TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 104
Previous part

Chapter: 22  
Page: 381  
Line: 1 
ԳԼՈՒԽ Ի՜Բ.

Line: 2  Պաշարումն Պարտաւայ յորդւոյն Շեխայ եւ ՛ի զօրացն
Line: 3  Հայոց եւ Աղուանից, եւ Սամուէլի անձամբ առնուլ
Line: 4  պատիւ եւ գալ ՛ի Դուին։


Line: 5       ՛Ի ժամանակի խռովութեանն, որ շարժեցաւ
Line: 6    ՛ի մէջ Յիսայի՝ որդւոյն Շեխայ, եւ իւրոյ գործակալին
Line: 7    Մահմետի որդւոյ Աբլվահդի, որ կոչէր
Line: 8    Էմէմիկ, զօրաժողով լինի որդին Շեխայ ՛ի կողմանցն
Line: 9    Ասորեստանեայց՝ միակամութեամբ Աշոտի
Line: 10    իշխանի, զի եւ սա գումարէ զզօրս Հայոց
Line: 11    հանդերձ իշխանօքն Աղուանից եւ երթան հարկանեն
Line: 12    զՔշակիշն ՛ի դրանն Պարտաւայ եւ քաջամուխ
Line: 13    կան ՛ի մարտի զամս տասն եւ երեք։ Ընդ
Line: 14    այն աւուրս հասանէ վախճան հայրապետին Աղուանից
Line: 15    Յովսեփայ, եւ ոչ լինէր պարապ ժամ
Line: 16    իշխանացն Աղուանից նորոգել զաթոռն հայրապետութեան։
Line: 17    Իսկ Մեծկողմանց եպիսկոպոսն Սամուէլ
Line: 18    Անձնակամակ ընդ Միսայելի քահանայի,
Line: 19    որ իմաստասէրն կոչէր՝ խորհրդազգաց եղեալ՝
Line: 20    առանց գլխաւորագունի աջոյ տայ զեպիսկոպոսութիւն
Line: 21    իւր Իսմայելի. եւ ինքն Սամուէլ զանկատարն
Line: 22    առնու ձեռնադրութիւն յիւրմէ եպիսկոպոսէն։
Line: 23    Լուրս այս եհաս ՛ի բանակն, եւ բազում
Line: 24    եղեւ խռովութիւն իշխանացն Աղուանից. եւ
Line: 25    յայնմ միաբանութենէ զեկուցանեն զայս տեառն
Page: 382   Line: 1    Գէորգայ Հայոց կաթուղիկոսի։ Եւ նորա կանոնական
Line: 2    սահմանադրութեամբ գրեալ առ իշխանն
Line: 3    Հայոց՝ մաղթէ օգնել իրացն եւ առնել խաղաղութիւն։
Line: 4    Եւ նորա իմաստաբար ածեալ ՛ի հաւան
Line: 5    զպետս եւ զիշխանս Աղուանից՝ խաղաղութիւն ՛ի
Line: 6    մէջ նոցա առնէր. այլ նոքա զնզովս Հայոց պատճառէին։
Line: 7    Իսկ Աշոտ իշխանն Հայոց խնդրէր զկարգադրութիւն
Line: 8    սրբոյն Գրիգորի եւ զձեռնադրութիւն
Line: 9    առնուլ ՛ի Հայոց. բայց առժամն հաւանեալ
Line: 10    նոցա Սամուէլի եւ Իսմայելի պղտորմանն՝ մեծ
Line: 11    իշխանն Հայոց գրէր առ հայրապետն Գէորգ եւ
Line: 12    զՍամուէլ հաճեցուցանէր ամենայն Աղուանից
Line: 13    կամակցութեամբն յանկամական մտաց։ Ապա
Line: 14    չուեալ երթայ ՛ի Դուին եւ զերկրորդն առնու
Line: 15    ձեռնադրութիւն անձնահաճն Սամուէլ ՛ի Գէորգայ
Line: 16    Հայոց կաթուղիկոսէ յաւուրս Աշոտոյ Հայոց
Line: 17    իշխանի եւ ՛ի թուականութեան Հայոց երեք հարիւր
Line: 18    քսան եւ վեց (ամ տեառն 877)։ Եւ նոյն
Line: 19    իշխանն Հայոց Աշոտ՝ զվաղնջուց դադարեալ քարոզութիւնն
Line: 20    Սիւնեաց՝ որպէս այր իմաստուն,
Line: 21    ընդ Սողոմոնի եպիսկոպոսի եւ ընդ Գէորգայ հայրապետի
Line: 22    վերստին նորոգեաց։ ՛Ի նոյն ժամանակս
Line: 23    եղեւ Աշոտոյ Բագրատունւոյ նստուցեալ զաթոռ
Line: 24    թագաւորութեան իւրոյ ՛ի մէջ Հայաստանեայց,
Line: 25    որ ՛ի բազում ժամանակաց էր բարձեալ պատիւն
Line: 26    թագաւորական ՛ի տանէն Թորգոմայ։
Line: 27    Իսկ գալուստ Տաճկին ՛ի Հայս եւ գրաւել
Page: 383   Line: 1    զաշխարհն ընդ լծով ծառայութեան հարկաց ՛ի
Line: 2    թուականն Հայոց երեք հարիւր քառասուն եւ երկու
Line: 3    լինէր (ամ տեառն 893). յորոյ ՛ի ձեռն ըմբռնեալ
Line: 4    հայրապետն Գէորգ եւ ՛ի կապանս երկաթիս
Line: 5    պարփակեալ ածաւ ՛ի Պարտաւ։ Ապա բարեպաշտն
Line: 6    Համամ նոյնպէս զկործանեալ թագաւորութիւն
Line: 7    տանն Աղուանից նորոգէր, որպէս
Line: 8    Աշոտ Բագրատունի զՀայոց թագաւորութիւն.
Line: 9    այսք ՛ի միում ժամանակի գործեցան։ Եւ նոյն
Line: 10    ինքն Համամ սակս առ Աստուած մեծապէս յանցանացն,
Line: 11    որ վասն սնոտի այսր կենացս զպարտ
Line: 12    արեան եղբօրն ժողովեաց յանձն իւր՝ մեծագոյն
Line: 13    բարեգործութիւնս առ եկեղեցիս եւ առ ամենայն
Line: 14    կարօտեալս եւ չքաւորս առատազուարթ անսպառ
Line: 15    կատարէր, որ եւ զմեծ հայրապետն Հայոց Գէորգ
Line: 16    յանօրէն Տաճկաց կապարանէն բազմաբաշխ գանձիւք
Line: 17    տայր արձակել, եւ յոգնամեծար զնա արարեալ՝
Line: 18    առողջ առ Հայաստանեայս առաքէր։
Line: 19    Իսկ յետ չորից ամաց, յորում տարեմուտն ՛ի
Line: 20    սրբումն հանդիպէր Պասեքին օր, սպանանի Պօլի
Line: 21    Աղուանից իշխանն Հայկազուն յիւրմէ հարազատէ
Line: 22    ՛ի Սմբատայ. եւ եղեւ այն սուգ մեծ իւրայնոցն
Line: 23    զարմից։ ՛Ի նմին ամի զօրաժողով լինի թագաւորն
Line: 24    Հայոց Սմբատ ՝ որդի Աշոտոյ Բագրատունւոյ՝
Line: 25    եւ անցանէ ասպատակաւ յաշխարհն Ասորեստանեայց,
Line: 26    անդ ՛ի դիմի հարկանին նմա
Line: 27    զօրքն Տաճկաց, փախստեամբ դարձուցանեն ՛ի
Page: 384   Line: 1    Հայս եւ թափուր ունայն զամենայն առնեն. եւ
Line: 2    անդէն մեռանէր Աշոտ իշխանն Հայկազուն եւ
Line: 3    սակաւք ՛ի զօրացն։ ՛Ի նմին ժամու եւ մեծ իշխանն
Line: 4    Վասպուրականի Աբումրուան սպանանի
Line: 5    յիւրոց զօրացն։ ՛Ի նոյն ամի գայր հասանէր
Line: 6    Տաճիկն երկրորդ անգամ յերկիրն Հայոց, եւ ՛ի
Line: 7    նորին հրամանէ ելանէր ներքինին ՛ի դրանէն
Line: 8    Պարտաւայ գալ ՛ի Հայս. եւ էր այրն այն ժպիրհ
Line: 9    եւ անաստուած. ուր գնացք ոտից նորա լինէր՝
Line: 10    աւերէր քանդէր զեկեղեցիս Աստուծոյ. եւ զնշան
Line: 11    Քրիստոսի ուր եւ տեսանէր մանրէր իբրեւ զփոշի։
Line: 12    Եւ իբրեւ եհաս յաշխահն Հայոց՝ առժամայն
Line: 13    փախստական լինէր թագաւորն Սմբատ. եւ նորա
Line: 14    առեալ զամրոցս եւ զթագուհին հանդերձ տիկնօք
Line: 15    եւ որդովքն նորա, եւ զբնակարանս եւ զսպաս
Line: 16    սրբութեանց եւ զխաչս՝ բազում գանձուք խաղացուցանէր
Line: 17    ՛ի գերութիւն։ ՛Ի նմին ամի արշաւեալ
Line: 18    ՛ի Վիրս՝ ընդդէմ ելեալ նմա երկու քաջ
Line: 19    զօրավարք Վրաց՝ Գէորգ իշխան եւ Արեւէս եղբայր
Line: 20    նորին, երկոքեան իսկ չարաչար մեռանէին
Line: 21    ՛ի նմանէ։ Յայնժամ վերափոխի մեծ հայրապետն
Line: 22    Հայոց Գէորգ եւ իշխանն Սիւնեաց Աշոտ՝ զոր
Line: 23    ողբերգական կանայք կականէին ասելով. "Մի́
Line: 24    եկեսցէ եւ մի́ լիցի այսպիսի տարի ՛ի վերայ երկրի,
Line: 25    որչափ ազգ մարդկան է"։ Եւ հայ թուականն
Line: 26    էր երեքհարիւր քառասուն եւ վեց (ամ տեառն
Line: 27    897)։ Այլ ամենայն սկիզբն էր երկանց եւ տագնապին՝
Page: 385   Line: 1    որ եղեւ Հայոց. զի զնոյն ինքն զմեծ
Line: 2    թագաւորն Սմբատ յետ սակաւ ժամանակի
Line: 3    մատնեաց աստուածահաս պատուհասն, որ լինելոց
Line: 4    էր աշխարհի. եւ ՛ի բաց կացեալ վերնոյն
Line: 5    զօրութիւնն ՛ի նմանէ՝ զկորստեանն իւր եւ զՀայոց
Line: 6    գնաց զճանապարհ. զի յերեսս իշխանին Տաճկաց
Line: 7    երթալով՝ ըմբռնեալ նորա զկամաւ եկեալ
Line: 8    թագաւորն, ՛ի վերայ փայտի սպանանէր։ Եւ ապա
Line: 9    գուժէր ձայն աղետաւոր ՛ի տանն Թորգոմայ,
Line: 10    եւ առհասարակ աւերանք աշխարհին հասանէր.
Line: 11    (եւ հայ թիւն երեք հարիւր վաթսուն եւ երեք
Line: 12    էր). զորոյ վրէժն միայն Աստուած խնդրեաց
Line: 13    զսպանմանն Սմբատայ, զի անագորունն այն Տաճիկ՝
Line: 14    փոխեալ է ՛ի Հայոց, գնայ անցանէ ընդ
Line: 15    Ասորեստան երկիր. մատնի ՛ի ձեռս Արաբացւոցն
Line: 16    իշխեցողի եւ կենդանւոյն թաղեալ սատակի։
Line: 17    ՛Ի վերայ այսոցիկ անցելոց ժամանակաց՝ սպառի
Line: 18    ազգն այն Տաճկաց, եւ երեւի ազգ այլ, զոր
Line: 19    Դէլէմէնկք կոչեն, յորոց գլխաւոր ոմն եկեալ
Line: 20    Սաղար անուն, եւ համատարած սփռեալ զիւր
Line: 21    գաւազանն՝ տիրէ Աղուանից, Պարսից, եւ Հայոց.
Line: 22    եւ եկեալ ՛ի Պարտաւ՝ իւրացուցանէ զայն իսկոյն։

Line: 23       Ընդ նոյն ժամանակս բաշխի ՛ի կողմանցն
Line: 24    հիւսիսոյ այլադէմ օտարանշան ազգ իմն՝ զոր
Line: 25    Ռուզիկ** կոչեն, որք ոչ աւելի քան զերիս ժամանակս
Page: 386   Line: 1    իբրեւ զմրրիկս ընդ համատարած աշխարհածով
Line: 2    ելիցն Կասբից յանկարծ հասանէին
Line: 3    ՛ի մայրաքաղաքն Աղուանից ՛ի Պարտաւ, որ ոչ
Line: 4    ունելով կարողութիւն ընդիմակայիլ նոցա, ՛ի
Line: 5    սուր սուսերի մատնեալ լինէր քաղաքն. եւ կացին
Line: 6    յինքեանս վայելչութիւնք ամենայն կազմութեանց
Line: 7    բնակչացն. եւ նոյն ինքն Սալարն պաշարեալ
Line: 8    զնոսա՝ ոչ ինչ կարէր վնասել, զի անյաղթելի
Line: 9    էին զօրութեամբ։ Իսկ կանանց քաղաքին
Line: 10    հնար իմացեալ՝ բաժակ մահու արբուցանէին
Line: 11    Ռուզաց, որոց իմացեալ զդաւաճանութիւնն՝ անխնայ
Line: 12    կոտորէին զկանայս եւ զմանկունս նոցա։
Line: 13    Եւ կացեալ ՛ի նմա ամիսս վեց թափուր եւ ունայն
Line: 14    զքաղաքն թողուին, եւ մնացեալքն զանգիտող
Line: 15    ձեւով գնացին յաշխարհն իւրեանց բազմազան
Line: 16    աւարաւ։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.