TITUS
Bhaskara, Lilavati
Part No. 14
Previous part

Chapter: 14    
[kuṭṭaka]


Verse: 241p2    atʰa kuṭṭake karaṇa-sūtram vr̥tta-ՙpañcakam /


Verse: 242a    bʰājyas hāras kṣepakas ca apavartyas kena api ādau saṃbʰave kuṭṭaka-ՙartʰam /
Verse: 242c    yena cʰinnau bʰājya-hārau na tena kṣepas ca etat duṣṭam uddiṣṭam eva //
Verse: 243a    parasparam bʰājitayos yayos yas śeṣas tayos @syāt apavartanam sas /
Verse: 243c    tena apavartena vibʰājitau yau tau bʰājya-hārau dr̥ḍʰa-saṃjñitau @stas //
Verse: 244a    mitʰas @bʰajet tau dr̥ḍʰa-bʰājya-hārau yāvat vibʰājye @bʰavati iha ՚rūpam /
Verse: 244c    pʰalāni adʰas adʰas tad-adʰas niveśyas kṣepas tatas śūnyam upāntimena //
Verse: 245a    sva-ūrdʰve hate antyena yute tad-antyam @tyajet muhus @syāt iti rāśi-՚yugmam /
Verse: 245c    ūrdʰvas vibʰājyena dr̥ḍʰena taṣṭas pʰalam guṇas @syāt adʰaras hareṇa //
Verse: 246a    evam tadā eva atra yadā samās tās @syus labdʰayas ced viṣamās tadānīm /
Verse: 246c    yatʰā āgatau labdʰi-guṇau viśodʰyau sva-takṣaṇāt śeṣa-mitau tu tau @stas //


Verse: 246p    udāharaṇam /


Verse: 247a    ՙekaviṃśati-yutam ՙśata-ՙdvayam yad-guṇam gaṇaka ՙpañcaṣaṣṭi-yuk /
Verse: 247c    ՙpañca-varjita-ՙśata-ՙdvaya-uddʰr̥tam śuddʰim @eti guṇakam @vada āśu tam //


Verse: 247p    nyāsas / bʰājyas 221 / hāras 195 / kṣepas 65 / atra paraspara-bʰājitayos bʰājya-221-bʰājakayos 195 śeṣam 13 / anena bʰājya-hāra-kṣepās apavartitās jātas bʰājyas 17 / [Āpaṭe: apavarttitās] hāras 15 / kṣepas 5 / anayos dr̥ḍʰa-bʰājya-hārayos paraspara-bʰaktayos labdʰāni adʰas adʰas tad-adʰas kṣepas tad-adʰas ՚śūnyam niveśyam iti nyaste jātā vallī 1 \\ 7 \\ 5 \\ 0 upāntimena sva-ūrdʰve hate iti-ādi-karaṇena jātam rāśi-ՙdvayam 40 \\ 35 etau dr̥ḍʰa-bʰājya-hārābʰyām 17 \\ 15 taṣṭau labdʰi-guṇau jātau 6 / 5 / iṣṭa-āhata-sva-sva-hareṇa yukte iti vakṣyamāṇa-vidʰinā etau iṣṭa-guṇita-sva-takṣaṇa-yuktau vā labdʰi-guṇau 23 / 20 / ՙdvikena iṣṭena vā 40 / 35 / iti-ādi // kuṭṭaka-antare karana-sūtram vr̥ttam /


Verse: 248a    @bʰavati kuṭṭa-vidʰer yuti-bʰājyayos samapavartitayos api vā guṇas /
Verse: 248c    @bʰavati yas yuti-bʰājakayos punar sas ca @bʰavet apavartana-saṃguṇas //


Verse: 248p    udāharaṇam /


Verse: 249a    ՙśatam hatam yena yutam ՙnavatyā vivarjitam vā vihr̥tam ՙtriṣaṣṭyā /
Verse: 249c    nis-agrakam @syāt @vada me guṇam tam spaṣṭam paṭīyān yadi kuṭṭake @asi //


Verse: 249p    nyāsas / bʰājyas 100 / hāras 63 / kṣepas 90 / jātā pūrva-vat labdʰi-kṣepāṇām vallī 1 \\ 1 \\ 1 \\ 2 \\ 2 \\ 1 \\ 90 \\ 0 upāntimena sva-ūrdʰve hate antyena yute iti-ādi-karaṇena jātam rāśi-ՙdvayam 2430 \\ 1530 jātau pūrva-vat labdʰi-guṇau 30 / 18 / atʰa vā bʰājya-kṣepau ՙdaśabʰis @apavartya bʰājyas 10 / kṣepas 9 / paraspara-bʰajanāt labdʰāni pʰalāni kṣepam ՚śūnyam ca adʰas adʰas @niveśya jātā vallī 0 \\ 6 \\ 3 \\ 9 \\ 0 pūrva-vat labdʰas guṇas 45 / atra labdʰis na grāhyā / yatas labdʰayas viṣamās jātās / atas guṇe 45 sva-takṣaṇāt asmāt 63 viśodʰite jātas guṇas sas eva 18 / guṇa-gʰna-bʰājye kṣepa-90-yute hara-63-taṣṭe labdʰis ca 30 // atʰa vā hāra-kṣepau 63 / 90 / ՙnavabʰis apavartitau jātau hāra-kṣepau 7 / 10 / atra labdʰi-kṣepāṇām vallī 14 \\ 3 \\ 10 \\ 0 labdʰas guṇas 2 / kṣepa-hāra-apavartana-9-guṇitas jātas sas eva guṇas 18 / bʰājya-100-bʰājaka-63-kṣepebʰyas 90 labdʰis ca 30 // atʰa vā bʰājya-kṣepau punar hāra-kṣepau ca apavartitau jātau bʰājya-hārau 10 / 7 / kṣepas 1 / atra pūrva-vat jātā vallī 1 \\ 2 \\ 1 \\ 0 guṇas ca 2 / hāra-kṣepa-apavartanena guṇitas jātas sas eva guṇas 18 / pūrva-vat labdʰis ca 30 / iṣṭa-āhata-sva-sva-hareṇa yukte iti-ādinā atʰa vā guṇa-labdʰī 81 / 130 / iti-ādi // kuṭṭaka-antare karaṇa-sūtram vr̥tta-ՙardʰam /


Verse: 250    yoga-je takṣaṇāt śuddʰe guṇa-āptī @stas viyoga-je //


Verse: 250p    atra pūrva-udāharaṇe ՙnavati-kṣepe yau labdʰi-guṇau jātau 30 / 18 / etau sva-takṣaṇābʰyām ābʰyām 100 / 63 śodʰitau ye śeṣake tad-mitau labdʰi-ṅuṇau ՙnavati-śodʰite jñātavyau 70 / 45 / etayos api iṣṭa-āhata-sva-sva-takṣaṇam kṣepas iti labdʰi-guṇau 170 / 108 / atʰa vā 270 / 171 iti-ādi // ՙdvitīya-udāharaṇam /


Verse: 251a    yad-guṇā gaṇaka ՙṣaṣṭis anvitā varjitā ca ՙdaśabʰis ՙṣaṣ-uttarais /
Verse: 251c    @syāt ՙtrayodaśa-hr̥tā nis-agrakā tat guṇam @katʰaya me pr̥tʰak pr̥tʰak //


Verse: 251p    nyāsas / bʰājyas 60 hāras 13 kṣepas 16 / prāk-vat jātā vallī 4 \\ 1 \\ 1 \\ 1 \\ 1 \\ 16 \\ 0 tatʰā jāte guṇa-āptī 2 / 8 / atra api labdʰayas viṣamās / atas guṇa-āptī sva-takṣaṇābʰyām 13 / 60 śodʰite jāte 11 / 52 / evam ՙṣoḍaśa-kṣepe etau eva labdʰi-guṇau 52 / 11 / [Āpaṭe: etās < etau] sva-sva-harābʰyām śodʰitau jātau ՙṣoḍaśa-viśuddʰau 2 / 8 // kuṭṭaka-antare karaṇa-sūtram sa-ՙardʰa-vr̥ttam /


Verse: 252a    guṇa-labdʰyos samam grāhyam dʰī-matā takṣaṇe pʰalam /
Verse: 252c    hara-taṣṭe dʰana-kṣepe guṇa-labdʰī tu pūrva-vat /
Verse: 252e    kṣepa-takṣaṇa-lābʰa-āḍʰyā labdʰis śuddʰau tu varjitā //


Verse: 252p    udāharaṇam /


Verse: 253a    yena saṃguṇitās ՙpañca ՙtrayoviṃśati-saṃyutās /
Verse: 253c    varjitās vā ՙtribʰis bʰaktās nis-agrās @syus sa kas guṇas //


Verse: 253p    nyāsas / bʰājyas 5 / hāras 3 / kṣepas 23 / atra vallī 46 \\ 23 pūrva-vat jātam rāśi-ՙdvayam 14 \\ 3 \\ 10 \\ 0 etau bʰājya-hārābʰyām taṣṭau / atra adʰas-rāśau 23 ՙtribʰis taṣṭe ՙsapta @labʰyante / ūrdʰva-rāśau 46 ՙpañcabʰis taṣṭe ՙnava @labʰyante / tatra ՙnava na grāhyās / guṇa-labdʰyos samam grāhyam dʰī-matā takṣaṇe pʰalam iti / atas ՙsapta eva grāhyās / evam jāte guṇa-āptī 2 / 11 / kṣepa-je takṣaṇāt śuddʰe iti ՙtrayoviṃśati-śuddʰau jātā viparīta-śodʰanāt avaśiṣṭā labdʰis 6 / [Āpaṭe: -śuddʰas < -śuddʰau] śuddʰau jāte 1 / 6 / iṣṭa-āhata-sva-sva-hareṇa yukte iti vakṣyamāṇa-vidʰinā dʰana-r̥ṇayos antaram eva yogas iti bīja-uktyā ca / iṣṭa-guṇita-sva-hāra-kṣepaṇena yatʰā dʰana-labdʰis @syāt iti tatʰā kr̥te jāte guṇa-āptī 7 / 4 / evam sarvatra // atʰa vā hara-taṣṭe dʰana-kṣepe iti / nyāsas / bʰājyas 5 / hāras 3 / kṣepas 2 / pūrva-vat jāte guṇa-āptī 2 / 4 ete sva-sva-hārābʰyām śodʰite viśuddʰi-je jāte 1 / 1 / kṣepa-takṣaṇa-lābʰa-āḍʰyā labdʰis iti jātau kṣepa-jau labdʰi-guṇau 11 / 2 / śuddʰau tu varjitā iti śuddʰi-jau @bʰavatas / kintu atra śuddʰā na @bʰavati tasmāt viparīta-śodʰanena r̥ṇa-labdʰis 6 / guṇas 1 / dʰana-labdʰi-artʰam ՙdvi-guṇe sva-hāre kṣipte sati jāte 7 / 4 // kuṭṭaka-antare karaṇa-sūtram vr̥ttam /


Verse: 254a    kṣepa-abʰāvas atʰa vā kṣepas śuddʰas hara-uddʰr̥tas /
Verse: 254c    jñeyas ՚śūnyam guṇas tatra kṣepas hāra-hr̥tas pʰalam //


Verse: 254p    udāharaṇam /


Verse: 255a    yena ՙpañca-guṇitās ՚kʰa-saṃyutās ՙpañcaṣaṣṭi-sahitās ca te atʰa vā /
Verse: 255c    @syus ՙtrayodaśa-hr̥tās nis-agrakās tam guṇam gaṇaka kīrtaya āśu me //


Verse: 255p    nyāsas / bʰājyas 5 / hāras 13 / kṣepas 0 / jñeyas ՚śūnyam guṇas tatra kṣepas hāra-hr̥tas pʰalam iti / kṣepa-abʰāve guṇa-āptī 0 / 0 iṣṭa-āhatā iti / atʰa vā 13 / 5 / vā 26 / 10 // nyāsas / bʰājyas 5 / hāras 13 / kṣepas 65 / kṣepas śuddʰas hara-uddʰr̥tas / jñeyas ՚śūnyam guṇas tatra kṣepas hāra-hr̥tas pʰalam iti jāte guṇa-āptī 0 / 5 / vā 13 / 10 / atʰa vā 26 / 15 / iti-ādi // atʰa sarvatra kuṭṭake guṇa-labdʰyos anekadʰā-darśana-artʰam karaṇa-sūtram vr̥tta-ՙardʰam /


Verse: 256    iṣṭa-āhata-sva-sva-hareṇa yukte te vā @bʰavetām bahudʰā guṇa-āptī //


Verse: 256p    asya udāharaṇāni darśitāni pūrvam iti / atʰa stʰira-kuṭṭake karaṇa-sūtram vr̥ttam /


Verse: 257a    kṣepe tu ՚rūpe yadi vā viśuddʰe @syātām kramāt ye guṇa-kāra-labdʰī /
Verse: 257c    abʰīpsita-kṣepa-viśuddʰi-nigʰne sva-hāra-taṣṭe @bʰavatas tayos te //


Verse: 257p    ՙpratʰama-udāharaṇe dr̥ḍʰa-bʰājya-hārayos ՚rūpa-kṣepayos nyāsas / bʰājyas 17 hāras 15 kṣepas 1 / atra guṇa-āptī 7 / 8 ete tu iṣṭa-kṣepeṇa ՙpañcakena guṇite sva-hāra-taṣṭe ca jāte 5 / 6 // atʰa ՚rūpa-śuddʰau guṇa-āptī 7 / 8 takṣaṇāt śuddʰau jātau labdʰi-gunau 9 / 8 / ete ՙpañca-guṇe sva-hāra-taṣṭe ca jāte 10 / 11 evam sarvatra // asya graha-gaṇite upayogas tad-artʰam kim cit @ucyate /


Verse: 258a    kalpyā atʰa śuddʰis vikalā-avaśeṣas ՙṣaṣṭis ca bʰājyas ku-dināni hāras /
Verse: 258c    tad-jam pʰalam @syus vikalā guṇas tu liptā-agram asmāt ca kalā lava-agram /
Verse: 258e    evam tad-ūrdʰvam ca tatʰā adʰimāsa-avama-agrakābʰyām divasās ravi-indvos //


Verse: 258p    grahasya vikalā-avaśeṣāt graha-ahargaṇayos ānayanam tat yatʰā / tatra ՙṣaṣṭis bʰājyas / ku-dināni hāras vikalā-avaśeṣam śuddʰis iti @prakalpya sādʰye guṇa-āptī / tatra labdʰis vikalās @syus / guṇas tu kalā-avaśeṣam // evam kalā-avaśeṣam śuddʰis tatra ՙṣaṣṭis bʰājyas ku-dināni hāras labdʰis kalā guṇas bʰāga-śeṣam // bʰāga-śeṣam śuddʰis / ՙtriṃśat bʰājyas ku-dināni hāras pʰalam bʰāgās / [Āpaṭe: bʰāgā < bʰāgās] guṇas rāśi-śeṣam // evam rāśi-śeṣam śuddʰis ՙdvādaśa bʰājyas ku-dināni hāras pʰalam gata-rāśayas guṇas bʰa-gaṇa-śeṣam // kalpa-bʰa-gaṇas bʰājyas ku-dināni hāras bʰa-gaṇa-śeṣam śuddʰis pʰalam gata-bʰa-gaṇas guṇas ahar-gaṇas @syāt iti // asya udāharaṇāni ՙtri-praśna-adʰyāye // evam kalpa-adʰimāsās bʰājyas ravi-dināni hāras adʰimāsa-śeṣam śuddʰis / pʰalam gata-adʰimāsās guṇas gata-ravi-divasās // evam kalpa-avamāni bʰājyas candra-divasās hāras / avama-śeṣam śuddʰis / pʰalam gata-avamāni guṇas gata-cāndra-divasās iti // saṃśliṣṭa-kuṭṭake karaṇa-sūtram vr̥ttam /


Verse: 259a    ՙekas haras ced guṇakau vibʰinnau tadā guṇa-aikyam @parikalpya bʰājyam /
Verse: 259c    agra-aikyam agram kr̥tas ukta-vat yas saṃśliṣṭa-saṃjñas spʰuṭa-kuṭṭakas asau //


Verse: 259p    udāharaṇam /


Verse: 260a    kas ՙpañca-nigʰnas vihr̥tas ՙtriṣaṣṭyā ՙsapta avaśeṣas atʰa sas eva rāśis /
Verse: 260c    ՙdaśa-āhatas @syāt vihr̥tas ՙtriṣaṣṭyā ՙcaturdaśa agras @vada rāśim enam //


Verse: 260p1    atra guṇa-aikyam bʰājyas / agra-aikyam śuddʰis iti / nyāsas / bʰājyas 15 hāras 63 śudʰis 21 / pūrva-vat jātas śuddʰas guṇas 14 // iti līlāvatyām kuṭṭaka-adʰyāyas //



Next part


This text is part of the TITUS edition of Bhaskara, Lilavati.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.