TITUS
Text collection: RV
R̥g-Veda
Text: AitUp
Aitareya-Upaniṣad
On
the
basis
of
the
edition
by
Limaye-Vadekar
,
Aitareya-Upaniṣad
,
Poona
(Vaidika
Saṃśodhana
Maṇḍala)
1958,
electronically
edited
by
Paolo
Magnone
,
January
1986;
corrections
by
Matthias
Ahlborn
;
TITUS
version
by
Jost
Gippert
,
Frankfurt
a/M
, 31.1.1997 / 28.2.1998 / 21.6.1998 / 20.10.1999 / 1.6.2000 / 7.12.2008 / 21.4.2012
Markup
system
:
-
between
diamond
brackets
,
code
t
...:
title
.
-
between
chevrons
,
code
p
:
prose
passage
.
-
between
chevrons
,
code
v
:
verse
passage
.
-
between
braces
:
comments
.
-
ՙn
:
hierarchic
counters
of
sections
.
- @:
proper
name
of
person
or
place
(not
god)
.
- *:
difficult/ambiguous
.
Chapter: 1
Paragraph: 1
Verse: 1
{prose}
Sentence: a
ātmā
vā
idam
eka
evāgra
āsīt
.
ātmā
vai
idam
ekaḥ
eva
agre
āsīt
.
Sentence: b
nānyat
kiñcana
miṣat
.
na
anyat
kiñcana
miṣat
.
Sentence: c
sa
īkṣata
lokān
nu
sr̥jā
iti
.
saḥ
īkṣata
lokān
nu
sr̥jai
iti
.
Verse: 2
Sentence: a
sa
imāṃl
lokān
asr̥jatāmbʰo
marīcīr
maram
āpaḥ
.
saḥ
imān
lokān
asr̥jata
ambʰaḥ
marīcīḥ
maram
āpaḥ
.
Sentence: b
ado
'mbʰaḥ
pareṇa
divam
.
adaḥ
ambʰaḥ
pareṇa
divam
.
Sentence: c
dyauḥ
pratiṣṭhā
.
dyauḥ
pratiṣṭhā
.
Sentence: d
antarikṣaṃ
marīcayaḥ
.
antarikṣam
marīcayaḥ
.
Sentence: e
pr̥tʰivī
maraḥ
.
pr̥tʰivī
maraḥ
.
Sentence: f
yā
adʰastāt
tā
āpaḥ
.
yāḥ
adʰastāt
tāḥ
āpaḥ
.
Verse: 3
Sentence: a
sa
īkṣateme
nu
lokāḥ
.
saḥ
īkṣata
ime
nu
lokāḥ
.
Sentence: b
lokapālān
nu
sr̥jā
iti
.
lokapālān
nu
sr̥jai
iti
.
Sentence: c
so
'dbʰya
eva
puruṣaṃ
samuddʰr̥tyāmūrccʰayat
.
saḥ
adbʰyaḥ
eva
puruṣam
samuddʰr̥tya
amūrccʰayat
.
Verse: 4
Sentence: a
tam
abʰyatapat
.
tam
abʰyatapat
.
Sentence: b
tasyābʰitaptasya
mukʰaṃ
nirabʰidyata
yatʰāṇḍam
.
tasya
abʰitaptasya
mukʰam
nirabʰidyata
yatʰā
aṇḍam
.
Sentence: c
mukʰād
vāk
.
mukʰāt
vāk
.
Sentence: d
vāco
'gniḥ
.
vācaḥ
agniḥ
.
Sentence: e
nāsike
nirabʰidyetām
.
nāsike
nirabʰidyetām
.
Sentence: f
nāsikābʰyāṃ
prāṇaḥ
.
nāsikābʰyām
prāṇaḥ
.
Sentence: g
prāṇād
vāyuḥ
.
prāṇāt
vāyuḥ
.
Sentence: h
akṣiṇī
nirabʰidyetām
.
akṣiṇī
nirabʰidyetām
.
Sentence: i
akṣībʰyāṃ
cakṣuḥ
.
akṣībʰyām
cakṣuḥ
.
Sentence: j
cakṣuṣa
ādityaḥ
.
cakṣuṣaḥ
ādityaḥ
.
Sentence: k
karṇau
nirabʰidyetām
.
karṇau
nirabʰidyetām
.
Sentence: l
karṇābʰyāṃ
śrotram
.
karṇābʰyām
śrotram
.
Sentence: m
śrotrād
diśaḥ
.
śrotrāt
diśaḥ
.
Sentence: n
tvaṅ
nirabʰidyata
.
tvak
nirabʰidyata
.
Sentence: o
tvaco
lomāni
.
tvacaḥ
lomāni
.
Sentence: p
lomabʰya
oṣadʰivanaspatayaḥ
.
lomabʰyaḥ
oṣadʰivanaspatayaḥ
.
Sentence: q
hr̥dayaṃ
nirabʰidyata
.
hr̥dayam
nirabʰidyata
.
Sentence: r
hr̥dayān
manaḥ
.
hr̥dayāt
manaḥ
.
Sentence: s
manasaś
candramāḥ
.
manasaḥ
candramāḥ
.
Sentence: t
nābʰir
nirabʰidyata
.
nābʰiḥ
nirabʰidyata
.
Sentence: u
nābʰyā
apānaḥ
.
nābʰyāḥ
apānaḥ
.
Sentence: v
apānān
mr̥tyuḥ
.
apānāt
mr̥tyuḥ
.
Sentence: w
śiśnaṃ
nirabʰidyata
.
śiśnam
nirabʰidyata
.
Sentence: x
śiśnād
retaḥ
.
śiśnāt
retaḥ
.
Sentence: y
retasa
āpaḥ
.
retasaḥ
āpaḥ
.
Paragraph: 2
Verse: 1
Sentence: a
tā
etā
devatāḥ
sr̥ṣṭā
asmin
mahaty
arṇave
prāpatan
.
tāḥ
etāḥ
devatāḥ
sr̥ṣṭāḥ
asmin
mahati
arṇave
prāpatan
.
Sentence: b
tam
aśanāpipāsābʰyām
anvavārjat
.
tam
aśanāpipāsābʰyām
anvavārjat
.
Sentence: c
tā
enam
abruvann
āyatanaṃ
naḥ
prajānīhi
.
tāḥ
enam
abruvan
āyatanam
naḥ
prajānīhi
.
Sentence: d
yasmin
pratiṣṭhitā
annam
adāmeti
.
yasmin
pratiṣṭhitāḥ
annam
adāma
iti
.
Verse: 2
Sentence: a
tābʰyo
gām
ānayat
.
tābʰyaḥ
gām
ānayat
.
Sentence: b
tā
abruvan
na
vai
no
'yam
alam
iti
.
tāḥ
abruvan
na
vai
naḥ
ayam
alam
iti
.
Sentence: c
tābʰyo
'śvam
ānayat
.
tābʰyaḥ
aśvam
ānayat
.
Sentence: d
tā
abruvan
na
vai
no
'yam
alam
iti
.
tāḥ
abruvan
na
vai
naḥ
ayam
alam
iti
.
Verse: 3
Sentence: a
tābʰyaḥ
puruṣam
ānayat
.
tābʰyaḥ
puruṣam
ānayat
.
Sentence: b
tā
abruvan
sukr̥taṃ
bateti
.
tāḥ
abruvan
sukr̥tam
bata
iti
.
Sentence: c
puruṣo
vāva
sukr̥tam
.
puruṣaḥ
vāva
sukr̥tam
.
Sentence: d
tā
abravīd
yatʰāyatanaṃ
praviśateti
.
tāḥ
abravīt
yatʰāyatanam
praviśata
iti
.
Verse: 4
Sentence: a
agnir
vāg
bʰūtvā
mukʰaṃ
prāviśat
.
agniḥ
vāk
bʰūtvā
mukʰam
prāviśat
.
Sentence: b
vāyuḥ
prāṇo
bʰūtvā
nāsike
prāviśat
.
vāyuḥ
prāṇaḥ
bʰūtvā
nāsike
prāviśat
.
Sentence: c
ādityaś
cakṣur
bʰūtvākṣiṇī
prāviśat
.
ādityaḥ
cakṣuḥ
bʰūtvā
akṣiṇī
prāviśat
.
Sentence: d
diśaḥ
śrotraṃ
bʰūtvā
karṇau
prāviśan
.
diśaḥ
śrotram
bʰūtvā
karṇau
prāviśan
.
Sentence: e
oṣadʰivanaspatayo
lomāni
bʰūtvā
tvacaṃ
prāviśan
.
oṣadʰivanaspatayaḥ
lomāni
bʰūtvā
tvacam
prāviśan
.
Sentence: f
candramā
mano
bʰūtvā
hr̥dayaṃ
prāviśat
.
candramāḥ
manaḥ
bʰūtvā
hr̥dayam
prāviśat
.
Sentence: g
mr̥tyur
apāno
bʰūtvā
nābʰiṃ
prāviśat
.
mr̥tyuḥ
apānaḥ
bʰūtvā
nābʰim
prāviśat
.
Sentence: h
āpo
reto
bʰūtvā
śiśnaṃ
prāviśan
.
āpaḥ
retaḥ
bʰūtvā
śiśnam
prāviśan
.
Verse: 5
Sentence: a
tam
aśanāpipāse
abrūtām
avābʰyām
abʰiprajānīhīti
.
tam
aśanāpipāse
abrūtām
avābʰyām
abʰiprajānīhi
iti
.
Sentence: b
te
abravīd
etāsv
eva
vāṃ
devatāsv
ābʰajāmy
etāsu
bʰāginyau
karomīti
.
te
abravīt
etāsu
eva
vām
devatāsu
ābʰajāmi
etāsu
bʰāginyau
karomi
iti
.
Sentence: c
tasmād
yasyai
kasyai
ca
devatāyai
havir
gr̥hyate
bʰāginyāv
evāsyām
aśanāpipāse
bʰavataḥ
.
tasmāt
yasyai
kasyai
ca
devatāyai
haviḥ
gr̥hyate
bʰāginyau
eva
asyām
aśanāpipāse
bʰavataḥ
.
Paragraph: 3
Verse: 1
Sentence: a
sa
īkṣateme
nu
lokāś
ca
lokapālāś
ca
.
saḥ
īkṣata
ime
nu
lokāḥ
ca
lokapālāḥ
ca
.
Sentence: b
annam
ebʰyaḥ
sr̥jā
iti
.
annam
ebʰyaḥ
sr̥jai
iti
.
Verse: 2
Sentence: a
so
'po
'bʰyatapat
.
saḥ
apaḥ
abʰyatapat
.
Sentence: b
tābʰyo
'bʰitaptābʰyo
mūrtir
ajāyata
.
tābʰyaḥ
abʰitaptābʰyaḥ
mūrtiḥ
ajāyata
.
Sentence: c
yā
vai
sā
mūrtir
ajāyatānnaṃ
vai
tat
.
yā
vai
sā
mūrtiḥ
ajāyata
annam
vai
tat
.
Verse: 3
Sentence: a
tad
enat
sr̥ṣṭaṃ
parāṅ
atyajigʰāṃsat
.
tat
enat
sr̥ṣṭam
parāṅ
*atyajigʰāṃsat
.
{Böht
.:
-gāṃsat}
Sentence: b
tad
vācājigʰr̥kṣat
.
tat
vācā
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: c
tan
nāśaknod
vācā
grahītum
.
tat
na
aśaknot
vācā
grahītum
.
Sentence: d
sa
yad
dʰainad
vācāgrahaiṣyad
abʰivyāhr̥tya
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
vācā
*agrahaiṣyat
abʰivyāhr̥tya
ha
eva
annam
atrapsyat
.
{Böht
.:
hīṣyat}
Verse: 4
Sentence: a
tat
prāṇenājigʰr̥kṣat
.
tat
prāṇena
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tan
nāśaknot
prāṇena
grahītum
.
tat
na
aśaknot
prāṇena
grahītum
.
Sentence: c
sa
yad
dʰainat
prāṇenāgrahaiṣyad
abʰiprāṇya
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
prāṇena
agrahaiṣyat
abʰiprāṇya
ha
eva
annam
atrapsyat
.
Verse: 5
Sentence: a
tac
cakṣuṣājigʰr̥kṣat
.
tat
cakṣuṣā
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tan
nāśaknoc
cakṣuṣā
grahītum
.
tat
na
aśaknot
cakṣuṣā
grahītum
.
Sentence: c
sa
yad
dʰainac
cakṣuṣāgrahaiṣyad
dr̥ṣṭvā
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
cakṣuṣā
agrahaiṣyat
dr̥ṣṭvā
ha
eva
annam
atrapsyat
.
Verse: 6
Sentence: a
tac
cʰrotreṇājigʰr̥kṣat
.
tat
śrotreṇa
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tan
nāśaknoc
cʰrotreṇa
grahītum
.
tat
na
aśaknot
śrotreṇa
grahītum
.
Sentence: c
sa
yad
dʰainac
cʰrotreṇāgrahaiṣyac
cʰrutvā
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
śrotreṇa
agrahaiṣyat
śrutvā
ha
eva
annam
atrapsyat
.
Verse: 7
Sentence: a
tat
tvacājigʰr̥kṣat
.
tat
tvacā
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tan
nāśaknot
tvacā
grahītum
.
tat
na
aśaknot
tvacā
grahītum
.
Sentence: c
sa
yad
dʰainat
tvacāgrahaiṣyat
spr̥ṣṭvā
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
tvacā
agrahaiṣyat
spr̥ṣṭvā
ha
eva
annam
atrapsyat
.
Verse: 8
Sentence: a
tan
manasājigʰr̥kṣat
.
tat
manasā
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tan
nāśaknon
manasā
grahītum
.
tat
na
aśaknot
manasā
grahītum
.
Sentence: c
sa
yad
dʰainan
manasāgrahaiṣyad
dʰyātvā
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
manasā
agrahaiṣyat
dʰyātvā
ha
eva
annam
atrapsyat
.
Verse: 9
Sentence: a
tac
cʰiśnenājigʰr̥kṣat
.
tat
śiśnena
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tan
nāśaknoc
cʰiśnena
grahītum
.
tat
na
aśaknot
śiśnena
grahītum
.
Sentence: c
sa
yad
dʰainac
cʰiśnenāgrahaiṣyad
visr̥jya
haivānnam
atrapsyat
.
saḥ
yat
ha
enat
śiśnena
agrahaiṣyat
visr̥jya
ha
eva
annam
atrapsyat
.
Verse: 10
Sentence: a
tad
apānenājigʰr̥kṣat
.
tat
apānena
ajigʰr̥kṣat
.
Sentence: b
tad
āvayat
.
tat
āvayat
.
Sentence: c
saiṣo
'nnasya
graho
yad
vāyuḥ
.
*saḥ
eṣaḥ
annasya
grahaḥ
yat
vāyuḥ
.
{double
sandhi
:
saiṣo}
Sentence: d
annāyur
vā
eṣa
yad
vāyuḥ
.
annāyuḥ
vai
eṣaḥ
yat
vāyuḥ
.
Verse: 11
Sentence: a
sa
īkṣata
katʰaṃ
nv
idaṃ
mad
r̥te
syād
iti
.
saḥ
īkṣata
katʰam
nu
idam
mat
r̥te
syāt
iti
.
Sentence: b
sa
īkṣata
katareṇa
prapadyā
iti
.
saḥ
īkṣata
katareṇa
prapadyai
iti
.
Sentence: c
sa
īkṣata
yadi
vācābʰivyāhr̥taṃ
yadi
prāṇenābʰiprāṇitaṃ
yadi
cakṣuṣā
dr̥ṣṭaṃ
yadi
śrotreṇa
śrutaṃ
yadi
tvacā
spr̥ṣṭaṃ
yadi
manasā
dʰyātaṃ
yady
apānenābʰyapānitaṃ
yadi
śiśnena
visr̥ṣṭam
atʰa
ko
'ham
iti
.
saḥ
īkṣata
yadi
vācā
abʰivyāhr̥tam
yadi
prāṇena
abʰiprāṇitam
yadi
cakṣuṣā
dr̥ṣṭam
yadi
śrotreṇa
śrutam
yadi
tvacā
spr̥ṣṭam
yadi
manasā
dʰyātam
yadi
apānena
abʰyapānitam
yadi
śiśnena
visr̥ṣṭam
atʰa
kaḥ
aham
iti
.
Verse: 12
Sentence: a
sa
etam
eva
sīmānaṃ
vidāryaitayā
dvārā
prāpadyata
.
saḥ
etam
eva
sīmānam
vidārya
etayā
dvārā
prāpadyata
.
Sentence: b
saiṣā
vidr̥tir
nāma
dvāḥ
.
sā
eṣā
vidr̥tiḥ
nāma
dvāḥ
.
Sentence: c
tad
etan
nāndanam
.
tat
etat
nāndanam
.
Sentence: d
tasya
traya
āvasatʰās
trayaḥ
svapnā
ayam
āvasatʰo
'yam
āvasatʰo
'yam
āvasatʰa
iti
.
tasya
trayaḥ
āvasatʰāḥ
trayaḥ
svapnāḥ
ayam
āvasatʰaḥ
ayam
āvasatʰaḥ
ayam
āvasatʰaḥ
iti
.
Verse: 13
Sentence: a
sa
jāto
bʰūtāny
abʰivyaikʰyat
kim
ihānyaṃ
vāvadiṣad
iti
.
saḥ
jātaḥ
bʰūtāni
*abʰivyaikʰyat
kim
iha
anyam
*vāvadiṣat
iti
.
{v.l
.:
-vyaikṣat
(prakritism
?)}
{Böht
.:
vāva
diśet
;
Delb
.:
vivadiṣet}
Sentence: b
sa
etam
eva
puruṣaṃ
brahmatatamam
apaśyad
idam
adarśam
itī3
.
saḥ
etam
eva
puruṣam
*brahmatatamam
apaśyat
idam
adarśam
itī3
.
{hapl
.
from
-tatatamam
(Śaṅkara)}
Verse: 14
Sentence: a
tasmād
idandro
nāma
.
tasmāt
*idandraḥ
nāma
.
{corr
.
indraḥ}
Sentence: b
idandro
ha
vai
nāma
.
idandraḥ
ha
vai
nāma
.
Sentence: c
tam
idandraṃ
santam
indra
ity
ācakṣate
parokṣeṇa
.
tam
idandram
santam
indraḥ
iti
ācakṣate
parokṣeṇa
.
Sentence: d
parokṣapriyā
iva
hi
devāḥ
parokṣapriyā
iva
hi
devāḥ
.
parokṣapriyāḥ
iva
hi
devāḥ
parokṣapriyāḥ
iva
hi
devāḥ
.
This text is part of the
TITUS
edition of
Rg-Veda: Aitareya-Upanisad
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.