TITUS
Mahabharata
Part No. 1552
Previous part

Chapter: 224 
Adhyāya 224


Verse: 1  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    ādyantaṃ sarvabʰūtānāṃ   śrotum iccʰāmi kaurava
   ādy-antaṃ sarva-bʰūtānāṃ   śrotum iccʰāmi kaurava /
Halfverse: c    dʰyānaṃ karma ca kālaṃ ca   tatʰaivāyur yuge yuge
   dʰyānaṃ karma ca kālaṃ ca   tatʰa_eva_āyur yuge yuge /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    lokatattvaṃ ca kārtsnyena   bʰūtānām āgatiṃ gatim
   loka-tattvaṃ ca kārtsnyena   bʰūtānām āgatiṃ gatim /
Halfverse: c    sargaś ca nidʰanaṃ caiva   kuta etat pravartate
   sargaś ca nidʰanaṃ caiva   kuta\ etat pravartate /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    yadi te 'nugrahe buddʰir   asmāsv iha satāṃ vara
   yadi te_anugrahe buddʰir   asmāsv iha satāṃ vara /
Halfverse: c    etad bʰavantaṃ pr̥ccʰāmi   tad bʰavān prabravītu me
   etad bʰavantaṃ pr̥ccʰāmi   tad bʰavān prabravītu me /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    pūrvaṃ hi katʰitaṃ śrutvā   bʰr̥gubʰāsitam uttamam
   pūrvaṃ hi katʰitaṃ śrutvā   bʰr̥gu-bʰāsitam uttamam /
Halfverse: c    bʰaradvājasya viprarṣes   tato me buddʰir uttamā
   bʰaradvājasya vipra-r̥ṣes   tato me buddʰir uttamā /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    jātā paramadʰarmiṣṭʰā   divyasaṃstʰāna saṃstʰitā
   jātā parama-dʰarmiṣṭʰā   divya-saṃstʰāna saṃstʰitā /
Halfverse: c    tato bʰūyas tu pr̥ccʰāmi   tad bʰavān vaktum arhati
   tato bʰūyas tu pr̥ccʰāmi   tad bʰavān vaktum arhati /5/

Verse: 6  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    atra te vartayiṣye 'ham   itihāsaṃ purātanam
   atra te vartayiṣye_aham   itihāsaṃ purātanam /
Halfverse: c    jagau yad bʰagavān vyāsaḥ   putrāya paripr̥ccʰate
   jagau yad bʰagavān vyāsaḥ   putrāya paripr̥ccʰate /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    adʰītya vedān akʰilān   sāṅgopaniṣadas tatʰā {!}
   adʰītya vedān akʰilān   sa_aṅga_upaniṣadas tatʰā / {!}
Halfverse: c    anviccʰan naiṣṭʰikaṃ karma   dʰarmanaipuna darśanāt
   anviccʰan naiṣṭʰikaṃ karma   dʰarma-naipuna darśanāt /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    kr̥ṣṇadvaipāyanaṃ vyāsaṃ   putro vaiyāsakiḥ śukaḥ
   kr̥ṣṇa-dvaipāyanaṃ vyāsaṃ   putro vaiyāsakiḥ śukaḥ /
Halfverse: c    papraccʰa saṃdeham imaṃ   cʰinnadʰarmārtʰasaṃśayam
   papraccʰa saṃdeham imaṃ   cʰinna-dʰarma_artʰa-saṃśayam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    bʰūtagrāmasya kartāraṃ   kālajñāne ca niścayam
   bʰūta-grāmasya kartāraṃ   kāla-jñāne ca niścayam /
Halfverse: c    brāhmaṇasya ca yatkr̥tyaṃ   tad bʰavān vaktum arhati
   brāhmaṇasya ca yat-kr̥tyaṃ   tad bʰavān vaktum arhati /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    tasmai provāca tat sarvaṃ   pitā putrāya pr̥ccʰate
   tasmai provāca tat sarvaṃ   pitā putrāya pr̥ccʰate /
Halfverse: c    atītānāgate vidvān   sarvajñaḥ sarvadʰarmavit
   atīta_anāgate vidvān   sarvajñaḥ sarva-dʰarmavit /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    anādy antam ajaṃ divyam   ajaraṃ dʰruvam avyayam
   anādy antam ajaṃ divyam   ajaraṃ dʰruvam avyayam /
Halfverse: c    apratarkyam avijñeyaṃ   brahmāgre samavartata
   apratarkyam avijñeyaṃ   brahma_agre samavartata /11/


Verse: 12 
Halfverse: a    kāstʰā nimeṣā daśa pañca caiva; triśat tu kāstʰā gaṇayet kalāṃ tām {!}
   kāstʰā nimeṣā daśa pañca caiva   triśat tu kāstʰā gaṇayet kalāṃ tām / {!}
Halfverse: c    triṃśat kalāś cāpi bʰaven muhūrto; bʰāgaḥ kalāyā daśamaś ca yaḥ syāt
   triṃśat kalāś ca_api bʰavet muhūrto   bʰāgaḥ kalāyā daśamaś ca yaḥ syāt /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    triṃśan muhūrtaś ca bʰaved ahaś ca; rātriś ca saṃkʰyā munibʰiḥ pranītā
   triṃśat muhūrtaś ca bʰaved ahaś ca   rātriś ca saṃkʰyā munibʰiḥ pranītā /
Halfverse: c    māsaḥ smr̥to rātryahanī ca triṃśat; saṃvatsaro dvādaśamāsa uktaḥ
   māsaḥ smr̥to rātry-ahanī ca triṃśat   saṃvatsaro dvādaśa-māsa_uktaḥ /
Halfverse: e    saṃvatsaraṃ dve ayane vadanti; saṃkʰyāvido dakṣiṇam uttaraṃ ca
   saṃvatsaraṃ dve_ayane vadanti   saṃkʰyā-vido dakṣiṇam uttaraṃ ca /13/


Verse: 14 
Halfverse: a    ahorātre vibʰajate   sūryo mānuṣalaukike
   ahorātre vibʰajate   sūryo mānuṣa-laukike /
Halfverse: c    rātriḥ svapnāya bʰūtānāṃ   ceṣṭāyai karmaṇām ahar
   rātriḥ svapnāya bʰūtānāṃ   ceṣṭāyai karmaṇām ahar /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    pitrye rātryahanī māsaḥ   pravibʰāgas tayoḥ punaḥ
   pitrye rātry-ahanī māsaḥ   pravibʰāgas tayoḥ punaḥ /
Halfverse: c    kr̥ṣṇo 'haḥ karma ceṣṭāyāṃ   śuklaḥ svapnāya śarvarī
   kr̥ṣṇo_ahaḥ karma ceṣṭāyāṃ   śuklaḥ svapnāya śarvarī /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    daive rātryahanī varṣaṃ   pravibʰāgas tayoḥ punaḥ
   daive rātry-ahanī varṣaṃ   pravibʰāgas tayoḥ punaḥ /
Halfverse: c    ahas tatrodag ayanaṃ   rātriḥ syād dakṣiṇāyanam
   ahas tatra_udag ayanaṃ   rātriḥ syād dakṣiṇa_ayanam /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    ye te rātryahanī pūrve   kīrtite daivalaukike
   ye te rātry-ahanī pūrve   kīrtite daiva-laukike /
Halfverse: c    tayoḥ saṃkʰyāya varṣāgraṃ   brāhme vakṣyāmy ahaḥ kṣape
   tayoḥ saṃkʰyāya varṣa_agraṃ   brāhme vakṣyāmy ahaḥ kṣape /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    teṣāṃ saṃvatsarāgrāṇi   pravakṣyāmy anupūrvaśaḥ
   teṣāṃ saṃvatsara_agrāṇi   pravakṣyāmy anupūrvaśaḥ /
Halfverse: c    kr̥te tretāyuge caiva   dvāpare ca kalau tatʰā
   kr̥te tretā-yuge caiva   dvāpare ca kalau tatʰā /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    catvāry āhuḥ sahasrāṇi   varṣāṇāṃ tat kr̥taṃ yugam
   catvāry āhuḥ sahasrāṇi   varṣāṇāṃ tat kr̥taṃ yugam /
Halfverse: c    tasya tāvac cʰatī saṃdʰyā   saṃdʰyāṃśaś ca tatʰāvidʰaḥ
   tasya tāvat śatī saṃdʰyā   saṃdʰyā_aṃśaś ca tatʰā-vidʰaḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    itareṣu sasaṃdʰyeṣu   sasaṃdʰyāṃśeṣu ca triṣu
   itareṣu sasaṃdʰyeṣu   sasaṃdʰyā_aṃśeṣu ca triṣu /
Halfverse: c    ekāpāyena saṃyānti   sahasrāṇi śatāni ca
   eka_apāyena saṃyānti   sahasrāṇi śatāni ca /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    etāni śāśvatām̐l lokān   dʰārayanti sanātanān
   etāni śāśvatām̐l lokān   dʰārayanti sanātanān /
Halfverse: c    etad brahmavidāṃ tāta   viditaṃ brahma śāśvatam
   etad brahmavidāṃ tāta   viditaṃ brahma śāśvatam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    caturpāt sakalo dʰarmaḥ   satyaṃ caiva kr̥te yuge
   catur-pāt sakalo dʰarmaḥ   satyaṃ caiva kr̥te yuge /
Halfverse: c    nādʰarmeṇāgamaḥ kaś cit   paras tasya pravartate
   na_adʰarmeṇa_āgamaḥ kaścit   paras tasya pravartate /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    itareṣv āgamād dʰarmaḥ   padaśas tv avaropyate
   itareṣv āgamād dʰarmaḥ   padaśas tv avaropyate /
Halfverse: c    caurikānr̥ta māyābʰir   adʰarmaś copacīyate
   caurika_anr̥ta māyābʰir   adʰarmaś ca_upacīyate /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    arogāḥ sarvasiddʰārtʰāś   caturvarṣa śatāyuṣaḥ {!}
   arogāḥ sarva-siddʰa_artʰāś   catur-varṣa śata_āyuṣaḥ / {!}
Halfverse: c    kr̥te tretādiṣv eteṣāṃ   pādaśo hrasate vayaḥ
   kr̥te tretā_ādiṣv eteṣāṃ   pādaśo hrasate vayaḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    vedavādāś cānuyugaṃ   hrasantīti ca naḥ śrutam
   veda-vādāś ca_anuyugaṃ   hrasanti_iti ca naḥ śrutam /
Halfverse: c    āyūṃsi cāśiṣaś caiva   vedasyaiva ca yat pʰalam {!}
   āyūṃsi ca_āśiṣas caiva   vedasya_eva ca yat pʰalam /25/ {!}

Verse: 26 
Halfverse: a    anye kr̥tayuge dʰarmās   tretāyāṃ dvāpare 'pare
   anye kr̥ta-yuge dʰarmās   tretāyāṃ dvāpare_apare /
Halfverse: c    anye kaliyuge dʰarmā   yatʰāśakti kr̥tā iva
   anye kali-yuge dʰarmā   yatʰā-śakti kr̥tā\ iva /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    tapaḥ paraṃ kr̥tayuge   tretāyāṃ jñānam uttamam
   tapaḥ paraṃ kr̥ta-yuge   tretāyāṃ jñānam uttamam /
Halfverse: c    dvāpare yajñam evāhur   dānam eva kalau yuge
   dvāpare yajñam eva_āhur   dānam eva kalau yuge /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    etāṃ dvādaśa sāhasrīṃ   yugākʰyāṃ kavayo viduḥ
   etāṃ dvādaśa sāhasrīṃ   yuga_ākʰyāṃ kavayo viduḥ /
Halfverse: c    sahasraṃ parivr̥ttaṃ tad   brāhmaṃ divasam ucyate
   sahasraṃ parivr̥ttaṃ tad   brāhmaṃ divasam ucyate /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    rātris tāvat titʰī brāhmī   tad ādau viśvam īśvaraḥ
   rātris tāvat titʰī brāhmī   tad ādau viśvam īśvaraḥ /
Halfverse: c    pralaye 'dʰyātmam āviśya   suptvā so 'nte vibudʰyate
   pralaye_adʰyātmam āviśya   suptvā so_ante vibudʰyate /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    sahasrayugaparyantam   ahar yad brahmaṇo viduḥ
   sahasra-yuga-paryantam   ahar yad brahmaṇo viduḥ /
Halfverse: c    rātriṃ yugasahasrāntāṃ   te 'horātravido janāḥ {!}
   rātriṃ yuga-sahasra_antāṃ   te_ahorātravido janāḥ /30/ {!}

Verse: 31 
Halfverse: a    pratibuddʰo vikurute   brahmākṣayyaṃ kṣapākṣaye
   pratibuddʰo vikurute   brahma_akṣayyaṃ kṣapā-kṣaye /
Halfverse: c    sr̥jate ca mahad bʰūtaṃ   tasmād vyaktātmakaṃ manaḥ
   sr̥jate ca mahat bʰūtaṃ   tasmād vyakta_ātmakaṃ manaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    brahmatejomayaṃ śukraṃ   yasya sarvam idaṃ jagat
   brahma-tejo-mayaṃ śukraṃ   yasya sarvam idaṃ jagat /
Halfverse: c    ekasya bʰūtaṃ bʰūtasya   dvayaṃ stʰāvarajaṅgamam
   ekasya bʰūtaṃ bʰūtasya   dvayaṃ stʰāvara-jaṅgamam /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    ahar mukʰe vibuddʰaḥ san   sr̥jate vidyayā jagat
   ahar mukʰe vibuddʰaḥ san   sr̥jate vidyayā jagat /
Halfverse: c    agra eva mahābʰūtam   āśu vyaktātmakaṃ manaḥ
   agra\ eva mahā-bʰūtam   āśu vyakta_ātmakaṃ manaḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    abʰibʰūyeha cārciṣmad   vyasr̥jat sapta mānasān {!}
   abʰibʰūya_iha ca_arciṣmat   vyasr̥jat sapta mānasān / {!}
Halfverse: c    dūragaṃ bahudʰāgāmi   prārtʰanā saṃśayātmakam
   dūragaṃ bahudʰā_āgāmi   prārtʰanā saṃśaya_ātmakam /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    manaḥ sr̥ṣṭiṃ vikurute   codyamānaṃ sisr̥kṣayā
   manaḥ sr̥ṣṭiṃ vikurute   codyamānaṃ sisr̥kṣayā /
Halfverse: c    ākāśaṃ jāyate tasmāt   tasya śabdo guṇo mataḥ
   ākāśaṃ jāyate tasmāt   tasya śabdo guṇo mataḥ /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    ākāśāt tu vikurvāṇāt   sarvagandʰavahaḥ śuciḥ
   ākāśāt tu vikurvāṇāt   sarva-gandʰa-vahaḥ śuciḥ /
Halfverse: c    balavāñ jāyate vāyus   tasya sparśo guṇo mataḥ
   balavān jāyate vāyus   tasya sparśo guṇo mataḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    vāyor api vikurvāṇāj   jyotir bʰūtaṃ tamonudam
   vāyor api vikurvāṇāt   jyotir bʰūtaṃ tamo-nudam /
Halfverse: c    rociṣṇu jāyate tatra   tad rūpaguṇam ucyate {!}
   rociṣṇu jāyate tatra   tad rūpa-guṇam ucyate /37/ {!}

Verse: 38 
Halfverse: a    jyotiṣo 'pi vikurvāṇād   bʰavanty āpo rasātmikāḥ {!}
   jyotiṣo_api vikurvāṇād   bʰavanty āpo rasa_ātmikāḥ / {!}
Halfverse: c    adbʰyo gandʰaguṇā bʰūmiḥ   pūrvaiṣā sr̥ṣṭir ucyate
   adbʰyo gandʰa-guṇā bʰūmiḥ   pūrvā_eṣā sr̥ṣṭir ucyate /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    guṇāḥ pūrvasya pūrvasya   prāpnuvanty uttarottaram
   guṇāḥ pūrvasya pūrvasya   prāpnuvanty uttara_uttaram /
Halfverse: c    teṣāṃ yāvat titʰaṃ yad yat   tat tat tāvad guṇaṃ smr̥tam
   teṣāṃ yāvat titʰaṃ yad yat   tat tat tāvad guṇaṃ smr̥tam /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    upalabʰyāpsu ced gandʰaṃ   ke cid brūyur anaipuṇāt
   upalabʰya_apsu ced gandʰaṃ   kecid brūyur anaipuṇāt /
Halfverse: c    pr̥tʰivyām eva taṃ vidyād   āpo vāyuṃ ca saṃśritam
   pr̥tʰivyām eva taṃ vidyād   āpo vāyuṃ ca saṃśritam /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    ete tu sapta puruṣā   nānā viryāḥ pr̥tʰak pr̥tʰak
   ete tu sapta puruṣā   nānā viryāḥ pr̥tʰak pr̥tʰak /
Halfverse: c    nāśaknuvan prajāḥ sraṣṭum   asamāgamya sarvataḥ {!}
   na_aśaknuvan prajāḥ sraṣṭum   asamāgamya sarvataḥ /41/ {!}

Verse: 42 
Halfverse: a    te sametya mahātmānam   anyonyam abʰisaṃśritāḥ
   te sametya mahā_ātmānam   anyonyam abʰisaṃśritāḥ /
Halfverse: c    śarīrāśrayaṇaṃ prāptās   tataḥ puruṣa ucyate
   śarīra_āśrayaṇaṃ prāptās   tataḥ puruṣa\ ucyate /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    śrayaṇāc cʰarīraṃ bʰavati   mūrtimat ṣoḍaśātmakam
   śrayaṇāt śarīraṃ bʰavati   mūrtimat ṣoḍaśa_ātmakam /
Halfverse: c    tad āviśanti bʰūtāni   mahānti saha karmaṇā
   tad āviśanti bʰūtāni   mahānti saha karmaṇā /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    sarvabʰūtāni cādāya   tapasaś caraṇāya ca
   sarva-bʰūtāni ca_ādāya   tapasaś caraṇāya ca /
Halfverse: c    ādikartā mahābʰūtaṃ   tam evāhuḥ prajāpatim
   ādi-kartā mahā-bʰūtaṃ   tam eva_āhuḥ prajāpatim /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    sa vai sr̥jati bʰūtāni   sa eva puruṣaḥ paraḥ
   sa vai sr̥jati bʰūtāni   sa\ eva puruṣaḥ paraḥ /
Halfverse: c    ajo janayate brahmā   devarṣipitr̥mānavān
   ajo janayate brahmā   deva-r̥ṣi-pitr̥-mānavān /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    lokān nadīḥ samudrāṃś ca   diśaḥ śailān vanaspatīn
   lokān nadīḥ samudrāṃś ca   diśaḥ śailān vanaspatīn /
Halfverse: c    narakiṃnara rakṣāṃsi   vayaḥ paśumr̥goragān
   nara-kiṃnara rakṣāṃsi   vayaḥ paśu-mr̥ga_uragān /
Halfverse: e    avyayaṃ ca vyayaṃ caiva   dvayaṃ stʰāvarajaṅgamam
   avyayaṃ ca vyayaṃ caiva   dvayaṃ stʰāvara-jaṅgamam /46/

Verse: 47 
Halfverse: a    teṣāṃ ye yāni karmāṇi   prāk sr̥ṣṭyāṃ pratipedire
   teṣāṃ ye yāni karmāṇi   prāk sr̥ṣṭyāṃ pratipedire /
Halfverse: c    tāny eva pratipadyante   sr̥jyamānāḥ punaḥ punaḥ
   tāny eva pratipadyante   sr̥jyamānāḥ punaḥ punaḥ /47/

Verse: 48 
Halfverse: a    hiṃsrāhiṃsre mr̥du krūre   dʰarmādʰarme r̥tānr̥te
   hiṃsra_ahiṃsre mr̥du krūre   dʰarma_adʰarme\ r̥ta_anr̥te /
Halfverse: c    ato yan manyate dʰātā   tasmāt tat tasya rocate
   ato yan manyate dʰātā   tasmāt tat tasya rocate /48/

Verse: 49 
Halfverse: a    mahābʰūteṣu nānātvam   indriyārtʰeṣu mūrtiṣu
   mahā-bʰūteṣu nānātvam   indriya_artʰeṣu mūrtiṣu /
Halfverse: c    viniyogaṃ ca bʰūtānāṃ   dʰātaiva vidadʰāty uta
   viniyogaṃ ca bʰūtānāṃ   dʰātā_eva vidadʰāty uta /49/

Verse: 50 
Halfverse: a    ke cit puruṣakāraṃ tu   prāhuḥ karmavido janāḥ
   kecit puruṣa-kāraṃ tu   prāhuḥ karmavido janāḥ /
Halfverse: c    daivam ity apare viprāḥ   svabʰāvaṃ bʰūtacintakāḥ
   daivam ity apare viprāḥ   svabʰāvaṃ bʰūta-cintakāḥ /50/

Verse: 51 
Halfverse: a    pauruṣaṃ karma daivaṃ ca   pʰalavr̥tti svabʰāvataḥ
   pauruṣaṃ karma daivaṃ ca   pʰala-vr̥tti svabʰāvataḥ /
Halfverse: c    traya ete 'pr̥tʰag būtā   navivekaṃ tu ke cana
   traya\ ete_apr̥tʰag būtā   navivekaṃ tu kecana /51/

Verse: 52 
Halfverse: a    evam etac ca naivaṃ ca   yad bʰūtaṃ sr̥jate jagat
   evam etac ca na_evaṃ ca   yad bʰūtaṃ sr̥jate jagat /
Halfverse: c    karmastʰā viṣamaṃ brūyuḥ   sattvastʰāḥ samadarśinaḥ {!}
   karmastʰā viṣamaṃ brūyuḥ   sattvastʰāḥ sama-darśinaḥ /52/ {!}

Verse: 53 
Halfverse: a    tapo niḥśreyasaṃ jantos   tasya mūlaṃ damaḥ śamaḥ
   tapo niḥśreyasaṃ jantos   tasya mūlaṃ damaḥ śamaḥ /
Halfverse: c    tena sarvān avāpnoti   yān kāmān manaseccʰati
   tena sarvān avāpnoti   yān kāmān manasā_iccʰati /53/

Verse: 54 
Halfverse: a    tapasā tad avāpnoti   yad bʰūtaṃ sr̥jate jagat
   tapasā tad avāpnoti   yad bʰūtaṃ sr̥jate jagat /
Halfverse: c    sa tad bʰūtaś ca sarveṣāṃ   bʰūtānāṃ bʰavati prabʰuḥ
   sa tad bʰūtaś ca sarveṣāṃ   bʰūtānāṃ bʰavati prabʰuḥ /54/

Verse: 55 
Halfverse: a    r̥ṣayas tapasā vedān   adʰyaiṣanta divāniśam {!}
   r̥ṣayas tapasā vedān   adʰyaiṣanta divā-niśam / {!}
Halfverse: c    anādi nidʰanā nityā   vāg utsr̥ṣṭā svayambʰuvā
   anādi nidʰanā nityā   vāg utsr̥ṣṭā svayambʰuvā /55/

Verse: 56 
Halfverse: a    r̥ṣīṇāṃ nāmadʰeyāni   yāś ca vedeṣu sr̥ṣṭayaḥ
   r̥ṣīṇāṃ nāmadʰeyāni   yāś ca vedeṣu sr̥ṣṭayaḥ /
Halfverse: c    śarvary anteṣu jātānāṃ   tāny evaibʰyo dadāti saḥ
   śarvary anteṣu jātānāṃ   tāny eva_ebʰyo dadāti saḥ /56/

Verse: 57 
Halfverse: a    nāma bʰedas tapaḥ karma   yajñākʰyā lokasiddʰayaḥ
   nāma bʰedas tapaḥ karma   yajña_ākʰyā loka-siddʰayaḥ /
Halfverse: c    ātmasiddʰis tu vedeṣu   procyate daśabʰiḥ kramaiḥ
   ātma-siddʰis tu vedeṣu   procyate daśabʰiḥ kramaiḥ /57/

Verse: 58 
Halfverse: a    yad uktaṃ vedavādeṣu   gahanaṃ veda dr̥ṣṭibʰiḥ
   yad uktaṃ veda-vādeṣu   gahanaṃ veda dr̥ṣṭibʰiḥ /
Halfverse: c    tad anteṣu yatʰā yuktaṃ   kramayogena lakṣyate
   tad anteṣu yatʰā yuktaṃ   krama-yogena lakṣyate /58/

Verse: 59 
Halfverse: a    karmajo 'yaṃ pr̥tʰagbʰāvo   dvandvayukto viyoginaḥ
   karmajo_ayaṃ pr̥tʰag-bʰāvo   dvandva-yukto viyoginaḥ /
Halfverse: c    ātmasiddʰis tu vijñātā   jahāti prāyaśo balam
   ātma-siddʰis tu vijñātā   jahāti prāyaśo balam /59/

Verse: 60 
Halfverse: a    dve brahmaṇī veditavye   śabdabrahma paraṃ ca yat
   dve brahmaṇī veditavye   śabda-brahma paraṃ ca yat /
Halfverse: c    śabdabrahmaṇi niṣṇātaḥ   paraṃ brahmādʰigaccʰati {!}
   śabda-brahmaṇi niṣṇātaḥ   paraṃ brahma_adʰigaccʰati /60/ {!}

Verse: 61 
Halfverse: a    ārambʰa yajñāḥ kṣatrasya   havir yajñā viśas tatʰā
   ārambʰa yajñāḥ kṣatrasya   havir yajñā viśas tatʰā /
Halfverse: c    paricārayajñāḥ śūdrās   tu tapoyajñā dvijātayaḥ
   paricāra-yajñāḥ śūdrās   tu tapo-yajñā dvijātayaḥ /61/

Verse: 62 
Halfverse: a    tretāyuge vidʰis tv eṣāṃ   yajñānāṃ na kr̥te yuge
   tretā-yuge vidʰis tv eṣāṃ   yajñānāṃ na kr̥te yuge /
Halfverse: c    dvāpare viplavaṃ yānti   yajñāḥ kaliyuge tatʰā
   dvāpare viplavaṃ yānti   yajñāḥ kali-yuge tatʰā /62/

Verse: 63 
Halfverse: a    apr̥tʰag dʰarmiṇo martyā   r̥k sāmāni yajūṃsi ca
   apr̥tʰag dʰarmiṇo martyā r̥k sāmāni yajūṃsi ca /
Halfverse: c    kāmyāṃ puṣṭiṃ pr̥tʰag dr̥ṣṭvā   tapobʰis tapa eva ca
   kāmyāṃ puṣṭiṃ pr̥tʰag dr̥ṣṭvā   tapobʰis tapa\ eva ca /63/

Verse: 64 
Halfverse: a    tretāyāṃ tu samastās te   prādurāsan mahābalāḥ
   tretāyāṃ tu samastās te   prādurāsan mahā-balāḥ /
Halfverse: c    saṃyantāraḥ stʰāvarāṇāṃ   jaṅgamānāṃ ca sarvaśaḥ
   saṃyantāraḥ stʰāvarāṇāṃ   jaṅgamānāṃ ca sarvaśaḥ /64/

Verse: 65 
Halfverse: a    tretāyāṃ saṃhatā hy ete   yajñā varṇās tatʰaiva ca
   tretāyāṃ saṃhatā hy ete   yajñā varṇās tatʰaiva ca /
Halfverse: c    saṃrodʰād āyuṣas tv ete   vyasyante dvāpare yuge {!}
   saṃrodʰād āyuṣas tv ete   vyasyante dvāpare yuge /65/ {!}

Verse: 66 
Halfverse: a    dr̥śyante nāpi dr̥śyante   vedāḥ kaliyuge 'kʰilāḥ
   dr̥śyante na_api dr̥śyante   vedāḥ kali-yuge_akʰilāḥ /
Halfverse: c    utsīdante sayajñāś ca   kevalā dʰarmasetavaḥ
   utsīdante sayajñāś ca   kevalā dʰarma-setavaḥ /66/

Verse: 67 
Halfverse: a    kr̥te yuge yas tu dʰarmo   brāhmaṇeṣu pradr̥śyate
   kr̥te yuge yas tu dʰarmo   brāhmaṇeṣu pradr̥śyate /
Halfverse: c    ātmavatsu tapovatsu   śrutavatsu pratiṣṭʰitaḥ
   ātmavatsu tapovatsu   śrutavatsu pratiṣṭʰitaḥ /67/

Verse: 68 
Halfverse: a    adʰarmavratasaṃyogaṃ   yatʰā dʰarmaṃ yuge yuge
   adʰarma-vrata-saṃyogaṃ   yatʰā dʰarmaṃ yuge yuge /
Halfverse: c    vikriyante svadʰarmastʰā   vedavādā yatʰā yugam
   vikriyante sva-dʰarmastʰā   veda-vādā yatʰā yugam /68/

Verse: 69 
Halfverse: a    yatʰā viśvāni bʰūtāni   vr̥ṣṭyā bʰūyāṃsi prāvr̥ṣi
   yatʰā viśvāni bʰūtāni   vr̥ṣṭyā bʰūyāṃsi prāvr̥ṣi /
Halfverse: c    sr̥jyante jaṅgamastʰāni   tatʰā dʰarmā yuge yuge
   sr̥jyante jaṅgamastʰāni   tatʰā dʰarmā yuge yuge /69/

Verse: 70 
Halfverse: a    yatʰartuṣv r̥tuliṅgāni   nānārūpāṇi paryaye
   yatʰā-r̥tuṣv r̥tu-liṅgāni   nānā-rūpāṇi paryaye /
Halfverse: c    dr̥śyante tāni tāny eva   tatʰā brahmāha rātriṣu
   dr̥śyante tāni tāny eva   tatʰā brahma_aha rātriṣu /70/

Verse: 71 
Halfverse: a    vihitaṃ kālanānātvam   anādi nidʰanaṃ tatʰā
   vihitaṃ kāla-nānātvam   anādi nidʰanaṃ tatʰā /
Halfverse: c    kīrtitaṃ yat purastāt te   tat sūte cātti ca prajāḥ
   kīrtitaṃ yat purastāt te   tat sūte ca_atti ca prajāḥ /71/

Verse: 72 
Halfverse: a    dadʰāti prabʰave stʰānaṃ   bʰūtānāṃ saṃyamo yamaḥ
   dadʰāti prabʰave stʰānaṃ   bʰūtānāṃ saṃyamo yamaḥ /
Halfverse: c    svabʰāvenaiva vartante   dvandvayuktāni bʰūriśaḥ
   svabʰāvena_eva vartante   dvandva-yuktāni bʰūriśaḥ /72/

Verse: 73 
Halfverse: a    sargaḥ kālaḥ kriyā vedāḥ   kartā kāryaṃ kriyāpʰalam
   sargaḥ kālaḥ kriyā vedāḥ   kartā kāryaṃ kriyā-pʰalam /
Halfverse: c    proktaṃ te putra sarvaṃ vai   yan māṃ tvaṃ paripr̥ccʰasi
   proktaṃ te putra sarvaṃ vai   yan māṃ tvaṃ paripr̥ccʰasi /73/

Verse: 74 
Halfverse: a    pratyāhāraṃ tu vakṣyāmi   śarvary ādau gate 'hani
   pratyāhāraṃ tu vakṣyāmi   śarvary ādau gate_ahani /
Halfverse: c    yatʰedaṃ kurute 'dʰyātmaṃ   susūkṣmaṃ viśvam īśvaraḥ
   yatʰā_idaṃ kurute_adʰyātmaṃ   susūkṣmaṃ viśvam īśvaraḥ /74/

Verse: 75 
Halfverse: a    divi sūryās tatʰā sapta   dahanti śikʰino 'rciṣā {!}
   divi sūryās tatʰā sapta   dahanti śikʰino_arciṣā / {!}
Halfverse: c    sarvam etat tadārcirbʰiḥ   pūrṇaṃ jājvalyate jagat {!}
   sarvam etat tadā_arcirbʰiḥ   pūrṇaṃ jājvalyate jagat /75/ (E)75 {!}


Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.