TITUS
Archil, Life of Teimuraz
Part No. 11
Previous part

Chapter: (11)  
Line: 1  შემოდგომისა და მყჳრალობის ნადირობისა და \/ შექცევის ამბავი.






Strophe: 142   Line: 3  142.
Line: 4  Verse: a     აგჳსტოსი იქ გათავდის,   ლხინითა და უკუყრითა,
Line: 5  Verse: b     მერმე კახეთს წავიდოდით,   გარიგებით მუნ აყრითა,
Line: 6  Verse: c     მხიარულად ჩავიდოდით,   მექორწილე ვით მაყრითა,
Line: 7  Verse: d     აწ მზადება დაიწყჳან,   სამყჳრალოს შემოყრითა.







Strophe: 143   Line: 8  143.
Line: 9  Verse: a     ღუ̂თის-მშობლობას შუა-მთასა,   მივიდით იქ გარდვიხადით,
Line: 10  Verse: b     შევეხუ̂ჱწით სასოებით,   მის მეოხად იმას ვჰხადით,
Line: 11  Verse: c     მომღუ̂ართ-მოძღუ̂არს მასპინძლობა,   იმ დღესაცა ქუ̂ჱვრთა \/ ახდით,
Line: 13  Verse: d     ჩუ̂ჱნა ვართო ამ ყოფასა,   მტერნო, აბა თქუ̂ჱნ-კი წახდით.







Strophe: 144   Line: 14  144.
Line: 15  Verse: a     ჯუ̂ართ-ამაღლებას ალავერდს,   ჩავიდით იქ ავამაღლით,
Line: 16  Verse: b     ფილიპპე ალავერდელი,   ლხინით ვერავინ მოვღალით,
Line: 17  Verse: c     მან საჩუქრითა აავსის,   მუნ მყოფნი მდაბალ-მაღალით,
Line: 18  Verse: d     ნაზარხოშევნი ვიყუ̂ჱნით,   არ მთუ̂რალნი ღჳნით მომბალით.







Strophe: 145   Line: 19  145.
Line: 20  Verse: a     ერთს სიტყუ̂ასა ის იტყოდა,   არ ვარ სხჳსგან განაგონად,
Line: 21  Verse: b     ასრე იტყჳთ საქონლითა,   ვერ გავჰმღებით უყუ̂ართ მონათ,
Line: 22  Verse: c     ამდენი მაქუ̂ს, აღარ მინდა,   ოქრო მიჩანს ჩალის წონად,
Line: 23  Verse: d     ბევრი გასცის უცხო-ფერად,   იყჳს ყოვლთა მოსაწონად.







Page: 37   Strophe: 146   Line: 1  146.
Line: 2  Verse: a     მაგას ნუ ეჭუ̂ რასაც კაცსა,   ძალად რამე გამოვართჳთ,
Line: 3  Verse: b     ასრე მე ის საშენდობლოდ,   არ მინახავს არ მომართჳთ,
Line: 4  Verse: c     მან მამცის და მე რაც მივსცი,   კიდევ სხუ̂ა-რამ ზედ \/ დაურთჳთ,
Line: 6  Verse: d     ლოცუ̂ა ჰქონდა წესისაებრ,   მერმე ჯარის ლხინის წართჳთ.







Strophe: 147   Line: 7  147.
Line: 8  Verse: a     მოკლედა ვჰსთქუ̂ა მყჳრალობას,   ალონს ვიყჳთ მის-ვე \/ წესით,
Line: 10  Verse: b     უჭირუ̂ჱლად ვნადირობდით,   ლხენით ვიყჳთ არა კუ̂ნესით,
Line: 11  Verse: c     ჭაკს-ცხენს ჰზიხარ ჯავახურად,   წოთს ჴარზედა მოა\წევ \/ სით,
Line: 13  Verse: d     ეს თუ̂ჱც წავა კაის ყოფით,   აწ ზამთარი მოაწევს სით.







Strophe: 148   Line: 14  148.
Line: 15  Verse: a     მოვიარით ტყეები და,   რაც მინდუ̂რები გითხარ პირუ̂ჱლ,
Line: 16  Verse: b     ვირდრო მქონდა სიხარულსა,   ჴელი ვჰყარე მწუ̂ჱრუ̂ალს \/ აველ,
Line: 18  Verse: c     მყჳრალობა გავათავე,   აწ საჯერნედ მინდუ̂რად წაველ,
Line: 19  Verse: d     ყარაიას მივადექით,   გარესჯიდამ მტკუ̂რის-პირ ჩაველ.







Strophe: 149   Line: 20  149.
Line: 21  Verse: a     იქ ჯელგას არ წავიტანდი,   ქუ̂ჱვითს თუ არ ცხენოსანსა,
Line: 22  Verse: b     ქისიყით წამოიყუ̂ანდნენ,   თორმეტ-ჯერ ათას-ოსანსა,
Line: 23  Verse: c     სულ კარგს ულაყზედ მჯდომელსა,   ვინ ნახავს მათ ჭა\/კოსანსა,
Line: 25  Verse: d     მარტო იმ სოფლით იტყოდეს,   შჳდ-ასსა ჭარმაგოსანსა.







Strophe: 150   Line: 26  150.
Line: 27  Verse: a     ერთის სოფლით ეს მივიდის,   ნახე თუ სხუ̂ა რამდენია,
Line: 28  Verse: b     შჳდს წელიწადს ასე ვიყავ,   სათქმელი რამ არ მწყენია,
Line: 29  Verse: c     უტკივარად და უჭირუ̂ლად,   ცხჳრთა სისხლიც არ მდენია,
Line: 30  Verse: d     ბოლოს საქმე გამისინჯე,   რა-ზომნი ავნი მსმენია.







Page: 38   Strophe: 151   Line: 1  151.
Line: 2  Verse: a     პირუ̂ჱლს ღამესა დიდს ვარცლას,   მივიდით სრულად ჯარითა,
Line: 3  Verse: b     დაუწყით ჯელგას რიგება,   ერთმანეთს დასაჯარითა,
Line: 4  Verse: c     მაშინ იქ მყოფმან ჯელგამან,   თავი არ გასაჯარითა,
Line: 5  Verse: d     გათენებისა მომლოდნემ,   იქ ძილი იაჯარითა.







Strophe: 152   Line: 6  152.
Line: 7  Verse: a     ალიონმა აიზიის,   შევსხდით ცხენსა დაუვარდით,
Line: 8  Verse: b     წყნარა-წყნარა მივჰყუ̂ჱბოდით,   ცუდ-მადს არას გაუვარდით,
Line: 9  Verse: c     ვისაც ჯოგი მოუვიდის,   კარგს სადავედ ზედ მივარდით,
Line: 10  Verse: d     სროლითა და სიკუ̂დილითა,   დავიღალით და დავარდით.







Strophe: 153   Line: 11  153.
Line: 12  Verse: a     სულ დიდი ჯოგი მოვიდის,   ანგარიშს ვერ ავიღებდით,
Line: 13  Verse: b     ვირ-არ მოვიდით ნადირზედ,   მშჳლდს აქ არ ამოვიღებდით,
Line: 14  Verse: c     მივესროდით და მივჰხოცდით,   მინდორსა სისხლითა \/ ვჰღებდით,
Line: 16  Verse: d     ამდენი მოკუ̂დის ნადირი,   სრულ თან ვერ წამოვიღებდით.







Strophe: 154   Line: 17  154.
Line: 18  Verse: a     მაშინდელი კარგ მშჳლდოსანთა,   ამად არ ვამბობ სახელებს,
Line: 19  Verse: b     საბატონოთა კაცთა და,   ვაჟ-კაცთა ბევრს ასახელებს,
Line: 20  Verse: c     ვაცთა შიგ-რჩევით მოჰკლევდეს,   ვერ მომკუ̂ლელთ მგონ \/ ეს ახელებს,
Line: 22  Verse: d     ზოგს უქებ მშჳლდოსნობასა,   უცოდნსა დასდებს სა\/ხელებას.







Strophe: 155   Line: 24  155.
Line: 25  Verse: a     სხუ̂ა მინდუ̂რები ირმით სავსე,   ყარაიას ჯერანია,
Line: 26  Verse: b     კარგს მშჳლდოსანს გაახარებს,   გულის გასაჯერანია,
Line: 27  Verse: c     ვერვინ სრულ-ჰყოს ჯოგთა რიცსჳ,   ესე დასაჯერანია,
Line: 28  Verse: d     თუ იმდონს ჯოგს შეეყარო,   მოკლე კახი-ჯერანია.







Page: 39   Strophe: 156   Line: 1  156.
Line: 2  Verse: a     ზოგნი იტყოდეს აქა ვჰკრავ,   მიყურეთ უსაცილოდა,
Line: 3  Verse: b     სხუ̂ამ თქჳს თუ იმ კაცს მე მოვჰკლავ,   შეუღებ ისრის კილოდა,
Line: 4  Verse: c     კუ̂ლავ ამ დიდს ჯოგში ხუთს მოვჰკლავ,   სროლა არ ვი\/თაკილოდა,
Line: 6  Verse: d     ძალიან მშჳლდსა მოვზევდე,   მკლავო, არ ისარ წუ̂ლილოდა.







Strophe: 157   Line: 7  157.
Line: 8  Verse: a     მაღალს ავრევდენ ფრთეებსა,   გრძლებს ისრებს მათთა \/ მკლავთასა,
Line: 10  Verse: b     იტყოდეს ახლოს ესე ჰსჯობს,   უკეთ იქს ჴორცთა ფეთასა,
Line: 11  Verse: c     სროლას შორს არა სადავე,   ახლო ჰსჯობს ეს უკეთესა,
Line: 12  Verse: d     ბევრ-ჯერ მინახავს იქმოდეს,   მსხჳლ-ბარკლის სულმოკუ̂ჱთასა.







Strophe: 158   Line: 13  158.
Line: 14  Verse: a     ყმაწჳლები არ არჩევდეს,   არც კუ̂რასა და არც ნადირსა,
Line: 15  Verse: b     თუ სადგომსა ბევრს მივიტანთ,   ოსტატობას ჩუ̂ჱნ-რა, \/ გუ̂რჯისა,
Line: 17  Verse: c     დასულებულს ვინ ნახევდა,   სიცილითა იმათს პირსა,
Line: 18  Verse: d     ის დრო იყო რომ წავიდა,   სხუ̂ა ვეღარ-ვინ ვერ ეღირსა.







Strophe: 159   Line: 19  159.
Line: 20  Verse: a     მინახავს ბევრჯელ მინდუ̂რებში,   მოკლული უფრო ათასი,
Line: 21  Verse: b     ჩემს მოკლულს სხუ̂ანი გეტყჳან,   მე მოგახსენებ სხუ̂ათასი,
Line: 22  Verse: c     ერთს ზაფხულს ზამთრის პირამდინ,   ჩემი თქუ̂ან ვეჭობ \/ სხუ̂ათ ასი,
Line: 24  Verse: d     ლხინსა ვნახევდით ამოსა,   ზოგნ-ჯამითა ჰსუ̂ჱს სხუ̂ათ თასი.







Strophe: 160   Line: 25  160.
Line: 26  Verse: a     ერთს დიდ-მარხუ̂ასა ნაგებს ვჰსდეგ,   რომელ-არს ბოსტან\/ქალაქი,
Line: 28  Verse: b     აღდგომაც იქ გარდვიხადეთ,   ჩუ̂ჱნი ახალი პასექი,
Line: 29  Verse: c     რას აქნევ ინდსა არაბსა,   ასე ჰსჯობს შენცა ეს აქი,
Line: 30  Verse: d     ვეღარ თამამად ბაასობს,   დაყუჩდა ცილების ბაქი.







Page: 40   Strophe: 161   Line: 1  161.
Line: 2  Verse: a     ამ აღდგომის-დღის ლხინები,   ძნელია გამოსათქმელად,
Line: 3  Verse: b     საღმრთო წესი და რიგები,   ნათელ არს არ დასაბნელად,
Line: 4  Verse: c     ბურთობა ყაბახის სროლა,   გაცემა მქონდა არ ძნელად,
Line: 5  Verse: d     თუმც კიდევ ბევრჯელ მინდოდა,   აღარ დამცალდა საქმნელად.







Strophe: 162   Line: 6  162.
Line: 7  Verse: a     კურმუხელთ კახთა სიმრავლე,   ამით გასინჯე კუხოსი,
Line: 8  Verse: b     ყაბახს ესროდეს ოთხმოცი,   მარტო ჩერქეზი და ოსი,
Line: 9  Verse: c     მე არ გავუშჳ იმ დღესა,   ჩემი ყმა მუნ შეუმოსი,
Line: 10  Verse: d     ხილზედ ვჰსუ̂ჱმდით გავაზურსა,   ხუ̂რეტა არ იყო იქ დოსი.







Strophe: 163   Line: 11  163.
Line: 12  Verse: a     ამ დღეს გავეც სხუ̂ას გარდაის,   ასი ჯილა ასი ტყავი,
Line: 13  Verse: b     კუ̂ლავ ცხენები ბედაური,   არ თუ ზურგზედ განატყავი,
Line: 14  Verse: c     ამის გარდა აბრეშუმი,   სამოცს აქლემს ნატჳრთავი,
Line: 15  Verse: d     არ დავაგდე უბოძუ̂არი,   ღარიბები მოურთავი.







Strophe: 164   Line: 16  164.
Line: 17  Verse: a     მანამდის არ ჩამომეხსნენ,   არ მათქმევინეს მე ვირეს,
Line: 18  Verse: b     მიქებდეს მეტად სიუხუ̂ჱს,   არ მიზრახჳდეს სიძვირეს,
Line: 19  Verse: c     კაცი ამ ყოფის პატრონი,   რად შეგედარო მევირეს,
Line: 20  Verse: d     ჩამოგიყარე ყურები,   ჯობნისა შენ დანაპირეს.







Strophe: 165   Line: 21  165.
Line: 22  Verse: a     თუმც არის წელიწად-შიგან,   ასე დღეც გასახარონი,
Line: 23  Verse: b     აივსებიან ყოველნი,   ჭურნი და ბეღელ-ხარონი,
Line: 24  Verse: c     შიმშილისა და წყურუ̂ილის,   არ-ვის აქუ̂ს თავის ხარონი,
Line: 25  Verse: d     სიმსუქნე სჭარბობს სიმჭლეთა,   არ-ვინ არ შენაზარონი.







Strophe: 166   Line: 26  166.
Line: 27  Verse: a     სულ გაძღებიან ღარიბნი,   გლახა და მუნ მდიდარია,
Line: 28  Verse: b     თავს-საყრელად აქუ̂სთ მთხოვართა,   მათ მათი სამუდარია,
Line: 29  Verse: c     ანგაართაგანც მიიღონ,   წყალობა სათხოვარია,
Line: 30  Verse: d     ამ სიკეთესა მოუსწრონ,   მერმე ზამთარმა დარია.







Page: 41   Strophe: 167   Line: 1  167.
Line: 2  Verse: a     ვით წესია ამ თთუ̂ჱების,   მის-მის დროსა ჴელსა ვჰყრიდით,
Line: 3  Verse: b     მყჳრალობა რა წავიდის,   ქორებს ზარშია შევჰყრიდით,
Line: 4  Verse: c     ვირემ წყალი არ გაყინის,   ვერ მოგუ̂ყუ̂ანდა სიცხის რიდით,
Line: 5  Verse: d     რა აცივდის მოვიყუ̂ანით,   ფრინუ̂ჱლ-ზედა ჴელს წავ\/ჰყრიდით.







Strophe: 168   Line: 7  168.
Line: 8  Verse: a     აწ ზამთარი შემოვისწრით,   თორღასა და ბოეთანსა,
Line: 9  Verse: b     შამურსა და ღანუხშია,   სხუ̂ას ვინ ჰნახავს იმისთანსა,
Line: 10  Verse: c     ყოვლი რამე სანადირო,   ასრე ახლავს ინი თანსა,
Line: 11  Verse: d     მაშინ მე რას ვახსენებდი,   ხანებსა და ან სულთანსა.







Strophe: 169   Line: 12  169.
Line: 13  Verse: a     სრულ წუ̂ლილად ვჰსთქუ̂ა ვერ გავუალ,   არ-ვინ მართლა \/ დაიჯერებს,
Line: 15  Verse: b     თუ̂არემ ვიტყჳ ბევრს ასეთსა,   კაცისაგან გასაჯერებს,
Line: 16  Verse: c     ცრუვი არის ეს სოფელი,   ბოლომდისინ არ მაჯერებს,
Line: 17  Verse: d     ფიცით მითქომს დამიჯერეთ,   მცილეს ფიცი დააჯერებს.







Strophe: 170   Line: 18  170.
Line: 19  Verse: a     რაც მინდოდა ყუ̂ჱლა მქონდა,   მე ნაკლები გულს არ მაძე,
Line: 20  Verse: b     მუნ სიმრავლე სპა ლაშქართა,   ჩემნი მტერნი ყოვლით ვაძე,
Line: 21  Verse: c     ჩემ ის სახლის მეფეებსა,   წარვემატე არ წავჰბაძე,
Line: 22  Verse: d     ეს-კი მაკლდა მართალს გითხრობ,   ძმა არა მყუ̂ა და არცა ძე.







Strophe: 171   Line: 23  171.
Line: 24  Verse: a     ჩემის სახლისა ჩემს მეტი,   კახეთს არ მოიძეოდა,
Line: 25  Verse: b     მოწყალემ მომცა ორს წელსა,   ყრმა-წული ორი ძეოდა,
Line: 26  Verse: c     შემექმნა ლხინ-სიხარული,   ვჰსთქჳ დავდექ ახლა მეოდა,
Line: 27  Verse: d     მათის იმედის ქონება,   კი ადრე დამელეოდა.







Page: 42   Strophe: 172   Line: 1  172.
Line: 2  Verse: a     მაშინდელს მახარობლობას,   სულ კახთა იქ შემოყრასა,
Line: 3  Verse: b     მათ სიხარულსა ლხინებსა,   იმათს იმ დრომდინ მოყრასა,
Line: 4  Verse: c     მოსალოცავთა ტურფასა,   თუ̂ალთ გუარ-თავს გარდაყრასა,
Line: 5  Verse: d     ძეობა ღამის-თევასა,   ძილად არ-ვისგან წაყრასა.







Strophe: 173   Line: 6  173.
Line: 7  Verse: a     მომეზარდნეს ორნივ შჳლნი,   ხუთის წლის და მეორისა,
Line: 8  Verse: b     ტურფანი და ჭიკჭიკანი,   ორნი ნორჩნი სამოთხისა,
Line: 9  Verse: c     ძლივ ღირს ვიყავ გამეზარდნეს,   ტანად ნაქუ̂თნი სამ\/ოთხისა,
Line: 11  Verse: d     ცხენს ჰსხდებოდნენ ყინჩიყურად,   ცრემლი ღაწუ̂ს არ \/ დაენთხისა.







Strophe: 174   Line: 13  174.
Line: 14  Verse: a     ვით წესია სოფლისაგან,   ლხინსა არ ვის გაუთავებს,
Line: 15  Verse: b     ჯერეთ მამყუ̂ა მწუ̂ჱთ მაამა,   აწ საქმესა მიზამს ავებს,
Line: 16  Verse: c     ლხინთა ნაცუ̂ლად გლოვასადა,   სიმღერის მუქაფად მავებს,
Line: 17  Verse: d     ლხინს შემიცუ̂ლის გლოვა-ფლასად,   წითელ-ყჳთელს გა\/მიშავებს.



Page: 43  
Next part



This text is part of the TITUS edition of Archil, Life of Teimuraz.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 24.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.