TITUS
Gurgani, Vis u Ramin
Part No. 113
Previous part

Chapter: 113  
در انجام کتاب گويد


Strophe: 1  
Verse: a   بر آمد آفتاب شاد کامى
Verse: b  
ز دوده شد هواى نيکنامى

Page of edition: 535 
Strophe: 2  
Verse: a  
نسيم باد پيروزى بر آمد
Verse: b  
بهار خرمى با او در آمد

Strophe: 3  
Verse: a  
بپيوست ابر دولت بر حوالى
Verse: b  
همى بارد سعادت بر موالى

Strophe: 4  
Verse: a  
خجسته جشن و خرم روزگارست
Verse: b  
زمين بازياب و هر کس شاد خوارست

Strophe: 5  
Verse: a  
زمين از خز زرين حله دارد
Verse: b  
هوا از ابر سيمين کله دارد

Strophe: 6  
Verse: a  
جهان بينم همه پر نور گشته
Verse: b  
از آفتاى گردون دور گشته

Strophe: 7  
Verse: a  
شکفته نوبهار ملك و فرمان
Verse: b  
به پيروزى چو ماه و مهر تابان

Strophe: 8  
Verse: a  
زيادت گشته شد روز سعادت
Verse: b  
به هنگامى که شب گردد زيادت

Strophe: 9  
Verse: a  
گل دولت به وقتى گشتخندان
Verse: b  
که در گيتى شده پژمرده ريحان

Strophe: 10  
Verse: a  
جهان ديگر شدست و حال ديگر
Verse: b  
مگر نو کرد يزدان گيتى از سر

Strophe: 11  
Verse: a  
همى باره ز ابرش قطر رادى
Verse: b  
همه رويد ز خاکش تخم شادى

Strophe: 12  
Verse: a  
فلك را نيست تأثيرى بجز داد
Verse: b  
مگر مريخ و کيوان زو بيفتاد

Strophe: 13  
Verse: a  
چنين تأثير کى بود آسمان را
Verse: b  
چنين نو دولتى کى بد جهان را

Strophe: 14  
Verse: a  
مگر سايهء شب از فر همايست
Verse: b  
چو نور روز از فر خدايست

Strophe: 15  
Verse: a  
زبان هر که بينى شکر گويست
Verse: b  
روان هر که بينى مهر جويست

Strophe: 16  
Verse: a  
مگر تيمار مرگ از خلق بر خاست
Verse: b  
همه کس يافت آن کامى که مى خواست

Strophe: 17  
Verse: a  
چو داد و راستى گيتى فروزست
Verse: b  
شب مردم تو پندارى که روزست

Strophe: 18  
Verse: a  
هواداران همه شادند و خرم
Verse: b  
سخندانان عزيزند و مکرم

Strophe: 19  
Verse: a  
همان دهر را باغ اين زمانست
Verse: b  
بدو در مملکت سرو روانست

Page of edition: 536 
Strophe: 20  
Verse: a  
چنان سروى که رنگ آبدارش
Verse: b  
بماند در خزان و در بهارش

Strophe: 21  
Verse: a  
کنون نيکان چو گلها در بهارند
Verse: b  
بدانديشان چو گلبن پر ز خارند

Strophe: 22  
Verse: a  
شهنشاهى که اورنگش خداييست
Verse: b  
سپاهان را طراز پادشاييست

Strophe: 23  
Verse: a  
بهشت خلد را ماند سپاهان
Verse: b  
کف خواجه عميدش گشته رصوان

Strophe: 24  
Verse: a  
خداوندى به داد و دين مؤيد
Verse: b  
ابو الفتح مظفر بن محمد

Strophe: 25  
Verse: a  
خراسان را به نام نيك مفخر
Verse: b  
سپاهان را به حکم داد داور

Strophe: 26  
Verse: a  
زمانه قبله کرده دولتش را
Verse: b  
سعادت سجده برده طلعنش را

Strophe: 27  
Verse: a  
گذشته نامهء نامش ز جيحون
Verse: b  
رسيده رايت رايش به گردون

Strophe: 28  
Verse: a  
ازين سفله جهان آمد چنان خر
Verse: b  
که لعل از سنگ آيد وز صدف در

Strophe: 29  
Verse: a  
به گاه روشنايى ماه و انجم
Verse: b  
بدو مانند همچون بت به مردم

Strophe: 30  
Verse: a  
ايا چون مال بر هر دل گرامى
Verse: b  
چو جان پاکيزه و چون عقل نامى

Strophe: 31  
Verse: a  
قمر هر گز چو راى تو نتابد
Verse: b  
خرد هر گز صمير تو نيابد

Strophe: 32  
Verse: a  
به چيزى تو فزونى از پيمبر
Verse: b  
که بر فصل تو منکر نيست کافر

Strophe: 33  
Verse: a  
هميشه جود تو دل را نوازد
Verse: b  
سموم قهر تو جان را گدازد

Strophe: 34  
Verse: a  
تو دريايى و دريا چون بجو شد
Verse: b  
کرا زهره که با دريا بکو شد

Strophe: 35  
Verse: a  
چو تو گويى بگيريد آن فلان را
Verse: b  
بلرزد هفت اندام آسمان را

Strophe: 36  
Verse: a  
اگر ترسى تو از آتش به محشر
Verse: b  
ز بى باکى شوى در آتش اندر

Strophe: 37  
Verse: a  
به گاه نام جستن تير باران
Verse: b  
چنان رانى که برگ گل بهاران

Page of edition: 537 
Strophe: 38  
Verse: a  
خفرز آيد ترا ريگ رونده
Verse: b  
شمر آيد ترا بحر دمنده

Strophe: 39  
Verse: a  
تنى با عز و با مقدار دارى
Verse: b  
چرا روز نبردش خوار دارى

Strophe: 40  
Verse: a  
نترسى از بلا وز ننگ ترسى
Verse: b  
همى از دانش و فرهنگ ترسى

Strophe: 41  
Verse: a  
همت آزادگى بينم طباعى
Verse: b  
همت فرهنگها بينم سماعى

Strophe: 42  
Verse: a  
ز بس آزادگى و خوب کارى
Verse: b  
قصا خواهى ز عالم باز دارى

Strophe: 43  
Verse: a  
خنك آن کش توى شايسته فرزند
Verse: b  
خنك آن کش توى زيبا خداوند

Strophe: 44  
Verse: a  
چه کردارى که از فصل تو آيد
Verse: b  
چه فرزندى که از نسل تو زايد

Strophe: 45  
Verse: a  
همه پر مايه باشند و ستوده
Verse: b  
چو زر پالوده چون ياقوت سوده

Strophe: 46  
Verse: a  
به مشتق ماندت اصل خياره
Verse: b  
کزو نايد بجز ماه و ستاره

Strophe: 47  
Verse: a  
ادب کبر آرد از چون تو هنرجوى
Verse: b  
سخن فخر آرد از چون تو سخنگوى

Strophe: 48  
Verse: a  
مهان کوهند و او چرخ بلندست
Verse: b  
ميان اين و آنها بين که چندست

Strophe: 49  
Verse: a  
رسوم مهتران در دست بر جاى
Verse: b  
رسوم خواجه ترياکست و درمان

Strophe: 50  
Verse: a  
نه زو گاه کرم تأخير يابى
Verse: b  
نه زو گاه هنر تقصير يابى

Strophe: 51  
Verse: a  
چنان گردد به گردش فر دادار
Verse: b  
که گردد گرد مرکز خط پرگان

Strophe: 52  
Verse: a  
به گرد ملك تدبيرش حصارست
Verse: b  
به باغ فخر پيمانش بهارست

Strophe: 53  
Verse: a  
از آن کش بخت فرخ هست بيدار
Verse: b  
جهان چون خفته پندارست هموار

Strophe: 54  
Verse: a  
صمير و دلش ماه و آفتابند
Verse: b  
چو امر و هيبتش برق و سحابند

Strophe: 55  
Verse: a  
نياز اندر جهان ماند به شيطان
Verse: b  
سخاى دست او ماند به قرآن

Page of edition: 538 
Strophe: 56  
Verse: a  
بکشت آز و نياز مردان را
Verse: b  
زر جودش ديت شد هر دوان را

Strophe: 57  
Verse: a  
يکى شمشير دارد دست ايام
Verse: b  
کزو دشمنش را گيرد حسد نام

Strophe: 58  
Verse: a  
حسودش را ملامت بيش از من
Verse: b  
که دولت را بود همواره دشمن

Strophe: 59  
Verse: a  
بخاصه دولتى قاهر بدين سان
Verse: b  
که سيصد بنده دارد چون نريمان

Strophe: 60  
Verse: a  
نگويم کش ميادا هيچ بدخواه
Verse: b  
يکى بادش و ليکن دست کوتاه

Strophe: 61  
Verse: a  
بقا بادا کريم بافرين را
Verse: b  
بقاى جود و علم و داد و دين را

Strophe: 62  
Verse: a  
بماند داد و دين تا وى بماند
Verse: b  
بخواند دولت آن را کاو بخواند

Strophe: 63  
Verse: a  
نه گيتى را چنو بودست فرزند
Verse: b  
نه دولت را چنو بوده خداوند

Strophe: 64  
Verse: a  
به باغ ملك رسته چون صنوبر
Verse: b  
سه گوهر چون فروزنده سه اختر

Strophe: 65  
Verse: a  
مهى بر صورت ايشان نبشته
Verse: b  
بهى بر عادت ايشان سرشته

Strophe: 66  
Verse: a  
اگر باشند همچون تو جب نيست
Verse: b  
کجا خود بار خر ما جز رطب نيست

Strophe: 67  
Verse: a  
ازيشان مهترين درياى علمست
Verse: b  
جهان مردمى و کوه حلمست

Strophe: 68  
Verse: a  
مقر آمد خرد کش هست مهتر
Verse: b  
ابو القاسم على بن المظفر

Strophe: 69  
Verse: a  
پدر را از اديبى قره العين
Verse: b  
گهى را از تمامى مفخر و زين

Strophe: 70  
Verse: a  
هنوزش بوى شير اندر دهانست
Verse: b  
ندانم دانشى کز وى نهانست

Strophe: 71  
Verse: a  
درخت علم را قولش بهارست
Verse: b  
سراى جود را فعلش نگارست

Strophe: 72  
Verse: a  
بدان باشرم روى او پديدست
Verse: b  
که يزدانش ز پاکى آفريدست

Strophe: 73  
Verse: a  
بدو دادست برهان کفايت
Verse: b  
برو باريده باران عنايت

Strophe: 74  
Verse: a  
جهان در فصل او بستست اوميد
Verse: b  
فزونتر زانکه اندر نور خورشيد

Strophe: 75  
Verse: a  
چو از خورشيد آيد روشنايى
Verse: b  
ازو آيد نظام پادشايى

Strophe: 76  
Verse: a  
چو از قوت به غعل آيد کمالش
Verse: b  
جليلان عاجز آيند از جلالش

Strophe: 77  
Verse: a  
به سجده تاجداران پيشش آيند
Verse: b  
دو رخ بر خاك ايوانش بسايند

Page of edition: 539 
Strophe: 78  
Verse: a  
هميشه تا جهانست اين پسر باد
Verse: b  
به پيروزى دل افروز پدر باد

Strophe: 79  
Verse: a  
ازو کهتى همايون خواجه بونصر
Verse: b  
جمال روزگار و زينت عصر

Strophe: 80  
Verse: a  
فلك تا ديد ديدار سلف را
Verse: b  
همى گويد غلامم اين خلف را

Strophe: 81  
Verse: a  
به اختر ماند آن فرخنده اختر
Verse: b  
بزرگ از مخبر و کوچك به منظر

Strophe: 82  
Verse: a  
به منظر همچو تيغ ذوالفقارست
Verse: b  
کجا هم کوچك و هم نامدارست

Strophe: 83  
Verse: a  
همش با کودکى فرهنگ پيران
Verse: b  
همش با کوچکى طبع اميران

Strophe: 84  
Verse: a  
ز بس کاو شکرين گفتار دارد
Verse: b  
ز بهروزى نشان بسيار دارد

Strophe: 85  
Verse: a  
بسا فخرا که او خواهد نمودن
Verse: b  
بسا مدحا که او خواهد شنودن

Strophe: 86  
Verse: a  
فلك هر روز تاج آرايد او را
Verse: b  
که ماه و مهر افسر شايد او را

Strophe: 87  
Verse: a  
نبشتش عهد و منشور ولايت
Verse: b  
ز پيروزى همى زيبدش رايت

Strophe: 88  
Verse: a  
همى سازى به تخت و کامگارى
Verse: b  
همى جويدش ساز بختيارى

Strophe: 89  
Verse: a  
چنين بادا که من گفتى چنين باد
Verse: b  
هم او را هم پدر را آفرين باد

Strophe: 90  
Verse: a  
و زو کهتر يکى شيرست ديگر
Verse: b  
ابو طاهر محمد بن مظفر

Strophe: 91  
Verse: a  
چو عيسى همچوض؟ض طفل روزافزون
Verse: b  
چو موسى کيد کفر و دشمن دون

Strophe: 92  
Verse: a  
چو عيسى هم ز گهواره سخنگوى
Verse: b  
چو موسى هم به خردى داورى جوى

Strophe: 93  
Verse: a  
اگر در چشم خردست او به منظر
Verse: b  
به عقل اندر بزرگست و به مخبر

Strophe: 94  
Verse: a  
بسان آتشست اندك به ديدار
Verse: b  
و ليکن قوت و هيبتش بسيار

Strophe: 95  
Verse: a  
ز عمر خويش در فصل بهارست
Verse: b  
ازيرا همچو اشکوفه به بارست

Strophe: 96  
Verse: a  
چو زين اشکوفه آيد ميوهء جاه
Verse: b  
رهى گردد مرو را مهر با ماه

Page of edition: 540 
Strophe: 97  
Verse: a  
اگر هم باز باشد بچهء باز
Verse: b  
پسر همچون پدر باشد سر افراز

Strophe: 98  
Verse: a  
دو چشم بد ز هر سه باد بسته
Verse: b  
درخت عمرشان جاويد رسته

Strophe: 99  
Verse: a  
پسر خرم به اورنگ پدر باد
Verse: b  
پدر نازان به فرهنگ پسر باد

Strophe: 100  
Verse: a  
ايا بر ماه برده مظر نام
Verse: b  
بياورده ز گردون اخترکام

Strophe: 101  
Verse: a  
به صدر اندر به پيروزى نشسته
Verse: b  
به هيبت صدر بد خواهان شکسته

Strophe: 102  
Verse: a  
نثارت آوريدم مهرگانى
Verse: b  
روان چون آب چشمهء زندگانى

Strophe: 103  
Verse: a  
بدين جشنت نياورد ايچ کهتر
Verse: b  
نثارى از نثار بنده مهتر

Strophe: 104  
Verse: a  
به فرمانت بگفتم داستانى
Verse: b  
ز خوبى چون شکفته بوستانى

Strophe: 105  
Verse: a  
درو چون ميوه از حکمت مثلها
Verse: b  
چو ريحان بهارى خوش غزلها

Strophe: 106  
Verse: a  
توى بهتر بزرگان زمانه
Verse: b  
به نامت مهر کردم اين فانه

Strophe: 107  
Verse: a  
سر نامه به نام تو گشادم
Verse: b  
به پايان مهر نامت بر نهادم

Strophe: 108  
Verse: a  
نگر کاين داستان چه نيکبختست
Verse: b  
بهار نامت او را تاج و تختست

Strophe: 109  
Verse: a  
از آن کش نام تو بر هر کرانيست
Verse: b  
تو پندارى که اين دفتر جهانيست

Strophe: 110  
Verse: a  
مرو را شرق و غرب آغاز و آنجام
Verse: b  
چو خورشيد آندر و گردنده اين نام

Strophe: 111  
Verse: a  
تو خود دانى کزين سان گفته شعرى
Verse: b  
بماند تا بماند نظم شعرى

Strophe: 112  
Verse: a  
به فر نام تو گفتار چاکر
Verse: b  
رود بر هر زبانى تا به محشر

Strophe: 113  
Verse: a  
بماند جاودان او را جوانى
Verse: b  
که خورد از جودت آب زندگانى

Strophe: 114  
Verse: a  
هر آن گاهى که تو باشى سخن جوى
Verse: b  
چو من بايد به پيش تو سخنگوى

Strophe: 115  
Verse: a  
اگر يابى ز هر کس نظم گفتار
Verse: b  
ز من يابى تو نظم در شهوار

Page of edition: 541 
Strophe: 116  
Verse: a  
چو بر اسپ سخن آيم به جولان
Verse: b  
مرا باشد مجره جاى و کيوان

Strophe: 117  
Verse: a  
بيان من بود روشن چو شعرى
Verse: b  
به نکته چون ز گوهر تاج کسرى

Strophe: 118  
Verse: a  
> چو دريايست طبع من ز گفتار
Verse: b  
شود از علم در وى رود بسيار <

Strophe: 119  
Verse: a  
> بسى دانش ببايد تا سخن گوى
Verse: b  
تواند زد به ميدان سخن گوى <

Strophe: 120  
Verse: a  
به خاسه چون بود ميدان چونين
Verse: b  
به نام تو به ياد ويس و رامين

Strophe: 121  
Verse: a  
اگرچه رنج بردستم فراوان
Verse: b  
نکردم شکر بر يکروزه احسان

Strophe: 122  
Verse: a  
خداوندا شب رنجم سر آمد
Verse: b  
کنون صبح رصاى تو بر آمد

Strophe: 123  
Verse: a  
بريدم راه بد روزى بريدم
Verse: b  
به منزلگاه پيروزى رسيدم

Strophe: 124  
Verse: a  
کريما تا ترا ديدم چنانم
Verse: b  
که کارى جز طرب کردن ندانم

Strophe: 125  
Verse: a  
ز جود تو هميشه شاد و مستم
Verse: b  
تو گويى کيميا آمد به دستم

Strophe: 126  
Verse: a  
به فرخنده لقايت چون ننازم
Verse: b  
که با او از همه کس بى نيازم

Strophe: 127  
Verse: a  
تو خورشيدى و چون با تو نشينم
Verse: b  
چراغ و شمع شايد گر نبينم

Strophe: 128  
Verse: a  
تو دريايى و من مرد گهر جوى
Verse: b  
ز تو جويم گهر نز چشمه و جوى

Strophe: 129  
Verse: a  
ز شکرت شد دهان من شکر خوار
Verse: b  
ز مدحت شد زبان من گهر بار

Strophe: 130  
Verse: a  
چنان چون من ز تو شادم همه سال
Verse: b  
ز شادى باد عمرت را همه حال

Strophe: 131  
Verse: a  
همايون باد بر تو روزگارت
Verse: b  
هميشه کام راندن باد کارت

Strophe: 132  
Verse: a  
تو خسرو گشته کام دلت شيرين
Verse: b  
عدوى تو نشان تير و ژوپين

Strophe: 133  
Verse: a  
الا تا در جهان باشد زمانه
Verse: b  
زمانه عمر بادت جاودانه

Strophe: 134  
Verse: a  
الا تا بر فلك باشد سعادت
Verse: b  
سعادتهات بادا بر زيادت

Page of edition: 542 
Strophe: 135  
Verse: a  
هميشه کام و فرمانت روان باد
Verse: b  
هميشه دولت و بختت جوان باد

Strophe: 136  
Verse: a  
شب تو روز باد و روز نوروز
Verse: b  
سرت پيروز رنگ و بخت پيروز

Strophe: 137  
Verse: a  
طناب عمر تو تا حشر بسته
Verse: b  
نديم خرمى با تو نشسته

Strophe: 138  
Verse: a  
دل و دست و در و رويت گشاده
Verse: b  
سرير و مسند و خوانت نهاده

Strophe: 139  
Verse: a  
گهى کلکت به دست و گاه خنجر
Verse: b  
گهى زلف بتان و گاه ساغر

Strophe: 140  
Verse: a  
چنين بادا که گفتم رسم و آيين
Verse: b  
ز من بنده دعا وز بخت آمين


This text is part of the TITUS edition of Gurgani, Vis u Ramin.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.