pratigʰnatī
ca
brūyāt
/
punaś
ca
vrīḍāṃ
darśayet
/
śramaṃ
virāma^abʰīpsāṃ
ca
/
puruṣopasr̥ptair
eva^upasarpet
//
Sentence: 7
tāni
ca
vakṣyāmaḥ
//
tāni
ca
vakṣyāmaḥ
//
Sentence: 8
puruṣaḥ
śayanastʰāyā
yoṣitas
tad
vacanavyākṣiptacittāyā
iva
nīvīṃ
viśleṣayet
/
tatra
vivadamānāṃ
kapolacumbanena
paryākulayet
/
puruṣaḥ
śayanastʰāyā
yoṣitas
tad
vacana-vyākṣipta-cittāyā
iva
nīvīṃ
viśleṣayet
/
tatra
vivadamānāṃ
kapola-cumbanena
paryākulayet
/
Sentence: 9
stʰiraliṅgaś
ca
tatra
tatraināṃ
parispr̥śet
/
stʰira-liṅgaś
ca
tatra
tatra^enāṃ
parispr̥śet
/
Sentence: 10
pratʰamasaṃgatā
cet
saṃhatorvor
antare
gʰaṭṭanam
/
pratʰama-saṃgatā
cet
saṃhata^ūrvor
antare
gʰaṭṭanam
/
Sentence: 11
kanyāyāś
ca
/
kanyāyāś
ca
/
Sentence: 12
tatʰā
stanayoḥ
saṃhatayor
hastayoḥ
kakṣayor
aṃsayor
grīvāyām
iti
ca
/
tatʰā
stanayoḥ
saṃhatayor
hastayoḥ
kakṣayor
aṃsayor
grīvāyām
iti
ca
/
Sentence: 13
svairiṇyāṃ
yatʰāsātmyaṃ
yatʰāyogaṃ
ca
/
alake
cumbanārtʰam
enāṃ
nirdayam
avalambet
/
hanudeśe
cāṅgulisaṃpuṭena
/
svairiṇyāṃ
yatʰā-sātmyaṃ
yatʰā-yogaṃ
ca
/
alake
cumbana^artʰam
enāṃ
nirdayam
avalambet
/
hanu-deśe
ca^aṅguli-saṃpuṭena
/
Page of edition: 159
Sentence: 14
tatretarasyā
vrīḍā
nimīlanaṃ
ca
/
pratʰamasamāgame
kanyāyāś
ca
//
tatra^itarasyā
vrīḍā
nimīlanaṃ
ca
/
pratʰama-samāgame
kanyāyāś
ca
//
Page of edition: 160
Sentence: 15
ratisaṃyoge
caināṃ
katʰam
anurajyata
iti
pravr̥ttyā
parīkṣeta
//
rati-saṃyoge
ca^enāṃ
katʰam
anurajyata
iti
pravr̥ttyā
parīkṣeta
//
Sentence: 16
yuktayantreṇopasr̥pyamāṇā
yato
dr̥ṣṭim
āvartayet
tata
evaināṃ
pīḍayet
//
etad
rahasyaṃ
yuvatīnām
iti
suvarṇanābʰaḥ
//
yukta-yantreṇa^upasr̥pyamāṇā
yato
dr̥ṣṭim
āvartayet
tata
eva^enāṃ
pīḍayet
//
etad
rahasyaṃ
yuvatīnām
iti
suvarṇanābʰaḥ
//
Page of edition: 161
Sentence: 17
gātrāṇāṃ
sraṃsanaṃ
netranimīlanaṃ
vrīḍānāśaḥ
samadʰikā
ca
ratiyojaneti
strīṇāṃ
bʰāvalakṣaṇam
//
gātrāṇāṃ
sraṃsanaṃ
netra-nimīlanaṃ
vrīḍā-nāśaḥ
samadʰikā
ca
rati-yojanā^iti
strīṇāṃ
bʰāva-lakṣaṇam
//
Sentence: 18
hastau
vidʰunoti
svidyati
daśaty
uttʰātuṃ
na
dadāti
pādenāhanti
ratāvamāne
ca
puruṣātivartinī
//
hastau
vidʰunoti
svidyati
daśaty
uttʰātuṃ
na
dadāti
pādena^āhanti
rata^avamāne
ca
puruṣa^ativartinī
//
Sentence: 19
tasyāḥ
prāgyantrayogāt
kareṇa
saṃbādʰaṃ
gaja
eva
kṣobʰayet
/
ā
mr̥dubʰāvāt
/
tato
yantrayojanam
//
tasyāḥ
prāg-yantra-yogāt
kareṇa
saṃbādʰaṃ
gaja
eva
kṣobʰayet
/
ā
mr̥dubʰāvāt
/
tato
yantra-yojanam
//
Sentence: 20
upasr̥ptakaṃ
mantʰanaṃ
hulo
'vamardanaṃ
pīḍitakaṃ
nirgʰāto
varāhagʰāto
vr̥ṣāgʰātaś
caṭakavilasitaṃ
saṃpuṭa
iti
puruṣopasr̥ptāni
/
upasr̥ptakaṃ
mantʰanaṃ
hulo
+avamardanaṃ
pīḍitakaṃ
nirgʰāto
varāha-gʰāto
vr̥ṣa^āgʰātaś
caṭaka-vilasitaṃ
saṃpuṭa
iti
puruṣopasr̥ptāni
/
Sentence: 21
nyāyyam
r̥jusaṃmiśraṇam
upasr̥ptakam
/
nyāyyam
r̥ju-saṃmiśraṇam
upasr̥ptakam
/
Sentence: 22
hastena
liṅgaṃ
sarvato
bʰrāmayet
iti
mantʰanam
/
hastena
liṅgaṃ
sarvato
bʰrāmayet
iti
mantʰanam
/
Sentence: 23
nīcīkr̥tya
jagʰanam
upariṣṭād
gʰaṭṭayed
iti
hulaḥ
/
nīcīkr̥tya
jagʰanam
upariṣṭād
gʰaṭṭayed
iti
hulaḥ
/
Sentence: 24
tad
eva
viparītaṃ
sarabʰasamavamardanam
/
tad
eva
viparītaṃ
sarabʰa-samavamardanam
/
Sentence: 25
liṅgena
samāhatya
pīḍayaṃś
ciram
*avatiṣṭʰed
[Ch
:
avatiṣṭʰeta]
iti
pīḍitakam
/
liṅgena
samāhatya
pīḍayaṃś
ciram
*avatiṣṭʰed
[Ch
:
avatiṣṭʰeta-
]
iti
pīḍitakam
/
Sentence: 26
sudūram
utkr̥ṣya
vegena
svajagʰanam
avapātayed
iti
nirgʰātaḥ
/
sudūram
utkr̥ṣya
vegena
svajagʰanam
avapātayed
iti
nirgʰātaḥ
/
Sentence: 27
ekata
eva
bʰūyiṣṭʰam
avalikʰed
iti
varāhagʰātaḥ
/
ekata
eva
bʰūyiṣṭʰam
avalikʰed
iti
varāha-gʰātaḥ
/
Sentence: 28
sa
evobʰayataḥ
paryāyeṇa
vr̥ṣāgʰātaḥ
/
sa
eva^ubʰayataḥ
paryāyeṇa
vr̥ṣa^āgʰātaḥ
/
Sentence: 29
sakr̥nmiśritam
aniṣkramayya
dvistriś
catur
iti
gʰaṭṭayed
iti
caṭakavilasitam
/
sakr̥n-miśritam
aniṣkramayya
dvistriś
catur
iti
gʰaṭṭayed
iti
caṭaka-vilasitam
/
Page of edition: 162
Sentence: 30
rāgāvasānikaṃ
vyākʰātaṃ
karaṇaṃ
saṃpuṭam
iti
//
rāga^avasānikaṃ
vyākʰātaṃ
karaṇaṃ
saṃpuṭam
iti
//
Page of edition: 163
Sentence: 31
teṣāṃ
strīsātmyād
vikalpena
prayogaḥ
//
teṣāṃ
strī-sātmyād
vikalpena
prayogaḥ
//
Sentence: 32
puruṣāyite
tu
saṃdaṃśo
bʰramarakaḥ
preṅkʰolitam
ity
adʰikāni
//
puruṣāyite
tu
saṃdaṃśo
bʰramarakaḥ
preṅkʰolitam
ity
adʰikāni
//
Sentence: 33
vāḍavena
liṅgam
avagr̥hya
niṣkarṣantyāḥ
pīḍayantyā
vā
cirāvastʰānaṃ
saṃdaṃśaḥ
//
vāḍavena
liṅgam
avagr̥hya
niṣkarṣantyāḥ
pīḍayantyā
vā
cira^avastʰānaṃ
saṃdaṃśaḥ
//
Sentence: 34
yuktayantrā
cakravad
bʰramed
iti
bʰramaraka
ābʰyāsikaḥ
//
yukta-yantrā
cakravad
bʰramed
iti
bʰramaraka
ābʰyāsikaḥ
//
Sentence: 35
tatretaraḥ
svajagʰanam
utkṣipet
//
tatra^itaraḥ
svajagʰanam
utkṣipet
//
Page of edition: 164
Sentence: 36
jagʰanam
eva
dolāyamānaṃ
sarvato
bʰrāmayed
iti
preṅkʰolitakam
//
jagʰanam
eva
dolāyamānaṃ
sarvato
bʰrāmayed
iti
preṅkʰolitakam
//
Sentence: 37
yuktayantraiva
lalāṭe
lalāṭe
nidʰāya
viśrāmyeta
//
yukta-yantra^eva
lalāṭe
lalāṭe
nidʰāya
viśrāmyeta
//
Sentence: 38
viśrāntāyāṃ
ca
puruṣasya
punar
āvartanam
/
iti
puruṣāyitāni
//
viśrāntāyāṃ
ca
puruṣasya
punar
āvartanam
/
iti
puruṣa^āyitāni
//
bʰavanti
ca^atra
ślokāḥ
---
Sentence: 39ab
praccʰāditasvabʰāvāpi
gūḍʰākārāpi
kāminī
/
praccʰādita-svabʰāvā^api
gūḍʰa^ākārā^api
kāminī
/
Sentence: 39cd
vivr̥ṇoty
eva
bʰāvaṃ
svaṃ
rāgād
uparivartinī
//
vivr̥ṇoty
eva
bʰāvaṃ
svaṃ
rāgād
uparivartinī
//
Sentence: 40ab
yatʰāśīlā
bʰaven
nārī
yatʰā
ca
ratilālasā
/
yatʰāśīlā
bʰaven
nārī
yatʰā
ca
rati-lālasā
/
Sentence: 40cd
tasyā
eva
viceṣṭābʰis
tatsarvam
upalakṣayet
//
tasyā
eva
viceṣṭābʰis
tatsarvam
upalakṣayet
//
Page of edition: 165
Sentence: 41ab
na
tv
evartau
na
prasūtāṃ
na
mr̥gīṃ
na
ca
garbʰiṇīm
na
tv
eva-rtau
na
prasūtāṃ
na
mr̥gīṃ
na
ca
garbʰiṇīm
Sentence: 41cd
na
cātivyāyatāṃ
nārīṃ
yojayet
puruṣāyite
//
na
ca^ativyāyatāṃ
nārīṃ
yojayet
puruṣa^āyite
//
Chapter: 9_(14)
aupariṣṭakaṃ
navamo
Sentence: 1
dvividʰā
tr̥tīyāprakr̥tiḥ
strīrūpiṇī
puruṣarūpiṇī
ca
//
dvividʰā
tr̥tīyā-prakr̥tiḥ
strī-rūpiṇī
puruṣa-rūpiṇī
ca
//
Page of edition: 166
Sentence: 2
tatra
strīrūpiṇī
strīyā
veṣamālāpaṃ
līlāṃ
bʰāvaṃ
mr̥dutvaṃ
bʰīrutvaṃ
mugdʰatām
asahiṣṇutāṃ
vrīḍāṃ
cānukurvīta
//
tatra
strī-rūpiṇī
strīyā
veṣa-mālāpaṃ
līlāṃ
bʰāvaṃ
mr̥dutvaṃ
bʰīrutvaṃ
mugdʰatām
asahiṣṇutāṃ
vrīḍāṃ
ca^anukurvīta
//
Sentence: 3
tasyā
vadane
jagʰanakarma
/
tadaupariṣṭakam
ācakṣate
//
tasyā
vadane
jagʰana-karma
/
tad-aupariṣṭakam
ācakṣate
//
Sentence: 4
sā
tato
ratim
ābʰimānikīṃ
vr̥ttiṃ
ca
lipset
/
sā
tato
ratim
ābʰimānikīṃ
vr̥ttiṃ
ca
lipset
/
Sentence: 5
veśyāvac
caritaṃ
prakāśayet
/
iti
strīrūpiṇī
//
veśyāvac
caritaṃ
prakāśayet
/
iti
strī-rūpiṇī
//
Sentence: 6
puruṣarūpiṇī
tu
praccʰannakāmā
puruṣaṃ
lipsamānā
saṃvāhakabʰāvam
upajīvet
/
puruṣa-rūpiṇī
tu
praccʰanna-kāmā
puruṣaṃ
lipsamānā
saṃvāhaka-bʰāvam
upajīvet
/
Sentence: 7
saṃvāhane
pariṣvajamāneva
gātrair
ūrūnāyakasya
mr̥dgīyāt
/
saṃvāhane
pariṣvajamānā^iva
gātrair
ūrū-nāyakasya
mr̥dgīyāt
/
Sentence: 8
prasr̥taparicayā
corumūlaṃ
sajagʰanam
iti
saṃspr̥śet
/
prasr̥ta-paricayā
ca^ūrumūlaṃ
sajagʰanam
iti
saṃspr̥śet
/
Sentence: 9
tatra
stʰiraliṅgatām
upalabʰya
cāsya
pāṇimantʰena
parigʰaṭṭayet
/
cāpalam
asya
kutsayantīva
haset
/
tatra
stʰira-liṅgatām
upalabʰya
ca^asya
pāṇimantʰena
parigʰaṭṭayet
/
ca^apalam
asya
kutsayantī^iva
haset
/
Sentence: 10
kr̥talakṣaṇenāpy
upalabdʰavaikr̥tenāpi
na
codyata
iti
cet
svayam
upakramet
/
kr̥ta-lakṣaṇena^apy
upalabdʰa-vaikr̥tena^api
na
codyata
iti
cet
svayam
upakramet
/
Page of edition: 167
Sentence: 11
puruṣeṇa
ca
codyamānā
vivadet
/
kr̥ccʰreṇa
cābʰyupagaccʰet
//
puruṣeṇa
ca
codyamānā
vivadet
/
kr̥ccʰreṇa
ca^abʰyupagaccʰet
//
Sentence: 12
tatra
karmāṣṭavidʰaṃ
samuccayaprayojyam
/
tatra
karma^aṣṭavidʰaṃ
samuccaya-prayojyam
/
Sentence: 13
nimitaṃ
pārśvato
daṣṭaṃ
bahiḥsaṃdaṃśo
'ntaḥsaṃdaṃśaś
cumbitakaṃ
parimr̥ṣṭakam
āmracūṣitakaṃ
saṃgara
iti
//
nimitaṃ
pārśvato
daṣṭaṃ
bahiḥsaṃdaṃśo
+antaḥsaṃdaṃśaś
cumbitakaṃ
parimr̥ṣṭakam
āmracūṣitakaṃ
saṃgara
iti
//
Page of edition: 168
Sentence: 14
teṣv
ekaikam
abʰyupagamya
virāmābʰīpsāṃ
darśayet
//
teṣv
ekaikam
abʰyupagamya
virāma^abʰīpsāṃ
darśayet
//
Sentence: 15
itaraś
ca
pūrvasminn
abʰyupagate
taduttaram
evāparaṃ
nirdiśet
/
tasminn
api
siddʰe
taduttaram
iti
//
itaraś
ca
pūrvasminn
abʰyupagate
taduttaram
eva^aparaṃ
nirdiśet
/
tasminn
api
siddʰe
taduttaram
iti
//
Sentence: 16
karāvalambitam
oṣṭʰayor
upari
vinyastam
apavidʰya
mukʰaṃ
vidʰunuyāt
/
tannimitam
//
kara^avalambitam
oṣṭʰayor
upari
vinyastam
apavidʰya
mukʰaṃ
vidʰunuyāt
/
tan-nimitam
//
Sentence: 17
hasteṇāgram
avaccʰādya
pārśvato
nirdaśanam
oṣṭābʰyām
avapīḍya
bʰavatv
etāvad
iti
sāntvayet
/
tatpārśvato
daṣṭam
//
hasteṇa^agram
avaccʰādya
pārśvato
nirdaśanam
oṣṭābʰyām
avapīḍya
bʰavatv
etāvad
iti
sāntvayet
/
tat-pārśvato
daṣṭam
//
Page of edition: 169
Sentence: 18
bʰūyaś
coditā
saṃmīlitauṣṭʰī
tasyāgraṃ
niṣpīḍya
karṣayantīva
cumbet
/
iti
bahiḥsaṃdaṃśaḥ
//
bʰūyaś
coditā
saṃmīlita^oṣṭʰī
tasya^agraṃ
niṣpīḍya
karṣayantī^iva
cumbet
/
iti
bahiḥsaṃdaṃśaḥ
//
Sentence: 19
tasminn
evābʰyartʰanayā
kiṃ
cid
adʰikaṃ
praveśayet
/
sāpi
cāgram
oṣṭʰābʰyāṃ
niṣpīḍya
niṣṭʰīvet
/
ity
antaḥsaṃdaṃśaḥ
//
tasminn
eva^abʰyartʰanayā
kiṃ
cid
adʰikaṃ
praveśayet
/
sā^api
ca^agram
oṣṭʰābʰyāṃ
niṣpīḍya
niṣṭʰīvet
/
ity
antaḥsaṃdaṃśaḥ
//
Sentence: 20
karāvalambitasyauṣṭʰavad
grahaṇaṃ
cumbitakam
//
kara^avalambitasya^oṣṭʰavad
grahaṇaṃ
cumbitakam
//
Sentence: 21
tat
kr̥tvā
jihvāgreṇa
sarvato
gʰaṭṭanam
agre
ca
vyadʰanam
iti
parimr̥ṣṭakam
//
tat
kr̥tvā
jihvā^agreṇa
sarvato
gʰaṭṭanam
agre
ca
vyadʰanam
iti
parimr̥ṣṭakam
//
Sentence: 22
tatʰābʰūtam
eva
rāgavaśād
ardʰapraviṣṭaṃ
nirdayam
avapīḍyāv
apīḍya
muñcet
/
iti
āmracūṣitakam
//
tatʰābʰūtam
eva
rāgavaśād
ardʰa-praviṣṭaṃ
nirdayam
avapīḍyāv
apīḍya
muñcet
/
iti
āmra-cūṣitakam
//
Page of edition: 170
Sentence: 23
puruṣābʰiprāyād
eva
giret
pīḍayec
cāparisamāpteḥ
/
iti
saṃgaraḥ
//
puruṣa^abʰiprāyād
eva
giret
pīḍayec
ca^aparisamāpteḥ
/
iti
saṃgaraḥ
//
Sentence: 24
yatʰārtʰaṃ
cātra
stananaprahaṇanayoḥ
prayogaḥ
/
ity
aupariṣṭakam
//
yatʰā^artʰaṃ
ca^atra
stanana-prahaṇanayoḥ
prayogaḥ
/
ity
aupariṣṭakam
//
Sentence: 25
kulaṭāḥ
svairiṇyaḥ
paricārikāḥ
saṃvāhikāś
cāpy
etat
prayojayanti
//
kulaṭāḥ
svairiṇyaḥ
paricārikāḥ
saṃvāhikāś
ca^apy
etat
prayojayanti
//
Sentence: 26
tad
etat
tu
na
kāryam
/
samayavirodʰād
asabʰyatvāc
ca
/
punar
api
hy
āsāṃ
vadanasaṃsarge
svayam
evārtiṃ
prapadyeta
/
ity
ācāryāḥ
//
tad
etat
tu
na
kāryam
/
samaya-virodʰād
asabʰyatvāc
ca
/
punar
api
hy
āsāṃ
vadana-saṃsarge
svayam
eva^ārtiṃ
prapadyeta
/
ity
ācāryāḥ
//
Page of edition: 171
Sentence: 27
veśyākāmino
'yam
adoṣaḥ
/
anyato
'pi
parihāryaḥ
syāt
/
iti
vātsyāyanaḥ
//
veśyā-kāmino
+ayam
adoṣaḥ
/
anyato
+api
parihāryaḥ
syāt
/
iti
vātsyāyanaḥ
//
Sentence: 28
tasmād
yās
tv
aupariṣṭakam
ācaranti
na
tābʰiḥ
saha
saṃsr̥jyante
prācyāḥ
//
tasmād
yās
tv
aupariṣṭakam
ācaranti
na
tābʰiḥ
saha
saṃsr̥jyante
prācyāḥ
//
Sentence: 29
veśyābʰir
eva
na
saṃsr̥jyante
āhiccʰatrikāḥ
saṃsr̥ṣṭā
api
mukʰakarma
tāsāṃ
pariharanti
//
veśyābʰir
eva
na
saṃsr̥jyante
āhiccʰatrikāḥ
saṃsr̥ṣṭā
api
mukʰa-karma
tāsāṃ
pariharanti
//
Page of edition: 172
Sentence: 30
nirapekṣāḥ
sāketāḥ
saṃsr̥jyante
//
nirapekṣāḥ
sāketāḥ
saṃsr̥jyante
//
Sentence: 31
na
tu
svayam
aupariṣṭakam
ācaranti
nāgarakāḥ
//
na
tu
svayam
aupariṣṭakam
ācaranti
nāgarakāḥ
//
Sentence: 32
sarvam
aviśaṅkayā
prayojayanti
saurasenāḥ
//
sarvam
aviśaṅkayā
prayojayanti
saurasenāḥ
//
Sentence: 33
evaṃ
hy
āhuḥ
---
ko
hi
yoṣitāṃ
śīlaṃ
śaucam
ācāraṃ
caritraṃ
pratyayaṃ
vacanaṃ
vā
śraddʰātum
arhati
/
nisargād
eva
hi
malinadr̥ṣṭayo
bʰavanty
etā
na
parityājyāḥ
/
tasmād
āsāṃ
smr̥tita
eva
śaucam
anveṣṭavyam
/
evaṃ
hy
āhuḥ
---
evaṃ
hy
āhuḥ
---
ko
hi
yoṣitāṃ
śīlaṃ
śaucam
ācāraṃ
caritraṃ
pratyayaṃ
vacanaṃ
vā
śraddʰātum
arhati
/
nisargād
eva
hi
malina-dr̥ṣṭayo
bʰavanty
etā
na
parityājyāḥ
/
tasmād
āsāṃ
smr̥tita
eva
śaucam
anveṣṭavyam
/
evaṃ
hy
āhuḥ
---
vatsaḥ
prasravaṇe
medʰyaḥ
śvā
mr̥ga^grahaṇe
śuciḥ
/
śakuniḥ
pʰala^pāte
tu
strī^mukʰaṃ
rati^saṃgame
//
Page of edition: 173
Sentence: 34
śiṣṭavipratipatteḥ
smr̥tivākyasya
ca
sāvakāśatvād
deśastʰiter
ātmanaś
ca
vr̥ttipratyayānurūpaṃ
pravarteta
/
iti
vātsyāyanaḥ
//
śiṣṭa-vipratipatteḥ
smr̥ti-vākyasya
ca
sāvakāśatvād
deśastʰiter
ātmanaś
ca
vr̥tti-pratyaya^anurūpaṃ
pravarteta
/
iti
vātsyāyanaḥ
//
bʰavanti
ca^atra
ślokāḥ
---
Sentence: 35ab
pramr̥ṣṭakuṇḍalāś
cāpi
yuvānaḥ
paricārakāḥ
/
pramr̥ṣṭa-kuṇḍalāś
ca^api
yuvānaḥ
paricārakāḥ
/
Sentence: 35cd
keṣāṃ
cid
eva
kurvanti
narāṇām
aupariṣṭakam
//
keṣāṃ
cid
eva
kurvanti
narāṇām
aupariṣṭakam
//
Page of edition: 174
Sentence: 36ab
tatʰā
nāgarakāḥ
ke
cid
anyonyasya
hitaiṣiṇaḥ
/
tatʰā
nāgarakāḥ
ke
cid
anyonyasya
hita^eṣiṇaḥ
/
Sentence: 36cd
kurvanti
rūḍʰaviśvāsāḥ
parasparaparigraham
//
kurvanti
rūḍʰa-viśvāsāḥ
paraspara-parigraham
//
Sentence: 37ab
puruṣāś
ca
tatʰā
strīṣu
karmaitat
kila
kurvate
/
puruṣāś
ca
tatʰā
strīṣu
karma^etat
kila
kurvate
/
Sentence: 37cd
vyāsas
tasya
ca
vijñeyo
mukʰacumbanavad
vidʰiḥ
//
vyāsas
tasya
ca
vijñeyo
mukʰa-cumbanavad
vidʰiḥ
//
Sentence: 38ab
parivartitadehau
tu
strīpuṃsau
yat
parasparam
/
parivartita-dehau
tu
strī-puṃsau
yat
parasparam
/
Sentence: 38cd
yugapatsaṃprayujyete
sa
kāmaḥ
kākilaḥ
smr̥taḥ
//
yugapat-saṃprayujyete
sa
kāmaḥ
kākilaḥ
smr̥taḥ
//
Page of edition: 175
Sentence: 39ab
tasmād
guṇavatas
tyaktvā
caturāṃs
tyāgino
narān
/
tasmād
guṇavatas
tyaktvā
caturāṃs
tyāgino
narān
/
Sentence: 39cd
veśyāḥ
kʰaleṣu
rajyante
dāsahastipakādiṣu
//
veśyāḥ
kʰaleṣu
rajyante
dāsa-hasti-paka^ādiṣu
//
Sentence: 40ab
na
tv
etad
brāhmaṇo
vidvān
mantrī
vā
rājadʰūrdʰaraḥ
//
na
tv
etad
brāhmaṇo
vidvān
mantrī
vā
rāja-dʰūr-dʰaraḥ
//
Sentence: 40cd
gr̥hītapratyayo
vāpi
kārayed
aupariṣṭakam
//
gr̥hīta-pratyayo
vā^api
kārayed
aupariṣṭakam
//
Sentence: 41ab
na
śāstram
astīty
etāvat
prayoge
kāraṇaṃ
bʰavet
/
na
śāstram
asti^ity
etāvat
prayoge
kāraṇaṃ
bʰavet
/
Sentence: 41cd
śāstrārtʰān
vyāpino
vidyāt
prayogāṃs
tv
ekadeśikān
//
śāstra^artʰān
vyāpino
vidyāt
prayogāṃs
tv
eka-deśikān
//
Page of edition: 176
Sentence: 42ab
rasavīryavipākā
hi
śvamāṃsasyāpi
vaidyake
/
rasa-vīrya-vipākā
hi
śva-māṃsasya^api
vaidyake
/
Sentence: 42cd
kīrtitā
iti
tat
kiṃ
syād
bʰakṣaṇīyaṃ
vicakṣaṇaiḥ
//
kīrtitā
iti
tat
kiṃ
syād
bʰakṣaṇīyaṃ
vicakṣaṇaiḥ
//
Sentence: 43ab
santy
eva
puruṣāḥ
ke
cit
santi
deśās
tatʰāvidʰāḥ
/
santy
eva
puruṣāḥ
ke
cit
santi
deśās
tatʰā-vidʰāḥ
/
Sentence: 43cd
santi
kālāś
ca
yeṣv
ete
yogā
na
syur
nirartʰakāḥ
//
santi
kālāś
ca
yeṣv
ete
yogā
na
syur
nirartʰakāḥ
//
Sentence: 44ab
tasmād
deśaṃ
ca
kālaṃ
ca
prayogaṃ
śāstram
eva
ca
/
tasmād
deśaṃ
ca
kālaṃ
ca
prayogaṃ
śāstram
eva
ca
/
Sentence: 44cd
ātmānaṃ
cāpi
saṃprekṣya
yogān
yuñjīta
vā
na
vā
//
ātmānaṃ
ca^api
saṃprekṣya
yogān
yuñjīta
vā
na
vā
//
Sentence: 45ab
artʰasyāsya
rahasyatvāc
calatvān
manasas
tatʰā
/
artʰasya^asya
rahasyatvāc
calatvān
manasas
tatʰā
/
Sentence: 45cd
kaḥ
kadā
kiṃ
kutaḥ
kuryād
iti
ko
jñātum
arhati
//
kaḥ
kadā
kiṃ
kutaḥ
kuryād
iti
ko
jñātum
arhati
//
Chapter: 10_(15)
rata^arambʰa^avasānikaṃ
rata^viśeṣāḥ
praṇayakalahaś
ca
Sentence: 1
nāgarakaḥ
saha
mitrajanena
paricārakaiś
ca
kr̥tapuṣpopahāre
saṃcāritasurabʰidʰūpe
ratyāvāse
prasādʰite
vāsagr̥he
kr̥tasnānaprasādʰanāṃ
yuktyā
pītāṃ
striyaṃ
sāntvanaiḥ
punaḥ
pānena
copakramet
/
nāgarakaḥ
saha
mitrajanena
paricārakaiś
ca
kr̥ta-puṣpa^upahāre
saṃcārita-surabʰi-dʰūpe
raty-āvāse
prasādʰite
vāsa-gr̥he
kr̥ta-snāna-prasādʰanāṃ
yuktyā
pītāṃ
striyaṃ
sāntvanaiḥ
punaḥ
pānena
ca^upakramet
/
Sentence: 2
dakṣiṇataś
cāsyā
upaveśanam
/
keśahaste
vastrānte
nīvyām
ity
avalambanam
/
ratyartʰaṃ
savyena
bāhunānuddʰataḥ
pariṣvaṅgaḥ
/
dakṣiṇataś
ca^asyā
upaveśanam
/
keśa-haste
vastra^ante
nīvyām
ity
avalambanam
/
ratyartʰaṃ
savyena
bāhunā^anuddʰataḥ
pariṣvaṅgaḥ
/
Sentence: 3a
pūrvaprakaraṇasaṃbaddʰaiḥ
parihāsānurāgair
vacobʰir
anuvr̥ttiḥ
/
pūrva-prakaraṇa-saṃbaddʰaiḥ
parihāsa^anurāgair
vacobʰir
anuvr̥ttiḥ
/
Sentence: 3b
gūḍʰāślīlānāṃ
ca
vastūnāṃ
samasyayā
paribʰāṣaṇam
/
gūḍʰa^aślīlānāṃ
ca
vastūnāṃ
samasyayā
paribʰāṣaṇam
/
Sentence: 4
sanr̥ttam
anr̥ttaṃ
vā
gītaṃ
vāditram
/
kalāsu
saṃkatʰāḥ
/
punaḥ
pānenopaccʰandanam
/
sanr̥ttam
anr̥ttaṃ
vā
gītaṃ
vāditram
/
kalāsu
saṃkatʰāḥ
/
punaḥ
pānena^upaccʰandanam
/
Page of edition: 178
Sentence: 5
jātānurāgāyāṃ
kusumānulepanatāmbūla(177)
dānena
ca
śeṣajanavisr̥ṣṭiḥ
/
vijane
ca
yatʰoktair
āliṅganādibʰir
enām
uddʰarṣayet
/
tato
nīvīviśleṣaṇādi
yatʰoktam
upakrameta
/
ity
ayaṃ
ratārambʰaḥ
//
jāta^anurāgāyāṃ
kusuma^anulepana-tāmbūla-(177
)
dānena
ca
śeṣa-jana-visr̥ṣṭiḥ
/
vijane
ca
yatʰā^uktair
āliṅgana^ādibʰir
enām
uddʰarṣayet
/
tato
nīvī-viśleṣaṇa^ādi
yatʰā^uktam
upakrameta
/
ity
ayaṃ
rata^ārambʰaḥ
//
Sentence: 6
ratāvasānikaṃ
rāgam
ativāhyāsaṃstutayor
iva
savrīḍayoḥ
parasparam
apaśyatoḥ
pr̥tʰak
pr̥tʰag
ācārabʰūmigamanam
/
pratinivr̥ttya
cāvrīḍāyamānayor
ucitadeśopaviṣṭayos
tāmbūlagrahaṇam
accʰīkr̥taṃ
candanam
anyad
vānulepanaṃ
tasyā
gātre
svayam
eva
niveśayet
/
rata^avasānikaṃ
rāgam
ativāhya^asaṃstutayor
iva
savrīḍayoḥ
parasparam
apaśyatoḥ
pr̥tʰak
pr̥tʰag
ācāra-bʰūmi-gamanam
/
pratinivr̥ttya
ca^āvrīḍāyamānayor
ucita-deśa^upaviṣṭayos
tāmbūla-grahaṇam
accʰīkr̥taṃ
candanam
anyad
vā^anulepanaṃ
tasyā
gātre
svayam
eva
niveśayet
/
Sentence: 7
savyena
bāhunā
caināṃ
parirabʰya
caṣakahastaḥ
sāntvayan
pāyayet
/
jalānupānaṃ
vā
kʰaṇḍakʰādyakam
anyad
vā
prakr̥tisātmyayuktam
ubʰāv
apy
upayuñjīyātām
/
savyena
bāhunā
ca^enāṃ
parirabʰya
caṣaka-hastaḥ
sāntvayan
pāyayet
/
jala^anupānaṃ
vā
kʰaṇḍa-kʰādyakam
anyad
vā
prakr̥ti-sātmya-yuktam
ubʰāv
apy
upayuñjīyātām
/
Sentence: 8
accʰarasakayūṣam
amlayavāgūṃ
bʰr̥ṣṭamāṃsopadaṃśāni
pānakāni
cūtapʰalāni
śuṣkamāṃsaṃ
mātuluṅgacukrakāṇi
saśarkarāṇi
ca
yatʰādeśasātmyaṃ
ca
/
tatra
madʰuram
idaṃ
mr̥du
viśadam
iti
ca
vidaśya
vidaśya
tat
tad
upāharet
/
accʰa-rasaka-yūṣam
amlayavāgūṃ
bʰr̥ṣṭa-māṃsa^upadaṃśāni
pānakāni
cūta-pʰalāni
śuṣka-māṃsaṃ
mātuluṅga-cukrakāṇi
saśarkarāṇi
ca
yatʰā-deśa-sātmyaṃ
ca
/
tatra
madʰuram
idaṃ
mr̥du
viśadam
iti
ca
vidaśya
vidaśya
tat
tad
upāharet
/
Page of edition: 179
Sentence: 9
harmyatalastʰitayor
vā
candrikāsevanārtʰam
āsanam
/
tatrānukūlābʰiḥ
katʰābʰir
anuvarteta
/
tadaṅkasaṃlīnāyāś
candramasaṃ
paśyantyā
nakṣatrapaṅktivyaktīkaraṇam
/
arundʰatīdʰruvasaptarṣimālādarśanaṃ
ca
/
iti
ratāvasānikam
//
harmya-tala-stʰitayor
vā
candrikā-sevana^artʰam
āsanam
/
tatra^anukūlābʰiḥ
katʰābʰir
anuvarteta
/
tad-aṅka-saṃlīnāyāś
candramasaṃ
paśyantyā
nakṣatra-paṅkti-vyaktī-karaṇam
/
arundʰatī-dʰruva-saptarṣi-mālā-darśanaṃ
ca
/
iti
rata^avasānikam
//
Page of edition: 180
Sentence: 10a
avasāne
'pi
ca
prītir
upacārair
upaskr̥tā
/
avasāne
+api
ca
prītir
upacārair
upaskr̥tā
/
Sentence: 10b
savisrambʰakatʰāyogai
ratiṃ
janayate
parām
//
savisrambʰa-katʰā-yogai
ratiṃ
janayate
parām
//
Page of edition: 181
Sentence: 11a
parasparaprītikarair
ātmabʰāvānuvartanaiḥ
/
paraspara-prīti-karair
ātma-bʰāva^anuvartanaiḥ
/
Sentence: 11b
kṣaṇāt
krodʰaparāvr̥ttaiḥ
kṣaṇāt
prītivilokitaiḥ
//
kṣaṇāt
krodʰa-parāvr̥ttaiḥ
kṣaṇāt
prīti-vilokitaiḥ
//
Sentence: 12a
hallīsakakrīḍanakair
gāyanair
lāṭarāsakaiḥ
/
hallīsaka-krīḍanakair
gāyanair
lāṭarāsakaiḥ
/
Sentence: 12b
rāgalolārdranayanaiś
candramaṇḍalavīkṣaṇaiḥ
//
rāga-lola^ārdra-nayanaiś
candra-maṇḍala-vīkṣaṇaiḥ
//
Sentence: 13a
ādye
saṃdarśane
jāte
pūrvaṃ
ye
syur
manoratʰāḥ
/
ādye
saṃdarśane
jāte
pūrvaṃ
ye
syur
manoratʰāḥ
/
Sentence: 13b
punarviyoge
duḥkʰaṃ
ca
tasya
sarvasya
kīrtanaiḥ
//
punar-viyoge
duḥkʰaṃ
ca
tasya
sarvasya
kīrtanaiḥ
//
Sentence: 13c
kīrtanānte
ca
rāgeṇa
pariṣvaṅgaiḥ
sacumbanaiḥ
/
kīrtana^ante
ca
rāgeṇa
pariṣvaṅgaiḥ
sacumbanaiḥ
/
Sentence: 13d
tais
taiś
ca
bʰāvaiḥ
saṃyukto
yūno
rāgo
vivardʰate
//
tais
taiś
ca
bʰāvaiḥ
saṃyukto
yūno
rāgo
vivardʰate
//
Page of edition: 182
Sentence: 14
rāgavad
āhāryarāgaṃ
kr̥trimarāgaṃ
vyavahitarāgaṃ
poṭārataṃ
kʰalaratam
ayantritaratam
iti
rataviśeṣāḥ
//
rāgavad
āhāryarāgaṃ
kr̥trimarāgaṃ
vyavahitarāgaṃ
poṭārataṃ
kʰalaratam
ayantritaratam
iti
rataviśeṣāḥ
//
Sentence: 15
saṃdarśanāt
prabʰr̥ty
ubʰayor
api
pravr̥ddʰarāgayoḥ
prayatnakr̥te
samāgame
pravāsapratyāgamane
vā
kalahaviyogayoge
tadrāgavat
//
saṃdarśanāt
prabʰr̥ty
ubʰayor
api
pravr̥ddʰa-rāgayoḥ
prayatna-kr̥te
samāgame
pravāsa-pratyāgamane
vā
kalaha-viyoga-yoge
tad-rāgavat
//
Sentence: 16
tatrātmābʰiprāyād
yāvad
artʰaṃ
ca
pravr̥ttiḥ
//
tatra^ātma^abʰiprāyād
yāvad
artʰaṃ
ca
pravr̥ttiḥ
//
Sentence: 17
madʰyastʰarāgayor
ārabdʰaṃ
yad
anurajyate
tad
āhāryarāgam
//
madʰyastʰa-rāgayor
ārabdʰaṃ
yad
anurajyate
tad
āhāryarāgam
//
Sentence: 18
tatra
cātuḥṣaṣṭikair
yogaiḥ
sātmyānuviddʰaiḥ
saṃdʰukṣya
saṃdʰukṣya
rāgaṃ
pravarteta
/
tatra
cātuḥṣaṣṭikair
yogaiḥ
sātmya^anuviddʰaiḥ
saṃdʰukṣya
saṃdʰukṣya
rāgaṃ
pravarteta
/
Page of edition: 183
Sentence: 19
tatkāryahetor
anyatra
saktayor
vā
kr̥trimarāgam
//
tat-kārya-hetor
anyatra
saktayor
vā
kr̥trimarāgam
//
Sentence: 20
tatra
samuccayena
yogāñ
śāstrataḥ
paśyet
//
tatra
samuccayena
yogāñ
śāstrataḥ
paśyet
//
Sentence: 21
puruṣas
tu
hr̥dayapriyām
anyāṃ
manasi
nidʰāya
vyavaharet
/
saṃprayogāt
prabʰr̥ti
ratiṃ
yāvat
/
atas
tadvyavahitarāgam
//
puruṣas
tu
hr̥daya-priyām
anyāṃ
manasi
nidʰāya
vyavaharet
/
saṃprayogāt
prabʰr̥ti
ratiṃ
yāvat
/
atas
tad-vyavahitarāgam
//
Page of edition: 184
Sentence: 22
nyūnāyāṃ
kumbʰadāsyāṃ
paricārikāyāṃ
vā
yāvad
artʰaṃ
saṃprayogas
tatpoṭāratam
//
nyūnāyāṃ
kumbʰa-dāsyāṃ
paricārikāyāṃ
vā
yāvad
artʰaṃ
saṃprayogas
tat-poṭāratam
//
Sentence: 23
tatropacārān
nādriyeta
//
tatra^upacārān
na^ādriyeta
//
Sentence: 24
tatʰā
veśyāyā
grāmīṇena
saha
yāvad
artʰaṃ
kʰalaratam
//
tatʰā
veśyāyā
grāmīṇena
saha
yāvad
artʰaṃ
kʰalaratam
//
Sentence: 25
grāmavrajapratyantayoṣidbʰiś
ca
nāgarakasya
//
grāma-vraja-pratyanta-yoṣidbʰiś
ca
nāgarakasya
//
Sentence: 26
utpannavisrambʰayoś
ca
parasparānukūlyād
ayantritaratam
/
iti
ratāni
//
utpanna-visrambʰayoś
ca
paraspara^anukūlyād
ayantritaratam
/
iti
ratāni
//
Page of edition: 185
Sentence: 27
vardʰamānapraṇayā
tu
nāyikā
sapatnīnām
agrahaṇaṃ
tadāśrayam
ālāpaṃ
vā
gotraskʰalitaṃ
vā
na
marṣayet
/
nāyakavyalīkaṃ
ca
//
vardʰamāna-praṇayā
tu
nāyikā
sapatnīnām
agrahaṇaṃ
tad-āśrayam
ālāpaṃ
vā
gotra-skʰalitaṃ
vā
na
marṣayet
/
nāyaka-vyalīkaṃ
ca
//
Sentence: 28
tatra
subʰr̥śaḥ
kalaho
ruditam
āyāsaḥ
śiroruhāṇām
avakṣodanaṃ
prahaṇanam
āsanāc
cʰayanād
vā
mahyāṃ
patanaṃ
mālyabʰūṣaṇāvamokṣo
bʰūmau
śayyā
ca
//
tatra
subʰr̥śaḥ
kalaho
ruditam
āyāsaḥ
śiro-ruhāṇām
avakṣodanaṃ
prahaṇanam
āsanāc
cʰayanād
vā
mahyāṃ
patanaṃ
mālya-bʰūṣaṇa^avamokṣo
bʰūmau
śayyā
ca
//
Sentence: 29
tatra
yuktarūpeṇa
sāmnā
pādapatanena
vā
prasannamanās
tām
anunayann
upakramya
śayanam
ārohayet
//
tatra
yukta-rūpeṇa
sāmnā
pāda-patanena
vā
prasanna-manās
tām
anunayann
upakramya
śayanam
ārohayet
//
Sentence: 30
tasya
ca
vacanam
uttareṇa
yojayantī
vivr̥ddʰakrodʰā
sakacagraham
asyāsyam
unnamayya
pādena
bāhau
śirosi
vakṣasi
pr̥ṣṭʰe
vā
sakr̥d
dvis
trir
avahanyāt
/
dvāradeśaṃ
gaccʰet
/
tatropaviśyāśrukaraṇam
iti
/
tasya
ca
vacanam
uttareṇa
yojayantī
vivr̥ddʰa-krodʰā
sakaca-graham
asya^āsyam
unnamayya
pādena
bāhau
śirosi
vakṣasi
pr̥ṣṭʰe
vā
sakr̥d
dvis
trir
avahanyāt
/
dvāra-deśaṃ
gaccʰet
/
tatra^upaviśya^aśrukaraṇam
iti
/
Page of edition: 186
Sentence: 31
atikruddʰāpi
tu
na
dvāradeśād
bʰūyo
gaccʰet
/
doṣavattvāt
/
iti
dattakaḥ
/
tatra
yuktito
'nunīyamānā
prasādam
ākāṅkṣet
/
prasannāpi
tu
sakaṣāyair
eva
vākyair
enaṃ
tudatīva
prasannaratikāṅkṣiṇī
nāyakena
parirabʰyeta
//
atikruddʰā^api
tu
na
dvāra-deśād
bʰūyo
gaccʰet
/
doṣavattvāt
/
iti
dattakaḥ
/
tatra
yuktito
+anunīyamānā
prasādam
ākāṅkṣet
/
prasannā^api
tu
sakaṣāyair
eva
vākyair
enaṃ
tudatī^iva
prasanna-rati-kāṅkṣiṇī
nāyakena
parirabʰyeta
//
Sentence: 32
svabʰavanastʰā
tu
nimittāt
kalahitā
tatʰāvidʰaceṣṭaiva
nāyakam
abʰigaccʰet
/
svabʰavanastʰā
tu
nimittāt
kalahitā
tatʰā-vidʰa-ceṣṭā^eva
nāyakam
abʰigaccʰet
/
Page of edition: 187
Sentence: 33
tatra
pīṭʰamardaviṭavidūṣakair
nāyakaprayuktair
upaśamitaroṣā
tair
evānunītā
taiḥ
sahaiva
tadbʰavanam
adʰigaccʰet
/
tatra
ca
vaset
/
iti
praṇayakalahaḥ
//
tatra
pīṭʰamarda-viṭa-vidūṣakair
nāyaka-prayuktair
upaśamita-roṣā
tair
eva^anunītā
taiḥ
saha^eva
tad-bʰavanam
adʰigaccʰet
/
tatra
ca
vaset
/
iti
praṇayakalahaḥ
//
bʰavanti
ca^atra
ślokāḥ
---
Sentence: 34ab
evam
etāṃ
catuḥṣaṣṭiṃ
bābʰravyeṇa
prakīrtitām
/
evam
etāṃ
catuḥṣaṣṭiṃ
bābʰravyeṇa
prakīrtitām
/
Sentence: 34cd
prayuñjāno
varastrīṣu
siddʰiṃ
gaccʰati
nāyakaḥ
//
prayuñjāno
varastrīṣu
siddʰiṃ
gaccʰati
nāyakaḥ
//
Sentence: 35ab
bruvann
apy
anyaśāstrāṇi
catuḥṣaṣṭivivarjitaḥ
/
bruvann
apy
anyaśāstrāṇi
catuḥṣaṣṭi-vivarjitaḥ
/
Sentence: 35cd
vidvatsaṃsadi
nātyartʰaṃ
katʰāsu
paripūjyate
//
vidvat-saṃsadi
na^atyartʰaṃ
katʰāsu
paripūjyate
//
Page of edition: 188
Sentence: 36ab
varjito
'py
anyavijñānair
etayā
yas
tv
alaṃkr̥taḥ
/
varjito
+apy
anya-vijñānair
etayā
yas
tv
alaṃkr̥taḥ
/
Sentence: 36cd
sa
goṣṭʰyāṃ
naranārīṇāṃ
katʰāsv
agraṃ
vigāhate
//
sa
goṣṭʰyāṃ
nara-nārīṇāṃ
katʰāsv
agraṃ
vigāhate
//
Sentence: 37ab
vidvadbʰiḥ
pūjitām
enāṃ
kʰalair
api
supūjitām
/
vidvadbʰiḥ
pūjitām
enāṃ
kʰalair
api
supūjitām
/
Sentence: 37cd
pūjitāṃ
gaṇikāsaṃgʰair
nandinīṃ
ko
na
pūjayet
//
pūjitāṃ
gaṇikāsaṃgʰair
nandinīṃ
ko
na
pūjayet
//
Sentence: 38ab
nandinī
subʰagā
siddʰā
subʰagaṃkaraṇīti
ca
/
nandinī
subʰagā
siddʰā
subʰagaṃkaraṇī^iti
ca
/
Sentence: 38cd
nārīpriyeti
cācāryaiḥ
śāstreṣv
eṣā
nirucyate
//
nārīpriyā^iti
ca^ācāryaiḥ
śāstreṣv
eṣā
nirucyate
//
Sentence: 39ab
kanyābʰiḥ
parayoṣidbʰir
gaṇikābʰiś
ca
bʰāvataḥ
/
kanyābʰiḥ
para-yoṣidbʰir
gaṇikābʰiś
ca
bʰāvataḥ
/
Sentence: 39cd
vīkṣyate
bahumānena
catuḥṣaṣṭivicakṣaṇaḥ
//
vīkṣyate
bahu-mānena
catuḥṣaṣṭi-vicakṣaṇaḥ
//
This text is part of the
TITUS
edition of
Vatsyayana, Kamasutra
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.