ARMAZI
Ammonius, In Aristotelem commentaria
Part No. 9
Previous part

Chapter: 1  
Line: 1  არსებისათჳს
Subchapter: 1  
Line: 2 
ხოლო1 არსებაჲ არს უყოლადსაკუთრესი და
Line: 3 
პირველად და უფროჲსად სათქუმელი


Paragraph: 1     
Line: 4    პირველი წესი აქუს არსებასა კატიღორიათა შორის და ამისთჳს სამართლად
Line: 5    
იგი დააწესა პირველ სხუათასა. რამეთუ იგი თანშეიყვანების ვიდრემე
Line: 6    
სხუათა კატიღორიათა, ხოლო არ თანშემოიყვანებს მათ. და თანმოჰკლავს ვიდრემე
Line: 7    
მათ, ხოლო არ თანმოიკლვის მათ მიერ. რამეთუ იგი უკუე თჳთგუამ არს,
Line: 8    
ხოლო მის შორის აქუს სხუათა კიტიღორიათა ყოფაჲ. რამეთუ არსებისა ყოფასა
Line: 9    
არ საჭირო სხუათა კატიღორიათა ყოფაჲ2. ხოლო ამისსა არყოფასა შეუძლებელ
Line: 10    
სხუათა შეგუ/ამებაჲ. ხოლო არსებისაჲ რომელიმე უკუე არს მარტივი,
Line: 11    
ხოლო რომელიმე -- შეზავებული. და მარტივისაჲ რომელიმე უმჯობესი შეზავებულისასა,
Line: 12    
ხოლო რომელიმე -- უდარესი. ხოლო არს შეზავებული ვიდრემე
Line: 13    
არსებაჲ კაცი და ეგევითარნი. ხოლო მარტივი და [უაღრესი]3 შეზავებულისაჲ
Line: 14    
-- საღმრთოთა არსებაჲ, ხოლო მარტივი დაუდარესი შეზავებულისაჲ -- ნივთი
Line: 15    
პირველი და სახე, რამეთუ ესენი შეზავებულისათჳს მოიხუმიან. ხოლო ესრეთ ვინაჲთვე
Line: 16    
ჴელოვნებათაცა ზედა ვთქუათ უდარეს-ყოფათ აღჳრობისმოქმედებითი4
Line: 17    
ცხენობისასა, რამეთუ აღჳრისმოქმედობითისა შესრულებასა ვითარ ორღანოდ
Line: 18    
უჴუმევიეს ცხენებრივი. და არს აღჳრი ვიდრემე თჳს მის რაჲსმეძლითი, ხოლო
Line: 19    
ცხენებრივი -- რომლისათჳს. და /სხუათა ზედა მსგავსადვე. ხოლო მეუბნარობს
Line: 20    
აქა არისტოტელი არა მარტივისა და უდარესისათჳს შეზავებულისაგან (რამეთუ
Line: 21    
ესე ბუნებათმეტყუელებისაჲ არს), არცა მარტივისათჳს და უაღრესისა შეზავებულისაგან
Line: 22    
(რამეთუ ესე ღმრთისმეტყუელებისაჲ არს), არამედ შეზავებულისათჳს
Line: 23    
და სქეტიკისა, ვითარ იგი ამად რადმე დაინიშნვის. ხოლო იტყჳს ამის
Line: 24    
არსებისაჲ რომელიმე უკუე არსო პირველი, ხოლო რომელიმე მეორე, პირველად
Line: 25    
ვიდრემე კერძოობითისა მწოდებელი, ხოლო მეორედ -- საყოველთაოჲსაჲ.
Line: 26    
ვინაჲ*1 ღირს ძიებისა არს, თუ რომლისა მიზეზისათჳს იტყჳს ესრეთ, უკუეთუ
Line: 27    
კერძოობითთასა უპატიოსნეს არიან საყოველთაონი. ვიტყჳთ*2, ვითარმედ
Line: 28    
ბუნებით უპირველესნი ჩუენდა მეორე არიან და ჩუენდა უპირველესნი ბუნებით
Line: 29    
მეორეებ. ვითარ-იგი უკუეთუ ითქუას, /ვითარმედ: ბუნებით ვიდრემე პირველნი
Line: 30    
არიან ნივთი და სახე, ამის შემდგომად საზოგადონი ასონი, რამეთუ ბუნებით
Line: 31    
პირველებ ესენი, და ამათგან თესლი და სისხლი, ხოლო ამათგან -- კაცი.
Line: 32    
ხოლო ჩუენ პირველად კაცსა. და ეგრეთღა პირველთქუმულთა გავიგონებთ თჳთ
Line: 33    
მის მოხუმულთა, ვინაჲ უცხადეს ჩუენდა არიან უმახლობელესნი. ვითარ უკუე
Line: 34    
სიტყუაჲ მისი, ვითარცა შეყვანებადთა მიმართ არს, ხოლო შეყვანებადთათჳს*3
Line: 35    
მასწავლელობისა მიმართ გრძნობისამიმართნი უსაკუთრეს არიან, ვინაჲ კაცთმოყუარებისა
Line: 36    
მოქმედი თანშთამოჰყვების გაგონებასა ჩუენსა.
Line: 37    
სამარლად სადმე კერძოობითსა პირველად იტყჳს შორის აწინდელისა,
Line: 38    
რამეთუ კერძოობითთაგან აღვალთ საყოველთაოთა მიმართ, რომლისათჳს ვითარცა
Page: 125  
Line: 1    
არმოწონებითა მისდა მეტყუელმან არა თქუა, თუ: "პირველი და უფროჲსდა
Line: 2    
არსო", არამედ "სათქუმელი". ხოლო ზედმიწევ/ნაჲ საჴმარ-არს, თუ
Line: 3    
ვითარ ჰმარტებს ამას არისტოტელი, რამეთუ ვითარცა ვთქუთ, მოუწონელად
Line: 4    
იტყჳს კერძოობითსა არსებასა პირველად, რომელი "არცა ქუემდებარისა ვისდადმე
Line: 5    
ითქუმისო" -- იტყჳს. არა თქუა, თუ "არს". რამეთუ ნანდჳლ პირველი
Line: 6    
არსებაჲ, რომელ არს საყოველთაოჲ, ქუემდებარისა ვისდამე არს, ვითარცა არმომწონელმან
Line: 7    
ვიდრემე "ითქუმისო" თქუა. ხოლო ვითარმედ უწყოდა, ვითარ
Line: 8    
გინა თუ პირველი არსებაჲ, გინა მეორე არა არს შორის მდებარისა, თქუა, ვითარმედ
Line: 9    
"არს" ხოლო: "შორის ქუემდებარისა არცა ერთისა არსო". აქა უკუე,
Line: 10    
ვითარმედ "არსო" შესძინა, ვითარმედ მოეწონა მასცა.
Line: 11    
ხოლო "ზემოსათქუმელობაჲ" თქუა, რამეთუ არ მოეწონა მას*1, ვითარ
Line: 12    
ვინმე კაცი, ანუ ვინმე ცხენი.

Paragraph: 2     
Line: 13    
ეძიებენ ვიეთნიმე, რაჲსათჳს უკუთქუმისა მიერ განასაზღვრა უპატიოსნესი,
Line: 14    
უკუეთუ დათქუმათასა*2 /არიან უუპატივოესნი. ვიტყჳთ, ვითარმედ არარაჲ
Line: 15    
უადგილოჲ არს, რამეთუ ჩუენ, ღმრთისა დანიშნვასა მნებნი, არა წარვიტყჳთ
Line: 16    
რასმე მისთჳს, ვითარცა იტყჳს საღმრთოჲ პლატონი, არამედ უკუთქუმისა მიმართ
Line: 17    
ვიქცევით. ხოლო უღონოებენ ვიეთნიმე მეტყუელნი: ნუსადა ნამდჳლვე
Line: 18    
პირვესა არსებასა შეეტყუების გარდაცემული საზღვარი არსებისაჲ, ვიტყჳ
Line: 19    
საღმრთოსა და კერძოობითსა სულსა? და რამეთუ ღმერთი არცა ქუემდებარედ
Line: 20    
რაჲსადმე ითქუმის, არცა ქუემდებარისა შორის არს, მერმე და სულიცა,
Line: 21    
ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ: არა შეემგავსების საზღვარი ამათგანსა რომელსაცა,
Line: 22    
რამეთუ საღმრთოჲსა ზედა ვიდრემე ყოვლად უგულისხუმოება არს ზედმოგონებაჲ
Line: 23    
ამის საზღვრისაჲ, რამეთუ არყოფაჲ საქუემდებარეოდ განსაწინაუკუმოებელად
Line: 24    
ქუემდებარისა შორის მყოფისა თქუმულ არს და შე/ემსგავსების საქმე
Line: 25    
სქესისა რაჲსმე მქონებელთა ქუემდებარესშორისსა თანა. ხოლო საღმრთოჲ უსქესო
Line: 26    
ყოვლითურთ და ყოველთაგან განკიდეებულ ქუემდებარისა შორის მყოფთაგანცა
Line: 27    
და არ მყოფთაგან ქუემდებარისა შორის, ხოლო ქმნილთა ქუემდებარედ
Line: 28    
შემთხუევითთად. ხოლო სულისა ზედა უკუეთუ განკიდეებულობაჲ ვიდრემე მოიღოს
Line: 29    
ვინმე, არ შეემსგავსების კუალად საზღვარი მის მიზეზისათჳს (ვითარცა
Line: 30    
ყოველთა სიტყუათა და მეცნიერებისაგან განკიდეებულად და უსქესოდ მქონებელსა
Line: 31    
მასცა თავისა თჳსისასა). ხოლო კერძოობითსა თუ ნუუკუე შეემსგავსოს
Line: 32    
ესე, რამეთუ დამოვრდომილი ქმნისა მომართ და დავიწყებითა დაპყრობილი,
Line: 33    
მერმე აღჴსენებად პირველთა მოსრული, იქმნების ქუეწინამდებარე ოდესმე
Line: 34    
უკუე ღრამმატიკოსობითისა, ხოლო ოდესმე მკურნალობითისა და სხუათა
Line: 35    
ჴელოვნ/ებათა ეგრეთვე და არაჲ არს საკჳრველ, რაჲთა ოდესმე სულსა შეეტყუებოდის
Line: 36    
უკუე საზღვარი, ხოლო ოდესმე -- არა, რამეთუ საშუალი აქუს
Line: 37    
წესი ნივთისაგან სრულიად განკიდეებულთა მიმართ და სრულიად ნივთისშორისთა.
Line: 38    
და ოდეს ვიდრემე განეკიდეოს სხეულსა, არ შეემსგავსების მას საზღვარი
Line: 39    
ესე, ხოლო ოდეს დამოვრდომილი ნივთისა შორის მოვიწყე იქმნეს, მაშინ
Line: 40    
შეემსგავსების. და არარაჲ უადგილობაჲ არს თქუმისა მიერ*3 უკუე, ვითარმედ
Line: 41    
უფროჲსღა დანიშნა, ვითარმედ იგი არს უფროჲსღა არსება ნათესავთაცა და სახეთაცა,
Page: 126  
Line: 1    
არამედ პირველადი, ნაცვალად ვითარმედ პირველი, ხოლო უყოლადსაკუთრესი
Line: 2    
არა მხოლოდ დანიშნული, არამედ საქმედ მყოფი.
Line: 3    
ხოლო ვეძიებთ*1 აქა, რაჲსათჳს ესოდენთა შესხმათა მიერ პატივ-სცა პირველსა
Line: 4    
არსებასა? და ვიტყჳთ*2, ვითარმედ: [ბუნებით]1 შესმენა, კატიღორია,
Line: 5    
/იქმნების ამის განუკუეთელისა არსებისად ქუემდებარისად და შემასმენელისა
Line: 6    
მისისა ანუ სახედ, ანუ ნათესავად. და სახედ ვიდრემე, ვითარ ოდეს ვთქუა: "სოკრატი
Line: 7    
კაცი არს", ხოლო ნათესავად -- "სოკრატი ცხოველ არს", არამედ შემთხუევითნიცა
Line: 8    
ოდეს მის შორის შეისმინებოდენ, ვითარმედ: "სოკრატი თეთრ
Line: 9    
არს". ხოლო გარეგან ბუნებისა ოდეს თჳთ იგი განუკუეთელი სახისა და ნათესავისად
Line: 10    
შეისმინებოდის, ვითარ-იგი, ვითარმედ: "იგი რომელიმე კაცი სოკრატი
Line: 11    
არს, ხოლო ცხოველი სოკრატი არს". არს ოდესმე, რომელ არ ჭეშმარიტებს
Line: 12    
ბუნების გარეშე შესმენაჲ, ვითარ ოდეს ვთქუა: "კაცი სოკრატი არს". ხოლო
Line: 13    
იქმნების ბუნების გარეშე შესმენაჲ, ოდეს განუკუეთელი არსებაჲ შეისმინებოდის
Line: 14    
შემთხუევითისად, ვითარმედ: "ესე თეთრი სოკრატი არს". ამისთჳს მრავლითა
Line: 15    
შესხმითა პატივ-სცა მას.

Paragraph: 3     
Line: 16    
ხოლო მეორე არსებებ ითქუმიან*3.

Paragraph: 4     
Line: 17    
/ხოლო ღირს ძიებისა*4 არს, რომლითა გუარითა იჴუმევს განწვალებასა
Line: 18    
არსებისა შორის. რამეთუ განყოფილთანი რომელნიმე ვითარცა ნათესავი სახეთა
Line: 19    
მიმართ განიწვალების, ხოლო რომელნიმე ვითარცა სრული -- კერძოთა მიმართ,
Line: 20    
ხოლო რომელნიმე ვითარცა თანმოსახელე, ჴმაჲ თითოეულთა დანიშნულთა
Line: 21    
მიმართ. ვიხილოთ უკუე, რომლისა ამათ განწვალებათაგანისაებრ განსწვალებს
Line: 22    
არისტოტელი.

Paragraph: 5     
Line: 23    
ვიტყჳთ*5, ვითარმედ: პირველად უკუე არა ვითარცა ნათესავი სახედ მიმართ,
Line: 24    
რამეთუ არაოდეს განწვალებულთა სახეთასა ერთსა შეუცავს სხუაჲ, ვითარ-იგი
Line: 25    
ცხოვლისაჲ2 რომელიმე სიტყჳერ და რომელიმე უსიტყუელ, ხოლო
Line: 26    
ვერ ძალ-გჳც თქუმად, ვითარმედ: ცხოვლისაჲ3 რომელიმე უსიტყუელ, ხოლო
Line: 27    
რომელიმე ცხენ არს, რამეთუ გარშეიცვის პირველისა მიერ მეორე. აწ სადმე
Line: 28    
არცა აქა ვიტყჳთ განწვალებისა ქმნასა, ვითარ ნათესავისასა სახისა მიმართ, რამეთუ
Line: 29    
პირველი არსებაჲ მეო/რისაგან გარეშეიცვის, გარნა არცა ვითარ სრული
Line: 30    
კერძოთა მიმართ4, რამეთუ არცა შესაძლებელ არს თქუმად, ვითარმედ: "სრულისაჲ
Line: 31    
რომელიმე ჴელ, ხოლო რომელიმე თით არს" (რამეთუ გარეშეიცვის ეგრეთვე
Line: 32    
ჴელისა შორის თითი). არამედ სრულისაჲ რომელიმე უკუე ჴელ, ხოლო
Line: 33    
რომელიმე ფერჴ არს. ეგრეთვე აქაცა გარეშესცავს მეორე არსებაჲ პირველსა.
Line: 34    
გარნა არცა ვითარ თანმოსახელე ჴმაჲ თითოეულთა დანიშნულთა მიმართ
Line: 35    
მისვე მიზეზისათჳს, რამეთუ არცა განწვალებულთა შორის, ვითარცა თანმოსახელესა
Line: 36    
ჴმასა თითოსახეთა დანიშნულთა მიმართ ვჰპოებთ გარეშჳცვულად
Line: 37    
სხუასა სხჳსა მიერ, ვითარ-იგი "ძაღლი" ჴმაჲ შეისმინების ვარსკულავისა და
Line: 38    
ფილოსოფოსისად და ჴმელისა ძაღლისად. ხოლო არცერთი ამათი გარეშეიცვის
Line: 39    
სხჳსაგან. და სხუებრცა განწვალებულთა ზედა, ვითარცა თანმოსახელე ჴმაჲ
Page: 127  
Line: 1    
თითოეულთა დანიშნულთა მიმართ /მხოლოჲთა თანმოსახელეობითა იპოების
Line: 2    
და არღა ზიარობითა საზღვრისაჲთა, რამეთუ სოკრატი, პირველად არსებად
Line: 3    
მყოფი, მეორისაჲთაცა იწოდების სახელითა, ესე იგი არს, კაცისა სახელითა,
Line: 4    
ხოლო საზღვარიცა იგივე აქუს სოკრატსა და საყოველთაოსა კაცსა, რამეთუ
Line: 5    
"ცხოეელიცა", ეგრეთვე არსებაჲ სულიერი, მგრძნობელობითი ცხოვლად1 ითქუმის.
Line: 6    
ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ წესსა გარდასცემს მას, ხოლო არღა მერმე
Line: 7    
განწვალებასაცა.

Paragraph: 6     
Line: 8    
ცხად-არს თქუმულთაგან, ვითარმედ საქუემდებარეოდ თქუმულთაგანთაჲ*1.
Line: 9    
პირველად თქუმისა*2 შესხმათა არსებისათა და სწავლისა მის ძლით, ვითარმედ
Line: 10    
ითქუმის და გულისხუმა-იყოფვის და არს, და უყოლადსაკუთრესობასა
Line: 11    
უკუე დაჰნიშნავს სათქუმელობითა (რამეთუ თქუმულნი ანუ საკუთრად, ანუ ჴმარებისაებრ
Line: 12    
ითქუმიან). ხოლო პირველისა მიერ, ვითარმედ გულის/ხუმა-იქმნების
Line: 13    
(რამეთუ საგულისხუმონი ანუ პირველად, ანუ საშუალობითა ვიეთითამე
Line: 14    
იგულისხუმებიან). ხოლო უფროჲსობისა მიერ ვიდრემე, ვითარმედ არსო დამნიშნველი,
Line: 15    
აჩუენებს ხედვისაცა2 მიერ და მოპოვნებისა მიერ, ვითარმედ განუკუეთელი
Line: 16    
არსებაჲ და პირველი და უფროჲსღაჲ არსებაჲ არს.
Line: 17    
გჳღირს ჩუენ ცოდნაჲ, რაჲ არს ხედვაჲ და რაჲ მოპოვნებაჲ და რაჲ უწყებაჲ.
Line: 18    
და ხედვაჲ ვიდრემე უკუე არს საქმისა აღჴსენებაჲ, ვითარ ოდეს ვთქუა:
Line: 19    
"კაცი არსებაჲ" და ვიხედვო: ვითარ არსება არს? ხოლო მოპოვნება3 თანშესრულებაჲ
Line: 20    
ხედვისაჲ: კაცი ცხოველი არს, ცხოველი -- არსებაჲ, კაცი არსება4
Line: 21    
არს. აღმომიჩნდა ჩუენ უკუე, ვითარმედ: "კაცი არსება5 არს". მოპოვნება ვიდრემე
Line: 22    
არს აღმოჩენილი საქმისაგან, ვითარ ოდეს გუენების6 ჩუენებად ჩუენ, ვითარმედ
Line: 23    
უკუდავ არს სული, ა/ღმომიჩნდის ჩუენ, ვითარმედ თჳთმოძრავ არს.
Line: 24    
ხოლო უწყება, ოდეს შესრულებამან მან შესიტყუვისამან, რომელ არს მოპოვნებაჲ,
Line: 25    
მიიღოს დასაბამი სხჳსა შესიტყუევისაჲ*3, ვითარ-იგი ვითარმედ: კაცი არსება,
Line: 26    
არსებაჲ -- არქუემდებარისა შორის, კაცი არქუემდებარისა7 შორის.
Line: 27    
ჰპოებ უკუე და მხედველადცა8 მას ჩუენებასა შინა პირველისა განუკუეთელისასა
Line: 28    
და მოპოვნებისა მიერ მჩუენებელად, ვითარმედ სამართლად პირვვლი არსებაჲ
Line: 29    
ითქუმის და რამეთუ მეორენი არსებანი შემთხუევითადცა შეისმინებიან
Line: 30    
მისდად. ხოლო მოიჴსენებს თჳსაგანისაცა და საყოველთაოჲსა შემთხუევითისასა,
Line: 31    
ვითარცა განუკუეთელთა არსებათად შესმენილთათჳს, ხოლო განუკუეთელთა
Line: 32    
-- ქუემდებარედ და არცა ნათესავობითისა, არცა კერძოობითთა შემთხუევითთაჲ
Line: 33    
მოიჴსენა ჩუენდა დამშთენელმან /ამისისა ცნობისამან, ვითარმედ იგინიცა
Line: 34    
შეისმინებიან მათდად.

Paragraph: 7     
Line: 35    
მერმე იტყჳს, ვითარმედ: სახენი უფროჲს არსება არიან ნათესავისასა. და
Line: 36    
უღონოებენ ვიეთნიმე სამთა უღონოებათა, რომელთა პირველი არს: არსებაჲ
Line: 37    
უფროჲსუმცროსობასა არ მიითუალავს, ვითარ თჳთ იგი აჩუენებს და ვითარ
Line: 38    
სახეთა ზედა "უფროჲსი" ვიტყჳთ? ვითარმედ დაღრმობილთა9 არსებათათჳს
Line: 39    
თქუა, ვითარმედ: არს საპოვნელ უფროჲსი, რამეთუ უზენაესთა უქუენაესთაგან,
Line: 40    
ვითარცა უსაყოველთაოესთა, აქუსყე უფროჲსობაჲ. ხოლო შორის სივრცისებრობისა
Line: 41    
არა არს საპოვნელ უფროჲსი, ვითარ კაცსა ზედა და ცხენსა, რამეთუ
Page: 128  
Line: 1    
არა რომელი1 უფროჲს არსება. მერმე იტყჳან: "უკუეთუ მეორენი არსებანი,
Line: 2    
ეგრეთვე და შემთხუევითნიცა მოქენე არიან პირველთა არსებათა. ვითარცა
Line: 3    
იტყჳს, რად არა შემთხუევითნიცა არიან არსებებ?" /ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ:
Line: 4    
მეორენი არსებანი მხოლოჲსა შესმენისა მიმართ ოდენ მოქენე არიან მათდა,
Line: 5    
ხოლო შემთხუევითნი შემთხუევითთა შესმენისათჳსცა და მყოფობისა. მერმე
Line: 6    
უკუეთუ უფროჲს არსებად თქუა ნათესავისასა სახე2, რად არა მეორეჲ არსებაჲ
Line: 7    
უწოდა მას და მესამე -- ნათესავსა? და ვიტყჳთ, ვითარმედ: სახე ნათესავისა არს
Line: 8    
სახე და გარმოიქცევის. ვინაჲ სქესისათჳს ვერ უძლო განკიდეებაჲ მათი
Line: 9    
ურთიერთას.



Subchapter: 2  
Line: 10  შორის რომელთა სახენი პირველ სათქუმელებ
Line: 11 
არსება არიან


Paragraph: 1     
Line: 12       
რაჲსათჳს არა თქუა: "მეორე არსებებ ითქუმიან სახენი და ნათესავნი"
Line: 13    
საყოველთაებ, არამედ "შორის რომელთა სახენი?" ვიტყჳთ, ვითარმედ:
Line: 14    
ყოვლად უცთომელობით, რამეთუ უკუეთუმცა ეთქუა "ნათესავნი და სახენი",
Line: 15    
ვითარ სხუათაცა კატიღორიათა შორის არიან ნათესავნი და სახენი (ვითარ-იგი
Line: 16    
რომელობისა შორის ნათესავ ვიდრემე /ფერი, ხოლო სახე -- თეთრი და
Line: 17    
მმელნობი), გუაქუნდა საგონისობაჲ მეორე არსება-ყოფასა შემთხუევითთაცა
Line: 18    
შორის. ამისთჳს არა დამხუდარნი სახენი თქუნა, არამედ რომელთა სახეთა
Line: 19    
შორის იპოებიან პირველნი არსებანი.



Subchapter: 3  
Line: 20  ესენიცა და სახეთა3 ამათ ნათესავნი4


Paragraph: 1     
Line: 21    
აქა შეჰკრებს ფილოსოფოსი მის მიერ თქუმულსა და თქუმის მიერ, ვითარმედ
Line: 22    
"ესენიცა", დაჰნიშნავს პირველსა არსებასა, ხოლო თქუმისა მიერ, ვითარმედ,
Line: 23    
"სახეთა ამათ ნათესავნი", დანიშნა მეორე არსებაჲ.
Line: 24    
ვითარცა ვინმე კაცი*1 შორის სახესა ვიდრემე არს კაცისასა, მაგალითსა
Line: 25    
მოიდებს პირველისა არსებისასა. ხოლო მაგალითისა მიერ აჩენს, ვითარმედ პირველი
Line: 26    
არსებაჲ გარმოიქონების მეორისა შორის. რამეთუ ვინმე კაცი სახესა
Line: 27    
შორის ვიდრემე არს კაცისასა, ხოლო ნათესავი სახისაჲ არს ცხოველი, რამეთუ
Line: 28    
ვითარ ცხოველი უკუე საყოველთაოსა კაცსა გარემოაქუს, ხოლო საყო/ველთაოჲ
Line: 29    
კაცი ვისმე კაცსა, ხოლო ვინმე კაცი პირველი არსებაჲ, საყოველთაოჲ
Line: 30    
სადმე კაცი და5 ცხოველი -- მეორენი არსებანი.



Subchapter: 4  
Line: 31  მეორედ უკუე არსებად ითქუმიან ესენი


Paragraph: 1     
Line: 32    
კეთილად თქუა კუალად "ითქუმიანო", ვითარმედ ბუნებისაებრ პირველნი
Line: 33    
არსებანი არიან ესენი.



Subchapter: 5  
Line: 34  საჭირო არს სახელითაცა და სიტყჳთა ქუემდებარისაჲთა
Line: 35 
შესმენილობაჲ


Paragraph: 1     
Line: 36    
პორიზმასა*2 შეჰკრებს არისტოტელი ესევითარსა, რამეთუ იტყჳს: რაოდენნი
Line: 37    
სავისოდმე ითქუმიან, ვითარცა საქუემდებარეოჲსა რაჲსადმე, გარდასცემენ
Page: 129  
Line: 1    
ქუემდებარესა სახელისაცა და საზღვრისასა (ვითარ საყოველთაოჲ* კაცი
Line: 2    
ითქუმის სასოკრატოისოდ და ითქუმის სოკრატი კაცადცა და ცხოველად სიტყჳერად,
Line: 3    
მოკუდავად). ხოლო რაოდენნი ქუემდებარისა შორის არიან, განსაზღვრებისასა
Line: 4    
ვიდრემე არა/ოდეს გარდასცემენ, ხოლო1 სახელისასა არს ოდესმე,
Line: 5    
რამეთუ სითეთრე სხეულსა შორის არს და განსაზღვრებისასა არაოდეს გარდასცემს
Line: 6    
ვიდრემე (რამეთუ არამცა ვთქუთ სხეული ფერად განსარჩეველობითად
Line: 7    
ხედვისად), ხოლო სახელისასა გარდასცემენ, რამეთუ ვიტყჳთ, ვითარმედ: თეთრი
Line: 8    
სხეული, ხოლო უწყებულ იყავნ, ვითარმედ არ მარადის, რამეთუ აჰა, სათნოებაჲ
Line: 9    
არცა განსაზღვრებასა, არცა სახელსა გარდასცემს ქუემდებარესა, რამეთუ
Line: 10    
არ ითქუმის მესათნოებედ თანმქონებელი სათნოებისაჲ, არამედ
Line: 11    
მოსწრაფედ.




Subchapter: 6  
Line: 12  ხოლო სხუანი ყოველნი, ესე იგი არს საქუემდებარეოდ
Line: 13 
ითქუმიან პირველთა არსებათად


Paragraph: 1     
Line: 14    
კეთილად თქუა კუალად "ითქუმიანო", რამეთუ არ მოქენე არიან საყოველთაონი
Line: 15    
პირველთა არსებათა, რაჲთა შეუდგენ, არამედ რაჲთა სამათოდ
Line: 16    
ითქუნენ.



Subchapter: 7  
Line: 17  /ანუ ქუემდებარეთაშორის არიან ესე


Paragraph: 1     
Line: 18    
კეთილად თქუა აქა "არიანო", რამეთუ შემთხუევითთა კერძოობითთა არსებათა
Line: 19    
შორის აქუს მყოფობაჲ. შესხმასა უკუე ჰნებავს თქუმაჲ პირველისა არსებისასა,
Line: 20    
რამეთუ ვითარ სამთა საქმეთა მიმართ განიყოფვის: საყოველთაოთა
Line: 21    
არსებათა მიმართ, კერძოობითთა მიმართ, შემთხუევითთა მიმართ. მოქენე არიანო,
Line: 22    
იტყჳს, თითეული პირველთა არსებათა, რომელნიმე, რაჲთა შედგენ (რამეთუ
Line: 23    
ამათ შორის აქუს შემთხუევითთა ყოფაჲ) და რომელთამე, რაჲთა შესასმენელ
Line: 24    
იქმნენ (რამეთუ ვისდადმე შეისმინებიან საყოველთაონი). და მოსპობითა2
Line: 25    
პირველთა არსებათაჲთა მოისპობვიან შემთხუევითნიცა, არმქონებელნი,
Line: 26    
რაჲსა შორის შედგენ. ეგრეთვე საყოველთაონიცა, არმქონებელნი, სავისოდ
Line: 27    
ითქუნენ? ხოლო /საყოველთაოდ იტყჳს არა [პირველთ]თა3 მრავალთასა, არამედ
Line: 28    
მრავალთშორისთა4. ხოლო ამის ძლით დართულ არს ესე "შეყვანებითსა" შორის
Line: 29    
პორფირისსა თქუმულისათჳს, ვითარმედ ეგების სახეთა ყოველთა წინადადებისაებრ
Line: 30    
მოსპობილთა ნათესავსა ყოფაჲ. მუნ უკუე მეუბნარობდა გონიერთათჳს,
Line: 31    
ხოლო აქა გრძნობადთა ნათესავთა და სახეთათჳს მეუბნარობს, ესე იგი
Line: 32    
არს, მრავალთშორისთათჳს5.



Subchapter: 8  
Line: 33  ანუ ქუემდებარეთა შორის არიან ესენი


Paragraph: 1     
Line: 34    
ესე იგი არს, საყოველთაონი უკუე არსებანი საკერძოობითთოდ ითქუმიან,
Line: 35    
ხოლო შემთხუევითთა არსებათა შორის აქუსყე ყოფაჲ.
Line: 36    
არყოფასა უკუე პირველთა არსებათასა არცა საყოველთაონი არიან, არცა
Line: 37    
შემთხუევითნი. სამართლად უკუე კერძოობითნი და პირველნი არსებანი პირველებად
Line: 38    
ითქუმიან ყოფად.
Page: 130  


Subchapter: 9  
Line: 1  /ხოლო მეორეთა არსებათაჲ უფროჲს არსება
Line: 2 
სახე ნათესავისასა


Paragraph: 1     
Line: 3    
თანშეშჯასა ჰყოფს მეორეთა არსებათაჲსასა ურთიერთას, სახეთას, სახეთა
Line: 4    
თანად და ნათესავთასა და იტყჳს უფროჲს არსება-ყოფასა სახისასა ნათესავისაგან
Line: 5    
და აჩუენებს ამას ორთა ჴელ-ყოფათა მიმართ: ერთისა ვიდრემე სქესისაგან
Line: 6    
პირველისა არსებისმიმართისა1, ესე იგი არს, უმახლობელესისა, ხოლო
Line: 7    
სხჳსა -- აღსიტყუვისაგან, რამეთუ უმახლობელეს არს სახე პირველისა არსებისა,
Line: 8    
ესე იგი არს, განუკუეთელისა, უფროჲს ნათესავისასა. და კუალად ვითარ
Line: 9    
აქუს პირველსა არსებასა სახჲსა მიმართ, ეგრეთვე სახესა -- ნათესავისა მიმართ.



Subchapter: 10  
Line: 10  რამეთუ უკუეთუ გარდასცემდეს ვინმე, პირველი
Line: 11 
არსებაჲ რაჲ არს


Paragraph: 1     
Line: 12    
რამეთუ უკუეთუ გარდასცემდეს ვინმე: რაჲ არს სოკრატი, საკუთრად ვიდრემე
Line: 13    
"კაც" /და "ცხოველობაჲ", მიუგოს ხოლო: უსაკუთრესად უფროჲსღა "კაცისა"
Line: 14    
"ცხოველობაჲ", რამეთუ "ცხოველისა" მეტყუელნი მრავალთა შემოვიყვანებთ
Line: 15    
და რამეთუ სიტყჳერთაცა და უსიტყუთა, ხოლო "კაცობისა" მიმგებელთა
Line: 16    
უმახლობელესობით გარდავსცეთ ბუნებაჲ სოკრატისი2.



Subchapter: 11  
Line: 17  რამეთუ თჳსი ვიდრემე კაცისაჲ ვისმე, იგი
Line: 18 
სოკრატისცა*1 თჳსი არს: უფროჲს კაც-ყოფაჲ, ვიდრე


Paragraph: 1     
Line: 19       
ცხოველ. რამეთუ ესე უსაზოგადოესი არს და
Line: 20       
და სხუათა მრავალთა სახეთაჲ.

Paragraph: 2     
Line: 21       
მერმეცა პირველნი არსებანი სხუათა ყოველთა
Line: 22       
ქუემდებარეობისათჳს

Paragraph: 3     
Line: 23       
მეორე ჴელ-ყოფაჲ აღსიტყუვისაგან, ესე იგი არს, რამეთუ იტყჳს, ვითარმედ:
Line: 24    
პირველნი არსებანი ამისთჳს პირველებად ითქუმიან, ვითარ შემთხუევითთა
Line: 25    
ქუე-უსხენ ყოფისა მიმართ და საყოველთაოთა შესმენისა მიმართ. რამეთუ ვითარცა
Line: 26    
აქუსყე პირველთა არსებათა შემთხუევითთა მიმართ და საყოველთაოთა,
Line: 27    
/ეგრეთ აქუს სახეთა ნათესავთა მიმართ, რამეთუ ქუე-უსხენ სახენი ნათესავთა
Line: 28    
შესმენისა მიმართ და არა ნათესავნი -- მანერთი



Subchapter: 12  
Line: 29  და სხუანიცა ყოველნი*2 სამათოდ შეისმინნენ,
Line: 30 
ანუ ამათ შორის ყოფად


Paragraph: 1     
Line: 31    
ყოვლად სიმკაცრით*3 შესძინა, ვითარმედ "შეისმინნენო", ანუ "მათ შორის
Line: 32    
მყოფად", რამეთუ პირველნი არსებანი ქუე-უსხენ უკუე ყოველთა, გარნა
Line: 33    
არა მსგავსად, არამედ შემთხუევითთა -- ყოფისა მიმართ, ხოლო საყოველთაოთა
Line: 34    
-- შესმენისა მიმართ.



Subchapter: 13  
Line: 35  რამეთუ*4 ნათესავნი ვიდრემე სახეთად
Line: 36 
შეისმინებიან


Paragraph: 1     
Line: 37    
ვიტყჳთ, რამეთუ "ყოველი კაცი ცხოველ", ქუე-ძეს უკუე კაცი, ხოლო
Line: 38    
შეისმინების ცხოველი, ესე იგი არს, ქუე-ძეს ვიდრემე სახე, ხოლო შეისმინების
Page: 131  
Line: 1    
ნათესავი. რამეთუ ვერღარა შემძლებელ ვართ თქუმად, ვითარმედ: "ყოველი
Line: 2    
ცხოველი კაც", არამედ "ყოველი კაცი ცხოველ"1. ვინაჲ ამათგანთაცა სახე უფროჲს
Line: 3    
არსება2 ნათესავისა არს.



Subchapter: 14  
Line: 4  /ხოლო3 თჳთ სახეთანი რავდენნი არა არიან
Line: 5 
ნათესავ, არა უფროჲს სხუაჲ სხჳსასა არსებ[ა] არს*1


Paragraph: 1     
Line: 6    
"რავდენნი არა ნათესავ არიანო" -- იტყჳს სიმკაცრით, რაჲთა არა მიიღო4
Line: 7    
ცხოველი და კაცი და ცხენი, და რამეთუ ცხოველი სახე არს, გარნა ნათესავიცა.
Line: 8    
ვინაჲცა საჴმარ-არს არა ამათი მიღებაჲ, არამედ რავდენნი მხოლოდ სახენი არიან,
Line: 9    
ესე იგი არს, უსახეესნი, ვითარ კაცი. ცხენი*2.
Line: 10    
წარმომეტყუელსა უკუე სიღრმით გამოწულილვასა არსებისასა, ესე იგი
Line: 11    
არს, განუკუეთელთაგან სახეთა მიმართ და სახისაგა -- ნათესავისა მიმართ, აწ
Line: 12    
ჰნებავს ვითარ სასივრცისებოდ ქმნაჲ იგავისაჲ, რომელ არს სახე სახისა მიმართ
Line: 13    
და განუკუეთელი განუკუეთელისა მიმართ. იტყჳს უკუე, ვითარმედ: არარაჲთ
Line: 14    
განეთჳსვის სახე სახესა მეორე-ყოფისა მიმართ, არცა განუკ/უეთელი განუკუეთელსა
Line: 15    
ყოფისა მიმართ პირველ-არსება.

Paragraph: 2     
Line: 16    
ანუ*3 რომელისამე ცხენისაჲ ცხენსა. რამეთუ5 რომელი აქუს კაცსა სიტყუაჲ
Line: 17    
ვისიმე კაცისა მიმართ, იგივე ცხენსა რახსისა ცხენისა მიმართ, ვითარ-იგი სოკრატისთჳს
Line: 18    
არარაჲ უსაკუთრესი, უთჳსესი ითქუმის კაცობისასა, ეგრეთვე არცა
Line: 19    
რახსისათჳს -- ცხენობისასა.



Subchapter: 15  
Line: 20  ხოლო სამართლად შემდგომად პირველთა
Line: 21 
არსებათასა მხოლონი სხუათაგან სახენი და


Paragraph: 1     
Line: 22    
ნათესავნი მეორე არსება ითქუმიან

Line: 23    
მიზეზსა იტყჳს აწ, რომლისა ძლით სახეთა ვიდრემე და ნათესავთა მეორე
Line: 24    
არსება უწოდა, ხოლო შემთხუევითნი არღა მესამედ არსებად თქუნა, რამეთუ
Line: 25    
ორკეცსა ჴელ-ყოფასა შემოიღებს: პირველსა უკუე განსაზღვრებისა და გარდაცემისაგან
Line: 26    
საზღვრისაჲსა, ხოლო მეორესა -- აღსიტყუვისაგან. პირველი ჴელყოფაჲ
Line: 27    
გარდაცემისაგან საზღვრისაჲსა, რამეთუ6 იტყჳს, უკუეთუ კითხულთა:
Line: 28    
რაჲ /არს სოკრატი? ვთქუათ: "კაცი", ანუ "ცხოველი", თჳსსა და საცნობელსა
Line: 29    
ვიტყჳთ, ხოლო "თეთრი" ანუ "მსრბოლი", ანუ ეგევითარი რაჲმე -- უცხოსა. სამართლად
Line: 30    
სადმე სახეთა და ნათესავთა მეორედ არსებად ვიტყჳთ, ხოლო შემთხუევითთა
Line: 31    
ყოვლად არა ვიტყჳთ არსებად.



Subchapter: 16  
Line: 32  მერმეცა პირველნი არსებანი სხუათა ყოველთა
Line: 33 
ქუემდებარეობისათჳს ყოვლად საკუთრად არსებად


Paragraph: 1     
Line: 34    
ითქუმიან

Line: 35    
ესე მეორე ჴელ-ყოფაჲ აღსიტყუვისაგან, რამეთუ იტყჳს, ვითარმედ: პირველნი7
Line: 36    
არსებანი ამისთჳს პირველად ითქუმიან სხუათა ქუემდებარეობისათჳს.
Page: 132  
Line: 1    
ხოლო ესრეთ ქუე-უსხენ სახენი და ნათესავნი შემთხუევითთა. სამართლად
Line: 2    
უკუე მეორე არსება ითქუმიან ესენი, ხოლო ესრეთვე სხუათაცა ზედა.



Subchapter: 17  
Line: 3  ხოლო საზოგადო ყოვლისა არსებისად არ ქუემდებარისა
Line: 4 
შორის ყოფაჲ


Paragraph: 1     
Line: 5    
განმყოფელსა არსებისასა პირველად /და მეორედ და შემატყუებელსა მათსა
Line: 6    
ერთმანერთისა მიმართ, აწ კეთილწესიერებით ქმნაჲ ჰნებავს გარდაცემად საზღვარსა
Line: 7    
არსებისასა. ხოლო ვითარმედ არსებაჲ ნათესავი არს უნათესავესი, ხოლო
Line: 8    
უნათესვესისა განსაზღვრებასა ვერ ძალ-გჳც გარდაცემაჲ მით, რამეთუ განსაზღვრებანი,
Line: 9    
ვითარცა უწყით, ნათესავისაგან და შემამტკიცებელობითთა განყოფილებათა
Line: 10    
მოიხუმიან, სახესა ეძიებს არსებისასა. რამეთუ ჰგავს ვითამე1 ესე
Line: 11    
განსაზღვრებაჲ, რამეთუ ვითარ-იგი განსაზღვრებაჲ მხოლოჲსა და ყოვლისაჲ
Line: 12    
არს და განსაზღვრებულისა მიმართ გარმოიქცევის, ეგრეთ თჳსიცა მხოლოჲსა
Line: 13    
და ყოვლისა არს, რომლისა არს თჳს და მიიქცევიან ურთიერთას მიმართ. ამის
Line: 14    
უკუე მიზეზისათჳს თჳსსა არსებისასა ჰნებავს გარდაცემაჲ (ხოლო არმეყსეულად
Line: 15    
მოს/ცემს სათნოყოფილთა მისთა, არამედ უწინარეს ამისსა იტყჳს თჳსსა
Line: 16    
არსებისასა "არა ქუემდებარისა შორის ყოფასა", რამეთუ ყოველსა უკუე შეეტყუების,
Line: 17    
ხოლო არა მხოლოსა, არამედ სხუათაცა. ხოლო თჳსსა უჴმს მხოლოჲსა
Line: 18    
და ყოვლისად ყოფაჲ. ხოლო თქუმისა მიერ2, ვითარმედ "საზოგადო", წინააღდგომასა
Line: 19    
თავისა თჳსისასა ჰგავს მეტყუელად, რამეთუ უკუეთუ თჳსსა
Line: 20    
არსებისასა ჰნებავს გარდაცემაჲ, რამეთუ იტყჳს "საზოგადოსა", ვიტყჳთ,

Line: 21    
ვითარმედ ორად რადმე ჯერ-არს განაღა ყოფაჲ თჳსისაჲ, ვიტყჳ: "მხოლოდ"
Line: 22    
და "ყოვლისად", თქუმისა მიერ უკუე "საზოგადოჲსაჲსა" დანიშნა ყოვლისაობაჲ.
Line: 23    
ხოლო გარდაცემული თჳსი საჩინო ვიდრემე არს პირველთაცა არსებათა
Line: 24    
ზედა. ცხად-არს, ვითარმედ მეორეთაჲცა არს ამისგან, რამეთუ ცხოველი
Line: 25    
და კაცი კერძოობითსა კაცსა შორის ვითარ არიან, /არა ვითარცა ქუემდებარესა3
Line: 26    
შორის...*1

Paragraph: 2     
Line: 27       
ხოლო ქუემდებარისა*2 შორის მყოფთა სახელსა ვიდრემე არაჲ აყენებს
Line: 28    
შესმენად ოდესმე ქუემდებარისათჳს. და ამისთჳს ჰნებავს ჩუენებად, ვითარმედ
Line: 29    
გარდასცემენ ქუემდებარესა სახელისასა, ხოლო განსაზღვრებისასა -- არაოდეს.
Line: 30    
რამეთუ ვიტყჳთ თეთრსა სხეულსა4 და აჰა, სითეთრემან ქუემდებარისა სხეულისა
Line: 31    
შორის მყოფმან, სახელისაჲ გარდასცა ქუემდებარესა, ხოლო განსაზღვრებისაჲ
Line: 32    
არაოდეს გარდასცეს. რამეთუ არცა ვიტყჳთ სხეულსა ფერად განსარჩეველობითად
Line: 33    
შესახედავისად. ხოლო მეორენი არსებანი სახელისასაცა და განსაზღვრებისასა
Line: 34    
გარდასცემენ. და რამეთუ სოკრატი ითქუმის კაცადცა და ცხოველად,
Line: 35    
სიტყჳერად, მოკუდავად.

Paragraph: 3     
Line: 36       
ხოლო უღონოებენ*3 ვიეთნიმე, უკუეთუ ქუემდებ/არისა შორისად შეისმინებიან
Line: 37    
არსებანი განუკუეთელთანი, ეგრეთვე და მეორენიცა არსებანი, რად
Line: 38    
არა არიან ქეუმდებარისა შორის მეორენი არსებანი? და ვეტყჳთ, ვითარმედ;
Line: 39    
ქუემდებარისშორისნი თანმოსახელედ შეისმინებიან განუკუეთელთა არსებათად,
Page: 133  
Line: 1    
ხოლო იგინი თანსახელად არასადამე1 არიან ქუემდებარისა შორის. და
Line: 2    
სხუებრცა მრავალგზის ქუემდებარისშორისნი არცა თანმოსახელედ მათდა შეისმინებიან,
Line: 3    
არამედ სახელნართაულად. მერმეცა ქუემდებარისშორისნი მიითუალვენ
Line: 4    
უფროჲსსა და უმცროჲსსა და სივრცისებრსა, ხოლო იგინი -- არსადა, მერმეცა
Line: 5    
ქუემდებარისშორისნი სამარადისოდ სხუაჲ სხჳსა შორის არიან, ვითარ
Line: 6    
სითეთრე სხეულისა შორის, ხოლო იგინი -- არა მერმე. კუალად აროდეს ქუემდებარისშორისთა
Line: 7    
თჳსთა განუკუეთელთა შორის /აქუს მყოფობაჲ (რამეთუ არცა
Line: 8    
ზედმიწევნულობასა ღრამმატიკოსობისა შორის და სხუათა შორის, ხოლო იგინი
Line: 9    
განუკუეთელთა შორის არიან, ესე იგი არს, სახენი და ნათესაჳნი. მერმეცა
Line: 10    
ქუემდებარისშორისნი ანუ მოქმედებითა, ანუ წულილმოგონებითა განეკიდეებიან
Line: 11    
ქუემდებარესა. ხოლო იგინი არცა მოქმედებითა, არცა წულილმოგონებითა
Line: 12    
განეკიდეებიან.

Paragraph: 4     
Line: 13       
საჴმარ-არს ცნობად, ვითარმედ საქმეთაგანნი რომელნიმე თავით თჳსით
Line: 14    
არიან, ხოლო რომელნიმე სქესისა შორის. და ესენი ანუ გარდასრულთაებრ
Line: 15    
მოიხუმიან და იწოდების პროზიმად*, ანუ გულვებადთაებრ და იწოდების
Line: 16    
ლილმად.



Subchapter: 18  
Line: 17  არა თჳს არსებისა ესე, არამედ განყოფილებაჲცა
Line: 18 
არქუმდებარისაშორისთაგანი არს


Paragraph: 1     
Line: 19       
გარდაცემულსა თჳსსა არსებისასა განჰჴდის, ვითარცა არ მხოლოდომისად2
Line: 20    
მყოფსა, არამედ /განყოფილებათადცა. და ა[მათ]გან ცხად-არს განკიდეებაჲ განყოფილებათაჲ
Line: 21    
არსებათაგან, ვიდრემდის შეემთხჳოს მათ შემთხუევით-ყოფაჲ,
Line: 22    
რომელი უადგილო არს. და რამეთუ სთნაჳს თჳთ არისტოტელის არსება-ყოფაჲ
Line: 23    
მათი, რაჲთა ამათგან სრულ-იქმნებოდინ სახენი, და არსებითად შესმენილ-ყოფაჲ
Line: 24    
მათი, რამეთუ არა თუმცა იყვნეს არსებებ, შეემთხუეოდა შემთხუევითთაგან
Line: 25    
ქმნაჲ არსებისაჲ, რომელი უადგილო არს, ვითარ უკუე განყოფილებანიცა
Line: 26    
არსება არიან (რამეთუ კერძონი არსებისანი არიან არსება და განსაზღვრებაჲ
Line: 27    
კერძოთაგან არსებისათა შედგების), ვითარ იტყჳს არისტოტელი, ვითარმედ:
Line: 28    
"არა თჳს ესე არსებისა?" ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ: არსებათანი რომელნიმე
Line: 29    
არიან გონიერნი, ხოლო რომელნიმე -- გრძნობადნი. და გრძნობადთანი უკუე
Line: 30    
რომელნიმე სამარადისონი, ვითარცა ზეციერნი, ხოლო რომელნიმე -- ქმნისა და
Line: 31    
/ხრწნილებისშორისნი. და ქმნისა და ხრწნილებისშორისთანი რომელნიმე მარტივებ,
Line: 32    
ვითარცა სიტყჳვრი, მოკუდავი, რომელთაჲ განყოფილებათა არსებითთა
Line: 33    
შეზავებს ბუნებაჲ ქმნისათჳს კაცისა, ხოლო რომელნიმე -- თანდადებულებ, ვითარცა
Line: 34    
ნათესავნი და სახენი და განუკუეთელნი.

Paragraph: 2     
Line: 35       
ასწავებს უკუე აქა არისტოტელი მხოლოჲსა შეზავებულისა არსებისა ქმნისა
Line: 36    
და ხრწნილებისშორისისათჳს, ვითარ პირველცა3 ვიტყოდეთ, ხოლო ვიტყჳთ
Line: 37    
განუკუეთელთათჳს და სახეთა და ნათესავთა. ამას თანა და თან შემტყუებელმანცა
Line: 38    
ურთიერთას მიმართ არსებათამან შეატყუნა სახენი მხოლონი და ნათესავნი,
Line: 39    
მერმე და განუკუეთელნიცა, ვითარმედ ამათთჳს წინა-უც მას მასწავლელობაჲ,
Line: 40    
ხოლო განყოფილებათაჲ არასადა ყო მოჴსენებაჲ, ვითარმედ მარტივებ
Line: 41    
არიან, ხოლო შეზავებულთასა ჰყოფს სიტყუასა, ვითარცა /ითქუა. ამის
Page: 134  
Line: 1    
უკუე მიზეზისათჳს თქუა არისტოტელი, ვითარმედ: არა არს ესე თჳს არსებისა,
Line: 2    
ხოლო არა ყოვლისად მარტივად, არამედ თანდადებულისად თქუა. სამართლად
Line: 3    
ესეცა! რამეთუ არს არა მხოლოდ თანდადებულისა ხოლო, არამედ მარტივისაცა,
Line: 4    
ესე იგი არს, განყოფილებათად სიტყჳერისა და უსიტყჳსა. ვინაჲ სამართლად
Line: 5    
თქუა არა თჳს არსებისა ყოფაჲ მისი. და ამისთჳს სთნდა განკიდეებაჲ განყოფილებათაჲ
Line: 6    
არსებათაგან.

Paragraph: 3     
Line: 7    
ხოლო სხუანი იტყჳან, ვითარმედ: განყოფილებანი მარტივად არა არიან
Line: 8    
არსებებ, არამედ ამათგანნი რომელნიმე არიან არსებისა მიმართ, ვითარცა
Line: 9    
სიტყჳერი და მოკუდავი, ხოლო რომელნიმე -- შემთხუევითთა მიმართ, და ამათ
Line: 10    
უფროჲს [ემეზობლებიან]1, ვითარცა ყორნისა შორის მელნობაჲ, ანუ კჳკნოჲსა
Line: 11    
შორის -- თეთრი. ხოლო რომელნიმე სიმკაცრით საშუალ არსებათა და შემთხუევითთაჲსა,
Line: 12    
ვითარ ცეცხლისა შორის სი/მჴურვალე, რამეთუ ესე ეზიარების
Line: 13    
უკუე შემთხუევითსაცა, ხოლო ეზიარების არსებასაცა, ვითარცა შემასრულებელი
Line: 14    
ქუემდებარისაჲ. ხოლო2 ამათ გულისხუმიერად ვიდრემე მოიპოეს, გარნა
Line: 15    
არა ყოვლითურთ ჭეშმარიტად, რამეთუ რომლისა კატიღორიაჲსა ქუეშე აღვიყვანნეთ
Line: 16    
ესენი, ანუ მოქენე ვიქმნნეთ მეათერთმეტისა, რომელი უადგილო არს?



Subchapter: 19  
Line: 17  ხოლონუ აღმაშფოთებენ ჩუენ კერძონი არსებათანი,
Line: 18 
ვითარცა ქუემდებარისშორისად მყოფნი


Paragraph: 1     
Line: 19    
ყოველთათჳს

Line: 20    
რომლისაჲ ეგულვა ვისმე უღონოებაჲ არისტოტელის მიმართ, ესე სწორებით
Line: 21    
აღჴსნა3 მან, რამეთუ უღონოებდამცა ვინმე, მეტყუელი, ვითარმედ: "კერძონი
Line: 22    
არსებათანი რაჲსმე შორის (რამეთუ კაცისა შორის იხილვებიან ჴელნი და
Line: 23    
წჳვნი) და შემთხუევითნიცა რაჲსმე4 შორის ეგრეთვე, ვითარ რეცა კაცისა შორის
Line: 24    
იხილვებიან სითეთრე და სიმჴურვალე. კერძოებ სადმე არსე/ბათა შემთხუევითნი,
Line: 25    
რომელი უადგილო არს". აღმჴსნელი უკუე ამისი იტყჳს, ვითარმედ:
Line: 26    
გარდასცა თუ, ვითარ ვთქუთ, შემთხუევითი რასმეშორისად, არა ვითარცა კერძოჲ
Line: 27    
ქუემდებარისაჲ , რამეთუ სხუა-ყოფაჲ ჰნებავს ქუემდებარესა, ხოლო განყოფილებანი
Line: 28    
საჴმარსა მისცემენ სრულსა და იგინი შეამტკიცებენ ქუემდებარესა.
Line: 29    
ვინაჲცა დაღათუ ეზიარებიან რაჲსმეშორისობისაებრ, არამედ არს რაჲმე
Line: 30    
მათ5 შორის განყოფილებაჲ, ვითარ ესენი ვიდრემე შეასრულებენ და კერძოებ
Line: 31    
არიან, ხოლო იგინი არ ესრეთ არიან.

Paragraph: 2     
Line: 32       
საჴმარ-არს ცნობად, ვითარმედ არცა გრძნობადთა კერძოთათჳს არს სიტყუაჲ
Line: 33    
მისი, ვითარ ჴელთა და ფერჴთათჳს, არამედ გონიერთა და ნამდჳლ კერძოთათჳს,
Line: 34    
ვითარ სიტყჳერისა და მოკუდავისა. რამეთუ კერძოთანი რომელნიმე
Line: 35    
არიან გრძნობადნი, ხოლო რომელნიმე გონიერნი. გონიერთა უკუე კერძოთათჳს
Line: 36    
არს სიტყუაჲ მისი, /[ხოლო]6 ესრეთ და ჟამიცა აქუს ხედვისაჲ ამის
Line: 37    
წესსა, რამეთუ ვითარცა თქუა, ვითარმედ: "არა თჳს არსებისა არს არ-ყოფაჲ
Line: 38    
ქუემდებარისა შორის, ვითარ განყოფილებანიცა არქუემდებარისა შორის არიან",
Line: 39    
რაჲთა არავინ ჰგონოს ამისდა მეტყუელად იგი, ვითარმედ განყოფილებანი
Line: 40    
არა არიან არსებებ, რომელნი საკუთრად არსება არიან7. ამისთჳს თქუა: "ნუ
Line: 41    
აღმაშფოთებენ ჩუენ კერძონი არსებათანი, ვითარცა ქუემდებარისაშორისად
Page: 135  
Line: 1    
მყოფნი ყოველთათჳს". ვითარ უჟამოდ საგონის იქმნების შემოღებაჲ ამის ხედვისაჲ,
Line: 2    
არა თუ მივითუალოთ იგი მეტყუელად გონიერთა კერძოთათჳს1 -- სიტყჳერისა
Line: 3    
და მოკუდავისა, რომელნი თჳსნი კერძონი არიან კაცისანი, რამეთუ
Line: 4    
ამათგან არს კაცი.



Subchapter: 20  
Line: 5  რამეთუ არა ესრეთ ქუემდებარისაშორისად ითქუმოდეს,
Line: 6 
ვითარცა კერძოდ მყოფნი რაჲსამე შორის


Paragraph: 1     
Line: 7       
ესე არს თქუმული, ვითარმედ შემთ/ხუევითნი დაღათუ რასმეშორისნი
Line: 8    
არიან, არა ვითარცა კერძო არსებათანი, არამედ თქუმულ არს, თუ ვითარ რასმეშორისნი
Line: 9    
არიან იგინი, ვითარმედ არა ვითარცა კერძოჲ სრულისა შორის.



Subchapter: 21  
Line: 10  ხოლო არს არსებათა და განყოფილებათა ყოველთა
Line: 11 
თანსახელად თქუმაჲ მათგან


Paragraph: 1     
Line: 12       
მეორისა შემდგომობისა მიმართ გარდავიდა არსებისაჲსა დამჴუედნელი
Line: 13    
პირველისაჲ. არცა აწ საკუთარსა თჳსსა არსებისასა ეძიებს, რამეთუ მეყსეულად
Line: 14    
დაჴუედნა ესეცა. ხოლო ცხად-არს თანშეყოფისაგან განყოფილებათაჲსა
Line: 15    
და ცხად-ჰყოფს კუალად ამათსაცა თანშეტყუებასა და ესე არს თჳსი. ხოლო
Line: 16    
სხუებრ ამისთჳსცა მხოლოდ არ თანშეეტყუების თჳსი არსებათა, არამედ რამეთუ
Line: 17    
ყოვლისა არსებაჲსა არა არს იგი, რამეთუ პირველი არსებაჲ საარარაჲსოდ
Line: 18    
შეისმინების.



Subchapter: 22  
Line: 19  ესე იგი არს, საგანუკუეთელთოდ შეისმინებიან,
Line: 20 
ანუ სასახეთოდ


Paragraph: 1     
Line: 21       
/პირველად ასწავებს, თუ რანი არიან [მ]იმთუალველნი შესმენისანი და
Line: 22    
მერმე ეგრეთღა თანხახელსა შესმენასა მოუზავებს მათ ზედა. რამეთუ განუკუეთელნი
Line: 23    
ვიდრემე არცერთისა საქუემდებარისოდ ითქუმიან, ხოლო სახენი -- საგანუკუეთელთოდ,
Line: 24    
კუალად ნათესავნი -- საორთავეოდ, რამეთუ ესენი თანსახელადცა
Line: 25    
სარომელთოდ შეისმინებიან, ითქუმიან, რამეთუ რავდენნი საშესმენილისოდ
Line: 26    
ითქუმიან, ეგოდენნივე2 საქუემდებარისოდცა ითქუნენ. რამეთუ ითქუმის
Line: 27    
სოკრატი "არსებაჲ სულიერი, მგრძნობელობითი" და "ცხოველი სიტყჳერი,
Line: 28    
მოკუდავი". ხოლო ითქუმის კაციცა "არსებაჲ სულიერი, მგრძნობელობითი"
Line: 29    
და ესე სამართლად! რამეთუ ვითარ ნათესავი სახისაჲ შეისმინების
Line: 30    
და განუკუეთელისაჲ, ხოლო სახე -- განუკუეთელისაჲ. ხოლო რაოდენნი საშესასმენელისოდ
Line: 31    
ითქუმიან, ეგოდენნივე საქუე/მდებარისოდცა ითქუნენ. სამართლად
Line: 32    
ნათესავი ვიდრემე საგანუკუეთელთოდ და სასახეთოდ თანსახელად შეისმინების,
Line: 33    
ხოლო სახე -- საგანუკუეთელოდ.



Subchapter: 23  
Line: 34  რამეთუ ყოველი არსებაჲ საგონებელ არს ამის
Line: 35 
რაჲსმე დამნიშნველად


Paragraph: 1     
Line: 36       
შემდგომად განყრისა* პირველთა ორთა თჳსთა არსებათასა მესამისა მიმართ
Line: 37    
გარდავიდა და ვეძიებთ წესსა მათსა და მერმე, თუ რაჲსათჳს ამის რაჲსმეობაჲ
Page: 136  
Line: 1    
იჴმარა1 და მესამედ, თუ რაჲსათჳს დამნიშნველობაჲ იჴუმია და არა ვითარმედ
Line: 2    
დანიშნულად. რამეთუ დამნიშნველობაჲ ჴმათაჲ არს, ხოლო დანიშნულობაჲ
Line: 3    
-- საქმეთაჲ. ვითარ უკუე არქუემდებარისშორისობაჲ მრავალთაგან იჴუმია,
Line: 4    
ხოლო გუარიცა შესმენისაჲ, თუ ვითარ იქმნების, აჩუენა. ეგერა საჭიროდ
Line: 5    
წინდააწესა არქუემდებარისშორისობაჲ, ხოლო მეორედ თანსახელობით ჴმობილობაჲ
Line: 6    
მათგამო მით, რამეთუ სხუანიცა თჳნი/ერ მეორეთა არსებათასა თანსახელად
Line: 7    
შეისმინებიან განუკუეთელისა არსიებისად, ვითარცა განყოფილებანი.
Line: 8    
ხოლო მესამე წესი განუჩინა ამისრაჲსმეობასა, ვითარმედ სხუანი თჳსნი საქმეთა
Line: 9    
ზედა2 მოიხუმიან, ვითარ უფროჲსი და უმცროჲსი და არქონებაჲ წინააღმდგომისაჲ.
Line: 10    
ხოლო ესე მხოლოთა ჴმათა ზედა ხოლო იჴმარა3, ვითარმედ ამის რაჲსმე.
Line: 11    
ვითარ არისტოტელმან ამისრაჲსმეობაჲ განსაზღვრებისა მჩუენებლობითა
Line: 12    
განსაზღვრებულთა საქმეთა ზედა და მყოფთა მოიღო, ხოლო ეგევითარი რაჲმე
Line: 13    
-- განუსაზღვრებელთა ზედა და საყოველთაოთა (რამეთუ სამართლად მოაქუს
Line: 14    
სიტყუაჲ მარტივად ყოვლისა საყოველთაოჲსაჲ). ხოლო პლატონ ამისრაჲსმეობასა
Line: 15    
და ესერაჲმეობასა4 საყოველთაოსა ზედა მოიღებდა საჭიროდ ვითარ
Line: 16    
განმასაზღვრებელსა, ვითარცა არსებათა ზედა (რამეთუ იტყოდა მყოფობისშინად5
Line: 17    
არსება-ყო/ფად მათ), ხოლო ეგევითარრაჲმეობასა -- თითოეულსა ზედა,
Line: 18    
(რამეთუ, ამათ იტყოდა განუსაზღვრებელად არყოფისათჳს დგომისა შორის, არამედ
Line: 19    
დენისა და წარღვნისა შორის ქონებისათჳს ყოფისა.) ორნივე უკუე სხჳსაებრ6
Line: 20    
და სხჳსა მომღებელნი კეთილად იტყოდეს. ხოლო დამნიშნველობაჲ თქუა,
Line: 21    
ვითარმედ არს, ოდეს არისტოტელი ვნებასა საქმისასა ჴმასა ზედა აღიყვანებს
Line: 22    
და ჴმისა ვნებასა -- საქმესა ზედა, ვითარ-იგი ამას ზედა, ვითარმედ "სოკრატი
Line: 23    
იარების", მოქმედებასა სოკრატისსა7 ჴმასა ზედა აღიყვანებს; კუალად "კაცი
Line: 24    
იგონებს", რომელი სულისა თჳსი* არს მგონებლობაჲ; კუალად "კაცი ხუროვნობს",
Line: 25    
რომელი მხოლოსა სხეულისაჲ არს.



Subchapter: 24  
Line: 26  ხოლო ყოველი არსებაჲ საგონებელ არს ამის
Line: 27 
რაჲსმე დამნიშნველად


Paragraph: 1     
Line: 28    
განმყრელი, ვითარცა ითქუა, ორთა შენადგომთა არსებისათა, რომელ
Line: 29    
არიან არქუემდებარისა შორის ყოფაჲ და თან/სახელად თქუმაჲ ყოველთაჲ
Line: 30    
მისგამო, მესამისა მიმართ გარდავიდა -- ამის რაჲსმე დამნიშნველობისად. არს
Line: 31    
ვიდრემე უკუე ამისმეობაჲ მჩუენებლობისა დამნიშნველობითი, ხოლო ესე
Line: 32    
რაჲმე -- საქუემდებარი-საარსებისოჲ, რამეთუ ჰგია და არმოქენე ვისსამეა და არცა
Line: 33    
არს ქუემდებარისა შორის, არამედ იგი ქუემდებარე არს ყოველთა და მიზეზ
Line: 34    
არს ერთობითობისა, ესე იგი არს, ერთსა დაჰნიშნავს, ვითარ ესე ძელი და
Line: 35    
ესე კაცი. რამეთუ. ამისრაჲსმეობაჲ ითქუმის საქუემდებარეოჲსა არსებისათჳს,
Line: 36    
ესე იგი არს, განუკუეთელისა მჩენისა, რამეთუ იგი არს საჩუენებლობისაცა მიმთუალველი.
Line: 37    
ხოლო დაჰჴუედნის ამასცა თჳსისა, ვითარცა მხოლოჲსა არსებისა
Line: 38    
შედგომილსა არ ყოვლისასა გარნა. რამეთუ სახე, ვითარცა იტყჳს, და ნათესავი,
Line: 39    
ვითარცა8 კაცი და ცხოველი, საგონებელ არს /უკუე, ვითარმედ ამას რასმე
Line: 40    
დაჰნიშნავს ხატისშორისისა შესახედავისა წარმომაჩინებლობისათჳს, ხოლო
Page: 137  
Line: 1    
დაჰნიშნავს უფროჲსღა სიმრავლესა და ვითარებასა რასმე. რამეთუ ზოგადობაჲ
Line: 2    
და შესაკრებელი1 თითოეულადთა წარმოაჩენს, რომლისათჳს იტყჳს: "არა არსო
Line: 3    
ვითარი, ვითარცა შემთხუევითი, არამედ არსებისათჳს განასაზღვრებს ვითარსა",
Line: 4    
ესე იგი არს, შესაკრებელსა და თანმოსრულობასა თითოეულადთა კაცთასა.
Line: 5    
რამეთუ ვითარი, გინა რომელი, ვითარცა შემთხუევითი, ზედმივალს არსებისა
Line: 6    
უკუანაჲსქმნილად მყოფი და მოქენე მისი მდგომობისათჳს, ხოლო იგი არასადა.



Subchapter: 25  
Line: 7  ხოლო არსებათად არარაჲს2 წინააღმდგომ მათდა
Line: 8 
ყოფაჲცა


Paragraph: 1     
Line: 9    
ხოლო იტყჳან*1 ვიეთნიმე, ვითარმედ მეტყჳ და უტყჳ, მოკუდავი დაუკუდავი,
Line: 10    
და სხეული და უსხე/ულოჲ [ვითარ]3 არიანა წინააღმდგომნი? და ვიტყჳთ
Line: 11    
მათდა მიმართ: ენსტასისაებრ და ანტიპარასტასისაებრ. ენ[ს]ტასისაებრ ვიდრემე,
Line: 12    
ვითარმედ ესენი არა ხოლო განხრწნიან ურთიერთას, ვითარცა წინააღმდგომნი,
Line: 13    
არამედ ურთიერთასისა მაცხოვნებელობითნიცა არიან. რამეთუ უკუეთუ
Line: 14    
უკუდავი, ვითარცა უკეთესი შეზავებულისაჲ მოვიღოთ, აცხოვნებს, ვითარცა
Line: 15    
ღმერთი -- კაცსა. ხოლო უკუეთუ უსხეულოჲ4, ვითარცა უდარესი შეზავებულისაჲ
Line: 16    
-- ცხოვნდების სხეულისა მიერ, ვითარცა სახე. ხოლო5 ანტიპარასტასისაებრ,
Line: 17    
ვითარმედ არა წინააღმდგომად მივითუალავთა მათ? რამეთუ ვითარცა
Line: 18    
არსებითნი განყოფილებანი, მარტივნი არსებანი არიან იგინი. ხოლო შეზავებულთათჳს
Line: 19    
არს სიტყუაჲ არისტოტელისი, ვინაჲცა არა ტყუილ არს სიტყუაჲ,
Line: 20    
რომელი განასაზღვრა, ვითარმედ არარაჲ წინააღმდგომ არს არსებისა.
Line: 21    
მერმეცა უღონოებენ სიმჴურვ/ალისათჳს ცეცხლისა და ნოტიობისათჳს წყლისა,
Line: 22    
ვითარცა ამათ არსებითთა განყოფილებათა წინააღმდგომად მყოფთათჳს. და
Line: 23    
იტყჳს მათდა მიმართ ალექსანდროს: "ვითარ ითქუმიან იგინი წინააღმდგომებად?
Line: 24    
უკუეთუ ვითარ სხეულნი ვიდრემე, იპოვნენ იგინი მბრძოლად თავთა
Line: 25    
თჳსთა, ხოლო უკუეთუ ვითარცა ვითარებანი სხეულისა შორის, არარაჲ უადგილობაჲ
Line: 26    
არს, რაჲთა სხჳსაებრ და სხჳსა იბრძოდინ"6.



Subchapter: 26  
Line: 27  ხოლო არს არსებათად არარაჲს წინააღმდგომ მათდა
Line: 28 
ყოფაჲცა


Paragraph: 1     
Line: 29       
მეოთხისა შემდგომობისა მიმართ გარდავიდა არსებისაჲსა, მეტყუელი არცერთისა
Line: 30    
რაჲს წინააღმღგომ მათსა ყოფასა. ხოლო დაჰჴუედნის ამასცა, ვითარცა
Line: 31    
სხუათა ვიეთდადმე მყოფსა, რამეთუ რაოდენისაჲ არარაჲ არს წინააღმდგომი,
Line: 32    
ეგრეთვე არცა რიცხჳსა, რამეთუ რაჲცა იყო7 წინააღ/მდგომ ათისა? რამეთუ
Line: 33    
უკუეთუ სთქუა სამი წინააღმდგომ ათისა8, მაშინ დიდსა და მცირასა მიიღებ და
Line: 34    
ამის9 გამო არა არიან წინააღმდგომებ, არამედ -- რაჲსამიმართებ. ხოლო არავე
Line: 35    
რაჲ არს წინააღმდგომ არცა კაცისა, ანუ ცხოვლისა10*2, რამეთუ არცა ვითარ
Line: 36    
ცხელისა ცივი წინააღმდგომ და თეთრისა -- შავი, ეგრეთ სოკრატისსა არს
Line: 37    
რაჲმე წინააღმდგომ ანუ კაცისა ანუ ცხოვლისა1.
Page: 138  

Paragraph: 2     
Line: 1       
არათუ ვინმე ფრიადისა მცირედი თქუას წინააღმდგომ-ყოფად ანუ დიდი --
Line: 2    
ცოტაჲსა*1, ხოლო ჭეშმარიტებით არცა ესენი საკუთრად წინააღმდგომნი არიან,
Line: 3    
ვითარცა თჳთ მან გამოაჩინოს შემდგომად მცირედისა. ხოლო შენდობისაებრ
Line: 4    
იტყჳს, უკუეთუ წინააღმდგომცა არიან ესენი, არარაჲ უადგილოჲ შეუდგეს
Line: 5    
წინამდებარესა, რამეთუ კმა-არს ერთისა და მხოლოჲსა დარღუევაჲ საყუელაოდ1.
Line: 6    
ვინაჲ თუ ორწ/ყრთისაჲ არარაჲ არს წინააღმდგომი, ცხად-არს ვითარმედ
Line: 7    
არა მხოლოჲსა არსებაჲსაჲ არს წინააღმდგომი და არაჲს2 ქონება
Line: 8    
წინააღმდგომისაჲ.



Subchapter: 27  
Line: 9  ხოლო შეეტყუების არსებასა არმითუალვაჲ
Line: 10 
უფროჲსუმცროჲსობისაჲ


Paragraph: 1     
Line: 11       
მეხუთესა შესადგინებელსა ზედა გადმოვიდა. ხოლო სამართლად არ მიითუალავს
Line: 12    
უფროჲსობასა და უმცროჲსობასა, ვინაჲთგან არცა წინააღმდგომობაჲ
Line: 13    
აქუს. რამეთუ რომელთა შორის წინააღმდგომობაჲ, მათ შორის უფროჲსი და
Line: 14    
უმცროჲსი და რომელთა შორის უფროჲსი და უმცროჲსი, მათ შორის -- წინააღმდგომობაჲ.
Line: 15    
რამეთუ ქსოასა წინააღმდგომისასა იშვების3 მბრძოლი, ხოლო
Line: 16    
არა შესძინა დასასრულსა თანა მისსა, ვითარმედ: "არა არს ესე თჳს არსებისა და
Line: 17    
რამეთუ რაოდენი თუ ვითარ არა მიითუალავს უფროჲსუმცროჲსობასა". ხოლო
Line: 18    
ვითარმედ შეყოფილ /იყუნეს შესადგინებელნი4, შენ დაგიშთინა გასაგონებლად
Line: 19    
და შესასწავებლად ესე, რომლისა ზემომთქ[უ]მელი ყოფილ იყო.



Subchapter: 28  
Line: 20  ხოლო ვიტყჳთ არა, რამეთუ არსება[ჲ] არსებისასა
Line: 21 
არა არს უფროჲს და უმცროჲს


Paragraph: 1     
Line: 22       
ხოლო ვითარ უზენაესრე თქუა უფროჲს არსებად სახისასა განუკუჳთელი
Line: 23    
არსება, ანუ სახე -- ნათესავისასა, აწ იტყჳს, არა ამას ვიტყჳო, ვითარმედ: არსება[ჲ]
Line: 24    
არსებისასა არა არს უფროჲს არსება, არა მიითუალავს უფროჲს და უმცრო[ჲ]სობასა.
Line: 25    
ვითარ სოკრატი არ ითქუმის ოდესმე უკუე უფრო[ჲ]ს სოკრატად,
Line: 26    
ხოლო ოდესმე -- უმცრო[ჲ]ს, არცა კაცი -- კაცად.

Paragraph: 2     
Line: 27       
რამეთუ არცა არს მოყუასი მოყუსისა უფრო[ჲ]ს*2 /კაც, რამეთუ. არა სოკრატი
Line: 28    
ოდესმე უკუე იქმნების უფრო[ჲ]ს კაც, ხოლო ოდესმე -- უმცრო[ჲ]ს,
Line: 29    
არცა კუალად სოკრატ -- პლატონისსა უფრო[ჲ]ს კაც, ვითარ-იგი ცხოველ, სიტყჳერ,
Line: 30    
მოკუდაობისაებრ. ვითარცა თეთრი სხუაჲ სხჳსასა უფრო[ჲ]ს თეთრ არს,
Line: 31    
და სხუათა ზედა ეგრეთვე. ხოლო ითქ[უ]მის თავისაცა თჳსისა უფრო[ჲ]ს თეთრქმნილად.
Line: 32    
ხოლო აწ თეთრსა ძალ-უცს უკ[უ]ანა[ჲ]სკნელ უთეთრეს ქმნა[ჲ]
Line: 33    
თავისა თჳსისა[ჲ] უსპეტაკეს ქმნითა თეთრობისა[ჲ]თა. ხოლო უღონოებენ*3 ვიეთნიმე
Line: 34    
მჴურვალებისათჳს ცეცხლისა და ა[ი]რისასა, ვითარმედ ა[ი]რი უმეტეს
Line: 35    
განჴურვებული განიხრწნების, შეცვალებული ცეცხლობად. და ვიტყჳთ ამათდა
Line: 36    
მიმართ, ვითარმედ სხუაჲ არს მჴურვალება[ჲ] აირისა[ჲ] სახისაებრ ცეცხლისაგან.
Line: 37    
ვინა[ჲ] დაღათუ გარდამატება[ჲ] ქმნეს მჴურვალებისაგან ცეცხლისა, არ სახისაებრი
Page: 139  
Line: 1    
არს მისი გარდაცვალება[ჲ] ცეცხლად, ცხად-არს /უკუე, ვითარმედ ესე
Line: 2    
განყოფილებანი არა ნაკლულად1 დახატვენ2 ქუემდებარეთა თჳისთა: აირისაჲ ვიდრემე
Line: 3    
აირისასა და ცეცხლისაჲ -- ცეცხლისასა, და უფროჲს თავთა თნ́სთასა მჴურვალე
Line: 4    
იქმნებიან. მერმეცა არაოდეს უფროჲსღაობაჲ განმხრწნელ თავისა თნ́სისა
Line: 5    
იქმნების, ვითარ-იგი უფროჲსღა სიმრთელე არ განხრწნის სიმრთელესა, ხოლო
Line: 6    
აირსა ზედა უფროჲსღაჲ მჴურვალებაჲ განხრწნის თავსა თჳსსა გარდამცვალებელი
Line: 7    
ცეცხლად.



Subchapter: 29  
Line: 9  ხოლო უფროჲსღა თჳს არსებისა საგონებელ არს
Line: 10 
ყოფად მისვე და რიცხჳთა ერთად მყოფისაგან


Paragraph: 1     
Line: 11       
წინააღმდგომთა შემწყნარებელ-ყოფაჲ

Paragraph: 2     
Line: 12       
ესე მეექუსე შემადგინები თჳსად არსებისად გარდმოსცა, და'ერთი ვიდრემე
Line: 13    
"რიცხჳთა" თქუა, რაჲთა დაიცვას ქუემდებარე ერთად, ხოლო "მისვეო",
Line: 14    
რაჲთა არ /გარდაცვალოს გუამისაებრ (რამეთუ თეთრობისაგან ფერი შავ იქმნების
Line: 15    
და გარდასცვალებს გუამისაებრ, ხოლო სოკრატი...*1 "შემწყნარებელობითად
Line: 16    
წინაღმდგომთად" მყოფი, ესე იგი არს, სიმარჯჳსა მქონებელი კერძოობით
Line: 17    
კიდესკიდე შეწყნარებად წინააღმდგომთა, რამეთუ "შემწყნარებელობითა"
Line: 18    
მხოლოდ ძალი დანიშნა. ხოლო ვითარ თჳს არსებისა საგონის იქმნეს ესე ყოფად?
Line: 19    
რამეთუ არღა მოეზავების მეორეთა არსებათა, ვიტყჳთ, ვითარმედ დაღათუ
Line: 20    
არა ყოველთა, არამედ მხოლოსა უკუე შეუდგების. ხოლო უფროჲსღა
Line: 21    
გაათჳსგანებს მხოლოსა მყოფობასა, დაღათუ არა ყოველსა, ანუ ყოველსა ვიდრემე,
Line: 22    
არა მხოლოსა გარნა. და ესე სამართლად! რამეთუ ვითარ იყო თჳს ამის
Line: 23    
ვისსამე3, რომელი სხუათაცა იყოს?

Paragraph: 3     
Line: 24       
აქა უღონოებენ ვიეთნიმე*2 სიმჴურვალისათჳს ცეცხლისა და სიცივისათჳს
Line: 25    
წყლისა, რამეთუ აჰა, იტყჳან: /არსებად მყოფნი, ვითარცა მან აჩუენა, რამეთუ
Line: 26    
თითოფერებ არიან და არა არიან შემწყნარებელ წინააღმდგომთა, ვითარ-იგი
Line: 27    
მჴურვალებაჲ ცეცხლისშორისი არა არს შემწყნარებელ სიცივისა წყლისშორისისა.
Line: 28    
ვიტყჳთ უკუე მათდა მიმართ, ვითარმედ: წინააღმდგომნი განაღა განხრწნიან
Line: 29    
ურთიერთას, ხოლო ამათ შორის ქმნასაცა ვხედავთ ურთიერთას, ვითარ
Line: 30    
ოდეს წყლისაგან ცეცხლი იშვეს. მერმეცა არა თქუა არისტოტელი, ვითარმედ:
Line: 31    
,არსებაჲ არ მიითუალავს ყოველთა წინააღმდგომთა, არამედ ვითარმედ არს
Line: 32    
მიმთუალველი წინააღმდგომთა, დაღათუ არა ყოველთაჲ".

Paragraph: 4     
Line: 33       
შეემთხუევის უკუე, დაღათუ არა, ამათ წინააღმდგომობათაჲ მითუალვაჲ
Line: 34    
ცეცხლსა, არამედ ზენად მიმართ და ქუენად და მარჯუენით და მარცხენით
Line: 35    
ძრვაჲ, ვინაჲ ამათ შორისცა მრთელოჲს4 სიტყუაჲ. სხუანი იტყჳან, ვითარმედ:
Line: 36    
არა მხოლოჲსა არსებისა არს /ესე თჳს, არამედ ეპიფანიაჲსა5, რამეთუ სივაკე
Line: 37    
და ღჳრღოანობაჲ6 წინააღმდგომებ, და სიფიცხე და სილბოჲ. ვიტყჳთ უკუე,
Line: 38    
მათდ[ა] მიმართ, ვითარმედ: არა მარტივად ეპიფანიაჲარს მიმთუალველ ამათდა,
Line: 39    
არამედ სხეულისა ეპიფანიაჲ, ვინაჲცა სხეული არს მის შორის მიმთუალველი
Line: 40    
ამათი. მერმეცა იტყჳან ღრამმისათჳს ვითარმედ: მიითუალავს მართლგანმავალობასა
Line: 41    
და დრეკილობასა. და ვეტყჳთ7, ვითარმედ: უკუეთუ მათიმატიკოსსა8
Page: 140  
Line: 1    
ვიდრემე ღრამმსა იტყჳთ1, სხუაჲ არს დრეკილი გარეშე2 მართლგანმავალისა,
Line: 2    
ხოლო უკუეთუ -- სხეულისშორისსა, სხეული არს ღრ[ა]მმისა მიმთუალველი მართლგანმავალობისა, ანუ დრეკილობისაჲ. სხუანი იტყჳან, ვითარმედ: რაოდენიცა
Line: 3    
მიმთუალველი არს წინააღმდგომთაჲ, რამეთუ აჰა, რიცხჳ არს ჭუღელი და
Line: 4    
ფარდი. ვიტყჳთ მათდა მიმართ; რომელსა რიცხუსა იტყჳთ, აღმრიცხუავსა და
Line: 5    
სულსა შორის მყოფსა, /ანუ აღრიცხულსა? უკუეთუ აღმრიცხუელსა ვიდრემე,
Line: 6    
სხუაჲ არს ჭუღელი და სხუაჲ -- ფარდი; ხოლო უკუეთუ აღრიცხულსა, ცხად-არს,
Line: 7    
ვითარმედ არღა დაიცვის მერმე რიცხჳსა თანა ფარდი და ჭუღელი. ვითარ-იგი
Line: 8    
სამი ოთხ-ყოფისა მიმართ, რამეთუ არცა სამი ოთხ იყოს ოდესცა. ხოლო უკუეთუ
Line: 9    
თქუან, ვითარმედ: ვითარცა სიდიდისა ზედა ნებებულ-იქმნეს, თუ რეცა
Line: 10    
სამად განკუეთაჲ სიდიდისაჲ, ხოლო განვჰკუეთ მერმე სამთაცა ქმნად ოთხისა.
Line: 11    
და ესე არიან არტიანი და პერიტტანი. ვიტყჳთ უკუე, ვითარმედ: უკუეთუ ძალითა
Line: 12    
ვიდრემე იტყჳთ შესაძლებელობასა სიდიდისასა რაჲთა განიწვალოს ამათდა
Line: 13    
მიმართ, ვითარცა არსებასა იტყჳთ მას შემძლებელად შეწყნარებისა წინააღმდგომთაჲსა,
Line: 14    
რომელ არიან არტიოჲ და პერიტტოჲ, ხოლო უკუეთუ შორისქმნითა,
Line: 15    
არა მერმე მოქმედებით სამად განწვალებულთაჲ ცხადად შესაძლებელ
Line: 16    
არს მა/თივე ოთხ-ყოფაჲცა რიცხჳთა3.

Paragraph: 5     
Line: 17    
ხოლო გარდაცემული4 ექუსთა არსებისა თნ́სთაგანისა5: პირველისა ვიდრემე
Line: 18    
შორის და მეოთხისა და მეხუთისა ყოველი უკუე არს, არ მხოლოჲ გარნა,
Line: 19    
ხოლო მეორისა და მესამისა და უკუანაჲსკნელისათჳს მხოლოჲ ვიდრემე, არა-ყოველი
Line: 20    
ხოლო, მით, რამეთუ სამნი უკუე ყოვლისა უკუე იყვნეს, ხოლო არა
Line: 21    
მხოლოჲ6. უკუმთქუმელობით განასაზღვრა, ვითარცა შორს მყოფი თჳსთა ბუნებისაგან,
Line: 22    
ხოლო მეორე და მესამე და მეექუსე დამთქუმელობით, ვითარცა
Line: 23    
უფროჲს თნ́სნი სხუათანი, მით რომელ, ვითარცა ვთქუთ7, მხოლოჲსად ჯერ-არიან
Line: 24    
ყოფად8 თჳსად მისსა, რომლისა არიან თჳს. ხოლო წინაპატივიცემების დასასრულისაჲ
Line: 25    
მეორისა და მესამისასა და სათნოყოფილსა ამათსა დანიშნვაჲ მათგან
Line: 26    
(რამეთუ სამი მხოლოჲ და არა ყოვლისაჲ იყო), არამედ ამით, რამეთუ იგი უკუე
Line: 27    
ამას რასმე დაჰნიშნავს და მარადის თანსახელად მის გა/მო თქუმულობაჲ ჴმისაებრ
Line: 28    
მოიღებვის. ხოლო9 უკუანაჲსკნელი თჳთ მის მყოფობისაგან10 იყოს სადმე
Line: 29    
უკუანაჲსკნელ და მხოლოჲ და ყოველი. და უკუეთუ მცირედი რაჲმე დავჰრთოთ
Line: 30    
მეტყუელთა ესრეთ შემდგომად გარდაცემულისა თჳსისა, "ანუ გარეშემცველისა
Line: 31    
ერთდაიგივე ყოფაჲ და წინააღმდგომთა მიმთუალველობაჲ" და რამეთუ
Line: 32    
ესრეთ მეტყუელნი თანად გარშევიცავთ სახეთა და ნათესავთა.



Subchapter: 30  
Line: 33  ხოლო სხუათაგანსა არცერთსა ზედა შეეხების
Line: 34 
ესევითარი, არათუ ვინმე მიუკადოს სიტყუასა და


Paragraph: 1     
Line: 35    
თნებასა მეტყუელმან წინააღმდგომთა
Line: 36    
შემწყნარებელ-ყოფისამან

Line: 37    
რომლისაჲ ეგულვა ვისმე უღონოებაჲ, თჳთ აღჰჴსნის წინამოსწრაფებით
Line: 38    
მომსწრობელი, რამეთუ თქუას ვინმე პროფორიკონისა სიტყჳსა /და თნებისაჲ
Line: 39    
წინააღმდგომთა შემწყნარებელ-ყოფაჲ11. რამეთუ სიტყუაჲ, მეტყუელი: "სოკრატი
Line: 40    
ზის", და-თუ-ემთხჳოს სოკრატი12 მჯდომარედ, ჭეშმარიტებს, ხოლო უკუეთუ
Page: 141  
Line: 1    
დაემთხჳოს მოარულად, ტყუის. ეგრეთვე თნებისათჳს*1, რამეთუ რომელსა ეთნოს
Line: 2    
პლატონისთჳს, ვითარმედ ზის, უკუეთუ დაემთხჳოს ვიდრემე მჯდომარედ,
Line: 3    
მართლიად სთნებია, ხოლო უკუეთუ არა, ტყუილით. ვინაჲცა იგივე სიტყუაჲ
Line: 4    
და იგივე თნებაჲ მიმთუალველობითნი არიან ტყუილისა და ჭეშმარიტებისანი.
Line: 5    
ხოლო აღიჴსნების ესე ორგუარად: ენსტასისებრ და ანტიპარასტასისა*2. ხოლო
Line: 6    
ანტიპარასტასი არს მითუალვაჲ ვიდრემე უღონოებისაჲ, ხოლო ჩუენებაჲ,
Line: 7    
ვითარმედ და ესრეთ მქონებელიცა არარაჲთ განჰრყუნის თქუმულსა. ხოლო ენსტასი
Line: 8    
არს თჳთ მის უღონოებისაჲცა რაჲთურთით არა მითუალვაჲ, არამედ უკუნრღუევაჲ1
Line: 9    
მისი.


Subchapter: 31  
Line: 10  /ხოლო სიტყუაჲ და თნებაჲ თჳთ ვიდრემე უძრავად
Line: 11 
ჰგიან ნანდჳლ ყოვლითურთ


Paragraph: 1     
Line: 12    
საჴმარ-არს ცნობად, ვითარმედ არსებათა ზედა წინააღმდგომნი ურთიერთას
Line: 13    
მიმართ გარდაიცვალებიან რამეთუ ტფილი ცივ იქმნების და ცივი -- ტფილ
Line: 14    
და წინაუკმო, ეგრეთვე შავიცა -- თეთრ და თეთრი -- შავ. ხოლო სიტყჳსა ზედა და
Line: 15    
თნებისა არ ესრეთ, რამეთუ არა ტყუილი ჭეშმარიტებად გარდაიქმნების, არცა
Line: 16    
ჭეშმარიტებაჲ -- ტყუილად, არამედ საქმისა ძრვითა და შემცვალებელობითა
Line: 17    
ტყუილი ჭეშმარიტება იქმნების, რამეთუ არა სიტყჳსაგან, ანუ თნებისა ჭეშმარიტებაჲ,
Line: 18    
ანუ ტყუვილი2 იქმნების3.



Subchapter: 32  
Line: 19  ვინაჲ გუარიცა თჳსი სადმე იყოს არსებისა


Paragraph: 1     
Line: 20    
ესე იგი არს სხჳთა გუარითა არს არსებაჲ შემწყნარებელობითი წინააღმდგომთაჲ
Line: 21    
და სხჳთა -- სიტყუაჲ და თნებაჲ.

Paragraph: 2     
Line: 22    
უკუეთუ ვინმე ამათ მიითუალავს /სიტყუასა და თნებასა შვმწყნარებელობითად
Line: 23    
წინააღმდგომთად ყოფად*3 ანტიპარასტასითა4, შენდობისაებრ, რამეთუ
Line: 24    
ჭეშმარიტებისაებრ არა არიან შემწყნარებელ წინააღმგომთა. რამეთუ სიტყუაჲ5
Line: 25    
და თნებაჲ არ მისათუალველ არიან თქუმად შემწყნარებელ-ყოფად წინააღმდგომთა,
Line: 26    
რამეთუ ვითარ რაჲთურთით შეიწყნარებენ წინააღმდგომთა არმქონებელნი
Line: 27    
გუამისანი? რამეთუ სიტყუაჲ და თნებაჲ მყის წარმოჩენასა თანა
Line: 28    
და განიხრწნნესცა.



Next part



This text is part of the ARMAZI edition of Ammonius, In Aristotelem commentaria.

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.