TITUS
Otfrid von Weissenburg, Evangelienbuch
Part No. 2
Previous part

Text: Liutb.  
Chapter: _  

p. 4r    

Manuscript page: 4r 
Dignitatis culmine gratia divina praecelso Liutberto Mogontiacensis urbis archiepiscopo Otfridus quamvis indignus tamen devotione monachus presbyterque exiguus aeternae vitae gaudium optat semper in Christo.


Verse: 1     Vestrae excellentissimae prudentiae praesentis libri stilum
Verse: 2     comprobare transmittens in capite causam qua illum dictare
Verse: 3     praesumpsi, primitus vobis enarrare curavi, ne ullorum fidelium
Verse: 4     mentes, si vilesceret, vilitatis meae praesumptioni deputare procurent.
Verse: 5     Dum rerum quondam sonus inutilium pulsaret aures
Verse: 6     quorundam probatissimorum virorum eorumque sanctitatem laicorum
Verse: 7     cantus inquietaret obscenus, a quibusdam memoriae dignis
Verse: 8     fratribus rogatus, maximeque cujusdam venerandae matronae
Verse: 9     verbis nimium flagitantis, nomine Judith, partem evangeliorum
Verse: 10     eis theotisce conscriberem, ut aliquantulum hujus cantus lectionis
Verse: 11     ludum saecularium vocum deleret, et in evangeliorum propria


p. 4v    


Verse: 12     lingua occupati dulcedine, sonum inutilium rerum noverint Manuscript page: 4v  declinare;
Verse: 13     petitioni quoque jungentes queremoniam, quod gentilium
Verse: 14     vates, ut Virgilius, Lucanus, Ovidius caeterique quam plurimi
Verse: 15     suorum facta decorarent lingua nativa, quorum jam voluminum
Verse: 16     dictis fluctuare cognoscimus mundum, nostrae etiam sectae probatissimorum
Verse: 17     virorum facta laudabant, Juvenci, Aratoris, Prudentii
Verse: 18     caeterorumque multorum, qui sua lingua dicta et miracula
Verse: 19     Christi decenter ornabant; nos vero, quamvis eadem fide eademque
Verse: 20     gratia instructi, divinorum verborum splendorem clarissimum
Verse: 21     proferre propria lingua dicebant pigrescere. Hoc dum eorum
Verse: 22     caritati importune mihi instanti, negare nequivi, feci, non quasi
Verse: 23     peritus, sed fraterna petitione coactus; scripsi namque eorum
Verse: 24     precum suffultus juvamine evangeliorum partem francisce compositam,
Verse: 25     interdum spiritalia moraliaque verba permiscens, ut
Verse: 26     qui in illis alienae linguae difficultatem horrescit, hic propria
Verse: 27     lingua cognoscat sanctissima verba, deique legem sua lingua


p. 5r    


Verse: 28     intellegens, inde se vel parum quid deviare Manuscript page: 5r  mente propria pertimescat.
Verse: 29     Scripsi itaque in primis et in ultimis hujus libri partibus
Verse: 30     inter quatuor evangelistas incedens medius, ut modo quid
Verse: 31     iste quidve alius caeterique scriberent, inter illos ordinatim,
Verse: 32     prout potui, penitus pene dictavi. In medio vero, ne graviter
Verse: 33     forte pro superfluitate verborum ferrent legentes, multa et parabularum
Verse: 34     Christi et miraculorum ejusque doctrinae, quamvis jam
Verse: 35     fessus (hoc enim novissime edidi), ob necessitatem tamen praedictam
Verse: 36     pretermisi invitus et non jam ordinatim, ut caeperam,
Verse: 37     procuravi dictare, sed qualiter meae parvae occurrerunt memoriae.
Verse: 38     Volumen namque istud in quinque libros distinxi, quorum primus
Verse: 39     nativitatem Christi memorat, finem facit baptismo doctrinaque
Verse: 40     Johannis. Secundus jam accersitis ejus discipulis refert, quomodo
Verse: 41     se et quibusdam signis et doctrina sua praeclara mundo
Verse: 42     innotuit. Tertius signorum claritudinem et doctrinam ad Judaeos
Verse: 43     aliquantulum narrat. Quartus jam qualiter suae passioni propinquans
Verse: 44     pro nobis mortem sponte pertulerit dicit. Quintus ejus
Verse: 45     resurrectionem, cum discipulis suam postea conlocutionem, ascensionem
Verse: 46     et diem judicii memorat. Hos, ut dixi, in quinque,


p. 5v    


Verse: 47     quamvis evangeliorum libri Manuscript page: 5v  quatuor sint, ideo distinxi, quia
Verse: 48     eorum quadrata aequalitas sancta nostrorum quinque sensuum
Verse: 49     inaequalitatem ornat, et superflua in nobis quaeque non solum
Verse: 50     actuum, verum etiam cogitationum vertunt in elevationem caelestium.
Verse: 51     Quicquid visu, olfactu, tactu, gustu, audituque delinquimus,
Verse: 52     in eorum lectionis memoria pravitatem ipsam purgamus.
Verse: 53     Visus obscuretur inutilis, inluminatus evangelicis verbis; auditus
Verse: 54     pravus non sit cordi nostro obnoxius; olfactus et gustus sese a
Verse: 55     pravitate constringant Christique dulcedine jungant; cordisque
Verse: 56     praecordia lectiones has theotisce conscriptas semper memoria
Verse: 57     tangent.

Verse: 58     Hujus enim linguae barbaries ut est inculta et indisciplinabilis
Verse: 59     atque insueta capi regulari freno grammaticae artis, sic
Verse: 60     etiam in multis dictis scriptio est propter literarum aut congeriem
Verse: 61     aut incognitam sonoritatem difficilis. Nam interdum tria u u u,
Verse: 62     ut puto, quaerit in sono, priores duo consonantes, ut mihi videtur,
Verse: 63     tertium vocali sono manente; interdum vero nec a, nec e,
Verse: 64     nec i, nec u vocalium sonos praecavere potui: ibi y grecum mihi
Verse: 65     videbatur ascribi. Et etiam hoc elementum lingua haec horrescit
Verse: 66     interdum, nulli se caracteri aliquotiens in quodam sono, nisi
Verse: 67     difficile, jungens; k et z sepius haec lingua extra usum latinitatis
Verse: 68     utitur, quae grammatici inter litteras dicunt esse superfluas.


p. 6r    


Manuscript page: 6r 
Verse: 69     Ob stridorem autem interdum dentium, ut puto, in hac lingua
Verse: 70     z utuntur, k autem ob faucium sonoritatem. Patitur quoque
Verse: 71     metaplasmi figuram nimium (non tamen assidue), quam doctores
Verse: 72     grammaticae artis vocant sinalipham (et hoc nisi legentes praevideant,
Verse: 73     rationis dicta deformius sonant), literas interdum scriptione
Verse: 74     servantes, interdum vero ebraicae linguae more vitantes,
Verse: 75     quibus ipsas litteras ratione sinaliphae in lineis, ut quidam
Verse: 76     dicunt, penitus amittere et transilire moris habetur; non quo
Verse: 77     series scriptionis hujus metrica sit subtilitate constricta, sed
Verse: 78     schema omoeoteleuton assidue quaerit. Aptam enim in hac
Verse: 79     lectione et priori decentem et consimilem quaerunt verba in fine
Verse: 80     sonoritatem, et non tantum per hanc inter duas vocales, sed
Verse: 81     etiam inter alias literas saepissime patitur conlisionem sinaliphae;
Verse: 82     et hoc nisi fiat, extensio sepius literarum inepte sonat dicta verborum.
Verse: 83     Quod in communi quoque nostra locutione, si sollerter
Verse: 84     intendimus, nos agere nimium invenimus. Quaerit enim linguae
Verse: 85     hujus ornatus et a legentibus sinaliphae lenem et conlisionem
Verse: 86     lubricam praecavere et a dictantibus omoeoteleuton (id est consimilem


p. 6v    


Verse: 87     verborum terminationem) observare. Sensus Manuscript page: 6v  enim hic
Verse: 88     interdum ultra duo vel tres versus vel etiam quattuor in lectione
Verse: 89     debet esse suspensus, ut legentibus (quod lectio signat) apertior
Verse: 90     fiat. Hic sepius i et o ceteraeque similiter cum illo vocales simul
Verse: 91     inveniuntur inscriptae, interdum in sono divisae vocales manentes,
Verse: 92     interdum conjunctae (priore transeunte in consonantium potestatem).
Verse: 93     Duo etiam negativi, dum in latinitate rationis dicta confirmant,
Verse: 94     in hujus linguae usu pene assidue negant; et quamvis
Verse: 95     hos interdum praecavere valerem, ob usum tamen cotidianum,
Verse: 96     ut morum se locutio praebuit, dictare curavi. Hujus enim linguae
Verse: 97     proprietas nec numerum nec genera me conservare sinebat.
Verse: 98     Interdum enim masculinum latinae linguae in hac feminino protuli,
Verse: 99     et cetera genera necessarie simili modo permiscui; numerum
Verse: 100     pluralem singulari, singularem plurali variavi et tali modo in
Verse: 101     barbarismum et soloecismum sepius coactus incidi. Horum supra
Verse: 102     scriptorum omnium vitiorum exempla de hoc libro theotisce ponerem,
Verse: 103     nisi inrisionem legentium devitarem; nam dum agrestis
Verse: 104     linguae inculta verba inseruntur latinitatis planitiae, cachinnum


p. 7r    


Verse: 105     legentibus prebent. Lingua enim haec velut Manuscript page: 7r  agrestis habetur,
Verse: 106     dum a propriis nec scriptura nec arte aliqua ullis est temporibus
Verse: 107     expolita; quippe qui nec historias suorum antecessorum,
Verse: 108     ut multae gentes caeterae, commendant memoriae, nec eorum
Verse: 109     gesta vel vitam ornant dignitatis amore. Quod si raro contigit,
Verse: 110     aliarum gentium lingua, id est Latinorum vel Grecorum, potius
Verse: 111     explanant; cavent aliarum et deformitatem non verecundant
Verse: 112     suarum. Stupent in aliis vel litterula parva artem transgredi,
Verse: 113     et pene propria lingua vitium generat per singula verba. Res
Verse: 114     mira tam magnos viros, prudentia deditos, cautela praecipuos,
Verse: 115     agilitate suffultos, sapientia latos, sanctitate praeclaros cuncta
Verse: 116     haec in alienae linguae gloriam transferre et usum scripturae in
Verse: 117     propria lingua non habere. Est tamen conveniens, ut qualicumque
Verse: 118     modo, sive corrupta seu lingua integrae artis, humanum
Verse: 119     genus auctorem omnium laudent, qui plectrum eis dederat
Verse: 120     linguae verbum in eis suae laudis sonare; qui non verborum


p. 7v    


Verse: 121     adulationem politorum, sed quaerit Manuscript page: 7v  in nobis pium cogitationis
Verse: 122     affectum operumque pio labore congeriem, non labrorum inanem
Verse: 123     servitiem.

Verse: 124     Hunc igitur librum vestrae sagaci prudentiae probandum
Verse: 125     curavi transmittere; et quia a Rhabano venerandae memoriae,
Verse: 126     digno vestrae sedis quondam praesule, educata parum mea parvitas
Verse: 127     est, praesulatus vestrae dignitati sapientiaeque in vobis
Verse: 128     pari commendare curavi. Qui si sanctitatis vestrae placet optutibus,
Verse: 129     et non dejiciendum judicaverit, uti licenter fidelibus vestra
Verse: 130     auctoritas concedat; sin vero minus aptus parque meae neglegentiae
Verse: 131     paret, eadem veneranda sanctaque contempnet auctoritas.
Verse: 132     Utriusque enim facti causam arbitrio vestro decernendam mea
Verse: 133     parva commendat humilitas.

Verse: 134     Trinitas summa unitasque perfecta cunctorum vos utilitati
Verse: 135     multa tempora incolomem rectaque vita manentem conservare
Verse: 136     dignetur. Amen.



Next part


This text is part of the TITUS edition of Otfrid von Weissenburg, Evangelienbuch.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 15.10.2021. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.