TITUS
Kartlis Cxovreba II
Part No. 9
Previous part

Part: IV  
King: 61 
Page of ed.: 168  
Line of ed.: 1  
მესამოცდაერთე მეფე, რუსუდან, ძე თამარ მეფისა, დაი ლაშა-გიორგი მეფისა,
Line of ed.: 2  
ბაგრატოანი


Line of ed.: 3        ვითარ აღსრულდა მეფე, შეკრბეს ყოველნი წარჩინებულნი მის სამეფოსანი,
Line of ed.: 4     იმერნი და ამერნი, კათალიკოსნი ორნივე და ეპისკოპოსნი, ნიკოფსით ვიდრე დარუბანდამდე,
Line of ed.: 5     ყოველნი მორჩილებასა ქუეშე მათსა მყოფნი, და მეფე ყვეს რუსუდან და
Line of ed.: 6     დასუეს საყდართა სამეფოთა, და მიულოცეს მეფობა წესისაებრ.

Line of ed.: 7        \ ხოლო იყო ხილვითა შუენიერი, ვითა სანატრელი დედა მისი, მდაბალი,
Line of ed.: 8     უხჳ, პატივისმცემელი პატიოსანთა კაცთა, მოყუარე. ამან მოიწყო ყოველი
Line of ed.: 9     საბრძანებელი თჳსი და მეფობა მშჳდობით. და აღივსო ყოველი სამეფო რუსუდანისი
Line of ed.: 10     ყოვლითა კეთილითა.

Line of ed.: 11        გარნა იწყეს უძღებება და განცხრომა ყოველმან ასაკმან, და მიიქცეს ყოველნი
Line of ed.: 12     სიბოროტედ. და ვითარ არა გამოიცადეს ღმერთი, ამისთჳს მისცნა იგინი ღმერთმან
Line of ed.: 13     უჯეროდ გინებად და ჴოცად წარმართთა მიერ. რამეთუ მეფეცა რუსუდან ჩუეულებითა
Line of ed.: 14     წესსა ძმისა თჳსისასა ვიდოდა განცხრომითა და სიმღერითა. ამისთჳს აღდგეს ბოროტნი
Line of ed.: 15     უდიდესნი.

Line of ed.: 16        რამეთუ ზემთჴსენებული სულტანი ჯალალდინ, უღონო იქმნა რა ბრძოლილი
Line of ed.: 17     თათართაგან, მოუწოდა სპათა თჳსთა და რქუა მათ: "იცით და გაჴსოვს ყოველთა
Line of ed.: 18     მარზაპანთა \ და ერისთავთა ჩუენთა კეთილი და წყალობა პაპათა და მამათა ჩემთა.
Line of ed.: 19     და აწ იცით თუ რა მოიწია ჩემ ზედა და თქუენ ზედა უცხოთა ნათესავთა თათართაგან.
Line of ed.: 20     და მრავალგზის ბრძოლა ვყავთ, და მრავალი ღუაწლი დავითმინეთ, და \ განგებითა
Line of ed.: 21     ზეგარდამოთა ყოველგან ვიძლიენით. აწცა მოახლებულ არს მდინარესა ჯეონისასა,
Line of ed.: 22     და წინამბრძოლად წარმოავლინა ძე მისი უხუცესი. და აწ ესე არს განზრახვა. ჩემი:
Line of ed.: 23     ვინათგან მისცა ღმერთმან ძლევა, უკეთუ გთნავს, დაუტეოთ ქუეყანა ესე, აღვიღოთ
Page of ed.: 169   Line of ed.: 1     დედაწული, სიმდიდრე და ჯოგი, და წარვიდეთ საბერძნეთს და მუნ დაემკჳდრნეთ.
Line of ed.: 2     დაღათუ ჩუენ თათარნი გუძლევენ, გარნა ყოველთა ნათესავთა ჩუენ ვძლიით. უკუეთუ
Line of ed.: 3     ვინ ინებოს. წარმოვიდეს ჩუენ თანა, და \ თუ სთნავს ვისმე, იყავნ შინა, რამეთუ ნება
Line of ed.: 4     იყავნ ყოველთა სათნოდ უკუნისამდე.

Line of ed.: 5        თქმული ესე ყოველთა ეკეთა და აღიღეს დედაწული და ყოველი სიმდიდრე მათი,
Line of ed.: 6     და წარმოვიდეს, და მოიწივნეს ადარბადაგანსა კაცი ვითარ ას ორმოცი ათასი. და მოიწივნეს
Line of ed.: 7     ქუეყანად მჴარგრძელთა, რამეთუ ივანე ათაბაგსა ეპყრა დვინი, და ანისი მიეცა
Line of ed.: 8     ძმისწულისა მისისა შანშესდა, მანდატურთ-უხუცესისათჳს. და ესე ხუარაზმელნი მოვიდეს
Line of ed.: 9     წელსა მესამესა ლაშა-გიორგის მიცვალებითგან ტყუენვად და მოოჴრებად ქუეყ\ანათა
Line of ed.: 10     დვინისა და კერძოთა მისთა. ცნეს რა ივანე ათაბაგმან და ვარამ გაგელმან, მივიდეს
Line of ed.: 11     მეფესა რუსუდანს წინაშე, მოაჴსენეს მოსლვა ხუარაზმელთა და თჳთ დიდისა სულტნისა
Line of ed.: 12     ჯალდინისა ჴოცად და \ მოსრვად ქრისტიანეთა. ესრეთ უწყალოდ მოსრვიდეს, რომელ
Line of ed.: 13     არცა თუ დედათა და ჩჩჳლთა ყრმათა რიდებდეს.

Line of ed.: 14        ვითარ ცნა რუსუდან შემოსლვა ხუარაზმელთა სამეფოსა შინა მისსა, მოუწოდა
Line of ed.: 15     ყრმათა იმერთა და ამერთა, და მოიღო დროშა სეფე, და მოუწოდა ივანე ათაბაგსა,
Line of ed.: 16     რომელი მას ჟამსა მიმჴცოვნებულ იყო, არა განცხადებულად არამედ ფარულად მონაზონ
Line of ed.: 17     ქმნილ იყო, განაჩინა მეფემან რუსუდან სპათა მისთა თავად, და უბოძა დროშა
Line of ed.: 18     სჳანი, და წარავლინა ბრძოლად სულტნისა მის ჯალალდინისა.

Line of ed.: 19        ხოლო მოიწივნეს დვინსა და ამობერდს. და დაებანაკა ხუარაზმელთა სოფელსა,
Line of ed.: 20     რომელსა რქჳან გარნისი, და მი-რა-ვიდეს სპანი მეფისანი, წინა განეწყო სულტანი
Line of ed.: 21     ჯალალდინი. აქათ ივანე ათაბაგმან განაწყო სპანი მეფისანი, იმიერნი და ამიერნი, და
Line of ed.: 22     აჩინა \ წინამბრძოლად თორელნი და ძმანიცა იგი ორნი ახალციხელნი, შალვა \ და ივანე,
Line of ed.: 23     სახელოვანნი იგი მბრძოლნი, ვითარ წესად არს სახლისა მათისა წინამბრძოლობა.

Page of ed.: 170  
Line of ed.: 1        ვითარ დაეახლნეს წინამბრძოლნი და სულტანი, აქა დაიპყრა ფერჴი ივანე ათაბმან.
Line of ed.: 2     იტყჳან, ვითარმედ შურითა ყო ახალციხელთა შალვა და ივანესითა. ჵი შური, ყოველთა
Line of ed.: 3     ბოროტთა დასაბამი და ძჳრად მომწეუედელი ნათესავისა კაცთასა და ყოველთა
Line of ed.: 4     ნათესავთა მწყლველი! ვითარ ურიათა ღმრთის მკლველობა არწმუნა, და კუალად \ ამათსა
Line of ed.: 5     უბოროტესი უგბილი დაულმობელი და საქართველოსი სრულიადი მოსპოლვა, ვითარ
Line of ed.: 6     ქუემორე სიტყუამან ცხად ყოს, რომელი ათაბაგსა ივანეს არწმუნა, რომელ ჟამსა წყობისა
Line of ed.: 7     და ჟამსა მისასა უკუნ დგა და არღარა ვიდოდა მბრძოლთა კერძ.

Line of ed.: 8        ხოლო წინამბრძოლთა ყოველთა მოუვლინეს კაცი და რქუეს: "დაახლოებულ ვართ
Line of ed.: 9     სულტანსა და სპათა მისთა, და ჩუენ დიდად. უმცირეს ვართ, და ომი ძლიერი წინა
Line of ed.: 10     გჳც. წარმოიმალონ მჴნეთა სპათა მეფისათა და სიმჴნემან შენმან" ესე ორგზის და
Line of ed.: 11     სამგზის მოუვლინეს, ხოლო იგი არა-რასა მიუგებდა. ხოლო ვინათგან წინამბრძოლნი
Line of ed.: 12     თორელნი და უმეტეს ახალციხელნი შალვა და ივანე ახოვან იყვნეს და წყობათა შინა
Line of ed.: 13     სახელოვანნი, \ არღარა რიდეს სიმრავლესა სულტნისა სპათასა, ვითა მჴეცნი ზედა
Line of ed.: 14     მიეტევნეს, და იქმნეს ძლიერნი ომნი. მოსწყდა ორგნითვე ურიცხჳ, და ძლიერად
Line of ed.: 15     მბრძოლობდეს შალვა და ივანე, ახოვანთა და ძლიერთა სრვიდეს, და განგრძელდა
Line of ed.: 16     ომი სასტიკი. ხოლო ივანე ათაბაგი და სპანი ქართველთანი ხედვიდეს ძლიერსა ომსა
Line of ed.: 17     და არა შეიწყალებდეს თ\ანამონათესავეთა და ერთსჯულთა, ქრისტეს აღმსარებელთა
Line of ed.: 18     თორელთა და მათ თანა მრავალთა სახელოვანთა, არამედ დგეს შორით, და არა ინება
Line of ed.: 19     შუელა ივანე ათაბაგმან, რომელსა შურითა იტყჳან ამას ყოფად და არა თუ შიშითა.

Line of ed.: 20        და ვითარ განგრძელდა ომი, ორთავე ძმათა ახალციხელთა და\უჴოცეს ცხენნი,
Line of ed.: 21     და ქუეითნი მჴნედ იბრძოდეს. და მოისრნეს ორგნითვე ურიცხუნი, და უმეტეს თორელნი.
Line of ed.: 22     და ვითარ შენივთდა ძლიერად ომი, ჴრმალნიცა ახალციხელთანი განტყდეს
Line of ed.: 23     ჩაბალახსა ზედა, მაშინ ივლტოდეს ქართველნი. ხოლო შალვა მუნვე შეპყრობილ იქმნა
Line of ed.: 24     სიმრავლისა ფრიადისა მიერ, და ივანე, გარნისისა კლდეთა შელტოლვილი, ზენაკერძო
Line of ed.: 25     მოტევებულითა ქვითა მოიკლა. \ ხოლო შალვა წარიდგინა სულტან ჯალალდინსა
Page of ed.: 171   Line of ed.: 1     წინაშე, რომელი იცნეს ნახჭევნელთა და ადარბადაგანელთა, და მოაჴსნეს სულტანსა
Line of ed.: 2     ახოვნება და წყობათა შინა სიქველე მისი. ხოლო მან არა მოკლა, არამედ თჳსთა
Line of ed.: 3     თანა იპყრა დიდითა პატივითა, და მიანიჭნა ქალაქნი ადარბადაგანისანი, და თავადთა
Line of ed.: 4     თჳსთა თანა პატივ სცა. ხოლო შემდგომად წელიწდისა ერთისა მოიკლა სულტნისა
Line of ed.: 5     მიერ არა დატევებისათჳს სჯულისა.



Line of ed.: 6  
ჩანართი


Line of ed.: 7        აიძულებდა დატევებასა სჯულისასა, და უქადებდა ნიჭთა და პატივთა უმეტესთა. ხოლო
Line of ed.: 8     მან არა უსმინა, არცა აღირჩია წუთ ჟამისა ამის პატივი, არცა უარყო სახელი ქრისტესი.
Line of ed.: 9     კუალად სულტანი ლიქნიდა და ეტყოდა უარყოფასა ქრისტესსა, არამედ იგი გარემიაქცევდა
Line of ed.: 10     სიტყუათა მისთა. კუალად სულტანი ექადოდა მრავალფერითა სატნჯველთა და აშინებდა.
Line of ed.: 11     არამედ იგი მტკიცედ ეგო სარწმუნოებასა ზედა. ხოლო შემდგომად მრავალთა ტანჯვათა მწარითა
Line of ed.: 12     სიკუდილითა განიყვანა საწუთოსაგან წმიდა შალვა3, და მოწამობისა გჳრგჳნითა შემკული
Line of ed.: 13     აღვიდა წინაშე ქრისტესა. ესე აქამომდე სულ მცირედ აღიწერა ჩუენ მიერ.

Line of ed.: 14        ხოლო ივანე ათაბაგი უკუნ იქცა ბიჯნისად, და სულტანი მიიქცა ადარბადაგანს
Line of ed.: 15     და ნახჭევანს. და \ მიერ აღაოჴრებდეს საქართველოსა, არბევდეს და ტყუე ჰყოფდეს და
Line of ed.: 16     სრულიად უწყალოდ ჴოცდეს, და არავინ იყო ნუგეშინისმცემელი მათი.

Line of ed.: 17        შემდგომად ორისა წლისა მიიცვალა ივანე ათაბაგი და მთავარ ყვეს ძე მისი ავაგ
Line of ed.: 18     და უბოძეს მას ამირსპასალარობა.

Line of ed.: 19        ამისა შემდგომად უდიდესნი ბოროტნი შეიცვიდეს ნათესავსა ქა\რთველთასა, რამეთუ
Line of ed.: 20     მოხლებულ იყო სრულიადი მოსპოლვა სიმრავლისათჳს უსამართლობათა ჩუენთასა
Line of ed.: 21     რამეთუ აიმჴედრა სულტანმან საქართველოსა შემოსლვად და მეფე-ყოფად თავისა თჳსისა,
Line of ed.: 22     მივიდა და მოაოჴრა ყოველი ქუეყანა დვინისი, კუსტისა დვინისასა და ყოველი
Line of ed.: 23     ანისი, სომხითი, გაგი ვიდრე განძამდე, შანქორი. უწინარეს ამისა ვარამ გაგელსა,
Page of ed.: 172   Line of ed.: 1     კაცსა გონიერსა და ლაშქრობათა შინა წარჩინებულსა -- ამას აქუნდა შანქორი და მიმდგომნი
Line of ed.: 2     მისნი ქუეყანანი. ესევითარნი ჭირნი და შფოთნი იძრვოდეს.

Line of ed.: 3        ამათ ჟამთა შინა მოეყვანა მეფესა რუსუდანს ტოღრილის შვილი მძევლად ერთგულობისათჳს,
Line of ed.: 4     რომელი იყო \ ქმნულ-კეთილი და სრულ\ი ასაკითა, შუენიერი გუამითა,
Line of ed.: 5     მჴნე და ძლიერი ძალითა. ვითარ განიცადა, სთნდა მეფესა რუსუდანს და ინება ქმრად
Line of ed.: 6     მიყვანება მისი, რომელი აღასრულაცა. და იქორწილა ტოღრილის შვილი, რომლისაგან
Line of ed.: 7     იშვა ასული სიტურფე-აღმატებული და უწოდა სახელი სანატრელისა დედისა
Line of ed.: 8     მათისა თამარ. და კუალად მიუდგა და შვა ძე, და უწოდა სახელი დავით. და კუალად
Line of ed.: 9     ზრდიდა ძმისწულსა მისსა, ძესა ლაშა-გიორგისსა დავითს.

Line of ed.: 10        ხოლო ვითარ აღიზარდა ასული მათი თამარ, ესმა საბერძნეთისა სულტანსა, ძესა
Line of ed.: 11     ნუქარდინისსა, ყიასდინს, ქმნულ-კეთილობა მეფის ასულისა, ევედრა მრავალთა ნიჭთა
Line of ed.: 12     და ძღუენთა მიერ, რათა მისცეს ცოლად ასული მისი თამარ, და აღუთქუა ფიცით \ არა
Line of ed.: 13     დატევება სჯულსა ქრისტიანეთასა. რომელი ისმინა მეფემან რუსუდან, და მისცა ასული
Line of ed.: 14     მისი სულტანსა ყიასდინს, რომელი-ესე უჯერო იყო ქრისტიანეთა მიერ. ხოლო დიდითა
Line of ed.: 15     დიდებითა მისცა \ აწყუერი ზითვად.

Line of ed.: 16        გარნა პირველ ჴსენებულნი იგი სპარსნი ხუარაზმელნი მცირედ მოახლობდეს
Line of ed.: 17     საქართველოსა და განრყუნიდეს ქუეყანათა.

Line of ed.: 18        მაშინ ცნა სულტანმან ჯალალდინ ავაგ ათაბაგისა და ამირსპასალარისა ბიჯნის[ს]
Line of ed.: 19     ყოფა, ინება ნახვა მისი. მიუვლინა მოციქული და რქუა: "შენ ხარ ვაზირთ-უსუცესი
Line of ed.: 20     მეფისა, და ითუალავ საქართველოსა. თჳთოთა კაცითა შევკრბეთ, რამეთუ მნებავს.
Page of ed.: 173   Line of ed.: 1     სიტყუად შენ თანა". სთნდა ავაგს და ნება სცა ხილვად, და წარვიდა \ ჭურვილი, და
Line of ed.: 2     იქით ერთითა კაცითა სულტანი ხრამსა ზედა ბიჯნისისასა, ჭურვილი იგიცა, და შეკრბეს
Line of ed.: 3     მახლობელად ერთი-ერთისა. მაშინ იწყო სულტანმან სიტყჳსა თქმად: "არა მოვედ
Line of ed.: 4     მე რბევად საქართველოსა, არამედ ზავისა და მშჳდობისათჳს. გარნა თქუენ მსწრაფლ
Line of ed.: 5     საომრად აღიჭურენით და ფიცხლა შემებენით, და არა იქმნა მშჳდობა. აწ ვინათგან
Line of ed.: 6     წარჩინებულ ხართ ქართველთა შორის და ვაზირი კარსა მეფისასა, ისმინე ჩემი: გასმია
Line of ed.: 7     გუარი და ნათესავი ჩემი, სიდიდე სამეფოსა ჩემისა და სიმრავლე, რომელ არავის
Line of ed.: 8     ჴელმწიფესა ძალ-ედვას სწორება ჩემია მე ვარ მაღლისა და დიდისა ჴელმწიფისა ხუარაზმშას
Line of ed.: 9     ძე, და ფარმანსა ჩემსა ქუეშე იყო ყოველი სპარსეთი ადარბადაგანითა ვიდრე
Line of ed.: 10     ჯეონამდე და ჯეონით ვიდრე ინდოეთამდე, თურანი, ხატაეთი, ჩინმაჩინი და ყოველი
Line of ed.: 11     აღმოსავლეთი. ხოლო განგებითა ზენითა გამოჩნდეს ქუეყანასა ჩინეთისასა, ადგილსა
Line of ed.: 12     შეურაცხსა, ყარყურუმად წოდებულსა, კაცნი ვინმე საკჳრველნი, უცხონი, უცხოთა ენითა
Line of ed.: 13     და უცხოთა ცხოვრებითა მყოფნი, რომელთა ყოველი აღმოსავლეთი დაიმორჩილნეს და
Line of ed.: 14     მრავალნი ჴელმწიფენი მოსრნეს. სოლო ჴელმწიფედ ჰყვის კაცი ვინმე საკჳრველი,
Line of ed.: 15     ღრმად გამგონე საქმისა, მჴნე ბრძოლასა შინა, სახელითა ჩინგიზ-ყაენი ამან რა ჴელთ
Line of ed.: 16     იგდო ხატაეთი, \ წარვემართე ლაშქრითა ერანითა, თურანითა, სპარსითა, თურქმანითა
Line of ed.: 17     და მრავალგზის ბრძოლა ყვეს ჯეონს იქით, და უკანასკნელ ჯეონს აქათაცა. გარნა
Line of ed.: 18     იქმნა ქცეულება ბედისა ხუარაზმშას სახლისა და ყოვლგან ვიძლიე. და ვითარ უმეტესად
Line of ed.: 19     განძლიერდეს და ვცან არღარა იყო ღონე, დაუტევე სამეფო ჩემი და წარმოვედ საქართველოსა
Line of ed.: 20     მშჳდობისა და ზავისა ყოფად. მესმა სიმაგრე ქუეყანისა და ქართველთა ნათესავისა
Line of ed.: 21     სიმჴნე წყობათა შინა. აწ მნებავს, რათა შევერთნეთ მტკიცითა ფიცითა და
Line of ed.: 22     ვბრძოლოთ მტერთა. მასმიეს, რომელ მეფე თქუენი დედაკაცი არს, და მყოფ ქმარ
Page of ed.: 174   Line of ed.: 1     მისა და მეფე თქუენ ზედა, და ვსძლოთ ყოველთა მტერთა ჩუენთა. უკეთუ ესე არა
Line of ed.: 2     ჰყოთ, მოოჴრდეს სამეფო თქუენი. და თუ მეცა წარვიდე, თათარნი ეგრეცა მოსულ
Line of ed.: 3     არიან; თქუენ ვერ წინააღუდგებით და ვერცა შემძლებელ ხართ ბრძოლად მათდა.
Line of ed.: 4     წარავლინე კაცი მეფესა თქუენსა \ წინაშე და აუწყე თქმული ჩემი, რამეთუ არა მნებავს
Line of ed.: 5     ოჴრება საქართველოსა, არამედ დაცვა მტერისაგან, და თქუენ მიერ მე განვძლიერდე
Line of ed.: 6     და ვიყვნეთ მშჳდობით".

Line of ed.: 7        ესმა რა სიტყუანი სულტნისანი ავაგს. არა პასუხ-უგო, არამედ თქუა: "ვაუწყებ
Line of ed.: 8     თქმულსა მაგას \ მეფესა და ვაზირთა მისთა". მსწრაფლ წარავლინა კაცი მეფისა
Line of ed.: 9     აუწყა თქმული, ვითარ მოიწია თქმული ესე. და იხილეს წიგნი, განკჳრდა მეფე და
Line of ed.: 10     უცხო უჩნდა საქმე ესე და მიუმცნეს ავაგს არცა თუ სმენად საქმისა მაგისა, არამედ
Line of ed.: 11     სრულიად განყენებად. და ავაგ ფიცხლა მიუმცნო სულტანსა. ხოლო მან რა მოისმინა,
Line of ed.: 12     აიყარა და წარმოემართა ტფილისს, რათა ბრძოლოს ქალაქსა.

Line of ed.: 13        ვითარ ცნა მეფემან მოსლვა სულტნისა, აიყარა და წარვიდა ქუთათისს, ხოლო
Line of ed.: 14     ტფილისს მცველად დაუტევა ლაშქარი და თავად ორნი ძმანი ბოცოს ძენი, მემნა და
Line of ed.: 15     ბოცო. მოიწია სულტანი სომხითად და მოაოჴრა ყოველი სომხითი; დაეცნეს მკჳდრნი
Line of ed.: 16     მისნი პირითა მახჳლისათა. და მოიწივნეს ტფილისად.

Line of ed.: 17        ხოლო მცველნი ქალაქისანი აღიჭურნეს, და იქმნა ძლიერი ბრძოლა, და
Line of ed.: 18     ბრწყინვალე ძლევა აჩუენეს ქართველთა მერმე მას ღამესა [სპარსთა ტფილელთა]
Line of ed.: 19     მიუვლინეს \ კაცი სულტანსა ჯალალდინს შიგნიდაღმა მეცემად ქალაქისა, რათა
Line of ed.: 20     კართა, რომელთა სპარსნი სცვიდეს, განახუნეს და შიგნით ბრძოლა უყვეს. ვითარ
Page of ed.: 175   Line of ed.: 1     განთენდა, კუალად აღიჭურა სულტანი მინდობილი სპარსთა შინაგანცემისა. ხოლო
Line of ed.: 2     ამისნი უმეცარნი მცველნი \ ქალაქისანი აღიჭურნეს და მივიდეს განძის კართა კერძო,
Line of ed.: 3     მემნა ბოცოს ძე და ძმა მისი ბოცო, და ეგულებოდა განსლვად და მუზარადისა დარქმად.
Line of ed.: 4     მემნას სპარსმან ვინმე აფთითა ძლიერ დაუხეთქა უმუზარადოსა თავსა, განუპო,
Line of ed.: 5     და მყის დაეცა და მოკუდა.

Line of ed.: 6        და იქმნა შინათ ომი, რამეთუ სპარსნი ზღუდით მიერ ბრძოდეს; განახუნეს კარნი
Line of ed.: 7     სპარსთა ტფილელთა. ესრეთ რა შინა-განცემა იყო ქალაქისა, ივლტოდეს მცველნი
Line of ed.: 8     ქალაქისანი და შედგეს ისანთა; ბოცოს-ძემან ბოცო გაამაგრა ისანი და ქმნა ძლიერი
Line of ed.: 9     ომი.

Line of ed.: 10        ხოლო არა შემინდობს ტკივილი გულისა მოჴსენებად, თუ ვითარ იქმნეს ხუარაზმელნი
Line of ed.: 11     შინაგან ქალაქსა. ვინ-მე უძლოსა მაშინდელთა თქმულთა და ქმნილთა და განსაცდელთა,
Line of ed.: 12     რომელი მოიწია ქრისტიანეთა ზედა?

Line of ed.: 13        აქა მეგულების დადუმებად, რომელ სალმობიერსა \ მიუთხრობ ტკივილითა გულისათა
Line of ed.: 14     რამეთუ ესეოდენ მძჳნვარედ იწყეს მოსრვად. ვითარ ჩჩჳლნიცა ძუძუთაგან
Line of ed.: 15     დედისათა აღიტაცნიან და წინაშე დედისა ქვაზედა დაანარცხიან, და რომელსამე თუალნი
Line of ed.: 16     წარსცჳვდიან და რომელსამე ტჳნი დაეთხიის. და უკანის დედანი მოიკვლოდიან; ბერნი
Page of ed.: 176   Line of ed.: 1     უწყალოდ ფოლოცთა შინა ცხენთა მიერ დაითრგუნვოდეს, ჭაბუკნი დაეკუეთებოდეს, სისხლისა
Line of ed.: 2     მდინარენი დიოდეს. ტჳნი კაცთა, დედათა, ბერთა, ჩჩჳლთა თმა და სისხლი,
Line of ed.: 3     თავი მჴართაგან განშორებული, \ ნაწლევნი ცხენთა მიერ დათრგუნვილნი ურთიერთას
Line of ed.: 4     აღრეულ იყო. არა ჰყოფდეს წყალობასა, რამეთუ რომელნიმე დანითა იღლიასა დასობილნი,
Line of ed.: 5     სხუანი მკერდსა დაცემითა, რომელნიმე მუცელსა და ზურგსა განიგმირებოდეს.

Line of ed.: 6        ჵი სალმობიერი ღაღადი და დიდი ღაღადი ცრემლთა! ყვირილთა და ზახილთა
Line of ed.: 7     და ვაებათა საზარელთა ჴმათაგან იძვროდა ქალაქი ყოველი, რამეთუ უმრავლესი ერი
Line of ed.: 8     ვითა ცხოვარი შეკრიბიან, და კუალად ხედვიდეს ზოგნი საყვარელთა შვილთა ზოგნი
Line of ed.: 9     ძმათა და მამათა, ცოლნი ქმართა და ქმარნი ცოლთა უპატიოდ მკუდარ მდებარეთა ცხენთას
Line of ed.: 10     მიერ დათრგუნვილთა და ფოლოცთა შინა ძაღლთა მიერ ზიდულთა, და არცა
Line of ed.: 11     თუ დაფლვასა მიწასა შინა ღირს ჰყოფდეს. ეკლესიანი და ყოველნი პატიოსანნი სამსხუერპლონი
Line of ed.: 12     შეურაცხ იქმნებოდეს, და პატიოსანნი მღდელნი ეკლესიათა შინა, თჳთ
Line of ed.: 13     ხატთა და ჯუართა თანა, შეიმუსვროდეს.

Line of ed.: 14        და ესევითარნი \ ჭირნი მოიწივნეს, რომელ არაოდეს ძუელთა სადამე წიგნთა
Line of ed.: 15     მიერ სმენილ არს, რომელნი თანა-შეესწორებიან ქრისტეს ჯუარისა მცმელთა
Line of ed.: 16     იუდიანთა ზედა ქმნულთა მიერ იერუსალიმისა სრულიადსა მოსპოლვასა ტიტეს და
Line of ed.: 17     უესპასიანეს მიერ, ვითარცა ჟამთააღმწერელი და მრავალმომთხრობელი იოსიპოს
Line of ed.: 18     წარმოიტყჳს ესოდენ ძნელბედობასა იუდელთასა. ვიდრეღა სამასსა ბევრსა აღრაცხავს
Page of ed.: 177   Line of ed.: 1     მამაკაცსა, ოდენ სიყმილისა და მახჳლისა მიერ აღსრულებულსა, რომლისა მსგავს
Line of ed.: 2     იქმნა ჟამსა ამას სარკინოზთა მიერ ქალაქსა \ ამას ტფილისისასა.

Line of ed.: 3        ხოლო ვინათგან არღარა იყო ღონე და ლხინება ქალაქის, ბოლოს და
Line of ed.: 4     სხუათა მცველთა ქალაქისათა წარმოუვლინა მეფემან რუსუდან კაცნი, რათა დაუტეონ
Line of ed.: 5     ისანი და წარვიდენ. და ვითარ მრავალგზის მოავლინა დასტური მეფემან დატევებად
Line of ed.: 6     ქალაქისა, ძლით დაარწმუნა მეფემან ბოცოს წარსლვა, ვითარცა სწერს ვინმე
Line of ed.: 7     ბერი მღჳმელი.

Line of ed.: 8        და ესრეთ რა ძლიერად ჴელთ იგდო ქალაქი სულტანმან, კუალად იწყო უბოროტესთა
Line of ed.: 9     ბოროტთა ქმნად ქრისტიანეთა ზედა. ესოდენ მძჳნვარედ მოსრვიდა, რომელ
Line of ed.: 10     სავსე იყვნეს ფოლოცნი, ხრამნი და ჴნარცუნი მოკლულთა მიერ და უმრავლეს მკუდართა
Line of ed.: 11     მტკუარსა შეუტეობდეს ამას თანა არავე დამშჳდნა ცუდ-რჯული იგი და ბილწი:
Line of ed.: 12     მოიგონა სხუაცა სიბოროტე, რომლისა ჴსენება სირცხჳლ მიჩნს, რამეთუ გლოვათა
Line of ed.: 13     და \ ცრემლთა მიერ შევიცვები, თუ ვითარ განვარისხეთ \ მოწყალე და შეეწყნარებელი
Line of ed.: 14     ღმერთი არა შეწყალებად ჩუენდა; იწყო რღუევად ეკლესიათა, ვიდრე საფუძველადმდე
Line of ed.: 15     აღფხურა, რომლისათჳს იკადრა და ჴელ-ყო სიონისა გუმბადსა შემუსრვად და ზედა
Line of ed.: 16     ბილწისა საჯდომისა მისისა აღშენებად, რომელი-იგი ჴიდითა მაღლითა და გრძლითა
Line of ed.: 17     განჴიდა აღლსვად. და ესეცა შესძინა, რამეთუ ხატი უფლისა ჩუენისა იესო ქრისტესი
Line of ed.: 18     და ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისა, რომელი სიონს მკჳდრ იყო, ბრძანა მოყვანებად
Line of ed.: 19     და ჴიდისა შესავალსა დადებად პირაღმართ, და ბრძანა ყოველთა მათ პყრობილთა
Page of ed.: 178   Line of ed.: 1     ქრისტიანეთა, მამათა და დედათა, იძულებით დათრგუნვა პატიოსანთა ხატთა
Line of ed.: 2     და დატევება სჯულისა, უკეთუ არა ჰყონ, წარკუეთა თავთა. და ვითარ აღასრულებდეს
Line of ed.: 3     ბრძანებულსა ამას, მოიყვანდეს მამაკაცნი დედათა თანა და აიძულებდეს ესრეთ ყოფად.
Line of ed.: 4     მრავალთა უკუე ბრწყინვალე ძლევა აჩუენეს არა თავს-დებად შეურაცხებად წმიდათა
Line of ed.: 5     ხატთა და დატევებად სჯულისა ხოლო მრავალი სიმრავლე მამათა და დედათა იპოვა
Line of ed.: 6     ახოვნად, რომელთა მიიღეს გჳრგჳნი წამებისა, რომლისა აღრაცხვა შეუძლებელ არს.
Line of ed.: 7     სიმრავლისათჳს, რამეთუ ვჰგონებ, ვითარმედ ათ ბევრ აღიწია რიცხვი მოკლულთა.

Line of ed.: 8        ესრეთ რა მოაოჴრეს ტფილისი, იწყეს რბევად, ტყუენვად, ჴოცად და კლვად
Line of ed.: 9     სომხითისა და კამბეჩიანისა და \ იორის პირთა. ქართლს და თრიალეთს, ჯავახეთს
Line of ed.: 10     და არტანს, ზოგი სამცხეს და ტაოს, კარნიფორას და ანისის მიმდგომთა ქუეყანათა.

Line of ed.: 11        და გაგრძელდა ესევითარი ჭირი და ზეგარდამომავალი რისხვა ხუთისა წლისა
Line of ed.: 12     ჟამთა, რამეთუ ორ წელ პირველ აღაოჴრეს ქუეყანა და ხუთი წელი ქალაქსა დაყვეს,
Line of ed.: 13     და აოჴრებდეს ქუეყანათა ამათ ზემოჴსენებულთა, არღარა იყო შენებულება თჳნიერ
Line of ed.: 14     ციხეთა და სიმაგრეთა, რამეთუ ქუეყანა საქართველოსა მიეცა განსარყუნელად, ამის
Line of ed.: 15     ძალითა, რამეთუ დაუტევეს მეფეთა და მთავართა სამართალი, მოწყალება, სიყუარული,
Line of ed.: 16     სიწრფოება, სიმშჳდე, სიმართლე, და ამის წილ მოიპოვეს ამპარტავანება, ზაკუა, შური,
Line of ed.: 17     ჴდომა, სიძულილი, ანგარება, მიმძლავრება, კლვანი, პარვანი, სიძვანი, უწესოებანი,
Line of ed.: 18     ვითარცა იტყჳს წინასწარმეტეუელი: "ვაჲ მათდა, რომელნი კუალსა ბალამისსა შეუდგეს
Line of ed.: 19     და საქმესა სოდომელთასა იქმან, რამეთუ ყოველმან ასაკმან ბერთა და ჭაბუკთამან,
Line of ed.: 20     მცირითგან ვიდრე დიდადმდე, მიაქციეს სიბოროტედ. რამეთუ სენი იგი სოდომელთა
Line of ed.: 21     და სალმობა გომორელთა მოიწია, და ამის ძალითა მისცნა იგინი ღმერთმან წარწყმედად
Page of ed.: 179   Line of ed.: 1     ბოროტად, რამეთუ განვიწირენით ღმრთისა მიერ, რომელ დავივიწყეთ ღმერთი
Line of ed.: 2     და ღმერთმანცა სამართლად დაგჳვიწყა. და მოოჴრდა ქუეყანა საქართველოსა, ლიხთ-აქ\ათ
Line of ed.: 3     მოოჴრდა, ვითარცა ჴმობს ესაია წინასწარმეტყუელი: "ვაჲ ნათესავსა ცოდვილსა,
Line of ed.: 4     ერი რომელი სავსე არს ცოდვითა, ნათესავნი ბოროტნი, ძენი უსჯულოებისანი; დაუტევეთ
Line of ed.: 5     უფალი და განარისჴეთ წმიდა იგი ისრაელისა. რასღა იწყლვით და შესძინებთ
Line of ed.: 6     უსჯლოებასა ყოველი თავი სლმობად და ყოველი გული მწუხარებად, კუალთაგან
Line of ed.: 7     ფერჴთა ვიდრე თავადმდე; არა არს მას შინა მწუხარება, სიცოცხლე, არა არს წყლული,
Line of ed.: 8     არცა ნაგუემი, არცა ბრძჳლი განსივებული; არა არს სალბუნი დასადებელი, არცა
Line of ed.: 9     ზეთი, არცა შესახუეველი. ქუეყანა თქუენი ოჴერ არს და ქალაქი თქუენი ცეცხლითა
Line of ed.: 10     მომწუარა; სოფელსა თქუენსა წინაშე თქუენსა უცხოთესლნი მოსჭამენ, და მოოჴრებულ
Line of ed.: 11     არს და დაქცეულ ერისაგან უცხოთესლთასა. და დაშთეს ასული სიონისა ვითარცა
Line of ed.: 12     კრავი ვენაჴსა შინა, და ვითარცა ხილის-საცავი და ვითარცა ქალაქი მოცული. უკეთუმცა
Line of ed.: 13     არა\ უფალმან საბაოთ დამიცვნა ჩუენ თესლი, ვითარცა სოდომელნიცა შევიქმენითცა
Line of ed.: 14     და გომორელთა მივემსგავსენით.

Line of ed.: 15        ამათ ულხინობთა ჭირთა შინა იყო რა ქუეყანა საქართველოსა, და სხუანიცა
Line of ed.: 16     უდიდესნი ძნელბედობანი აღმოუჩნდებოდეს. რამეთუ ზემო დატევებული ამბავი აღმართ
Line of ed.: 17     ამბიჯებელთა კუალად ვიწყოთ. ამათ ჭირთაგან შეიწრებული მეფე რუსუდან იყო რა
Line of ed.: 18     ქუთათისს და ყოველსა აფხაზეთსა, და იქმნა ძე მისი დავით ვითარცა წლისა\ ხუითისა,
Line of ed.: 19     ინება მეფედ ყოფად ძისა მისისა. ვითარ არს წესი სოფლის მოყუარეთა, შეიყუარა
Page of ed.: 180   Line of ed.: 1     წარმავალი საწუთრო, დაივიწყა შიში ღმრთისა და სიყუარული ძმისა, და მოიგონა
Line of ed.: 2     საქმე ყოველთა მიერ განსაკრთომელი, რამეთუ ზემოჴსენებული ძმისწული თჳსი დავით,
Line of ed.: 3     რომელი ძმისა მისისგან, გიორგისგან, ანდერძობით შევედრებულ იყო და მას აღეზარდა,
Line of ed.: 4     წარავლინა ფარულად ასულსა მისსა და სიძესა მისსა სულტანსა ყიასდინს თანა,
Line of ed.: 5     საბერძნეთს, რათა წარსწყმიდონ და იყოს დაუშფოთველად ძისა მისისა დავითისთჳს
Line of ed.: 6     არა განყოფად მეფობისა.

Line of ed.: 7        \ვითარ მიიწია\ დავით წინაშე სულტნისა და [მამის] დისწულისა მის, რუსუდანის
Line of ed.: 8     ასულისა თამარის, რომელსა სულტანი სახელად უწოდდა გურჯი-ხათუნად, იხილეს. იგი
Line of ed.: 9     და შეიყუარეს, თჳსთა თანა დაიპყრეს პატივითა, და გურჯი-ხათუნ დედოფალიცა
Line of ed.: 10     კეთილსა უყოფდა ყრმასა, ბიძის ძესა დავითს, და არა ისმინეს ბრძანება მკლველებრივი
Line of ed.: 11     მეფისა რუსუდანისი. და ფრიად. პატივ-სცემდეს დავითს.

Line of ed.: 12        ხოლო ვითარცა წარგზავნა ძმისწული საბერძნეთს, მოუწოდა ყოველთა სპათა
Line of ed.: 13     მისთა, აფხაზთა, დადიან-ბედიანთა, რაჭის ერისთავსა და კათალიკოსსა აფსაზეთისასა.
Line of ed.: 14     და დასუმს მეფედ დავით, ძე რუსუდანისი, აკურთხეს ქუთათისს და დაადგეს თავსა მისსა
Line of ed.: 15     გჳრგჳნი; დასუეს ტახტსა ზედა სამეფოსა და მიულოცეს მეფობა წესისაებრ, და სრულ
Line of ed.: 16     ყო კათალიკოსმან წესი კურთსევისა.

Line of ed.: 17        ხოლო ამიერი ესე სამეფო უცალო იყო ხუარაზმელთაგან, რამეთუ მანდატურთუხუცესი
Line of ed.: 18     შანშე იყო ანისს და ამირსპასალარი ავაგ ბიჯნისს, აგრეთვე ვარამ გაგელი.
Line of ed.: 19     ჰერნი და კახნი, სომხითარნი, ქართველნი,\ თორელნი, შავშნი, კლარჯელნი, ტაოელნი
Line of ed.: 20     -- ყოველნი სიმაგრეთა შინა ცხოვნდებოდეს, თჳთოეული მორჩილებასა შინა მეფისა
Line of ed.: 21     რუსუდანისსა, და უცალოებისა ძლით, ვერ დახუდეს დალოცვასა მეფისა დავითისსა.

Line of ed.: 22        გარნა ვაჴსენოთ პირველ ჴსენმბულისა ჩინგის-ყაენისა. ვითარცა მოიწივნეს თათარნი
Page of ed.: 181   Line of ed.: 1     ქუეყანასა ჩუენს, მეოტი სულტანი ჯალალდინ ივლტოდა და დაუტევა სამეფო, მისი,
Line of ed.: 2     ადვილად ჴელთ იგდეს თურანი, სათურქეთი და ყოველი ხუარასანი. და განჰყო ოთხად
Line of ed.: 3     ლაშქარ, თჳსი და განაჩინნა შვი\ლნი ოთხნი ყაენად:

Line of ed.: 4        პირმშოსა მისცა ნახევარი ლაშქარი და წარავლინა დიდსა საყივჩაყეთსა ვიდრე
Line of ed.: 5     ბნელეთადმდე, ოსეთსა, ხაზარეთს, რუსეთსა ვიდრე ბორღართა და სერბთამდე, კავკასთა
Line of ed.: 6     ჩრდილოთა ყოველთა მკჳდროვანთა, ვითარცა მითქუამს.

Line of ed.: 7        ხოლო მეორესა შვილსა ჩაღათას მისცა ლაშქარი და უიღურთა ქუეყანა სამარყანამდე
Line of ed.: 8     და ბუხარა ვიდრე ალმუთის ქუეყანამდე. ვგონებ, ესე არს თურან

Line of ed.: 9        მესამესა შვილსა ოქოთას მისცა თჳთ მისი ტახტი საჯდომად\ და ყარაყურუმი,
Line of ed.: 10     ჩინ-მაჩინი, ემელისა და ყუთაყისა ქუეყანა და ხატაეთი.

Line of ed.: 11        და მეოთხესა შვილსა თული ერქუა; ამას მისცა ლაშქარი და ოქოთას ზედამოკიდებით
Line of ed.: 12     ქუეყანა აღმოსავეთით.

Line of ed.: 13        ესე ოთხნი განაჩინნა ყაენად და ამცნო: წელიწადსა შინა ერთხელ ოქოთასას
Line of ed.: 14     მივიდოდენ ძმანი მისნი უხუცესნი ყურულთისა საქნელად, ამად რომე ტახტი მისი
Line of ed.: 15     ოქოთას მისცეს.

Line of ed.: 16        ესრეთ, რა დააწყუნა შვილნი, მივიდა თურანს და წარმოავლინა შვილი მისი
Line of ed.: 17     უმრწმესი თული ხუარასნისა მოთუალვად. გამოვლო ჯეონი და მივიდა ნიშაბურს,
Line of ed.: 18     სადა ნიშაბურელთა სამგზის წობა ყვეს ბრძოლისათჳს. პირველსა ომსა ჴელად იგდო
Page of ed.: 182   Line of ed.: 1     ქალაქი, სადა-იგი მოკლა სამასი ათასი კაცი თავ-დაკუეთითა, ხოლო მეორესა ჯერსა
Line of ed.: 2     ასი ათასი და მესამესა ომსა ოცდათორმეტი ათასი. უკეთუ არა ჯერ ხართ, სამართლადცა
Line of ed.: 3     არს: დიდისა სიბდივნისა ხოჯა შამშადინის ძმა თანადამხუდარი იტყოდა ამას
Line of ed.: 4     ნიშაბურისა მოოჴრებასა. წარმოვიდა ესე თული, გამოვლო ხუარასანი, მაზანდარანი,
Line of ed.: 5     მოეახლა ერაყის ქუეყანასა.

Line of ed.: 6        ცნა ესე სულტანმან ჯალალდინ, აიყარა ტფილისით დედაწულითა და ბარგითა,
Line of ed.: 7     წარმოემართა ბრძოლად თათართა და მოვიდა ადარბადაგანს. წარმართა მოციქული
Line of ed.: 8     ხლათის სულტანსა და ხალიფას, ბაღდადის მპყრობელსა, რათა შეეწივნენ მასცა და
Line of ed.: 9     თავთაცა და მათთაცა. ეგრეთვე ერაყისა სულტანსა მიუმცნო: "უკეთუ თჳთ თავითა არა
Line of ed.: 10     გნებავს ბრძოლა თათართა, ლაშქარნი წარმოავლინენით და ვბ\რძოდე, რამეთუ ვიცი
Line of ed.: 11     წყობა მათი. თუ არა ისმენთ ჩემსა, ვიდრე მე წინა არა აღუდგები, თქვენ ვერ შემძლებელ
Line of ed.: 12     ხართ". ვითარ მივიდა მოციქული სულტანისა და არა ინებეს ბრძოლა თათართა.

Line of ed.: 13        ცნა ესე სულტანმან და გულისჴმა ყო, რომელ სპანი მისნი და ადარბადაგანისანი
Line of ed.: 14     ვერ წინააღუაგებიან, დაუტევა ადარბადაგანი და წარმოემართა მეორედ ტფილისს.
Line of ed.: 15     და ესმა რა ესე მეფესა რუსუდანს, მოუწოდა ყოველთა სპათა თჳსთა, იმერთა
Line of ed.: 16     და ამერთა, შანშეს მანდატურთ-უხუცესსა, ავაგს ამირსპასალარსა, ვარამს მსახურთუხუცესსა,
Line of ed.: 17     ჰერ-კახთა, სომხითართა, ჯავახთა, მესხთა, ტაოელთა, დადიანსა ცოტნეს,
Line of ed.: 18     კაცსა წარჩინებულსა და სათნოებიანსა, აფხაზთა, ჯიქთა და ყოველსა იმერსა სამეფოსა,
Page of ed.: 183   Line of ed.: 1     რომელთა თჳთოეულად არა არს ჟამი თქმად, და განუხუნა კარნი დარიალისანი და
Line of ed.: 2     გარდამოიყვანნა ოსნი, დურძუკნი, ამათ თანა ყოველნი მთიულნი. შეკრბეს ნაჭარმაგევს
Line of ed.: 3     სიმრავლე ურიცხჳ, და წარავლინა მეფემან ბრძოლად ხუარაზმელთა.

Line of ed.: 4        ხოლო თჳთ დროშა სეფე არა წარგზავნა საქმისათჳს ივანე ათაბაგისა. წარემართნეს
Line of ed.: 5     და განვლეს ტფილისი. ხოლო სულტანი დაბანაკებულ იყო სომხითს, ჴევსა
Line of ed.: 6     ბოლნისისასა.

Line of ed.: 7        და ვითარ იხილეს დარა\ჯთა სულტნისათა, აცნობეს სულტანსა. ხოლო იგი
Line of ed.: 8     აღიჭურა, რამეთუ იყო უშიში ბრძოლათა შინა, წინა განეწყო და იქმნა ომი სასტიკი,
Line of ed.: 9     და პირველსავე შეკრებასა სძლევდეს ქართველნი. ხოლო ვითარ შენივთდა ბრძოლა,
Line of ed.: 10     მოსწყდა ორგნითვე ურიცხჳ კაცი, მოხედნა ღმერთმან რისხვით ნათესავსა ქართველთასა,
Line of ed.: 11     რამეთუ არა დასცხრა გულისწყრომითა უფალი, არამედ ჴელი მისი მაღლადვე
Line of ed.: 12     არს და მოიჴსენა უსჯულოება ჩუენი, და \ იძლივნეს სპანი მეფისანი და ხუარაზმელთა
Line of ed.: 13     მიერ ივლტოდეს. ხოლო სულტანი კუალად მივიდა ტფილისად, თუღა სადა ვინმე
Line of ed.: 14     პოვნა დარბევად, [არბევდა] ქუეყანათა მათ ზემოჴსენებულთა.

Line of ed.: 15        ხოლო თათართა უმთავრესი თული მივიდა ერაყს ვიდრე ყაზვინაიმდე, მოაოჴრა
Page of ed.: 184   Line of ed.: 1     ქუეყანა, მოსწყჳდნა ურჩნი წარვიდა და განვლო ხუარასანი, ჯეონი, და მივიდა მამასა
Line of ed.: 2     მისსა ჩინგიზ-ყაენს წინაშე და ძმათა მისთა თანა. ვითარ ცნა სრულიად ლტოლვა
Line of ed.: 3     სულტან ჯალალდინისა, მოუწოდა ოთხთა ერისმთავართა, რომელთა ქართველნი ნოინობით
Line of ed.: 4     უჴმობენ, სახელით: ჩორმაღანსა უპირველესსა და მეორესა ჩაღატას, იოსურსა,
Line of ed.: 5     ბიჩოსა. და ამათ ათი ათას-ათასი კაცი მისცეს დედაწულითა მათითა და წარმოავლინეს
Line of ed.: 6     ძებნად სულტნისა. ესე ოთხნივე ნოინნი ყაენის შვილები იყვნეს. თჳთოეულსა
Line of ed.: 7     აცნობეს, რათა სადაცა მივიდოდენ და ზენარსა ითხოვდენ, შეიწყალებდენ, და ურჩთა
Line of ed.: 8     მოსრვიდენ, და ხარაჯასა მის ქუეყანისასა ოთხად იყოფდენ და თავის ჴელმწიფეთა
Line of ed.: 9     გაუგზავნიდენ.

Line of ed.: 10        წარმოვიდეს ესე ოთხნი ნოინნი -- ჩორმაღანი, ჩაღატა, იოსური და ბიჩოი -- ,
Line of ed.: 11     გამოვლეს ჯეონი და ხუარასანი ვითარ ორმოცი ათასისა კაცითა და დედაწულითა,
Line of ed.: 12     მივიდეს ქუეყანასა ალმოთისასა\ და წინა განეწყენეს, და დიდად ავნეს. და წარვიდეს
Line of ed.: 13     მიერ ქუეყანად ერაყისა და მოაოჴრეს. რომელი მივიდის, შეიწყალიან. და მერმე მოვიდეს
Line of ed.: 14     ადარბადაგანს, რომელ არს თავრეჟი, წინ მიეგებნეს ყოველნი ადარბადაგანელნი
Line of ed.: 15     ძღუნითა ურიცსჳთა მიერ მივიდეს ქალაქად არდავლისა, იგინიცა მოეგებნეს. გავლეს
Line of ed.: 16     რაჴსი და მივიდეს განძად, რომელი-იგი მტკიცედ განმაგრებულ იყო, და სამთა დღეთა
Page of ed.: 185   Line of ed.: 1     რა შინა ბრძოლა უყვეს თათართა, მყის ჴელთი იგდეს და შიგან ქალაქსა შევიდეს,
Line of ed.: 2     მოაოჴრეს, და მრავალი სული მოსწყჳტეს, რამეთუ საძაგელ უჩნდათ სჯული მოამედის
Line of ed.: 3     მიერ ქადაგებული.

Line of ed.: 4        ამისი მცნობელი სულტანი მსწრაფლ აიყარა დედაწულითა და ივლტოდა საბერძნეთად.
Line of ed.: 5     ხოლო თათართა დევნა \ უყვეს და მიეწივნეს ბასიანს; იხილეს რა, განიბნივნეს.
Line of ed.: 6     ესოდენ სულტანი მარტო დაშთა, სადა-იგი მიიწია სოფელსა რომელსამე შეურაცხსა
Line of ed.: 7     და დაიძინა ხეთა ძირსა. იხილა იგი კაცმან ვინმე შეურაცხმან და მოაკუდინა, რომლისა
Line of ed.: 8     სარტყელი და უნაგირი და კაპარჭი უფასოთა თუალთა მიერ შემკული იყო და
Line of ed.: 9     მის ძალითა მოიკლა კაცი იგი მაღალი და სახელოვანი ჴელმწიფე. ვინა დაუდგრომელ
Line of ed.: 10     არს მინდობა სოფელსა ამის ამაოსა, ვითარ იტეჳს ბრძენი ეკლესიასტე: "ამაოება
Line of ed.: 11     ამაოებათა და ყოველივე ამაო არს". ამისთჳს ამაო იქმნეს სპანი და სიმტკიცე ქედ\ისა,
Line of ed.: 12     წყობათა შინა მძლეობა და გარდარეული სიმდიდრე. და ყოველივე ამაო არს, გარნა
Line of ed.: 13     საუკუნო იგი უკუდავი ცხოვრება დაულევნელი.

Line of ed.: 14        ესე რა ხუარაზმელნი განიბნივნეს და უმრავლესნი ივლტოდეს გარმიანსა და
Line of ed.: 15     სულტანი ჯალალდინ მოიკლა, და აქა შინა დასრულდა სრულიად ჴელმწიფობა მაღალი.
Line of ed.: 16     ცნა რა მოკუდინება სულტნისა ხუარაზმელის ძისა, ყიასდინ სულტანმან მოიყვანა
Line of ed.: 17     კაცი იგი, რომელმან მოიღო სარტყელი, უნაგირი და კაპარჭი \ სულტნისა, ძნიად
Page of ed.: 186   Line of ed.: 1     საპოვნელითა თუალითა შემკული. განკჳრდეს ყოველნი მხილველნი, ხოლო კაცი იგი
Line of ed.: 2     მომკლველი სულტნისა ცეცხლითა დაწუეს.

Line of ed.: 3        ხოლო მო-რა-იქცეს თათარნი ხუარაელზელთა დევნისაგან, მიერ წარვიდეს და
Line of ed.: 4     მოაოჴრეს ქუეყანა ხლათისა და ვალაშკერტისა. და ვერ წინააღუდგა სულტანი ხლათისა,
Line of ed.: 5     არამედ გამაგრდა ქალაქსა შინა. ხოლო თათარნი წარვიდეს ადარბადაგანს, და
Line of ed.: 6     ზავნი იქმნეს თავრეჟელთა შორის და თათართა, და აღიღეს თავრეჟი და მიმდგომი მისი
Line of ed.: 7     ქუეყანა. და მეორესა წელსა წარვიდეს ბარდავს, განძას და მუღანს, და მიერ იწყეს რბევად
Line of ed.: 8     და ოჴრებად საქართველოსა; იწყეს დარუბანდით აღმომართ, ქუეყანასა შარვაშისასა,
Line of ed.: 9     და კაბალას, ჰერეთს, კახეთს, სომხითს, და ქუეყანასა არშაკუნიანთასა დვინს და ანისსა.
Line of ed.: 10     ხოლო ვინათგან მეზობლობით მოეახლებოდეს ქუეყანასა \ საქართველოსასა, უდიდესნი
Line of ed.: 11     და უბოროტესი, ზემოჴსენებულთა მათ განსაცდელთა მსგავსთაგან უმეტესცა მძჳნვარენი
Line of ed.: 12     განსაცდელნი აღიძვროდეს საქართველოსა საზღვართა, \ უკეთურებისათჳს მკჳდრთა
Line of ed.: 13     ქართლისათა, რამეთუ ყოველი ასაკი ბერთა და ყრმათა, მეფეთა და მთავარია, დიდთა
Line of ed.: 14     და მცირეთა მიდრკა სიბოროტეთა. რამეთუ დაუტევეს სიმართლე და ჭეშმარიტება,
Line of ed.: 15     ვინათგან თჳთ მღდელთა მიერ იხილვებოდა არაწმიდება, ვინათგან ყოველი ერი
Line of ed.: 16     იქმოდეს სიბილწესა, ვითარ ოდესმე ძენი ბენიამენისნი. ვითარ იგინი მიეცნეს მოსასრველად,
Line of ed.: 17     ეგრეთვე ესენი აქა შინა მისცნა ღმერთმან ნათესავნი ქართველთანი მოსასრველად
Line of ed.: 18     მსგავსად ძეთა ბენიამენისთა, ვითარცა იტყჳს წინასწარმეტყუელი ესაია:
Page of ed.: 187   Line of ed.: 1     "უფალი, უფალი საბაოთ, უბრძანებს ნათესავსა ჭურვილსა მისლვად ქუეყანით შორით,
Line of ed.: 2     კიდით საფუძველითგან ცისათ, უფალი და ჭურვილნი და მბრძოლნი მისნი, განრყუნად
Line of ed.: 3     ყოვლისა სოფლისა და ცოდვათა მოსოლვად მისგან. ღაღადებდით, რამეთუ ახლოს
Line of ed.: 4     არს დღე უფლისა, და შემუსრვა ღმრთისა მიერ მოიწიოს". და კუალად ჴმობს: "დღე
Line of ed.: 5     უფლისა მოვალს უკურნებელი რისხვითა და გულისწყრომითა, დადებად ყოველი
Line of ed.: 6     სოფელი ოჴრად და ცოდვილთა წარწყმედად მისგანი". ვითარ იქმნაცა ყოველი სოფელი
Line of ed.: 7     ქართლისა ოჴრად.

Line of ed.: 8        ხოლო ვითარ ცნა მეფემან რუსუდან მოახლება თათართა, დაუტევა ტფილისი და
Line of ed.: 9     წარვიდა ქუთაისს, და ტფილისის [მცველად დაუტევა] მუხას-ძე, და ამცნო, რომელ
Line of ed.: 10     უკუ[ეთუ დმა]ნისამდე მოვიდენ თათარნი, რომელ მოწუას ტფილისი თჳნიერ ნიტისა
Line of ed.: 11     და ისანთა. რომელ არღარა იპყრან სახლად ვითარ ხუარაზმელთა.

Line of ed.: 12        რაჟამს ცნა მუხას-ძემან მოახლება თათართა, მოწუა სრულიად ქალაქი და თჳთ პალატი
Line of ed.: 13     და ისანნი, და ესრეთ მოოჴრდა ქალაქი ტფილისისა.

Line of ed.: 14        ხოლო ნოინნი ესე ზემოჴსენებულნი შემოვიდეს ქართლს, თრიალეთს, სომხითს,
Line of ed.: 15     ჯავახეთს, სამცხეს, შავშეთს, კლარჯეთს, ტაოს, კოლას, არტანს, ანისს, და მოეფინეს
Line of ed.: 16     მსგავსად მკალთა ოჴრებად და ჴოცად, და არსად იყო ლხინება, უწყალოდ მოისრვოდა
Line of ed.: 17     ყოველი ესე ქუეყანა. მანდატურთ-უხუცესი შანშე შეივლტოდა ქუეყანად აჭარისა, და
Line of ed.: 18     ამირსპასალარი ავაგ შევიდა ციხესა კაენისასა, და ვარამ გაგელი შეივლტოდა ქუთათისს,
Page of ed.: 188   Line of ed.: 1     და ეგრეთვე ჰერნი, \ კახნი, სომხითარ-ქართლელნი, მესხნი, ტაოელნი, თორელ-არტან-კოლაელნი,
Line of ed.: 2     -- ყოველნი ივლტოდეს ციხეთა და მთათა, ტყეთა და სიმაგრეთა კავკასიანთასა
Line of ed.: 3     და მთიულეთს.

Line of ed.: 4        და გაგრძელდა ოჴრება და მოსპოლვა ქუეყანისა სიმრავლისათჳს უსჯულოებათა
Line of ed.: 5     ჩუენთასა, რამეთუ განრყუნა ყოველმან ასაკმან ქუეყანა, დაღათუ საქართველო, არამედ
Line of ed.: 6     სპარსეთი, ბაბილოვანი და საბერძნეთი რამეთუ მიეცემოდეს მწარესა ტყუეობასა და
Line of ed.: 7     უწყალოთა სიკუდილთა, რომელ არა იყო წყალობა, სავსე იყვნეს მოკლულთა მიერ
Line of ed.: 8     ქალაქნი და სოფელნი, ველნი, ტყენი, მთანი და ჴევნი. თჳნიერ სიმაგრეთა თუღა
Line of ed.: 9     სადმე [ვინ] დაშთომილიყო, \ სავსე იყო ტყეპითა, და გოდებითა მიერ შეიცვლებოდეს
Line of ed.: 10     ყოველნი მკჳდრნი საქართველოსანი ამერისნი. ხედვიდეს მამა-დედანი შვილთა მოკლულთა,
Line of ed.: 11     და შვილნი მამათა და დედათა მკუდართა მდებარეთა, სხუანი ძმათა და
Line of ed.: 12     ნათესავთა და დათა თჳსთა იავარად \ წარსხმულთა, ცოლთა და შვილთა მათთა და
Line of ed.: 13     ყოველსა სიმდიდრესა მათსა წინაშე მათსა განბნეულსა. და ესეოდენნი ზარნი იქმნეს
Line of ed.: 14     თათართანი, რომელ უმრავლესნი ქართველნი ციხეთა და მაგართა ადგილთა დაუტეობდეს
Line of ed.: 15     და ივლტოდეს კავკასიად.

Line of ed.: 16        ხოლო ამათ ულხინებელთა რა ბოროტთა მოეცვა ქუეყანა, ძლიერნი ერისთავთა
Line of ed.: 17     ერისთავნი და ვაზირნი განდგეს ურთიერთას, თავთა მათთა შემწყობელნი, რამეთუ
Line of ed.: 18     მეფე რუსუდან ყოვლადვე დამკჳდრდა ლიხთ-იქით და ვერცა ლიხთ-აქეთ გარდამოვიდის და
Line of ed.: 19     ვერცა ამიერნი ვაზირნი მის წინაშე მივიდიან უცალოებისა ძლით, გარნა ლტოლვილნი.
Page of ed.: 189   Line of ed.: 1     და ესრეთ ურთიერთას ემზრახებელ იყვნეს და შეუთქმელ რამეთუ ძლიერნი იგი
Line of ed.: 2     საქართველოსანი და სახელგანსმენილნი უღონო იქმნეს ყოვლადვე ვერ შემმართებელნი
Line of ed.: 3     ჴსენებადცა წყობისა მიყოფად თათართა, რამეთუ ჰერეთი და კახეთი ტყეთა მიერ ძლიერად
Line of ed.: 4     იცვებოდეს. მაშინ მკჳდრნი საქართველოსანი, სახელოვანნი და წყობათა შინა მჴნენი
Line of ed.: 5     ერისთავნი, სრულიადსა მოოჴრებასა მიეცნეს. ეგრეთვე აღმომართ ყოველნი მკჳდროანნი.

Line of ed.: 6        ამათ და ბოროტთა ხედვიდა ამირ\სპასალარი ავაგ, ძე ივანე ათაბაგისა, წარმოავლინა
Line of ed.: 7     მოციქული ბარდავს, სადა დაებანაკათ ზემოჴსენებულთა მათ მთავართა, რომელთა
Line of ed.: 8     ზამთრის აქუნდა საყოფელად ბარდავი და ზაფხულის -- გელაქუნისა მთანი და
Line of ed.: 9     არარატისანი, რამეთუ მაშინ აეღო ანისი ჩორმაღანს; ამათ წარმოუვლინა ავაგ მოციქული
Line of ed.: 10     ზავისა თხოვად და თქუა მათ წინაშე მისლვა, ხილვა, და მსახურება, და ხარაჯის
Line of ed.: 11     მიცემა, და დადება ქუეყანისა მისისა, და ითხოვა ფიცი და სიმტკიცე. \ ხოლო მათ
Line of ed.: 12     გაიხარეს და სიხარულით შეიწყნარეს მოციქული ავაგისი, და ფიცთა მიერ მტკიცეთა
Line of ed.: 13     გულსავსე ყვეს.

Line of ed.: 14        მათ აქუნდა სრულად ერთისა ღმრთისა თაყუანისცემა, და დილეულ აღმოსლვასა
Line of ed.: 15     მზისასა მისისა აღმოსავლით სამისა ჩოქისა ყოფად და მეტი არა რა. ხოლო ფიცთა
Line of ed.: 16     სიმტკიცედ ოქრო წმიდა სამჯერ წყალსა ჩაყონ, და განავლონ იგი და შეასუან, და
Line of ed.: 17     მინდობილნი შეიწნარონ და ამა ფიცსა არა ეცრუვნენ სიტყუა ტყუვილი არა ამოვიდეს
Page of ed.: 190   Line of ed.: 1     პირით მათით, მეკობრე და მბორგველი კაცი გაუკითხავად მოკლიან, და სხუანი მრავალნი
Line of ed.: 2     კეთილნი წესნი განეჩინნეს ზემოჴსენებულსა მას მთავარსა ჩინგიზ-ყაენს. ამით
Line of ed.: 3     ოქროთა საფიცრითა დაუმტიცეს მოციქულთა ავაგისთა ფიცი, რომლითა დაჯერებულ
Line of ed.: 4     იქმნა, ამისთჳს რომელ არა იყო ტყუვილი, არცა სიცრუვე ფიცთა მათ შორის.

Line of ed.: 5        მოვიდეს რა მოციქულნი ავაგისნი და უამბეს ესე ყოველი, მაშინ წარვიდა ამირსპასალარი
Line of ed.: 6     ავაგ, დამდები სულსა მისსა ქუეყანისა მისისათჳს, და მივიდა ჩორმაღანს,
Line of ed.: 7     ჩაღატას, ბიჩუსა და იოსურს წინა, რომელთა იხილეს, და პატივ-სცეს, და შეიყუარეს,
Line of ed.: 8     და მცველნი ქალაქისანი დაუდგინნეს, რომელთა შანად უწოდდეს სიტყჳთა მათითა.

Line of ed.: 9        ვითარ დამშჳდნა ქუეყანა ავაგისი და ცნა შანშე მანდატურთ-უხუცესმან ზავი ავაგისი
Line of ed.: 10     და თათართა, უვნებელად დაცვა ინება ქუეყანისა დაცვა ზავითა მყოფელი და
Line of ed.: 11     ავაგსცა მიუმცნო, უკეთუ მიუმცნოს და მივიდეს ხილვად თათართა. ამისნი მცნობელნი
Line of ed.: 12     თათარნი სიხარულით შეიწყნარებდეს, \ რომლისათჳს მიუმცნეს მითვე ოქროსა საფიცრითა
Line of ed.: 13     მტკიცე ფიცი უვნებლობისა. და წარვიდა შანშეცა და იხილნა იგინი, რომელთა
Line of ed.: 14     შანშესცა ფრიადი პატივი უყვეს, და ანისი და მათ მიერ წაღებული მისი ქუეყანა
Line of ed.: 15     ყოველი მისცნეს, და მცველნი დაუდგინნეს ქუეყანასა შინა. და ვინცა მოვიდის ქართველთა
Line of ed.: 16     მთავართაგანი, პატივითა შეიწყნარიან, ხოლო ურჩთა ქუეყანა მოისრვოდა.
Line of ed.: 17     ამისი მცნობელი \ ვარამ გაგელი ზაქარიას ძესა მიენდო და ზავითა შემწყნარებელი
Line of ed.: 18     ქუეყანა ამისიცა დამშჳდნა.

Line of ed.: 19        ხოლო ჰერეთი და კახეთი, სომხითი და ქართლი, და აღმართ კარნუ ქალაქამდის,
Page of ed.: 191   Line of ed.: 1     ყოველი ქუეყანა მწარესა ოჴრებასა შინა იყო: არბევდეს, ტყუე ჰყოფდეს, სრვიდეს
Line of ed.: 2     მამაკაცთა, ვიდრე დედათა და ყრმათა ტყუედ წარიყვანებდეს.

Line of ed.: 3        და ქალაქი ტფილისი მათვე დაიჭირეს.

Line of ed.: 4        ხოლო იწყეს შენებად, და ზამთრის დაიბანაკიან ბარდავს, მტკურისა პირსა,
Line of ed.: 5     იორის პირთა და აღმომართ გაგამდე, და მოტყუენვიდიან, არბევდიან ქართლს და
Line of ed.: 6     სამცხეს და ჯავახეთს და აღმართ საბერძნეთამდე, კახეთს და ჰერეთს დარუბანდამდე.

Line of ed.: 7        ამათ ულხინებელთა ჭირთაგან შეიწრებულნი მთავარნი საქართველოსანი ყოველნი
Line of ed.: 8     მიენდვნეს თათართა, ჰერ-კახნი და ქართველნი, თორელი გამრეკელი, თმოგუელი სარგის,
Line of ed.: 9     კაცი სწავლული და ფილასოფოსი და მრავალღონე, ხოლო მესხნი სათნოებისათჳს.
Line of ed.: 10     მეფისა რუსუდანისა არა მიენდვნეს. ამისთჳს განძჳნებულმან ჩაღატა ნოინ აღიმჴედრა
Line of ed.: 11     სამცხესა ზედა, არამედ მესხნი შეიწრებულნი შიშისაგან შეივლტოდეს ციხეთა შინა.
Line of ed.: 12     ესრეთ მოისრა და ტყუე იქმნა სული მრავალი \ სამცხეს, და ბევრი ერი მოიკლა.
Line of ed.: 13     ოდეს არღარა იყო ღონე, მოაჴსენა მეფესა რუსუდანს ივანე ციხისჯუარელმან ჯაყელმან,
Line of ed.: 14     რომელსა ყუარყუარეცა ეწოდებოდა, უკეთუ სთნდეს, რათა იჴსნას ქუეყანა სამცხისა
Line of ed.: 15     ოჴრებისაგან, და იგიცა მიენდოს ჩაღატას, რამეთუ პატივითა იყო მეჭურჭლეთ-უხუცესი
Line of ed.: 16     და მთავარი ქუეყანასა სამცხისასა. ინება მეფემან და წარმოგზავნა მაშინ წარვიდა ივანე
Line of ed.: 17     და იხილა ჩაღატა, რომელმან პატივითა შეიწყნარა და დაუდგინნა მთავარნი ქუეყანისანი.

Line of ed.: 18        ესრეთ რა ჴელთ იგდეს ყოველი ქუეყანა, განიყვეს ოთხთა მათ ერისმთავართა
Line of ed.: 19     ოთხად, და ეგრეთვე ერისთავნიცა თჳთეულნი, ხუედრი მისი და ხარაჯა, რომელსა
Line of ed.: 20     აიღებდიან და წარგზავნიდიან. და ესრეთ მცირედ იწყო ქუეყანამან დაწყნარებად.

Page of ed.: 192  
Line of ed.: 1        გულისჴმა ყო რა მეფემან რუსუდან, რომელ წარიღეს ქუეყანა ამიერი თათართა,
Line of ed.: 2     განიზრახა, რათა წარმოავლინოს ძე თჳსი დავით და მოანდოს თათართა, და აღიღოს
Line of ed.: 3     სიმტკიცე უვნებლობისა. და წარავლინეს მოციქულად თათართა შანშე, და ავაგ, და
Line of ed.: 4     ვარამ, და ჰერეთის ერისთავი შოთაი, რომელსა მანის ფერობისათჳს კუპრობით
Line of ed.: 5     უჴმობდეს.

Line of ed.: 6        ვიდრე წარმოავლენდა მეფე ძესა თჳსსა, ინება აღმჴედრებად დიდსა სულტანსა
Line of ed.: 7     ყიასდინს ზედა, ნათესავით სალჩუქიანსა, რათა დაიმორჩილონ, რომელსა აქუნდა
Line of ed.: 8     საბერძნეთი. და წარავლინეს ბიჩოი ნოინი, და თანა-წარიყვანნა დიდნიცა იგი მთავარნი
Line of ed.: 9     საქართველოსანი. ვითარ მიიწივნეს ქუეყანასა სევასტიას და ეზინკისასა, იწყეს
Line of ed.: 10     ოჴრებად. მაშინ სულთანმან ყიასდინ მოუწოდა ყოველთა სპათა და შემოიკრიბა მჴედრები
Line of ed.: 11     თჳსი კაცი ორმოცი ბევრი, რომელ არს ოთხასი ათასი, და განაჩინნა მჴედართა
Line of ed.: 12     თავად შარვაშის-ძე აფხაზი, სახელით დარდინ, რომელი სიმჴნისა მისისათჳს პირველვე
Line of ed.: 13     დიდსა დიდებასა აღეყვანა და მტკიცედ ეპყრა სჯული, ამას თანა ფარადავლა, თორელისა
Line of ed.: 14     ახალციხელისა შალვას ძე, რომელი ლტოლვილი წარსრული იყო სულტანსა
Line of ed.: 15     წინაშე, კაცი მჴნე და წყობათა შინა სახელოვანი, -- ესენი მჴედართა მთავარ ყვნა და
Line of ed.: 16     წინამბრძოლად განაჩინნა. და მოეახლა, მახლობელად მათსა დაიბანაკა.

Line of ed.: 17        ვითარ ესმა თათართა მოსლვა სულტნისა წყობად მათდა, ესე-ზომ განლაღებულ
Line of ed.: 18     იყვნეს და განრისხნეს, რომელ ამისი მსმენელი ბიჩოი ნოინი მივიდა თხრობად
Line of ed.: 19     ქართველთა, მუნ მყოფთა, მოსლვასა სულტნისასა, და იხილა ძის-წული ყუარყუარე
Page of ed.: 193   Line of ed.: 1     ჯაყელისა, სახელით სარგის, კაცი მჴნე და შემმართებელი, ჴელოვანი ბრძოლათა შინა,
Line of ed.: 2     და ჴმა უყო ბიჩოი და რქუა: "მახარობელად ვიდრე\მე მოვალ, ვიდრე რა იყოს ნიჭი
Line of ed.: 3     ჩემი, რამეთუ დიდსა სულტანსა ასმიეს მოსლვა ჩუენი და ხლებულ არს, და ესერა
Line of ed.: 4     ახლოს დაუბანაკებიეს დიდითა და უამრავითა ლაშქრითა. და ხვალე ეგულების წყობად
Line of ed.: 5     და ბრძ\ოლისა ყოფად ჩუენდა".

Line of ed.: 6        ესმა რა ესე სარგისს, განკჳრვებუ\ლმან რქუა: "უწყი წყობათა შინა სიმჴნე და
Line of ed.: 7     გამარჯუება თქუენი, ჵი ნოინო, გარნა სიმრავლისათჳს მათისა არას ვგონებ სახარულევანსა".
Line of ed.: 8     ხოლო ბიჩოი განიღიმნა და რქუა: "არა კეთილად მეცნიერ ხარ ნათესავსა
Line of ed.: 9     ჩუენ მოღოლთასა. რათგან მოგუცა ღმერთმან ძლევა, არად შეგჳრაცხიეს სიმრავლე
Line of ed.: 10     სპათა, რამეთუ უმრავლესთა უმჯობესად ვიდრემე ვსძლევთ და უმრავლესითა აღვივსებით
Line of ed.: 11     ალაფითა. აწ განემზადენით ხვალისა ბრძოლად, და ვიხილოთ ვითარ ვებრძვით
Line of ed.: 12     მტერთა", -- ეზომ განლაღებულ იყვნეს ყოველთა ნათესავთა ზედა.

Line of ed.: 13        ვითარ განთენა და მოვიდა სულტანი სპითა საზარელითა, რამეთუ იყო ოთხასი
Line of ed.: 14     ათასი მჴედარი, და განაწყუეს რაზმი. აქათ თათართა განაწყუეს რაზმი, და ურჩეულესნი
Line of ed.: 15     მათნი მარცხენასა მჴარსა დააწესნეს. ესრეთ აქუნდა წესად, უმჯობესთა ვიდრემე მარცხენასა
Line of ed.: 16     კერძოსა დააწესებდიან, ამის ძლით, რომელ სხუანი ნათესავნი ყოველნი უმჯობესთა
Line of ed.: 17     და უმჴნეთა მარჯუენით \ აქუნდა დაწესებითა, რათა ურჩეულესნი ურჩეულესთა
Line of ed.: 18     შეემთხჳვნენ. ხოლო დროშათა მათთა სიმეწამულე მოასწავებდა სისხლისა დამოღურილობასა
Line of ed.: 19     მტერთასა.

Page of ed.: 194  
Line of ed.: 1        ამათ რა ესრეთ ყოველი ნათესავი ქართველთა წინამბრძოლ ყვეს და ვითარცა
Line of ed.: 2     დაეახლნეს ურთიერთას. იწყეს თათართა ჴმითა მაღლითა თქმად, აჰლა, აჰლა, აჰლა,
Line of ed.: 3     რომელი ძნელად სათარგმანებელ არს და უცნაურ, და სამსა ვიდრემე ჯერასა აქუნდა
Line of ed.: 4     წესად თქმა ამისი: აჰლა, აჰლა, აჰლა, და მყის მიეტევნიან. ხოლო ქართველნი უპირატეს
Line of ed.: 5     და უმჴნეს ძლიერად ეწყუნეს. და იქმნა ომი სასტიკი, და მოსწყდა ურიცხჳ
Line of ed.: 6     სიმრავლე სპათაგან სულტანისათა, სადა სახელოვანიცა შარვაშის-ძე დარდანი, აფხაზი,
Line of ed.: 7     მჴედართ-მთავარი მათი, მოიკლა და ივლტოდეს სპანი სულტნისანი. და დევნა უყვეს
Line of ed.: 8     რა თათართა და ქართველთა, ურიცხჳ მბრძოლი მოსრეს, და შეიპყრნეს. ხოლო
Line of ed.: 9     ახლციხელი სულტნისა მიერ მოიკლა, შურითა ქართველთათა. ესოდენ ეწყუნეს პირველ,
Line of ed.: 10     ვითა განკჳრდეს ყოველნი მჴედართ-მთავარნი მათნი ძლიერად ბრძოლობასა
Line of ed.: 11     ქართველთასა. ამისთჳს სიყვარულსა და პატივსა და ნიჭსა წინა-უყოფდეს, და ქებასა
Line of ed.: 12     შეასხმიდეს. \ ხოლო აღივსნეს ქართველნი და თათარნი ყოვლითა სიმდიდრითა, ოქროთა
Line of ed.: 13     და ვეცხლითა, სასმურითა და სამზარეულოთა ოქროსა და ვეცხლისათა, უცხოთა
Line of ed.: 14     ლარითა და სამოსლითა. ცხენისა, ჯორისა და აქლემისა არა იყო რიცხჳ, რაზომი
Line of ed.: 15     აღიღეს.

Line of ed.: 16        ესრეთ სავსენი მივიდეს საბერძნეთს, დევნად სულტნისა, და მიჰყვნეს ვიდრე
Line of ed.: 17     იკონიადმდე, რომელ არს ქალაქი დიდად დიდი და ზღუდითა მტკიცითა მიერ განმაგრებული,
Line of ed.: 18     სადა-იგი შელტოლვილ იყო სულტანი, და კუალად კართა ქალაქისათა
Line of ed.: 19     იქმნა ომი ძლიერი, რომელ თჳთოეულად არა არს ჟამი მოთხრობად, რამეთუ უმრავლესთა
Line of ed.: 20     დღეთა გამოვიდიან ჩალიბად და ე\სრეთ იბრძოდიან, სადა-იგი-ცა ძლიერი და
Line of ed.: 21     სახელოვანი ჩალიბობა გარდაიჴადეს მრავალთა დღეთა მათ სახელოვანთა ქართველთა.
Line of ed.: 22     ხოლო სულტანმან, შეიწრებულმან ომითა, ითხოვა ზავი, აღუთქუა ხარაჯა დიდი და
Page of ed.: 195   Line of ed.: 1     მძიმე, და მრავალთა ძღუენთა და უფასოთა თუალთა და მარგალიტთა ძღუნად მიმცემელმან
Line of ed.: 2     მოამშჳდნა, და ითხოვნა მცველნი, და ესრეთ ჟამ რაოდენმე არა იხილონ
Line of ed.: 3     სულტანი, ვიდრემდის გამოარჩიონ უმჯობესი. ამისნი შემწყნა\რებელნი თათარნი
Line of ed.: 4     უკმოიქცეს და მოვიდეს ხლათს. ხოლო სულტანმან ხლათისამან ითხოვა ზავი და
Line of ed.: 5     წინა-მოეგება ძღუნითა დიდითა, რომელი კეთილად შეიწყნარეს, მცველნი ქუეყანისანი,
Line of ed.: 6     რომელ არიან შანანი. დაუდგინნეს და წარვიდეს საზაფხულოსა ადგილსა, გელაქუნს.
Line of ed.: 7     და არარატისა მთათა. და წარუვლინეს მოციქული მეფესა რუსუდანს, რათა ზავი
Line of ed.: 8     იქმნას მათ შორის, და მოსცეს ძე მისი დავით, და მისცენ მეფობა, ტფილისი და
Line of ed.: 9     \ ყოველი საქართველო. და ვითარ ესმა ესე რუსუდანს, სთნდა სიტყუა ესე, და გულსავსე
Line of ed.: 10     იყო, ამისთჳს რომე ფიცსა მტკიცედ იპყრობდეს და მინდობილსა შეიწყნარებდეს.

Line of ed.: 11        გარდამოვიდა თჳთ მეფე და წარმოგზავნა ძე თჳსი დავით, რომელთა წინა-მიეგებნეს
Line of ed.: 12     შანშე და ავაგ, რომელი თათართა დიდად პატივითა შეეწყნარა, არარათა ნიჭთა
Line of ed.: 13     და ზნეთა სამამაკაცოთა მქონებელი შოთა კუპარი, გაგელილ ვარამ, ქართლის ერისთავი
Line of ed.: 14     სურამელი გრიგოლ, სამცხის სპასალარი და მეჭურჭლეთ-უხუცესი ყუარყუარე
Line of ed.: 15     ციხისჯუარელი, თორელნი, თმოგუელნი, შავშ-კლარჯნი და ტაოელნი, და წარიყვანეს
Line of ed.: 16     მეფე, ძე რუსუდანისი, დავით. ხოლო მეფემან რუსუდან თანა-წარიტანნა ყოველნი
Line of ed.: 17     მთავარნი ლიხთ-იმერ\ელნი, დადიანი ცოტნე, კაცი პატივოსანი და სათნოებიანი, და
Line of ed.: 18     ბრძოლათა შინა სახელოვანი, ბედიანი, რაჭის ერისთავი, გურიელი და ყოველნი
Line of ed.: 19     წარჩინებულნი; წარემართნეს და შევიდეს ტფილისს. და წარვიდეს მუნით ბარდავს,
Line of ed.: 20     სადა დაებანაკათ ნოინთა, მიიყვანს დავით დიდითა პატივითა და ლაშქრითა. ვითარ
Line of ed.: 21     იხილეს ჩორმაღან, ჩაღატა, იოსურ და ბიჩოი, განიხარეს და პატივი უყვეს მეფესა
Page of ed.: 196   Line of ed.: 1     და მთავართა საქართველოსათა, და მოსცეს ყოველი საქართველო, ტფილისი, სამშჳლდე,
Line of ed.: 2     რომელი პირველ ომითა აეღო იოსურ ნოინსა და ანგურნაგას, თანა-დახდომითა
Line of ed.: 3     ავაგისათა. და. ესრეთ კეთილად შეიწყნარეს დავით მეფე. რომელსა ნარინ დიდებითა
Line of ed.: 4     უწოდეს, ესე იგი არს სეფის პირი3 დავით.

Line of ed.: 5        მაშინ წარავლინეს მოციქული წინაშე დიდისა ყაენისა, რომელი იჯდა ყარაყურუმს
Line of ed.: 6     ტახტსა ჩინგიზ ყაენისასა, რამეთუ ჩინგიზ ყაენი გარდაცვალებულ იყო, და
Line of ed.: 7     ჴელთ იგდო ძემან მისმან, სახელით ოქროფა, ყაენობა, რომელი იყო კაცი კეთილი
Line of ed.: 8     და დიდად უხჳ, და მოსამართლე. და იგიცა გარდაიცვალა, \ და დასუეს ძე ოქროფასი
Line of ed.: 9     ყაენად, სახელით ქუქ. და იგიცა მოკუდა, და ჴელთ იგდო ყაენობა ძემან \ ქუქისმან \
Line of ed.: 10     მანგუ. წარავლინეს მოციქული, და აუწყეს აღება სპარსეთისა, საქართველოსა და საბერძნეთისა,
Line of ed.: 11     და ყოველთა თემთა მოკაზმული ქუდი და აბჯარი და ტანისამისი გაუგზავნეს
Line of ed.: 12     და წესი მიუმცნეს და ესევითარ: ქართველნი" სრულიად მოვიდეს, მეფე და
Line of ed.: 13     ერთობილნი მთავარნი, რომელთა აქუს სჯული კეთილი, და ტყუილსა ევლტიან. და
Line of ed.: 14     მწამლველი არცა-თუ სახელ-იდების მათ შორის". და სპარსთათჳს მიუმცნეს ესრეთ:
Line of ed.: 15     "არიან სპარსნი ცრუ, მოღალატე, ფიცისა არა შემნახველ, და მრავალნი იპოვებიან
Line of ed.: 16     მწამლველნი და მამათ-მავალ ურცხჳნოდ".

Line of ed.: 17        მიიწია რა ელჩი პირველად ბათოისსა, რომელი იყო შვილი თუბისი, პირმშოსა
Line of ed.: 18     ჩინგიზ ყაენის შვილისა, რამეთუ მაშინ უპირატესობა ყოველთა ბათოს ყაენსა
Line of ed.: 19     ეპყრა, რომელსა ჰქონდა ოვსეთი და დიდი ყივჩაყეთი, ხაზარეთი და რუსეთი, ვიდრე
Page of ed.: 197   Line of ed.: 1     ბნელეთამდის, და ზღუადმდე დარუბანდისა. და ამან წარავლინა წინაშე მანგუ ყაენისა.
Line of ed.: 2     და ვითარ იხილა მოციქული, განიხარა \ და ჩაბალახისა ხილვასა ზედა განკჳრდა.
Line of ed.: 3     და ესრეთ მიუმცნო ნოინთა მანგუ ყაენმან: "ვინათგან ქართველნი წყობათა შინა კეთილად
Line of ed.: 4     გიხილვან და ტყუილი არა არს მათ შორის, და მინდობა იციან, თქუენ თანა
Line of ed.: 5     იპყრენით მტერთა თქუენთა ზედა ბრძოლად. ხოლო სპარსნი მოსწყჳდენით, და მის
Line of ed.: 6     ქუეყანისა თავადნი აქა წარმოგზავნენითი".

Line of ed.: 7        ესე მოციქული რა მოიწია, ავაგ, რომელი ამირსპასალარობისაგან ათაბაგ იქმნა
Line of ed.: 8     მეფის რუსუდანის მიერ, იგი წარავლინა ჩაღატა ნოინ[მან] წინაშე დიდისა ყაენისა
Line of ed.: 9     ბათოსა, და ხლათისა სულტანი. წარვიდეს უცნაურსა და ყოვლადვე ქართველთა ნათესავისაგან
Line of ed.: 10     უვალსა გზასა. და ვითარ მიიწივნეს წინაშე ბათოსა, რომელი იყო მას
Line of ed.: 11     ჟამსა უმთავრესი ყაენთა, და უზეშთაესი, და უაღმატებულესი შუენიერებითა, და მუნ
Line of ed.: 12     თანა-წარეყვანა ათაბაგსა ავაგს ივანე ახალციხელის ძე, სახელით, დავით, ეჯიბი ავაგისი,
Line of ed.: 13     რომელმან რქუა ავაგს: "ვინათგან უცხოთა ნათესავთა მომართ მოიწიე, და არა
Line of ed.: 14     უწყი თუ რა ყოფად არს ჩუენდა, ესრეთ განგაზრახებ, რათა ვიქმნე მე, ვითარცა
Line of ed.: 15     პატრონი და მთავარ შენდა, \ და შენ იქმნე მონა; უკეთუ ენებოს მოკუდინება შენი,
Line of ed.: 16     მე მოვიკლა და არა შენ, და არღარა ვეჭუ, უკეთუ ბატონი მოიკლას, ყმათაცა დაჴოცად".
Line of ed.: 17     და ესრეთ მრავლითა ვედრებითა და იძულებითა დაარწმუნეს ავაგს ამისდა ყოფად.
Line of ed.: 18     ვითარ შევიდეს წინაშე ბათოსა, წინა-წაიძღუანა დავით, ვითარცა უმთავრესი, და ესოდენი
Line of ed.: 19     სათნოება ქმნა დავით გამწირველმან თავისამან პატრონისთჳს სიკუდილად.
Line of ed.: 20     იხილა რა ყაენმან ბათო, განიხარა, და დიდად პატივ-სცა მრავალთა დღეთა. და ვითარ
Line of ed.: 21     ცნეს კეთილის-ყოფა ბათოისგან, და უშიშ იქმნეს სიკჳდილისა, ერთსა დღესა შეუწოდა
Page of ed.: 198   Line of ed.: 1     ბათო, და ავაგ წინა-წარუძღუა რომელი იხილა რა ყაენმან, განკჳრვებით შემხედველი
Line of ed.: 2     ეტყოდა ავაგს: "არა სადა-მე მეცნიერ ხარა, რომელ პატრონი არს შენი, რომელი
Line of ed.: 3     უკანის შენსა დგას და შენ წინა-წარმოსძღომიხარა?" ხოლო დავით ღიმილით ეტყოდა:
Line of ed.: 4     "დიდო, დიდო განმარჯუებულო ჴელმწიფეო! ეგე არს პატრონი და მე მონა მისი".
Line of ed.: 5     და განკჳრვებული ყაენი ჰკითხვიდა მიზეზსა მისსა ყოფად, რომლისათჳს დავით თქუა:
Line of ed.: 6     "მის ძლით ვყავ. დიდო ყაენო, რომელ არა მეცნიერ ვართ სიკეთისა შენისა, და არა
Line of ed.: 7     უწყოდით რასა შეგუამთხუევდით; უკეთუ გენება მოკუდინება, მემცა მომკუდარვიყავ
Line of ed.: 8     უწინარეს, და არა პატრონი ჩემი". რომლისათჳს დიდად განკჳრდა და აქო დავით, და
Line of ed.: 9     თქუა ყაენმან: "უკეთუ ნათესავი ქართველთა ეგევითარი არს, ვბრძანებ, რათა ყოველთა
Line of ed.: 10     ნათესავთა, რომელნი არიან მორჩილებასა ქუეშე მაღალთა. უმჯობეს და უწარჩინებულეს
Line of ed.: 11     იყვნეს, და მაღალთა თანა მჴედართა აღრაცხონ. და მამული და საქონელი
Line of ed.: 12     მათთა ჴელთა შინა იყოს, და ყოველსა შინა მისანდოდ იყვნენ". რომლისათჳს ბრძანება
Line of ed.: 13     დაწერა და წარმოსცა. და ესრეთ განაჩინა წარვლენა დიდსა მანგუ ყაენისსა
Line of ed.: 14     ხატაეთს და ყარაყურუმს. ესენი \ აქამდინ იყავნ.

Line of ed.: 15        ხოლო ჩუენ დაშთომილისა სიტყჳსა მიმართ აღვიდეთ. გარდამოვიდა მეფე რუსუდან
Line of ed.: 16     ლიხით და მივიდა ტფილისად, მიეგებნეს ყოველნი წარჩინებულნი სამეფოსა
Line of ed.: 17     მისისანი. და წარავლინა ძე თჳსი დავით ნოინთა წინაშე, რომელთა პატივითა შეიწყნარეს
Line of ed.: 18     და მოსცეს ყოველი სამეფო, წარჩინებულნი და \ ყოველნი მთავარნი საქართველოსანი,
Line of ed.: 19     და ესრეთ კუალად ეგო სამეფო ბრძანებასა ქუეშე რუსუდან მეფისასა.

Line of ed.: 20        კუალად აქაცა ვინებე დუმილი, ვინათგან მეგულების განსაკრთომელისა მოთხრობისა,
Line of ed.: 21     დაღათუ არა საკადრებელ არს თხრობა მეფეთათჳს უშუერსა რასმე, რამეთუ
Line of ed.: 22     იტყჳს მოსე, მხილველი ღმრთისა, ვითარმედ: "მთავარსა ერისა შენისასა \ არა ჰრქუა
Page of ed.: 199   Line of ed.: 1     ბოროტი. გარნა ვინათგან წიგნი ესე შუამდებარე არს კეთილის-მოქმედთა და ბოროტისმოქმედთა,
Line of ed.: 2     შენდობილ იყვნენ სიტყუანი ჩემნი, რამეთუ ჟამთააღმწერელობა ჭეშმარიტის
Line of ed.: 3     მეტყუელება არს, და არა თუალ-ახმა ვისთჳსმე. რამეთუ ამათ ჟამთა დაივიწყა შიში
Line of ed.: 4     ღმრთისა და ანდერძი ძმისა და ფიცი იგი, რომელ ამცნო ძმამან მისმან რუსუდან
Line of ed.: 5     მეფესა, და განიზრახა ზრახვა უცხო, რათა დაუმკჳდროს მეფობა ძესა მისსა დავითს,
Line of ed.: 6     და წარავლინა კაცი საბერძნეთს, სულტანსა სიძეს და ასულსა თამარს წინაშე, რათა
Line of ed.: 7     ძმისწული მისი დავით ყრმა, რომელ პირველ წარავლინა მათდა, რათა ბოროტი რა
Line of ed.: 8     ეყოს მათ მიერ, და არა რა ბოროტი ეყო, აწ რომელი \ წარსწყმიდონ და მოაკუდინონ,
Line of ed.: 9     და მიერითგან უზრუნველად ეპყრას მეფობა მას და ძესა მისსა დავითს.

Line of ed.: 10        ხოლო მათ არა ისმინეს ესე, და კუალად სხუა წარავლინა მოციქული ამავე
Line of ed.: 11     პირისათჳს. ხოლო იგინი არა ერჩდეს. და მესამედ სხუა სავედრებელი წიგნი წარგზავნა,
Line of ed.: 12     შვილისა და ძმისწულისა გინა ძმისა მკლველობითა სავსე, და იგინი არცა მაშინ
Line of ed.: 13     ერჩდეს. ამისგან განცჳფრებულმან და გულისწყრომითა აღვსებულმან, დაივიწყა
Line of ed.: 14     სჯულიცა და ლმობა ნათესავთა, და თჳთ შვილისა სიყუარული დედობრივი, ვითარცა
Line of ed.: 15     იტყჳს ბრძენი სოლომონ, ვითარმედ: "გულისწყრომამან კაცისამან სიმართლე ღმრთისა
Line of ed.: 16     არა ყვის". ვითარ ამანცა კეთილთა ძირთა მორჩმან არა ყო სიმართლე და წყალობა,
Line of ed.: 17     დაწერა წიგნი სიძესა თჳსსა სულტანსა \ ყიასდინს თანა, და ესრეთ მიუმცნო, ვითარმედ:
Line of ed.: 18     "ამისთჳს მენება მოკლვა ძმისწულისა ჩემისა დავითისი, რომე ცოლსა შენსა და
Line of ed.: 19     ასულსა ჩემსა ძმისწული ჩემი დავით თანა-ეყოფვის, და ამისთჳს არა ნებავს ასულსა
Line of ed.: 20     ჩემსა ბოროტი მისი". ჵი გონება, მჴეცთა უმძჳნვარესი, ვაჲ მკლველობა, ოდესმე
Line of ed.: 21     სმენილთა და გარდასრულთა მკლველობათა უბოროტესი, რომელი აღასრულა შვილსა
Line of ed.: 22     და ძმასა ზედა, დამვიწყებელმან დედობრივთა და ძმაებრივთა ლმობათამან.

Page of ed.: 200  
Line of ed.: 1        ხოლო მიიწია რა წიგნა ესე სულტანს წინაშე, მყის აღშფოთდა და შევიდა
Line of ed.: 2     სახლსა სადედოფლოსა, და უპატიოდ განითრია ცოლი თჳსი, მოფხურითა თმათათა,
Line of ed.: 3     და ფერჴითა ძლიერად უხეთქნა პირსა მისსა შუენიერსა, და ტანი ფრიადისა ცემისაგან
Line of ed.: 4     სისხლის ფრად იყო, და ხატნი იგი, რომელნი სამარადისოდ აქუნდის სავედრებელად,
Line of ed.: 5     წინაშე მათსა შეაგინნა და დამუსრნა და ყოველნი მის წინაშე მყოფნი მსახურნი
Line of ed.: 6     და მოჴელენი ექსორია ყვნა და რომელნიმე მოსწყჳდნა, და ცოლსა მისსა
Line of ed.: 7     შეშინებით უთქმიდა უწყალოდ სიკუდილსა, უკეთუ არა დაუტეოს სჯული ქრისტესი და
Line of ed.: 8     მუსულმან იქმნას. და მრავალნიცა ტანჯვანი შეამთხჳვნა, რომლისა შემდგომად მრავალთა
Line of ed.: 9     ტანჯვათა მიერ მომედგრებულმან უარ-უყო სჯული ჭეშმარიტი, რამეთუ აქამომდე
Line of ed.: 10     მტკიცედ ეპყრა სჯული ქრისტესი, რამეთუ ხუცესნი და ხატნი წინაშე \ მისსა
Line of ed.: 11     აქუნდეს, არა ფარულად, არამედ განცხადებულად.

Line of ed.: 12        \ ხოლო ყრმა იგი დავით შეიპყრეს, და მრავალნი ტანჯვანი შეამთხჳვნეს, რათა
Line of ed.: 13     ჭეშმარიტი აღიაროს. ხოლო იგი იტყოდა: "უბრალო ვარ, მოწამე არს ღმერთი!
Line of ed.: 14     დაღათუ აწ ესე ცილი დამწამა მამიდამან ჩემმან, და დასაჯერებელ არს, გარნა საქართველოთა
Line of ed.: 15     ბრალისა და შეცოდებისათჳს ექსორია მყო და სიკუდილი ჩემი მოგიმცნო.
Line of ed.: 16     აწ იხილე, მოწყალეო და მაღალო სულტანო, რომელ პირველითგანვე მკლველობისა
Line of ed.: 17     ჩემისა გული აქუნდა".

Line of ed.: 18        ესე ვითარ ესმა სულტანსა, მცირედ ვიდრემე ლმობიერ იქმნა, და მაშინ სიკუდილი
Line of ed.: 19     არა ინება მისი, განგებითა ზეგარდამოთა, რამეთუ მსჯავრნი და განგებულებანი
Line of ed.: 20     ღმრთისანი გამოუკულეველ არიან, ვითარცა წერილ არს: "ვინ ცნა განგება
Line of ed.: 21     უფლისა, ანუ ვინ თანამზრახველ ეყო მას". გარნა არავე დამშჳდნა გულისწყრომა
Line of ed.: 22     სულტნისა, ვითარცა ალითა მძაფრითა ენთებოდა გული მისი. ამისთჳს მოუწოდა
Line of ed.: 23     მენავეთ-მოძღუარსა, და მისცა დავით ჴელთა მათთა, და ამცნო, რათა წარიყვანონ
Line of ed.: 24     ზღუად, და შთააგდონ სიღრმესა ზღჳსასა, ხოლო უკეთუ არა ყონ ესე, იავარ ყოს
Line of ed.: 25     სახლი და დედაწული მათი, და იგინი ბოროტად მოისრნენ. ხოლო მენავეთა მათ
Page of ed.: 201   Line of ed.: 1     წარიყვანეს და შთასუეს ნავსა, და მიმართეს პელაგონად, და მიიწივნეს სიაღრმედ დიდად
Line of ed.: 2     განშორებულ ქვეყანისაგან, და ენებათ შთაგდება დავითისი.

Line of ed.: 3        მაშინ ევედრა მენავეთა, რათა ილოცოს მცირედი, ხოლო მათ დრო სცეს. ვითარ
Line of ed.: 4     აღდგა, და აღმოიღო უბითგან ხატი ყოვლად-წმიდისა ღმრთისმშობელისა, რომელი
Line of ed.: 5     ვედრების სახედ დასახულ იყო, და მარადის თანა აქუნდის, და მისა მიმართ აქუნდა
Line of ed.: 6     სასოება, ესე დაიდვა პირსა და თუალთა, და ცრემლნი სიმწარისანი გარდმოსთხივნა,
Line of ed.: 7     და თქუა: "ყოვლად-წმიდაო დედაო მჴსნელისა ჩუენისა იესუ ქრისტესო, ცო\დვილთა
Line of ed.: 8     შესავედრებელო და ნუგეშინის-მცემელო! შეივედრე სული ჩემი, რამეთუ შენ ხარ ნუგეშინის-მცემელი
Line of ed.: 9     მწარისა ამის სიობლისა ჩემისა და უმსჯავროსა \ სიკუდილისა, რომელ
Line of ed.: 10     სამარესა და მიწასა შინა დაფლვად არავინ ღირს მყო, არამედ საჭმლად თევზთა,
Line of ed.: 11     არცაღა საფლავი ჩემი საცნაურ იქმნების, არამედ მოწყალებათა შენთა მინდობილი
Line of ed.: 12     ვითხოვ უკანასკნელსა ამას ოხჭანსა შინა, რომელ მიჴსნა ჰაერის მცველთა ჴელთაგან
Line of ed.: 13     და საშინელთა მათ სატანჯველთაგან, რომელსა მოელიან ჩემებრ ცოდვილნი და ბრალეულნი
Line of ed.: 14     ყოველნი".

Line of ed.: 15        ამას და ამისსა უმრავლესსა ილოცვიდა ლმობიერად, ცრემლთა მწარეთა დამომდინებელი.
Line of ed.: 16     მაშინ აღჴადეს შესამოსელი, და ხატი წარუღეს, რომლისათჳს ლმობიერად
Line of ed.: 17     ევედრა, რათა მისცენ ხატი იგი ყოვლად-წმიდისა, და თანა აქუნდეს, რომელი
Line of ed.: 18     ისმინეს მენავეთა და მისცეს ხატი იგი, და დაჰკიდეს ყელსა. ხოლო ვითარ ეგულებოდა
Line of ed.: 19     შთაგდება, ერთმან მენავეთაგანმან ყო წყალობა, განგებითა ღმრთისათა და ვედრებისა
Line of ed.: 20     ღმრთისმშობელისათა, მცირე რამე ფიცარი მისსა ჴელთა მისთა, და ესრეთ
Line of ed.: 21     შთააგდეს ზღუად. ხოლო დავით მოეხჳა ფიცარსა მას, და მოჰბერა ქარმან ძლიერმან,
Line of ed.: 22     და მყის უჩინო იქმნა თუალთაგან მათთა. და მიმოაქუნდა ფიცარი \ იგი ყრმითურთ,
Line of ed.: 23     ღელვათა, ვითარ კიდობანი ნოესი, და მყის განაგდო ჴმელად. და იხილა იგი ვაჭარმან
Page of ed.: 202   Line of ed.: 1     ვინმე მგზავრ მომავალმან და მიავლინა მან მცურველი, რამეთუ ჯერეთვე შორსღა
Line of ed.: 2     იყო ქუეყანისაგან, ვითარ უტევან ერთ, და გამოიყვანა ვაჭარსა მას თანა. მყის შემოსეს
Line of ed.: 3     და \ საზრდელი მიართუეს და ნუგეშინის-ცეს. და განძლიერდა რა სიმშილისა და
Line of ed.: 4     წყურილისაგან შეიწრებული, რომელ თუალთაცა კამკამებად ძლით ეძლო, იწყო
Line of ed.: 5     კითხვად ვაჭარმან მან მიზეზი შთაგდებისა მისისა ზღუად. ხოლო მან ყოველი ესე
Line of ed.: 6     ზემოჴსენებული აუწყა, რომლისათჳს განიხარა ვაჭარმან, და სახლად თჳსად წარიყვანა,
Line of ed.: 7     და იწყო პატივისცემად; ვითარ საყუარელსა შვილსა, \ ესრეთ ფუფუნებდა. და
Line of ed.: 8     იყო მას ვაჭარსა თანა ექუსი თუე ოდენ და განცხადნა საქმე ესე ყოველთა თანა,
Line of ed.: 9     ვითარ ვაჭარსა ვისმე ზღუასა შთაგდებული ქართველთა მეფის ძე უპოვნიეს. და მიიწია
Line of ed.: 10     სიტყუა ესე სულტანსა ყიასდინს თანა. გულისწყრომითა აღვსილმან, წარავლინნა მჴედარნი,
Line of ed.: 11     და \ მიიყვანა დავით და ვაჭარიცა იგი, და მენავენი იგი პყრობილ ყვნა, და
Line of ed.: 12     სიკუდილსა აქადებდა. ხოლო ისწავა რა ვაჭრისაგან ზღჳთ გამოყვანება, განუტყვნა
Line of ed.: 13     მენავენი.

Line of ed.: 14        ხოლო დავითისთჳს არავე დასცხრა გულისწყრომად, არამედ შესძინა, ვითარცა
Line of ed.: 15     ჰეროდე, კაცის კლვად, რამეთუ კაცისკლვასა ზედა კუალადცა კაცის კლვა შესძინა, და
Line of ed.: 16     უბოროტესი სატანჯველი განაჩინა. რამეთუ იყო ჯურღმული ღრმა, რომელსა შინა
Line of ed.: 17     წყალი არა. იყო, ამას შინა იყვნეს გუელნი შთაყრილნი, რომელი სავსე იყო განძჳნებულითა
Line of ed.: 18     და ცოფითა გუელითა, და ზედა იდვა ლოდი, და არა იყო ნათელი, და
Line of ed.: 19     ესრეთ მწარითა სიკუდილითა მოჰკლვიდა. სულტანმან მას შინა ჩაგდება ბრძანა დავითისი.
Line of ed.: 20     და ვითარ წარიყვანეს დავით, თანავე აქუნდა ხატი იგი, აღიღეს ორმოსა
Page of ed.: 203   Line of ed.: 1     მისგან ქვა, შთავიდა და დაცულ იქმნა, ვითარცა დანიელ პირისაგან \ ლომისა; ყოვლად
Line of ed.: 2     არა ავნეს ესოდენ ყოვლად გესლიანთა. დაბურეს ქვა ზედა, დავითს პირველვე
Line of ed.: 3     თანა წარტანებულ იყო ვინმე, სახელით სოსან, რომელი მიეცა მამასა მისსა ლაშას.
Line of ed.: 4     ესე შეუდგა, რაჟამს წარიყვანებდეს შთაგდებად ჯურღმულსა მას, და ამან იხილა ჯურღმული
Line of ed.: 5     იგი. ხოლო კაცთა მათ სულტნისათა რაჟამს დაუტევს ჯურღმული იგი,
Line of ed.: 6     გათხარა სოსან მცირედ ქვასა ქუეშეთ, და მიერ შთაუტევნის პური, რომელი ითხოვის,
Line of ed.: 7     და ესრეთ ზრდიდა ხუთ წელ. [ორი გუდა ჰქონდის სოსანს: ერთითა პურსა, და ერთითა
Line of ed.: 8     წყალსა შთაუკიდებდის საბლითა ყრმასა მას]. რა დაწვის, გუელნი იგი რომელნიმე
Line of ed.: 9     მოეხჳს ყელსა, რომელნიმე ფერჴსა, და სხუანი უბესა, სხუანი გუერდსა უწვიან.
Line of ed.: 10     და ვითარ ეძინა და გარდაიქცეოდა რა გუერდსა ზედა, მჴრითა დააჭირა გუელსა
Line of ed.: 11     ერთსა, რომელმან მჴარსა სასტიკად უკბინა, ხოლო სხუათა გუელთა დაიჭირეს გუელი
Line of ed.: 12     იგი მკბენელი დავითისი, და იწყეს ენითა ლოკად \ წყლულთა მათ ყრმისათა, და მყის
Line of ed.: 13     განკურნეს დავით, და გუელი იგი შეჭამეს გუელთა მათ. ესრეთ საკჳრველებით განარინა
Line of ed.: 14     ღმერთმან ყოვლისა წარსაწყმედელისაგან, რომელნი მოიწივნეს მას ზედა.

Line of ed.: 15        რამეთუ ესრეთ განიზრახა მეფემან რუსუდან, თავით თჳსით დამტკიცებად მეფობისა
Line of ed.: 16     ძისა თჳსისა, არა მომჴსენებელმან სიტყჳსა წინასწარმეტყუელისა ესაიასსა,
Line of ed.: 17     რომელსა იტყჳს: \ "და მოხედნეს უფალმან გონებასა მას ზედა დიდსა მთავარსა ასურასტანისასა
Line of ed.: 18     და სიმაღლესა მას ზედა დიდებისა თუალთა მათ მისთასა რამეთუ თქუა:
Page of ed.: 204   Line of ed.: 1     ძალითა ჴელთა ჩემთათა ვყო, და სიბრძნითა გულისჴმის-ყოფისა ჩემისათა მოვიპყრნე
Line of ed.: 2     საზღვარნი თესლებისანი, და ძალი მათი წარმოვიღო, და შევძრნე [ქალაქნი] დამკჳდრებულნი,
Line of ed.: 3     და სოფელი ყოველი დავიპყრა ჴელითა ჩემითა ვითარცა მართუენი, და
Line of ed.: 4     ვითარცა კუერცხნი დაშთომილნი აღვიხუნე, და არავინ იყოს რომელი განმერეს მე
Line of ed.: 5     ანუ სიტყუა მიგოს. აწ უკუე იდიდოს-მეა ცული თჳნიერ მკუეთელისა, ვითარმცა თავით
Line of ed.: 6     თჳსით კუეთდა? ანუ ამაღლდეს ხერხი თჳნიერ მზიდველისა მისისაა ეგრეთვე ვინ
Line of ed.: 7     აღიღოს კუერთხი გინა შეშა? არა ეგრეთ, \ არამედ მოავლინოს უფალმან საბაოთ
Line of ed.: 8     შენსა პატიოსნებასა ზედა უპატიოება, და დიდებასა შენსა ზედა ცეცხლი აღგზებული
Line of ed.: 9     აღტყდებოდეს" -- ვითარ აღესრულა პატიოსნისა მეფისა რუსუდანის ზედა.

Line of ed.: 10        რამეთუ სირცხჳლ მიჩნს კადრებად და კუალად ვერ მიძლავს დუმილად, რამეთუ
Line of ed.: 11     უპატიო ჰყო თავი თჳსი ბოროტითა ამით, რომელ აღადგინა ძმისწულსა თჳსსა ზედა.
Line of ed.: 12     გარნა განაქარვნა ზრახვანი მისნი ზეგარდამომან განგებამან, ვითარ აქიტოფელისნი
Line of ed.: 13     დავით წინასწარმეტყუელის-ზე და არა გულისჴმა-ყო, რამეთუ განაქარვნის ზრახვანი
Line of ed.: 14     კაცთანი ზრახვამან ღმრთისამან", ვითარ ფარაოსი მოსეს-ზე ვითარ განერა ჴელთაგან \
Page of ed.: 205   Line of ed.: 1     მისთა ლტოლვილი პირველად, ვითარ იტყჳს ჟამთააღმწერელი იოსიპოს, და
Line of ed.: 2     კუალად ვითარ განერა დავით ჴელთაგან სულტნისათა, რამეთუ ცუდად იქმნა განზრახვა
Line of ed.: 3     მისი. და სხუაცა მოვიჴსენო, რომელ იქმნა განზრახვითა მეფისა ასტუვაგისათა, არა
Line of ed.: 4     ცუდ იქმნა წარვლენა ასულისა [მისისა] მანდანისი სპარსთათჳს ყოვლად ამას შინა
Line of ed.: 5     მოცემა ძისა მის. ისა კჳროსისი, რომელი შემდგომად ასტუვაგისა მეფე იქმნა, ანუ
Line of ed.: 6     არა ამაო იქმნა ხრიზმოზიცა იგი აპოლონის დედოფლისა შენისა კარისოსი განცდილი
Line of ed.: 7     მე ობოლი მთხრობლი ძლეული კარისოსა შეპყრობილ იქმნა კჳროსის
Line of ed.: 8     მიერ, და უმეტეს ამისსა არა განცუდნა ხრიზმოზიცა იგი პრიამოსისი მეფისა ასიელთასა
Line of ed.: 9     და ყოვლისა [აღმოსავლეთისა] პირისა მთავრისა ალექსანდრე პარიდოსისა ზედა,
Line of ed.: 10     რომელი იპყრა წელთა ოდათორმეტთა [უწინარეს], რომელმან, მიმტაცებელმან ელენესმან
Line of ed.: 11     ცოლისა აღამემნონის ძ[მ]ისა მენელეოსისგან, ოცდარვად წლად უმშჳდებელნი
Line of ed.: 12     ბრძოლანი მოუგნა ტროველთა და სრულიადი მოსპოლვა ნათესავსა მისსა.

Line of ed.: 13        ესე ყოველი არა თჳთ განზრახვით იქმნა. ჵი ბრძენო, კეთილთა და პატიოსანთა
Line of ed.: 14     ძირთა მორჩო, დედოფალთ-დედოფალო მეფეო რუსუდან. გარნა რა მოივაჭრე? იხილე,
Line of ed.: 15     რამეთუ ხუთისა წლისა ჟამნი დაყვნა ულხინობთა ჭირთა შინა ჯურღმულსა ღრმასა,
Line of ed.: 16     გუელთა თანა, რამეთუ ესე ზემოჴსენებულნი ზრახვანი დაჴსნა ზენამან განგებამან
Line of ed.: 17     ღმრთისა ყოვლისა მპყრობელისამან, ვითარცა აწცა.

Line of ed.: 18        \ ხოლო ჩუენ პირველსა სიტყუასა აღვიდეთ.

Line of ed.: 19        მოიწია მეფე რუსუდან ტფილისს, და ძე მისი დავით ნოინთა წინა წარავლინა.
Page of ed.: 206   Line of ed.: 1     ხოლო მათ ინებეს დავითის. წარვლინება დიდსა ყაენს ბათოსსა და მიერ ყარაყურუმს.
Line of ed.: 2     მანგუ ყაენისსა, და ვითარ ცნა რუსუდან წარვლინება ძისა თჳსისა უცხოთა ნათესავთა
Line of ed.: 3     შორის და უცნაურთა გზათა, ტკივილითა და უზომოთა მწუხარებითა შეიცვებოდა და
Line of ed.: 4     დაუწყუედელთა ცრემლთა მოადინებდა, და მოიჴსენებდა, \ რა-იგი ყო ძმისწულსა თჳსსა
Line of ed.: 5     დავითს ზედა: ვითარ ექსორია ჰყო, ეგრეთვე თათართა წარავლინეს ძე მისი, ვითარ
Line of ed.: 6     ექსორიად წინაშე ბათოსსა.

Line of ed.: 7        ხოლო ვითარ არღარა იყო ღონე, წარვიდა ნარინ დავით, და თანა-წარატანა
Line of ed.: 8     მეფემან რუსუდან მცირედ თანაზრდილნი მისნი, ქართლისა ერისთავის სურამელის
Line of ed.: 9     გრიგოლის შვილი ბეგაი, გურკლელი მახუჯაგის-ძე, ამირეჯიბი ბეშქენ, და თუალნიცა
Line of ed.: 10     ორნი დაუმალნა, ძჳრად საფასონი. და წარვიდეს შემდგომად კუალსა ავაგისსა
Line of ed.: 11     და ხლათის სულტნისასა, რამეთუ პირველ იგინი წარავლინეს თათართა, და მიიწივნეს
Line of ed.: 12     წინაშე ზემოჴსენებულის ბათოსსა, რომელმან კეთილად იხილნა ნარინ დავით
Line of ed.: 13     მეფე, \ და ორისა წლისა ჟამთა თჳს თანა იპყრა და მიერ წარავლინა ჩინ-მაჩინს და
Line of ed.: 14     ყარაყურუმს, მანგუ ყაენს წინაშე, რომელი მიიწია რა, კეთილად შეიწყნარა, და ავაგს
Line of ed.: 15     შეეყარა, რომელი პირველ მოსულ იყო მუნ, და მის თანა იყოფოდა.

Line of ed.: 16        ხოლო თათართა მათ ოთხთა ნოინთა მოეჴსენა ბოროტი ალმუთელთა, რომელი
Line of ed.: 17     შეამთხჳეს მომავალთა და აღიმჴედრეს მათ ალმუთსა ზედა, და თანამბრძოლება განაჩინეს
Line of ed.: 18     ქართველთა, და წარმოუვლინეს მოციქული მეფესა რუსუდანს, რათა მისცეს
Page of ed.: 207   Line of ed.: 1     საყოფი საქართველოს ლაშქრად ალმუთს. ხოლო მეფე რუსუდან მას ჟამსა ტკბილისა
Line of ed.: 2     შვილისათჳს მწარედ ილეოდა. და დასნეულებული გარდაიცვალა ტფილისს, და წარიყვანეს
Line of ed.: 3     მთავართა დიდითა პატივითა და ტყეპითა, რამეთუ არღარა-ვინ იპოვებოდა
Line of ed.: 4     ნათესავი მეფეთა, რამეთუ ნარინ დავით ყარაყურუმს წარავლინა და სხუა იგი დავით
Line of ed.: 5     მკუდრად საგონებელ იყო. აქა რუსუდან გარდაიცვალა, რომელი დამარხეს სამარხოსა
Line of ed.: 6     მამათა მათთასა მონასტერსა გელათს.

Line of ed.: 7        და გაჴდეს ქართველნი უნუგეშინისმცემლოდ და უმეფოდ, რამეთუ ერთი დავით
Line of ed.: 8     საბერძნეთს მკუდრად იყო და არა უწყოდეს, თუ რა შემთხუეოდა. ამისთჳს თჳთოეული
Line of ed.: 9     თავისა თჳსისათჳს განაგებდა და ზრუნვიდა, რამეთუ თჳთოეული ერისმთავარი თჳთოსა
Line of ed.: 10     ნოინსა შეუდგა, და განაჩინეს თათართა ბევრისა მთავარი, რომელსა დუმნის თავად
Line of ed.: 11     უწოდეს, და გამოარჩივნეს მთავარნი, პირველად ეგარსლან ბაკურციხელი, კაცი ღრმად
Line of ed.: 12     მოუბარი, ხოლო არა ნიჭთა მქონებელი საჴმართა, და მას ჴელთ უდვეს სპა ჰერეთისა
Line of ed.: 13     და კახეთისა და კამბეჩიანისა, ტფილისითგან და აღმართ ვითარ მთამდე შამახიისა;
Page of ed.: 208   Line of ed.: 1     და შანშეს ჴელთ უდვეს მამული მისი და ავაგისი; ვარამ გაგელსა ჴელთ უდვეს
Line of ed.: 2     ყოველი სომხითი; გრიგოლ სურამელსა ქართლი, და გამრეკელსა თორელსა მსგავსადვე
Line of ed.: 3     ეგარსლანისასა საჭაბუკოთა \ შინა, ჴელთ უდვა ჯავახეთი, სამცხე და აღმართ
Line of ed.: 4     ვიდრე კარნუ-ქალაქადმდე; ხოლო ცოტნე დადიანსა \ და რაჭის ერისთავსა ყოველი
Line of ed.: 5     იმერი სამეფო.

Line of ed.: 6        და ესრეთ განაჩინეს თათართა, და განიყვეს საქართველო, და წარვიდეს ბრძოლად
Line of ed.: 7     ალმუთს, და ქართველნი თანა-წარიტანეს, რომელნი განიყვეს ორად: ნახევარნი
Line of ed.: 8     ერთსა წელსა, და ნახევარნი ერთსა წელსა იყვნიან ალმუთს. რამეთუ შჳდ წელ განგრძელდა
Line of ed.: 9     ბრძოლა ალმუთისი, რომელნი არიან კაცის მკლველნი მიპარვითა, რომელთა
Line of ed.: 10     მულიდად უწოდიან. და მათ ჰბრძოდეს თათარნი ჩარმაღან, ჩაღატა, იოსურ და
Line of ed.: 11     ბიჩუი მოუწყენელად ზაფხულ და ზამთარ. ხოლო ქართველნი განყოფილნი თჳთოეული
Line of ed.: 12     მისსა წელიწადსა ხუდის და იყვის ალმუთს, და კუალად წარვიდიან სხუანი
Line of ed.: 13     ხუედრსა მისსა, წელიწად ერთ იყვის ალმუთს, და კუალად \ სხუანი ხუედრსა მათსა. და
Line of ed.: 14     ესრეთ შჳდისა წლისა ჟამთა განგრძელდა ყოფა და ომი ალმუთს.

Line of ed.: 15        დღესა ერთსა წარმოგზავნეს ალმუთელთა მულიდი ჴელოვანი, მივიდა ღამით და
Line of ed.: 16     შემოეპარა მცველთა ჩაღატა ნოინისათა, შევიდა კარავსა მისსა, მძინარესა დასდვა დანა
Line of ed.: 17     გულსა მისსა და მოკლა იგი, რომელ ვერავინ ცნა. და ვითარ განთენდა, იხილეს
Line of ed.: 18     კარვის მცველთა, \ ჩაღატა ნოინი მოკლული იყო, იწყეს ტირილად და ტყეპად და
Line of ed.: 19     ვაებად; რომელ იხილეს სპათა ჩაღატა ნოინისთა, მირბიოდეს და იხილეს მათცა,
Line of ed.: 20     რომე მომკუდარ იყო ჩაღატა, არა უწყოდეს ვისგან მოკლულ იყო.

Page of ed.: 209  
Line of ed.: 1        მაშინ თქუეს ყოველთა: "ვინათგან ქართველნი დიდსა ჭირსა შინა არიან ჩუენ
Line of ed.: 2     მოალთაგან, შურით ქართველთა მიერ მოიკლა". ამას ყოველნი უცილოდ დაამტკიცებდეს
Line of ed.: 3     თჳნიერ ჩარმაღან ნოინისა გარეშე, რამეთუ იგი იტყოდა: "დასწყნარდით,
Line of ed.: 4     კაცნო, რამეთუ არა არს ნათესავი ქართველთა კაცის მკლველი, და არცა სჯული
Line of ed.: 5     უცთ ესევითარისა საქმისა ქმნად". ხოლო იგინი აღშფოთებულნი, სიკუდილისათჳს
Line of ed.: 6     პატრონისა განძჳნებულნი, წარმოემართნეს ბანაკისა მიმართ ქართველთასა, რამეთუ
Line of ed.: 7     მახლობელად ჩაღატა ნოინისასა დაბანაკებულ იყვნეს. და ვითარ მომართეს, განკრთეს
Line of ed.: 8     ქართველნი, და უღონოებასა მოეცვნეს, და არა უწყოდეს, რამცა ყვეს, ხოლო ზოგნი
Line of ed.: 9     ომისა მიმართ განემზადებოდეს, და ზოგნი აყენებდეს, რამეთუ ფრიად მცირე იყვნეს.
Line of ed.: 10     \ მაშინ გრიგოლ სურამელი, ქართლისა ერისთავი, იტყოდა: "არა არს ჟამი ბრძოლისა,
Line of ed.: 11     რამეთუ მცირე ვართ. და უკეთუ ვებრძვით, დიდით მცირემდის მოგუწყუედენ,
Line of ed.: 12     და თუ არ ვებრძვით, ჩუენ წარჩინებულთა ოდენ ვგონებ მოკუდინებად, და უმჯობეს მიჩნს,
Line of ed.: 13     რათა ჩუენ მოვიკლნეთ და არა ყოველი ესე ძალი. გარნა შევრდომა ღმრთისა ჯერ
Line of ed.: 14     არს, რამეთუ არავინ არს მჴსნელი ჩუენი, თჳნიერ იესო ქრისტე, ძე ღმრთისა, და
Line of ed.: 15     ყოვლად-წმიდა მ\შობელი მისი, მარადის ქალწული მარიამ, რომელი მარადის მცველი
Line of ed.: 16     არს მოსავთა ძისა მისისათა და უმეტეს ჩუენ ქრისტიანეთა. აწ ყოველთა სამ-სამი
Line of ed.: 17     მუჴლი მოიდრიკეთ, შევრდომით, ყოვლად-წმიდისა ღმრთისმშობელისა მიმართ, და
Line of ed.: 18     რომელთა უწყით თქჳთ შესხმა ესე მისი: "მოწყალებისა კარი განგჳღე, კურთხეულო
Line of ed.: 19     ღმრთისმშობელო", და შემდგომი.

Line of ed.: 20        ვითარ აღასრულეს ლოცვა ესე, სავედრებელი და ქება ყოვლად-წმიდისა ღმრთის-მშობელისა,
Line of ed.: 21     და მოახლებულ იყვნეს ბარბაროზნი იგი, უწყალოდ მსპოლავნი ქართველთა
Page of ed.: 210   Line of ed.: 1     მა\შინ გამოვიდა კაცი ერთი ლერწმოანით, რომელსა აქუნდა ლახუარი წუდილი,
Line of ed.: 2     შეღებული სისხლითა. და ლახუარი იგი აღიპყრა ზე, და ძლიერად ჴმა ყო:
Line of ed.: 3     "მან ქუშტემ ჩაღატაი", რომელ არს ენითა სპარსულითა, "მე მოვკალ ჩაღატა". ვითარ
Line of ed.: 4     იხილეს თათართა, მიეტევნეს. ხოლო იგი ივლტოდა ლერწმოანთა მიმართ, ხოლო მათ
Line of ed.: 5     შეუდვეს ცეცხლი ლერწამსა და გამოიყვანა ცეცხლმან ლერწამთაგან კაცი იგი, და მოიყვანეს
Line of ed.: 6     ჩარმაღან, იოსურსა და ბიჩუსა წინაშე. ხოლო იგინი ჰკითხვიდეს, ვითარ მოაკუდინა
Line of ed.: 7     ჩაღატა ნოინი. და მან ესრეთ აუწყა: "მე ვარ მულიდი, მულიდთა შორის საჩინო. მათ
Line of ed.: 8     მულიდთა თავადთა მომცეს ოქრო ფრიადი, რათა თქუენგან ვინმე მოვაკუდინო ოთხთა
Line of ed.: 9     მაგათგან. წარმოვედ მოვკალ და დავიმალე". და იგინი ეტყოდეს: "რა იყო მიზეზი გამოსლვისა
Line of ed.: 10     შენისა და ყივილი მაღლად, სიკუდილი დიდისა \ ნოინისა, ვინათგან დამალულ
Line of ed.: 11     იყავ." და კუალად მულიდი მიუგებდა: "ლერწამთა იმათ უჴშირესთა შევედ და დავიმალე;
Line of ed.: 12     მყის მოვიდა დედაკაცი ვინმე სიტურფე-აღმატებული და მრქუა მე: "რა ესე
Line of ed.: 13     ჰქმენ, კაცო? შენ \ მოჰკალ კაცი და დაიმალე, და აწ მრავალი სული მოკუდების მიზეზად
Line of ed.: 14     შენდა და იგი უბრალონი მოსწყდებიან" და მე ვარქჳ: "რა ვჰყო, დედოფალო?"
Line of ed.: 15     ხოლო მან მრქუა: "აღდეგ და შემომიდეგ მე; წარვედ და თქუ, რამეთუ შენ მოჰკალ
Line of ed.: 16     კაცი იგი, და განარინე ურიცხჳ სული სიკუდილისაგანი": ხოლო მე მსწრაფლ აღვდეგ
Line of ed.: 17     და შეუდეგ, სადა-იგი მომიყვანა წინაშე თქუენსა. ვითარ ჴმა ვყავ და მიხილეთ, დედაკაცი
Line of ed.: 18     იგი უჩინო იქმნა, და არა უწყი ვინა მოსრულ იყო, და მე ესე-რა ვარ წინაშე
Page of ed.: 211   Line of ed.: 1     თქუენსა. ვითარ ესმა სიტყუა კაცისა მისგან თათართა, განკჳრდეს და \ კაცი იგი
Line of ed.: 2     მულიდი ჴრმლითა ორად განკუეთეს, და ესრეთ იჴსნა ერი თჳსი ყოვლად-წმიდამან
Line of ed.: 3     ღმრთისმშობელმან და განარინა უმსჯავროსა სიკუდილისაგან, ვითარ ოდესმე იჴსნა
Line of ed.: 4     ქალაქი იგი დიდი კოსტანტინოპოლი, რაჟამს-იგი ბარბაროზთა მძჳნვარედ გარე
Line of ed.: 5     მოიცვეს, მჴედართ-მთავრობასა სარვაროსისასა და მძჳნვარედ აღდგომასა ხაღან მთავრისასა,
Line of ed.: 6     ვითარ დაინთქნეს ზღუად მბრძოლნი ქალაქისა მის მისდა მინდობილისანი,
Line of ed.: 7     რამეთუ აღდუღნა ზღუა, და განდნა ძივთი ნავისა და დაინთქნეს ზღუად შეწევნითა
Line of ed.: 8     ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისათა, და მჴდომთა ზედა წჳმა აწჳმა, ვითარ ძუელ
Line of ed.: 9     ოდესმე სოდომელთა ზედა.

Line of ed.: 10        ამათ საკჳრველებათა არა უდარეს ვგონებ, რომელ აწ იქმნა მსწრაფლი და ანასდათი
Line of ed.: 11     ჴსნა ქრისტიანეთა ყოვლად-წმიდისა ღმრთისმშობელისა მიერ. გარნა ვინ-მე
Line of ed.: 12     შეუძლოს დიდების მეტყუელებისა მიერ სამადლობელი შესხმა საკჳრველებისა ამისთჳს,
Line of ed.: 13     რომელ დაიცვა ურიცხჳ სული ნათესავისაგან ქართველთა ყოვლად უბიწომან სიტყჳსა
Line of ed.: 14     ღმრთისა მშობელმან, ღმრთაებისა და კაცობრიცა გუამოვნებითა და შეერთებითა შემაერთებელმან
Line of ed.: 15     ღმერთად სრულად და კაცად სრულად, ორთა შინა ბუნებათა და ორთა
Line of ed.: 16     ნებათა შეურევნელად.

Line of ed.: 17        ხოლო ამის \ უბიწოებისაგან დაცულნი ქართველნი დიდსა ჭირსა შინა იყვნეს.
Line of ed.: 18     თათართა მიერ, რამეთუ მიმდები და მოუწყინებელი ბრძოლა აქუნდა ალმუთელთა
Line of ed.: 19     მიმართ, და ქართველნიცა თანა-წარჰყჳან და ორად განყოფილნი იყვნიან, და თჳთოეულნი
Page of ed.: 212   Line of ed.: 1     ერისმთავარნი თჳთოსა ნოინსა დააგნეს ურთიერთას. მაშინ ზემოჴსენებული
Line of ed.: 2     ესე ეგარსლან, კაცი საკჳრველი და მჴედრობისა ცოდნითა აღსავსე ეზომ განდიდნა,
Line of ed.: 3     რომელ კნინღა და სახელისა დებადცა მეფისა იკადრა, და ყოველი ქართველთა ნათესავი
Line of ed.: 4     ბრძანებასა მისსა მორჩილობდეს, ვითარცა მეფესა, და თჳთ დიდი და პატიოსანი
Line of ed.: 5     შანშე მანდატურთ-უხუცესი, და გაგელი ვარამ და სხუანი ყოველნი მთავარნი.

Line of ed.: 6        ამათ ჟამთა შინა სხუანიცა ბოროტნი აღმოსცენდეს. ვითარ ცნეს თურქთა შამს
Line of ed.: 7     მყოფთა უმეფობა ქართველთა, და ლაშქართა საქართველოსათა ალმუთს წარსლვა თათართა
Line of ed.: 8     თანა და უცალოება ქართველთა, შეკრბა სიმრავლე ფრიადი, კაცი ვითარ სამოცი
Line of ed.: 9     ათასი, რომელთა მთავრად და პატრონად ჰყვა კაცი ვინმე სახელოვანი სახელით
Line of ed.: 10     ყარახან, და გამოემართნეს ოჴრებად საქართველოსა, და მოიწივნეს ქუეყანასა ვალაშკერტისასა,
Line of ed.: 11     რომელი მას ჟამსა ოდენ აღეღო შანშეს, და იწყეს ოჴრებად საქართველოსა და
Line of ed.: 12     ვალაშკერტისა, და რაჴსს იქით ქუეყანათა ვიდრე სურმანადმდე, რომელი იგიცა ოდენ
Line of ed.: 13     დაეპყრა შანშეს მანდატურთ-უხუცესსა. ამან ვითარ იხილა ოჴრება ქუეყანათა მათ, მოუწოდა
Line of ed.: 14     სპათა თჳსთა და ავაგ ათაბაგისთა, და შეკრბეს მჴედარი ვითარ ოცდაათი ათასი.
Line of ed.: 15     განვლეს რაჴსი, მივიდეს ვალაშკერტს, სადა-იგი დაებანაკა ყარახანს. ხოლო ვითარ
Line of ed.: 16     მიეახლნეს, დააწყუეს \ რაზმი და მიეტევნეს ერთმანერთსა.

Line of ed.: 17        ხოლო შანშე უპირატეს ყოველთასა მიეტევა, რომელმან ჰოროლითა განგურიმა
Line of ed.: 18     თურქი ერთი სახელოვანი. იქმნა ომი ძლიერი, და მოსწყდა სიმრავლე ურიცხჳ
Line of ed.: 19     სპათაგან თურქთასა, ხოლო სპანი შანშესნი კეთილად დაცულ იყვნეს შეწევნითა ძელისა
Line of ed.: 20     ჭეშმარიტისათა, რომლისა მიმართ მინდობილ იყო. და ვითარ შენივთდა ომი, იძლია
Line of ed.: 21     ყარახან, იგი და სპა მისი ივლტოდეს, და დევნა უყვეს ვიდრე ხლათამდე, მოსრეს და
Page of ed.: 213   Line of ed.: 1     ტყუე ყვეს სიმრავლე ურიცხჳ, და აისავსნეს ცხენითა, ჯორითა და აქლე\მითა, კარვითა
Line of ed.: 2     და ხარგითა, და ალაფითა ურიცხჳთა. ესრეთ სახელოვანი და გამარჯვებული მივიდა
Line of ed.: 3     ანისსა, სახლსა და ტახტსა მისსა.

Line of ed.: 4        გარნა ვინათგან განითქმოდა ყოველგან უმეფობა საქართველოსა, აღიძრვოდეს
Line of ed.: 5     ყოველნი ნათესავნი ოჴრებად ქართველთა. მაშინ აღიძრნეს საბერძნეთს მყოფნი თურქმანნი,
Line of ed.: 6     და სულტანი ეზინკისა, და სხუათა ქალაქთა შინა მყოფნი ამირანი, და შეკრბა
Line of ed.: 7     სიმრავლე ურიცხჳ, და წარმოემართნეს საქართველოსა. ვითარ ესმა მყოფთა ტაოსთა,
Line of ed.: 8     შავშ-კლარჯთა და კოლა-არტან-კარნიფორელთა, განკრთეს და წარმოავლინეს კაცი
Line of ed.: 9     სამცხეს, ყუარყუარე ციხისჯუარელ-ჯაყელსა თანა, რათა შეეწიოს. ხოლო მან მოუწოდა
Line of ed.: 10     ყოველთა მესხთა ერისთავთა და \ ყოველთა ტაძრეულთა, და შეკრბა მჴედარი
Line of ed.: 11     ვითარ ათი ათასი, და წარმოემართნეს. ხოლო იგინი მოსრულ იყვნეს და ბანასა გარემოსდგომოდეს,
Line of ed.: 12     რამეთუ ოლთისნი და ბუღათა-ყური ყოველი მათ აქუნდა და აოჴრებდეს
Line of ed.: 13     ტაოსა.

Line of ed.: 14        მაშინ წინამძღუარ ექმნა ყუარყუარე სპათა მესხთა, და მოვიდეს თავსა კალმახისასა.
Line of ed.: 15     ვითარ ესმა თურქმანთა მოსლვა მესხთა, აღიჭურნეს იგინიცა, რომელთა თავადნი
Line of ed.: 16     იყვნეს ალთუხან და \ ონხან აქათ მესხნი ჩავიდეს მინდორსა მას, რომელსა ეწოდების
Line of ed.: 17     ვანის ვაკე.

Line of ed.: 18        და შეკრბეს ურთიერთას, და იქმნა ომი ძლიერი და სასტიკი, და ბერძენნი და
Line of ed.: 19     თურქნი, მინდობილნი სიმრავლისათჳს, არა გარე-უკუნიქცეოდეს, და ეგრეთვე მესხნი,
Line of ed.: 20     მინდობილნი სიმჴნისანი, არა უკუნიქცეს, რამეთუ ძლიერად ბრძოდეს. რამეთუ კაცმან
Page of ed.: 214   Line of ed.: 1     ვინმე აზნაურმან კაცსა ერთსა თურქსა მუზარადსა შინა ჴრმლითა თავი გაუპო, და
Line of ed.: 2     მოკლა და მეორესა ონხანის მჴნეთაგანსა ზურგსა უხეთქნა, გაკუეთა, და ზურგნი განუწყჳტნა,
Line of ed.: 3     ვითარ მკუდარი დაეცა. და ესრეთ გაგრძელდა ომი, და ორგნითვე მოსწყდა
Line of ed.: 4     ურიცხჳ. იძლივნეს ბერძენნი და თურქნი, და იწყეს სივლტოლად. აღიღეს ტყუე
Line of ed.: 5     და იავარი ურიცხჳ, ცხენი და ჯორი, აქლემი, კარვები, [და] ყოველი სიმდიდრე,
Line of ed.: 6     რომელი აქუნდა, და ესრეთ სავსენი და სახელოვანნი მივიდეს სამცხეს, და ესოდენ
Line of ed.: 7     გამარჯუებულნი, რომელ ესევითართა სპათა \ შინა არავინ მოიკლა სახელდებული კაცი.
Line of ed.: 8     ხოლო ამას ომსა უწოდდეს ბანის ჯარად, \ რომელ ძლით დაეტივნეს ბანას და \ ვანის
Line of ed.: 9     ვაკე სიმრავლისათჳს.

Line of ed.: 10        და ვითარ იქმნა ესე, ამანვე ერისთავმან, სამცხისა სპასალარმან ყუარყუარე,
Line of ed.: 11     წარავლინნა ძისწულნი თჳსნი ივანე, რომელსა ეწოდა პაპა, და უმრწამესი მისი სარგის,
Line of ed.: 12     ორნივე იყვნეს ძმანი ძლიერნი და მჴნენი უმეტეს ყოველთა, წყობათა შინა
Line of ed.: 13     უშიშნი და შემმართებელნი, ბრძოდეს ოლთისთა, და აღიღეს ოლთისნი და ბუღათა-ყურის
Line of ed.: 14     ციხე იგი, და ძლიერად განმარჯუებულნი და ნაომარნი ომთა დიდთა შინა,
Line of ed.: 15     მოიქცეს მშჳდობით. მართალ არს მოთხრობა ჟამთა.

Page of ed.: 215  
Line of ed.: 1        ამათ შფოთთა შეკრბეს ყოველნი მთავარნი საქართველოსანი კოხტას თავსა,
Line of ed.: 2     იმერნი და ამერნი: ეგარსლან, ცოტნე დადიანი, ვარამ გაგელი, ყუარყუარე, კუპარი
Line of ed.: 3     შოთა, თორღაი, ჰერ-კახნი, ქართეელნი, თორელ-გამრეკელი, სარგის თმოგუელი,
Line of ed.: 4     მესხნი და ტაოელნი. და ყოველნი იტყოდეს: "რა ვყოთ? არღარა არს ნათესავი ქართველთა
Line of ed.: 5     მეფეთა, რათა წინამძღუარ გუექმნას და ვბრძოდით თათართა, და ჩუენ ერთიერთისაგან
Line of ed.: 6     განდგომილ ვართ, ვერ წინააღუდგებით თათართა. და იგინი ბოროტად
Line of ed.: 7     გუაჭირვებენ ესეოდენ, რომელ \ ყოველთა წელთა ალმუთს წარვალთ ჭირთა და ყოველთა \
Line of ed.: 8     ღუაწლთა შემთხუევად. არა არს ღონე, დაღათუ უმეფო ვართ, არამედ შევკრბეთ
Line of ed.: 9     ყოველნი, და ვბრძოდით თათართა". დაამტკიცეს ომი, და დადვეს პაემანი
Line of ed.: 10     ქართლს შეკრებისა, და განიყარნეს. უშორეს მყოფნი აფხაზნი, დადიანი ცოტნე და
Line of ed.: 11     ბედიანი, კაცი კეთილი და სრული საღმრთოთა და საკაცობოთა, და რაჭის ერისთავი -- ესენი
Line of ed.: 12     ყოველნი წარვიდეს კაზმად. ვითარ ესმა თათართა \ ერთგან შეკრება
Line of ed.: 13     ქართველთა, წარმოვიდეს ბიჩუ და ანგურგ, და მივიდეს კოხტას თავსა, დახუდეს ყოველნი
Line of ed.: 14     წარჩინებულნი საქართველოსანი. ლაშქარი გაყრილ იყო, და ვერღარა წინააღუდგეს,
Line of ed.: 15     და წარასხეს ქუეყანასა ანისისასა, ადგილსა, რომელსა ეწოდების შირაკავანი.
Line of ed.: 16     \ხოლო ვითარ მიიწივნეს ჩარმაღან ნოინს წინაშე, რქუა: "რა არს შეკრება თქუენი,
Line of ed.: 17     უკეთუ არა იქმთ განდგომილებასა? " ხოლო მთავარნი მიუგებდეს: "არა განდგომად
Line of ed.: 18     შევკრბით, არამედ რათა განვაგოთ საქმე თქუენი და ხარკი \ განგიჩინოთ", რომელსა-იგი
Page of ed.: 216   Line of ed.: 1     უწოდეს ხარაჯად. ესე რა ესმა, არა სრულიად ირწმუნა, და ბრძანა განძრცვა ყოველთა,
Line of ed.: 2     მჴართა შეკრვა ყოველთა, სიცხესა შინა შიშველთა მოედანთა ზედა დასხდომა, და
Line of ed.: 3     ყოველთა დღეთა ჰკითხვიდის მიზეზსა შეკრებისასა, და უკეთუ არა აღიარონ ჭეშმარიტი,
Line of ed.: 4     სიკუდილსა მისცენ ყოველნი ესე ზემოჴსენებულნი მთავარნი. ხოლო იგინი დაამტკიცებდეს,
Line of ed.: 5     "რათა განვაჩინოთ ხარაჯა". და ამას ჰყოფდეს მრავალ \ დღე, რამეთუ არა
Line of ed.: 6     არწმუნებდეს.

Line of ed.: 7        და ვითარ მოეახლა პაემანი, მივიდა დადიანიცა ცოტნე, ლაშქრითა, მათდა ადგილსა,
Line of ed.: 8     რომელ არს რკინის-ჯუარი, შორის სამცხისა და ღადოსა, და ვითარ აუწყეს
Line of ed.: 9     წარსხმა ყოველთა მთავართა საქართველოსათა ანისად, და შეკრებულთა ყოფა სატანჯველთა
Line of ed.: 10     შინა ბოროტთა ვითარ ესმა, მწუხარე იქმნა უზომოდ, და თჳსად სიკუდილად
Line of ed.: 11     და სირცხჳლად შერაცხა საქმე იგი. და წარავლინა ლაშქარი თჳსი, და ორითა კაცითა
Line of ed.: 12     წარვიდა ანისად, დამდები სულისა თჳსისა და აღმსარბელი მცნებისა უფლისასა,
Line of ed.: 13     რომელსა იტეჳს: \"უფროს ამისსა სიყვარული არა არს, რათა დადვას კაცმან სული
Line of ed.: 14     თჳსი მოყუსისა თჳსისათჳს", \ რომელ ყო პატიისანმანცა ამან კაცმან ცოტნე სათნოება
Line of ed.: 15     მაღალი და განსათქმელი, საქმე საკჳრველი და ყოვლისა ქებისა ღირსი განვლო
Line of ed.: 16     სამცხე და ჯავახეთი და მივიდა ანისსა.

Line of ed.: 17        რამეთუ ქალაქად შესრულ იყვნეს ნოინნი, და ესე წარჩინებულნი, მოედანსა შინა
Line of ed.: 18     დაკრულნი მჴრითა, შიშუელნი მსხდომარე იყვნეს. ვითარ იხილნა ცოტნე წარჩინებულნი,
Line of ed.: 19     ესრეთ უპატიოდ მსხდომარენი და სიკუდილად განწირულნი, გარდაჴდა ჰუნისაგან,
Line of ed.: 20     და დააბნია. სამოსელი თჳსი, განშიშულდა, და შეიკრნა მჴარნი, და დაჯდა
Line of ed.: 21     წარჩინებულთა თანა. და ვითარ იხილეს თათართა, განკჳრდეს და მსწრაფლ აუწყეს
Line of ed.: 22     ნოინთა, ვითარმედ: ცოტნე დადიანი მოვიდა ორითა კაცითა, და განიძარცუა სამოსელი
Page of ed.: 217   Line of ed.: 1     თჳსი, და შეკრული დაჯდა ქარ\თველთა თანა". რამეთუ კეთილად მეცნიერნი
Line of ed.: 2     იყვნეს ცოტნესი, რომლისათჳს განკჳრდეს თათარნი, და წინაშე მათსა მიუწოდეს, და
Line of ed.: 3     ჰკითხვიდეს მიზეზსა მუნ მისლვისა მისისასა.

Line of ed.: 4        ხოლო იგი ეტყოდა, ვითარმედ: "ჩუენ ყოველნი ამად, შევიკრიბენით, რათა განვაგოთ
Line of ed.: 5     ხარაჯა თქუენი და ბრძანება თქუენი აღვასრულოთ, -- ესე იყო შეკრება ჩუენი.
Line of ed.: 6     აწ თქუენ ძჳრის-მოქმედთა თანა შეგურაცხენით, და მე ამის ძლით მოვედ წინაშე
Line of ed.: 7     თქუენსა, რათა გამოიკითხოთ, და უკეთუ ღირსი რამე სიკუდილისა უქმნიეს; მეცა მათ
Line of ed.: 8     თანა მოვკუდე; რამეთუ თჳნიერ ჩემსა არარა უქმნიეს; უკეთუ ცხოვნდენ, მათ თანა
Line of ed.: 9     ვიყო. და ვითარ ესმა ესე ცოტნესგან ნოინთა, განკჳრდეს სათნოებისათჳს მისისა და
Line of ed.: 10     თქუეს: "ვინათგან ნათესავნი ქართველთანი ესოდენ კეთილ არიან, და არა განცრუვდებიან,
Line of ed.: 11     რომელ აფხაზეთით მოვიდა კაცი, რათა დადვას სული თჳსი მოყუარეთათჳს
Line of ed.: 12     და არა განცრუვნეს, ესრეთ განწირა თავი თჳსი სიკუდიდ, -- არა არს სიცრუე მათ შინა,
Line of ed.: 13     და ამის ძლით \ უბრალოდ ვპოვებთ. ამისთჳს განუტეოთ ყოველნი". რქუეს ცოტნეს:
Line of ed.: 14     "განდგომილება ვგონეთ თქუენ ქართველთა, და აწ ვინათგან ჰყავ სათნოება კეთილი,
Line of ed.: 15     ყოველთა ქართველთა შენ მოგანიჭებთ, და შენდა მონდობილ ვართ. და განუშვნეს
Line of ed.: 16     ყოველნი ესე წარჩინებულნი, და განიყვნეს მთავარნი საქართველოსანი, და წინააღმდგომ
Line of ed.: 17     იქმნეს ურთიერთას.

Line of ed.: 18        მაშინ შეკრბეს დიდებულნი ამის სამეფოსანი, რამეთუ ეგულებოდა მთა\ვარ ყოფა
Line of ed.: 19     მათ ზედა ეგარსლანისი, არა მათგან უგუარიანესისა კაცისა; ამისთჳს შეკრბეს მთავარნი
Line of ed.: 20     ამერის საქართველოსანი: შანშე, ვარამ გაგელი, ყუარყუარე ჯაყელი, სარგის
Line of ed.: 21     თმოგუელი, კაცი მეცნიერი და ფილოსოფოსი და რიტორი, სურამელი გრიგოლ,
Line of ed.: 22     ქართლის ერისთავი, გამრეკელი თორელი, ორბელნი, და მრავალნი ერისმთავარნი,
Page of ed.: 218   Line of ed.: 1     და ძებნა ყვეს ლაშას ძისი დავითისთჳს. და ეუწყა ვიეთგანვე ვაჭართა, ვითარმედ ჯერეთ
Line of ed.: 2     ცოცხალ არს, გარნა პყრობილი ჯურღმულსა შინა ღრმასა გუელთა თანა მყოფობს.
Line of ed.: 3     ვითარ ეუწყა, წარვიდეს ჩირმაღანს, იოსურსა, ბიჩუის და ანგურაგს წინაშე, რამეთუ
Line of ed.: 4     ჯერეთ ყაენი არა მოსრულ იყო ქუეყანასა ამას, არამედ ესე ზემოჴსენებულნი ნოინნი
Line of ed.: 5     განაგებდეს ქუეყანათა, და მოაჴსენეს: "ვინათგან წარავლინეთ მეფე ჩვენი ნარინ დავით
Line of ed.: 6     ყაენს წინაშე, და არა უწყით რა შეემთხჳა, და დედა მათი რუსუდან გარდაიცვალა, და
Line of ed.: 7     არა \ არს ნათესავი მეფეთა ჩუენთა, და ჩუენ ურთიერთას დაუმორჩილებელ ვართ, და
Line of ed.: 8     არა ეგების თუმცა დავემორჩილენით ვისმე, უკეთუ არა იყოს ნათესავი მეფეთა, აწ
Line of ed.: 9     გუასმიეს, თუ არს შვილი მეფისა ჩუენისა ლაშასი, სახელით დავით, რომელი დაუტევა
Line of ed.: 10     ძმამან დასა თჳსსა რუსუდანს, რათა იგი დაადგინოს მეფედ, ხოლო რუსუდან \ მეფემან
Line of ed.: 11     წარავლინა საბერძნეთს, სულტანს თანა, რათა წარსწყმიდოს და გუასმიეს, რო\მე ცოცხალ
Line of ed.: 12     არს, და გუელთა თანა პატიმრად ჰყავს. აწ გევედრებით, რათა წარავლინოთ
Line of ed.: 13     ერთი ვინმე სახელოვანი კაცი, და მოიყვანოთ დავით მეფე, და ყოთ ჩუენ ზედა მეფედ".

Line of ed.: 14        და ვითარ ესმა ნოინთა, განკჳრდეს საქმისა მისთჳს, რომელი ექმნა მეფესა რუსუდანს,
Line of ed.: 15     და მსწრაფლ წარავლინეს ანგურაგ მოციქული, და ვარამ გაგელი და სარგის
Line of ed.: 16     თმოგუელი. და მცირედთა დღეთა მიიწივნეს საბერძნეთს სულტანს თანა, და აუწყეს,
Line of ed.: 17     ვითარმედ: დავითის" ძებნად მოვსულვართ, რათა მოგუცე და წარვიყვანოთ იგი".
Line of ed.: 18     ხოლო იგი არღარა გონებდა სიცოცხლესა მისსა, და ეტყოდა, ვითარმედ: "ყრმა დავით
Page of ed.: 219   Line of ed.: 1     წარმოევლინა მეფე\სა ქართველთასა, რათა ექსორია ვყო, და ძუელ-ოდესმე ექსორია
Line of ed.: 2     ვჰყავ, და არს შჳდი წელი, არა უწყი ცოცხალ არს ანუ მკუდარ". ხოლო მათ
Line of ed.: 3     აუწყეს, ვითარმედ: "ჩუენ უწყით, რომე ცოცხალ არს ჯურღულსა შინა მყოფი
Line of ed.: 4     გუელთა თანა". რამეთუ სოსნასა ასმოდა მისლვა მათი და ეხილნეს ვარამ და სარგის,
Line of ed.: 5     და ეუწყა სიცოცხლე დავითისი.

Line of ed.: 6        ხოლო ვითარ ცნა სულტანმან, წარავლინა კაცი, და გამოიყვანეს დავით კნინღა
Line of ed.: 7     სულიერ მყოფი, რამეთუ უსულოდ რადმე, განყინულად ანუ მკუდრად, უძრავად საგონებელ
Line of ed.: 8     იყო მხილველთა მიერ. და უცხო იყო სახილველად, რამეთუ ფერი პირისა
Line of ed.: 9     მისისა დაყჳთლებულ იყო, და თმანი \ვიდრე\ სხჳლ-ბარკლამდე შთასრულ, და
Line of ed.: 10     ფრჩხილნი ფრიად გრძელ; რომელი იხილეს, განკჳრდეს სისოცხლესა მისსა. და ვარამ
Line of ed.: 11     და სარგის დიდად ცრემლოოდეს, ხოლო სულტანი ლმობიერ იქმნა, განბანა და მრავალი
Line of ed.: 12     ნიჭი მიანიჭა: შესამოსელი, ცხენნი რჩეულნი, ოქრო და ვეცხლი, ფრიად პატივ-სცა. \
Line of ed.: 13     და შენდობასა ევედრებოდა, და ესრეთ წარმოავლინა და ვითარ მოიწივნეს
Line of ed.: 14     საქართველოს, მიეგებნეს ყოველნი წარჩინებულნი საქართველოსანი, შანშე, და ძე მისი
Line of ed.: 15     ზაქარია ამირსპასალარი, კაცი სიკეთითა აღმატებული, ყუარყუარე ჯაყელი, სურამელი
Line of ed.: 16     გრიგოლ ქართლისა ერისთავი, ორბელი, გამრეკელი, შოთა კუპარი და ყოველნი
Line of ed.: 17     მთავარნი, თჳნიერ ეგარსლანისა, და წარვიდეს ნოინთა წინაშე. ხოლო მათ იხილეს
Line of ed.: 18     და განიხარეს, მეფობა ვერ დაუმტკიცეს, არამედ წარავლინეს დიდსა ბათო ყაენისსა,
Line of ed.: 19     და წარჰყვეს თანა შანშეს ძე ზაქარია, ვარამის ძე აღბუღა და სარგის თმოგუელი, და
Line of ed.: 20     წარვიდეს ბათოს წინაშე.

Page of ed.: 220  
Line of ed.: 1        და ვითარ მიიწივნეს, კეთილად შეიწყნარნა ბათო. შანშეს ძე ზაქარია და ვარამის
Line of ed.: 2     ძე აღბუღა, თჳსად დაიმჭირნა, და მეფე დავით მანგუ ყაენს წინ წარავლინა. და
Line of ed.: 3     წარჰყვეს თანა სარგის თმოგუელი და სხუანი მცირედნი ვინმე ქართველნი ყარაყურუმს.
Line of ed.: 4     მიიწივნეს მანგუ ყაენს წინაშე, რომლისადა, მიემცნო ბათოს, რათა განიხილოს
Line of ed.: 5     და განბჭოს, და რომელსაცა ორთაგან დავითს ხუდებოდეს \ მეფობა, მას დაუმტკიცოს.
Line of ed.: 6     ხოლო მი-რა-იწივნეს, დახუდეს მანგუ ყაენისსა ნარინ დავით მეფე, ათაბაგი ავაგ,
Line of ed.: 7     სურამელი, გამრეკელი, ამირეჯიბი ბეშქენ. და ესრეთ მრავალჟამ იყოფოდეს ხატაეთს
Line of ed.: 8     და ყარაყურუმს.

Line of ed.: 9        მაშინ ინებეს თათართა ნოინთა, საქართველოს მყოფთა, მიყვანა \ სულტანისა ყიასდინისა
Line of ed.: 10     წინაშე მათსა, და მოუწოდეს ელჩთა, და მსწრაფლ წარავლინეს. მაშინ ვერღარა
Line of ed.: 11     ურჩ ექმნა ყიასდინ, არამედ წარმოემართა დიდითა სიმდიდრითა თჳსითა, და მოიწია
Line of ed.: 12     წინაშე ნოინთა. ვითარ იხილეს ნოინთა სულტანი სიმდიდრითა უზომოთა და განსაკრთომელითა,
Line of ed.: 13     ინებეს მისიცა წარვლენა ყაენს ბათოს თანა, და წარავლინეს იგიცა.
Line of ed.: 14     და თუ სადა ვინ იყო ჴელმწიფე დამორჩილებული მათი, ბათოს თანა წარვლენდიან,
Line of ed.: 15     და ბათო მანგუ ყაენს თანა წარავლინის, ვითარ ესე სულტანი ყიასდინცა წარავლინა
Line of ed.: 16     მანგუ ყაენისასა, სადა იყოფოდეს ორნი იგი დავით და დავით. და მივიდა ყიასდინცა
Line of ed.: 17     სულტანი საბერძნეთისა, ხლათისა სულ\ტანი მუნ იყო და ათაბაგი ავაგ, ხატაეთს და
Line of ed.: 18     ყარაყურუმს დაყვნეს ვითარ ხუთისა წლისა ჟამი.

Page of ed.: 221  
Line of ed.: 1        ხოლო ამათ ჟამთა შინა იქმნა საქმე ესე. ამას მანგუ ყაენს ესხნეს ძენი ორნი,
Line of ed.: 2     უხუცესი ვითარმე ყუბილ ყაენ და უმრწამესი ულო, რომელსა ეჯნობითცა უჴმობდეს.
Line of ed.: 3     ამან მანგუ ყაენმან განაჩინა ყაენად პირმშო ძე თჳსი მუბილ ყაენ და უბრძანა ლაშქრობა
Line of ed.: 4     დასავლეთით კერძო, ბაბილოვანსა, რომელ არს ბაღდადი, და ეგჳპტისა და
Line of ed.: 5     ყოვლისა დასავლეთისა კერძოთა, ხოლო ულოს უბრძანა წარსლვა დიდთა ინდოეთად
Line of ed.: 6     და მუნ განლაშქრობა. გარნა ძნელად აღუჩნდა ყუბილ ყაენს წარმოსლვა დასავლეთით,
Line of ed.: 7     ულოს წარსლვა ინდოეთის კერძოთა. მაშინ ევედრა ულო ძმასა, რათა განცვალონ
Line of ed.: 8     ლაშქრობა და ულო დასავლეთით კერძო მოვიდეს და ყუბილ ყაენი ინდოეთს.
Line of ed.: 9     ვითარ ცნა ყუბილ ყაენმან, სიხარულით შეიწყნარა სიტყუა ულოსი და განცვალეს
Line of ed.: 10     ლაშქრობა. და მოაჴსენეს მანგუ ყაენს, მამასა მათსა, სალაშქროსა განცვალება, და
Line of ed.: 11     ულოსი ბაბილოვანს და ეგჳპტეს წარსლვა, რომელსა ნება სცა მანცა, და მოუწოდა
Line of ed.: 12     ძესა თჳსსა ულოს, და მისცა ლაშქარი ვითარ ექუსი ბევრი მჴედარი, დედაწულითა
Line of ed.: 13     მათითა და ხუასტაგითა \ და განაჩინა მჴედართ-მთავრად რომელთა-იგი ულოს ნოინობით
Line of ed.: 14     უჴმობდეს და აწ ბეგლარბეგად, სახელით ელგა ნოინი, ნათესავით ჯალარი,
Line of ed.: 15     კაცი პატიოსანი და სათნოებიანი და სამართლის მოქმედი. ამას მოსცა მჴედარნი
Line of ed.: 16     ვითარ ათი ათასი, და წარვიდეს ულო და მჴედართ-მთავარი მისი ელგა ნოინი, განვლეს
Line of ed.: 17     თურანი და ჯეონი, მოიწივნეს. ხუარასნის არესა და მიერ ალმუთს. ვითარ
Line of ed.: 18     მოიწივნეს ბრძოლად ალმუთისა, მოკუდა მანგუ ყაენი და დასუეს ტახტსა მამისა მისისისა
Page of ed.: 222   Line of ed.: 1     მუბილ ყაენ რომელი, მამასა მისსა დაედგინა ყაენად და დარჩეს ყარაყურუმს
Line of ed.: 2     ზემოჴსენებულნი ესე ჴელმწიფენი, უცალოებისაგან თათართასა.

Line of ed.: 3        ხოლო ულო მოიწია ადარბადაგანს მჴედრითა სამოცი ათასითა. ვითარ ცნეს
Line of ed.: 4     ნოინთა, ჩორმაღან, იოსურ, ბიჩუი და ანგურაგ, წარემართნეს მიგებებად ულოსა,
Line of ed.: 5     და თანა წარიტანნეს ყოველნი წარჩინებულნი საქართველოსანი, და უმეტეს ეგარსლან,
Line of ed.: 6     რომელსა ვითარცა მეფესა მორჩილობდეს ყოველნი წარჩინებულნი საქართველოსანი.
Line of ed.: 7     და მიეგებნეს ადარბადაგანს. და შეკრბეს ორნივე თათარნი: პირველ მოსულნი,
Line of ed.: 8     რომელთა თამბობით უწოდეს, და ულო ყაენს თანა მოსულნი.

Line of ed.: 9        და წარჩინებ\ულნიცა საქართველოსანი მივიდეს ულოს წინაშე. იხილნა და კეთილად
Line of ed.: 10     შეიწყნარნა, და ამჴედრდა მათთანავე ბრძოლად, განაჩინა და უბრძანა რომელსამე
Line of ed.: 11     ულდაჩად, რომელ არს მეჴრმლე, რომელსა არტყია ჴრმალი და კარსა ზედა მდგომარე
Line of ed.: 12     არს, და რომელსამე სუქურჩად, ესე იგი არ რომელსა საგრილობელად შექმნული
Line of ed.: 13     მრგუალი შესაკეცელი და გასაშლელი აქუნდა თავსა ზედა ყაენისასა, მრღალსა შეშასა,
Line of ed.: 14     ვითარცა ბუნსა დროშისასა, ზედა განრთხმული \ იყვის, -- ამას სუქურად სახელ-სდებდეს, -- უკეთუ
Line of ed.: 15     არა ყაენთა ნათესავი იყვის, არავის ჴელეწიფებოდა დაჩრდილება მათი;
Line of ed.: 16     სხუათა ყუბჩაჩად, რომელთა აქუნდის ტანისამოსი და ბაშმაყანი; სხუათა ევდრჩად,
Page of ed.: 223   Line of ed.: 1     რომელ არიან კარის მცველნი მეკარენი. სხუათა ყორჩად, რომელთა აქუნდა მშჳლდ-ქარქაში.
Line of ed.: 2     ესევითარითა უშუერითა პატივითა პატივ-სცა ყაენმან დიდთა \ ამათ მთავართა
Line of ed.: 3     საქართველოსათა, და თჳთოეულსა პატივად განუჩინა.

Line of ed.: 4        და წარმოვიდეს და მოვიდეს ადგილსა, რომელსა ეწოდების ალატაღი, და მივიდეს
Line of ed.: 5     ყოველნი მორჩილნი წინაშე მისსა. და დაჯდა ტახტსა საჴელმწიფოსა, და ილოცეს.
Line of ed.: 6     წესისაებრ მათისა, და უწოდეს ყაენად. რამეთუ პირველ მათ თაიჩუთთა ოთხთა ნოინთა
Line of ed.: 7     მიერ განეგებოდა ქუეყანა საბრძანებელისა მათისა. პირველად რომგუარი, რომელ არს
Line of ed.: 8     ხუარასანი, ერაყი, ადარბადაგანი, მოვაკანი, ბარდავი, შარვანი, საქართველო ყოველი,
Line of ed.: 9     ხლათი და საბერძნეთი დიდი, ვიდრე ასიადმდე, -- ამათ ოთხთა ნოინთაგან განეგებოდა,
Line of ed.: 10     და მათი საურავი იყვის, ვითარ ძუელ ოდესმე, შემდგომად საკადრებელისა,
Line of ed.: 11     რომისა და რომოსიონთა ქუეყანასა განაგებდეს ოთხნი იპატოსნი. და ვინათგან მოიწია
Line of ed.: 12     ულო, იწყო საურავად ქუეყანათა, და განაგებდა წესთა ყაენობისათა აღსრულებად.

Line of ed.: 13        მათვე ჟამთა წარმოვლინეს სხუათაცა ყაენთა შვილნი მათნი, რომელთა ქოუნ
Line of ed.: 14     უწოდიან: ბათო ვიდრემე ტურ, და ჩაღატა ყაენის შვილმან უშან ყული და თულის
Line of ed.: 15     ნათესავისაგან ბოლღა, რათა ქუეყანა მათი წილხდომილი ყაენის შვილთა დაიპყრან,
Line of ed.: 16     და ხარაჯასა იგინი აიღებდენ და ოქოთა ყაენის შვილის შვილი, ყუბილ ყაენის ძმა
Page of ed.: 224   Line of ed.: 1     ულო, აქ დახუდა, პირველ მოსული. და \ ვითარ იხილნა ულო \ სამნი ესე ქოუნნი,
Line of ed.: 2     შეიწყნარნა და მისცა ქუეყანა ხუედრი მათი, და ესრეთ მშჳდობით იყოფოდეს.

Line of ed.: 3        ხოლო ქუეყანა სამეფო, საყდარნი და მცხეთა და მისი მიმდგომი ქუეყანა და
Line of ed.: 4     მონასტერნი არავისგან იცვებოდეს, რამეთუ წარჩინებულნი ამის სამეფოსანი თჳსისა
Line of ed.: 5     ქუეყანისათჳს ზრუნვიდეს. ამისთჳს წარვიდა ულოს წინაშე კათალიკოსი ნიკოლოზ, კაცი
Line of ed.: 6     მხილველი სულითა, ანგელოზთა მობაძავი, და მრავალთა მოღუაწებათა შინა საკჳრველი,
Line of ed.: 7     მართლმადიდებელი, ძლიერი და თუალ-უხუავად მამხილებელი მეფეთა და მთავართა,
Line of ed.: 8     რამეთუ იყო უმანკოცა, და არავის თუალნი აუხუნის. იხილა რა ყაენმან, განკჳრდა
Line of ed.: 9     წესსა და ხილვასა შესახედავსა მისსა, რამეთუ არა მეცნიერ იყო ნათესავსა ქრისტეანეთასა,
Line of ed.: 10     თჳნიერ არქუანთა; და ვითარ პატივ-სცა, დაუწერეს იერლაყილ რომელ არს
Line of ed.: 11     წიგნი შეწყალებისა, შეუქმნეს და მოსცეს შანად ჯუარნი ოქროსანი, და შეუმკუნა თვალითა
Line of ed.: 12     და მარგალიტითა, და უბოძა ერთი თჳთ კათალიკოსსა \ და ერთი მოძღუარსა
Line of ed.: 13     ვარძიისასა, რომელი თანა ჰყვა კათალიკოსსა. და არგანიცა იგი ოქროთა შემკული
Line of ed.: 14     მიანიჭა კათალიკოსსა ოდენ, ჯუარიანი იგიცა, და ესრეთ პატივითა წარმოავლინეს.
Line of ed.: 15     და დაიცვნა ყოველნი საყდარნი და მონასტერნი.

Line of ed.: 16        ხოლო იყვნეს ორნივე დავით და დავით ყუბილ ყაენს წინაშე. და იურვო\დეს
Line of ed.: 17     ორნივე მეფობასა. თმოგუელი სარგის ძლიერად წინააღუდგებოდა თჳთ ნარინ
Line of ed.: 18     დავითს და რომელნი მის წინაშე იყვნეს თანაზრდილნი მისნი, რამეთუ ეტყოდა:
Line of ed.: 19     "არა ჯერ არს, რათამცა ნაშობმან დედაკაცისამან დაიპყრას მეფობა და არა ძემან
Page of ed.: 225   Line of ed.: 1     თჳთმპყრობელისა მეფისა \ მამაკაცისამან". ხოლო იგინი მიუგებდეს, ვითარმედ: "დაღათუ
Line of ed.: 2     ნარინ დავით დედაკაცისა ნაშობი იყო, არამედ მეფევე იყო გჳრგჳნოსანი რუსუდან,
Line of ed.: 3     ძმისა მისისა გიორგისგან დატევებული, და მეფისავე ძე არს ნარინ დავით
Line of ed.: 4     და ვითარ განგრძელდა ცილობა, ავაგ ამირსპასალარი წარმოავლინეს, და მისცეს
Line of ed.: 5     იერლაყი შეწყალებისა, და ქალი ქმნულ-კეთილი, ნათესავი წარჩინებულთა, სახელით
Line of ed.: 6     ესლომ, და ელჩი ულო ყაენს თანა, რათა კეთილად შეიწყნაროს ავაგ, და
Line of ed.: 7     ესრეთ მოიწია ულო ყაენს წინაშე. ხოლო მან პატივით შეიტკბო და წარმოავლინა
Line of ed.: 8     საქართველოსა, მამულსა თჳსსა. და ვითარ ცნეს ქართველთა მოსლვა ავაგ ამირსპასალარისა,
Line of ed.: 9     წინა მიეგებნეს ყოველნი მთავარნი და წარჩინებულნი, თჳთ შანშე
Line of ed.: 10     და ეგარსლან, რომელსა კნინღა-და სახელი მეფობისა ეპყრა. და ვითარ მიეახლა
Line of ed.: 11     ავაგ, ჰგონებდა ჰუნისაგან გარდამოჴდომად და ეგრეთ ხილვად ეგარსლანისგან. ხოლო
Line of ed.: 12     იგი განლაღებულ იყო, და არა ინება წესისაებრ პატივით ხილვა, და ამბორის-ყოფად
Line of ed.: 13     ავაგისა. და ვითარ იხილა ავაგ, \ განძჳნდა და თავსა მათრაჴითა უხეთქნა, და უბრძანა
Line of ed.: 14     მას ქუეშე დაწესებულთა, რათა ცხენისაგან უპატიოდ დაამჴუან ქუეყანად, და ყვესცა
Line of ed.: 15     ეგრეთ, და პატივისაგან უპატიო ყვეს, და განძრცჳლი განაძეს, და მიერითგან უპატიო
Line of ed.: 16     იქმნა. და ესრეთ განაგდეს შანშე და ავაგ და თავადთა საქართველოსათა.

Line of ed.: 17        ხოლო ჩუენ პირველივე სიტყუა მოვიჴსენოთ. და ვითარ ცილობა იყო მეფეთა
Line of ed.: 18     შორის, და არა განეჩინეს ყუბ\ილ ყაენსა, თუ რომლისა იყოს მეფობა, ამისთჳს დაშთეს
Line of ed.: 19     მრავალთა წელთა ყარაყურუმს. ხოლო სულტანი ყიასდინ და ხლათელი წარმოავლინეს
Line of ed.: 20     ავაგსავე თანა, და მივიდეს სახლად სამეფოდ მათდა. და ვითარ განგრძელდა
Line of ed.: 21     ეყოფა ყარაყურუმს და ხატაეთს ორთავე მეფეთა, მაშინ ინება ყუბილ ყაენმან და წარმოავლინნა
Line of ed.: 22     ორნივე მეფენი ძმასა მისსა ულოს თანა, და მიუეცნო ესრეთ, რათა, უკეთუ
Page of ed.: 226   Line of ed.: 1     სთნდეს, ორთავე მისცეს მეფობა, რომელ ყოცა ულო უკანასკნელ. და ესრეთ მოიწივნეს
Line of ed.: 2     ულოს წინაშე, რომელი იხილა რა, შეიწყნარა. და ორთავე მეფობა დაუმტკიცა,
Line of ed.: 3     და მისცა ყოველი სამეფო მათი, და ვითარ ესმა ქართველთა მოსლვა მეფეთა მათთა,
Line of ed.: 4     უზომოთა სიხარულითა აღვსებულნი, წინა მოეგებნეს ალატაღს იმერნი და ამერნი
Line of ed.: 5     წარჩინებულნი, და იყო სიხარული და მადლობა ღმრთისა. ვითარ დაყვეს მცირედი
Line of ed.: 6     ჟამი ულო ყაენს წინაშე, და წარმოავლინნა ქართლს. და მოვიდეს ტფილისს სიხარულითა.
Line of ed.: 7     და შეკრბეს \ კათალიკოსი და ყოველნი ეპისკოპოსნი და ყოველნი მთავარნი და
Line of ed.: 8     ერისთავნი, \ და დასხდეს ტახტსა მამათა მათთასა, ტფილისს, დავით და დავით ორნივე.

Line of ed.: 9        ხოლო მოწევნულ არს ესეცა სიტყუა, რომელ სხუა ვინმე ყოველთა აღმწერელი
Line of ed.: 10     იტყჳს, ვითარმედ: ყარაყურუმს" ყოფასა ორთავე მეფეთასა, გუ[ჲჳქ] ყაენმან ესრეთ
Line of ed.: 11     გაბჭო, რომე მეფობა ლაშას ძესა დაუმტკიცონ. და ესრეთ წარმოავლინა, და რუსუდანისა
Line of ed.: 12     ძე დავით მაშინვე ლტოლვილი ღამით განიპარა და წარვიდა აფხაზეთს, და
Line of ed.: 13     მე არა შევიწყნარებ ამას.

Line of ed.: 14        პირველად უწყოდეთ, რომელ ყაენსა მას არა გაუყო და მან განუყვნა და ულოს მამასა
Line of ed.: 15     და მეფობა ორთავე მანგუ ყაენის შვილმან ყუბილ ყაენმან მოსცა და ულო
Line of ed.: 16     ყაენისა წარმოვლინა, და მანცა ორთავე \ დაუმტკიცა მეფობა.



Next part


This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba II.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.