TITUS
Notker, De arte rhetorica, ms. G
Part No. 5
Previous part

Manuscript page: G59ra  
Line: 1     et in absentia positum quia philosophi non requirunt eorum aspectum . de quibus disputant Ut puta de
Line: 2     naturalibus rebus huius mundane molis aut de deo aut de moribus in hunc modum
Line: 3     Verine sint sensus . que mundi sit forma que sit solis magnitudo quid sit bonum pręter
Line: 4     honestatem an philosophandum sit . an casû cuncta constent uel diuina prouiden\tia
Line: 5     regantur Ciuiles autem questiones ipothesin dicunt. Hoc est subpositum persona subpo\sita
Line: 6     est occulis illa de qua questio mouetur Considerant enim illi de his que proponuntur quid
Line: 7     uerum . quid falsvm sit. Jsti autem in his que facta sunt uel que facienda sunt . quid bonum quid malum
Line: 8     equum aut inequum . iustum aut iniustum . utile aut inutile . honestum aut turpe .
Line: 9     possibile aut impossibile . necessarium aut non necessarium sit. Jlli ut sciant quid
Line: 10     adfirmandum sit quid negandum Jsti ut sciant quid suadendum quid dissuadendum
Line: 11     sit. Jlli in disputando isti Page of edition: 138  autem in discendo illi fugientes frequentiam hominum Isti
Line: 12     sine cętu . et sine multitudine hominum nihil facientes Ergo dissimilis est questio
Line: 13     et causa . thesis et ipothesis . quod philosophicum est et quod ciuile Et causa quidem .i. ciui\lis
Line: 14     questio materia est artis rethoricę .i. ipsi oratori ad ostendendam suam sci\entiam
Line: 15     iudicando et inueniendo in iudicali genere . quid equum quid iustum sit. Jn de\liberatiuo
Line: 16     .i. in consiliis et consultis rei publicę suadendo quod utile est in demonstratiuo
Line: 17     .i. in comprobandis et creandis ordinandisue magistratibus ostendendo quid in singulis
Line: 18     honestum et laudabile sit et dignum honore et quid contrarium Questici uero que thesis est
Line: 19     materia philosopho ad exercitandum suum ingenium in discernendo uerum a falso
Line: 20     De constitutionibus et statibus secundo dicere ut exemplis clarescerent RATIO REPE\TITIONIS
Line: 21     opus fuit quia materia que semper danda est ante artificium obscura esse
Line: 22     non debet sua que materiam secutura est oratio nisi ex ipsius introductione materię
Line: 23     Hinc exordium orationis sumitur hinc narratio et particio .i. distinctio narra\tionis
Line: 24     et confirmatio reprehensio quoque assercionis contrarię et epilogus quomodo disponi
Line: 25     debeant considerantur Huic congruere hoc est commodas facere omnes has quas nunc
Line: 26     partes orationis diximus Parum ab ea dissentire uiciosissimum est De quibus
Line: 27     partibus pręcepta tam plura data sunt in libris rethoricorum ut ea Page of edition: 140  breuiter nemo compre\hendere
Line: 28     ualeat propterea magisterio ciceronis discenda sunt Ad hoc humanum
Line: 29     ingenium nouas sibi cottidie parit rationes suadendi atque dissuadendi
Line: 29a     QVOD GENERA \ SINT ORATORVM \ DE GRAVI
Line: 30     Jn quibus rationibus alii sunt grauiores ut romani alii accuciores ut greci
Line: 31     alii ornatiores ut attici alii copiosiores ut asiani
Line: 32     Doccumentum est ad grauitatem aliquando magnifice loqui et ita narrare quamlibet rem
Line: 33     quatenus salua ueritate nil pene possit de ea maius estimari Ut medo pran\dente
Line: 34     epota sunt flumina eo contranseunte constrati sunt maria nauigati sunt mon\tes
Line: 35     excite sunt gentes commotus est orbis Re uera flumina non sufficiebant ad potan\dum
Line: 36     exercitui eius et bosforum mare ex nauibus ponte constructo copiis meabile
Line: 37     fecit athon thessalię montem a continenti abscidens a mare adducens nauiga\bilem
Line: 38     prębuit Sed hęc de homine pene incredibilia aucta sunt quoque arte loquendi
Line: 39     Cicero ad herennium de graui locutione exemplum iudiciale protulit his verbis
Line: 40     Nam quis est uestrum iudices qui satis idoneam possit in eum penam cogitare qui prodere hostibus
Line: 41     patriam cogitaret? Quod maleficium cum hoc scelere comparari quod huic maleficio
Line: 42     dignum supplicium potest inueniri? Jn his qui uiolassent aliquem aut postremo
Line: 43     necassent ingenuum matrem familias constuprassent uiolassent aliquem aut postremo
Line: 44     necassent maxima supplicia maiores Page of edition: 142  consumpserunt truculentissimo ac nefario
Line: 45     facinori singularem penam non relinquerunt Atqui in aliis maleficiis ad singulos
Line: 46     aut ad paucos ex alieno peccato iniuria peruenit Huius sceleri qui sunt affines
Line: 47     uno consilio uniuersis ciuibus atrocissimas calamitates machinantur Ó feros ho\mines .
Line: 48     ó crudeles cogitationes . ô derelictos homines ab humanitate qui
Line: 49     id agere ausi sunt aut cogitare possunt quo pacto hostes reuulsis maiorum se\pulcris .
Line: 50     deiectis menibus ouantes irruerent ciuitatem quomodo deum templis spolia\tis
Line: 51     obtimatibus trucidatis aliis abreptis in seruitutem matribus familiis et ingenuis
Line: 52     sub hostilem libidinem subiectis accerbissimo concidat incendio conflagrata Qui se
Line: 53     non putant id quod uoluerint ad exitum perduxisse nisi sanctissime patrie miserandvm
Line: 54     scelerati uendiderint cinerem Nequeo uerbis consequi iudices indignitatem rei sed
Line: 55     neglegentius id fero quia uos mei non egetis Verum enim uos animus aman\tissimus
Line: 56     rei pupplicę facile edocet ut eum qui uoluerit omnium fortunas prodere . pręcipitem
Line: 57     proturbetis ex ea ciuitate . quam iste hostium spurcissimorum dominatu nefario
Line: 58     uoluit obruere Quid his uerbis ciceronis grauius? uûio machter iz heuîgor
Line: 59     chôsôn Et ille hoc in causis Ambrosius noster in inuitatorio christi non tenuior est
Line: 60     dicens Veni gemine gigas substancie carnis tropheo cingere et cetera
Line: 61     Plus miranda sunt pauli tonitrua Page of edition: 144  qui fugiens sapientiam uerbi excellentia ta\men
Line: 62     et grauitate sermonis supergressus est cunctos non arte sed spiritu sancto
Line: 63     Jtem accute loqui argumentis rem declarare Hoc modo QVID SIT ACVTE LOQVI
Line: 64     Rufum ne fidelem dicas Vel sic Tu auarum dicito et ego infidelem intellego Qvid sit oR\Nate
Line: 65     Jtem ornatus causa circuitione uel similitudine uel aliquo schemate uerborum loqvi aut
Line: 66     sententiarum utimur Vt uino madens pro ebrius et extrema pati pro mori uel
Line: 67     asinum sapit pro stultus est uel sicut uirgilius Magnarvm uirium est clauam erculis ui ex\extorquere
Line: 68     de manibus eius Hoc est difficile est homerum imitari Sed et hęc
Line: 69     grauitatis sunt Sunt enim eis communia pręcepta quia et decet et grauius est genus et speciem pro
Line: 70     indiuiduo totum pro parte superlatiuo pro positiuo pluralem numerum pro singu\lari ponere Sed post declinatione
Next part


This text is part of the TITUS edition of Notker, De arte rhetorica, ms. G.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 15.10.2021. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.