ARMAZI
Ammonius, In Aristotelem commentaria
Part No. 11
Previous part

Chapter: 3  
Line: 19  რაჲსამიმართთათჳს


Paragraph: 2     
Line: 21       უპირატეს რაჲსამიმართთა მასწავლელობისაჲსა ხუთთა ამათ საჴმარ-არს
Line: 22    ძიებაჲ: წესისა მათსა, მიზეზსა ზედწარწერილისასა, გუამსა, გუარსა მასწავლელობისასა14/,
Line: 23    [სახ]ისა მიმართ15 განყოფილებასა. და [პირველა]დ16 წესსა,
Line: 24    თუ რომლისა მიზეზისათჳს რაჲსამემიმართნი17 წინადაწესებულან18 რომელისა,
Line: 25    გინა ვითარისასა, ვითარმედ მარტივი რაჲმე კატიღორიაჲ არს, რასმემიმართი
Line: 26    -- თანდადეებული. უადვილეს ვისწავებთ მარტივებულთა შეზავებულთაგან.

Paragraph: 3     
Line: 27       ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ: ვითარ რაოდენისაძლითსა19 მასწავლელობასა შინა
Line: 28    მოიჴსენნა რაჲსმემიმართნი, რაჲთა არა მრავალჟამ დაუტეოს მსმენელი უმეცრად
Line: 29    მის ძლით, ამისთჳს მეყსეულად ჰყოფს მისძლითსა მასწავლელობასა, ვითარ-იგი
Line: 30    არსებისაცა შორის მომჴსენებელი რაოდენისაჲ, შემდგომად არსებისა
Line: 31    მეყსა შინა ამისთჳს სიტყჳსმყოფელობს. ხოლო რაჲსათჳს "რაჲსმემიმართთათჳსად"
Line: 32    ზედწარწერილ20 არს და არა "რაჲსმემიმართისათჳსად?" რაჲთა საერთო
Line: 33    იყოს ზედწარწერილი, ვიტყჳთ, ვითარმედ: არ შესაძლებელ არს ერთი საქმე
Line: 34    თჳთ თავით /თჳსით რაჲმემიმართთად ყო[ფად]21, არამედ22 უეჭუელად ორთა
Page: 155  
Line: 1    შორის იხილვებიან რაჲსმემიმართნი. რამეთუ მარჯუენე მარცხენისა არს მარჯუენე,
Line: 2    რამეთუ არა სთქუა იგი თავით თჳსით მარჯუენედ. ამისთჳს უკუე ვითარ
Line: 3    რაჲსმემიმართნი ორთა შორის რაჲსმემიმართთაძლითად წარწერა, რამეთუ
Line: 4    არსებასა ზედა საერთოდ. რამეთუ შესაძლებელ არს ერთსაქმე ყოფად
Line: 5    არსებაჲ, ვითარ კაცი, ხე. და ეგრეთვე რაოდენისა ზედა შესაძლებელ არს მხოლოჲ
Line: 6    ორწყრთეული თქუმად რაოდენად. ხოლო რაჲსმემიმართთა ზედა არ ესრეთ.
Line: 7    ხოლო გუამოვნებისათჳს მათისა ვიეთნიმე იტყოდეს არა ყოფასა რაჲსმემიმართთასა
Line: 8    ბუნებით, არამედ დადებით, ვითარ მარჯუენე და მარცხენე და
Line: 9    სხუანი ესევითარნი, რომელნიცა არა მართლიად იტყჳან, რამეთუ ესრეთ იცნობებიან
Line: 10    ესენი ბუნებასა, ვინაჲ ნაწილნიცა სხეულისანი სქესითა რაჲ/თამე სახილველობენ
Line: 11    ურთიერთას მიმართ, ვითარ ღჳძლი უკუე მარჯუენით ხოლო
Line: 12    ტყირბი -- მარცხენით და არაოდეს სადა მოქენე იქმნას არცა ღჳძლი მარცხენით,
Line: 13    არცა ტყირბი მარჯუენით.

Paragraph: 4     
Line: 14       ხოლო ვიეთნიმე ყოველთალ რაჲსამემართებად იტყოდეს, რომელთაგანი
Line: 15    არს პროტაღორას სოფისტი, რამეთუ ესრეთ იტყოდა, ვითარმედ: "ყოველი,
Line: 16    ვინ რასაცა იტყოდის, ჭეშმარიტებს". რამეთუ მეტყუელი, ვითარმედ: თაფლი
Line: 17    ტკბილი არს, ჭეშმარიტებს (რამეთუ ვისმე მიმართ2 ტკბილ არს თაფლი) და
Line: 18    მეტყუელი მისი მწარედ, ჭეშმარიტებს, რამეთუ ვიეთმე მიმართ მწარე არს,
Line: 19    ვითარ იკტერონიანთა* მიმართ. ესრეთ3 უკუე ყოველი რაჲსაცა მეტყუელი
Line: 20    ჭეშმარიტებს. ამისი ვიდრემე მამხილებელი პლატონ იტყჳს: "ჵ4, პროტაღორა,
Line: 21    სჭეშმარიტებ მეტყუელი, ვითარმედ: ყოველი, ვინ რასაცა რასმე იტყოდის,
Line: 22    ჭეშმარიტებს, ანუ ტყუჲს; უკუეთუ უკუე სტყუი, ამისთჳს არა ვირწმუნებთ შენსა,
Line: 23    ხოლო უკუეთუ ჰჭეშმარიტებ5 მეტყუელი: "ყოველი, /ვინ რასაცა იტყოდის,
Line: 24    ჭეშმარიტებს", ვიტყჳ შენთჳს, ვითარმედ: სტ[ყ]უი. ვჭეშმარიტებთ სადმე, ვინაჲცა
Line: 25    კუალად სტყუი და არა ყოველნი საქმენი რაჲსამიმარეთებ6 არიან". ხოლო
Line: 26    ვიეთმე მართლიად თქუეს7, ვითარმედ: საქმეთაგანნი რომელნიმე არიან რაჲსამიმართებ8,
Line: 27    ხოლო რომელნიმე თავით თნ́სითებ. რაჲსამიმართებ უკუე, ვითარ
Line: 28    მარჯუენე, მარცხენე, ხოლო თჳთ თავით თნ́სითებ, ვითარ სხეული, კაცი.
Line: 29    და რამეთუ კაცი, ვითარ-იგი კაც არს, არა რაჲსმემიმართთაგანი, და ესენი
Line: 30    უკუე გუამოვნებისათჳს რაჲსმემიმართთაჲსა.

Paragraph: 5     
Line: 31       ხოლო გუარსა9 მასწავლელობისასა იჴუმევს ესევითარსა: პირველად გარდასცემს
Line: 32    განსაზღვრებასა მათსა, რომელი დადვეს ძუელთა, მერმე გამოაჩინებს
Line: 33    უადგილოთა მრავალთა შედგომილთა ამის საზღვრისათა და ეგრეთ სხუასა გარდასცემს
Line: 34    თჳთ, რომელი მხოლოთა და ყოველთა არს. ხოლო რაჲთა არა ჩნდეს
Line: 35    დამარღუეველად /[ძეე]ლთა10, პირველად მათსა გარდასცემს. ხოლო განწვალებაჲ11
Line: 36    რაჲსმემიმართთაჲ არს ესე: რაჲსამემიმართნი რომელნიმე თანმოსახელეობისაებრ,
Line: 37    ვითარ12 მსგავსი მსგავსისა მსგავსი; ხოლო რომელნი -- სხუასახელობისაებრ,
Line: 38    ვითარ მარჯუენე მარცხენისა მარჯუენე; და ამათნი რომელნიმე
Line: 39    უკუე გარშეცვულისა და გარეშემცველისაებრ, ვითარ ორწილი ნახევრისა ორწილი;
Line: 40    ხოლო რომელნიმე მთავრისაებრ და მთავრებულისა, ვითარ მეფე მონისა
Line: 41    მეფე; ხოლო რომელნიმე მსჯელისაებრ განსჯილისა, ვითარ გრძნობადი
Page: 156  
Line: 1    გრძნობისა1 გრძნობადი; ხოლო რომელნიმე თანმქონებელისაებრ და თანქონებულისა,
Line: 2    ვითარ ზედმიწეენული თანქონებითა ზედმიწევნულობისაჲთა ითქუმის
Line: 3    ზედმიწევნულად; ხოლო რომელნიმე მიზეზისაებრ და ნამიზეზევისა, ვითარ
Line: 4    მამაჲ ძისა მამაჲ; ხოლო რომელნიმე მოქმედებისაებრ და მვნებისა,
Line: 5    ვი/თარ ცემული იცემების მცემელისა მიერ, ხოლო რომელნიმე ადგილისშორისისა განყოფილებისაებრ, ვითარ მარჯუენე2 მარცხენისა მარჯუენე.



Subchapter: 1  
Line: 6  ხოლო რაჲსამემიმართად ესევითარნი3 ითქუმიან


Paragraph: 1     
Line: 7       "ითქუმიანობაჲ" იჴუმია, ვითარცა არ სათნომჩენელმან სიტყჳსამან, რამეთუ
Line: 8    ქუემორე აჩუენებს მრავალთა უადგილოთა შედგომილობასა ამის საზღვრისასა
Line: 9    და ესრეთ სხუასა დასდებს განსაზღვრებასა.



Subchapter: 2  
Line: 10  რაოდენნი ვითარ თჳთ იყვნენ, სხუათათჳს ყოფად
Line: 11  ითქუმოდინ


Paragraph: 1     
Line: 12       ვითარ მარჯუენე კაცი, არა ვითარცა კაცი, სხჳსა ითქუმის მარჯუენედ, არამედ
Line: 13    ვითარ მარჯუენე.



Subchapter: 3  
Line: 14  ანუ ვითარ რაჲმე სხუებრი სხჳსა მიმართ


Paragraph: 1     
Line: 15       ვითარცა თქუა "რავდენნი სხუათად", რაჲთა არა ჰგონო, ვითარმედ მხოლოჲსა
Line: 16    ნათესავობითისა მიმართ4 გარდაეცემისო. იტყჳს, ვითარმედ; "ანუ ვითარ
Line: 17    რაჲმე სხუებრ",'ესე იგი არს, ანუ მიცემითისა მიმართ ანუ მიზეზობითისა
Line: 18    მიმართ.



Subchapter: 4  
Line: 20  /ხოლო არიან ესევითარნიცა რაჲსმემიმართთანი,
Line: 21  ვითარ ანაგები


Paragraph: 1     
Line: 22       ხოლო ვითარმედ უპირატესნი რაოდენისანი არიან [რომელობ]ისანი5,
Line: 23    სამართლად სთნდა6 განკიდეებაჲ7 მათი მეტყუელსა, ვითარმედ: "არიან ესევითარნიცა",
Line: 24    ანუ ვიდრემე მათ ნათესავობითისა, ანუ მათ მიცემითისა მიმართ
Line: 25    და მიზეზობითისა აქუს კუალად-ქცევაჲ.



Subchapter: 5  
Line: 26  მოწლეობაჲ, გრძნობაჲ, ზედმიწევნულობაჲ, დებაჲ


Paragraph: 1     
Line: 27       დამსხმელი მაგალითთაჲ ჴელოვნებათა მომცემს ჩუენ რაჲსმემიმართთა
Line: 28    მიქცევისასა, რამეთუ ანაგები რომელ არს, ნათესავობითისა მიმართ გარდაეცემის
Line: 29    (რამეთუ ეკტისაჲ ითქუმის ექსი) და წინაუკმო, ეკტოჲსადა ეკტი. ეკტოჲსა
Line: 30    რომელ არს, მიცემითისა მიმართ გარდაიცემის. და ეგრეთვე მოწლეობაჲცა8
Line: 31    მოწლეობაჲსადა მოწლეობაჲ. და მოწლეობასა9 მოწლეობისა10 მოწლეობასა*
Page: 157  
Line: 1    /და ზედმიწევნულობაჲ ზედმიწევნულობისა ზედმიწევნულობაჲ და ზედმიწევნისა
Line: 2    ზედმიწევნულობაჲ ზედმიწევნისაჲ*1.



Subchapter: 6  
Line: 3  მერმეცა ანა[კლისი]1 და2 დგომაჲ დება არიან


Paragraph: 1     
Line: 5       რამეთუ3 ანუ სრული სხეული მართლად დგას და ითქუმის დგომად, ანუ
Line: 6    სრული მიდრკების და იწოდების ანაკლისად, ანუ კერძოჲ უკუე მისი დგას, ხოლო
Line: 7    კერძოჲ მოდრკების და ითქუმის ჯდომა.

Paragraph: 2     
Line: 8       ხოლო მართლად დებაჲ, ანუ დგომაჲ, ანუ ჯდომაჲ*2 -- ესენი, იტყჳს, არა
Line: 9    არიანო დება, ხოლო უკუეთუ, დებაჲ ვიდრემე რაჲსამიმართი არს, ხოლო ესენი
Line: 10    დება უკუე არა არიან. ხოლო სახელნართაულად თქუმულთა ამათგანი4 სახეთა
Line: 11    დებისათა გარდმოხუმულ იქმნეს. ეგრეთვე ნათესავისაგანცა ამათისა, ესე იგი
Line: 12    არს დებისა, გარდმოღებულ იქმნეს მდებარეობაჲ, /რომელ5 არს ერთი კატიღორიათაგანი, რომლისააცა ქმნა არს დგომაჲ და წოლაჲ და ჯდომაჲ. ვინაჲ[ც]ა
Line: 13    ერთმან სახემან რაჲსმემი[მ]არ[თთა]მან6, რომელ არს დებაჲ, ერთი შვა7 კატიღორიაჲ
Line: 14    -- მდებარეობაჲ. და არაჲ საკჳრველ არს, რამეთუ ორთა სახეთა რაოდენისათა
Line: 15    ორნი შვნეს კატიღორიანი, ადგილმან -- სადაჲ და ჟამმან -- ოდესი,
Line: 16    არა რამეთუ ადგილი ითქუმის სადად, არამედ8 საქმენი ადგილისა შორის მყოფნი,
Line: 17    არცა თჳთ იგი ჟამი -- ოდეს, არამედ ჟამის შორის ქმნილნი საქმენი. ხოლო
Line: 18    უღონოებდეს ვინმე ფილოსოფოსისა მიმართ, ვითარმედ რაჲსათჳს ფებასა და
Line: 19    დგომასა რაჲსამიმართისა ქუეშე აღიყვანებს, რამეთუ ამათი მდებარეობისა შესმენითისა
Line: 20    ქუეშე უჴმდა აღყვანებაჲ, ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ: არა უეჭუელად
Line: 21    ვისგანმე სახელნართაულად სათქუმელნი მისვე კატიღორიაჲსა შორის შე/ისრულებიან.
Line: 22    რამეთუ აჰა, ღრამმატიკოსობისაგან ვიტყჳთ ღრამმატიკოსსა9 და ღრამმატიკოსობაჲ
Line: 23    ვიდრემე ზედმიწევნულობად მყოფი, ვითარებისა10 ქუეშე აღიყვანების11,
Line: 24    ხოლო ღრამმატიკოსი არსებაჲ არს. ეგრეთვე ამასცა ზედა შორის-ქმნასა
Line: 25    უკუე რაჲსმემიმართთა ქუეშე აღვიყვანებით, ხოლო თჳთ მას კიმენსა --
Line: 26    მდებარეობითისა შესმენისა ქუეშე.




Subchapter: 7  
Line: 27  ხოლო არს წინააღმდგომობაჲცა რაჲსმემიმართთა
Line: 28  შორის, ვითარ სათნოებაჲ, უკეთურებაჲ


Paragraph: 1     
Line: 29    წინააღმდგომ არიან


Line: 30    სხუასა შემდგომობასა იტყჳს რაჲსმემიმართთასა, მიმთუალველობასა წინააღმდგომობისასა.
Line: 31    და ამას სამართლად! რამეთუ ვითარ ბუნებისგარეშესა ჰგვანან
Line: 32    ყოფად რაჲსმემიმართნი და საქმენი არა არიან განკიდეებულნი, არამედ
Line: 33    სხუათა კატიღორიათა შორის იპოებიან, მიამსგავსებს მათ, რომელთა
Line: 34    ზვის /იგი, ვითარცა არსებითა12, და რაოდენითა13 არიან წინააღმდგომ. ვინაჲ უკუე
Line: 35    არცა რაჲს რაჲსმემიმართთაგანისა, არცა მათ ყოველთა საპოებელ არს წინააღმდგომად,
Line: 36    ვითარ14 სამწილისაჲ15, რამეთუ სამწილი რაჲსმემიმართთაჲ16 არს (რამეთუ
Page: 158  
Line: 1    ვიდადმე ითქუმის სამწილად) და ეგრეცა არა აქუს წინააღმდგომი, ვითარ
Line: 2    თანაშეეთხზვის კატიღორიასა არმქონებელსა ამისსა. ეგრეთვე არსებისაცა
Line: 3    ზედა -- მეფე, მონაჲ, მამაჲ, ძე, მარჯუენე, მარცხენე, რამეთუ არცა ამათი არს
Line: 4    რაჲმე წინააღმდგომი, რომელთა თანშეეთხზვის მათთჳს კატიღორიაჲსა ქუეშე
Line: 5    აღსლვითა, არარაჲს წინააღმდგომობისა მქონებელისა. ხოლო ვითარ ვითარებაჲ
Line: 6    მიითუალავს წინაამდგომობასა, ეგრეთვე და მისძლითნიცა რაჲსმემიმართნი, ვითარ
Line: 7    სათნოებისა სიბოროტე წინააღმდგომ და ზედმიწევნუ/ლობისა --
Line: 8    უმეცრებაჲ.

Paragraph: 2     
Line: 9    ხოლო საჴმარ1 არს ცნობად...*1, ვითარმედ რაოდენისსა იტყჳან პლატონსა
Line: 10    ესრეთ განმასაზღვრებელად რაჲსმემიმართთად2 და მეტყუელსა მას, ვითარმედ3:
Line: 11    ფილოსოფოსნი, და რამეთუ თქუმულთაგან[ი]7 "ღორიგასა" შინა არს საცნაურ,
Line: 12    ვითარმედ ყოფასა დაჰხატავს მათსა, რამეთუ იტყჳს: "არს თუ მოქმედი,
Line: 13    საჭირო ვითამე არს და მვნებელიცა"8, რამეთუ "ყოფაჲ" თქუა და არა ვითარმედ
Line: 14    "ითქუმის".



Subchapter: 8  
Line: 15  ხოლო ჰგავს უფროჲსღაობისა და უკნინესობისა მიმიმთუალველად


Paragraph: 1     
Line: 16    რაჲსმემიმართნი


Line: 17    სხუასა შემდგომობასა რაჲსმემიმართთასა იტყჳს: მითუალვისა უფროჲსღაობისა
Line: 18    და უდარესობისასა. და ესეცა მსგავსი არს უპირველესისა მისისაჲ,
Line: 19    რამეთუ არს რაჲსმ,ე მიმართთად , ხოლო არა ყოველთა9. და ესე10 სამარ/თლად!
Line: 20    რამეთუ თქუმულ არს ვითარმედ: [სად]ა11 წინააღმდგომობაჲ იხილვების მუნ
Line: 21    უფროჲსღაობაჲცა და უმცირესობაჲ. აწ უკუე არს თუ რაჲსმემიმართთა შორის
Line: 22    წინააღმდგომობაჲ, არს მათ შორის უფროჲღაცა12 და უდარესი, ხოლო
Line: 23    არა ყოველთა შეუდგეს ესევითარი, ვითარ არა ყოველთად იპოების
Line: 24    წინააღმდგომობაჲ.



Subchapter: 9  
Line: 25  ხოლო ყოველნი რაჲსმემიმართნი გარემოქცევითთა
Line: 26  მიმართ ითქუმიან, ვითარ-იგი მონაჲ მეუფისა


Paragraph: 1     
Line: 27       ითქუმის მონაჲ



Line: 28    სხჳსა შემდგომობისა ზედა გარდვიდა. ხოლო რაჲთა ვისწაოთ თუ რაჲ არს
Line: 29    გარმოქცევითთა მიმართ თქუმულობაჲ, ვისწაოთ პირველად, თუ რაჲ არს გარმოქცევაჲ.
Line: 30    გარმოქცევაჲ არს მისივე მისსავემიმართი კუალად-გებაჲ. ამისთჳს
Line: 31    ქცევასაცა ვიტყვით ყოვლითურთისასა, ვითარ მრგულივ მოძრავი მისგანვე მისსა
Line: 32    მიმართვე კუალად ეგების. ხოლო ნაცვალ-მოქცევაჲ*2 ა/რს13 სწორ-ქცევაჲ, რამეთუ
Line: 33    ნაცვალი ძუელთა მიერ სწორსა დაჰნიშნავს14, ვითარ-იგი ღმრთისნაცვალ
Line: 34    -- სწორი ღმრთისაჲ; და ანირა -- ნაცვალ[ი]15 დედაკაცისაჲ, სწორსა16 ძალსა მამაკაცისასა
Line: 35    მქონებელი17; და დიდათითი18 რომელ არს ცერი ნაცვალ-ჴელი,
Page: 159  
Line: 1    ვითარ სწორი ძალი აქუს სხუათა ოთხთა თითთაჲ ჴელისა შორის1. ვინაჲცა რაჲსმემიმართნი
Line: 2    ნაცვალმოქცევისა მიმართ ითქუმიან.



Subchapter: 10  
Line: 3  არ ესე ხოლო, არამედ2 არს, ოდეს არსაგონის
Line: 4  არს გარმოქცევად, არა თუ საკუთრად გარდასსცემს,
Line: 5  რომლისა მიმართ ითქუმოდის, არამედ
Line: 6  შესცთეს გარდამცემელი


Paragraph: 1     
Line: 7    რაჲსამემიმართთა სისწორისა ცვაჲ თანა-აც ურთიერთას მიმართ, რაჲთა ნაცვალ-მოიქცენცა,
Line: 8    ვითარ ნაცვალ-მოიქცევის კაცი და მოცინარობითი. ხოლო
Line: 9    იყვნენ თუ უსწორონი, უკნინესი ვიდრემე უდი/დესსა შეუდგების, ვითარ კაცი
Line: 10    -- ცხოველი, ხოლო უდი/დესსა უკნინესსა არ შეუდგების, რამეთუ არღა ცხოველსა
Line: 11    შეუდგების კაცი.

Paragraph: 2     
Line: 12    ესრეთ უკუე იყავნ კანონი3 რაჲსმემიმართთაჲ, ხოლო არს სისწორე, ვითარ
Line: 13    მამაჲ ძისაჲ, ორწილი ნახევრისაჲ და ნაცვალ-მოიქცევის. ხოლო უკუეთუ უსწორო
Line: 14    იყვნენ, არღა მერმე. რამეთუ უკუეთუ პიდალიონსა*1 გარდაეცეს ნავისა
Line: 15    პიდალიონობაჲ, არღა ნაცვალმოიქცევის, რამეთუ4 არა ვიტყჳთ ნავისა პიდალიონისა
Line: 16    ნავად, რამეთუ მრავალთა ნავთა არა ჰქონან პიდალიანი, ვითარცა აკატიათა.

Line: 17    ვითარ უკუე უსწოროებ არიან, ჯერ-არს სწორ-ყოფაჲ ამათი. ხოლო
Line: 18    გასწორდებიან უსწორონი ანუ უფროჲსისა დამცრობითა, ანუ მცირისა აღორძინებითა.

Line: 19    ვინაჲცა უკუეთუ ნავისა ვიდრემე უფროჲსობასა, ხოლო პიდალიონისა
Line: 20    უმცირესობასა განვას/წორებდეთ, ანუ ნავსა დავამცრობთ, მეტყუელნი პიდალიონგუარობისანი,
Line: 21    რაჲთა ნაცვალ-მოიქცეს განსწორებული. აწ სადმე ვთქუათ
Line: 22    პიდალიონი პიდალიონიანისაჲ5 პიდალიონი და კუალად პიდალიონიანი6 პიდალიოჲსა
Line: 23    პიდალიონიანი7.



Subchapter: 11  
Line: 25  კუალად*2 უკუეთუ გარდაეცეს ქათამსა ფრთისაობაჲ,
Line: 26  რაჲთა იყოს ფრთისაჲ ქათამი, არა საკუთრად
Line: 27  გარდაეცემის, რამეთუ არა8 ვიტყჳთ ქათამი ფრთისა
Line: 28  ქათამი, ვითარ არა ყოველი ფრთაჲ ქათმისაჲ არს
Line: 29  ფრთაჲ, რამეთუ არიან ფრთოანნი, რომელნი არა
Line: 30  არიან ქათამნი


Paragraph: 1     
Line: 31    რამეთუ მფრინველთაგანნი რომელნიმე არიან ფრთაგანპებულნი, რომელნი
Line: 32    ჩუენ მიერ ქათმად იწოდებიან მხოლოდ, ვითარცა თჳთ მან თქუა "ცხოველთძლითსა"9
Line: 33    მოთხრობასა შინა ფრთაგანპებულთაჲ ქათმად წოდებაჲ. ხოლო რომელნიმე
Line: 34    არიან ტყავფრთენი, ვითარცა მღამიობნი, ხოლო რომელნიმე -- ქერეჭფრთე/ნი10,
Line: 35    ვითარცა ფუნდურნი, რომელნი არა არიან ქათამ. ვითარ უკუე აქა
Line: 36    [ფ]რთესა და ქათამსა არ შეასწორებს, არამედ აუმრავლესებს11 ქათმისაგან
Line: 37    ფრთესა12, აღვაორძინოთ თუ უკნინესი, რომილ არს ქათამი, მეტყუელთა, ვითარმედ:
Page: 160  
Line: 1    ფრთოსანი1 და ვყოთ ესრეთ ფრთაჲ ფრთოვნისა ფრთაჲ, რამეთუ2 ესრეთ
Line: 2    ნაცვალ-მოიქცევის. რამეთუ ვიტყჳთ ფრთოანსაცა3 ფრთისათა ფრთოვნად.
Line: 3    პირველისა უკუე მაგალითისა შორის უფროჲსობდა ნავი, რომელი დავაუმცროჲსეთ4,
Line: 4    ხოლო მეორისა შორის წინაუკმო: უმცირეს5 იყო ქათამი, რომელი
Line: 5    აღვაორძინეთ.



Subchapter: 12  
Line: 6  ხოლო არს ოდესმე და სახელის-ქმნაჲცა ნუუკუე
Line: 7  საჭირო*1


Paragraph: 1     
Line: 8    არა თუ მდებარე იყოს სახელი, რომლისა მიმართ ჴმდეს გარემოქცევაჲ,
Line: 9    მაშინ ნუუკუე საჭირო იყოს სახელისდამდებლობაჲ, ვითარ-იგი ქმნა პიდალიოტსა
Line: 10    ზედა. კუალად თავი რაჲსმემიმა/რთთაგანი არს, რამეთუ ვისიმე თავი,
Line: 11    უკუეთუ უკუე გარდასცეს ცხოველისა მიმართ და ვთ[ქ]უათ: "ცხოველისა თავი",
Line: 12    არ6 გარემოიქცევის, რამეთუ არ7 ვიტყჳთ: "ცხოველი თავისაჲ8 ცხოველი".
Line: 13    რამეთუ არიან რაჲმე ცხოველნი თავისა არმქონებელნი, ვითარ-იგი კირჩხიბი.
Line: 14    საჭირო არს უკუე სახელის-დადებაჲ და ჩუეულებისა გახალკუეთილებაჲ
Line: 15    საკუთარ-ყოფისათჳს გარმოქცევისა9. ვინაჲცა საკუთრად გარდაეცემის, ესრეთ
Line: 16    თუ ვთქუათ: "თავი თავიანისა თავი" და10 რამეთუ ესრეთ გარემოქცევაჲ11
Line: 17    შესაძლებელ არს: "და თავოანისა თავი თავოანისაჲ"; და საყოველთაოდ, ოდეს
Line: 18    სახელისა ქმნაჲ გუენებოს12, პირველითგან და გარმოქცევთა სახელნართაულთა
Line: 19    შევიქმთ სახელსა, ვითარ-იგი პიდალიოჲსგან პიდალიონიანსა და თავისაგან თავოანსა.
Line: 20    ე/გრეთვე სხუათა ზედა13. და ესრეთ14 რაჲსმემიმართნი გარმოქცევისამიმართად
Line: 21    ითქუმიან, რამეთუ -- არა, უკუეთუ ნავი იგი და პიდალიონიცა, ვითარ
Line: 22    არა ვითარ-იგი ნავსა15 აქუს პიდალიონიცა*2, რამეთუ არიან რომელნიმე ნავნი
Line: 23    არ მქონნი პიდალიონისანი, ვითარ-იგი აკატიანი.



Subchapter: 13  
Line: 24  ანუ ვითარ*3 უკუე სხუებრ, რამეთუ სახელი არა
Line: 25  ძეს, რამეთუ არა არს ჩუეულებასა შინა სახელი
Line: 26  პიდალიონისაჲ18, გინა სხუასა რასმე საკუთრად
Line: 27  ვიტყჳთ, არაჲთ განეყოფვის. რამეთუ*4 ცხოვლად
Line: 28  მყოფსა თავი აქუს, რამეთუ არიან ცხოველნი არმქონებელნი
Line: 29  თავისანი, ვითარ-იგი კირჩხიბი


Paragraph: 1     
Line: 30    უკუეთუ პირველთაგან მიიღებს, კანონსა მოგუცემს ჩუენ, რომლისა მიერ
Line: 31    შემძლებელ ვიქმნეთ სახელის მოქმედებად საკუთრად, დაღათუ ზოგადსა ჩუეულებასა
Line: 32    შინა არ იპოებოდის. ხოლო არს, რომელ /ვთქუთ17 მცირედ უწინარეს
Line: 33    რაჲმე18.
Page: 161  



Subchapter: 14  
Line: 1  გინა უკუე რაჲსმემიმართთა [უკუეთ]უ1 საკუთრად
Line: 2  გარდაეცემის, გარმოქცევისამიმართად ითქუმიან


Paragraph: 1     
Line: 3    უეჭუელად

Line: 4    რამეთუ უეჭუელად საკუთრად [გარდა]ცემულთა გარემოა[ქცეს], ხოლო
Line: 5    უკუეთუ არ საკუთრად გარდა[ე]ცეს2, არცა აღსაარებულად გარმოქცეულთა
Line: 6    შემძლებელ არს მერმე გარემოქცევად, რამეთუ საკუთრად ვიდრემე გარდავსცემთ
Line: 7    და ვიტყჳთ: "მონაჲ მეფისა მონაჲ" და გარმოიქცევის: "მეფე მონისა მეფე".
Line: 8    ვინაჲ უკუეთუ მონა არა3 საკუთრად გარდაეცეს, არამედ კაცისაჲ, არა
Line: 9    მერმე გარმოიქცევის, რამეთუ არცა შესაძლებელ არს თქუმაჲ, ვითარმედ: "კაცი
Line: 10    მონისა კაცი". ვინაჲცა უკუეთუ არ საკუთარი, არღა მერმე გარმოიქცევის,
Line: 11    რამეთუ გარმოქცევაჲ ყოვლისა შორის საკუთრისა გარდაცემისა იქმნების.
Line: 12    აწ სად/მე*1 უკუეთუ საკუთრად გარდაცემული იყოს, რომლისა მიმართ,
Line: 13    ითქუმის, საკუთრად თუ რაჲსამიმართნი გარდაეცნენ, სხუათა ყოველთა გარ[ე]მოძრცჳთა4,
Line: 14    ხოლო დატეობითა5 მხოლოჲსა, რომლისა მიმართ საკუთრად
Line: 15    გარდაეცეს, იხილვების გარემოქცევაჲ და სრული რაჲსამემიმართობაჲ, ვითარ-იგი
Line: 16    მონაჲ მეფისაჲ. თუ მოაკლდეს ორფერჴ-ყოფაჲ და ზედმიწევნულობისა
Line: 17    შემწყნარებელობაჲ, ეგრეთცა ჰგიესვე მონაჲ რაჲსამემიმართად სათქუმელად,
Line: 18    ხოლო უკუეთუ მოაკლდეს მეფე, არღა მერმე ითქუმის მონაჲ.
Line: 19    ხოლო გარემოძურცჳთა6 სხუათაჲთაო*2, იტყჳს, რაოდენნი შემთხუევებ
Line: 20    არიან, ვითარ ორფერჴ-ყოფაჲ. და არა არს საკჳრველ, რამეთუ შემთხუევითებად
Line: 21    თქუნა ესენი, ხოლო არა მარტივად შემთხუევითებად, არამედ რამეთუ შემთხუევითნი
Line: 22    თქუნა, მონისაჲსა7 მიმართ სქესისა იყვნენ სადმე და /მეორედ შეისმინნენ,
Line: 23    ხოლო პირველ8 თავით თჳსითად მეფე.



Subchapter: 15  
Line: 24  ხოლო საგონებელ არს რაჲსმემიმართთა ბუნებით
Line: 25  ერთბამად ყოფაჲ


Paragraph: 1     
Line: 26    სხუასა შემდგომობასა იტყჳს რაჲსმემიმართ[თ]ასა9 ერთბამად ყოფასა მათსა10
Line: 27    ბუნებით და აროდეს შემძლებელობასა11 სხჳსა ყოფისასა, არა იყოს რაჲ
Line: 28    სხუაჲ. რამეთუ მყის თქუმასა თანა მონისასა საჭირო არს გაგონებაჲ მეფისაჲ.
Line: 29    და უკუეთუ იყოს ორწილი. საჭირო არს ყოფაჲ ნახევრისაჲ და წინაუკმო. ხოლო
Line: 30    ცხად-არს, ვითარმედ ვითარცა უმრავლესთა ზედა თქუა, ვითარ სხუათა
Line: 31    რათ ვიეთმე ზედა ჰგულავს12 უღონოებაჲ.

Paragraph: 2     
Line: 32    და თანმოჰკლავს ამათ ურთიერთას*3. ხოლო არავე ამათი ბუნებით ერთბამად
Line: 33    თქუა საგონებელ-ყოფაჲ, არამედ თანამოჰკლავსცა ურთიერთას. რამეთუ
Line: 34    არათუ იყოს მონაჲ, არცა მეფე არს და მეფისა და უფლისა არყოფასა მონაჲ
Line: 35    არ იყოს. ესრეთ სხუათაცა ზედა.
Page: 162  


Subchapter: 16  
Line: 1  /რამეთუ ზედმიწევნული უპირველესად საგონებელ-არს
Line: 2  სადმე ზედმიწევნულობისასა ყოფად


Paragraph: 1     
Line: 3    უღონოებს თქუმულისა მიმართ, უკუეთუ1 სადმე რაჲსმემიმართნი ერთბამად
Line: 4    არიან ბუნებით და ესრეთ2 საგონებელ-ყოფასა ზედმისაწევნელისასა3 უპირველესად
Line: 5    ზედმიწევნულობისა. პირველობაჲ ვადრემე უკუე ორკეც: რომელიმე
Line: 6    ჟამითა, ხოლო რომელიმე ბუნებითა. და პირველ სადმე ჟამითა4 არს, რომლისაჲ
Line: 7    აწისაგან უფროჲს განდგომაჲ გარდასულისა მიმართ, რამეთუ ამისთჳს ვიტყჳთ
Line: 8    მიდურთა5 უპირველესად პელოპონნისურთასა, რამეთუ მათი6 უფროჲს
Line: 9    არს განდგომაჲ აწისაგან, ვიდრემე პელლონისიაკონთაჲ, ხოლო ყოფადისა
Line: 10    მიმართ წინაუკმო: რომლისაჲ უკნინეს არს განდგომაჲ აწისაგან, რამეთუ უპირველეს
Line: 11    არს ხვალე ხვალისშემდგომისასა და ესრეთ ვიდრემე უპირველესი
Line: 12    ჟამითა.

Paragraph: 2     
Line: 13    ხოლო ბუნებით უპირველ/ეს არს თანმომკლველი7, ხოლო არ თანმოკლული
Line: 14    და თანშემომყვანებელი8, არ თანშემოყვანებული9, ხოლო ვითარ
Line: 15    ცხოველისა10 ზე და კაცისა, რამეთუ ზედმიმწევნელი ზედმიწევნულობისასა უპირველესად
Line: 16    სადმე ჩანს ყოფად. რამეთუ არ-ყოფასა ზედმიწევნელისასა11 არცა
Line: 17    ზედმიწევნულობაჲ იყოს, ხოლო ზედმიწევნულობისა არ-ყოფასა ზედმიმწევნელი
Line: 18    შესაძლებელ არს ყოფად. ეგრეთვე გრძნობადისა არ-ყოფსა არცა გრძნობაჲ
Line: 19    არს, გარნა გრძნობისა არ-ყოფაჲ არას ავნებს12 გრძნობადთა ყოფასა, ვითარ
Line: 20    ცეცხლსა, ქუეყანასა და მსგავსთა.

Paragraph: 3     
Line: 21    რამეთუ ვითარცა მრავალთა წინაყოფილთა* საქმეთასა ზედმიწევნულობათა
Line: 22    მოვიხუამთ, ვითარ-იგი მრავლად ამანვე განჰმარტა მეტყუელმან: "მცირედთა
Line: 23    ზედა, რამეთუ ანუ არცა ერთსა ვის ზედა იხილოს ვინმე ზედმისაწევნელი
Line: 24    თანად და /ზვდმიწევნულობაჲ ქმნილი". ესენი თქუნა ვისმიმართთათჳსმე ჴელოვნებათა
Line: 25    და წარმოჩენილთა წულილმოგონებათა, ვითარ13 უკუეთუ ვინ მოიპოვნეს
Line: 26    სახენი და სახულებანი14 ნაწერთანი, სხუანი პირველ15 აწ მყოფთასა, რამეთუ
Line: 27    მაშინ არ16 პირველ მყოფ არს ზედმისაწევნელი და თანად წულილმოგონებისაგან
Line: 28    წინაყოფისა თანა აქუს ჴელოვნებაჲ.



Subchapter: 17  
Line: 29  ვითარ ზედმიწევნულისა უკუე მოსპობაჲ მოსპობს
Line: 30  ზედმიწევნულობასა


Paragraph: 1     
Line: 31    წარმომაჩინებელმან ჟამითა უპირველესსა ზედმიმწევნელსა17 ზე და მეტყუელმან,
Line: 32    რამეთუ ვითარცა: "მრავლითა წინაყოფილთა საქმეთასა ზედმიწევნულობათა
Line: 33    მოვიხუამთო"18, აწ კუალად ზედმისაწევნელისა19 ზედა დასდებს ბუნებით
Line: 34    უპირველესობასა თანმოსპობილობისათჳს ვიდრემე, არ თანმოსპობისა ხოლო.
Page: 163  


Subchapter: 18  
Line: 1  ვითარ-იგი მრგულისაცა ოთხკედელობაჲ უფროჲს
Line: 2  არს ზედმისაწევნელ


Paragraph: 1     
Line: 3    /ქუეყანისმზომელნი მოცემულისა ღრამმართლისა1 სწორსა ოთხკედელსა2
Line: 4    შემადგინებელნი3 ეძიებენ, შესაძლებელ თუმცა იყო მოცემულისა მრგულისა
Line: 5    სწორსა ოთხკედელსა4 პოვნაჲ? და მრავალთა და დიდთა მეძიებელმან, მხოლომან
Line: 6    ხოლო საღმრთომან არჰიმიდის თანმახლობელი პოვა, ვინაჲცა5 განმკაცრებული
Line: 7    ვიდრე აწამდე არა პოვნილ არს. და ესე ნუუკუე შეუძლებელ არს, რამეთუ
Line: 8    ამისთჳს ამანცა თქუა: "უკუეთუ არსო ზედმისაწევნელ"...*1 კჳკლოსისა
Line: 9    ოთხკედლობაჲ ზედმიმწევნელისა მისისა არღა სადმე6 ყოფასა. ვინაჲ ამისგან
Line: 10    უპირველეს არს ზედმისაწევნელი ზედმიწევნულობისასა.

Paragraph: 2     
Line: 11       მერმე ცხოველისა უკუე მოსპობასა*2 არა არს ჴელოვნებაჲ. პირველად
Line: 12    ერთისა მაგალითისა ზე რაჲსმემიმართნი დაყუდნეს7, აჩუენა რაჲ შენადგინები.
Line: 13    აწ საყოველთაოდ ყოველთა ზედა აჩუენებს, რამეთუ ცხოველისა მოსპობ/ითა
Line: 14    მოისპობვიან ზედმიწევნულობანიცა (რამეთუ სულსა შინა არიან, ქუემდებარისა
Line: 15    შორის, ზედმიწევნულობანი), ზედმისაწევნელ ვიდრემე არღა მერმე, რამეთუ
Line: 16    თავით თჳსით არიან, გარნა არა ვითარ ზედმისაწევნელნი, არამედ ვითარცა
Line: 17    საქმენი.

Paragraph: 3     
Line: 18       მსგავსად ამათსა და*3 გრძნობისაცა ზედათა აქუს.
Line: 19       ხოლო განმაშიუშულებელი სიტყუასა ზედმიწევნულობისზედასა, გრძნობასა
Line: 20    ზედა გარდავიდა აწ და აჩუენებს, ვითარმედ უპირველეს გრძნობისა არს გრძნობადი,
Line: 21    ვითარ-იგი სხეული ტფილი, ტკბილი, მწარე. და რამეთუ არა თუ იყოს
Line: 22    ცხოველი, სხეული შესაძლებელ არს ყოფად, ვითარ-იგი მწარე, ანუ ტკბილი, ანუ
Line: 23    თაფლი*4, ანუ თეთრი, რომელნი გრძნობადნი არიან. მერმეცა გრძნობაჲ*5
Line: 24    ვიდრემე მგრძნობელისა თანა იქმნების, რამეთუ მყის ცხოველისა
Line: 25    თანა იქმნების გრძნობაჲცა, ხოლო მგრძნობელობაჲ არავინ ზედმოიგონოს,
Line: 26    თჳნი/ერ სხეულისა, ხოლო სხეული გრძნობადი გრძნობისათჳს8 იქმნების მყის,
Line: 27    გარნა არ წინაუკუმოცა, რამეთუ შესაძლებელ არს არ-ყოფასაცა გრძნობისასა
Line: 28    ყოფაჲ გრძნობადისაჲ, ვითარცა9 ცეცხლი, წყალი, ქუეყანა10 და ეგევითარნი.



Subchapter: 19  
Line: 29  ვინაჲ უპირველესად სადმე გრძნობისასა გრძნობადი
Line: 30  ყოფად ითნებვის


Paragraph: 1     
Line: 31       უწყებულ იყავნ, ვითარმედ არა დაჰრთო პირველთქუმულთა უღონოებათა
Line: 32    აღჴსნაჲ. ამისდა მიმართ უკუე ითქჳნ, ვითარმედ: რაჲსამიმართნი მრჩობლ გულისხუმა-იყოფებიან:
Line: 33    ანუ ვითარცა საქმენი იგინივე მებრ მათებრ განტევებულნი,
Line: 34    ანუ ვითარცა სქესითა შეკრულნი, ვითარ-იგი მამაჲ და ძე. რამეთუ
Line: 35    უკუეთუ გულისხუმა-ვყოთ მამაჲ სადმე, ვითარცა სოფრონისკოს, ხოლო ძე,
Line: 36    ვითარცა სოკრატი, უპირველეს სოკრატისსა ჯერ-არს ყოფაჲ სოფრონისკოჲსი,
Line: 37    რამეთუ უპირველე არს მამაჲ. ვითარცა /მიზეზი11 მიზეზისგანისა. ხოლო ესე
Line: 38    იყავნ, უკუეთუ ვითარცა საქმენი გულისხუმა-ვყვნეთ12 თითოეული მათი. ხოლო
Page: 164  
Line: 1    უკუეთუ ვითარცა მამაჲ და ძე, ერთბამად იყვნენ სქესითა შეკრულნი. ესრეთვე
Line: 2    უკუე და ზედმიწევნულობაჲცა და ზედმისაწევნელი. უკუეთუ ზედმისაწევნელი
Line: 3    ვიდრემე ვითარცა საქმე გულისხუმა-ვყოთ, ვითარცა რაჲ ვარსკულავნი
Line: 4    უპირველეს იყოს ზედმისაწევნელ1, ვითარცა საქმედ გულისხუმა-ქმნილი
Line: 5    (რამეთუ უპირველეს ვარსკულავნი მათძლითისა ზედმიწევნულობისა); ხოლო
Line: 6    უკუეთუ ვითარცა რაჲსამემემამართნი გულისხუმა-ვყვნეთ, ზედმისაცევნელისა
Line: 7    თანად იყოს ზედმიწევნულობაჲ, რამეთუ არცა ერთი რაჲ იყოს ზედმისაწვნელ
Line: 8    არ-ყოფასა მისძლითისა ზედმიწევნულობისასა. რამეთუ მყის ზედმისაწევნელისა
Line: 9    თანა იყოს კეთილიცა ზედმიწევნულობაჲ მისძლითი. ხოლო თქუას თუ ვინმე
Line: 10    ზედმისაწევნელი /ყოფად ძალითა პირველცა მისძლითისა ზედმიწევნულობისა,
Line: 11    ვეტყჳ2, ვითარმედ3: მისძლითიცა ზედმიწევნულობაჲ მაშინ იყოს ძალითა და
Line: 12    საყოველთაოდ რაჲსამემიმართთა შორის, ვითარ-იგი აქუს4 სხუასა, ეგრეთ აქუნდეს5
Line: 13    რაჲ სხუასაცა უკუეთუ შორის-ქმნით7 უკუე იყოს, შორის-ქმნით იყოს და
Line: 14    სხუაჲცა, ხოლო უკუეთუ სხუაჲ ძალითა, და სხუაჲცა ძალითა იყოს. ვითარ-იგი
Line: 15    რაჟამს ზედმისაწევნელი6 შორ[ი]ს-ქმნით7 იყოს, საჭიროდ მისძლითიცა ზედმიწევნულობაჲ
Line: 16    შორ[ი]ს-ქმნით8 იყოს, ხოლო ოდეს ზედმისაწევნელი9 ძალითა
Line: 17    იყოს, და ზედმიწევნულობაჲცა ძალითა იყოს. ხოლო ოდეს პირველ ზედმოვიგონებთ
Line: 18    ზედმისაწევნელსა ზედმიწევნულობისასა, ანუ გრძნობადსა10, არა ვითარცა
Line: 19    ზედმისაწევნელსა, ანუ ვითარცა გრძნობადსა, არამედ ვითარცა საქმესა მას
Line: 20    მებრ თჳსაგან ვხედავთ.



Subchapter: 20  
Line: 21  ხოლო აქუს უღონოებაჲ, ვინაჲ არც/[ერ]თი არსებაჲ
Line: 22  [........]განად11 ითქუმის


Paragraph: 1     
Line: 23    რამეთუ თანშეასრულა12 საზღვარი ძუელთაჲ13 და შესადგინებელნი მისნი,
Line: 24    ვინაჲცა მგულებელსა შორის შემოღებასა საზღვრისა14 თჳისისასა ჰნებავს პირაველად
Line: 25    უადგილობათა რათმე შედგომილთა ამის საზღვრისათა ჩუენებაჲ. ხოლო
Line: 26    არს უადგილო ნაწილთა მეორეთა არსებათასა რაჲსამემართად პოვნილობაჲ, ესე
Line: 27    იგი არს, არსებითა. პოვნაჲ შემთხუევითებად. ხოლო განწვალებაჲ მიეცემის
Line: 28    კუალად ესევითარი: არსებაჲ ანუ საყოველთაოჲ არს ანუ კერძოობითი და ანუ
Line: 29    სრული, ანუ კერძოჲ. ოთხნი უკუე იქმნებიან, ცხად-არს, ვითარმედ თანშეუღლვანი:
Line: 30    ერთი ვიდრემე საყოველთაოჲ კერძოობითი, ვითარ თავი, ჴელი; ხოლო

Line: 31    სხუაჲ -- სრული კერძოობითი, ვითარ სოკრატი და ეგევითარნი; სხუაჲ -- საყოველთაოჲ
Line: 32    სრული, ვითარ კაცი და; და -- კე/რძოობითისა კერძოჲ, ვითარ [რომელიმე]
Line: 33    ჴელი15 და რომელიმე თავი. ამათგანნი სამნი ვიდრემე არიან რაჲსამიმართთაგანნი16,
Line: 34    ხოლო ერთი -- ყოვლითურთისა კერძოჲ. რომელ არს თავი,
Line: 35    ჴელი -- ითნოს რაჲსამიმართთაგანად ყოფად. რამეთუ ვისიმე ჴელი და ვისიმე
Line: 36    თავი ითქუას. ესე უკუე შეუძლებელ, ანუ ძნელ არსო, იტყჳს, აღჴსნად პირველ
Line: 37    გარდაცემულისაებრ საზღვრისა რაჲსამიმართთაჲსა, რამეთუ* ვინმე კაცი არ
Page: 165  
Line: 1    ითქუმის ვისდადმე ვინმე1 კაცი, ანუ ჴარი ვისადმე ყოფად, რამეთუ დაღათუ
Line: 2    ითქუმისცა, არა ვითარ კაცი, არცა ვითარ ჴარი, არამედ მონაგები.



Subchapter: 21  
Line: 3  უკუეთუ კმად ვიდრემე უკუე რაჲსამიმართთა საზღვარი
Line: 4  გარდაცემულ არს, შეუძლებელ არს აღჳსნაჲ


Paragraph: 1     
Line: 5    უღონოებისაჲ, ანუ ყოვლად შეუმართებელ

Line: 6    ხოლო ესე თქუა "ყოვლად შეუმართებელად" შემძლებელობისათჳს ვისგანმე
Line: 7    სიტყჳსგებისა ქონებად, რამეთუ თქუა განსაზღვრებამან: "რაოდენნი იგივედ
Line: 8    რანი არიან. /სხუათად2 ყოფად ითქუმიან".'აწ სადმე3 თავი არა ვითარცა თავი
Line: 9    არს4 რაჲსამიმართ, არამედ ვითარ კერძო[ჲ]5, რამეთუ კერძოჲ ყოვლითურთისა7
Line: 10    ითქუმის კერძოჲ.



Subchapter: 22  
Line: 11  და არიან რაჲსამიმართებ, რომელთა ყოფაჲ იგივე
Line: 12  არს რაჲსამიმართთა მიერ6 ქონებით


Paragraph: 1     
Line: 13    რომლისაჲ ჰნებავს თქუმაჲ ფილოსოფოსსა, ესე არს, ვითარმედ: რაჲსამიმართებ
Line: 14    არიან, რომელთა ყოფაჲ და არსებაჲ არაჲ სხუაჲ არს, თჳნიერ სხჳსამიმართისა
Line: 15    სქესისა, რამეთუ არცა თქუმულობაჲ იგივეებ და მხოლოდ სხჳსა
Line: 16    მიმართ დაჰნიშნავს, ვითარმედ რაჲსამიმართნი არიან ესენი, არამედ სქესისა
Line: 17    ქონებასა მათსა, რომლისა მიმართ ითქუმის, რამეთუ მყოფი უკუე რაჲსამიმართად
Line: 18    არა ხოლო ითქუმის სხჳსა7 მიმართ, არამედ სქესიცა აქუს მისა მიმართ.
Line: 19    ხოლო არმყოფნი რაჲსამიმართად შესაძლებელ უკუე არიან თქუმად
Line: 20    სხჳსა მიმართ, არღა ვინაჲმე სქესისა მქონებელად მისსა მიმართ. ხოლო ნამდჳლვე
Line: 21    რაჲსამიმართისა ამის /არღა კერძონი მეორეთა არსებათანი რაჲსამიმართ
Line: 22    იქმნებიან. რამეთუ თავი ითქუმის სადმე სხჳსაჲ8, ვითარ სახედ ყოველიცა კერძოჲ
Line: 23    სხჳსაჲ არს კერძოჲ, არა უკუე დაისახვის9 ყოფად იგი თავად სქესისაგან10,
Line: 24    რომელი აქუს მისსა მიმართ, რომლისა არს იგი11 თავ. ვინაჲ არს თავისა,
Line: 25    ვითარცა თავისა. გარდაცემაჲ სიტყჳსაჲ თჳთ მისი თავით თჳსით, რამეთუ არსებაჲ
Line: 26    არს და ქუემდებარე რაჲმე თავი. ხოლო არარაჲ მყოფთაგანი თავით
Line: 27    თჳსთ არს რაჲსამიმართ. და რამეთუ მსგავსი და სწორი აღსაარებულად არიან
Line: 28    რაჲსამიმართებ, ხოლო არა დაჰნიშნვენ საქმესა თჳსისა ზედა დამართვისა12
Line: 29    მქონებელსა, არამედ არს ამათგანისა თითოეულისა ყოფაჲ სქესისა შორის.



Subchapter: 23  
Line: 30  თჳსი* განსაზღვრებაჲ რაჲსამიმართთაჲ
Line: 31  განიწესების


Paragraph: 1     
Line: 32    რამეთუ პირველი გასაზღვრებაჲ შესადგინებელი არს მხოლოდ, რამეთუ
Line: 33    რაჲცა არს რაჲსამიმართ, ჲგი იქუმისცა, არა უკუე რაჲცა ითქუმის, იგი არ/ღა13
Line: 34    პირველთქუმულთათჳს14.
Page: 166  


Subchapter: 24  
Line: 1  ხოლო მათგან1 ცხად-არს, ვითარმედ უკუეთუ იხილოს
Line: 2  ვინმე რაჲსამიმართთაგანი2 რაჲვე განსაზღვრებულად,


Paragraph: 1     
Line: 3    იგიცა3, რომლისა მიმართ ითქუმის,
Line: 4    განსაზღვრებულ იყოს

Line: 5    წარმომაჩინებელი თჳსისა საზღვრისა მოსაპოვნელსა პირველთქუმულთა
Line: 6    თანა შეაყოფს შემდგომსა. ხოლო მოსაპოვნელი არს აღმოსაჩენი. სხჳსა თანა
Line: 7    აღმოჩენილი და ამისთჳს საჴმრად4 ვიდრემე მყოფი. ვითარ-იგი წინდამდებელი
Line: 8    ვინმე ჩუენებად, ვითარმედ უკუდავ არს სული, იგონებდის, ვითარმედ არა
Line: 9    თუმცა იყო იგი ჭეშმარიტებისაებრ უკუდავ, არამედ შემდგომად განშორებისა
Line: 10    სხეულისა დაიჴსნებოდა5. არარაჲთ განეყოფვოდეს მოსწრაფენი კაცნი ბოროტთა.
Line: 11    ხოლო ვითარცა ჭეშმარიტებით ყოველთა ვიცით, ვითარმედ არს წინაგანგებაჲ,
Line: 12    მიმგებელი თითოეულისა სულისაჲ მისაგებელსა საქმეთასა და ამისთჳს
Line: 13    ვიეთნიმე კეთილმცხორებელობით ცხორებითა /მოუჴდებიან მოგებასა სათნოებისასა,
Line: 14    რაჲთა ამათ მიერ შეისაკუთრონ სული წინგანგებასა (რამეთუ არავინ
Line: 15    ქვებურ არს ესრეთ გაგონებითა, ვითარმცა6 ყოვლად უმეცარ იყო ამისსა). ვინაცა7
Line: 16    უკუეთუ შესადგინებელნი სულისანი8 მოიხუნეს და აჩუენოს ვითარ განიკითხვის,
Line: 17    უეჭუელად ამისი გამოჩენაჲ თანაღმოჩნდეს, ვითარმედ9 არს
Line: 18    წინგანგებაჲცა.

Paragraph: 2     
Line: 19       აწ უკუე იტყჳს, ვითარმედ10: უკუეთუ ვინმე რაჲსამიმართთაგანი რაჲმე
Line: 20    იხილოს განსაზღვრებულად, და სხუაჲცა განსაზღვრებულად უწყოდის: დაღათუ
Line: 21    განუსაზღვრებელად, მსგავსადვე სხუაჲ განუსაზღვრებელად უწყოდის: და
Line: 22    მარტივად, ვითარ სახედცა სხუასა ჰხედვიდეს და სხუაჲცა უწყოდის, რამეთუ
Line: 23    არა იცის, თუ ყოვლად რომლისა მიმართ ვითარ აქუს ამას, არცა რაჲსამიმართისა
Line: 24    ვითარ ქონებაჲ უწყოდის. რამეთუ უკუეთუ ვინმე ზედმიმ/წევნელ არს
Line: 25    სოფრონისკოჲსა მამა-ყოფასა, განაღა სოკრატიცა უწყოდის. ხოლო უკუეთუ
Line: 26    არა ეგე11 იცოდის, არცა მამა-ყოფაჲ სოფრონისკოჲსი უწყოდის.

Paragraph: 3     
Line: 27       და*1 ეგრეთვე ამის რაჲსმე, უკუეთუ იცის12, ვითარმედ კარგი არს, თანა-აც
Line: 28    ცოდნაჲ, თუ ვისი უკეთესი არს. რამეთუ უკუეთუ -- არა, არამედ უფროჲსღა,
Line: 29    ვითარმედ უარესი უკეთესი არს, შესცთეს, ესრეთ ყოველთასა უარესი ნივთი
Line: 30    მრავალგზის ითქუმის უკეთესად.

Paragraph: 4     
Line: 31       რამეთუ დაჰაზრვაჲ იქმნების ესევითარი და არ ზედმიწევნულობაჲ*2. დაჰაზრვაჲ
Line: 32    ბნელი და შეუტყუებელი მეცნიერებაჲ, ხოლო ზედმიწევნულობაჲ
Line: 33    მეცნიერებაჲ13 არს დაუცემელი.

Paragraph: 5     
Line: 34       არც ერთი რაჲ არს უარეს მისსა*3, რამეთუ არაჲ შეუტყუებლობაჲ არს,
Line: 35    რომელსა ვიტყჳთ უკეთესად14, დამთხუევისაებრ ყოფაჲ ყოველთასა უარესად,
Line: 36    ვითარ ნივთისა ზედა.

Paragraph: 6     
Line: 37       ხოლო თავი და ჴელი*4 და თითოეული ეგევითართაგანი, რომელნი არიან
Line: 38    არსება, მათგან აჩუენებს ამიერითგან*5, ვითარ /თავი და ფერჴნი და ჴელნი
Page: 167  
Line: 1    არა არიან რაჲსამიმართთაგან1 [და]2 წინაიდევინ სოკრატი სხჳთა3 ვიდრემე
Line: 2    სხეულითა დაბურვილი4 და მხოლოჲსა ჴელისა შიშულად მქონებელი. აქა განსაზღვრებით
Line: 3    უკუე უწყი, ვითარმედ არს ჴელი, ხოლო თუ ვისი, არღა მერმეცა5
Line: 4    ვიცი. ხოლო რაჲსამიმართთაგანთა სხჳსა განსაზღვრებით მეცნიერმან
Line: 5    სხუაჲცა განსაზღვრებულად იცის, ხოლო ჴელისა განსაზღვრებით მცოდნელმან,
Line: 6    თუ ვისი არს ჴელი, განსაზღვრებით არ ვიცი. ცხად-არს სადმე, ვითარმედ
Line: 7    ჴელი არა არს რაჲსამიმართთაგანი. ხოლო მსგავსად ესევე სიტყუაჲ სხუათაცა
Line: 8    კერძოთა ზედა.



Subchapter: 25  
Line: 9  ხოლო6*1 ნუუკუე უუსა (სიც!)*2 ესევითართა ძლით
Line: 10  ფრიადობით აღმოჩენაჲ


Paragraph: 1     
Line: 11    ყოვლად7 ფილოსოფოსებრ იტყჳს8, რამეთუ ჰნებავს ჩუენი არა მედად,
Line: 12    არცა ვითარ დამთხუევით აღმომაჩინებლობაჲ, და უფროჲსღა ხვდვათათჳს მრავლისა
Line: 13    საძიებელისა მქონთა მრავლისა თა/ნა ტანჯულობისა9 და მსჯავრისა10.



Subchapter: 26  
Line: 14  ხოლო რამეთუ11 გზაჲ კეთილმომპოვნებლობით
Line: 15  მოსწავლეობისაჲ უღონოებაჲ არს*3


Paragraph: 1     
Line: 16    არა უჴმარ არსო12, იტყჳს, უღონოქმნულებაჲ თითოეულისათჳს მათისა, რამეთუ
Line: 17    არუღონოებაჲ ორსა ამას დაჰნიშნავს: ყოველთაგან მეცნიერების ქონებულობასა,
Line: 18    ვითარ წინგანგებისასა (რამეთუ არავინ უღონოებს მისდამი) და
Line: 19    ყოვლით კერძო ჴუებულებასა მეცნიერებისაგან. რამეთუ რომელი არა უწყოდის
Line: 20    ვინმე, არცა უღონოებს. ხოლო ჩუენ, საშუვლად მყოფნი ჩუენსა ზეშთათანი
Line: 21    და ჩუენსა უქუესთანი, საშუვლად ვითამე ვმეცნიერობთ გზად
Line: 22    მჴუმეველნი უღონოებისანი. რამეთუ ვითარ პჳრიანი*4, ერთმანერთისა მიმართ
Line: 23    დრესილნი, ცეცხლსა გამოუტევებენ, ეგრეთცა სულნი მეუღონოენი ძიებისა
Line: 24    მიერ გამოუტევებენ ნათელსა ჭეშმარიტებისასა. ვითარ უკუე არისტოტელი
Line: 25    შეეხებოდა ზემოგანსაზღვრებასა, მეტყუელსა, ვითარმედ: /რაჲსამიმართებ არიან
Line: 26    სხუათად და სათქუმელნი, ვითარცა დაჭირვებულნი ყოფად ქმნისა რაჲსამიმართებ,
Line: 27    აწ იტყჳს ვითარმედ13 ნუუკუე არა მიჴმს ჩუენ განძლიერებაჲ, ვითარმედ14
Line: 28    არა არიან რაჲსამიმართებ სხუათად სათქუმელნი, რამეთუ მრავალგზის
Line: 29    სიტყჳსმგებელობდეს ვინმე პირველთქუმულისა მიმართ ჩუენ მიერ
Line: 30    უღონოებისა.


Next part


This text is part of the ARMAZI edition of Ammonius, In Aristotelem commentaria.

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.