ARMAZI
Ioane Petrici, Explanatio in Proclum Diadochum
Part No. 51
Previous part

Chapter: 50  
Line: 9 
თავი 50
Line: 10 
საუკუნოჲსა და ჟამიერისათჳს


Line: 11       ამას თავსა შორის ფრიად სათანადონი და ძნელნი მოჰქონან
Line: 12    ხედვისა გაცდა-ჭურეტანი: ვითარ თუ რაჲ არს ბუნებაჲ ჟამისაჲ, ანუ
Line: 13    ვითარ ჟამის-შორისნი, და თუ ვითარ აქუს ჟამისა მიმართ თჳსებაჲ
Line: 14    თჳსი, და თუ ვითარ განეყოფვიან სამარადისოთა მდგომარეობათა.
Line: 15    და უფრო ხალეპო ესე, რომელ ჟამი არ ენაცვალების ხრონოსა,
Line: 16    არამედ კეროსა ხოლო კეროჲ ნაწილ ოდენ არს ხრონოჲსა. და
Line: 17    აწ რაჲ ვყოთ, ჵ მოსწავლეო ხედულო გონებისგან, მოვედ და ელლენთავე
Line: 18    ენადღეობასა უვაბადოთ, ვითარცა მომმარჯუსა გონიერთა ხედვათასა.
Line: 19    ხოლო ამის ხრონოჲსათჳს აღმოსაჩენთა მისცემენ დიდთა უმდაბლესადრე
Line: 20    და უშთამოესად პერიპატოჲთ არისტოტელის-გამონი.
Line: 21    რამეთუ იტყჳს არისტოტელი: ხრონოჲ
Line: 22    არსო საზომი მიდრეკისაჲ, ვითარად საზომი პირველისა მიდრეკისაჲო.
Line: 23    ხოლო პირველი მიდრეკაჲ პირველსა შორის სხეულთასა, რომელსა
Line: 24    ცად, ორანოდ, უწოდა გუარმან ელლენთა ენისამან, რომელ
Line: 25    არს ზე-აღსახედი, ანუ საზღუარი ზენაჲ. ამას ორანოსა შორის
Line: 26    პირველი მიდრეკაჲ, ვითარცა პირველსა სხეულთასა, ხოლო საზომ
Line: 27    მიდრეკისა ხრონოჲ. ხოლო ესე საზღვარი ხროჲნოსათჳს
Line: 28    არისტოტელისი და პერიპატოჲს-გამოთაჲ არს. ხოლო
Line: 29    დიდი პლატონ და ყოველნი ღმრთისმეტყუელნი, ვითარ მეგჳპტელი
Line: 30    დიდი პლოტინოს, კათიგემონი პორფირისი, და დიდი იამვლიხოს
Page: 108   Line: 1    ფინიკ, გონებაჲ ფინიკელი, დასდებენ ხრონოჲსათჳს
Line: 2    და იტყჳან ხატად სამარადმყოჲსად. რამეთუ ვითარცა სამარადმყოჲსა
Line: 3    შორის ყოველი მიუდრეკელად, და ვითარ იგივეობასა ზედა
Line: 4    და მასვეობასა მოუგია არსებაჲცა თჳსიდა მოქმედებაჲ განუკუეთელად
Line: 5    არსებისგან, ეგრეთვე ხრონოჲს-შორისსა ყოველსა მიდრეკისა და
Line: 6    დენისა მიერ. რამეთუ მუნ შორის სამარადისოობასა მყოფობაჲ უძრავად
Line: 7    გამანებულ არს, ხოლო აქა ხრონოსა შორის მარადისოობაჲ
Line: 8    პირველად და შემდგომად და გარდასრულად, და აწად და
Line: 9    მომავალად განყოფილ არს: რამეთუ მუნ საუკუნოჲ, ხოლო აქ დინებაჲ
Line: 10    ხრონებრი; მუნ განუკუეთელი იგივეობაჲ არსებითი, ხოლო
Line: 11    ხრონოსა შორის განჭრითი და ცვალებითი. ხოლო მიდრეკასა
Line: 12    პირველსა, ვითარცა ითქუა, დასდებენ ცასა შორის და იტყჳან და
Line: 13    ღმრთისმეტყუელებენ მას, რამეთუ ხატად დასდებენ მას პირველის
Line: 14    შემოქმედებითისა აღძვრისა მბადისა მიერ ყოველთაჲსა, რამეთუ მან
Line: 15    ზესთამან მიუდრეკელად ჰრთო და აღამუსიქელნა გუარნი გონიერნი
Line: 16    ნამდჳლ მყოფისა მზეთა და ნაქუსთა შორისო. ხოლო შენ ნუ გიკჳრს
Line: 17    ესე, რომელ მუნ მიუდრეკელად ყოველი აღძრვაჲ შემოქმედებითი,
Line: 18    ხოლო აქა ნიადაგ მიდრეკასა შორის. და კუალად მუნ მარადისოობასა
Line: 19    შორის, რომელსა არა აქუს გარდასრული და აწი და მომავალი,
Line: 20    არამედ ვითარ ერთბამად ყოველი. და აქა ბაძვაჲ ოდენ,
Line: 21    და მსგავსებაჲ, და ხატ ქმნაჲ; ხოლო მუნ იგივეობაჲ, თჳთობაჲ, იგავობაჲ.
Line: 22    რამეთუ ხატნი ყოველნი იგავთანია ხატ, ვითარცა იტყჳს
Line: 23    პლატონ, არამედ მუნაჲ აღმკული ყოველი დაიპყრეს იგავთა და
Line: 24    იგავის იგავთა. ხოლო აქაჲ ესე ნახიბლი დიოჲსი ხატთა და ხატის
Line: 25    ხატთა.

Line: 26       ისმინე, ჵ გამგონეო ხედულო გონებისგან, რამეთუ მრცხუენის
Line: 27       მე თჳთ მის ჭეშმარიტებისგან აქაჲთ წარსულსა და მკუდარსა,
Line: 28    თუ არსთა წილ არათა გარდმოვაენებდე. იმეცნე, რომელ ხრონოსა
Line: 29    ჟამი ვერ გარდამოიტჳფრავს, არამედ ძალით ოდენ კეროსა,
Line: 30    ხოლო კეროჲ ნაწილი არს და ნაწილის ნაწილი ხრონოჲსა. ვინაჲ
Line: 31    აწ ესე ყოველი იპყარ შორის გონებასა და ნუ საოცსა. და შევეხნეთ
Line: 32    ძალს ამის თავისასა.
Line: 33       "ყოვლისა ჟამისა მიერ განზომილისა ანუ არსებითი ანუ მოქმედებითი
Line: 34    აღგებაჲ მისდა არს განზომაჲ ჟამის-მიერი. ხოლო თუ
Line: 35    ჟამისა-მიერ განიზომების, ესაკუთრების მას".

Page: 109  
Line: 1       ვითარ აწ ესე ხედვანი? რამეთუ ესთა, ვითარმედ, რომელსა
Line: 2    ჟამი განზომს, ჟამივე შეიცავს. ხოლო რაჲ არს ჟამისა-მიერი განზომაჲ?
Line: 3    მოიღე და ცხოველთა ზედა სახე: რამეთუ განზომს ყოველსა
Line: 4    ცხოველთა აგებულებასა ჟამი, ვითარ მოქცევი მზისაჲ ამის
Line: 5    ზოდიოჲსგან ვიდრე ამისდადმდე ესეზომ; და მოქცევი დიოჲსი
Line: 6    ამისდამდე ესეზომ; ვინაჲ ამათ მოქცევთა შორის მიდრეკაჲცა და
Line: 7    ჟამი, რომელსა ენითი ქართულთაჲ წელიწდად უწოდს. ხოლო
Line: 8    ოდეს რაჲ ვიტყოდით, ვითარმედ ესე ესთენთა წელთაჲ არს, მართ
Line: 9    თან მიუქმთ მის ჟამისა მიერ გაზომასა. რამეთუ წელიწადი ყოველი
Line: 10    ჟამისა მიერ და ჟამის-შორისისა მიდრეკისა. ხოლო თუ ასაკი ცხოველთაჲ
Line: 11    წელიწდისადა არს დამოკიდებულ, ხოლო წელიწადი ყოველი
Line: 12    ჟამია, ნუ უკუე ასაკი ყოველი ჟამისადა დამოკიდებულ არს,
Line: 13    და განიზომების მის მიერ, ვითარ ესთენისა და ესთენისაჲ, რომელსაცა
Line: 14    თანა ჰასაკნიცა სდევდენ, ვითარცა გაზომილნი ჟამისა მიერ,
Line: 15    და დამოკიდებულნი ჟამისადა. ვინაჲ ესე არს განზომაჲ ჟამისა მიერ,
Line: 16    ხოლო თჳსებაჲ ჟამისა და ცხოველთაჲ იქმნების ესთა, რომელი
Line: 17    ჟამმან წარმოაყენა და აღაგო, ვითარმცა იყო უთჳსოჲ მისგან, რამეთუ
Line: 18    ჟამისა მიერ მყოფობაჲ და ქცევაჲ აღგებულთაჲ. ესე ამისთჳს,
Line: 19    რომელ ხატი და მსგავსებაჲ არს საუკუნოჲსაჲ, და ვითარცა
Line: 20    მარადმყოსა შეუცავს გონიერად აღმკული თჳს შორის და მიუდრეკელად,
Line: 21    ეგრეთვე გრძნობადი ესე ჟამსა საყოველთაოსა: რამეთუ
Line: 22    საყოველთაოჲ ჟამი საყოველთაოსა შორი სხეულსა, რომელ არს
Line: 23    ცაჲ; ხოლო ნაწილებითი ნაწილებითთა შორის სფეროთა; ხოლო
Line: 24    ყოველნი ნაწილებითნი საყოველთაოთა მიერ იპყრობვიან, ვითარ
Line: 25    სხუასა ადგილსა შორის აღმოაჩინოს სიტყუამან "ყოვლისა და ნაწილისათჳს".

Line: 26       "რაჲთა ჟამთაებრ იყოს, და იმოქმედოს" ჟამთაებრ. ესე არს
Line: 27    ესე: რომელსა არსებაჲ ჟამითი მოუგია, და მოქმედებაჲ ჟამითივე
Line: 28    აქუს; და ვითარ ჟამი მარადის დენასა და გარდადენასა შორის,
Line: 29    ეგრეთვე ჟამის-შორისიცა არსებაჲ დენასა და გარდადენასა შორის.
Line: 30    რამეთუ რომელნიმე მოქმედებით ოდენ შორის დენასა, ხოლო
Line: 31    არსებით იგივეობასა და მასვეობასა ზედა, ვითარცა სფეროთა და
Line: 32    მნათთა, რამეთუ მოქმედებაჲ მარადის ასხუავდების, ხოლო არსებაჲ
Line: 33    უიგივეობს. ხოლო რომელნიმე არსებითცა და მოქედებით და
Line: 34    დაუწყუედელსა შორის დენასა, ვითარ ყოველთა ხრწნადთა ბუნებაჲ.
Page: 110   Line: 1    ხოლო გონებითი სფეროჲ ზესთა ძეს ამათ ყოველთა, რამეთუ საუკუნოჲ
Line: 2    განჰზომს მას, და ჰგიეს ლამპარსა შორის დაუვსებელობისასა,
Line: 3    არსებითაცა და ჟამითა.

Line: 4       "რამეთუ იყოჲ და იყოსი განიყოფჳიან ურთიერთას". ესე იგი
Line: 5    არს, რამეთუ ჟამსა განჰყოფენ იყოჲ და იყოსი, და საშუალ მათსა
Line: 6    აწი, ვითარ ელლინებრივ: "ინ", "ესტინ", "ესტე". ამათ წარმოდგომაჲ
Line: 7    გაყვეს ჟამისაჲ; რამეთუ სადაცა ჟამი ხედავს, და ჟამითი
Line: 8    მიდრეკაჲ. ვერაჲ განევლთას სამსა ამას, რამეთუ პირველ პირველი
Line: 9    დაიპყრა სხეულთაჲ და უსაღმრთოესი, ვიტყჳ ცისასა, სამმან ამან;
Line: 10    რამეთუ იყო ქცევაჲ სფეროთაჲ, და არს ქცევაჲ სფეროთაჲ, და
Line: 11    იყოს ქცევაჲ სფეროთაჲ. ხოლო ესე შეისწავე, რომელ სხუებრ იხედვის
Line: 12    გარდასრული და მყოფი და მომავალი ცასა შორის, რომელ
Line: 13    არს ჟამი, და სხუებრ მეკუდოთა შორის, რამეთუ ცისაჲ გარდასრული
Line: 14    შეეკრვის მომავალსა, და ერთ ექმნების მას, და დასასრული
Line: 15    მისი დასაწყის და დასაბამ იქმნების სხჳსა, და ჰგიეს იგი უკუდავად
Line: 16    და დაურსებელად; მაგრა კუალად და კუალად და არა მარტივად
Line: 17    უკუდავად, რამეთუ მარტივი უკუდავებაჲ უქცევ და უცვალებელ
Line: 18    არს. ხოლო ცის-შორისი უკუდავებაჲ ქცევით და კუალად და კუალადითა
Line: 19    არს, რამეთუ, ვითარ მოქმედებანი, ეგრეცა და არსებანი.
Line: 20    ხოლო ყოვლითურთ და ხრწნადთა ბუნებაჲ ვერ ესთა, რამეთუ
Line: 21    ვერცა მოქმედებათა დასაბამისა და დასასრულისათა კუალად შეაერთებს,
Line: 22    ვითარ ცის-შორისი ძალი, და უკუდავ იქმს მათ; და ვერცა
Line: 23    არსებასა თჳსსა იპყრობს უკუდავებისა ნეტარებასა შორის; არამედ
Line: 24    ორითავე იხრწნების და ივსების.

Line: 25       "არ ვინაჲ ევნოს მას წარვლასა შორის ჟამისასა, რომელსა
Line: 26    სამარიდისოდ აქუს პირველი მეორისადმი". ესე ხედვაჲ ცისა სფეროთა
Line: 27    მოქცევისათჳს იტყჳს, ვითარმედ არა ევნოსო წარვლასა შორის
Line: 28    მამისასა, რომელსა სამარადისოდ ჰქონდის პირველი მოქმედებაჲ
Line: 29    შეკრულად დასასრულისა თანა, და სფეროჲს გუარ ჰყოფდეს
Line: 30    თჳსთა მოქმედებათა მობაძავად გონებითისა მოქმედებისა. არაჲ ევნოს
Line: 31    მას, ვითარმედ არა დაიჴსნესო, არცა მოაკლდეს მოქმედებაჲ მისი.

Line: 32       "ხოლო თუ სხუა იყოს იყოჲ და სხუა იყოსი, ქმნადი ვიდრემე
Line: 33    იყოს და არ ოდეს მყოფი". ისმინე, რამეთუ აქა გაჰყოფს ჟამის-ქუეშეთა
Line: 34    ორად, და იტყჳს: უკუეთუ სხუაჲ იყოს იყოჲ, და სხუაჲ იყოსი;
Line: 35    ესე იგი არს, ვითარმედ უკუეთუ არ აზიარებდეს და ერთ იქმოდის
Page: 111   Line: 1    გარდასრულსა მოქმედებასა, ვითარ ესე ცისა მოქმედებაჲ აზიარებს
Line: 2    და ერთ იქმს დასასრულისა მოქმედებათა პირველისათა თანა, და
Line: 3    მრგუალ და სფერო ჰყოფს თჳსთა მოქმედებათა, ვითარცა ეტლი
Line: 4    გონებისაჲ და მობაძავი მისი. ვინაჲ უკუდავ იქმნების და სამარადისო,
Line: 5    მაგრა კუალად და კუალად. ხოლო ცხოველთა ესე მოქმედებაჲ ვერღარა
Line: 6    უკუ ისფერებს დასასრულისა მოქმედებათა პირველთა თანა,
Line: 7    რომლისათჳსცა სამარადისოდ ქმნასა და ხრწნასა თანა შეკრულა.

Line: 8       "არ ვინაჲ ყოველი იყოს განწვალებასა შორის მყოფი
Line: 9    ჟამებრივისა მოვლისასა თანგანზიდული მისდა". ესე იგი არს: არმყოფობასა
Line: 10    შორის ქონებაჲ მყოფობისაჲ, რამეთუ ქმნადი რომელი იქმნების
Line: 11    და არა არს ნამდჳლ, ქმნა ვიდრემე იყოს მყოფი. "არ ვინაჲ
Line: 12    ყოველი იყოს განწვალებასა შორის მყოფი": ყოველი ხედვაჲ ამის
Line: 13    სიტყჳსაჲ ესე არს, ვითარმედ რასაცა ქმნასა შორის აქუს მყოფობაჲ,
Line: 14    არა არს ჭეშმარიტად მყოფი, არამედ ვითარ არმყოფობასა
Line: 15    თანა შეკრული, ამისთჳს რომელ ქმნით აქუს მყოფობაჲ; ხოლო ყოვლისა
Line: 16    ქმნასა შორისისაჲ რომელიმე გარდასრულა, ხოლო რომელიმე
Line: 17    ზედ შემოსრულა და არა წარმოდგომილა არამედ ესვითასა ყოველსა
Line: 18    მყოფობაჲ არ მყოფობასა თანა შეუკრავს, და არსი არარსსა.



Next part


This text is part of the ARMAZI edition of Ioane Petrici, Explanatio in Proclum Diadochum.

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.