ARMAZI
Ioane Petrici, Explanatio in Proclum Diadochum
Part No. 29
Previous part

Chapter: 28  
Line: 32 
თავი 28


Line: 33       "ყოველი წარმომაარსებელი თჳსისა არსებისადმი წარმოაარსებს
Line: 34    მსგავსთა პირველ უმსგავსოთაჲსა".. ესე არს ხედვაჲ ესე, რამეთუ
Line: 35    ყოველი, რაჲცა აღიქმს და წარმოაყენებს არსებასა პირველ
Page: 75   Line: 1    უმსგავსოთაჲსა, მსგავსთა წარმოაყენებს, რამეთუ არა თუ გარეთ
Line: 2    აღიქმს, ვითარ ნაჴელოვნებთა რათავე, ვითარ ხუროჲ და მჭედელი,
Line: 3    არამედ შიგნით და ბუნებით, რამეთუ კაცსა კაცი უფრო მსგავს,
Line: 4    ვიდრე დანასახი კაცისაჲ, და ეგრეთვე სხუათა ცხოველთაჲ. და
Line: 5    ერთსა ერთნი უფრო ეთჳთებიან, და ღმერთსა ღმერთნი, და ზესთარსსა
Line: 6    ზესთარსნი, და არსსა არსი, და გონებასა გონებანი, და
Line: 7    სულსა სულნი, და ცასა მნათთა თხზულებაჲ და სფერონი მათნი,
Line: 8    ვიდრეღა ქმნისა და ხრწნის-შორისნი ასონი. ხოლო ყოველთა უშორესი
Line: 9    და უმსგავსოჲ მოკუდავთა და ხრწნადთა ბუნებაჲ, რომლისათჳსცა
Line: 10    იტყჳს ამათ კანონთა მიერ და უმხილებელთა აღმოჩენათა,
Line: 11    ვითარმედ პირველ უმსგავსოთაჲსა მსგავსნი წარმოიყენებიან თხზვასა
Line: 12    შორის არსთა და ზესთ არსთა სირაებისასა.

Line: 13       ვინაჲთგან ანანკებრივთა სათანადოთა მიერ უმჯობეს არს
Line: 14    ყოველი მიზეზი და წარმომაარსებელი მისგან წარმოარსებულსა".
Line: 15    აქა ბუნებითსა იტყჳს უმჯობესობასა და არა დადებითსა. ხოლო
Line: 16    ბუნებით მიზეზნი და დასაბამნი უმჯობეს ყოველსა ნადასაბამითსა
Line: 17    და მიზეზის-გამოსა, ამით რომელ თჳთებაჲ არსებისა თჳსისაჲ მისგან
Line: 18    მოუგია, და აობაჲ მისი მისისა არსებისგან აქუს, და მიზეზნი თესლთა
Line: 19    და მამათა ადგილსა დაიდებიან, ხოლო მიზესთ-გამოთა ნაშვთა და
Line: 20    წარმოთა საზომი უპყრიეს, ვითარ მამად და მიზეზად, ნამდჳლ მყოფსა
Line: 21    ვიტყჳთ მყოფთად, ხოლო ნადჳლ მყოფისა მიზეზად ღმერთსა და
Line: 22    ღმერთთა, ერთსა და ერთთა. ხოლო თუ უმეცრებამან ვის გაზიდნეს,
Line: 23    ვითარ აფიანის ქმნილმან ჰუნემან და ლამოდის ჩაყრად აღჳრთა
Line: 24    ბუნებისა და წესისათა, და თქუნეს მიზეზი და მიზეზოანი სწორად,
Line: 25    პირველად წესი ყოვლისაჲ შეშლად იმეცადინოს და მერმე უკუანაჲსკნელნი
Line: 26    და შემდგომნი ყვნეს სწორ და პირველცა მიზეზთა და
Line: 27    მამათა და აქციოს ნაქუსი არსთაჲ და საუკუნესა შორის წესნი მყოფთანი
Line: 28    აღარღჳნეს და პატივითა არ შესადარითა უპიტივო ყვნეს შემდგომნი.
Line: 29    რამეთუ რომელთა მიზეზთა და დასაწყთა უპატივო უქმ თჳთ
Line: 30    მათ მიზეზის გამოთა რაჲზომ, ვითარ სტოელთა და პერიპატოჲს-გამოთა,
Line: 31    რომელნი იტყოდეს ცნობისა და უწყებისა დასაბამთა
Line: 32    და მიზეზთა ამის სხეულისა და განნაწილებულისა არსებისგან.

Line: 33       "ანუ ყოვლითურთ განჭრილ ურთიერთისგან, ანუ შეერთებულცა
Line: 34    და განჭრილცა", ანუ ერთ და იგივე. შეისწავე, რომელ
Page: 76   Line: 1    ყოვლითურთ განჭრილი არ ეგებოს მიზეზი მიზეზოანისგან. რამეთუ
Line: 2    ვითარ თან მისცეს მიზეზოანსა მიზეზმან, უკუეთუ განეჭრეს თჳსსა
Line: 3    მიზეზსა? ვითარ მოვლოს ნათხზმან სირაჲსამან პირველისა მიზეზისგან
Line: 4    ვიდრე უკუანაჲსკნეობამდე მიზეზისა? ვითარ ერთ იქმნეს ყოვლობაჲ
Line: 5    სირაჲსაჲ, უკუეთუ არ მიიღონ მის დაზესთაებულისა დასაბამისგან
Line: 6    ერთ ქმნაჲ? ვითარ კუალად უკუნ იქცეს თჳსთა დასაბამთადმი ატრფიალებული
Line: 7    მისდამი?

Line: 8       ხოლო უკუეთუ ერთ და იგივე იყოს მიზეზი და მიზეზოანი, არ
Line: 9    ვინაჲ იყოს წარმოარსებაჲ დ თხზვაჲ და შეწყობაჲ მყოფთა სამუსიკოჲსაჲ;
Line: 10    არ ვინაჲ იყოს ზიარებაჲ, და განყოფილებაჲ, და თჳთებაჲ,
Line: 11    და განთჳთებაჲ. და სადა თჳთებანი არა, მუნ არცა საზდვარნი
Line: 12    ხოლო სადა არცა საზღვარნი, მუნ არცა სათანადოჲ აღმოჩენათაჲ,
Line: 13    რამეთუ დასაბამ აღმოჩენათა საზღვარნი, ვითარ არისტოტელი
Line: 14    აღმოაჩინა; ხოლო სადა განქარდა აღმოსაჩენთა იძულებაჲ, მუნ
Line: 15    არცა პოვნაჲ ბუნებითთა ხედვათაჲ და უმეტეს ზესთა ბუნებისათაჲ.

Line: 16       ვინაჲ ამათ იძულებითთა მიზეზთა მიერ სათანადო არს, რაჲთა
Line: 17    ეზიარებოდისცა მიზეზი მაზეზოანსა, და გაეყოფვოდისცა, რაჲთა
Line: 18    დაიცვას წესი და ბუნებაჲ არსთაჲ, და მოვლოს პირველმან მიზეზმან,
Line: 19    და ერთ ქმნას ყოველი, და აკეთილოს თჳსთა კეთილობათაჲთ უკუანაჲსკნელთაცა
Line: 20    არსთა აობაჲ, და ყოველმან იტრფოს მის ერთისადმი
Line: 21    თჳსთა მიზეზთა მიერ. ითქუმის, ვითარმედ და თჳთ იგი ნივთიცა
Line: 22    ეტრფვისო მას ზესთა სასოსა, და ამისთჳს იპოებიანო უსასოსაცა
Line: 23    შორის კუალნი გუართანი, ვითარ რეც თუ მოწადისა შუენებისადმი;
Line: 24    რამეთუ ყოველი სიკეთე ანუ ზესთა გუართაჲსა, ვითარ ერთებრივსა
Line: 25    შორის აღმკულსა, ანუ გუართა შორის და მყოფთა აგებულებასა.
Line: 26    რამეთუ არა არს შუენებაჲ და არცა მორთულებაჲ, რომელიმცა
Line: 27    თხზვათა და მორთულებათა მის საზესთაოჲსა ერთისათა განევლთა,
Line: 28    რომელსა და თჳთ მან უმორფომანცა სტრფო ნივთმან. რამეთუ გუართა
Line: 29    კუალისა პოვნასა სხუად ნუ რად გაიგონებ თჳნიერ წადილსა
Line: 30    რასვე შუენებისა და შეწყობისასა ითქუა, ვითარმედ ყოველი შუენიერებაჲ
Line: 31    შეწყობასა და მორთულებასა შორის. ხოლო სადა პირველი
Line: 32    შეწყობაჲ, მუნცა და პირველი შუენიერებაჲ, საცნაურ, ვითარმედ
Line: 33    ნამდჳლ არსსა შორის და ნამდჳლ მყოფსა. რამეთუ მოირთო და
Line: 34    იმუსიკელა ყოველთა მბადისა მიერ, და დაიდვა ხატად და მსგავსებად
Line: 35    მათ ერთებრივთ იგავთაჲსა.

Line: 36       ხოლო "თუ სასწოროდ ორთავე ჰვნებია, და სასწორ ორნივე
Page: 77   Line: 1    ურთიერთას ეზიარნენ". ესე არს ხედვაჲ ესე. ორად იტყჳს მიზეზსა
Line: 2    და მიზეზოანსა, ხოლო ვნებად ურთიერთას მათ შორის ქმნილსა,
Line: 3    ძალსა და მოქმედებასა. რამეთუ ეტყჳს მსმენელსა, ვითარმედ უკუეთუ
Line: 4    სწორ მათ-შორისი მოქმედებაჲ მაშა და მოქმედების-გამოჲცა
Line: 5    ვნებაჲ სწორ. და რომელთა შორის მოქმედებაჲ და ვნებაჲ სწორ,
Line: 6    მათი არსებაჲცა სწორ. ხოლო ესე აღმოაჩინა, ვითარმედ სხუაჲ არს
Line: 7    მიზეზისგან მიზეზოანისადმი ძალი და ვნებაჲ, რამეთუ წარმოიქმს
Line: 8    მყოფობასა და არსებასა მიზეზოანისასა; და შემდგომად წარმოქმნისა
Line: 9    აკეთილებს მას და მისცემს თჳსისა თჳთებისგან, და იპყრობს თჳს
Line: 10    შორის მისთა დასაბამთა. რამეთუ არა თუ გარეთ ეს ვითა გარესა
Line: 11    მისცემს, არამედ ვითარ თჳს გამო თჳსსა. ხოლო მიზეზოანი ჰგიეს
Line: 12    მიზეზსა შორის თჳსსა, რამეთუ მას შორის უმანვან მას ნაქუსთა
Line: 13    თჳსთა თჳთებანი.

Line: 14       "ხოლო თუ იყოს უმეტეს განწვალებულ, უმეტესცა იყოს
Line: 15    სხუა და უცხო თჳსისა დასაბამისა და მეშვისგან". იტყჳს, ვითარმედ,
Line: 16    თუ უმეტეს განშორებულა თჳსთა დასაბამთა, უმეტეს უმსგავსო
Line: 17    მათდამი; ხოლო უმეტეს უმსგავსოობასა განწვალებად იტყჳს დასაბამთაგან,
Line: 18    ვითარ ესე მყოფთა სირასა შორის ისილვების.

Line: 19       და კუალად, თუ ვინ დადვას წარმოშობილი საკუთრად სიახლითა
Line: 20    და მოუზავებელ მისდამი სიმარჯჳთა, პირველ არ ეგოს ესე,
Line: 21    რამეთუ უსხეულოჲ დასაბამი უმარჯოთა თჳსისა შეწყნარებისათა არა
Line: 22    წარმოაყენებს, ამით რომელ შეუმთსჳოს მიზეზსა ვერ სისრულე თჳსთა
Line: 23    მოქმედებათა შორის.

Line: 24       "ხოლო თანტომი ღმრთივთაჲ თჳთ მით მყოფობითა თჳსითა,
Line: 25    [და] თანლმობილი მათგან, აღრთხმულ არს მათდამი ბუნებით, და წადნოჲს
Line: 26    ზიარებასა". ესე იგი არს, ვითარმედ რაჲზომითა უფრო იყოს
Line: 27    თანტომ, ეგზომ უმეტეს მსგავს თჳსთა მიზეზთა. ხოლო რაოდენ
Line: 28    უცხო თანტომობასა მიზეზთასა, უმეტეს უმსგავსო თჳსთა მიზეზთადმი.
Line: 29    ხოლო რაჲზომ უმსგავსო, ეგოდენ და თანულმო თჳს დასაბამთა
Line: 30    და მიზეზთაგან.



Next part


This text is part of the ARMAZI edition of Ioane Petrici, Explanatio in Proclum Diadochum.

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.