ARMAZI
Ammonius, In Aristotelem commentaria
Part No. 12
Previous part

Chapter: 4  
Line: 31  ვითარებისათჳს და ვითარებისა*5


Paragraph: 2     
Line: 32    მასვე გუარსა მასწავლელობისასა ვითარებისაცა ზედა ვიჴუმევთ, რომლი[სა]15
Line: 33    რაჲსამიმართთა16 ზედა. გჳჴმს უკუე ჩუენ აქაცა მასწავლელობისასა წინაუწყებაჲ
Line: 34    რათაჲმე17 და პირველად ძიებაჲ წესსა კატიღორიისასა, მეორედ განსაზღვრებასა,
Page: 168  
Line: 1    მერმე ზედწარწერასა, ხოლო მეოთხედ ამათ თანა განწვალებისათჳსცა
Line: 2    მისისა.

Paragraph: 3     
Line: 3       და წესი უკუე /კატიღორიისაჲ ეგერა ცხად-არს ჩუენდა თქუმულთაგან
Line: 4    რაჲსამიმართთა შორის. განსაზღვრებისათჳს ვეძიებთ, რაჲსათჳს ვითარებისა
Line: 5    განსაზღვრებასა გარდამცემელი იტყჳს: "რომლისაებრ თანმქონებელნი მისნი
Line: 6    ვითარად ითქუმიანო". ხოლო ესე რომელსა ვეძიებთ, ვითარცა ცხადი და
Line: 7    აღსაარებული მიიღო ვითარისა მიერ, რამეთუ უცხადეს არს ვითარი და ეგერა1
Line: 8    მიერითგან ყოვლითურთ გრძნობად და გულისზრახვად ვითარებისა მოვალთ.
Line: 9    რამეთუ მხილველნი სძისა შორის თეთრსა და თოვლისა'შორის და სპეტისა შორის,
Line: 10    გულისზრახვად მოვალთ თეთრობისად. ეგრეთვე მგემებელნი თაფლისა
Line: 11    და ფინიკისა და მანანაჲსანი გულისზრახვად სიტკბოჲსა მოვალთ. მაგალითად
Line: 12    ვითარისა უკუე მოხუმითა პირველთქუმულთა ვითარებათაჲსა, სი/თეთრესა
Line: 13    ვიტყჳ და სიტკბოსა2, უცხადეს ქმნულად ჰყოფს3 მასწავლელობასა. ხოლო
Line: 14    არს4 ვითარ ვიდრემე თჳთ იგი თანმქონებელი ვითარებისაჲ, ხოლო თანქონებული
Line: 15    ჴმავითარებელი5. ამისთჳს6 წინაცა დააწესა [ვითარი]7 ზედწარწერილისა
Line: 16    შორის, ვითარცა [მის]8 შორის სახილველობითა ვითარებისაჲთა.

Paragraph: 4     
Line: 17       ხოლო ჯერ-არს ამათ თანა განწვალებასაცა კატიღორიისასა თქუმაჲ. უწყებულ
Line: 18    იყავნ, ვითარმედ ვითარებისათა ოთხთა გუართა მომცემს ჩუენ არისტოტელი:
Line: 19    პირველად ექსსა და დიათესსა, მეორედ ძალსა და უძალობასა, მესამედ
Line: 20    ვნებულებითსა ძალსა და ვნებასა, მეოთხედ ნაკუეთსა და მორფსა.
Line: 21    და ექსი უკუე არს, ვითარ ოდეს ვიტყოდით: ქუეყანისმზომელსა ექსი აქუს
Line: 22    საქუეყანისმზომელოთა მიმართ ხედვათა. ხოლო დიათესი არს, ვითარ ოდეს
Line: 23    ვთქუათ ძლით სასმენელობათა რათმე ქონებაჲ ქუეყანისმზომელებრთა ხედვათაჲ.
Line: 24    /და ესე ვიდრემე პირველი გუარი ვითარებისაჲ9. ხოლო მეორე -- ძალი
Line: 25    და უძალობაჲ -- არს მოზავებულობაჲ და მოუზავებლობაჲ10 ბუნებითთა მიმართ
Line: 26    საქმეთა. და ძალად სადმე მოზავებულობასა ვიტყჳთ, ხოლო უძალობად
Line: 27    მოუზავებლობასა უწესთ. ხოლო11 მესამე გუარი ვნებულებითი ვითარებაჲ და
Line: 28    ვნებაჲ. ხოლო არს ვნებულებითი ვითარებაჲ12, ვითარ თოვლისა შორის სიცივე
Line: 29    და ცეცხლისა შორის სიმჴურვალე და ესე არს ორკეცი: ანუ ვითარცა ვნებისა
Line: 30    მოქმედი, ანუ ვითარცა ვნებისაგან შექმნილი შორის. სიცივე ვიდრემე
Line: 31    უკუე თოვლისაჲ და სიმჴურვალე ცეცხლისაჲ ითქუმის ვნებულებითი ვითარებაჲ
Line: 32    არა ვნებისაგან შექმნი-შორის, არამედ ვითარცა ვნებისა შემქმნელი (რამეთუ
Line: 33    არცა ქცეულობაჲ რაჲმე იქმნა ქუემდებარისა შორის, რაჲთა მიითუალვიდენ
Line: 34    ვითარებათა ამათ ცეცხლი და თოვლი, არამედ უფროჲსღა იგინი სხუათა
Line: 35    /შორის13 შთასდებენ14 სიმჴურვალესა და სიცივისა). ხოლო განჴურვებულისა
Line: 36    რკინისაშორისი სიმჴურვალე15 ითქუმის ვნებულებითად16 ვითარებად, ვითარ17
Line: 37    ვნებისა მიერ შექმნილი შორის. ვნებად18 ვიტყჳთ, რაჟამს პირველსა
Line: 38    [ჟამ]სა19 ვინმე მყოფი ყუითლად20 სირცხჳლისა მიერ მეწამულ-იქმნეს21 შემწუარი22.
Line: 39    ამას ვიტყჳთ ვნება-ყოფად. ხოლო მეოთხე გუარი ნაკუეთი და მორფი.
Page: 169  
Line: 1    და ცოდნაჲ საჴმარ-არს, ვითარმედ ნაკუეთი უკუე უსულოთა ზედა ითქუმის,
Line: 2    ხოლო მორფი -- სულიერთა ზედა. მეცნიერებაჲ ჯერ-არს, ვითარმედ
Line: 3    საღმრთომან პლატონ იჴუმია ვითარებისა სახელი სიტყჳს-ყოფასა შინა "თემისტიტოჲსსა"
Line: 4    და იგი იქმნა პირველ დამბადებელ ამის სახელისა, რამეთუ
Line: 5    იტყჳს, ვითარმედ: "მგონებ მე უმეცრად, რასა დაჰნიშნავს ვითარებისა სახელი
Line: 6    ანაზდათ1 თქუმულობისათჳს". და პლატონმან ესრეთ იჴუმია, ხოლო არისტოტელმან
Line: 7    განავრცო /ვითარებისა2 სახელი არა მხოლოდ3 სხეულთამდე4, არამედ
Line: 8    სულისაცა ზედა, მეტყუელმან5 ვითარება-ყოფად სულისა შორის ზედმიწევნულობისა
Line: 9    და სათნოებისა6.

Paragraph: 5     
Line: 10    ხოლო არს უღონოებაჲ7 არისტოტელისდა8 მეტყუელთაჲ, ვითარმედ: არასათანადოდ
Line: 11    ქმნა მან განწვალებაჲ, რამეთუ ვიტყჳთ ექსსა არა ხოლო სულისა
Line: 12    ზედა9, არამედ სხეულისაცა ზედა. რამეთუ სიმრთელესა ექსად ვიტყჳთ ყოფად
Line: 13    სხეულისად და კუალად მდგომსა ჴურვებასა. ამათ უკუე ვითარებათა რომლისა
Line: 14    გუართაგანისა ვითარებისაჲსა არისტოტელის მიერ თქუმულთაჲსა ქუეშე
Line: 15    აღვიყვანებთ?10 ხოლო რაჲთა სრული იყოს განწვალებაჲ, ვთქუათ ესრეთ:
Line: 16    "ვითარებისა რომელიმე უკუე არს მოზავებულებისაებრ ხოლო რომელიმე --
Line: 17    შორის ქმნისაებრ". და ესე ვიდრემე უკუე მოზავებულებისაებრი ჰყოფს მეორესა
Line: 18    გუარსა არისტოტელის მიერ თქუმულთასა ძალისა და უძალოე/ბისებრისა11.
Line: 19    ხოლო შორისქმნისებრნი12 ანუ მესრულეობითი არს, ანუ არცა მესრულეობითი.
Line: 20    ხოლო მესრულეობითისაჲ რომელიმე ვნებასა შეიქმს გრძნობისა შორის
Line: 21    ჩუენისა, რომელიმე არა იქმს ვნებასა, არცა არს13 მოქმედი ვნებისაჲ. [რომელიმე)14
Line: 22    ძნიადგანსაგდებელ არს, [რომელიმე]15 -- ადვილგანსაგდებელ16. ხოლო17
Line: 23    უკუეთუ ძნიადგანსაგდებელი ვიდრემე იყოს, შეიქმნების ექსად, ხოლო იქმნების
Line: 24    ანუ სულისა შორის, ანუ სხეულისა შორის, ხოლო უკუთუ ადვილგანსაგდებელი,
Line: 25    იქმნების დიათესად. ხოლო ექსი სულისა შორის სადმე -- ზედმიწევნულობაჲ,
Line: 26    სათნოებაჲ, ხოლო სხეულისა შორის, -- ვითარ სიმრთელე.
Line: 27    ხოლო უკუეთუ ვინმე თქუას სიმრთელე ვნების შემქმნელად, რამეთუ
Line: 28    ვიგრძნობთ მისსა, ვჰრქუათ, ვითარმედ: არა სიმრთელისასა ვიგრძძნობთ,
Line: 29    არამედ ვნებითთა18 ვითარებათა, მძღუანველთა სიმრთელისათა.
Line: 30    რამეთუ ჴურვებიანნი ვიდრემე აგრძნობენ ბუნებისგარეშისა მჴურ*/ვალებისა
Line: 31    მუნ მყოფისასა და კუალად არ მყოფისასა, ხოლო თჳთ მის სიმრთელისასა
Line: 32    არა აგრძნობენ. რომლისათჳს რაოდენნიცა უმკურნალო, მიფარულად
Line: 33    შემუსრვილებასა სნებისასა არა აგრძნობენ, რამეთუ არცა არს მაშინ
Line: 34    საცნაურ სნება[ჲ], თჳნიერ მხოლოთა მკურნალთად და თჳთ მათ მკურნალთაცა
Page: 170  
Line: 1    ნიშანნი რაჲმე ჰქონან მეცნიერებისა მიერ, რომელთაგან მოინადირებენ სიმრთელესა
Line: 2    და სნეულებასა. ხოლო შექმნილი ვნება[ჲ] რომელიმე ძნიადგანსაგდებელ
Line: 3    არს, ხოლო რომელიმე -- ადვილგანსაგდებელ. და უკუეთუ ადვილგანსაგდებელ
Line: 4    იყოს, ერთსა ნაკუეთსა მესამისა გუარისა არისტოტელისა მიერ თქუმულისასა
Line: 5    ჰყოფს, ხოლო ვიტყჳთ ვნებასა, ვითარ არს, კდემულება[ჲ] სირცხჳლისამიერ
Line: 6    განმეწამულებულ არს*1... ხოლო უკუეთუ ძნიადგანსაგდებელ იყოს,
Line: 7    ჰყოფს სხუასა დაკუეთასა მესამისა გუარისა ვნებითისა ვითარებისასა ვნების
Line: 8    შემქმნელსა. ხოლო არცა მი[ს]რულებით*2 იყოს, არამედ ანუ ზედსაჩინო[ჲ]სა
Line: 9    შორის იხილვების, ანუ სიღრმედ შთაწეულ არს ქუემდებარისა. და უკუეთუ
Line: 10    სიღრმედ შთაწეულ არს, ანუ ადვილგანსაგდებელ არს, ანუ ძნელგანსაგდებელ*3...
Line: 11    ვიდრემე იყოს, შეიქმს ვნებასა მესამისასა გუარი/სა კუალად ვითარებისა
Line: 12    სიტყჳსა, ხოლო უკუეთუ ძნიადგანსაგდებელ იყოს, ჰყოფს მას ვნებულისა
Line: 13    ვითარებისა ქუეშე, არა ვნებისა შემქმნელობითსა, არამედ ვნებისაგან
Line: 14    შორის-შექმნილსა, ვითარ-იგი მეწამულქმნილებისა ზედა, რამეთუ ვითარითა
Line: 15    გუარითა კდემულებისა მიერ განმეწამებულ[მან]1 ვნებისაგან მოიგო ეგევითარი
Line: 16    ფერი, მითვე გუარითა ბუნებისაგან მეწამულმან ბუნებისებრითა რა[ჲ]თმე
Line: 17    ვნებითა ეგევითარი იმქონა [ფერი]2.

Paragraph: 6     
Line: 18    უწყებულ-იყავნ, ვითარმედ არისტოტელი შეცვალებისასა იტყჳს ქმნ[ა]სა3
Line: 19    ცხოველისა (სიც!)*4 შორის "ბუნებითისა მსმენელობისა" შორის არა [ყოვლისა]4
Line: 20    ვითარებისაგან, არამედ მხოლოდ ვნებულებითთაგან. რამეთუ ექსისაებრნი
Line: 21    ვითარებანი არ შეიქმანო5, იტყჳს, შეცვალებასა, არამედ გზასა რასვე
Line: 22    ხრწნილებადმიმართსა ანუ ქმნასამიმართსა. რამეთუ უკუეთუ ვინმე ღირსად
Line: 23    გარდაქმნასა შეცვალება[ჲ] ექსისასა არსებისა არს (სიც!)*5, რამეთუ ეძიებს
Line: 24    ფილოსოფოსი გუართა გარდაქმნისათა, რამეთუ იტყოდა ექს-ყოფასა ქმნისა,
Line: 25    ხრწნილებისა, აღორძინებისა, მოკლებასა, გარდაქმნისა, ადგილობითისა ცვალებისასა.
Line: 26    ხოლო იხილვებიან ესევითარნი გარდაქმნანი ოთხთა კატიღორიათა
Line: 27    შინა: არსებისა შორის, რაოდენისა შორის, ვითარისა შორის, სადასა შორის. და
Line: 28    გარდაქმნა ვიდრემეო, იტყჳს, ქმნილი არსებისა არ-ყოფისაგან უკუე [ყოფისა]მიმართი
Line: 29    ითქუმის ქმნად*6, ხოლო ყოფისაგან არ-ყოფადმიმართი ითქუმის
Line: 30    ხრწნილ/ებ[ად]7.

Paragraph: 7     
Line: 31    ხოლო რაოდენობითისა შესმენისა შორის ქმნილი გარდაქმნა[ჲ] იწოდების
Line: 32    აღორძინებად და მოკლებად. ხოლო სადაობითისა შესმენისა შორის ითქუმის
Line: 33    ადგილისებრ8 გარდაქმნად, ხოლო შეცვალებაო, იტყჳს, არა ყოვლისა სახისაებრ
Line: 34    ვითარებისასა იქმნების. რამეთუ ექსისაებრთა9 არა თუმცა ითქუმოდა შეცვალება[ჲ],
Line: 35    არამედ ვითარ ქმნა[ჲ] რათამე და ხრწნილებანი. რამეთუ უკუეთუ
Line: 36    სულისა შორის იყოს ექსი ზედმიწევნულობა[ჲ] ანუ სათნოება[ჲ] იყუნენ, ხოლო
Line: 37    შეცვალოს, უკუეთუ არ-ყოფისაგან ყოფისა მიმართ ვიდრემე, იქმნების ქმნა
Page: 171  
Line: 1    რაჲმე, ხოლო უკუეთუ ყოფისაგან არ-ყოფად მიმართ, ხრწნილებად ითქუმის.
Line: 2    და ამათ1, იტყჳს, არ ჯერ-არსო წოდებად შეცვალებად. აწ სადმე ვიტყჳთ შეცვალებისა
Line: 3    ქმნასა, რაჟამს გარდაქმნა[ჲ] ვნებულებითთაებრ ვითარებათა ექმნეს,
Line: 4    ესე იგი არს, არა არსებითთაებრ, არამედ შემთხუევითთა საქმისა.. და ესენი
Line: 5    უკუე ამათთჳს ითქუნეს.

Paragraph: 8     
Line: 6    ხოლო უკუეთუ არა სრულსა არსებისადა შეყოფილ არს, არამედ მხოლოსა
Line: 7    ზედსაჩინოსა შორის იხილვების, უკუეთუ უსულოთა შორის ვიდრემე
Line: 8    იყოს, ითქუმის ნაკუეთი, ხოლო სულიერთა შორის2 ითქუმის მორფი. რამეთუ
Line: 9    ესე ვუწყით3 განყოფილება[ჲ] ნაკუეთისა და მორფისა[ჲ], ანუ რამეთუ ნაკუეთი
Line: 10    ოცნებასა შინა ჩუენსა იხილვების, [ხოლო]4 მორფი -- ბუნებითთა საქმეთა შინა,
Line: 11    ვითარცა მოაქუს სახელსა მორფისასა და ყოვლისა უსულოჲსაებრ, ვიტყჳ
Line: 12    უკ/უე, შეშისა და რკინისა და5 ქვისა და რაოდენსა სხუასა ბუნებითთა სხეულთა
Line: 13    თანა აქუს ნაკუეთისა. ხოლო უკუეთუ ვინმე თქუას: რაჲსა მიზეზისათჳს
Line: 14    არა ფერთაცა ზედა მორფ-ყოფად ვიტყჳთ. ვითარ იგინიცა ზედსაჩინოჲსათჳს
Line: 15    იხილვებიან? ვიტყჳთ6, ვითარმედ: ფერნი არა მარტივად ცვალებასა შორის
Line: 16    ზედსაჩინოჲსასა იხილვებიან, არამედ უეჭუელად ენაცვალების განსჯისათჳს
Line: 17    სხეულსა, ხოლო მორფსა7 ზედა და ნაკუეთსა8 უცვალებელად გებულსა9 ცვალება[ჲ]
Line: 18    მხოლოჲსა ზედასაჩინოჲსათჳს იქმნების. რამეთუ უკუეთუ მიმღებელთა
Line: 19    ცჳლისათა და[ვ]დვათ10 მას სამყური ნაკუეთი, ანუ11 კჳვო, მერმე კუალად დამსრემელთა
Line: 20    მისთა სამყურობისაგან შევქმნათ სფერად. და არცა ერთისა ცვალებასა
Line: 21    არსებისასა მოქმედთა ნაკუეთი მხოლოდ გამოვცვალეთ, რამეთუ არა უდარეს
Line: 22    იყოს ცვილ სამყურისაცა12 ნაკუეთისა მქონებელი და სფერებისა[ჲ].

Paragraph: 9     
Line: 23       ხოლო*1 არიან ექსნი ვიდრემე დიათესნიცა და დიათესნი არა საჭიროდ
Line: 24    ექსნიცა. რამეთუ ვითარ-იგი სახელისა და რიმასად შეისმინების სახელი, ეგრეთვე
Line: 25    ექსისაცა და დიათესისად შეისმინების დიათესი. და არს ვიდრემე ექსი
Line: 26    დიათესიცა ზოგადობისაებრ შესმენისა მათისა, ხოლო არა მერმე -- დიათესისა
Line: 27    ექსისა, რამეთუ დიათესთაგანი რომელიმე განიწვალების ექსისადმი და დიათესისა,
Line: 28    ხოლო რომელიმე წინააღმდგომ განისხუაების ექსისა მიმართ.



Subchapter: 1  
Line: 29  ხოლო სხუანათესავი ვითარებისა[ჲ], რომლისაებრ
Line: 30  პიტიკოსთა13*2 ვი/ტყჳთ, ანუ დრომიკოსთა. ანუ


Paragraph: 1     
Line: 31       მრთელთა, ანუ სნებიანთა, ვითარებისად ნათესავად
Line: 32       მყოფისა, რაჲსათჳს, სახეთა მისთაგანისა რომელსამე

Paragraph: 2     
Line: 33       უკუე პირველად იტყჳს, ხოლო რომელსამე --
Line: 34       მეორედ

Paragraph: 3     
Line: 35       ვიტყჳთ*3, ვითარმედ: ვითარ-იგი ვითარება[ჲ] არა არიან რომელიმე მათგანი
Line: 36    პირველ, ხოლო რომელიმე მეორე, არამედ მხოლოდ პატივითა განიყოფვიან.
Line: 37    ვითარ სახედ კაციცა ცხენსა. ხოლო ვითარ იტყჳს "ნათესავსა" ვითარებისასა,
Line: 38    რომელი უნათესავესიცა არს? "ნათესავი" თქუა ნაცვალად "სახისა", რაჲთა
Page: 172  
Line: 1    აჩუენოს, ვითარმედ არა არს უსახეესი სახე, არამედ ნათესავი უკუე ურთიერთას,
Line: 2    ხოლო სახე ვითარებისა ქუეშე აღყვანებული. ვითარმცა ვთქუთ არსებისა
Line: 3    ნათესავ-ყოფად ცხოველი ნაცვალად მის ქუეშისა ნათესავობისა.

Paragraph: 4     
Line: 4       მეორედ უკუე ამისსა გადასცემს სახედ ვითარებისა ძალისა და უძალეობრობისა.
Line: 5    და ვიტყჳთ პიტიკოსთა ანუ დრომიკოსთა [ბუ]ნებით1 მქონებელთა
Line: 6    სიმა[რჯ]ჳსათა2 ესევითართაგანისა რაჲსამე მიმართ, ესე იგი არს, ეგვითარად
Line: 7    მყოფთა ძალითა. და პირველად უკუე სახედ ვითარებისაშორის-ქმნა[ჲ]
Line: 8    იხილვების ექსისაძლითი, რამეთუ ძალითა პიკტნი ანუ დრომიკნი, სიმარჯვისა
Line: 9    მქონებელნი ამისდა მიმართ3, ითქუმიან ძალისაებრ ბუნებითისა ანუ უძალობისა4
Line: 10    ყოფად, რამეთუ უკუეთუ ანუ პიკტი, ანუ დრომევსი5 შორის-ქმნითი ყოს,
Line: 11    არღა მერმე ძალისაებრ ბუნებითისა, ანუ უძალობისა ითქუმის*1.



Subchapter: 2  
Line: 12  /რამეთუ არა დამოწლევდების ვითამე თითოეული
Line: 13  ეგევითარნი


Paragraph: 1     
Line: 14       ნაცვ[ა]ლად...*2 ხოლო საჴმარ არს ცნობად, ვითარმედ მრავალგუარად ითქუმის
Line: 15    ძალი: ანუ მოგება[ჲ] ქმნისა[ჲ], ვითარ-იგი ვიტყჳთ მარად*3 ქმნასა წყლვად
Line: 16    შეძლებისასა6, ანუ მოგება[ჲ] არვნებისა[ჲ], ვითარცა ვიტყჳთ: *4 მრთელობასა7
Line: 17    ძალი აქუსო არ ვნებად, და კუალად ვიტყჳთ: სნეულობასა8 ძალი აქუსო ვნებად.
Line: 18    ხოლო უკუეთუ ვინ თქუას არვითარება-ყოფად ძალი, ვითარცა მხოლოთა მას
Line: 19    წინააღმდგომისაგან მისისა, რამეთუ არა ვინ არს ეგრეთ ქვებურ9, ვითარმცა
Line: 20    ძალი თქუა არვითარება-ყოფად. ხოლო აღმოჩენილ არს, ვითარმედ ვითარ-იგი
Line: 21    აქუს სხუასა წინააღმდგომთაგანსა, ეგრეთვე აქუს სხუასა. და რამეთუ მისვე...*5
Line: 22    /[ვ]იტყჳთ კუალად [სნეულობასა10] უძალობა[ჲ] აქუსო არვნებად11, ესე
Line: 23    იგი არს, ვნებისა ძალი, რამეთუ უკუთქუმა[ჲ] არვნებისა ძალსა შემოიყუანებს
Line: 24    ვნებისასა და წინაუკმო: უკუთქუმა[ჲ] არვნებისა ძალსა შემოიყუანებს არვნებისასა.

Paragraph: 2     
Line: 25       რამეთუ ითქუმის ძალი ანუ ყოვლითურთისა მიმართ და ეგრეთვე უძალობა[ჲ])ცა.
Line: 26    ვითარ ვიტყჳთ: ყოვლითურთ ძალი აქუსო ყოველსა კაცსა ქუეყანისმზომებელად12,
Line: 27    ნაცვ[ა]ლად ამისსა, ვითარმედ: ადვილად ძალ-უც ქუეყანისმზომელობად13.
Line: 28    ხოლო ეგრეთვე უძალობისაცა14 ზედა ანუ რათურთით...*6 არ
Line: 29    ვნებად, ხოლო მრთელობთა წინაუკმოჲ.



Subchapter: 3  
Line: 30  ხოლო მრთელობად15 ითქუმიან ბუნებითისა ძალისა
Line: 31  ქონებითა არ16 მავნებელნი ადვილად დამთხუეულთა
Line: 32  მათ


Paragraph: 1     
Line: 33       ყოვლად სიმკაცრით თქუა დამთხუეულთაგან არვნება[ჲ], ვითარ სიცხისაგან,
Line: 34    ანუ ქარისა, ანუ მარტივად რომელთაგან არ მოუგიეს ვნება[ჲ] მმრთელობთა,
Line: 35    რამეთუ ივნებენ სადმე მახვილისა მიერ, ანუ /ეგევითართაგანისა რაჲსამე სხჳსა.
Page: 173  


Subchapter: 4  
Line: 1  ხოლო მესამე სახე ვითარებისა ვნებულებით ვითარებანი
Line: 2  და ვნებანი


Paragraph: 1     
Line: 3       ხოლო "ნათესავი" თქუა კუალად ნაცვალად "სახისა", ხოლო ესე ოთხგუარად
Line: 4    იხილვების: რამეთუ ანუ ყოვლისა სახისა შორის არს და ითქუმის ვნებულებითი...*1
Line: 5    და ძლითი განსაგდებელად და იწოდების ვნებად ვითარებისა მიერ
Line: 6    აღმოჩენილად, ვითარცა ანუ გრძლისა1 სნეულებისა*2, ანუ იკტერისამიერი2 --
Line: 7    განყუითლება[ჲ], ანუ ზედმოგებულად და ადვილგანსაგდებელად, ვითარ განმეწამულება[ჲ],
Line: 8    ვითარ-იგი ანუ სირცხჳლისა მიერ განმეწამულნის ვინმე ანუ
Line: 9    შიშისა განყჳთნის3 და ითქუმის ვნებად ვნებულებისა მიერ აღმოჩენილად. რამეთუ
Line: 10    არა უჴმს თანამქონებელთა ვითართა ამათებრად თქუმულობა[ჲ]. ხოლო /იუწყებოდედ,
Line: 11    ვითარმედ ესენი არა სხეულისათჳს ხოლო იხილვებიან, არამედ სულისათჳსცა.
Line: 12    ხოლო ორგუარებ ვნებულებითნი ვითარებანი...*3, არამედ ჩუენ
Line: 13    ვივნებთ მიღებითა მისითა განჴურვებულნი. მსგავსადვე თაფლისაცა, და ესევითარნი
Line: 14    უკუე ვითარება არიან, ვითარცა სახე და არსება[ჲ] ქუემდებარისა შორის.
Line: 15    და გრძნობისაგან ვნება[ჲ] ვნებულებითთა ვითარებათა მქონებელად ითქუმის
Line: 16    მათ მიერ, ვინაჲ სხეულსა ვიდრემე თჳთ მავნებელსა თეთრ-ქმნისასა ვნებითი
Line: 17    აქუს ვითარება[ჲ], რამეთუ შემთხუევითი არს მისივე და ზედმოგებული და
Line: 18    არა არსებისა მისისა შორის, არცა სახე. ივნებს უკუე ვიდრემე და ამასცა ზედა
Line: 19    გრძნობა[ჲ], არამედ ვითარ უსაკუთრეს არს ვნებულებითად თქუმად ნავნებისა
Line: 20    მისისა ვნებასა შექმნილი, რომელთაგან არს ორკერძო[ჲ], ამათ ზედა ნუუკუე
Line: 21    უმჯობეს არს...*4



Subchapter: 5  
Line: 22  /ვიდრემე უკუე, ვითარმედ ვნებისა მიერ მრავალნი
Line: 23  ცვალებანი ფერთანი არიან, ცხად-არს


Paragraph: 1     
Line: 24       მეტყუელი ვნებულებითად ყოფასა ფერთასა ვნებისაგან4 შექმნილად არს
Line: 25    და ამზადებს და აჩუენებს ესრეთ მქონებელად.



Subchapter: 6  
Line: 26  ვითარ უკუე ვიდრემე ეგევითართა შევრდომილ არს


Paragraph: 1     
Line: 27       ფერნი თანშევრდომად თქუნა სხუათა ვნებათა ზე შემთხუევითისათჳს.
Line: 28    რამეთუ*5 მსგავსადვე იგივედ ვიტყჳთ ვითართა, რამეთუ ვითარება[ჲ] არს
Line: 29    რომლისაებრი ვითარნი ითქუმიან.

Paragraph: 2     
Line: 30       ხოლო*6 მსგავსად ამათსა ქონებისაგან ვნებულებისასა ვითარებათა
Line: 31    ითქუმიან და არა5 ხოლო სხეულისათჳს იხილვებიან ვნებულებითნი ვითარებანი
Line: 32    და ვნებანი, არამედ სულისათჳსცა.

Paragraph: 3     
Line: 33       რამეთუ*7 რაოდენმე იქმნებიან ვითარებ...*8 ვითარებად ითქუმიან
Line: 34    და*9 მსგავსადვე რაოდენნი. სხუანიცა განკრთომანი არბუნებითნი, არამედ თანა
Page: 174  
Line: 1    შევრდომათა რათაგანმე იქმნებიან. კუალად ვითარ-იგი გრძელისა სნეულებისაგან
Line: 2    ქმნილი უფერულობა[ჲ] ითქუმის ვნებულებითად ვნებად. ეგრეთ თანშევრდომისაცა
Line: 3    რათამე მიერ განკრთომა[ჲ], ანუ /[სხუაჲ]1 რაჲმე ვნებულებითა
Line: 4    ვითარებად ითქუმის.



Subchapter: 7  
Line: 5  ხოლო მეოთხე ნათესავი ვითარებისა[ჲ] ნაკუეთი
Line: 6  და თითოეულისაძლითი2 მორფი


Paragraph: 1     
Line: 7       მეოთხესა ნათესავსა ვითარებისასა მოსცემს ამისიცა ნაცვ[ა]ლად სახისამეტყუელი
Line: 8    ნათესავად. ხოლო არს ნაკუეთი და მორფი, ხოლო უფროჲს მორფი
Line: 9    ნაკუეთისასა, რამეთუ ყოველთა მორფი... 1

Paragraph: 2     
Line: 10       ხოლო*2 ამათ თანა მერმე განმართლებულება[ჲ] და გულარძნილობა[ჲ].
Line: 11    რამეთუ ითქუმიან ამათდა მიმართცა ვითარად თანმქონებელნი, ვითარ-იგი განმართლებულობისაგან
Line: 12    მართა...*3


This text is part of the ARMAZI edition of Ammonius, In Aristotelem commentaria.

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.