TITUS
Text collection: YVB
Black
Yajur-Veda
Text: HirGS
Hiraṇyakeśi-Grhya-Sūtra
On
the
basis
of
the
edition
by
J
.
Kirste
,
The
Gr̥ihyasūtra
of
Hiraṇyakeśin
with
extracts
from
the
commentary
of
Mātr̥idatta
,
Vienna
:
Alfred
Hoelder
1889
prepared
by
an
anonymous
group
of
students
,
Fairfield
,
Iowa
, 2001;
TITUS
version
by
Jost
Gippert
,
Frankfurt
a.M
., 30.12.2001 / 7.12.2008
[This
is
a
preliminary
edition
only
.
J.G.
]
atʰa
hiraṇyakeśigr̥hyasūtram
Prasna: 1
Patala: 1
Khanda: 1
Sentence: 1
upanayanaṃ
vyākʰyāsyāmaḥ
\1\
Sentence: 2
saptavarṣaṃ
brāhmaṇamupanayīta
\2\
Sentence: 3
ekādaśavarṣaṃ
rājanyaṃ
dvādaśavarṣaṃ
vaiśyam
\3\
Sentence: 4
vasanto
brāhmaṇaṃ
grīṣme
rājanyaṃ
śaradi
vaiśyam
\4\
Sentence: 5
āpūryamāṇapakṣe
puṇye
nakṣatre
viśeṣeṇa
puṃnāmadʰeye
\5\
Sentence: 6
yugmānbrāhmaṇānannena
pariviṣya
puṇyāhaṃ
svastyayanamr̥ddʰimiti
vācayitvā
\6\
Sentence: 7
āśitasya
kumārasya
keśānvāpayitvā
snātamalaṃkr̥tam
\7\
Sentence: 8
ahataṃ
vāsaḥ
paridʰāya
\8\
Sentence: 9
prācīnapravaṇa
udīcīnapravaṇe
prāgudakpravaṇe
same
vā
deśa
uddʰatyāvokṣya
\9\
Sentence: 10
agniṃ
matʰitvā
laukikaṃ
vāhr̥tya
nyupyopasamādadʰāti
90
prāgagrairdarbʰairagniṃ
paristr̥ṇāti
\11\
Sentence: 12
api
vodagagrāḥ
paścātpurastācca
bʰavanti
\12\
Sentence: 13
dakṣiṇānuttarānkarotyuttarānadʰarānyadi
prāgudagagrāḥ
\13\
Sentence: 14
dakṣiṇenāgniṃ
brahmāyatane
darbʰānsaṃstīrya
\14\
Sentence: 15
mayi
gr̥hṇāmi
\
yo
no
agniḥ
\
iti
dvābʰyāmātmannagniṃ
gr̥hītvā
\15\
Sentence: 16
uttareṇāgniṃ
darbʰānsaṃstīrya
yatʰārtʰaṃ
dravyāṇi
prayunakti
\16\
Sentence: 17
aśmānamahataṃ
vāsojinaṃ
mauñjīṃ
mekʰalāṃ
trivr̥tāṃ
brāhmaṇasya
jyāṃ
rājanyasyāvīsūtraṃ
vaiśyasya
bailvaṃ
pālāśaṃ
vā
daṇḍaṃ
brāhmaṇasya
naiyyagrodʰaṃ
rājanyasyaudumbaraṃ
vaiśyasya
\17\
Sentence: 18
ekaviṃśatidārumidʰmaṃ
saṃnahyatyāhutiparimāṇaṃ
vā
\18\
Sentence: 19
tasmiñcʰamyāḥ
paridʰīnidʰma
upasaṃnahyati
\19\
Sentence: 20
darvīṃ
kūrcamāṃjyastʰālīṃ
praṇītāpraṇayanaṃ
yena
cārtʰaḥ
\20\
Sentence: 21
sakr̥deva
sarvāṇi
yatʰopapadaṃ
vā
\21\
Sentence: 22
etasminkāle
brahmā
yajñopavītaṃ
kr̥tvāpa
ācamyāpareṇāgniṃ
dakṣiṇātikramya
brahmasadanāttr̥ṇaṃ
nirasyāpa
upaspr̥śyāgnimabʰimukʰa
upaviśati
\22\
Sentence: 23
samāvapraccʰinnāgrau
darbʰau
prādeśamātrau
pavitre
kr̥tvānyena
nakʰāccʰittvādbʰiranumr̥jya
pavitrāntarhite
pātrepa
ānīyopabilaṃ
pūrayitvodagagrābʰyāṃ
pavitrābʰyāṃ
trirutpūyottareṇāgniṃ
darbʰeṣu
sādayitvā
darbʰairapidadʰāti
\23\
Sentence: 24
tiraḥpavitraṃ
prokṣaṇīḥ
saṃskr̥tya
yatʰā
purastādbilavantyuttānāni
kr̥tvā
viṣāyedʰmaṃ
triḥ
sarvābʰiḥ
prokṣati
\24\
Sentence: 25
darvīṃ
niṣṭapya
saṃmr̥jya
punarniṣṭapya
nidadʰāti
\25\
Sentence: 26
saṃmārgānabʰyukṣyāgnāvādadʰāti
\26\
Sentence: 27
ājyaṃ
vilāpya
pavitrāntarhitāyāmājyastʰālyāmājyaṃ
nirūpyodīcoṅgārānnirūhya
teṣvadʰiśrityāvadyotya
darbʰataruṇābʰyāṃ
pratyasya
triḥ
paryagni
kr̥tvodagudvāsyāṅgārānpratyūhyodagagrābʰyāṃ
pavitrābʰyāṃ
punarāhāramājyaṃ
trirutpūya
pavitregnāvādʰāya
\27\ \\1\\
Khanda: 2
Sentence: 1
śamyābʰiḥ
paridadʰāti
\1\
Sentence: 2
apareṇāgnimudīcīnakumbāṃ
madʰyamāṃ
nidadʰāti
\2\
Sentence: 3
dakṣiṇenāgniṃ
saṃspr̥ṣṭāṃ
madʰyamayā
prācīnakumbām
\3\
Sentence: 4
uttareṇāgniṃ
saṃspr̥ṣṭāṃ
madʰyamayā
prācīnakumbām
\4\
Sentence: 5
apareṇāgniṃ
prāṅmukʰa
upaviśati
\5\
Sentence: 6
dakṣiṇato
yajñopavītyācāntaḥ
kumāra
upaviśyānvārabʰate
\6\
Sentence: 7
atʰa
pariṣiñcati
\7\
Sentence: 8
aditenumanyasva
\
iti
dakṣiṇataḥ
prācīnam
\8\
Sentence: 9
anumatenumanyasva
\
iti
paścādudīcīnam
\
sarasvatenumanyasva
\
ityuttarataḥ
prācīnam
\9\
Sentence: 10
deva
savitaḥ
prasuva
\
iti
sarvataḥ
pradakṣiṇam
\10\
Sentence: 11
pariṣicyedʰmamaṅktvābʰyādadʰāti
\
ayaṃ
ta
idʰma
ātmā
jātavedastenedʰyasva
vardʰasva
cenddʰi
\
vardʰaya
cāsmānprajayā
paśubʰirbrahmavarcasenānnādyena
samedʰaya
\
svāhā
\
iti
\11\
Sentence: 12
atʰa
darvyā
juhoti
\12\
Sentence: 13
uttaraṃ
paridʰisaṃdʰimanvavahr̥tya
darvīm
\
prajāpataye
manave
svāhā
\
iti
manasā
dʰyāyandakṣiṇāprāñcamr̥juṃ
dīrgʰaṃ
saṃtataṃ
juhoti
\13\
Sentence: 14
dakṣiṇaṃ
paridʰisaṃdʰimanvavahr̥tya
\
indrāya
svāhā
\
iti
prāñcamudañcamr̥jum
\14\
Sentence: 15
āgʰārāvāgʰāryājyabʰāgau
juhoti
\15\
Sentence: 16
agnaye
svāhā
\
ityuttarārdʰapūrvārdʰe
\
somāya
svāhā
\
iti
dakṣiṇārdʰapūrvārdʰe
\16\
Sentence: 17
tāvantareṇetarā
juhoti
\17\
Sentence: 18
yukto
vaha
jātavedaḥ
purastādagne
viddʰi
karma
kriyamāṇaṃ
yatʰedam
\
tvaṃ
bʰiṣagbʰeṣajasyāsi
kartā
tvayā
gā
aśvānpuruṣānsanema
\
svāhā
\
yā
tiraścī
nipadyasehaṃ
vidʰaraṇī
iti
\
tāṃ
tvā
gʰr̥tasya
dʰārayāgnau
saṃrādʰanīṃ
yaje
\
svāhā
\
saṃrādʰanyai
devyai
svāhā
\
prasādʰanyai
devyai
svāhā
\
iti
\18\ \\2\\
Khanda: 3
Sentence: 1
sarvadarvihomāṇāmeṣa
kalpaḥ
\1\
Sentence: 2
mantrānte
nityaḥ
svāhākāraḥ
\2\
Sentence: 3
amantrāsu
\
amuṣmai
svāhā
\
iti
yatʰādevatam
\3\
Sentence: 4
bʰūḥ
\
bʰuvaḥ
\
suvaḥ
\
iti
vyāhr̥tibʰirjuhotyekaikaśaḥ
samastābʰiśca
\4\
Sentence: 5
āyurdā
agne
\
ityeṣā
\
āyurdā
deva
jarasaṃ
gr̥ṇāno
gʰr̥tapratīko
gʰr̥tapr̥ṣṭʰo
agne
\
gʰr̥taṃ
pibannamr̥taṃ
cāru
gavyaṃ
piteva
putraṃ
jarase
nayemam
\
svāhā
\5\
Sentence: 6
imaṃ
me
varuṇa
\
tattvā
yāmi
\
tvaṃ
no
agne
\
sa
tvaṃ
no
agne
\
tvamagne
ayāsyayā
sanmanasā
hitaḥ
\
ayā
sanhavyamūhiṣeyā
no
dʰehi
bʰeṣajam
\
svāhā
\
prajāpate
\
ityeṣā
\6\
Sentence: 7
yadasya
karmaṇītyarīricaṃ
yadvā
nyūnamihākaram
\
agniṣṭatsviṣṭakr̥dvidvānsarvaṃ
sviṣṭaṃ
suhutaṃ
karotu
me
\
agnaye
sviṣṭakr̥te
suhutahute
sarvahuta
āhutīnāṃ
kāmānāṃ
sa
mardʰayitre
svāhā
\
ityuttarārdʰapūrvārdʰesaṃsaktāmitarābʰirāhutībʰirjuhoti
\7\
Sentence: 8
atraike
jayābʰyātānānrāṣṭrabʰr̥ta
ityupajuhvati
purastātsviṣṭakr̥taḥ
\8\
Sentence: 9
cittaṃ
ca
svāhā
\
cittiśca
svāhā
\
iti
jayāñjuhoti
\
cittāya
svāhā
\
cittaye
svāhā
\
iti
vā
\9\
Sentence: 10
agnirbʰūtānāmadʰipatiḥ
sa
māvatu
\
ityabʰyātānān
\10\
Sentence: 11
asminbrahmannasminkṣatre
\
ityabʰyātāneṣvanuṣajati
\11\
Sentence: 12
pitaraḥ
pitāmahāḥ
\
iti
prācīnāvītī
juhotyupatiṣṭʰate
vā
\12\
Sentence: 13
r̥tāṣāḍr̥tadʰāmā
\
iti
rāṣṭrabʰr̥taḥ
\
paryāyamanudrutya
\
tasmai
svāhā
\
iti
pūrvāmāhutiṃ
juhoti
\
tābʰyaḥ
svāhā
\
ityuttarām
\13\
Sentence: 14
agreṇottaraṃ
paridʰisaṃdʰimaśmānaṃ
nidʰāya
dakṣiṇena
pādena
\14\ \\3\\
Khanda: 4
Sentence: 1
kumāramāstʰāpayati
\
ātiṣṭʰemamaśmānamaśmeva
tvaṃ
stʰiro
bʰava
\
pramr̥ṇīhi
durasyūnsahasva
pr̥tanāyataḥ
\
iti
\1\
Sentence: 2
atʰainamahataṃ
vāsaḥ
paridʰāpayati
pūrvaṃ
nidʰāya
\
yā
akr̥ntannavayanyā
atanvata
yāśca
devīrantānabʰitodadanta
\
tāstvā
devīrjarasā
saṃvyayantvāyuṣmānidaṃ
paridʰatsva
vāsaḥ
\
paridʰatta
dʰatta
vāsasainaṃ
śatāyuṣaṃ
kr̥ṇuta
dīrgʰamāyuḥ
\
br̥haspatiḥ
prāyaccʰadvāsa
etatsomāya
rājñe
paridātavā
u
\
jarāṃ
gaccʰāsi
paridʰatsva
vāso
bʰavā
kr̥ṣṭīnāmabʰiśastipāvā
\
śataṃ
ca
jīva
śaradaḥ
suvarcā
rāyaśca
poṣamupasaṃvyayasva
\
iti
\2\
Sentence: 3
paridʰāpyābʰimantrayate
\
parīdaṃ
vāso
adʰidʰāḥ
svastayebʰūrāpīṇāmabʰiśastipāvā
\
śataṃ
ca
jīva
śaradaḥ
purūcīrvasūni
cāyyo
vibʰajā
sa
jīvan
\
iti
\3\
Sentence: 4
atʰainaṃ
mekʰalayā
nābʰideśe
triḥ
pradakṣiṇaṃ
parivyayati
\
dvirityeke
\
yā
duritā
paribādʰamānā
śarmavarūtʰe
punatī
na
āgāt
\
prāṇāpānābʰyāṃ
balamāvahantī
svasā
devānāṃ
subʰagā
mekʰaleyam
\
iti
\4\
Sentence: 5
uttarato
nābʰestrivr̥taṃ
grantʰiṃ
kr̥tvā
dakṣiṇato
nābʰeḥ
parikarṣati
\5\
Sentence: 6
atʰāsmā
ajinamuttarīyaṃ
karoti
\
mitrasya
cakṣurdʰaruṇaṃ
dʰarīyastejoyaśasvi
stʰaviraṃ
samiddʰam
\
anāhanasyaṃ
vasanaṃ
jariṣṇu
parīdaṃ
vājyajinaṃ
dʰatsvāsau
\
aditiste
kakṣāṃ
badʰnātu
vedasyānuvaktavai
medʰāyai
śraddʰāyā
anūktasyānirākaraṇāya
brahmaṇe
brahmavarcasāya
\
iti
\6\
Sentence: 7
kr̥ṣṇājinaṃ
brāhmaṇasya
raauravaṃ
rājanyasya
bastājinaṃ
vaiśyasya
\7\
Sentence: 8
atʰainaṃ
paridadāti
\
parīmamindra
brahmaṇe
mahe
śrotrāya
dadʰmasi
\
atʰainaṃ
jarimā
ṇayejjyokśrotre
adʰijāgarat
\
iti
brāhmaṇam
\
parīmamindra
brahmaṇe
mahe
rāṣṭrāya
dadʰmasi
\
atʰainaṃ
jarimā
ṇayejjyogrāṣṭre
adʰijāgarat
\
iti
rājanyam
\
parīmamindra
brahmaṇe
mahe
poṣāya
dadʰmasi
\
atʰainaṃ
jarimā
ṇayejjyokpoṣe
adʰijāgarat
\
iti
vaiśyam
\8\
Sentence: 9
tamapareṇāgnimudañcamupaveśya
hutoccʰeṣaṇaṃ
prāśayati
\
tvayi
medʰāṃ
tvayi
prajām
\
ityetaiḥ
saṃnataiḥ
\9\
Sentence: 10
pr̥ṣadājyameke
prāśayanti
\10\
Sentence: 11
yoge
yoge
tavastaram
\
imamagna
āyuṣe
varcase
kr̥dʰi
\
iti
dvābʰyāṃ
prāśnantaṃ
samīkṣate
\11\
Sentence: 12
prāśayantyeke
\12\
Sentence: 13
ācāntamupasparśayitvābʰimantrayate
\
śataminnu
śarado
anti
devā
yatrā
naścakrā
jarasaṃ
tanūnām
\
putrāso
yatra
pitaro
bʰavanti
mā
no
madʰyā
rīriṣatāyurgantoḥ
\
iti
\13\ \\4\\
Khanda: col.
pratʰamaḥ
paṭalaḥ
This text is part of the
TITUS
edition of
Black Yajur-Veda: Hiranyakesi-Grhya-Sutra
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.