TITUS
Rustaveli, Vepxistqaosani
Part No. 53
Previous part

Chapter: 53 
წასლვა ავთანდილისა გულანშაროთ და ტარიელის შეყრა






Strophe: S1327/K1327 
Verse: a       გამოვლნა ზღვანი ავთანდილ   მგზავრითა რათმე ნავითა,
Verse: b       პირ-მხიარული აცორვებს   მართ ოდენ მარტო თავითა;
Verse: c       მას შეყრა ტარიელისი   უხარის მით ამბავითა,
Verse: d    და   ხელ-განპყრობილი გულითა   არს ღმრთისა საესავითა.






Strophe: S1328/K1328 
Verse: a       მოწურვილ იყო ზაფხული,   ქვეყნით ამოსლვა მწვანისა,
Verse: b       ვარდის ფურცლობის ნიშანი,   დრო მათის პაემანისა,
Verse: c       ეტლის ცვალება მზისაგან,   შეჯდომა საროსტანისა*.
Verse: d    და   სულთქვნა, რა ნახა ყვავილი   მან, უნახავმან ხანისა.






Strophe: S1329/K1329 
Verse: a       აგრგვინდა ცა და ღრუბელნი   ცროდეს ბროლისა ცვარითა;
Verse: b       ვარდთა აკოცა ბაგითა,   მითვე ვარდისა დარითა;
Verse: c       უბრძანა: "გიჭვრეტ თვალითა,   გულ-ტკბილად შემხედვარითა,
Verse: d    და   მისად სანაცვლოდ მოვილხენ   თქვენ თანა საუბარითა*".






Strophe: S1330/K1330 
Verse: a       რა მოეგონის მოყვარე,   სდინდიან ცრემლნი მწარენი.
Verse: b       ტარიელისკე იარნა   მან გზანი საწყინარენი,
Verse: c       უდაბურნი და უგზონი,   უცხონი რამე არენი,
Verse: d    და   სადაცა ნახნის, დახოცნის   ლომ-ვეფხნი მოშამბნარენი.






Strophe: S1331/K1331 
Verse: a       ქვაბნი გამოჩნდეს, ეამა,   იცნა, თქვა: "იგი კლდენია,
Verse: b       სადა-ა ჩემი მოყვარე   და ვისთვის ცრემლი მდენია;
Verse: c       ღირს ვარმცა, ვნახო პირის-პირ,   ვუამბო, რაცა მსმენია,
Verse: d    და   არ მოსრულ იყოს, რაღა ვქმნა,   ცუდ ჩემი განავლენია!






Strophe: S1332/K1332 
Verse: a       თუ მოსრულა, უღონიოდ   შინა ხანსა არ დაჰზმიდა,
Verse: b       მინდორს სადმე წავიდოდა,   მხეცისაებრ ველთა ვლიდა;
Verse: c       სჯობს, თუ შამბ-შამბ წავიარო", -   იგონებდა, იხედვიდა,
Verse: d    და   ესე თქვა და მიუქცია,   მინდორთაკე წამოვიდა.






Strophe: S1333/K1333 
Verse: a       მიაცორვებს და იმღერის   მხიარულითა გულითა,
Verse: b       მართ სახელ-დებით უყივის   ხმითა მით სახარულითა.
Verse: c       ცოტაი წავლო, გამოჩნდა   მზე სინათლითა სრულითა:
Verse: d    და   შამბისა პირსა ტარიელ   დგა ხრმლითა მომახულითა.






Strophe: S1334/K1334 
Verse: a       ტარიელს ლომი მოეკლა,   მით ხრმალსა სისხლი სცხებოდა;
Verse: b       შამბისა პირსა ქვეითი   დგა, ცხენი არა ჰხლებოდა;
Verse: c       ყივილი ავთანდილისი   ესმოდა, ეოცებოდა,
Verse: d    და   შეხედნა, იცნა, გაიქცა,   მისკე მირბოდა, ხლტებოდა.






Strophe: S1335/K1335 
Verse: a       ხრმალი გასტყორცა ტარიელ,   მიჰმართა მისსა ძმობილსა.
Verse: b       ყმა ცხენისაგან გარდიჭრა,   ჰგვანდა ეტლისა სწრობილსა.
Verse: c       მათ ერთმანერთსა აკოცეს,   ჰგვანან ყელ-გარდაჭდობილსა,
Verse: d    და   ხმა შაქრის-ფერად გაუხდა   ვარდსა, ხშირ-ხშირად პობილსა.






Strophe: S1336/K1336 
Verse: a       ტარიელ მოთქვა ტირილით   სიტყვა ნატიფი, მჭევრები:
Verse: b       - სისხლისა ღვარმან შეღება   წითლად გიშრისა ტევრები,
Verse: c       ალვასა წყარო ცრემლისა   მორწყავს, ნაკადი ბევრები, -
Verse: d    და   "რათგან შენ გნახე, რა მგამა,   პატიჟი მჭირდეს მევ რები!"






Strophe: S1337/K1337 
Verse: a       ტარიელ ტირს და ავთანდილ   სიცილით ეუბნებოდა;
Verse: b       გაღიმდის, ძოწნი გააპნის,   კბილთაგან ელვა ჰკრთებოდა;
Verse: c       ეტყოდა: "ვცანო ამბავი,   შენ რომე გეამებოდა,
Verse: d    და   აწ გაახლდების ყვავილი,   ვარდი აქამდის ჭნებოდა".






Strophe: S1338/K1338 
Verse: a       ტარიელ უთხრა: "ჰე ძმაო,   კმა არს, დღეს რაცა მლხენია,
Verse: b       ყოველი ჩემი სალხინო   მინახავს, - ნახვა შენია;
Verse: c       სხვად* ნუ ყოს ღმერთმან წამალი,   არცა რა მოგისმენია:
Verse: d    და   კაცმან-მცა სოფელს ვით პოვა,   რაცა რა საქმე ზენია!"






Strophe: S1339/K1339 
Verse: a       რა ტარიელ არ შესჯერდა,   ავთანდილცა არ დაწყნარდა,
Verse: b       მის ამბვისა დაყოვნება   ვეღარ გასძლო, აუჩქარდა,
Verse: c       გამოიღო რიდე მისი*,   ვინ ბაგეთათ* ვარდი ვარდა.
Verse: d    და   რა ტარიელ ნახა, იცნა,   გამოუღო, შემოვარდა.






Strophe: S1340/K1340 
Verse: a       წიგნი და კიდე რიდისა   იცნა და გა-ცა-შალა მან,
Verse: b       პირსა დაიდვა, დაეცა,   ვარდმან ფერითა მკრთალამან,
Verse: c       სულნი გაექცეს, მოდრიკა   თავი გიშრისა ტალამან.
Verse: d    და   მისნი ვერ გასძლნეს პატიჟნი   ვერ ყაენ, ვერცა სალამან.






Strophe: S1341/K1341 
Verse: a       ავთანდილ უჭვრეტს ტარიელს,   უსულოდ ქვე-მდებარესა,
Verse: b       შეფრინდა, შველად მიჰმართა   მას, ტკბილად მოუბარესა,
Verse: c       ვერა ვერ არგო დამწვარსა,   სრულად ცეცხლ-ნადებარესა;
Verse: d    და   მისთა ნიშანთა სიცოცხლე   მართ მისი მიიბარესა.






Strophe: S1342/K1342 
Verse: a       ავთანდილ დაჯდა ტირილად,   ტირს ხმითა შვენიერითა,
Verse: b       ყორანსა გაჰგლეჯს ხშირ-ხშირად,   აფრთხობს ბროლისა ჭერითა;
Verse: c       გახეთქა ლალი, გათლილი   ანდამატისა კვერითა,
Verse: d    და   მუნით წყარონი გამოხდეს,   ძოწსა ვამსგავსენ ფერითა.






Strophe: S1343/K1343 
Verse: a       პირსა იხოკს, ღაწვთა სისხლი   ჩასდიოდა მისსა მჭვრეტსა:
Verse: b       "რაცა ვქმენო, არ უქმნია   არცა შმაგსა, არცა რეტსა;
Verse: c       წყალი სწრაფით რად დავასხი   ცეცხლსა, ძნელად დასაშრეტსა!
Verse: d    და   ჩქარად ეცეს, ვერ გაუძლებს   გული ლხინსა მეტის-მეტსა.






Strophe: S1344/K1344 
Verse: a       მე მოვკალ ჩემი მოყვარე;   რა მმართებს გაწბილებულსა?
Verse: b       თავსა ვაბრალობ საქმესა,   არ დასმით გაგონებულსა!
Verse: c       ცრუ კაცი კარგად ვერას იქმს   საქმესა გაძნელებულსა,
Verse: d    და   თქმულა: "სიწყნარე გმობილი   სჯობს სიჩქარესა ქებულსა!"






Strophe: S1345/K1345 
Verse: a       უცნობო-ქმნილი ტარიელ   ძეს მსგავსად ნატუსალისად.
Verse: b       ავთანდილ ადგა, გამოვლნა   შამბნი საძებრად წყალისად,
Verse: c       მან პოვა სისხლი ლომისა,   მოაქვს სავსებლად ალისად,
Verse: d    და   მკერდსა დაასხა, გა-ვე-ხდა   ლაჟვარდი ფერად ლალისად.






Strophe: S1346/K1346 
Verse: a       ავთანდილ მკერდსა დაასხა   მას ლომსა სისხლი ლომისა;
Verse: b       ტარიელ შეკრთა, შეიძრა   რაზმი ინდოთა ტომისა,
Verse: c       თვალნი აახვნა, მიეცა   ძალი ზე წამოჯდომისა.
Verse: d    და   ლურჯად ჩანს შუქი მთვარისა,   მზისაგან შუქ-ნაკრთომისა.






Strophe: S1347/K1347 
Verse: a       ზამთარი ვარდთა* გაახმობს,   ფურცელნი შთამოსცვივიან,
Verse: b       ზაფხულის მზისა სიახლე   დასწვავს, გვალვასა ჩივიან,
Verse: c       მაგრა მას ზედა ბულბულნი   ტურფასა ხმასა ყივიან, -
Verse: d    და   სიცხე სწვავს, ყინვა დააზრობს,   წყლულნი ორჯერვე სტკივიან.






Strophe: S1348/K1348 
Verse: a       აგრევე გული კაცისა   მოსაგვარებლად ძნელია,
Verse: b       ჭირსა და ლხინსა ორსავე   ზედა მართ ვითა ხელია,
Verse: c       მიწყივ წყლულდების, საწუთრო   მისი აროდეს მრთელია.
Verse: d    და   იგი მიენდოს სოფელსა,   ვინცა თავისა მტერია!






Strophe: S1349/K1349 
Verse: a       ტარიელ ნახა ნაწერი   კვლაცა მკლველისა მისისა,
Verse: b       იკითხავს, თუცა აშეთებს   კითხვა წიგნისა მისისა;
Verse: c       დაუყვის ცრემლმან სინათლე,   ბნელად ჩანს შუქი დღისისა.
Verse: d    და   ავთანდილ ადგა, დაუწყო   თხრობა სიტყვისა მქისისა.






Strophe: S1350/K1350 
Verse: a       იტყვის, თუ: "ნაქმრად არ ვარგა   კაცისა გასწავლილისად,
Verse: b       აწ რადღა გვმართებს ტირილი?   ხამს, დავსხდეთ ქმნად ღიმილისად;
Verse: c       ადეგ, წავიდეთ საძებრად   მის მზისა წარხდომილისად!
Verse: d    და   ადრე მიგიყვან, მიყვანა   არს შენგან მონდომილი სად.






Strophe: S1351/K1351 
Verse: a       ვითა გვმართებს გახარება,   პირველ აგრე გავიხარნეთ,
Verse: b       მერმე შევსხდეთ, გავემართნეთ,   ქაჯეთისკე თავნი ვარნეთ,
Verse: c       ხრმალნი ჩვენნი ვიწინამძღვრნეთ,   მათნი ზურგით დავიყარნეთ,
Verse: d    და   უჭირველნი შემოვიქცეთ,   იგი მძორთა დავადარნეთ".






Strophe: S1352/K1352 
Verse: a       მერმე ტარიელ ამბავსა   ჰკითხავს, აღარა ბნდებოდა.
Verse: b       შეჰხედნის, თვალნი აჰმართნის,   შავ-თეთრი ელვა ჰკრთებოდა,
Verse: c       მართ ვითა ლალსა მზისაგან,   მას ფერი ეზარდებოდა;
Verse: d    და   ვინ ღირს-ა, თუ-მცა წყალობით   ცა მიწყივ მობრუნდებოდა!






Strophe: S1353/K1353 
Verse: a       ავთანდილს მადლი უბრძანა,   ქმნა უყო საუბარისა:
Verse: b       "მე შენი ქება ვითა ვთქვა,   ბრძენთაგან საქებარისა!
Verse: c       ვითა ზე-მთისა წყარომან,   მომრწყე ყვავილი ბარისა,
Verse: d    და   დამწყვიდე დენა ცრემლისა,   ნარგისთათ* ნაგუბარისა.






Strophe: S1354/K1354 
Verse: a       მე ვერა გიყო, ნაცვალსა   ღმერთი გარდიხდის ციერი,
Verse: b       ზეგარდმოთ მისით შემოგზღოს   მუქაფა ჩემ-მაგიერი!"
Verse: c       შესხდეს და შინა წავიდეს,   მათ ლხინი ჰქონდა ძლიერი;
Verse: d    და   აწ გა-ვე-აძღო სოფელმან   ასმათ, ადრითგან მშიერი.






Strophe: S1355/K1355 
Verse: a       ქვაბისა კარსა ასმათი   მარტო ზის, არ-ბარგოსანი.
Verse: b       შეჰხედნა, იცნა ტარიელ,   თანა ყმა ჭარმაგოსანი, -
Verse: c       ორნივე ტურფად იმღერდეს,   ვით იადონი მგოსანი, -
Verse: d    და   მაშინვე იცნა, ავარდა   მოშლილი, პერანგოსანი.






Strophe: S1356/K1356 
Verse: a       აქამდის მიწყივ ენახა   ქვაბს მისლვა მოტირალისა,
Verse: b       აწ გაუკვირდა დანახვა   სიცილით მომღერალისა.
Verse: c       ზარ-აღებული ავარდა,   ცნობა უც ვითა მთრვალისა,
Verse: d    და   არ იცის სმენა ამბვისა   ჯერთ მისგან სასურვალისა.






Strophe: S1357/K1357 
Verse: a       მათ რა ნახეს, შემოჰყივლეს   სიცილით და კბილთა ჩენით:
Verse: b       "ჰე ასმათო, მოგვივიდა   მოწყალება ღმრთისა ზენით:
Verse: c       ვპოვეთ მთვარე დაკარგული,   რაცა გვწადდა, იგი ვქმენით,
Verse: d    და   აწ გავხედით ბედისაგან   ცეცხლთა შრეტით, ჭირთა ლხენით".






Strophe: S1358/K1358 
Verse: a       ავთანდილ ცხენსა გარდახდა   ასმათის მოსახვეველად;
Verse: b       მან მიჰყო ხელი ალვასა,   შტო მოჰყვა მოსარხეველად,
Verse: c       ყელსა და პირსა აკოცებს,   არის ცრემლისა მფრქვეველად:
Verse: d    და   "რა სცანო, რა ჰქმენ, მიამბე,   ვტირ შენი მოაჯე ველად".






Strophe: S1359/K1359 
Verse: a       ავთანდილ ასმათს უსტარი   მისცა მისისა ზრდილისა,
Verse: b       ალვისა შტო-დამჭნარისა,   მთვარისა ფერ-მიხდილისა;
Verse: c       უთხრა, თუ: "ნახე ნაწერი   მის პატიჟ-გარდახდილისა;
Verse: d    და   მზე მოგვეახლა, მოგვეცა   ჩვენ მოშორვება ჩრდილისა".






Strophe: S1360/K1360 
Verse: a       ასმათ რა ნახა უსტარი,   ცნა მისი დანაწერობა,
Verse: b       გაკვირდა, ზარმან აიღო,   ათრთოლებს, ვითა ხელობა,
Verse: c       ტერფით თხემამდის გაუხდა   მას მეტი საკვირველობა;
Verse: d    და   იტყვის: "რა ვნახე, რა მესმის?   არს-მცა ამისი მრთელობა?!"






Strophe: S1361/K1361 
Verse: a       ავთანდილ უთხრა: "ნუ გეშის,   ეგე ამბავი მრთელია;
Verse: b       ლხინი მოგვეცა, მოგვშორდა   ყოველი ჭირი ძნელია,
Verse: c       მზე მოგვეახლა, უკუნი   ჩვენთვის აღარა ბნელია,
Verse: d    და   ბოროტსა სძლია კეთილმან,   არსება მისი გრძელია!"






Strophe: S1362/K1362 
Verse: a       ინდოთ მეფე მხიარული   ასმათს რასმე უბრძანებდა;
Verse: b       ერთმანერთსა ეხვეოდეს,   სიხარული ატირებდა;
Verse: c       ვარდსა ზედა ყორნის ბოლო   ნამსა თხელსა* აპკურებდა.
Verse: d    და   კაცსა ღმერთი არ გასწირავს,   თუ-მცა კაცი შეიგებდა.






Strophe: S1363/K1363 
Verse: a       ღმერთსა მისცეს დიდი მადლი,   თქვეს: "გვიყოო, რაცა სჯობდა;
Verse: b       აწღა ვცანით, უარესსა   პირი თქვენი არ გაჰბრჭობდა",
Verse: c       ინდოთ მეფე მხიარული   ხელ-განპყრობით ამას ხმობდა.
Verse: d    და   ქვაბს შევიდეს მხიარულნი,   ასმათ რასმე მასპინძლობდა.






Strophe: S1364/K1364 
Verse: a       ტარიელ ეტყვის ავთანდილს:   "ისმინე სიტყვა ასები,
Verse: b       გიამბობ რასმე ამბავსა,   მოამბედ * ნუ გენასები:
Verse: c       მე ოდეს ქვაბნი წავუხვენ,   დავხოცე დევთა დასები,
Verse: d    და   მას აქათ მათი აქა ძეს   საჭურჭლე ძვირ-ნაფასები.






Strophe: S1365/K1365 
Verse: a       მე აგრე არა მინახავს,   მართ ვითა არა მნდომია;
Verse: b       მოდი და გავხსნათ, შევიგნეთ,   საჭურჭლე თუ რა ზომია".
Verse: c       ეამა, ადგეს ორნივე,   არცა ქვე ასმათ მჯდომია,
Verse: d    და   დალეწეს კარი ორმოცი,   მათგან არ ზედა ომია.






Strophe: S1366/K1366 
Verse: a       პოვეს საჭურჭლე უსახო,   კვლა უნახავი თვალისა,
Verse: b       მუნ იდვა რიყე თვალისა,   ხელ-წმიდად განათალისა,
Verse: c       ჩნდის მარგალიტი, ოდენი   ბურთისა საბურთალისა;
Verse: d    და   ვინმცა ქმნა რიცხვი ოქროსა,   ვერვისგან დანათვალისა!






Strophe: S1367/K1367 
Verse: a       იგი სახლი ორმოცივე   შიგან იყო გატენილი.
Verse: b       პოვეს ერთი ზარადხანა,   აბჯრისათვის სახლად ქმნილი;
Verse: c       მუნ აბჯარი ყოვლიფერი   ასრე იდვა, ვითა მწნილი,
Verse: d    და   შიგან ერთი კიდობანი   დაბეჭდული, არ-გახსნილი.






Strophe: S1368/K1368 
Verse: a       ზედა ეწერა: "აქა ძეს   აბჯარი საკვირველიო,
Verse: b       ჯაჭვ-მუზარადი ალმასი   ხრმალი ბასრისა, მჭრელიო;
Verse: c       თუ ქაჯნი დევთა შეებნენ,   იყოს დღე იგი ძნელიო!
Verse: d    და   უმისჟამისოდ ვინც გაჰხსნის,   არის მეფეთა მკლველიო".






Strophe: S1369/K1369 
Verse: a       კიდობანი გახსნეს, პოვეს   მუნ აბჯარი სამი ტანი,
Verse: b       რასაცა ვით შეიმოსენ   მეომარნი სამნი ყმანი:
Verse: c       ჯაჭვი, ხრმალი, მუზარადი,   საბარკული მათი გვანი*, -
Verse: d    და   ზურმუხტისა ბუდებითა   იყვნეს ვითა ლუსკუმანი.






Strophe: S1370/K1370 
Verse: a       თვითომან თვითო ჩაიცვეს,   თავის თავს გამოსცდიდიან,
Verse: b       ჯაჭვ-მუზარადსა, აბჯარსა*   მართ ვერა ვერ მოჰკიდიან;
Verse: c       ხრმალი რკინასა მოჰკრიან,   ვით ბამბის მკედსა სჭრიდიან,
Verse: d    და   მათ უღირს ყოვლად ქვეყანად,   შევატყვე, არ გაჰყიდიან.






Strophe: S1371/K1371 
Verse: a       თქვეს: "ესე ნიშნად გვეყოფის,   ვართო კარგითა ბედითა;
Verse: b       ღმერთმან მოგვხედნა თვალითა,   ზეგარდმოთ მონახედითა".
Verse: c       აიღეს იგი აბჯარი   თავის-თავისა ქედითა,
Verse: d    და   თვითო მათ, ერთი ფრიდონის   საძღვნობლად შეკრეს ღვედითა.






Strophe: S1372/K1372 
Verse: a       ოქროც რამე წაიტანეს,   მარგალიტი ღარიბები;
Verse: b       გამოვიდეს, გამობეჭდეს   ორმოცივე საჭურჭლები.
Verse: c       ავთანდილ თქვა: "ამას იქით   დავამაგრო ხრმალსა ნები,
Verse: d    და   ამას ღამე არსად წავალ,   რა გათენდეს, არ დავდგები".






Strophe: S1373/K1373 
Verse: a       აქა, მხატვარო, დახატენ   ძმათ უმტკიცესნი ძმობილნი,
Verse: b       იგი მიჯნურნი მნათობთა,   სხვისა ვერვისგან სწრობილნი,
Verse: c       ორნივე გმირნი მოყმენი,   მამაცობისა ცნობილნი;
Verse: d    და   რა ქაჯეთს მივლენ, გასინჯოთ   ომი ლახვართა სობილნი.




Next part



This text is part of the TITUS edition of Rustaveli, Vepxistqaosani.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 21.4.2021. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.