GNC
Work: Baxt.-N. 
Baxtiar-Name

Two Georgian Versions


On the basis of the edition by
Aleksandre Gvaxaria,
Sṗarsuli xalxuri dastanebis kartuli versiebi.
Baxtiar-Name,
Tbilisi 1968
electronically prepared for the GNC project by Eter Kasrashvili and Sopio Papiashvili,
Tbilisi, 2015;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 20.8.2015 / 26.11.2015




Version: I 
Page of ed.: 89 
Line of ed.: 1  I. [ბახთიარ-ნამე]

Chapter: 1  
Line of ed.: 2  ქ. კარი პირველი აჯამისა ჴელმწიფისა


Paragraph: 1  
Line of ed.: 3       სპარსულისაგან ქართულად გარდმო\თარგმნული
Line of ed.: 4    ბრძანებითა საქართველოს გამგის ბატონიშვილის
Line of ed.: 5    ვახტანგისათა. მრავალ ჟამიერ ყოს უფალმან
Line of ed.: 6    ორსავე შინა ცხოვრებასა.

Paragraph: 2  
Line of ed.: 7       ესე წიგნი პირველად მეფეთა ანბავი ბრძენთა ამისთვის
Line of ed.: 8    უთქვამთ ესე ათნი არაკნი და ფილოსოფოსნიც ემოწმე\ბიან
Line of ed.: 9    მათგან თქმულის ყურის მიპყრობასა, და ამას იტყ\ვიან:
Line of ed.: 10    თუმცა კაცსა ამო საუბარი უყვარს, ავისა და კარგისა
Line of ed.: 11    მეცნიერი შეიქმნების, საქმესა არ აუჩქარდების, გულსა დას\დებს
Line of ed.: 12    და სინჯვასა დაუწყებს, მას ავი არ წაეკიდების.

Line of ed.: 13       ქ. კარი პირველი ბახთიარისა, თუ არ წაეკიდა.
Line of ed.: 14       მეორე, არაკი ბედ-გარდაბრუნებულის ვაჭრისა, თუ რა
Line of ed.: 15    გარდახდა.
Line of ed.: 16       არაკი მესამე, ჰალაბის ჴელმწიფის შვილის აჩქარე\ბით
Line of ed.: 17    საქმის მოხდენა.
Line of ed.: 18       არაკი აბუსპორის, მეოთხე.
Line of ed.: 19       მეხუთე, არაკი იამანეთის ჴელმწიფისა.
Line of ed.: 20       მეექვსე, არაკი ქამუგარის ქალის თავს გარდამხდარი.
Line of ed.: 21       არაკი მეშვიდე, ქალის განხრწნა.
Line of ed.: 22       მერვე, არაკი თვალის გამსყიდველისა.
Line of ed.: 23       მეცხრე, არაკი აბუთამამის თავს-გარდასავალი.
Line of ed.: 24       მეათე, არაკი ჰეჯაზ ჴელმწიფისა საქმის მოხდენისა.

Page of ed.: 90  
Paragraph: 3  
Line of ed.: 1       აჯამისა ქვეყანასა იყო ჴელმწიფე აზადბახთ, ტახ\ტისა
Line of ed.: 2    და გვირგვინისა პატრონი და ჴელმწიფობისა შესაფე\რი.
Line of ed.: 3    და ჰყვა ვეზირი კარგი და ჭაბუკობისა სახელისა მძებ\ნელი
Line of ed.: 4    და მის თემთა შინა გამოჩენილი, რომე ესრედ იტ\ყვიან,
Line of ed.: 5    მისისა ჴლმისა შიშითა მზეც აღარ გამოჩნდის, თუ
Line of ed.: 6    იგ გასწყრისო. ჰყვა და უყვარდა ჴელმწიფესა და დიდთა და
Line of ed.: 7    მცირეთა ზედან უფროსად დადგინებული და ჰქონდა სპასა\ლარობა
Line of ed.: 8    და სახელად ერქვა მოაბარ. ჰყვა მას ასული ერთი,
Line of ed.: 9    ქება არვისგან ითქმის ამისგან კიდე. თუც დღე იყვის, ამას
Line of ed.: 10    იტყოდი, ცასა მზე აღარ აკრავს, ეს არს მუნით გარდამოჭ\რილიო.
Line of ed.: 11    და თუ ღამე იყვის, ეგრევე მთვარის ცილება ქონ\დის.
Line of ed.: 12    როგორადაცა ორნი მნათობი ერთი მეორესა დაუ\პირდაპირდეს
Line of ed.: 13    და ერთმან მეორესა ნათელი დაუკარგოს,
Line of ed.: 14    აგრევე ესე ვეზირისა ასული, რომელსაცა დაუპირდაპირის,
Line of ed.: 15    ამანაცა წაუღის ნათელი მზესა თუ მთოვარესა, და შუქის
Line of ed.: 16    მოფენასა ვეღარ იკადრებდენ. მასთანა ჰყვა და უყვარდა
Line of ed.: 17    მამასა, სულთა დგმასა იგი ერჩია. მისგან კიდე შვილი არ
Line of ed.: 18    ესვა. დღესა ერთსა მოინდომა სპასალარმან მის ქვეყნისა
Line of ed.: 19    მოვლა, ვსცნა, გლახაკთა და დავრდომილთა ძალა და
Line of ed.: 20    უსამართლო თუ არვისგან სჭირთო. აემზადა და წავიდა.
Line of ed.: 21    რაგვარადაც წესი არის საქმისა მოქმედთა კაცთა, ეგრე
Line of ed.: 22    სოფელმან გაირთო და ხანი დაუგვიანდა. ქალისა სიყვარუ\ლითა
Line of ed.: 23    გული აევსო და უნახაობითა თვალთა ბინდი მო\ეკიდა
Line of ed.: 24    და შევიწრებული ამას იგონებდა, თუმცა ქალი, მამის
Line of ed.: 25    სულისდგმა და ჩემი სიცოცხლე არა ვნახე, მე სულნი ამამ\ხდებიან
Line of ed.: 26    და ამ ცრუს სოფელსა რას ვაქნევ, ყველა ჩემთვის
Line of ed.: 27    მინებსო. გავგზავნო ერთი კაცი და მოვიყვანო ჩემი სევ\დის
Line of ed.: 28    უკუმყრელი და ნახვითა მისითა თვალთა სი\ნათლე
Line of ed.: 29    მოვიმატო. იხმა ერთი მისანდო კაცი და უბრძანა:
Line of ed.: 30    ესრედ ფიცხად იარე, ვითამცა ფაიქი, და ქარისაგან უმალედ
Line of ed.: 31    მიდი. და რა მუნ მიხვიდე, შავარდენთა ბოლო და მხარი
Line of ed.: 32    გამოისხი, ეგრე სწრაფით მომგვარე ასული ჩემი მზისა
Line of ed.: 33    უნათლესი.

Paragraph: 4  
Line of ed.: 34       წავიდა კაცი იგი დღივ და ღამ დაუყოვნებლად და მი\ვიდა
Line of ed.: 35    სამყოფსა მის მზისასა და მიართვა წიგნი და ამბავი
Page of ed.: 91   Line of ed.: 1    მამისა. რა ქალმან მამის ბრძანება მოისმინა, მისცა გაეხარ\ნეს
Line of ed.: 2    მამის ნახვა. მასვე წამსა აემზადა წასასვლელად. მო\კაზმეს
Line of ed.: 3    ქეჯაო უცხოთა მოკაზმულობით, ჩასვეს და ჩამო\ბურეს
Line of ed.: 4    ინდოური ფარჩა და ბარგი და საჭურჭლე უთვალავ\ნი
Line of ed.: 5    გამოჰყვეს, მხევალნი და საჭურისნი ამოდ დაკაზმულნი
Line of ed.: 6    იახლნეს. და მასვე დღესა ჴელმწიფეცა თურე ნადირობას
Line of ed.: 7    გამოვიდა, სონღულთა და თუღუნთა დევნება ენება. და
Line of ed.: 8    გზასა მომავალთა მათ წინ შეეყარა. ჴელმწიფემან დაინახა
Line of ed.: 9    და იკითხა: მურასად მოკაზმული კუბო და ეგრე დიდები\თა
Line of ed.: 10    და ჴელმწიფურის ქცევითა ვინ არიან, შეიტყევითო.
Line of ed.: 11    მათ მოახსენეს: სპასალარს თავის ქალი დაუბარებია და იგი
Line of ed.: 12    არისო. რა ჴელმწიფემან ვეზირისა ქალობა სცნა, აჩქარ\და,
Line of ed.: 13    ნადირობა გაუშვა და წინ გარდაუდგა. რა ჴადუმთა
Line of ed.: 14    ჴელმწიფე მათკენ მიმავალი ნახეს, იგინიცა წინ მოეგებნენ,
Line of ed.: 15    ცხენისაგან გარდახდეს, პირი მიწასა დასდვეს და ეგრე სა\ლამი
Line of ed.: 16    მოახსენეს, ზე ადგეს, ავჟანდასა აკოცეს და ხელმოჭ\დომით
Line of ed.: 17    წინაშე დადგეს. ჴელმწიფე კუბოს დასცქეროდა.
Line of ed.: 18    ქარმან შეჰბერა, ქეჯაოს კალთა ასწივა. ჴელმწიფემ გაბრ\წყინვებული
Line of ed.: 19    მზე დაინახა კუბოთა შიგან პატიმარი. სიყვა\რულის
Line of ed.: 20    ისარი თვალის უმალედ მოკუნესარსა გულსა ჰკრა
Line of ed.: 21    და ცნობა დაეფანტა. ცნობა დაბნეული და გაკვირვებული
Line of ed.: 22    ეგრევე მისკენ იხედვიდა და მუნა მყოფნი ყოველნი ამას
Line of ed.: 23    უბნობდენ: მზე და მთვარე შეერთებულნი აქადგან აღ\მოჴდენ
Line of ed.: 24    და ვეღარ ვსცანით, თუ რა იქნა. ზე და ქვე იხედ\ვიდენ
Line of ed.: 25    და ჴელმწიფისა შიშითა ერთი მეორეს იდუმალც
Line of ed.: 26    ვერას ეტყოდენ. რა მეორედაც ასწივა ქარმან კალთასა,
Line of ed.: 27    ჴელმწიფემ ეგრევ დაინახა და იყივლა: ესე ამამავალი მზე
Line of ed.: 28    სად ყოფილა დამალული? ხადუმს აქლემის სადავე ჴელში
Line of ed.: 29    გამოართვა, კუბოსა შესძახა, მიშველე, სულთაგან დავი\ცალეო,
Line of ed.: 30    და დაბნდა.

Paragraph: 5  
Line of ed.: 31       მცირე ხანი გამოჴდა. ჴელმწიფე სულობას მოვიდა,
Line of ed.: 32    თქვა: სჯობს, რომე ჩემს ვეზირსა კაცი გაუგზავნო და ჩე\მი
Line of ed.: 33    მოყვრობა ვაცოდინო. საჭურისთა უხუცესი წამოდგა,
Line of ed.: 34    დალოცა: ჴელმწიფისმც წელნი მრავალ არიან და თვით
Line of ed.: 35    უვნებელ, მზე-გრძელ და ეტლ-ჴელმწიფისა კეთილ-ბრუნ\ვით!
Page of ed.: 92   Line of ed.: 1    ამა ჴელმწიფისა ბრძანებასა ოცნებითაცა არა ღირსა
Line of ed.: 2    სპასალარი, არათუ ეგრე სიმდაბლესა. თუმცა ქალი ესე ამ\გვარიდ
Line of ed.: 3    გზიდამ წაიყვანოთ, მტერნი ამას იტყვიან, ჴელ\მწიფე
Line of ed.: 4    სპასალარზედან გაავგულებულა და ქალი წყრომით
Line of ed.: 5    წაუგვრია. ჩვენ, მიწა-მტვერნი, ამაღლებულსა თქვენსა
Line of ed.: 6    ტახტსა ვეხვეწებით, ჩვენ დასტური გვიბოძო, ქალი მამასა
Line of ed.: 7    მივგვაროთ, თქვენი ბრძანება მას მოვახსენოთ და მერმე
Line of ed.: 8    როგორადაც ჴელმწიფესა ხადუმთაგან ეგეთი საუბარი
Line of ed.: 9    ეწყინა, გარისხდა და უთხრა: შენ ბედსა გაუწირვიხარ და
Line of ed.: 10    სიცოცხლისა მოძულე შექნილხარ, თვარა ეგეთსა საუბარ\სა
Line of ed.: 11    არ იტყვი. ნუთუ დღენი მოგძულებოდეს და გწადდეს
Line of ed.: 12    თავის შენისა მოკვეთა?! და ბძანა მოკლა მისი. მცირესა
Line of ed.: 13    ხანსა დაფიქრდა და გულთა შინა ბჭობა დაიწყო და თქვა,
Line of ed.: 14    თუმცა ესე საჭურისი, მოვჰკლა, ქალისა გულ-ნებიერ არის
Line of ed.: 15    და არამცა გასწყრეს, და უფრო ავად მომივიდეს საქმე. და
Line of ed.: 16    განუტევა საჭურისი, და აქლემსა ხელი მოკიდა თავისა\სა
Line of ed.: 17    სიახლოესა და სასახლესა წაიყვანა. იხმო მოლა და გა\იკვეთა
Line of ed.: 18    ქებინი.

Paragraph: 6  
Line of ed.: 19       რა ქორწილობა გარდასწყდა, მოუწოდა მწერალი და
Line of ed.: 20    უბძანა სპასალართან წიგნის მიწერა. და მიუწერა წიგნი
Line of ed.: 21    სასმენელად საამო და დაავედრა ზეპირ ქართული. რა
Line of ed.: 22    სპასალარსა ესე ქართული და შეთლილობა მიუიდა, თვალ\ნი
Line of ed.: 23    სისხლის ცრემლით აევსო და გულსა ცეცხლი მოეკიდა.
Line of ed.: 24    ზეპირ არა თქვა რა, სიმხიარულე იჩემა, შილინგი აქნევინა.
Line of ed.: 25    იხმო მანცა მდივანი და პასუხისა მოხსენება უბრძანა, და
Line of ed.: 26    არზა აახლო და ესრეთ მისწერა გულითა მწყრომელითა
Line of ed.: 27    და პირითა მხიარულითა: ამა წყალობისა პასუხი რომ\ლისა
Line of ed.: 28    გულითა მოიგონება და მადლი რომლისა ენითა ითქ\მის?
Line of ed.: 29    თუცა ენამა თქვას, კალამი წერას ვით შესძლებს? და
Line of ed.: 30    კალამმაც რომენ შესძლოს და ქვეყანა ქაღალდად იქცეს,
Line of ed.: 31    ვით დაეტევის წყალობა ჴელმწიფისა და სიხარული გული\სა
Line of ed.: 32    ჩემისა? ნუთუ ღმერთმან კარს ჴელმწიფისასა ხლებასა
Line of ed.: 33    ღირს მყოს, მანამდისინ ესე მცირე ქარტა და პირდამხობით
Page of ed.: 93   Line of ed.: 1    ჴელმწიფისა ცხენისა ნალახთა კოცნა გაგვიბედავს. და ზე\პირ
Line of ed.: 2    წიგნი ესე მისწერა და გული ეშმაკისა ხრიკითა აივსო.

Paragraph: 7  
Line of ed.: 3       რა ჴელმწიფემან სპასალარისა წიგნი ნახა, ქალის სიყ\ვარული
Line of ed.: 4    უფრო მოუმატა. და სპასალარი დღივ და ღამ ამას
Line of ed.: 5    იგონებდა, რის ეშმაკობითა და ხრიკითა გავასრულო ჩემის
Line of ed.: 6    გულის ნებაო. მცირე ხანი გამოხდა. დღესა ერთსა იხმო
Line of ed.: 7    დიდებულნი და უთხრა: დიდი ხანი არის ჩემსა გულსა
Line of ed.: 8    ერთი საქმე დანერგულა, და მრავალჯერ თქმა მამინდომე\ბია,
Line of ed.: 9    და დღეს აქანმდინ არ მითქვამს, და ახლა დამალვა არ
Line of ed.: 10    შემიძლია. თუ თქვენ ნებასა დამრთავთ, რომე დიდებულ\თა
Line of ed.: 11    დაიფიცოთ და მეც საფიცარი გამამართვათ, მოგახსე\ნებ.
Line of ed.: 12    მათ მოახსენეს: სპასალარი და თავი ვეზირი თქვენ
Line of ed.: 13    ბრძანდებით, აგეთს რას ბრძანებთ, ჩვენგან უარი მოგესხე\ნოს?
Line of ed.: 14    რა ვეზირმა მათგან ესე საუბარი გაიგონა, ყოვლი
Line of ed.: 15    მისი სევდიანობა უანბო: ყოვლთა იცით, თუ ჩვენსა ხელ\მწიფესა
Line of ed.: 16    ჩემი სამსახური როგორ ცუდათ ჩაუტარებია,
Line of ed.: 17    შვილი წაუგვრია და ქვეყანაში მოუყივნებივარ. ამას ჩემი
Line of ed.: 18    გული ვერ დაიტევს. მუნ მსხდომარეთა ეგრე მოახსენეს:
Line of ed.: 19    ადრიდგანვე ჩვენ მისი გაძება გვითქვამს, თქვენთვის ვერ
Line of ed.: 20    გაგვიბედავს და აწე თქვენთვისცა ეგ უქნია, ყოვნება რაღა
Line of ed.: 21    სარგებელი არის?! ამა სიტყვასა ზედან მოაღებინა ვეზირ\მან
Line of ed.: 22    თავისი მონაგირი და გაუყო ყოველთა და შეიყარა
Line of ed.: 23    ლაშქარი უთვალავნი და დაასკვნეს ჴელმწიფისა ღალატი.
Line of ed.: 24    წამოვიდნენ მუნით და გაყვეს ოთხად, და ოთხთავე კიდე\თა
Line of ed.: 25    ქალაქისათა მოადგნენ. ჴელმწიფესა ესმა მათი ქნილო\ბა,
Line of ed.: 26    შევიდა, ცოლს უთხრა: ხედავ, მამაშენსა რა უქნია
Line of ed.: 27    ჩვენთვის? აწე ჩვენთვის გარდახვეწის მეტი ღონე არ არის.
Line of ed.: 28    გავეცალნეთ, ქირმანისა ჴელმწიფესთან მივიდეთ, ის ჩვენ\თვის
Line of ed.: 29    კაის მდომი არის. იგი ამ საქმეზედან მომეხმარების
Line of ed.: 30    და მუნით ვსძებნოთ ღონე ჩვენი.

Paragraph: 8  
Line of ed.: 31       სალაროში შევიდენ, თვითო ხელი იარაღი ჩაიცვეს
Line of ed.: 32    და, რაცა ეზიდებოდათ, საქონელი წიღეს და წავიდენ ქირ\მანისკენ
Line of ed.: 33    და ჩოლთა ადგილთა უგზოდ და უწყლოდ იარე\ბოდეს.
Line of ed.: 34    ქალი ორსულად იყო, თვე ერთიღა უკლდა. სამსა
Line of ed.: 35    დღესა ესრედ იარეს და ერთსა ორმოსა მიადგნენ. მეტისა
Page of ed.: 94   Line of ed.: 1    სიცხისა და მყურვილისაგან სულთა დგმა აღარ ჰქონ\დათ
Line of ed.: 2    და დაეყარნენ. ცოლმან მოახსენა: ჩემო სიცოცხლე,
Line of ed.: 3    ამის მეტი აღარ შემიძლია, შენ მაინც ეცადე, რომე ამ უდა\ბურთა
Line of ed.: 4    ადგილთა მორჩე და ჩემი თავი და ათასი ჩემისთანა
Line of ed.: 5    შენის ჭირის ნაცვალი ქნას. თვალცრემლიანმა ჴელმწიფემ
Line of ed.: 6    ეგრე უთხრა: სულისგან უტკოსო და სიცოცხლისა უამე\სო!
Line of ed.: 7    ეგოდენი ქონება და ტახტი და გვირგვინი საჴელმწიფო
Line of ed.: 8    შენთვის დამიგდია და მე დაკარგული ვეტარები და შენ
Line of ed.: 9    მაგას მეტყვი. არა მორჭმა და დიდება ნამუსსა არ შესადა\რებია.
Line of ed.: 10    ვირემ ჴელმწიფე ამას გაათავებდა, ქალსა ვაჟი
Line of ed.: 11    ეყოლა ეგეთი, მისმან მშვენვარობამ ორმო გაანათლა.
Line of ed.: 12    მცირედ ძუძუ მოაწოვეს. ჴელმწიფემან ცოლსა უთხრა:
Line of ed.: 13    მამა შვილსა შობს და შვილი მამას ვერაო. თუ მისმენ, ერ\თსა
Line of ed.: 14    სიტყვასა მოგახსენებ. ეს ყმაწვილი ამ ორმოს პირს
Line of ed.: 15    ღმერთს მივაბაროთ. იგ მის დაბადებულს არ დაჰკარგავს
Line of ed.: 16    და ჩვენ თავს უშველოთ, ნუთუ ჩვენ მაინც მოვრჩეთ ამ
Line of ed.: 17    შეჭირვებასა. მანც ნება დართო. თავისასა კაბასა შინა წახ\ვია
Line of ed.: 18    ჴელმწიფემან. ერთი ობოლი მარგალიტი მკლავზედან
Line of ed.: 19    შეაბეს. იგ გაუშვეს. თვით წავიდენ.

Paragraph: 9  
Line of ed.: 20       რა ქირმანს მიახლოვდენ, სცნა მუნებურმან ჴელმწი\ფემან.
Line of ed.: 21    ბძანა, ჩემი დიდი ლაშქარი და მცირენი ყოველნი
Line of ed.: 22    წინ მიეგებენითო და დიდის პატივით შეიყვანეთო. შევიდა
Line of ed.: 23    აზადბახთ ჴელმწიფე. და ქირმან-შამ მასვე დღესა ნადიმი
Line of ed.: 24    ბძანა, და იგიცა მიიწვიეს. დაჯდენ და მოიღეს ტურფა
Line of ed.: 25    სასმელები, და გამართეს თავის სმელობა. რა აზადბახთს
Line of ed.: 26    თასი მიართვეს, თვალსა ცრემლი მოერია. ქირმან-შამ უთ\ხრა:
Line of ed.: 27    ჴელმწიფევ, მხიარულად ლხინი მწადსო. მან მოახსე\ნა:
Line of ed.: 28    მე ლხინისთვის არა მცალს, ჩემი ტახტი და ქონება
Line of ed.: 29    მტერთა უჭირავს და მე ასე ვეტარები. მან ჰკითხა: რას
Line of ed.: 30    უბნობ, მართალი მაცნობე შენი საქმეო. აზადბახთ მოახ\სენა
Line of ed.: 31    ყოველი ყოფილი. მას დიდად ეწყინა და სპანი უთ\ვალავნი
Line of ed.: 32    მოაწვია და მასვე წამსა გამოისტუმრა დიდისა
Page of ed.: 95   Line of ed.: 1    ლაშქრითა და გამოემართა თავისასა მამულსა ზედან. რა
Line of ed.: 2    სპასალარმა სცნა მისივე ჴელმწიფისა მიმავლობა, ახოვ\ნებისაგან
Line of ed.: 3    უსუსურად გახდა და გარდიხვეწა. აზადბახთ
Line of ed.: 4    მის თემისა ლაშქარიც შემოიყარა და თავისა ტახტსა და
Line of ed.: 5    გვირგვინსა დაეპატრონა, თავისა საჯდომზედან დაჯდა და
Line of ed.: 6    სამართლობა დაიწყო. და ქირმანისა ლაშქარი დიდის ჩუ\ქებით
Line of ed.: 7    გაისტუმრა. და სპასალარის ქალთან ლხინი მოიდო\მა.
Line of ed.: 8    მათს გულში სევდა და ნაღველი აღარ იყო ამის მეტი,
Line of ed.: 9    შვილი ორმოს პირს გაუშვეს და ესე საგონებელი ჰქონდათ,
Line of ed.: 10    აქამდის მჴეცნი შესჭამდენო. და არა ჰგონებდენ ღმრთისა'
Line of ed.: 11    შევედრებულსა ვერარა შეეხების.



Next part


This text is part of the TITUS edition of Baxtiar-Name.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.8.2016. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.