TITUS Texts: Gurgani, Vis u Ramin

Strophe: 1
Verse: a   چو از خاور بر آمد اختران شاه
Verse: b   شهى کش مه وزيرست آسمان گاه

Page of edition: 67
Strophe: 2
Verse: a   دو کوس کين بغريد از دو درگاه
Verse: b   به جنگ آمد دو لشکر پيش دو شاه

Strophe: 3
Verse: a   نه کوس جنگ بود آن ديو کين بود
Verse: b   که پر کين گشت هرك آن بانگ بشنود

Strophe: 4
Verse: a   عديل صور شد ناى دمنده
Verse: b   تبيره مرده را مى کرد زنده

Strophe: 5
Verse: a   چنان کز بانگ رعد نوبهاران
Verse: b   برون آيد بهار از شاخساران

Strophe: 6
Verse: a   به بنگ کوس کين آمد هميدون
Verse: b   ز لشکر گه بهار جنگ بيرون

Strophe: 7
Verse: a   به قلب اندر دهل فرياد خوانان
Verse: b   که بشتابيد هيچ اى جان ستانان

Strophe: 8
Verse: a   در آن فرياد صنج او را عديلى
Verse: b   چو قوالان سرايان با سپيلى

Strophe: 9
Verse: a   هم آن شيپور بر صد راه نالان
Verse: b   بسان بلبل اندر آبسالان

Strophe: 10
Verse: a   خروشان گاو دُم با او به يك جا
Verse: b   چو با هم دو سراينده به همتا

Strophe: 11
Verse: a   ز پيش آنکه بى جان گشت يك تن
Verse: b   همى کرد از شگفتى بوق شيون

Strophe: 12
Verse: a   به جنگ جنگجويان تيغ رخشان
Verse: b   همى خنديد هم بر جان ايشان

Strophe: 13
Verse: a   صف جوشن وران بر روى صحرا
Verse: b   چو کوه اندر ميان موج دريا

Strophe: 14
Verse: a   به موج اندر دليران چون نهنگان
Verse: b   به کوه اندر سواران چون پلنگان

Strophe: 15
Verse: a   همان مردم کجا فرزانه بودند
Verse: b   به دشت جنگ چون ديوانه بو

Page of edition: 68
Strophe: 16
Verse: a   کجا ديوانه اى باشد به هر باب
Verse: b   که نز آتش بپرهيزد نه از آب

Strophe: 17
Verse: a   نه از نيزه بترسد نى ز شمشير
Verse: b   نه از پيلان بينديشد نه از شير

Strophe: 18
Verse: a   در آن صحرا يلان بودند چونين
Verse: b   فداى نام کرده جان شيرين

Strophe: 19
Verse: a   نترسيدند از مردن گه جنگ
Verse: b   ز نام بد بترسيدند و از ننگ

Strophe: 20
Verse: a   هوا چون بيشهء دد بود يکسر
Verse: b   ز ببر و شير و گرگ و خوگ پيکر

Strophe: 21
Verse: a   چو سر و ستان شده دشت از درفشان
Verse: b   ز ديباى درفشان مه درفشان

Strophe: 22
Verse: a   فراز هر يکى زرّين يکى مرغ
Verse: b   عقاب و باز با طاووس و سيمرغ

Strophe: 23
Verse: a   به زير باز در شير نکو رنگ
Verse: b   تو گفتى شير دارد باز در جنگ

Strophe: 24
Verse: a   پى پيلان و سمّ باد پايان
Verse: b   شده آتش فشانان سنگ سايان

Strophe: 25
Verse: a   زمين از زير ايشان شد بر افراز
Verse: b   به گردون رفت و پس آمد از او باز

Strophe: 26
Verse: a   نبودش جاى بنشستن به گيهان
Verse: b   همى شد در دهان و چشم ايشان

Strophe: 27
Verse: a   بسا اسپ سياه و مرد برنا
Verse: b   که گشت از گرد خنگ و پير سيما

Strophe: 28
Verse: a   دلاور آمد از بد دل پديدار
Verse: b   که اين با خرّمى بد آن به تيمار

Strophe: 29
Verse: a   يکى را گونه شد همرنگ دينار
Verse: b   يکى را چهره شد مانند هلنار

Strophe: 30
Verse: a   چو آمد هر دو لشکر تنگ در هم
Verse: b   ز کين بردند گردان حمله برهم

Strophe: 31
Verse: a   تو گفتى ناگهان دو کوه پولاد
Verse: b   در آن صحرا به يکديگر در افتاد

Strophe: 32
Verse: a   پيمبر شد ميان هر دو لشکر
Verse: b   خدنگ چار پرّو خشك سه پر

Strophe: 33
Verse: a   رسولانى که از دل راه جستند
Verse: b   همى در چشم يا در دل نشستند

Strophe: 34
Verse: a   به هر خانه که منزلگاه کردند
Verse: b   ز خانه کدخدايش را ببردند

Page of edition: 69
Strophe: 35
Verse: a   مصاف جنگ و بيم جان چنان شد
Verse: b   که رستاخيز مردم را عيان شد

Strophe: 36
Verse: a   برادر از برادر گشت بيزار
Verse: b   بجز کردار خود کس را نبد يار

Strophe: 37
Verse: a   بجس بازو نديدند ايچ ياور
Verse: b   بجز خنجر نديدند ايچ داور

Strophe: 38
Verse: a   هر آن کس را که بازو ياورى کرد
Verse: b   به کام خويش خنجر داورى کرد

Strophe: 39
Verse: a   تو گفتى جنگيان کارنده گشتند
Verse: b   همه در چشم و دل پولاد کشتند

Strophe: 40
Verse: a   سخن گويان همه خاموش بودند
Verse: b   چو هشياران همه بيهوش بودند

Strophe: 41
Verse: a   کسى نشنيد آوازى در آن جاى
Verse: b   مگر آواز کوس و نالهء ناى

Strophe: 42
Verse: a   گهى اندر زره شد تيغ چون آب
Verse: b   گهى در ديدگان شد تير چون خواب

Strophe: 43
Verse: a   گهى رفتى سنان چون عشق در بر
Verse: b   گهى رفتى تبر چون هوش در سر

Strophe: 44
Verse: a   همى دانست گفتى تيغ خونخوار
Verse: b   که جان در تن کجا بنهاد دادار

Strophe: 45
Verse: a   بدان راهى کجا تيغ اندرون شد
Verse: b   ز مردم هم بدان ره جان برون شد

Strophe: 46
Verse: a   چو ميغى بود تيغ هندوانى
Verse: b   ازو بارنده سيل ارغوانى

Strophe: 47
Verse: a   چو شاخ مُرد بر وى برگ گلنر
Verse: b   چو برگ نار بر وى دانهء نار

Strophe: 48
Verse: a   به رزم اندر چو درزى بود ژوپين
Verse: b   همى جنگ آوران را دوخت برزين

Strophe: 49
Verse: a   چو بر جان دليران شد قصا چير
Verse: b   يکى گور دمنده شد يکى شير

Strophe: 50
Verse: a   چو بر رزم دليران تنگ شد روز
Verse: b   يکى غُرم دونده شد يکى يوز

Strophe: 51
Verse: a   در آن انبوه گردان و سواران
Verse: b   وز آن شمشير زخم و تيرباران

Strophe: 52
Verse: a   گرامى باب ويسه گرد قارن
Verse: b   به زارى کشته شد بر دست دشمن

Strophe: 53
Verse: a   به گرد قارن از گردان ويرو
Verse: b   صد و سى گرد کشته گشت با او

Page of edition: 70
Strophe: 54
Verse: a   ز کشته پشته اى شد زعفرانى
Verse: b   ز خون رودى به گردش ارغوانى

Strophe: 55
Verse: a   تو گفتى چرخ زرين ژاله باريد
Verse: b   به گرد ژاله برگ لاله باريد

Strophe: 56
Verse: a   چو ويرو ديد گردان چنان زار
Verse: b   به گرد قارن اندر کشته بسيار

Strophe: 57
Verse: a   همه جان بر سر جانش نهاده
Verse: b   به زارى کشته با خوارى فتاده

Strophe: 58
Verse: a   بگفت آزادگانش را به تندى
Verse: b   که از جنگ آوران زشتست کندى

Strophe: 59
Verse: a   شما را شرم باد از کردهء خويش
Verse: b   وزين کشته يلان افتاده در پيش

Strophe: 60
Verse: a   نبيند اين همه ياران و خويشان
Verse: b   که دشمن شاد گشت از مرگ ايشان

Strophe: 61
Verse: a   ز قارن تان نيفزايد همى کين
Verse: b   که ريش پير او گشتست خونين

Strophe: 62
Verse: a   بدين زارى بکشتستند شاهى
Verse: b   ز لشکر نيست او را کينه خواهى

Strophe: 63
Verse: a   فرو شد آفتاب نيك نامى
Verse: b   سيه شد روزگار شادکامى

Strophe: 64
Verse: a   بترسم کافتاب آسمانى
Verse: b   کنون در باختر گردد نهانى

Strophe: 65
Verse: a   من از بد خواه او ناخواسته کين
Verse: b   نکرده دشمنانش را بنفرين

Strophe: 66
Verse: a   همى بينيد کامد شب به نزديك
Verse: b   جهان گردد هم اکنون تنگ و تاريك

Strophe: 67
Verse: a   شما از بامدادان تا به اکنون
Verse: b   بسى جنگ آورى کرديد و افسون

Strophe: 68
Verse: a   هنوز اين پيکر وارون به پايست
Verse: b   هنوز اين موبد جادو به جايست

Strophe: 69
Verse: a   کنون با من زمانى يار باشيد
Verse: b   به تندى اژدها کردار باشيد

Strophe: 70
Verse: a   که من زنگ از گهر خواهم زدودن
Verse: b   به کينه رستخيز او را ننودن

Strophe: 71
Verse: a   جهان را از بدش آزاد کردن
Verse: b   روان قارن از وى شاد کردن

Strophe: 72
Verse: a   چو ويرو با دليران اين سخن گفت
Verse: b   ز مردى پر دلى را هيچ ننهفت

Page of edition: 71
Strophe: 73
Verse: a   پس آنگه با پسنديده سواران
Verse: b   ستوده خاصگان و نامداران

Strophe: 74
Verse: a   ز صفّ خويش بيرون تاخت چون باد
Verse: b   چو آتش در سپاه دشمن افتاد

Strophe: 75
Verse: a   ز تندى بود همچون سيل طوفان
Verse: b   کجا او را به مردى بست نتوان

Strophe: 76
Verse: a   سخن آنجا به شمشير و تبر بود
Verse: b   هميدون بازى گردان به سر بود

Strophe: 77
Verse: a   نکرد از بُن پدر آزرم فرزند
Verse: b   نه مرد جنگ روى خويش و پيوند

Strophe: 78
Verse: a   برادر با برادر کينه ور بود
Verse: b   ز کينه دوست از دشمن بتر بود

Strophe: 79
Verse: a   يکى تريکى از گيتى بر آمد
Verse: b   که پيش از شب رسيدن شب در آمد

Strophe: 80
Verse: a   در آن دم گشت مردم پاك شبکور
Verse: b   به گرد انبشته شد چشمهء هور

Strophe: 81
Verse: a   چو اندر گرد شد ديدار بسته
Verse: b   برادر را برادر کرد خسته

Strophe: 82
Verse: a   پدر فرزند خود را باز نشناخت
Verse: b   به تيغش سر همى از تن بينداخت

Strophe: 83
Verse: a   سنان نيزه گفتى بابزهن بود
Verse: b   برو بر مرغ مرد تيغ زن بود

Strophe: 84
Verse: a   خدنگ چار پر همچون درختان
Verse: b   برُسته از دو چشم شوربختان

Strophe: 85
Verse: a   درخت زندگانى رسته از تن
Verse: b   به پيشش ده گشته خود و جوشن

Strophe: 86
Verse: a   چو خنجر پرده را تن بدرّيد
Verse: b   درخت زندگانى را ببرّيد

Strophe: 87
Verse: a   هوا از نيزه گشته چون نيستان
Verse: b   زمين از خون مردم چون ميستان

Strophe: 88
Verse: a   ز بس گرزو ز بس شمشير خونبار
Verse: b   جهان پر دود و آتش بود هنوار

Strophe: 89
Verse: a   تو گفتى همچو باد تند شد مرگ
Verse: b   سر جنگاوران مى ريخت چون برگ

Strophe: 90
Verse: a   سر جنگاوران چون گوى ميدان
Verse: b   چو دست پاى ايشان بود چو گان

Page of edition: 72
Strophe: 91
Verse: a   يلان را مرگ بر گل خوابنيده
Verse: b   چو سروستان سغد از بن بريده

Strophe: 92
Verse: a   چو خورشيد فلك در باختر شد
Verse: b   چو روى عاشقان همرنگ زر شد

Strophe: 93
Verse: a   تو گفتى بخت موبد بود خورشيد
Verse: b   جهان از فرّ او ببريد امّيد

Strophe: 94
Verse: a   ز شب آن را ستوهى بد به گردون
Verse: b   ز دشمن بود موبد را هميدون

Strophe: 95
Verse: a   هم آن بينندگان را شد ز ديدار
Verse: b   جهان بر خيل او زير و زير گشت

Strophe: 96
Verse: a   يکى بدبخت و خسته شد به زارى
Verse: b   يکى بدروز و کشته شد به خوارى

Strophe: 97
Verse: a   ميانجى گر نه شب بودى در آن جنگ
Verse: b   نرستى جان شاهنشه از آن ننگ

Strophe: 98
Verse: a   ننودش تيره شب راه رهايى
Verse: b   ز تريکى بُد او را روشنايى

Strophe: 99
Verse: a   عنان بر تافت از راه خراسان
Verse: b   کشيد از دينور سوى سپاهان

Strophe: 100
Verse: a   نه ويرو خود مرو را آمد از پس
Verse: b   نه از گردان و سالاران او کس

Strophe: 101
Verse: a   گمان بودش که شاهنشاه بگريشت
Verse: b   به دام تنگ و رسوايى در آويخت

Strophe: 102
Verse: a   دگر لشکر به کوهستان نيارد
Verse: b   دگر آزار او جستن نيارد

Strophe: 103
Verse: a   دگر گون بود ويرو را گمانى
Verse: b   دگر گون بود حکم آسمانى

Strophe: 104
Verse: a   چو ويرو چيره شد بر شاه شاهان
Verse: b   بديد از بخت کام نيکخواهان

Strophe: 105
Verse: a   در آمد لشکرى از کوه ديلم
Verse: b   گرفته از سپاهش دشت تارام

Page of edition: 73
Strophe: 106
Verse: a   سپهدارى که آنجا بود بگريخت
Verse: b   ابا ديلم به کوشش در نياويخت

Strophe: 107
Verse: a   کجا دشمنش پر مايه کسى بود
Verse: b   مرو را زان زمين لشکر بسى بود

Strophe: 108
Verse: a   چو آگه شد از آن بدخواه ويرو
Verse: b   شگفت آمدْش کار چرخ بدخو

Strophe: 109
Verse: a   که باشد کام و نازش جفت تيمار
Verse: b   چو روز روشنست جفت شب تار

Strophe: 110
Verse: a   نه بى رنج است او را شادمانى
Verse: b   نه بى مرگست او را زندگانى

Strophe: 111
Verse: a   بدو در انده از شادى فزونست
Verse: b   دل دانا به دست او زبونست

Strophe: 112
Verse: a   چو از موبد يکى شاديش بننود
Verse: b   به بدخواه دگر شاديش بربود

Strophe: 113
Verse: a   سپاهى شد ازُو پويان به راهى
Verse: b   ز ديگر سو فراز آمد سپاهى

Strophe: 114
Verse: a   هنوزش بود خون آلود خنجر
Verse: b   هنوزش بود گرد آلود پيکر

Strophe: 115
Verse: a   دگر ره کار جنگ دشمنان ساخت
Verse: b   دگر ره پيکر کينه بر افراخت

Strophe: 116
Verse: a   دگر ره خنجر پر خون بر آهيخت
Verse: b   به جنگ شاه ديلم جشکر انگيخت

Strophe: 117
Verse: a   چو ويرو رفت با لشکر بدان راه
Verse: b   ز کارش آگهى آمد بر شاه

Strophe: 118
Verse: a   شهنشه در زمان از راه برگشت
Verse: b   به راه اندر تو گفتى پرّور گشت

Strophe: 119
Verse: a   چنان بشتاب لشکر را همى رانگ
Verse: b   که باد اندر هوا زو باز پس پيکر

Page of edition: 74