TITUS
Mahabharata
Part No. 293
Previous part

Chapter: 68 
Adhyāya 68


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    vanavāsāya cakrus te   matiṃ pārtʰāḥ parājitāḥ
   vana-vāsāya cakrus te   matiṃ pārtʰāḥ parājitāḥ /
Halfverse: c    ajināny uttarīyāṇi   jagr̥huś ca yatʰākramam
   ajināny uttarīyāṇi   jagr̥huś ca yatʰā-kramam /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    ajinaiḥ saṃvr̥tān dr̥ṣṭvā   hr̥tarājyān ariṃdamān
   ajinaiḥ saṃvr̥tān dr̥ṣṭvā   hr̥ta-rājyān ariṃ-damān /
Halfverse: c    prastʰitān vanavāsāya   tato duḥśāsano 'bravīt
   prastʰitān vana-vāsāya   tato duḥśāsano_abravīt /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    pravr̥ttaṃ dʰārtarāṣṭrasya   cakraṃ rājño mahātmanaḥ
   pravr̥ttaṃ dʰārtarāṣṭrasya   cakraṃ rājño mahātmanaḥ /
Halfverse: c    parābʰūtāḥ pāṇḍuputrā   vipattiṃ paramāṃ gatāḥ
   parābʰūtāḥ pāṇḍu-putrā   vipattiṃ paramāṃ gatāḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    adya devāḥ saṃprayātāḥ   samair vartmabʰir astʰalaiḥ
   adya devāḥ saṃprayātāḥ   samair vartmabʰir astʰalaiḥ /
Halfverse: c    guṇajyeṣṭʰās tatʰā jyeṣṭʰā   bʰūyāṃso yad vayaṃ paraiḥ
   guṇa-jyeṣṭʰās tatʰā jyeṣṭʰā   bʰūyāṃso yad vayaṃ paraiḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    narakaṃ pātitāḥ pārtʰā   dīrgʰakālam anantakam
   narakaṃ pātitāḥ pārtʰā   dīrgʰa-kālam anantakam /
Halfverse: c    sukʰāc ca hīnā rājyāc ca   vinaṣṭāḥ śāśvatīḥ samāḥ
   sukʰāc ca hīnā rājyāc ca   vinaṣṭāḥ śāśvatīḥ samāḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    balena mattā ye te sma   dʰārtarāṣṭrān prahāsiṣuḥ
   balena mattā ye te sma   dʰārtarāṣṭrān prahāsiṣuḥ /
Halfverse: c    te nirjitā hr̥tadʰanā   vanam eṣyanti pāṇḍavāḥ
   te nirjitā hr̥ta-dʰanā   vanam eṣyanti pāṇḍavāḥ /6/


Verse: 7 
Halfverse: a    citrān saṃnāhān avamuñcantu caiṣāṃ; vāsāṃsi divyāni ca bʰānumanti
   citrān saṃnāhān avamuñcantu ca_eṣāṃ   vāsāṃsi divyāni ca bʰānumanti / q
Halfverse: c    nivāsyantāṃ rurucarmāṇi sarve; yatʰā glahaṃ saubalasyābʰyupetāḥ
   nivāsyantāṃ ruru-carmāṇi sarve   yatʰā glahaṃ saubalasya_abʰyupetāḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    na santi lokeṣu pumāṃsa īdr̥śā; ity eva ye bʰāvitabuddʰayaḥ sadā
   na santi lokeṣu pumāṃsa\ īdr̥śā   ity eva ye bʰāvita-buddʰayaḥ sadā / q
Halfverse: c    jñāsyanti te ''tmānam ime 'dya pāṇḍavā; viparyaye ṣaṇḍʰatilā ivāpʰalāḥ
   jñāsyanti te_ātmānam ime_adya pāṇḍavā\   viparyaye ṣaṇḍʰa -ilā\ iva_apʰalāḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    ayaṃ hi vāsodaya īdr̥śānāṃ; manasvināṃ kaurava mā bʰaved vaḥ
   ayaṃ hi vāsa_udaya\ īdr̥śānāṃ   manasvināṃ kaurava mā bʰaved vaḥ /
Halfverse: c    adīkṣitānām ajināni yadvad; balīyasāṃ paśyata pāṇḍavānām
   adīkṣitānām ajināni yadvad   balīyasāṃ paśyata pāṇḍavānām /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    mahāprājñaḥ somako yajñasenaḥ; kanyāṃ pāñcālīṃ pāṇḍavebʰyaḥ pradāya
   mahā-prājñaḥ somako yajña-senaḥ   kanyāṃ pāñcālīṃ pāṇḍavebʰyaḥ pradāya / q
Halfverse: c    akārṣīd vai duṣkr̥taṃ neha santi; klībāḥ pārtʰāḥ patayo yājñasenyāḥ
   akārṣīd vai duṣkr̥taṃ na_iha santi   klībāḥ pārtʰāḥ patayo yājñasenyāḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    sūkṣmān prāvārān ajināni coditān; dr̥ṣṭvāraṇye nirdʰanān apratiṣṭʰān
   sūkṣmān prāvārān ajināni coditān   dr̥ṣṭvā_araṇye nirdʰanān apratiṣṭʰān / q
Halfverse: c    kāṃ tvaṃ prītiṃ lapsyase yājñaseni; patiṃ vr̥ṇīṣva yam ihānyam iccʰasi
   kāṃ tvaṃ prītiṃ lapsyase yājñaseni   patiṃ vr̥ṇīṣva yam iha_anyam iccʰasi /11/ q

Verse: 12 
Halfverse: a    ete hi sarve kuravaḥ sametāḥ; kṣāntā dāntāḥ sudraviṇopapannāḥ
   ete hi sarve kuravaḥ sametāḥ   kṣāntā dāntāḥ sudraviṇa_upapannāḥ /
Halfverse: c    eṣāṃ vr̥ṇīṣvaikatamaṃ patitve; na tvāṃ tapet kālaviparyayo 'yam
   eṣāṃ vr̥ṇīṣva_ekatamaṃ patitve   na tvāṃ tapet kāla-viparyayo_ayam /12/


Verse: 13 
Halfverse: a    yatʰāpʰalāḥ ṣaṇḍʰatilā   yatʰā carmamayā mr̥gāḥ
   yatʰā_apʰalāḥ ṣaṇḍʰa-tilā   yatʰā carma-mayā mr̥gāḥ /
Halfverse: c    tatʰaiva pāṇḍavāḥ sarve   yatʰā kākayavā api
   tatʰā_eva pāṇḍavāḥ sarve   yatʰā kāka-yavā\ api /13/


Verse: 14 
Halfverse: a    kiṃ pāṇḍavāṃs tvaṃ patitān upāsse; mogʰaḥ śramaḥ ṣaṇḍʰatilān upāsya
   kiṃ pāṇḍavāṃs tvaṃ patitān upāsse   mogʰaḥ śramaḥ ṣaṇḍʰa-tilān upāsya /
Halfverse: c    evaṃ nr̥śaṃsaḥ paruṣāṇi pārtʰān; aśrāvayad dʰr̥tarāṣṭrasya putraḥ
   evaṃ nr̥śaṃsaḥ paruṣāṇi pārtʰān   aśrāvayad dʰr̥ta-rāṣṭrasya putraḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    tad vai śrutvā bʰīmaseno 'tyamarṣī; nirbʰartsyoccais taṃ nigr̥hyaiva roṣāt
   tad vai śrutvā bʰīma-seno_atyamarṣī   nirbʰartsya_uccais taṃ nigr̥hya_eva roṣāt /
Halfverse: c    uvācedaṃ sahasaivopagamya; siṃho yatʰā haimavataḥ śr̥gālam
   uvāca_idaṃ sahasā_eva_upagamya   siṃho yatʰā haimavataḥ śr̥gālam /15/


Verse: 16  {Bʰīma uvāca}
Halfverse: a    krūra pāpajanair juṣṭam   akr̥tārtʰaṃ prabʰāṣase
   krūra pāpa-janair juṣṭam   akr̥ta_artʰaṃ prabʰāṣase /
Halfverse: c    gāndʰāravidyayā hi tvaṃ   rājamadʰye vikattʰase
   gāndʰāra-vidyayā hi tvaṃ   rāja-madʰye vikattʰase /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    yatʰā tudasi marmāṇi   vākśarair iha no bʰr̥śam
   yatʰā tudasi marmāṇi   vāk-śarair iha no bʰr̥śam /
Halfverse: c    tatʰā smārayitā te 'haṃ   kr̥ntan marmāṇi saṃyuge
   tatʰā smārayitā te_ahaṃ   kr̥ntan marmāṇi saṃyuge /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    ye ca tvām anuvartante   kāmalobʰavaśānugāḥ
   ye ca tvām anuvartante   kāma-lobʰa-vaśa_anugāḥ /
Halfverse: c    goptāraḥ sānubandʰāṃs tān   neṣyāmi yamasādanam
   goptāraḥ sānubandʰāṃs tān   neṣyāmi yama-sādanam /18/


Verse: 19  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    evaṃ bruvāṇam ajinair vivāsitaṃ; duḥkʰābʰibʰūtaṃ parinr̥tyati sma
   evaṃ bruvāṇam ajinair vivāsitaṃ   duḥkʰa_abʰibʰūtaṃ parinr̥tyati sma / q
Halfverse: c    madʰye kurūṇāṃ dʰarmanibaddʰamārgaṃ; gaur gaur iti smāhvayan muktalajjaḥ
   madʰye kurūṇāṃ dʰarma-nibaddʰa-mārgaṃ   gaur gaur iti sma_āhvayan mukta-lajjaḥ /19/ q


Verse: 20  {Bʰīma uvāca}
Halfverse: a    nr̥śaṃsaṃ paruṣaṃ krūraṃ   śakyaṃ duḥśāsana tvayā
   nr̥śaṃsaṃ paruṣaṃ krūraṃ   śakyaṃ duḥśāsana tvayā /
Halfverse: c    nikr̥tyā hi dʰanaṃ labdʰvā   ko vikattʰitum arhati
   nikr̥tyā hi dʰanaṃ labdʰvā   ko vikattʰitum arhati /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    mā ha sma sukr̥tām̐l lokān   gaccʰet pārtʰo vr̥kodaraḥ
   mā ha sma sukr̥tām̐l lokān   gaccʰet pārtʰo vr̥kodaraḥ /
Halfverse: c    yadi vakṣasi bʰittvā te   na pibec cʰoṇitaṃ raṇe
   yadi vakṣasi bʰittvā te   na pibet śoṇitaṃ raṇe /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    dʰārtarāṣṭrān raṇe hatvā   miṣatāṃ sarvadʰanvinām
   dʰārtarāṣṭrān raṇe hatvā   miṣatāṃ sarva-dʰanvinām /
Halfverse: c    śamaṃ gantāsmi nacirāt   satyam etad bravīmi vaḥ
   śamaṃ gantā_asmi nacirāt   satyam etad bravīmi vaḥ /22/


Verse: 23  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    tasya rājā siṃhagateḥ sakʰelaṃ; duryodʰano bʰīmasenasya harṣāt
   tasya rājā siṃha-gateḥ sa-kʰelaṃ   duryodʰano bʰīma-senasya harṣāt /
Halfverse: c    gatiṃ svagatyānucakāra mando; nirgaccʰatāṃ pāṇḍavānāṃ sabʰāyāḥ
   gatiṃ sva-gatyā_anucakāra mando   nirgaccʰatāṃ pāṇḍavānāṃ sabʰāyāḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    naitāvatā kr̥tam ity abravīt taṃ; vr̥kodaraḥ saṃnivr̥ttārdʰakāyaḥ
   na_etāvatā kr̥tam ity abravīt taṃ   vr̥kodaraḥ saṃnivr̥tta_ardʰa-kāyaḥ /
Halfverse: c    śīgʰraṃ hi tvā nihataṃ sānubandʰaṃ; saṃsmāryāhaṃ prativakṣyāmi mūḍʰa
   śīgʰraṃ hi tvā nihataṃ sānubandʰaṃ   saṃsmārya_ahaṃ prativakṣyāmi mūḍʰa /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    etat samīkṣyātmani cāvamānaṃ; niyamya manyuṃ balavān sa mānī
   etat samīkṣya_ātmani ca_avamānaṃ   niyamya manyuṃ balavān sa mānī /
Halfverse: c    rājānugaḥ saṃsadi kauravāṇāṃ; viniṣkraman vākyam uvāca bʰīmaḥ
   rāja_anugaḥ saṃsadi kauravāṇāṃ   viniṣkraman vākyam uvāca bʰīmaḥ /25/


Verse: 26 
Halfverse: a    ahaṃ duryodʰanaṃ hantā   karṇaṃ hantā dʰanaṃjayaḥ
   ahaṃ duryodʰanaṃ hantā   karṇaṃ hantā dʰanaṃ-jayaḥ /
Halfverse: c    śakuniṃ cākṣakitavaṃ   sahadevo haniṣyati
   śakuniṃ ca_akṣa-kitavaṃ   sahadevo haniṣyati /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    idaṃ ca bʰūyo vakṣyāmi   sabʰāmadʰye br̥had vacaḥ
   idaṃ ca bʰūyo vakṣyāmi   sabʰā-madʰye br̥had vacaḥ /
Halfverse: c    satyaṃ devāḥ kariṣyanti   yan no yuddʰaṃ bʰaviṣyati
   satyaṃ devāḥ kariṣyanti   yan no yuddʰaṃ bʰaviṣyati /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    suyodʰanam imaṃ pāpaṃ   hantāsmi gadayā yudʰi
   suyodʰanam imaṃ pāpaṃ   hantā_asmi gadayā yudʰi /
Halfverse: c    śiraḥ pādena cāsyāham   adʰiṣṭʰāsyāmi bʰūtale
   śiraḥ pādena ca_asya_aham   adʰiṣṭʰāsyāmi bʰū-tale /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    vākyaśūrasya caivāsya   paruṣasya durātmanaḥ
   vākya-śūrasya ca_eva_asya   paruṣasya durātmanaḥ /
Halfverse: c    duḥśāsanasya rudʰiraṃ   pātāsmi mr̥garāḍ iva
   duḥśāsanasya rudʰiraṃ   pātā_asmi mr̥ga-rāḍ iva /29/

Verse: 30  {Arjuna uvāca}
Halfverse: a    naiva vācā vyavasitaṃ   bʰīma vijñāyate satām
   na_eva vācā vyavasitaṃ   bʰīma vijñāyate satām /
Halfverse: c    itaś caturdaśe varṣe   draṣṭāro yad bʰaviṣyati
   itaś caturdaśe varṣe   draṣṭāro yad bʰaviṣyati /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    duryodʰanasya karṇasya   śakuneś ca durātmanaḥ
   duryodʰanasya karṇasya   śakuneś ca durātmanaḥ /
Halfverse: c    duḥśāsanacaturtʰānāṃ   bʰūmiḥ pāsyati śoṇitam
   duḥśāsana-caturtʰānāṃ   bʰūmiḥ pāsyati śoṇitam /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    asūyitāraṃ vaktāraṃ   prasraṣṭāraṃ durātmanām
   asūyitāraṃ vaktāraṃ   prasraṣṭāraṃ durātmanām /
Halfverse: c    bʰīmasena niyogāt te   hantāhaṃ karṇam āhave
   bʰīma-sena niyogāt te   hantā_ahaṃ karṇam āhave /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    arjunaḥ pratijānīte   bʰīmasya priyakāmyayā
   arjunaḥ pratijānīte   bʰīmasya priya-kāmyayā /
Halfverse: c    karṇaṃ karṇānugāṃś caiva   raṇe hantāsmi patribʰiḥ
   karṇaṃ karṇa_anugāṃś caiva   raṇe hantā_asmi patribʰiḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    ye cānye pratiyotsyanti   buddʰimohena māṃ nr̥pāḥ
   ye ca_anye pratiyotsyanti   buddʰi-mohena māṃ nr̥pāḥ /
Halfverse: c    tāṃś ca sarvāñ śatair bāṇair   netāsmi yamasādanam {!}
   tāṃś ca sarvān śatair bāṇair   netā_asmi yama-sādanam /34/ {!}

Verse: 35 
Halfverse: a    caled dʰi himavān stʰānān   niṣprabʰaḥ syād divākaraḥ
   caledd^hi himavān stʰānān   niṣprabʰaḥ syād divā-karaḥ /
Halfverse: c    śaityaṃ somāt praṇaśyeta   matsatyaṃ vicaled yadi
   śaityaṃ somāt praṇaśyeta   mat-satyaṃ vicaled yadi /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    na pradāsyati ced rājyam   ito varṣe caturdaśe
   na pradāsyati ced rājyam   ito varṣe catur-daśe /
Halfverse: c    duryodʰano hi satkr̥tya   satyam etad bʰaviṣyati
   duryodʰano hi satkr̥tya   satyam etad bʰaviṣyati /36/

Verse: 37  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    ity uktavati pārtʰe tu   śrīmān mādravatīsutaḥ
   ity uktavati pārtʰe tu   śrīmān mādravatī-sutaḥ /
Halfverse: c    pragr̥hya vipulaṃ bāhuṃ   sahadevaḥ pratāpavān
   pragr̥hya vipulaṃ bāhuṃ   sahadevaḥ pratāpavān /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    saubalasya vadʰaṃ prepsur   idaṃ vacanam abravīt
   saubalasya vadʰaṃ prepsur   idaṃ vacanam abravīt /
Halfverse: c    krodʰasaṃraktanayano   niḥśvasann iva pannagaḥ
   krodʰa-saṃrakta-nayano   niḥśvasann iva pannagaḥ /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    akṣān yān manyase mūḍʰa   gāndʰārāṇāṃ yaśohara
   akṣān yān manyase mūḍʰa   gāndʰārāṇāṃ yaśo-hara /
Halfverse: c    naite 'kṣā niśitā bāṇās   tvayaite samare vr̥tāḥ
   na_ete_akṣā niśitā bāṇās   tvayā_ete samare vr̥tāḥ /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    yatʰā caivoktavān bʰīmas   tvām uddiśya sabāndʰavam
   yatʰā caiva_uktavān bʰīmas   tvām uddiśya sabāndʰavam /
Halfverse: c    kartāhaṃ karmaṇas tasya   kuru kāryāṇi sarvaśaḥ
   kartā_ahaṃ karmaṇas tasya   kuru kāryāṇi sarvaśaḥ /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    hantāsmi tarasā yuddʰe   tvāṃ vikramya sabāndʰavam
   hantā_asmi tarasā yuddʰe   tvāṃ vikramya sabāndʰavam /
Halfverse: c    yadi stʰāsyasi saṃgrāme   kṣatradʰarmeṇa saubala
   yadi stʰāsyasi saṃgrāme   kṣatra-dʰarmeṇa saubala /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    sahadevavacaḥ śrutvā   nakulo 'pi viśāṃ pate
   sahadeva-vacaḥ śrutvā   nakulo_api viśāṃ pate /
Halfverse: c    darśanīyatamo nr̥̄ṇām   idaṃ vacanam abravīt
   darśanīyatamo nr̥̄ṇām   idaṃ vacanam abravīt /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    suteyaṃ yajñasenasya   dyūte 'smin dʰr̥tarāṣṭrajaiḥ
   sutā_iyaṃ yajña-senasya   dyūte_asmin dʰr̥ta-rāṣṭrajaiḥ /
Halfverse: c    yair vācaḥ śrāvitā rūkṣāḥ   stʰitair duryodʰanapriye
   yair vācaḥ śrāvitā rūkṣāḥ   stʰitair duryodʰana-priye /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    tān dʰārtarāṣṭrān durvr̥ttān   mumūrṣūn kālacoditān
   tān dʰārtarāṣṭrān durvr̥ttān   mumūrṣūn kāla-coditān /
Halfverse: c    darśayiṣyāmi bʰūyiṣṭʰam   ahaṃ vaivasvatakṣayam
   darśayiṣyāmi bʰūyiṣṭʰam   ahaṃ vaivasvata-kṣayam /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    nideśād dʰarmarājasya   draupadyāḥ padavīṃ caran
   nideśād dʰarma-rājasya   draupadyāḥ padavīṃ caran /
Halfverse: c    nirdʰārtarāṣṭrāṃ pr̥tʰivīṃ   kartāsmi nacirād iva
   nirdʰārtarāṣṭrāṃ pr̥tʰivīṃ   kartā_asmi na-cirād iva /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    evaṃ te puruṣavyāgʰrāḥ   sarve vyāyatabāhavaḥ
   evaṃ te puruṣa-vyāgʰrāḥ   sarve vyāyata-bāhavaḥ /
Halfverse: c    pratijñā bahulāḥ kr̥tvā   dʰr̥tarāṣṭram upāgaman
   pratijñā bahulāḥ kr̥tvā   dʰr̥ta-rāṣṭram upāgaman /46/ (E)46



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.