TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 21
Previous part

Chapter: 21  
Page: 75  
Line: 1 
ԳԼՈՒԽ Ի՜Ա.

Line: 2  Թուղթ արքային Վաչականայ առ ամենայն եպիսկոպոսունս
Line: 3  եւ քահանայս առ ՛ի շնորհել նմա ՛ի ձեռն աղօթից
Line: 4  եւ պաղատանաց նոցա զծածկեալ գանձն։


Line: 5       Յայնժամ հրամայէր թագաւորն հրովարտակս
Line: 6    առնել ընդ ամենայն աշխարհս տէրութեան իւրոյ
Line: 7    առ եպիսկոպոսս, երիցունս, անապատականս
Line: 8    եւ առ ամենայն ուխտաւորս եկեղեցւոյ՝ պաշտել
Line: 9    եւ պահել եւ առնել խնդրուածս առ մարդասէրն
Line: 10    Աստուած առ ՛ի շնորհել մեզ զնշխարս երանելւոյն
Line: 11    Գրիգորիսի։ Եւ ապա այնուհետեւ ամենայն
Line: 12    եպիսկոպոսք զիւրաքանչիւր իշխանութեան զերիցունս
Line: 13    եւ զսարկաւագունս եւ զբոլոր ուխտ եկեղեցւոյ
Line: 14    հանդերձ տէրունեան նշանաւ խաչին
Line: 15    առեալ միաբանութեամբ եւ յոյժ փութով ժողովեցան
Line: 16    ՛ի սեպհական գիւղն արքունի՝ յանուանեալն
Line: 17    Գիւտական։ Եւ որ սպուժեալ յամէր
Line: 18    ոք՝ մեծ պատուհաս ՛ի վերայ հրամայէր դնել։
Line: 19    Եւ անդ զերիս աւուրս մեծապէս կատարեցին
Line: 20    զյիշատակ սրբոցն, յորում ինքեան իսկ թագաւորին
Line: 21    սովորութիւն էր յոտն կալ եւ պաշտել՝
Line: 22    զբոլոր ուխտ եկեղեցւոյ անդր ժողովեալ. գտանէր
Line: 23    եւ զամենասուրբ նշխարս Գրիգորի եւ զյոյժ
Line: 24    հռչակելոյն Հռիփսիմեայ եւ Գայանեայ ՛ի Դարահոջ
Line: 25    գեօղն՝ որ է ՛ի նահանգին Արցախայ, զոր
Page: 76   Line: 1    էր բերեալ երիցուն՝ Մատթէ անուն, ՛ի Յովհաննէ
Line: 2    Հայոց կաթուղիկոսէ, զոր ունէր նորին
Line: 3    մատանեաւն կնքեալ, եւ առաքեալ անդ երիցունս
Line: 4    առնոյր առ իւր։ Եւ ՛ի գալ մեծին Գրիգորի հանդերձ
Line: 5    պատերազմակից պսակելովք Հռիփսիմեաւ
Line: 6    եւ Գայանեաւ ՛ի մեծ ժողովն Գիւտականու, ընդ
Line: 7    առաջ ելանէր թագաւորն հանդերձ թագուհեաւ
Line: 8    եւ ամենայն մեծամեծ նախարարօք հեռագոյն ՛ի
Line: 9    գեղջէն. ընդ առաջ ելանէին եւ ամենայն եպիսկոպոսունք
Line: 10    իւրաքանչիւր իշխանութեամբ եւ պաշտօնէիւք
Line: 11    դասք դասք յիւրաքանչիւր գնդի նշանք
Line: 12    սրբոցն մեծապէս ընդ Աւետարանին պատուեալք,
Line: 13    բազմութիւնք խաչից եւ զանազան նշանացն փողփողելով,
Line: 14    ծուխ խնկելոցն ուժգին բուրեալ յիւրաքանչիւր
Line: 15    դասուէ, ձայնք սաղմոսանուագ հոգեւոր
Line: 16    երգոցն քաղցրագոյն հնչմամբ անհաս բարեբանելով
Line: 17    զԱստուած՝ զտուողն մեծագոյն պարգեւին։
Line: 18    Եւ այնպէս թագաւորն մեծագոյն բերկրանօք
Line: 19    ողջունեալ զսուրբսն հանդերձ բազմութեամբն,
Line: 20    ինքն մեծաւ զգուշութեամբ սպասաւորէր
Line: 21    երիցուն, որ զնշխարս սրբոցն բարձեալ տանէր։
Line: 22    Եւ բերեալ ՛ի հանգստարան սրբոցն՝ դնէր
Line: 23    առ երանելեացն Զաքարիա եւ Պանդալէոնի։ Եւ
Line: 24    վստահացեալ այնուհետեւ բարեսէր արքայն յիւր
Line: 25    հաստատուն հաւատոյն խնդիր եւ յառաքինի ժողովոյն
Line: 26    բարի հայցումն, ասէ "Հաստատուն գիտեմ,
Line: 27    զի տայ ինձ Աստուած ՛ի ձեռն մեծին
Page: 77   Line: 1    Գրիգորի զնշխարս սրբոյն Գրիգորիսի"։ Առնոյր
Line: 2    այնուհետեւ թագաւորն զբազմութիւն ժողովոյն եւ
Line: 3    հրաման տայր բոլոր եպիսկոպոսաց երիցամբք եւ
Line: 4    սարկաւագօք, անապատաւորօք եւ բոլոր ուխտի
Line: 5    եկեղեցւոյ պաշտօնէիւք՝ իւրաքանչիւր աւետարանաւ
Line: 6    եւ խաչիւ, եւ բազմութեամբ բուրվառաց
Line: 7    խնկելոց ծխելոց, եւ ինքն արքունի դրան երիցամբ
Line: 8    եւ յոլովագոյն պաշտօնէիւք։ Եւ զաշխարհատիկինն
Line: 9    թէպէտ եւ կամեցաւ անդէն թողուլ,
Line: 10    քանզի ժամանակն գարնանային էր եւ յոլովութիւն
Line: 11    անձրեւացն բերման սաստկանայր յերկիր,
Line: 12    ոչ հաւանէր նա առնուլ յանձն. այլ մեծաւ փափագանօք
Line: 13    տենչացեալ, եւ ինքն երթայր ՛ի խընդիր
Line: 14    սրբոցն։ Եւ զհնգեսին վկայսն Քրիստոսի
Line: 15    առեալ (թագաւորն) ՛ի բարեխօսութիւն մեծին
Line: 16    եւ բոլորեցուն Աստուծոյ առ ՛ի շնորհելոյ ՛ի ձեռն
Line: 17    նոցա զինքեան փափագելին։ Եւ թագաւորական
Line: 18    հանդերձիւք պատեալ զնշխարս նոցա բազում
Line: 19    խնկօք եւ անուշահոտ ծաղկօք հանդերձ դնէր ՛ի
Line: 20    դեսպակի, զոր շիկակարմիր մորթով կազմեալ եւ
Line: 21    սպիտակ կտաւով ՛ի վերայ յարմարեալ, եւ ոսկի
Line: 22    խաչ ՛ի պատուականագոյն ականց քանդակեալ
Line: 23    ՛ի վերայ դեսպակին հարեալ, եւ ձիս սպիտակս
Line: 24    կարմիր ներկուածով զագիսն կազմեալ, եւ զպուրս
Line: 25    թագաւորական ձիոցն թագիւ պերճացուցեալ, եւ
Line: 26    բազմութիւն պաշտօնէից արքունի դրանն յառաջոյ
Line: 27    եւ ՛ի վերջոյ դեսպակին խաչ ՛ի ձեռն անհատ
Page: 78   Line: 1    պաշտամամբք բարեբանէին զԱստուած։ Եւ ինքն
Line: 2    թագաւորն առ դեսպակովն երթայր եւ երգակից
Line: 3    էր սաղմոսաց օրհնութեան։ Եւ դասք եպիսկոպոսաց
Line: 4    հանդերձ ժողովն երթային ՛ի չորեցունց
Line: 5    կողմանց դեսպակին, սաղմոսելով խնդրելով զամենեցուն
Line: 6    ցանկալին։ Եւ հրաման տուեալ թագաւորին
Line: 7    հանդերձ եպիսկոպոսօք ոչինչ ճաշակել
Line: 8    ումեք մինչեւ ցերեկոյ, եւ յերեկոյին լոկ հացիւ
Line: 9    զօրանալ։ Եւ ինքն թագաւորն զնոյն առնէր մինչեւ
Line: 10    ՛ի գիւտ սրբոյն։ Իսկ դրան երիցունքն յոյժ
Line: 11    ջերմագոյն պահէին. եւ ոմանք բնաւ ոչ ճաշակեցին
Line: 12    մինչեւ ՛ի գիւտ սրբոց նշխարացն։

Line: 13       Ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ առաքեաց արքայ
Line: 14    զՄատթէ երէցն Դարահալու հանդերձ պաշտօնէիւք
Line: 15    ՛ի Սուհառ պաշտօն առնել եւ պատարագս
Line: 16    մատուցանել յանուն սրբոցն, որք անդն
Line: 17    յայտնեցան։ Եւ մինչդեռ զառաւօտուն կատարէին
Line: 18    զպաշտօն յոտնկալեաց, նիհր անկանէր երիցուն
Line: 19    Մատթէի. ձայն լսէր ուժգին ասելով.
Line: 20    "Զսուրբն Գրիգորի՞ս խնդրէք, ընդ արեւելս է",
Line: 21    որ եղեւն իսկ. զի յորժամ բրէին զտեղի գերեզմանին՝
Line: 22    սխալեալ ՛ի հիւսիսակողմն արարին զբրածն.
Line: 23    եւ իբրեւ ոչ պատահեաց, յոյժ տրտմութիւն կալաւ
Line: 24    զամենեսին։ Եւ ապա ողորմութեամբն Աստուծոյ
Line: 25    յարեւելս կոյս արարեալ զբրածն՝ գտին
Line: 26    նշխարս երանելւոյն ըստ եկեալ ձայնի հնչմանն։
Line: 27    Իսկ յորժամ չու արար թագաւորն ՛ի Գիւտականէ
Page: 79   Line: 1    բազմութեամբ ժողովոյն եւ հասեալ ՛ի գիւղ
Line: 2    մի՝ Արաժանս անուն, սարկաւագ մի՝ Յովէլ անուն
Line: 3    նորա ՛ի դրան արքունի, տեսանէր ՛ի տեսլեան
Line: 4    յառաջ քան զծագել առաւօտուն, իբրու
Line: 5    այն թէ՝ բահ ունիցի յուսն եւ զնշխարս Գրիգորի
Line: 6    խնդրիցէ։ Եւ ինքն իսկ Գրիգորիս երեւեցաւ սպիտակ
Line: 7    հանդերձիւ յաբեղայի կերպարանս։ Եւ հարցեալ
Line: 8    զսարկաւագն, թէ՝ "Զի՞նչ խնդրես". իսկ
Line: 9    նորա պատասխանի արարեալ՝ "Եթէ արքայ եւ
Line: 10    ամենայն պաշտօնեայք եւ բովանդակ գունդն
Line: 11    Աղուանից զԳրիգորիս խնդրեմք եւ ոչ կարացաք
Line: 12    գտանել"։ Իսկ երանելւոյն կալեալ զձեռանէ սարկաւագին
Line: 13    եւ խոնարհեցուցեալ ՛ի տեղին, ուր կային
Line: 14    նշխարք սրբոյն, "Եթէ զԳրիգորիս խնդրէք՝
Line: 15    աստ է", ասէր. եւ հրամայէր բրել զտեղին. իսկ
Line: 16    մօտ ՛ի գերեզման անդր փոքր բլրիկ մի էր եւ խաչ
Line: 17    ՛ի վերայ։ Եւ երթեալ երանելւոյն ՛ի վերայ բլրոյն՝
Line: 18    առընթեր խաչին կայր. եւ երէց մի Նաթան անուն՝
Line: 19    եղբայր նորուն սարկաւագին, եւ միւս եւս
Line: 20    երէց Գետեւուն անուն բրէին զտեղին, եւ Յովէլ
Line: 21    ՛ի ծունգս իջեալ՝ շալակ ունէր առաջի։ Եւ գըտեալ
Line: 22    զնշխարս սրբոյն՝ գնային խնդալով։ Եւ նորա
Line: 23    ձայնեալ անդրէն ասէր. "Կողքս եւ զիստքս
Line: 24    աստ են՝ ՛ի ձեզ առէք". եւ մեք գտանէաք զոր
Line: 25    ասացն։ Եւ զարթուցեալ պատմէր զտեսիլն
Line: 26    արքային. եւ զի չէր բնաւ երթեալ սարկաւագին
Line: 27    յԱմարաս, ասէր՝ զտեղին զոր եցոյց՝
Page: 80   Line: 1    գիտեմ։ Եւ արքայ յոյժ խնդալից եղեալ՝
Line: 2    զՄանասէ զիւր դրան երէցն եւ զնոյն սարկաւագն
Line: 3    առաքէր յԱմարաս յառաջ քան զիւր երթալն,
Line: 4    որ երթեալ ցուցանէր զնոյն տեղին, յորում
Line: 5    իսկ գտանէին զնշխարս սրբոյն։ Եւ չուեալ
Line: 6    յԱրաժանից սրբոց նշխարացն հանդերձ թագաւորաւ
Line: 7    եւ յոլովագոյն ժողովովն եւ հասեալ ՛ի
Line: 8    Քարուէճ փոքրագոյն գիւղ մի՝ լինէր անդ ցայգապաշտօն։
Line: 9    Եւ յորժամ սկիզբն լինէր պաշտամանն,
Line: 10    բարեպաշտ արքայն անդադար խնդրէր
Line: 11    յԱստուծոյ զգիւտ սրբոյն Գրիգորիսի։ Եւ տեառնագրեալ
Line: 12    զինքն տէրունեան խաչի նշանաւն,
Line: 13    յոյժ բազում աղաչանօք եւ ծածուկ սրտիւ՝ հայցէր
Line: 14    զառատատուրն Աստուած։ Եւ մինչ նստեալ
Line: 15    ՛ի գիշերապաշտամանն էր՝ նիրհ առնոյր փոքրագոյն
Line: 16    զթագաւորն. եւ եկեալ հնչիւն ձայնի ասէր.
Line: 17    "Զոր դու հայցես աղաչանօք՝ անդ երեւեցաւ"։
Line: 18    Եւ Յովէլ երէց մի անապատական, որ առ արքային
Line: 19    լինէր, պատմեաց՝ "եթէ ես տեսի ՛ի նմին
Line: 20    տեղւոջ, ուր Յովէլ սարկաւագն բրել հրամայեաց՝
Line: 21    զի աղբիւր ելանէր յականէ նրբագոյն, եւ յառաջ
Line: 22    խաղացեալ յոյժ յորդագոյն լինէր, եւ իմ զարմացեալ
Line: 23    եթէ յառաջ չէր աղբիւր ՛ի տեղւոջն,
Line: 24    արդ՝ այս յորդ ուստի՞ ելանէ"։ Յորժամ չուեալ
Line: 25    ՛ի Քարուիճէ, կանայք յառաջ ելանէին ՛ի գիւղաքաղաքն
Line: 26    Ամարաս. եւ զի որպէս եղեւն ասացեալ,
Line: 27    ժամանակն գարնանային էր՝ եւ յորդութիւն
Page: 81   Line: 1    անձրեւաց անդադար հոսմամբք իջանէր
Line: 2    յերկիր, բազմութիւնք սմբակակոխ ձիոցն յոյժ
Line: 3    վարակոխ գործէին զճանապարհն։ Իսկ թագաւորն
Line: 4    ասէ ոչինչ դանդաղել. եւ առ ՛ի յոյժ ցանկալի
Line: 5    տենչանացն, ՛ի վայր յերիվարէն իջանէր.
Line: 6    եւ շրջեալ ընդ դասս եպիսկոպոսացն եւ երիցանց՝
Line: 7    կարգէր յարմարագոյնս երթալ հանդարտիկ եւ
Line: 8    յորդագոյն քաղցր ձայնիւ սաղմոսանուագ երգովք
Line: 9    բարեբանել զկենարար Երրորդութիւն։ Եւ ինքն
Line: 10    անցեալ մեծաւ զգուշութեամբ սպասաւորէր դեսպակի
Line: 11    վկայիցն Քրիստոսի։ Եւ ՛ի բազմութենէ
Line: 12    ձայնից պաշտամանց յայլ եւ յայլ լեզուս մեծագոյն
Line: 13    հնչէր երկիրն։ Եւ ՛ի յոլովութենէ տէրունեան
Line: 14    խաչաձեւ նշանացն, եւ ՛ի փողփողելոյ նշանարձակ
Line: 15    գունակ գունակ երակախառն կերպարանաց
Line: 16    փայլունք ոսկւոյ եւ արծաթոյ եւ պատուական
Line: 17    ականց, որ ՛ի բազմութիւն խաչերոյն էին
Line: 18    կառուցեալք՝ իբրեւ լուսաւոր ամբք կալեալ ունէին
Line: 19    զերկիրն։ Իսկ դեսպակ սրբոցն սպիտակազգեստ
Line: 20    կազմածով, սպիտակ ձիով, ոսկի ականակապ
Line: 21    խաչիւն եւ յոյժ պատուական նշանարձակ
Line: 22    թագիւն խաչին իբրեւ աստղ պայծառագոյն լուսով,
Line: 23    եւ ուժգին շքեղացեալ փառօք երթայր ՛ի
Line: 24    մէջ քրիստոսական բանակին։ Եւ յորժամ ՛ի գեօղն
Line: 25    մտանէր սուրբ եւ աստուածասէր ժողովն, գետ
Line: 26    փոքրագոյն անցանէր ընդ մէջ շինին եւ կամուրջ
Line: 27    կազմեալ յարքունի պողոտային. եւ արքայն առ
Page: 82   Line: 1    ՛ի յոյժ սիրոյն, զոր առ սուրբսն ունէր՝ ոչ հաւանէր
Line: 2    զդեսպակ սրբոցն յայլս թողուլ. այլ ինքն
Line: 3    թագաւորական զգեստիւքն հանդերձ ագելուն
Line: 4    անցանէր ընդ գետն։ Եւ երթեալ ՛ի նշանակեալ
Line: 5    տեղին երկարագոյն ծնրադրութեամբ հանդերձ
Line: 6    եպիսկոպոսօք եւ բազմութեամբ ժողովոյն առնէր
Line: 7    խնդրուած։ Եւ հարեալ զխորանն արքունի ՛ի
Line: 8    վերայ տեղւոյն՝ հրամայէր զգուշանալ մինչեւ
Line: 9    ցվաղիւն։ Եւ ընդ այն ժամանակս եպիսկոպոս
Line: 10    ոչ կայր յԱմարաս, եւ հարցեալ զվանացերէցն
Line: 11    գեղջն եւ զայլ եւս աւագանին եթէ՝ "Ձեր զնշան
Line: 12    ինչ տեսեա՞լ է ՛ի տեղւոջս, թէ ոչ"։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.