ARMAZI
Ammonius, In Aristotelem commentaria
Part No. 10
Previous part

Chapter: 2  
Line: 29  რაოდენისათჳს
Subchapter: 1  
Line: 30 
ხოლო რაოდენისაჲ რომელიმე არს განსაზღვრებული,
Line: 31 
ხოლო რომელიმე შერწყუმული


Paragraph: 1     
Line: 32    სრულმქმნელი არსებისძლითისა სიტყჳსა, რაოდენისათჳს წარმოიტყჳს აწ.
Line: 33    
და ვეძიებთ6 წესსა*4, რამეთუ არქიტას "კატიღორიათა" შინა თჳსთა ვითარებასა
Page: 142  
Line: 1    
წინდააწესებს რაო/დენისაგან. ხოლო თჳთ არისტოტელმან მეტყუელმან:
Line: 2    
"თჳსი არსებისაჲ ამას რასმე დაჰნიშნავსო", თქუა მეორეთა არსებათათჳს, ვითარმედ:
Line: 3    
არსებისა ძლით ვითარსა განასაზღვრებენ და კუალად განუკუეთელისა
Line: 4    
არსებისაჲ შესმენაჲ*1 ვითარისაჲ, რამეთუ ცეცხლისა მჴურვალებასა იტყჳს და
Line: 5    
თაფლისა სიტკბოსა. სამართლად უკუე ვითარი არს შემდგომად არსებისა.
Line: 6    
ვიტყჳთ სადმე მისა მიმართ, ვითარმედ: რომელსა იტყჳ ვითარსა, არსებითსა
Line: 7    
ანუ შემთხუევისებრსა? უკეთუ არსებითსა ვიდრემე, არა ყოვლითურთ ამისთჳს
Line: 8    
წარმოიტყჳს არისტოტელი (რამეთუ ეგერა თქუა მისთჳს არსიბისასა შინა1),
Line: 9    
ხოლო უკუეთუ შემთხუევითისებრსა, თჳთ მან არისტოტელმან თქუა, ვითარმედ:
Line: 10    
"მეორენი არსებანი უფროჲსღა ვითარსა დაჰნიშვენ, ხოლო არა ვითარ-იგი
Line: 11    
შემთხუევითი დაჰნიშნავს ვითარსა".

Paragraph: 2     
Line: 12    
აწ უკუე რაჲთა არა დავარღჳოთ ხოლო, არამედ აღმოვაჩინოთცა/, ვითარმედ
Line: 13    
მეორე წესი უღირს ქონებად რაოდენსა, ვთქუათ, ვითარმედ: პირველი
Line: 14    
ნივთი, უ[სა]ხოდ მყოფი და უსხეულოდ, პირველად სამთა განხანებათა*2 შეიწყნარებს
Line: 15    
და იქმნების სამკერძო განხანებულ, წოდებული მეორედ2 ქუემდებარედ,
Line: 16    
და მერმე ეგრეთღა ვითარებათა და იქმნების შეზავებულ, რამეთუ რაოდენისაჲ
Line: 17    
არს სამკერძო განხანებაჲ. რამეთუ შემწყნარებელი ვიდრემე სიმჴურვალისა
Line: 18    
და სიჴმელისაჲ იქმნების ცეცხლ, ხოლო სიცივისა და სინოტიისაჲ იქმნების
Line: 19    
წყალ, და სხუანი ეგრეთვე. სამართლად უკუე მეორე წესი აქუს შესმენათა
Line: 20    
შორის რაოდენსა, ხოლო მესამე -- ვითარსა, რამეთუ რაჲსმემიმართნი სქესნი
Line: 21    
რაჲმე არიან სხუათა შესმენათანი. კუალად განვჰყოფთ არსებასა პირველისა
Line: 22    
მიმართ და მეორისა მიმართ, ხოლო მას პირველად და მეორედ რიცხჳსა,
Line: 23    
ხოლო რიცხუსა -- რაოდენისა3. აწ სად/მე სამართლად მეორისა რაოდენისათჳს
Line: 24    
წარმოიტყჳს არისტოტელი.

Paragraph: 3     
Line: 25    
ხოლო განსწვალებს რაოდენსა შერწყუმულისა მიმართ და
Line: 26    
განსაზღვრებულისა.

Paragraph: 4     
Line: 27    
ხოლო რამეთუ თითოეულმან სამართლად დააწესა: რაოდვნი უკუე მეორედ
Line: 28    
-- არისტოტელმან, ხოლო ვითარი, გინა რომელი -- არქიტას4*3, ვიტყჳთ, ვითარმედ
Line: 29    
არქიტას5 ვიდრემე მეორენი არსებანი პირველად დააწესნა, შედგომილმან
Line: 30    
ბუნებისამან მით, რამეთუ საყოველთაო არიან. ხოლო საყოველთაონი ხატისაგან
Line: 31    
და მსგავსებისა მოიხუმიან, ვითარცა კერძოობითისა კაცისაგან და
Line: 32    
მსგავსებისა მისისა საყოველთაოჲსა მიმართ აღვისწრაფით6, ვინაჲ ხატი თუ
Line: 33    
და მსგავსებაჲ ვითარისაჲ არს, სამართლად ვითარი7 დააწესა მეორედ არქიტას,
Line: 34    
ხოლო არისტოტელი პიველისაგან არაოდენებს არსებასა განხანებებით და
Line: 35    
და მერმე ავითარებს, გინა /არომელებს.

Paragraph: 5     
Line: 36    
ხოლო განსწვალებს8 მას განსაზღვრებულისა მიმართ და შერწყუმულისა,
Line: 37    
და განწვალებულისასა უკუე -- ორად: რიცხუად და სიტყუად, ხოლო შერწყუმულსა
Line: 38    
-- ხუთად: ღრამმად9, ეპიფანიად, სხეულად, ხრონოდ*4 და ადგილად.
Line: 39    
კუალად ზედგანიწვალების რაოდენი მქონებელთა მიმართ დადებისათა კერძოთა
Page: 143  
Line: 1    
შემტკიცებულებითა და არმქონებელთაგან დებისათა. და მქონებელთაგან უკუე
Line: 2    
დებისათა კერძოთა: ღრამმად, ეპიფანიად, სხეულად, ადგილად; ხოლო არმქონებელთაგან
Line: 3    
დებისათა: ჟამად და სიტყუად და რიცხუად.

Paragraph: 6     
Line: 4    
ხოლო ვიეთნიმე საკუთართა სახეთა რაოდენისათა სამ-ყოფად იტყჳან:
Line: 5    
რიცხჳ, სიბუშქუე1, ძალი, რომელ არს როპი*1. რამეთუ იტყჳან, ვითარმედ: სიტყუაჲ
Line: 6    
და ჟამი იგივე არიან რიცხჳთა, ხოლო ღრამმი და ეპიფანიაჲ /და სხეული
Line: 7    
საზოგადოჲსა სიდიდისა მიმართ აღიყვანებიან, ხოლო ადგილი იგივე ეპიფანიაჲ
Line: 8    
არს. ვინაჲცა რაოდენისაჲ რომელიმე -- რიცხუ, ხოლო რომელიმე -- სიბუშქუე,
Line: 9    
ხოლო*2 ...ძალი, რომელ არს როპი, რამეთუ მის ქუეშე აღიყვანების მძიმე და
Line: 10    
სუბუქი, რომელნიცა არიან ძალნი რაოდენისანი.
Line: 11    
ხოლო ვითარ არ მოიჴსენა მოძრავობისაჲ? ვიტყოდით, რამეთუ ძრვაჲ მოქმედებაჲ
Line: 12    
რაჲმე არა2 არს, არამედ განუსაზღვრებელი საქმე, რომლისათჳს არ
Line: 13    
მოიჴსენა იგი, ვითარცა ისაღომენოსთა*3 მიმართ მყოფელმან სიტყჳსამან, რამეთუ
Line: 14    
ესე მოძრავობაჲ არაჲ სხუაჲ არს3, ანუ თუ გზაჲ*4 ძალისაგან მოქმედებისა
Line: 15    
მიმართ.

Paragraph: 7     
Line: 16    
მერმეცა იტყჳან*5 ვიეთნიმე განწვალებისათჳს, ვითარმედ: ჰავად განყო,
Line: 17    
ვითარცა ნათესავი სახეთა მიმართ, რაოდენი, რამეთუ ვითარცა ნათესავისა
Line: 18    
სახედ განწვალებულთა შორის უღონო არს პოვნად სახე სახისა შორის გარე/შეცვული4,
Line: 19    
ანუ სახე სხჳსა სახისა მიერ შედგენილი, ხოლო რაოდენისა შორის
Line: 20    
შერწყუმულ იქმნების განსაზღვრებულისაგან და განსაზღვრებული -- შერწყუმულისაგან.
Line: 21    
რამეთუ აჰა, სიდიდე შერწყუმულად მყოფი, განიწვალების, კუალად
Line: 22    
სხეული შერწყუმულად მყოფი, იქმნების ღრამმისაგან და ეპიფანიაჲსა, რომელნი
Line: 23    
მრჩობლ მოხუმულნი განწვალებულნი არიან. ვიტყჳთ უკუე ამისდა მიმართ,
Line: 24    
ვითარმედ არცა განსაზღვრებული შერწყუმულისაგან იქმნების. რამეთუ აჰა,
Line: 25    
სიტყუაჲ განსაზღვრებულად მყოფი არა რომლისა შერწყუმულისაგან იქმნა,
Line: 26    
არამედ5 არცა რიცხჳ, არამედ კუალად არცა სხეული შერწყუმულად მყოფი დაღათუ
Line: 27    
იქმნა ღრამმისაგან და ეპიფანიაჲსა, არსადა ღრამმიცა და ეპიფანიაჲ შერწყუმულისაგან
Line: 28    
იქმნეს, ვითარ ნიშნისაგან, რამეთუ უკერძოო6 არს და არშესაძლებელ
Line: 29    
არს ანუ შერწყუ/მულ-ყოფაჲ, ანუ განწვალებულ. კარგად უკუე განყო,
Line: 30    
ვითარცა ნათესავი სახეთა მიმართ, რაოდენი7 სხუანი იტყჳან, რად არა როპისაჲცა
Line: 31    
მოიჴსენა8 განწვალებასა9 შინა, რაჲთა სამად მიმართ იყოს განწვალებაჲ?
Line: 32    
და ვიტყჳთ, ვითარმედ: შერწყუმულისა მომჴსენებელმან როპისაჲცა მოიჴსენა,
Line: 33    
რამეთუ შერწყუმულისა შორის რაოდენნი, ვითარ სხეულისა შორის
Line: 34    
როპი*6.

Paragraph: 8     
Line: 35    
სხუანი იტყჳან ამისდა მიმართ, ვითარმედ: არ უეჭუელად შერწყუმულისა
Line: 36    
შორის როპი, რამეთუ აჰა, ზეციერნი სუულნი შერწყუმულებ და უნივთოობანი
Line: 37    
ასოთანი შერწყუმულებ და როპი მათ შორის არცერთი. აღვჰჴსნით უკუე მეტყუელნი
Line: 38    
უმკაცრესობით პირველად, როპი სხეულისა შორის არს, ხოლო სხეულთაჲ
Line: 39    
სისწორე და უსწოროებაჲ შეასმინო, რომელი რაოდენისაჲ არს; ხოლო
Line: 40    
ძალისაჲ არღა მერმე, არამედ უფროჲსღა მსგავსი და უმსგავს/ოჲ, რომელ არს
Page: 144  
Line: 1    
ვითარისაჲ, რომლისათჳს რაოდენისძლითსა სიტყუასა შინა არ მოიჴსენა მისი.
Line: 2    
მერმე იტყჳან*1 ვიეთნიმე, რაჲსათჳს მოძრავობისაჲცა არ მოიჴსენა?
Line: 3    
ვიტყჳთ უკუე: კატიღორიანი სრულთა საქმეთანი არიან1, მოძრავობაჲ უსრული
Line: 4    
არს, რამეთუ გზაჲ არს ძალისაგან შორის-ქმნილისა2 მიმართ. მერმე ზედ განჰყოფს
Line: 5    
სწავლასა შერწყუმულსა ღრამმისა3 მიმართ და სხუათა ოთხთა, რომელნი
Line: 6    
ვთქუენით მსწრობელთა.

Paragraph: 9     
Line: 7    
იტყჳან უკუე ვიეთნიმე, ვითარმედ: დამეტებულებაჲ იჴუმია, რამეთუ მომჴსენებელი
Line: 8    
ეპიფანიაჲსაჲ ადგილისაცა მომჴსენე იქმნა, რამეთუ ეპიფანიაჲ ადგილი
Line: 9    
არს. ვიტყჳთ ამისდა მიმართ, ვითარმედ: ადგილი დაღათუ სიგრძე არს და
Line: 10    
სიბრტყე, რომელი სხეულთაჲ არს, არამედ დასასრულიცა*2 არს. ადგილი სადმე
Line: 11    
არს ეპიფანიაჲ დასრულებული*3. მოიჴსენა რაჲ უკუე /ეპიფანიაჲსაჲ, საჭირო
Line: 12    
იყო მიერითგან მოჴსენებაჲ წიაღობისაჲცა, რომელ არს ადგილი. ხოლო
Line: 13    
შესწავებულ იყავნ, ვითარმედ ყოველსა წიაღსა განწიაღებულისასა ერთგანხანებაჲ4
Line: 14    
დააკლდების, ვითარ ადგილი სხეულისაჲ, რამეთუ5 სხეული სამკერძო
Line: 15    
განხანებულ არს, ხოლო ადგილი -- ორკერძო. კუალად ღრამმსა6, წიაღად
Line: 16    
ეპიფანიაჲსა მყოფსა, დააკლდების მას ერთი განხანებაჲ.
Line: 17    
ხოლო7 სხუანი იტყჳან, ვითარმედ: სხეულისაჲ აქა არ უჴმდა ჴსენებაჲ, რამეთუ
Line: 18    
არსებისა შორის მოიჴსენა იგი, განმყოფელმან მისმან სხეულეანად და უსხეულოდ.
Line: 19    
ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ მუნ ვიდრემე ბუნებითისათჳს და შეზავებულისა
Line: 20    
სხეულისა, ხოლო აქა მათიმატიკისათჳს და ესენი სადმე შერწყუმულისათჳს.
Line: 21    
ხოლო განსაზღვრებული -- სიტყუად და რიცხუად. ხოლო განსაზღვრებუ/ლი
Line: 22    
არს, რომლისა ნაწილთა არ[ც]ერთი ზოგადი საზღვარი შეაყოფდეს8.
Line: 23    
[რომელი]9 უკუე იყო ზოგადი საზღვარი10, რომელი შეაყოფდეს ხუთთა და ხუთთა,
Line: 24    
რაჲთა იქმნენ ათ? ნუ ერთი ათეულისა რიცხჳსა ერთეულთაჲ? არასადა!
Line: 25    
ვითარ იპოების ათობაჲ ცხრობად11 განჴუებითა მის ერთეულისაჲთა?... მოიჴსენნა
Line: 26    
უკუე12 სხჳსა დასაბამისაჲთ "მერმე ადგილიცა და ჟამი", ვითარ ადგილი და
Line: 27    
ჟამი ვარსკულავთმრიცხუველობისა ქუეშე აღიყვანებიან და მათიმატიკისა ქუეშე,
Line: 28    
ხოლო სხჳსაებრ ბუნებისმეტყუელებისაცა ქუეშე, რამეთუ. ამათ ყოველთა
Line: 29    
შორის საჴმარებაჲ ადგილისა და ჟამისაჲ.



Subchapter: 2  
Line: 30  და რომელთამე უკუე დადებისა მქონებელთანი
Line: 31 
ურთიერთას მიმართ, მათ შორის შედგეს ნაწილნი


Paragraph: 1     
Line: 32    
რამეთუ ვითარმცა იტყოდა: რომელთა კერძოებსა13, მგებთა და თანშედგ/ომილთა,
Line: 33    
წესნი რაჲმე ჰქონანო და თანშექონებანი ურთიერთას მიმართ მგებობასა14
Line: 34    
შორის დაწესებულთა, ხოლო რომელთამე არ მქონებელთანი დებასა*4,
Line: 35    
ესე იგი არს, რომელთა ქმნისა შორის აქუს ყოფაჲ. ხოლო დებასა იტყჳს არა
Line: 36    
ადგილისა შორის საკუთრად თქუმულსა, არამედ სქესისა.
Page: 145  

Paragraph: 2     
Line: 1       
და დებისა მქონებელთაგანნი*1: ღრამმი, ეპიფანიაჲ, ადგილი და სხეული,
Line: 2    
ხოლო დებისა არ მქონებელთანი: ჟამი, რიცხჳ და სიტყუაჲ. ვინაჲ დებისა მქონებელთა
Line: 3    
სამი უჴმს ქონებად: ადგილისა შორის ყოფაჲ, ესე იგი არს, დებაჲ სადმე
Line: 4    
და საჩუენებლობისა ქონებაჲ, ვითარ გრძნობისაჲ, და შერწყუმულ-ყოფაჲ.
Line: 5    
ხოლო ვითარმედ ჟამი ძეს სადმე და შერწყუმული არს, ხოლო საჩუენებლობაჲ

Line: 6    
არა აქუს (რამეთუ მყის წარჴდა და განიხრწნა, რამეთუ1 ქმნისა შორის აქუს
Line: 7    
ყოფაჲ), ამისთჳს არმქონთა /თანა დებისათა აღირაცხვის2 იგი. კუალად შერწყუმულობაჲ
Line: 8    
და წესი აქუს, რომლისათჳს ჟამსაცა წესი აქუს, ხოლო წესისა მქონებელთა
Line: 9    
არ უეჭუელად დებაჲცა აქუს. რამეთუ აჰა, ჟამსა დებაჲ ვიდრემე არა
Line: 10    
აქუს, ხოლო წესი აქუს.

Paragraph: 3     
Line: 11    
მერმე მესამესა განწვალებასა იტყჳს რაოდენისასა, ვითარმედ: რაოდენი
Line: 12    
ანუ თჳთ თჳსაგანობით არს3, ანუ შემთხუევითისაებრ. რამეთუ მყოფობასა დიდისა
Line: 13    
და მცირისა, და ფრიადისა და კნინოდენისასა, დიდი უკუე და მცირე
Line: 14    
შერწყუმულთაგანად შეისმინებიან, ხოლო ფრიადი და კნინოდენი -- განსაზღვრებულთად.
Line: 15    
რაოდენნიცა უკუე ამათგანნი: ანუ დიდი, ანუ მცირე, ანუ ფრიადი,
Line: 16    
ანუ კნინოდენი, უსაშოვლოდ სარაოდენოდ ითქუმიან, იგინი საკუთრად არიან
Line: 17    
რავდენ, ხოლო რავდენნი შუამდგომელობითა ვისითამე -- შემთხუევითისაებრ.
Line: 18    
ვითარ საკუთრად რაოდენ ოდეს ვთქუა...*2 /დიდი თეთრი, რამეთუ ზედსაჩინოჲსა
Line: 19    
მიერ4 ვიტყჳ5, რომლისა შორის არს თეთრი. კუალად ფრიადი ჟამი --
Line: 20    
საკუთრად, ხოლო ფრიადი საქმე -- არა საკუთრად, რამეთუ ჟამისა შორის
Line: 21    
ფრიადობისა ყოფაჲ, რომლისაებრ იქმნა საქმე.



Subchapter: 3  
Line: 22  ხოლო უწყებულ იყავნ, ვითარმედ6 რავდენი
Line: 23 
ნაცვალგანიწვალების დიდისაცა და ფრიადისა*3


Paragraph: 1     
Line: 24    
შემდგომად ამისსა სხუაჲ განწვალებაჲ გარდმოსცა, ვითარმედ რავდენი
Line: 25    
ანუ განსაზღვრებული არს ანუ განუსაზღვრებელი. ხოლო არს განსაზღვრებული
Line: 26    
უკუე, ვითარ რიცხჳ და სიტყუაჲ განსაზღვრებული არს, ვითარცა თჳთ
Line: 27    
ესე იტყჳს, რომლისა ნაწილნი არარაჲს საზოგადოჲსა საზღვრისა მიმართ
Line: 28    
შეიყოფვოდინ ურთიერთას. ხოლო შერწყუმული7, რომლისა ნაწილნი ერთისა
Line: 29    
მიერ საზოგადოჲსა საზღვრისა შეიყოფვოდინ.

Paragraph: 2     
Line: 30    
რამეთუ რიცხჳსა ვიდრემე ნაწილთა შორის არცერთი რაჲ აქუს ზოგადი საზღვარი,
Line: 31    
რომელი შეაყოფს ნაწილთა მისთა*4. რამეთუ ვიდრემე რაოდენი არს
Line: 32    
რიცხჳ, არა /დაჰმზადებს ვითარცა ცხადსა, ხოლო ვითარცა განსაზღვრებული
Line: 33    
აღმოაჩენს არქონებისაგან მისისა ზოგადსა საზღვარსა, რომელმან ურთიერთას
Line: 34    
შეაყვნეს ნაწილნი მისნი.

Paragraph: 3     
Line: 35    
რამეთუ სამნი და შჳდნი არარაჲს ზოგადისა საზღვრისა მიმართ შეეყოფვიან*5,
Line: 36    
ესე იგი არს, ბუნებით განსაზღვრებული არს რიცხჳ, ხოლო ხუთნი და
Line: 37    
ხუთნი მარადის განისაზღვრებიან და არარაჲს ზოგადისა საზღვრისა მიმართ
Line: 38    
შეიყოფვიან.
Page: 146  


Subchapter: 4  
Line: 1  რამეთუ რაოდენი უკუე არს სიტყუაჲ, ცხად-არს


Paragraph: 1     
Line: 2    
პირველად აჩუენებს, ვითარმედ რაოდენი არს სიტყუაჲ და მერმე, ვითარმედ
Line: 3    
განსაზღვრებული რაოდენი არს სიტყუაჲ, აჩუენებს. არამედ პირველ არა
Line: 4    
მარტივად რაოდენად აღიარებს რაოდენ-ყოფასა სიტყჳსასა, არათუ გამოჩინებისა
Line: 5    
რაჲსმე თანა მოვიდვს ამისსა. ხოლო იტყჳს ჴმისა მიერ თქუმულისა ამის
Line: 6    
სიტყჳსა რაოდენ-ყოფასა, ვითარმედ: აღ/ირიცხუვის მარცუალთა მიერ არა ვითარცა
Line: 7    
ნიშანი რაჲმე, არცა ვითარცა1 შეზავებული, რამეთუ უკუეთუ აღირიცხოს
Line: 8    
ვისგანმე, აღმრიცხუავისა აღრიცხული ანუ ორწილ არს, ანუ ძრავალწილ.
Line: 9    
ხოლო ესენი თჳსებ რაოდენისა.

Paragraph: 2     
Line: 10    
აწ უკუე ჩანს თუ სიტყუაჲ შედგომილად თჳსად რაოდენისად, რაოდენ
Line: 11    
სადმე იყოს სიტყუაჲცა.

Paragraph: 3     
Line: 12    
ხოლო ღირს ძიებისა არს, ვითარ თანშეთხზვისა შორის სახილველთაგანი
Line: 13    
სიტყუაჲ უკუეთუ სახელისაგან და რიმაჲსა თანამდებარე არს, ერთისა კატიღორიათაგანისა2
Line: 14    
ქუეშე შევარდების. უკუეთუ კატიღორიანი3 თჳნიერ თანშეთხზვისა
Line: 15    
არიან, ვიტყჳთ4 ამისდა მიმართ, ვითარმედ: ჯერ-არს უსაზოგადოესად
Line: 16    
სმენაჲ სიტყჳსაჲ, ვითარცა ლექსის დამნიშნველისაჲ. ხოლო ვითარ სიტყუაჲ
Line: 17    
მრავალსახედ ითქუმის (რამეთუ ითქუმის წარმოჩენითი სიტუაჲ, ხოლო
Line: 18    
ითქუმის შორისდადებითაცა5 სიტყუაჲ /და სულისმიერიცა), აწ წარმ[ო]ჩენისა
Line: 19    
სიტყჳსათჳს იტყჳს.

Paragraph: 4     
Line: 20    
ხოლო ღრამმი შერწყუმული ა[რს], და სამართლად! რამეთუ თითოეულსა
Line: 21    
ნაწილსა მისსა შეაყოფს სხჳს[ა] მიმართ ზოგადი საზღვარი -- წერტილი. და ჯერ-არს
Line: 22    
მიღებაჲ განწვალებისაჲ გონებითა და არა მოქმედებითა, ვითარ განწვალებაჲ
Line: 23    
მისი არა უტევებს მას შერწყუმულ-ყოფად*ი.



Subchapter: 5  
Line: 24  რამეთუ კერძონი ველისზედაჲსანი ზიარისა რაჲსმე
Line: 25 
საზღვრისა მიერ შეიყოფვიან


Paragraph: 1     
Line: 26    
გეომეტრი*2 უკუე ველისზედად უწესს აღმოვრცომილსა ეპიფანიასა, ხოლო
Line: 27    
ძუელნი ველისზედაობასა ყოვლისა ეპიფანიაჲსა ზედა იტყოდეს. ხოლო
Line: 28    
ზოგადი საზღვარი ეპიფანიისაჲ, რომლისა მიერ ნაწილნი მისნი შეიყოფვიან
Line: 29    
ურთიერთას მიმართ, არს ღრამმი. ხოლო სხეული ითქუმის რაოდენად სამკერძო
Line: 30    
განხანებისა მხოლოდ, ვითარმედ, ვითარ-იგი ქუემდებარე /არს შემთხუევითთა
Line: 31    
და ერთად და იგივედ მყოფი რიცხუთა შემწყნარებელობითი წინააღმდგომთაჲ
Line: 32    
არს, არსებასა შეუდგების. ხოლო რაოდენი სხეულეანსა არსებასა
Line: 33    
შეეყოფვის, რომლისათჳს სამართლად მისთჳს იტყჳს შემდგომად არსებისა.



Subchapter: 6  
Line: 34  რამეთუ აწი ჟამსა შეაყოფს გარდასრულისა
Line: 35 
მიმართ და ყოფადისა


Paragraph: 1     
Line: 36    
ამის მიერ აჩუენებს შერწყუმულთაგანად6 ჟამსა, რამეთუ გარდასრული
Line: 37    
ჟამი და ყოფადი შეირწყუმის ზოგადისა რაჲსმე საზღვრისა მიმართ -- აწისა.
Page: 147  

Paragraph: 2     
Line: 1       
კუალად შერწყუმულთაგანი არს ადგილი*1, ხოლო ადგილი არს, ვითარცა
Line: 2    
"ბუნებითისა" შორის ითქუმის, დასასრული გარმქონებელისაჲ, ვითარ-იგი
Line: 3    
გარეაქუს გარექონებული. ვითარ-იგი ადგილ ღჳნისა ჭურისობისა. ზედსაჩინოჲ
Line: 4    
და არა სრული ჭური, რამეთუ ამას მქონებელსა ღურკნობისა და უბიანობისასა
Line: 5    
უბისა შორის გარეაქუს სხეულ/ი ღჳნისაჲ, რამეთუ დაღათუ მოვხუეწოთ
Line: 6    
რაჲმე ზედსაჩინოჲს კერძისაგან, რაჲთა იცვებოდის შინაგანი, არა უდარეს იქონების
Line: 7    
ღჳნოჲ გარე. რომელსა უკუე იტყჳს, ესევითარი არს: უკუეთუ ყოველი
Line: 8    
სხეული ადგილსა შორის1, ხოლო სხეული შერწყუმულ არს და ზოგადისა რაჲსმე
Line: 9    
საზღვრისა მიმართ ნაწილთა მისთა შეაყოფს და ადგილიცა სადმე შერწყუმულვე
Line: 10    
სხეულისაჲ და ზოგადისა რაჲსმე საზღვრისა მიმართ ნაწილთა მისთა
Line: 11    
შეაყოფს. რამეთუ უკუეთუ არ შეაყოფს ნაწილთა ადგილისათა საზოგადოჲსა
Line: 12    
რაჲსმე საზღვრისა მიმართ, არამედ განიწვალებიან ერთმანერთისაგან, იყოს
Line: 13    
რაჲმე2 სხეულისათაგანი არა მყოფ3 ადგილისა შორის, რომელი უადგილო არს.



Subchapter: 7  
Line: 14  მერმეცა დადებისა უკუე მქონებელთაგანნი ურთიერთას
Line: 15 
მიმართ მათ შორისებითა ნაწილებითა


Paragraph: 1     
Line: 16    
შედგომილ არიან

Line: 17    
განმყოფელი რაოდენისაჲ გა/ნსაზღვრებულისა მიმართ და შერწყუმულისა
Line: 18    
და ზედგანმყოფველი დადების მქონებელთა მიმართ ნაწილებთაჲსა და არა4,
Line: 19    
სიტყჳსმყოფელი პირველად შერწყუმულისათჳს და განსაზღვრებულისა, აწ ზედგანწვალებასა
Line: 20    
დაუჭურეტს. ხოლო უჴმს მქონებელთა დებისათა სამთა ამათ
Line: 21    
მიერ დახატულობაჲ მიმდგომობისა და დებისა სადმე ნაწილთა მისთაჲსა და
Line: 22    
არა უჩინო-ქმნისა, რომელ არს შორის რასმე ყოფაჲ, და წესისა ქონებისა ურთიერთას
Line: 23    
მიმართ.

Paragraph: 2     
Line: 24    
ხოლო რიცხუსა ზედა*2 არა აქუს ვისმე ზედმოხილვაჲ, რამეთუ ნაწილნი
Line: 25    
ადგილისანი სხენან სხეულისა რაჲსმე შორის, რომელ არს ადგილი. ხოლო
Line: 26    
რიცხჳსა და ჟამისანი არ ესრეთ, რამეთუ არცა ყოვლად დგას თანად ჟამი,
Line: 27    
არამედ მხოლოდ აწისაებრ ოდენ და მხოლოდ ქმნისა და განხრწნისა შორის
Line: 28    
აქუს ყოფაჲ.



Subchapter: 8  
Line: 29  რომელი უკუე არა მიმდგომობს, ვითარ აქუს დებისა
Line: 30 
რაჲსმე მიღებაჲ არამედ მხოლოჲსა წესისა


Paragraph: 1     
Line: 31    
რაჲსმე /სთქუა სადმე მქონებელად

Line: 32    
წესსა იტყჳს ბუნებითსა, რამეთუ უპირველეს არს აწი ყოფადისასა5, ხოლო
Line: 33    
არღა ყოფადი აწისასა უპირველეს. და ესე არს წესი ბუნებითი, ოდეს
Line: 34    
არა აღიქცეოდის. ხოლო ჩუენდამომართი6 წესი არს, ოდეს განურჩეველად
Line: 35    
აღქცეს, ვითარ-იგი პირველად აქა მარჯუენეთაგან დამწყებელნი ამის რაჲსმე
Line: 36    
პირველისანი და კუალად ვინებოთ თუ, მარცხენეთაგან დამწყნი თქუმად. და
Line: 37    
რიცხჳსა ზეღა ეგრეთვე ერთი უპირველეს აღირიცხუვის ორთასა, ვითარ
Line: 38    
რიცხჳ მრჩობლი არს: რომელიმე სულისა შორის მრიცხუავი, ხოლო რომელიმე
Line: 39    
-- აღსარიცხუავთა შორის, ვითარ იგი ქსესტიცა მრჩობლი: რომელიმე ვითარცა
Page: 148  
Line: 1    
მწყველი, ვითარცა რაჲ რვალისა ქსესტი, ხოლო რომელიმე, ვითარცა
Line: 2    
აღწყული, ვითარ-იგი ღჳნისა და თაფლისაჲ. ვითარ უკუე მრჩობლი არს რიცხჳ,
Line: 3    
ვითარცა ითქუა, რომელიმე სულისა შორის მრიცხუავი, ცხად არს, ვითარმედ
Line: 4    
არამცა იყო დადებისა მქონებელთა ნაწილთა (რამეთუ არა აქუს დებაი რაჲმე1
Line: 5    
ნაწილთა მისთა, არამედ არს მხოლოდ სულისა შორის გონიერად), ხოლო
Line: 6    
აღსარიცხუავთა შორის, ვითარ ათთა კაცთა გინა ცხენთა, მქონებელთა დებისათა,
Line: 7    
არს, რამეთუ ნაწილნი მისნი სხენან სადმე და დებაჲ რაჲმე აქუს ურთიერთას
Line: 8    
მიმართ. ამისთჳს ესრეთ თქუა: "ხოლო დებაჲ არა ყოვლად მიიღო
Line: 9    
სადმე" და არა თქუა: "არ ვითარ მიიღო სადმე".
Line: 10    
ხოლო სიტყუაჲცა ეგრეთვე*1, რამეთუ არარაჲ შეუდგების ნაწილთა მისთა.
Line: 11    
არამედ თქუმულ არს: "და არა არსო მერმე მოღებაჲ მისი", ესე იგი არს,
Line: 12    
და სიტყუაჲცა დებისა არმქონებელთაგანი არს, ვითარ თქუმისა შორის აქუს
Line: 13    
ყოფაჲ და არცერთი ნაწილთა მისთაგანი ჰგია, რაჲთა დებაჲცა რაჲმე მიიღოს,
Line: 14    
ვითარ-იგი ფრიადი2 თეთრი*2 ითქუმის, ფრიადი3 რაჲ იყოს ეპიფანიაჲ.
Line: 15    
საქმე ზედმიწ/ე[ვნ]ულობისა -- არ ხოლო მისთა ქუეშე შემრდომთაჲ
Line: 16    
განხილვაჲ საქმეთაჲ, არამედ საგონებელთაჲ ვიდრემე ყოფად4, ხოლო ჭეშმარიტებით
Line: 17    
არ[მ]ყოფთა5 წარმოვლაჲ და მხილველ-ყოფაჲ. ვითარ უკუე თეთრი
Line: 18    
მოსაგონელ არს რაოდენ-ყოფად (რამეთუ ვიტყჳთ მრავალი თეთრი და
Line: 19    
კნინი, რომელნი რაოდენისანი არიან, არამედ საქმესაცა ვიტყჳთო გრძელსა)*3...
Line: 20    
ვითარმედ საკუთრად არა არიან ესენი რაოდენ, არამედ შემთხუევითისაებრ.
Line: 21    
რამეთუ ვითარცა თეთრი ზედსაჩინოჲსა შორის, იგი რაჲ მრავალ, ანუ
Line: 22    
მცირედ იყოს, ვიტყჳთ თეთრისა ანუ მცირე, ანუ მრავალ-ყოფასა. და ეგრეთვე
Line: 23    
საქმისაცა ზედა. ვითარ-იგი ბრძოლაჲ გრძლად ითქუმის შემთხუევითისაებრ,
Line: 24    
რამეთუ ვითარ ჟამისა რაჲსმე შორის იქმნა ბრძოლაჲ, ვითარ ათთა წელთა
Line: 25    
შინა, ხოლო ვიტჳთ გრძელ-ყოფად ჟამსა, ამისთჳს საქმესაცა გრძელად
Line: 26    
ვიტყჳთ შემთხუევითისაებრ. ვინა/ჲცა საკუთრად*4 რაოდენად სათქუმელნი
Line: 27    
მხოლონი პირველთქუმულნი არიან, ხოლო სხუანი შემთხუევითისაებრ ითქუმიან.
Line: 28    
ხოლო ჟამისა მრავალ-ყოფასა და ძრვაჲცა მრავალი ითქუმის, რამეთუ ჟამი
Line: 29    
საზომი არს ძრვისაჲ. რამეთუ თუედ6 ვიტყჳთ მთუარისა კუალად-გებასა, ხოლო
Line: 30    
წელიწდად7 -- მზისასა. რამეთუ კითხულ-იქმნეს თუ ვინმე: რაოდენი არსო
Line: 31    
საქმე? ჟამსა მიუგებს, ესე იგი არს: ათისა წლისაო. და ეგრეთვე ეპიფანიასა
Line: 32    
ზედა, რომელ არს ზედსაჩინოჲ, რამეთუ რავზომიცა იყოს ეპიფანიაჲ, ეგოდენადვე
Line: 33    
თეთრიცა ითქუმის ყოფად. რამეთუ კითხულ-ვიქმნეთ თუ: "რაოდენი
Line: 34    
არს თეთრი?" ვიტყჳთ: "ორწყრთაჲ", რაოდენი იყოს ეპიფანიაჲ, მქონებელი
Line: 35    
თეთრისაჲ. ვინაჲ აროთჳთ თეთრსა ვიტყჳთ ფრიად ანუ კნინოდენ ყოფად, არამედ
Line: 36    
ეპიფანიასა, რამეთუ შემძლებელ არს წყრთეულსა ეპიფანიასა შორის
Line: 37    
მყოფი თეთ/რი უფროჲს თეთრ-ყოფა ორწყრთეულისშორსისაცა და8 მაშინ
Line: 38    
არ9 ვიტყჳთ თეთრსა 0ეთრისა უმრავლეს, არამედ თეთრსა თეთრისა უფროჲს.
Page: 149  


Subchapter: 9  
Line: 1  ხოლო მერმეცა რაოდენისა არარაჲ არს
Line: 2 
წინააღმდგომ


Paragraph: 1     
Line: 3       
აქა ორთა რათმე*1 ვეძიებთ1, თუ ვითარ "ხოლო მერმეცაობაჲ" იჴუმია,
Line: 4    
ვითარცა ცხად-არს ვითარმედ სხჳსაცა თჳსისა წინაგარდამცემელობითა და
Line: 5    
კუალად, არსებისძლითისა სიტყუასა შინა წინაჲსწარსწრობით2 თქუა ვითამე,
Line: 6    
ვითარმედ: "არცა რაოდენისაჲ რაჲ არს წინაღმდგომი", და აქა კუალად იგივე
Line: 7    
მოიჴსენა და ესენი შემოკლებით მყოფად მარადის. და პირველისა მიმართ
Line: 8    
ვიდრემე ვიტყჳთ, ვითარმედ3: სხუაჲცა თჳსი მიფარულად გარდმოსცა, ხოლო
Line: 9    
ესე არს აღრიცხულობაჲ, რამეთუ იტყოდა ვითარმედ: სიტყუაჲ მაკრაჲთა
Line: 10    
და ვრაქიაჲთა მარცულითა განიზომების, ხოლო რიცხჳცა4 არტიოჲთა და პერისსოჲთა,
Line: 11    
რომელ არს ჭუღელი და ფარდი, და ჟამი და-თუ-ხუდეს, /-- თჳთა
Line: 12    
და წელიწდითა. ამისთჳს უკუე "ხოლო მერმეცაობაჲ" იჴუმია. ხოლო მეორისა
Line: 13    
მიმართ ვიტყჳთ, ვითარმედ: არსებისძლითსა5 სიტყუასა შინა, ვითარმედ არა
Line: 14    
რაოდენისა მხოლოჲსა არს, არქონებაჲ წინააღმდგომისაჲ აჩუენა, ხოლო აქა
Line: 15    
ეძიებს, თუ ვინაჲ ყოვლისა არს, ანუ არყოვლისა. ეინაჲცა6 ვაჩუენოთ, ვითარმედ
Line: 16    
არა არს წინააღმდგომ მრავლისა კნინოდენი წინააღმდგომთა ურთიერთას
Line: 17    
განმხრწნელ-ყოფისაგან, ხოლო მრავალი კნინისა მიერ შესრულდების. არა სადმე
Line: 18    
წინააღმდგომი არს.

Paragraph: 2     
Line: 19    
ამათსა შემდგომად ვეძიებთ7, თუ ვითარ უკუე განსაზღვრებულნი რაოდენნი
Line: 20    
მრავლად და კნინოდენად ითქუმიან, საკუთრად ვჰპოებთ შერწყუმულსაცა
Line: 21    
ზედა მრავალსა და კნინოდენსა თქუმულად, ვითარ მრავალი სხეული,
Line: 22    
მრავალი წყალი, რომელნი შერწყუმულნი არიან? და ვიტყჳთ ამისდა მიმართ/,
Line: 23    
ვითარმედ: შერწყუმული შესაძლებელ არს შორისქმნითა და წულილმოგონებითა
Line: 24    
განწვალებად, ხოლო განწვალებული არღა მერმე შერწყუმულ-ყოფადცა.
Line: 25    
ამისათჳს მრავალსა ვიდრემე და კნინოდენსა ვიტყჳთ შერწყუმულსა ზედა, ვითარმედ
Line: 26    
განწვალებად შესაძლებელ არს, ხოლო არღა შერწყუმულთად
Line: 27    
თქუმულნი, ვითარ დიდი და ცოტაჲ განსაზღვ.რებულთა ზედა.



Subchapter: 10  
Line: 28  არცა ვიტყჳთ წინააღმდგომობისა
Line: 29 
შემწყნარებელად რაოდენსა*2


Paragraph: 1     
Line: 30    
ვითარ-იგი ღრამმისა ზედა ვიტყჳთ, ვითარმედ: ვნება მისსა არს მართლგანმავალობაჲ
Line: 31    
და ღულარჭნილობაჲ და რიცხჳსა -- ჭუღელი და ფარდი, ეგრეთვე
Line: 32    
ვნება-ყოფად რაოდენისა ვიტყჳთ დიდსა და მცირესა, და მრავალსა
Line: 33    
და კნინოდენსა, რამეთუ8 რაოდენისათჳს შეემთხუევიან სხუასა შინა/ და სხუასა
Line: 34    
ჟამსა, ვითარცა თჳთ იგი არისტოტელი ჰგონებს შემდგომთა შინა "ბუნებითთასა"
Line: 35    
და პლატონი და პლონტინოს შორის "ცხრათაჲსა". მერმეცა ვიტყჳთ, ვითარმედ
Line: 36    
აღსარიცხუავნი ანუ სწორნი სწორითა აღირიცხუვიან, ვითარ ათნი
Line: 37    
ძელნი წყრთეულნი ათითა წყრთითა [სწორითა]9, ანუ არ სწორებითა წყრთებითა,
Page: 150  
Line: 1    
ანუ უსწორონი -- უსწოროებითა, ვითარ ოდეს აღსარიცხუავნიცა და
Line: 2    
აღმრიცხუველნი უსწორო იყვნენ. ამის შემდგომად იტყჳს არისტოტელი, ვითარმედ:
Line: 3    
უფროჲსღა საგონებელ არს წინააღმდგომობაჲ ზენაჲსათჳს და ქუენაჲსა,
Line: 4    
უკუეთუ ჰნებავს სადმე ეიეთმე წინააღმდგომობასა რაოდენისასა თქუმაჲ,
Line: 5    
რომელთა მიმართ ვიტზჳთ, ვითარმედ: ზენაჲ და ქუენაჲ ორსახე არს: რამეთუ
Line: 6    
ანუ ჩუენდა მომართ, ანუ ბუნებ/ისა მიმართ და უკუეთუ ჩუენდა მომართ
Line: 7    
ეიდრემე იტყჳან, ვიტყჳთ ვითარმედ: ზენა ქუენაჲსა მიმართ ითქუმის და ქუენაჲ
Line: 8    
ვითარცა ზენაჲსა მიმართ, ვინაჲცა რაჲსამიმართთაგანნი არიან და არა --
Line: 9    
რაოდენისანი. [ხოლო] უკუეთუ ვითარცა ბუნებისა მიმართ, ვითარ1 აროდეს
Line: 10    
შეიცვალების ზენაჲ და იქმნების ქუენა, ანუ წინაუკმო. ხოლო თჳს წინააღმდგომთა
Line: 11    
შეცვალებაჲ ურთიერთას მიმართ, არა სადმე არიან წინააღმდგომებ.
Line: 12    
ამის შემდგომად იტყჳს*1 საკუთარსა თჳსსა რაოდენისასა, რომელ არს
Line: 13    
სწორი და უსწოროჲ. ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ2 სამ არიან3: იგივე, სხუაჲ;
Line: 14    
სწორი, უსწოროჲ; მსგავსი და უმსგავსი. და იგივეჲ უკუე და სხუაჲ არსებისა
Line: 15    
ზედა მოიღო, რამეთუ იგივე არს კაცი კაცისა, ხოლო სხუა -- კაცი ცხენისა;
Line: 16    
ხოლო სწორი და უსწოროჲ -- რაოდენისა, ხოლო მსგავსი და უმსგავსოჲ -- ვითარისა,
Line: 17    
რომელთაგანცა სხუანი კატიღორიანი იქმნებიან.



Subchapter: 11  
Line: 18  /მერმეცა რაოდენისა არარაჲ არს წინააღმდგომ*2


Paragraph: 1     
Line: 19    
ვითარ კმად წინ განვიხილეთ, მოვიდეთ ამის სიტყჳსა მომართ: გარდამომცემელსა
Line: 20    
ჩუენდა განწვალებასა რაოდენისასა და მეტყუელსა, რომელნი4 არიან
Line: 21    
საკუთრად რაოდენნი და რომელნი შემთხუევითისაებრ თქუმულნი, ჰნებავს
Line: 22    
აწ, ვითარ-იგი არსებისა ზედა ქმნასა, თჳსსა გარდაცემაჲ რაოდენისასა.



Subchapter: 12  
Line: 23  არათუ ვინმე ფრიადსა კნინისა იტყოდის
Line: 24 
წინაამდგომად


Paragraph: 1     
Line: 25    
აქა საკუთრებით გამოიკულევს ამისთჳს სიტყუასა, უკუეთუ დიდი მცირისა
Line: 26    
წინააღმდგომ არს, რამეთუ არსებისძლითსა სიტყუასა შინა მხოლოდ მომჴსენებელი
Line: 27    
თანწარჴდა, შემნდობელი მათი წინააღმდგომ-ყოფად ანტიპარასტასითა.
Line: 28    
ხოლო არიან რაოდენისანი რომელნიმე განსაზღვრებულნი, ხოლო
Line: 29    
რომელნიმე -- განუსაზღვრებელნი. და განსაზღვრებულნი5 ვიდრემე, ვითარცა
Line: 30    
თქუმულნი რომელებ და სა/კუთრად რაოდენ არიან, ვითარ ორწყრთაჲ და
Line: 31    
სამწყრთაჲ, ხოლო განუსაზღვრებელ, ვითარ დიდი და მცირე და ფრიადი და
Line: 32    
კნინოდენი. ხოლო არს დიდი უკუე და მცირე შერწყუმულისაგან რაოდენისა
Line: 33    
(რამეთუ დიდსა ვიტყჳთ სხეულსა და მცირასა, ეგრეთვე სხუათა შერწყუმულთა
Line: 34    
და დებისა მქონებელთა ზედა), ხოლო ფრიადი და კნინოდენი -- განსაზღვრებულისაგან
Line: 35    
და დებისა არმქონებელთა, რამეთუ ფრიადი ჟამი ითქუმის და
Line: 36    
კნინი. ეგრეთეე რიცხჳცა, რომლისათჳს მაგალითთა მიერ განმაშიშულებელმან
Line: 37    
დიდსა ზედა და მცირასა, მთისა ზედა მოიღო და ფეტჳსა, რომელნი შერწყუმულისანი
Line: 38    
იყვნეს, რამეთუ სხეულ თითოეული.

Paragraph: 2     
Line: 39    
და გარდვა ფრიადისა*3 მიმართ და კნინისა, რომელნი განსაზღვრებულისა
Page: 151  
Line: 1    
და დადებისა არმქონებელთანი არიან და განაშიშულებს ფრიადთა ზედა და
Line: 2    
კნინთა, რომელნი არა არიან რიცხჳსანი, ესე იგი არს, განსაზღვრებულისანი,
Line: 3    
არამედ /უფროჲსღა რაჲსამიმართთა[ნი].



Subchapter: 13  
Line: 4  რამეთუ1 არარაჲ ითქუმის თავით თჳსით დიდად, ანუ
Line: 5 
თუ მცირედ


Paragraph: 1     
Line: 6    
კუალად აქა შენდობისაებრ, რამეთუ დაღათუ წინააღმდგომებ არიან დიდი
Line: 7    
და მცირე, არა არიან რაოდენებად, არამედ რაჲსამიმართებ, რამეთუ დიდი
Line: 8    
მცირისაჲ ითქუმის დიდი და მცირე დიდისაჲ ითქუმის მცირე. ხოლო უკუანაჲსკნელ
Line: 9    
აჩუენებს, ვითარმედ არცა წინააღმდგომებ არიან.



Subchapter: 14  
Line: 10  არამედ სხჳსა მიმართ აღიყვანების*, ვითარ მთაჲ
Line: 11 
ვიდრემე მცირე ითქუმის, ხოლო ფეტჳ დიდი


Paragraph: 1     
Line: 12    
რამეთუ უკუეთუმცა იგივე თავით თჳსით ითქუმოდა დიდი და მცირე, არამცა
Line: 13    
ოდეს მთასა ვიდრემე მცირესა და ფეტუსა დიდსა ვიტყოდეთ. ვინაჲ მთასა
Line: 14    
თუ მცირესა ვიტყჳთ სხუასა სხჳსა მთისა მიმართ თანაშემატყუებელნი2,
Line: 15    
ხოლო ფეტუსა -- დიდსა, ცხად-არს, ვითარმედ უფროჲსსა სხჳსასა. არა სადმე
Line: 16    
თჳთ თავით თჳსით დიდად ითქუმის იგი ანუ მცირედ, არამედ სხჳსა და
Line: 17    
სხჳსა მიმართ.



Subchapter: 15  
Line: 18  მერმეცა ორწყრთე/ული უკუე და სამწყრთეული
Line: 19 
და თითოეული ესევითართაგანი [რა]ოდენსა3


Paragraph: 1     
Line: 20    
დაჰნიშნავს

Line: 21    
სხუასა ჴელ-ყოფასა დაუმზადებს4 დიდსა და მცირესა არა რაოდენ5 ყოფისათჳს
Line: 22    
მისისა6, არამედ უფროჲსღა რაჲსამემიმართებ. რამეთუ იტყჳს, ვითარმედ:
Line: 23    
საკუთრად რაოდენი განწიაღებული არს, ვითარ თჳთ იგი ღრამმი რაოდენცა
Line: 24    
არს და თჳსითა ბუნებითა განწიაღნების ორწყრთეულად მყოფი, მოვედ,
Line: 25    
ითქჳნ, ანუ ათწყრთეულად. ეგრეთ სხუანიცა რაოდენნი განსაზღვრებულნი
Line: 26    
არიან. ხოლო დიდი და მცირე, და ფრიადი და კნინოდენი არა არიან განსაზღვრებულნი
Line: 27    
არცა ჩუენდა მომართ, არცა თავით თჳსით, არამედ -- განუსაზღვრებელ,
Line: 28    
ვინაჲცა დიდი და მცირე, და ფრიადი და კნინოდენი არა არიან
Line: 29    
რაოდენისანი.



Subchapter: 16  
Line: 30  მერმე7 გინათუ და-ვინ-სხნენ8 იგინი რაოდენ-ყოფად,
Line: 31 
გინათუ არა


Paragraph: 1     
Line: 32    
მჩუენებელი, ვითარმედ რაჲსმემიმართთანი არიან არა რაო/დენისანი, აწ
Line: 33    
ანტიპარასტასისა, ესე იგი არს, შენდობისაებრ იტყჳს, ვითარმედ, დაღათუ რაოდენისანი
Line: 34    
არიან, ეგრეთცა არა არიან წინააღმდგომებ დიდი მცირისა და ფრიადი
Line: 35    
-- კნინოდენისა.
Page: 152  

Paragraph: 2     
Line: 1       
არა არს მათ შორის წინააღმდგომი*1 არცერთი, რომელსა იტყჳს, ესევითარი
Line: 2    
არს*2: უღირს წინააღმდგომთა პირველად ყოფაჲ თავით თჳსით განტევებულისა
Line: 3    
გუამისა ქონებითა და ეგრეთღა თანშემოსლვაჲ, ესე იგი არს, წინააღმდგომად
Line: 4    
დადებაჲ და ბრძოლის-მითუალვაჲ, რომელი რაჲსმემიმართთა ზედა
Line: 5    
შეუძლებელ არს, რომლისათჳს არცა მბრძოლ არიან ურთიერთას, არამედ
Line: 6    
უფროჲსღა თანშემოიყვანებენცა. რამეთუ ამით განეყოფვიან რაჲსმემიმართნი
Line: 7    
წინააღმდგომთა, რამეთუ წინააღმდგომნი ვიდრემე პირველად თავით თჳსით
Line: 8    
არიან, ეგრეთღა თანშემოვლენ და იბრძოლებიან, ხოლო რაჲსმემიმართნი ურთიერთას
Line: 9    
შობენ. ესრეთ უკუე, დაღათუ არსადა იყოს თეთრი/, ჰგიავე შავი. ხოლო
Line: 10    
მამაჲ თუ მოსპო, დარჩების ძე. ვითარ უკუე დიდი და მცირე არა თავით
Line: 11    
თჳსით, არამედ სხჳსა მიმართ, ეგრეთვე ფრიადი და კნინოდენი. და არ სადმე
Line: 12    
თჳთ თავით თჳსით არ დიდი, არცა მცირე შეგუამებულან, ცხად არს, ვითარმედ
Line: 13    
არა არიან წინაადმდგომებ.



Subchapter: 17  
Line: 14  მერმეცა უკუეთუ იყვნენ დიდი და მცირე წინააღმდგომებ,
Line: 15 
შეემთხჳოსყე ეგრეთვეობით მყის თანად


Paragraph: 1     
Line: 16    
მითუალვაჲ წინააღმდგომთაჲ

Line: 17    
სხუაჲ ჴელ-ყოფაჲ შეუძლებელისა მიმართ ზედგანყვანებისა ძლით რამეთუ
Line: 18    
იტყჳს: დიდი თუ მცირე ვთქუნეთო წინააღმდგომ-ყოფად, შეემთხჳოს იგივე-ყოფაჲ
Line: 19    
დიდსა და მცირესა სხჳსა და სხჳსა მიმართ, ცხად-არს, ვითარმედ
Line: 20    
თანშეტყუებულთა, ვინაჲცა შემწყნარებელობითი წინააღმდგომთაჲ მასვე შინა
Line: 21    
ჟამსა და იყვნენ ესენი თავთა თჳსთა წინა/აღმდგომ, რომელი უადგილო არს.
Line: 22    
ვინაჲცა დიდი და მცირე არა არიან წინააღმდგომებ.



Subchapter: 18  
Line: 23  ხოლო1 შემწყნარებელობითად ვიდრემე წინააღმდგომთა
Line: 24 
საგონებელ არს ყოფად


Paragraph: 1     
Line: 25    
ხოლო შემწყნარებელობითი ვიდრემე წინააღმდგომთაჲ არს არსებაჲ. არა
Line: 26    
სადმე მასვე ჟამსა შინა მისვე ნაწილისა შორის ერთბამად მიითუალვიან წინააღმდგომნი,
Line: 27    
რამეთუ არსადა იყვნენ მისვე შორის მასვე ჟამსა ცივი და ცხელი,
Line: 28    
თეთრი და შავი, ვითარ მათვე შეემთხუევის*3 თავთა მათთა წინააღმდგომ-ყოფაჲ,
Line: 29    
რომელი გარდაჰმატებსო2, უადგილობასა იტყჳს, ვითარ უკუე იყოს დიდი
Line: 30    
მცირისა წინააღმდგომ. შეემთხჳოს არა ხოლო მასვე მყის მასვე ჟამსა შინა
Line: 31    
წინააღმდგომთა შემწყნარებელ-ყოფათაჲ, არამედ მისგანვე მბრძოლობაჲ
Line: 32    
თავისა თჳსისაჲ, რომელი უადგილო არს. ხოლო არარაჲ მყოფთაგანი იგივე
Line: 33    
მბრძოლ არს თავისა თჳსისა.



Subchapter: 19  
Line: 34  /[ა]რ სადმე წინააღმდგომ არს დიდი მცირისა,
Line: 35 
არცა ფრიადი -- კნინოდენისა


Paragraph: 1     
Line: 36    
უპირატეს წინდამდებელმან წინააღმდგომ-ყოფისა მათისამან აჩუენა, ვითარმედ
Line: 37    
რაოდენ არა არიან. მერმე ვითარმედ რაოდენებ განაჩინა და აჩუენა,
Page: 153  
Line: 1    
ვითარმედ არა არიან წინააღმდგომებ. ხოლო ჭეშმარიტებით არცა რაოდენ
Line: 2    
არიან, არცა წინააღმდგომებ, არამედ რაჲსმემიმართაგანებ. არამედ ვითარ რაჲსმემიმართთაგანებ*1
Line: 3    
არიან, უჴმს მათ სხჳსა კატიღორიაჲსა შორის ყოფაჲ,
Line: 4    
რაჲთა მიითუალვიდენ სქესსა რაჲსმემიმართთასა. სადა ვიდრემე იყოს, თჳნიერ
Line: 5    
რაოდენისა შინა, უკუეთუ წინააღმდგომ არა არიან?



Subchapter: 20  
Line: 6  ხოლო უფროჲსღა წინააღმდგომობაჲ რაოდენისაჲ
Line: 7 
ადგილისათჳს საგონებელ არს ყოფად


Paragraph: 1     
Line: 8       
ვითარცა აღმოაჩინა დიდი და მცირე, და ფრიადი და კნინოდენი წინასწრობილთა
Line: 9    
შორის არცა /რაოდენ ყოფად, არცა წინააღმდგომებად, აწ იტყჳს,
Line: 10    
ვითარმედ: [ჰნე]ბავს1 თუ ვისმე*2 რაოდენისა წინააღმდგომობისა სახილველობაჲ,
Line: 11    
რაჲთა მიიღოს ზენაჲ და ქუენაჲ, რამეთუ ესენი მრავლად2 განკიდეებულ
Line: 12    
არიან ურთიერთას და განსაზღვრებასა წინააღმდგომთასა შეიწყნარებენ, რამეთუ
Line: 13    
ესრეთ განისაზღერებიან წინააღმდგომნი: "მრავლად განკიდეებულნი მისვე
Line: 14    
ნათესავისა შორის", ხოლო ესე არა სათნო არს, არა არს ყოვლად ზენაჲ და
Line: 15    
ქუენაჲ, არამედ გარემოჲსი და საშუალი, რომელნი არა არიან წინააღმდგომ,
Line: 16    
არამედ რაჲსმემიმართებ, რამეთუ გარემოჲსი საშუალისა ვისიმე გარემოჲსად
Line: 17    
ითქუმის.



Subchapter: 21  
Line: 19  რამეთუ მრავლად განკიდევდებიან ურთიერთას


Paragraph: 1     
Line: 20       
იხილე, ვითარ ერთ-ქმნასა წინააღმდგომთასა მნებებელმან ბუნებამან მისვე
Line: 21    
ნათესავისა ქუეშე ყვნა იგინი, რამეთუ თეთრისა და მმელნობისა წინა/აღმდგომად
Line: 22    
მყოფთა ნა[თესავ]3 -- ფერი, და ცხელისა და [ცივისა]4 -- ვითარი,
Line: 23    
ხოლო ერთისა ქუემდ[ებარისა]5 შორის ბრძოლასა ჰყოფ[ენ]6.



Subchapter: 22  
Line: 24  ხოლო არა სთნავს რაოდენსა მითვალვაჲ
Line: 25 
უფროჲსობა-უდარესობისაჲ


Paragraph: 1     
Line: 27       
მეტყუელმან, ვითარცა თჳსსა რაოდენისასა არარაჲ აქუს წინააღმდგომი
Line: 28    
და მჩუენებელმან, ვითარმედ ყოვლისა არს ესე, არა თქუა, ვითარმედ: არა მხოლოჲსა
Line: 29    
(რამეთუ ცხად-იყო არსებისათჳს თქუმულთაგან ესე), არამედ სხჳსა მიმართ
Line: 30    
გარდავიდა თჳსისა რაოდენისაჲსა არმითუალვისა უმეტეს-უდარესობისაჲსასა,
Line: 31    
ხოლო სადა არა არს წინააღმდგომობაჲ, არცა უმეტეს-უდარესობაჲ
Line: 32    
იპოების, რამეთუ უფროჲსი და უდარესი შერევნისაგან წინააღმდგომთასა იქმნების.
Line: 33    
ხოლო საჴმარ-არს ცნობად, ვითარმედ და ამასცა ზედა იუგამოუცდელებს,
Line: 34    
ვითარ არსებისაცა შესატყჳსსა და სხჳსა ზედა გარდავალს თჳსისა, რომელსაცა
Line: 35    
საკუთრად თჳსად უწოდა.
Page: 154  



Subchapter: 23  
Line: 1  ხოლო1 [აწ]2 რაოდენისა უფროჲსღა სწორისა3 და
Line: 2 
უსწოროჲსა თქუმაჲ*1


Paragraph: 1     
Line: 3       
ა[რა]4 თქუა გარდაცემულისა თჳსისათჳს, ვითარმედ არა არს ესე თჳს
Line: 4    
რაოდენისა, რამეთუ ცხად-იყო თქუმულთაგან არსებისძლითსა5 სიტყუასა შინა.
Line: 5    
ხოლო ესე საკუთრად თჳს ყოფად [რაოდენისად]6 გარდასცა "სწორად და
Line: 6    
უსწოროდ სათქუმელობაჲ". ხოლო უკუეთუ სხჳსა რაჲსმე ზედა ვიტყჳთ სწორსა
Line: 7    
და უსწოროსა, არა თჳთ მებრ, არამედ შემთხუევითისაებრ. ვითარ ვიტყჳთ,
Line: 8    
ვითარმედ: ესე თეთრი სხეული სწორი არს მის თეთრისა სხეულისა, და უსწოროჲ7
Line: 9    
ეგრეთვე არა ვითარ თეთრსა, არამედ ვითარ სხეულსა. თქუას უკუე ვინმე
Line: 10    
სიმკაცრით მსმენელთაგანმან თუ: "ვითარ არისტოტელმან არსებისა ქუეშე
Line: 11    
დააწესა სხეული და კუალად რაოდენისა ქუეშე და რამეთუ ვთქუთ წინშესავალთა8
Line: 12    
შინა, ვითარმედ არაჲ მყოფთაგანი ორთა კატიღორიათა ქუე/შე აღიყვანების",
Line: 13    
ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ: "სხჳსა და სხჳსაებრ მიიღებს9 სხეულსა".
Line: 14    
რამეთუ არს ნივთიერი10 სხეული, ვითარ ქვაჲ ა[ნუ] ძელი, ხოლო არს სიტყჳთ
Line: 15    
სახილველიცა სხეული -- მათიმა[ტ]იკოსი, ვინაჲცა არსების შორის11 ნივთიერი
Line: 16    
სხეული მოიღო სხეულად რაოდენად*2 და რაოდენად შემთხუევითად -- სხეული
Line: 17    
სადმე შემთხუევითი12. მარტივად სამკერძო განხანებულობაჲ არსებითად
Line: 18    
არს სხეულისა შორის, ხოლო ესოდენობაჲ რაოდენი არს შემთხუევითისაებრ.


Next part



This text is part of the ARMAZI edition of Ammonius, In Aristotelem commentaria.

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.