TITUS
Divyavadana: Sardulakarnavadana
Part No. 2
Subchapter: II
Page of edition: 136
utpāta-cakra-nirdeśaḥ
Paragraph: 1
Verse: 1ab
aṣṭāviṃśati-paryanta-kr̥tsne
nakṣatra-maṇḍale
/
Verse: 1cd
divyā
vikārā
dr̥śyante
sūrya-candra-grahādiṣu
//
Verse: 2ab
māgʰasya
pratʰame
pakṣe
śailo
vā
pārtʰivā
yadi
/
Verse: 2cd
dʰūmavr̥ṣṭir
hi
;
āditye
;
udayati
pradr̥śyate
/
Verse: 2ef
vidyuto
vā-atʰa
dr̥śyante
tadā
vidyāj
jana-kṣayaṃ
//
Verse: 3ab
aśvinyām
arkato
dʰūmo
nirgaccʰann
api
cʰādayet
/
Verse: 3cd
anāvr̥ṣṭiṃ
tadā
vidyāt
pūrṇavarṣāṇi
dvādaśa
//
Verse: 4ab
bʰaraṇyāṃ
māgʰa-māse
tu
pītasūryo
+atʰa
dr̥śyate
/
Verse: 4cd
samantād
vadʰyate
rāṣṭraṃ
madʰye
durbʰikṣam
ādiśet
//
Verse: 5ab
pʰālgune
kr̥ttikāyāṃ
tu
;
āditye
parikʰo
yadi
/
Verse: 5cd
naśyanti
karvaṭās
tatra
yadi
devo
na
varṣati
//
Verse: 6ab
caitra-māse
yadā
puṣye
sūrye
kr̥ṣṇāṃ
pradr̥śyate
/
Verse: 6cd
acirodayakāle
tu
kṣiti-pālo
+avarudʰyate
//
Verse: 7ab
vaiśākʰamāse
ca-ardrāyām
ādityaḥ
pratisūryakaḥ
/
Verse: 7cd
saṃgrāmaṃ
tatra
jānīyād
ubʰau
gʰātyete
pārtʰivau
//
Verse: 8ab
gr̥hyetāṃ
candra-sūryau
vā
jyaiṣṭʰe
bʰaraṇi-jyeṣṭʰayoḥ
/
Verse: 8cd
sa-amātyo
vadʰyate
rājā
rāṣṭre
durbʰikṣam
ādiśet
//
Verse: 9ab
āṣāḍʰe
ca
yadā-āditye
pūrvabʰādrapade
stʰite
/
Verse: 9cd
sāyāhne
dr̥śyate
+atyartʰaṃ
lohito
maṇḍale
braṇaḥ
//
Verse: 10ab
para-cakreṇa
tad-rāṣṭraṃ
ṣaṇ-māsān
pīḍyate
tadā
/
Verse: 10cd
kṣiti-pālaś
ca
sa-amātyaḥ
putradāreṇa
vadʰyate
//
Verse: 11ab
pūrvāyāṃ
ca-uttarāṣāḍʰāyām
āṣāḍʰe
gr̥hyate
śaśī
/
Verse: 11cd
vidyād
durbʰikṣa-kalaha
rogāṃś
ca-atra
vinirdiśet
//
Verse: 12ab
māse
+atʰa
śrāvaṇe
mūle
candra-sūryau
na
bʰāsataḥ
/
Verse: 12cd
spʰuliṅgāś
ca-atra
dr̥śyante
vidyād
roga-bʰayaṃ
mahat
//
Page of edition: 137
Verse: 13ab
māse
+aśvayuji
gr̥hyetāṃ
eka-pakṣendubʰāskaro
/
Verse: 13cd
rāja-putra-sahasrāṇāṃ
tadā
jāyeta
saṃkṣayaḥ
//
Verse: 14ab
alakṣaṇo
niḥprakāśaḥ
pūrṇamāsyāṃ
tu
kārttike
/
Verse: 14cd
candra-sūryāv
agnivarṇau
rakta-varṇe
nabʰas-tale
//
Verse: 15ab
ravivad
bʰāti
tad-rāṣṭraṃ
vinaśyeta
punaḥ
punaḥ
/
Verse: 15cd
rājñāṃ
vidyād
dʰatānāṃ
vai
bʰūmiḥ
pāstyati
śoṇitaṃ
//
Verse: 16ab
bʰaraṇyāṃ
māgʰa-māse
tu
kr̥ṣṇo
vāyuḥ
samuttʰitaḥ
/
Verse: 16cd
cʰādayec
candra-sūryau
tu
śīgʰraṃ
rāṣṭraṃ
vinaśyati
//
Verse: 17ab
māse
tu
pʰālgune
vāyuḥ
pāṃśuvarṣaṃ
savidyutaṃ
/
Verse: 17cd
vadʰyante
pūrvarājānaḥ
pratiṣṭʰante
tatʰā-apare
//
Verse: 18ab
saha-ādityena
candre
+atʰa
yadā
kaścid
grahaś
caret
/
Verse: 18cd
vāyur
vā
viṣamo
vātii
vidyād
rāja-vadʰaṃ
tadā
//
Verse: 19ab
aśanyulke
tu
vaiśākʰe
;
ādityena
saha-uttʰite
/
Verse: 19cd
ṣaṇ-māsa-abʰyantareṇa-atʰa
rāṣṭre
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 20ab
jyeṣṭʰa-māse
yadā-ādityo
grahato
nirgato
bʰavet
/
Verse: 20cd
ādityasya-upagʰātena
grahāḥ
sarve
+atʰa
pīḍitāḥ
//
Verse: 21ab
jyeṣṭʰe
ca
pāṃśur
varṣeta
;
ādityaḥ
pariviṣyate
/
Verse: 21cd
kṣiti-pāla-sahasrāṇāṃ
eka
;
ekas
tu
vadʰyate
//
Verse: 22ab
āṣāḍʰe
vāyavo
vānti
gaccʰanto
bʰaraṇī-stʰitāḥ
/
Verse: 22cd
udapānāni
śuṣyante
sarva-śasyaṃ
ca
śuṣyati
//
Verse: 23ab
śrāvaṇe
vāyavaḥ
pītāḥ
sadā
kr̥ṣṇaṃ
nabʰas-talaṃ
/
Verse: 23cd
bʰayaṃ
tatra
vijānīyāt
samantāt
samupastʰitaṃ
//
Verse: 24ab
śrāvaṇe
varṣate
hy
agniḥ
pūrvabʰādrapade
divā
/
Verse: 24cd
megʰāḥ
śabdam
utkurvanti
roga-durbʰikṣam
ādiśet
//
Page of edition: 138
Verse: 25ab
yadā
bʰādrapade
māse
nabʰaḥ
syāc
cʰanna-garjitaṃ
/
Verse: 25cd
para-cakraṃ
tadā
rāṣṭre
harate
dʰana-sañcayaṃ
//
Verse: 26ab
aśvayuji
vāta-vr̥ṣṭiḥ
syād
āgatya-uttarāṃ
diśaṃ
/
Verse: 26cd
pātayec
ca-evam
āgʰātaṃ
kr̥tsnaṃ
rāṣṭraṃ
vinaśyati
//
Verse: 27ab
kārttike
śukla-trayodaśyāṃ
yadā
candre
dʰanur
bʰavet
/
Verse: 27cd
samantān
naśyate
rāṣṭraṃ
madʰye
durbʰikṣam
ādiśet
//
Verse: 28ab
ulkā-pātā
hy
aśanayo
māgʰa-māse
bʰavanti
vā
/
Verse: 28cd
aśvinyāṃ
viṣaye
tatra
prajā
+aśvāsena
vadʰyate
//
Verse: 29ab
māse
tu
pʰālgune
yatra
;
āgnivarṣaṃ
nabʰas-talāt
/
Verse: 29cd
bʰavec
cʰabdas
tadākāśe
tad-rāṣṭraṃ
naśyate
lagʰu
//
Verse: 30ab
svātyāṃ
caitre
yadā
varṣaṃ
niruddʰaṃ
vāta-varṣitaṃ
/
Verse: 30cd
dr̥śyata-indradʰanuḥ
kṣipraṃ
nagaraṃ
tad
vinaśyate
//
Verse: 31ab
bʰaraṇyāṃ
jyeṣṭʰa-māse
tu
śabda
;
uttarato
bʰavet
/
Verse: 31cd
pītavarṇaṃ
tadākāśaṃ
para-cakra-bʰayaṃ
bʰavet
//
Verse: 32ab
āṣāḍʰe
māsi
puṣye
+atʰa
dr̥śyante
vyogni
vidyutaḥ
/
Verse: 32cd
satr̥ṇa-udakavr̥ṣṭibʰis
tribʰāgaṃ
mucyate
prajā
//
Verse: 33ab
śrāvaṇe
tu
yadā
mūle
bahu
devaḥ
pravarṣati
/
Verse: 33cd
dr̥śyata-indradʰanus
tatra
kṣatriyāṇāṃ
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 34ab
māse
bʰādrapade
yatra
nirgʰātaḥ
patati
kṣitau
/
Verse: 34cd
sukr̥ccʰrā
vāyavo
vānti
mahad-roga-bʰayaṃ
tadā
//
Verse: 35ab
māse
bʰādrapade
puṣye
vidigbʰyo
niścared
dʰvaniḥ
/
Verse: 35cd
kṣatriyaḥ
kupyate
kṣipraṃ
vipakṣā
tu
datā
prajā
//
Verse: 36ab
bʰaraṇyām
aśvayuje
śabda
upariṣṭād
bʰaved
yadi
/
Verse: 36cd
satr̥ṇaṃ
ca-utsr̥jet
pāṃśuṃ
tāpasānāṃ
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 37ab
kārttike
tu
yadā-ārdrāyāṃ
śabdaḥ
śrayeta
bʰairavaḥ
/
Verse: 37cd
catuṣpadaḥ
kārṣakāṇāṃ
mr̥tyuṃ
tatra
vinirdiśet
//
Page of edition: 139
Verse: 38ab
mārgaśīrṣe
dʰaniṣṭʰāyāṃ
tūryaśabdo
+ambare
bʰavet
/
Verse: 38cd
vātāturas
tadā
rāṣṭre
vyādʰir
bʰavati
dāruṇaḥ
//
Verse: 39ab
pauṣa-māse
yadā
svātyāṃ
śabdo
bʰavati
bʰairavaḥ
/
Verse: 39cd
abʰīkṣṇaṃ
vidyud
ākāśe
paṇḍitānāṃ
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 40ab
māgʰe
śukle
tu
nirgʰāto
nityaṃ
śāmyed
vasundʰarāṃ
/
Verse: 40cd
jānīyāt
tr̥tīye
varṣe
sakalaṃ
rāṣṭravibʰramaṃ
//
Verse: 41ab
jyeṣṭʰāyāṃ
pʰālgune
māse
kr̥ṣṇa-vāyuḥ
samākulaḥ
/
Verse: 41cd
abʰīkṣṇaṃ
kampate
bʰūmir
brahma-cāri-bʰayaṃ
tadā
//
Verse: 42ab
pūrvabʰādrapadāyāṃ
tu
caitre
kampet
kṣitir
divā
/
Verse: 42cd
tasmin
varṣe
ca
tadrāṣṭre
parasainyān
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 43ab
pūrvāyāṃ
ced
āṣāḍʰāyāṃ
rātrau
caitre
ca
niścalet
/
Verse: 43cd
asibʰir
hanyate
rājā
hanyate
ca
mahā-janaḥ
//
Verse: 44ab
vaiśākʰe
kampitā
bʰūmiḥ
kr̥ṣṇa-pakṣe
hy
abʰīkṣṇaśaḥ
/
Verse: 44cd
anāvr̥ṣṭyā
tu
durbʰikṣaṃ
māsān
ṣaṭ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 45ab
jyeṣṭʰe
māse
bʰaraṇyāṃ
tu
divā
kamped
vasundʰarā
/
Verse: 45cd
vidyād
yodʰa-sahasrāṇāṃ
mahī
pāsyati
śoṇitaṃ
//
Verse: 46ab
jyeṣṭʰe
māse
yadā
mūle
rātrau
bʰūmiḥ
prakampate
/
Verse: 46cd
pratyanto
vadʰyate
rājā
rāṣṭre
baliṃ
samādiśet
//
Verse: 47ab
āṣāḍʰe
kampate
bʰūmiḥ
puṣya-nakṣatra-saṃstʰite
/
Verse: 47cd
śasyaṃ
vinaśyate
tatra
kalikarma
ca
jāyate
//
Verse: 48ab
prakampante
yadā
caityā
;
ādrāyāṃ
vā
magʰāsu
vā
/
Verse: 48cd
jvaleyuḥ
prapateyur
vā
naśyed
rāṣṭraṃ
tadā
lagʰu
//
Verse: 49ab
caityā
yatra
prakampante
hasanti
ca
namanti
ca
/
Verse: 49cd
sarāṣṭraḥ
kṣitipas
tatra
na
cirān
nāśam
arccʰati
//
Page of edition: 140
Verse: 50ab
śrāvaṇe
kampate
bʰūmiḥ
pūrvabʰādrapadā-stʰite
/
Verse: 50cd
sadā
parājito
rājā
caura-rāṣṭre
ca
vadʰyate
//
Verse: 51ab
kārttike
kṣiti-kampena
yadā
caityaṃ
viśīryate
/
Verse: 51cd
dvāraṃ
vā
nagarasya-atʰa
bʰūyiṣṭʰaṃ
naśyate
prajā
//
Verse: 52ab
vāme
vā
kaṣīṇe
candroḥ
śr̥ṅge
tiṣṭʰed
br̥haspatiḥ
/
Verse: 52cd
mahā-bʰogā
vinaśyeyuḥ
prakāśāḥ
pr̥tʰivīśvarāḥ
//
Verse: 53ab
sūryācandramasoḥ
sr̥ṅge
lohita-aṅgo
yadā
+aruhet
/
Verse: 53cd
krūra-akṣamantrikāt
pīḍāṃ
pratyantānāṃ
vinirdiśet
//
Verse: 54ab
śanaiścaro
yadā
śr̥ṅge
somasya-abʰiruhet
tadā
/
Verse: 54cd
jñeyaṃ
roga-bʰayaṃ
gʰoraṃ
durbʰikṣaṃ
ca-atra
nirdiśet
//
Verse: 55ab
rāhuṇā
nigr̥hītas
tu
ca-ullkayā
hanyate
śaśī
/
Verse: 55cd
ṣaṇ-māsa-abʰyantarāt
tatra
rājño
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 56ab
yasya
caiva-atʰa
nakṣatre
śaśī
sūryo
vigr̥hyate
/
Verse: 56cd
rāhuṇā
kṣitiyo
rājyaiḥ
saha
pīḍām
avāpnuyāt
//
Verse: 57ab
rājño
vai
ca-atʰa
nakṣatre
candraṃ
ketur
yadā
viśet
/
Verse: 57cd
pratyanta-rājabʰiḥ
sārdʰaṃ
śastrām
ūrccʰāṃ
vinirdiśet
//
Verse: 58ab
candra-madʰya-gataḥ
śukraḥ
pʰālgunyātʰa
magʰā
yadā
/
Verse: 58cd
sarva-dʰānyāni
śuṣyeyus
tadā
rogaṃ
vinirdiśet
//
Verse: 59ab
br̥haspatiś
ca
śukraś
ca
lohita-aṅgaḥ
śanaiścaraḥ
/
Verse: 59cd
likʰyanti
soma-śr̥ṅgasya
tadā
vidyān
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 60ab
dʰūmaketur
mahā-bʰāgaḥ
puṣyam
āruhya
tiṣṭʰati
/
Verse: 60cd
catur-diśaṃ
tadā
viṃcyāt
para-cakraiḥ
parābʰavaṃ
//
Verse: 61ab
magʰāyāṃ
lohita-aṅgo
vā
śravaṇe
vā
br̥haspatiḥ
/
Verse: 61cd
tiṣṭʰet
saṃvatsara-trīṇi
bʰayaṃ
vidyāt
samāgaraṃ
//
Verse: 62ab
tiṣṭʰec
cʰukro
+atʰa
rohiṇyāṃ
jyeṣṭʰe
māse
katʰaṃcana
/
Verse: 62cd
vyākuryān
niyatam
atra
kṣatriyāṇāṃ
mahad-bʰayaṃ
//
Page of edition: 141
Verse: 63ab
viśākʰāyāṃ
samīpastʰau
br̥haspati-śanaiścarau
/
Verse: 63cd
somo
vā
raviṇā
sārdʰaṃ
para-cakra-bʰayaṃ
tadā
//
Verse: 64ab
kākāḥ
śyenāś
ca
br̥dʰrāś
ca
vaseyuḥ
sahitā
mudā
/
Verse: 64cd
maitʰunaṃ
vāritaṃ
veyuḥ
paraiḥ
saha
raṇas
tadā
//
Verse: 65ab
śyeno
hastinivāse
vā
;
abʰirohet
punaḥ
punaḥ
/
Verse: 65cd
para-cakreṇa
yuddʰaṃ
tu
bʰavec
ca-api
punaḥ
punaḥ
/ .
Verse: 66ab
kanyā
prasūyate
yatra
catur-hastā
catustanī
/
Verse: 66cd
strīṇām
eva
bʰavet
tatra
maraṇaṃ
hy
atidāruṇaṃ
//
Verse: 67ab
garbʰa-stʰā
dārakā
yatra
hasanti
ca
vadanti
ca
/
Verse: 67cd
tasya
deśasya
jānīyād
vināśaṃ
samupastʰitaṃ
//
Verse: 68ab
eka-pādāṃ
stripādāṃś
ca
catur-aṅgāṃs
tatʰā-eva
ca
/
Verse: 68cd
nāryo
yatra
prasūyante
rājño
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 69ab
sūyante
vikr̥tān
garbʰān
santānān
bʰaya-vyañjanān
/
Verse: 69cd
pramadā
yatra
deśe
tu
rājā
tatra
vinaśyati
//
Verse: 70ab
lagʰu-hasta-śīrṣa-mukʰān
mānuṣaṃ
kāyam
aśritān
/
Verse: 70cd
pramadā
yatra
sūyante
rāṣṭraṃ
tatra
vinaśyati
//
Verse: 71ab
kʰarāś
ca
mahiṣāś
ca-api
paśavo
+atʰa
tatʰāvidʰāḥ
/
Verse: 71cd
dvi-tri-śīrṣāḥ
prasūyante
deśe
yatra
sa
naśyati
//
Verse: 72ab
śr̥gāla-śvāna-makara-hayarūpāś
ca
mānavāḥ
/
Verse: 72cd
jāyante
yatra
deśe
tu
sa
deśo
lagʰu
naśyati
//
Verse: 73ab
pādāv
ubʰau
yadā
vaiśyā
gurviṇī
saṃprasūyate
/
Verse: 73cd
deśasya
vilayaṃ
brūyāt
para-cakreṇa
dāruṇaṃ
//
Verse: 74ab
pūrvārdʰaḥ
pakṣinarayor
garbʰo
yatra
prasūyate
/
Verse: 74cd
rājā
vā
rājāmātyo
vā
saha
deśena
naśyati
//
Page of edition: 142
Verse: 75ab
kumbʰāṇḍo
jāyate
yatra
dvisukʰo
+atʰa
catur-mukʰaḥ
/
Verse: 75cd
trinetras
trimukʰo
vā-api
vidyāt
tatra
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 76ab
saukareṇa
tu
vakreṇa
śarīraṃ
mānuṣaṃ
yadi
/
Verse: 76cd
sūtaṃ
catur-diśaṃ
rāṣṭraṃ
hanyāt
tatra
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 77ab
ādityasya
tu
rūpeṇa
mānuṣo
yatra
jāyate
/
Verse: 77cd
vibʰramāt
sakalaṃ
rāṣṭraṃ
vināśam
upagaccʰati
//
Verse: 78ab
uttānaśāyī
bālas
tu
deśaṃ
yatra
dvijottamaḥ
/
Verse: 78cd
dr̥ṣṭaḥ
pravyāharan
vedān
kṣipraṃ
deśo
vinaśyatei
//
Verse: 79ab
kukṣiṃ
bʰitvā
yadā
bālo
garbʰān
niṣkramate
svayaṃ
/
Verse: 79cd
atrāṇāṃ
mātaraṃ
kr̥tvā
sa
deśo
naśyate
lagʰu
//
Verse: 80ab
garbʰa-stʰāḥ
sūkarā
;
uṣṭrāḥ
sarpāś
ca
śakunis
tatʰā
/
Verse: 80cd
strīṇāṃ
garbʰāt
prasūyante
deśe
tu
bʰayam
ādiśet
//
Verse: 81ab
pauruṣaṃ
gārdabʰaṃ
ca-atʰa
saukaraṃ
ca-ardʰa-vigrahaṃ
/
Verse: 81cd
gāvo
yatra
prasūyante
nirdiśed
bʰayam
āgataṃ
//
Verse: 82ab
nārī
gr̥hṇāti
garbʰaṃ
vā
;
adr̥ṣṭa-stana-rūpiṇī
/
Verse: 82cd
vināśaṃ
tasya
deśasya
sanr̥pasya
vinirdiśet
//
Verse: 83ab
jaṭī
dīrgʰanakʰo
yatra
sukr̥ṣṇaḥ
paruṣa-ccʰaviḥ
/
Verse: 83cd
sajano
jāyate
yatra
rāṣṭraṃ
sādʰipatiṃ
dahet
//
Verse: 84ab
agrīvā
danta-sahitā
jāyante
yatra
bālakāḥ
/
Verse: 84cd
śuṣyeta
sakalaṃ
śasyaṃ
janaś
ca
vilayaṃ
vrajet
/
Verse: 85ab
eka-bāhura-śīrṣo
+atʰa
garbʰo
yatra
prasūyate
/
Verse: 85cd
svayaṃ
kṣubʰyeta
tad-rāṣṭraṃ
vinaśyeta
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 86ab
pʰale
pʰalaṃ
yadā
paśyet
puṣpe
vā
puṣpam
āśritaṃ
/
Verse: 86cd
garbʰāḥ
sraveyur
nārīṇāṃ
yuvarājaś
ca
vadʰyate
//
Page of edition: 143
Verse: 87ab
akāle
pādapā
yatra
puṣpyanti
ca
pʰalanti
ca
/
Verse: 87cd
latā
gulmo
+atʰa
vallī
vā
deśe
tatra
bʰayaṃ
bʰavet
//
Verse: 88ab
vr̥kṣa-upariṣṭāt
paśyed
vā
sravantam
ātma-śoṇitam
/
Verse: 88cd
kūjamānaṃ
pataṅgaṃ
vā
tadā
vidyān
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 89ab
vr̥kṣāṇāṃ
maṇḍapānāṃ
vā
cʰāyā
na
parivartate
/
Verse: 89cd
catur-varṇa-bʰayaṃ
tatra
kalikarma
ca
jāyate
//
Verse: 90ab
puṣpyegruḥ
pādapā
yatra
vividʰāḥ
puṣpa-jātayaḥ
/
Verse: 90cd
kalpa-vr̥kṣa-prakr̥tayas
tato
vidyān
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 91ab
anāvartaṃ
yadā
puṣpaṃ
pʰalaṃ
ca-api
pradr̥śyate
/
Verse: 91cd
vināśaṃ
tasya
deśasya
durbʰikṣaṃ
kalahaṃ
vadet
//
Verse: 92ab
stʰānāstʰānaṃ
gatā
vr̥kṣā
dr̥śyeyur
yatra
kutracit
/
Verse: 92cd
pūrvapratiṣṭʰitā
rājā
na
cireṇa
vicālyate
//
Verse: 93ab
daiva-asuraṃ
ca
saṃgrāmaṃ
paśyed
adbʰuta-darśanaṃ
/
Verse: 93cd
śastraṃ
mūrccʰayate
tatra
taskaraiś
ca-api
pūrvavat
//
Verse: 94ab
kampate
rudate
śāstā
gaccʰan
vā
yatra
dr̥śyate
/
Verse: 94cd
para-cakrāt
tadā
vidyād
atyartʰaṃ
tatprarājayaṃ
//
Verse: 95ab
devatā
yatra
deśe
tu
nr̥tyanti
ca
hasanti
ca
/
Verse: 95cd
aśrūṇi
pātayeyur
vā
tadā
vidyān
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 96ab
devatā
yatra
krīḍanti
jvalanti
nimiṣanti
vā
/
Verse: 96cd
caleyur
atʰavā
yatra
kṣiti-po
+anyo
bʰavet
tadā
//
Verse: 97ab
śivaliṅaṃ
yadā
kamped
gagane
vā-atʰa
dr̥śyate
/
Verse: 97cd
nimajjate
dʰaraṇyāṃ
vā
dʰruvaṃ
rāja-vadʰo
bʰavet
//
Verse: 98ab
pratimāḥ
parivartante
dʰūmāyante
rudanti
ca
/
Verse: 98cd
prasvidyeyuḥ
pradʰāveyur
anyo
rājā
bʰaviṣyati
//
Verse: 99ab
acalo
vā
calet
stʰānāc
calaṃ
vā-apy
acalaṃ
bʰavet
/
Verse: 99cd
amātyo
hanti
rājānaṃ
kalahaṃ
ca-atra
nirdiśet
//
Page of edition: 144
Verse: 100ab
vamanti
rudʰiraṃ
kanyā
namante
vā
diśo
daśa
/
Verse: 100cd
ayuktā
vā
pravartante
kṣatriyāṇāṃ
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 101ab
varṣate
kusumaṃ
yatra
rakta-vindum
atʰa-api
vā
/
Verse: 101cd
prāṇino
vividʰān
vā-api
vidyāc
caura-bʰayaṃ
tadā
//
Verse: 102ab
yūpāḥ
purāṇā
nigamā
deva-āgārāṇi
caitiyāḥ
/
Verse: 102cd
nagarāṇy
atʰa
dʰūmyante
kṣipraṃ
rājā
vinaśyati
//
Verse: 103ab
indur
vā
dīpa-vr̥kso
vā
dīpo
yatra
na
dīpyate
/
Verse: 103cd
rājyakāmaḥ
kumāro
vā
kṣubʰyed
viṭapako
+api
vā
//
Verse: 104ab
antaḥpure
yadā
nīḍāṃ
kurvate
madʰu-makṣikāḥ
/
Verse: 104cd
astraṃ
vā-api
gr̥haṃ
dahyād
rājño
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 105ab
pated
antaḥpure
vidyud
vr̥kṣe
vā-apy
āśrame
tatʰā
/
Verse: 105cd
puri
caityaccʰāyāyāṃ
vā
rājārtʰe
patitā
hi
sā
//
Verse: 106ab
prākāre
vā
+ayudʰāgāre
gopurāstʰānakeṣu
vā
/
Verse: 106cd
vāyasaḥ
kurute
nīḍaṃ
sa-amātyo
dʰvaṃsate
nr̥paḥ
//
Verse: 107ab
anāhatebʰyas
tūryehbʰyaḥ
svayaṃ
śabdo
viniścaret
/
Verse: 107cd
svacakra-kṣobʰadoṣeṇa
sarvaṃ
rāṣṭraṃ
vilupyate
//
Verse: 108ab
māṃsa-śoṇita-varṣaṃ
vā
patra-puṣpa-pʰalāni
vā
/
Verse: 108cd
yadābʰivarṣet
tadvarṣaṃ
cakrai
rāṣṭraṃ
vilupyate
//
Verse: 109ab
madʰu-pʰāṇita-puṣpāṇi
gandʰa-varṣāṇy
atʰa-api
vā
/
Verse: 109cd
diśo
dāhāś
ca
dr̥śyeyur
māra-durbʰikṣa-lakṣaṇaṃ
//
Verse: 110ab
megʰaḥ
samantato
garjed
upavarṣet
sacātakaṃ
/
Verse: 110cd
śoṇitaṃ
sakarakaṃ
syāt
tadā
vidyāt
parād
bʰayaṃ
//
Verse: 111ab
vidyuc
ca
patate
gʰorā
karakāṇāṃ
ca
varṣaṇaṃ
/
Verse: 111cd
gandʰarva-nagaraṃ
ca-atʰa
dr̥ṣṭvā
vidyān
mahad-bʰayaṃ
//
Page of edition: 145
Verse: 112ab
śaśī
śoṇita-saṃkāśo
madʰye
kr̥ṣṇo
vivarṇavān
/
Verse: 112cd
sāmantakena
pīḍyate
vidyād
rāṣṭre
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 113ab
pradīpita-agni-saṃkāśo
yadā
dr̥śyeta
candramāḥ
/
Verse: 113cd
gaganaṃ
dahyate
tatra
loka-pīḍā
jvareṇa
ca
//
Verse: 114ab
yadā
gairika-saṃkāśaḥ
kṣipram
eva-upaśāmyati
/
Verse: 114cd
varṣaṇasya-āgamo
vidyād
yadi
vāyuḥ
pravāyate
//
Verse: 115ab
sandʰyāyāṃ
dʰūmra-varṇāyāṃ
dr̥śyetenduś
ca
bʰāskaraḥ
/
Verse: 115cd
viccʰinno
brahma-rūpeṇa
varṣaṃ
tatra
vinirdiśed
//
Verse: 116ab
nāpsu
majjati
na-apy
agnau
pūrvavac
ca
na
dr̥śyate
/
Verse: 116cd
agnir
utpatsyate
tatra
koṣṭʰa-āgāraṃ
daheta
saḥ
//
Verse: 117ab
dʰvaja-agre
vāyaso
yatra
lamba-pakṣo
vidʰāvate
/
Verse: 117cd
udakaṃ
saṃharet
kṣipram
agnitaḥ
sumahad-bʰayaṃ
//
Verse: 118ab
jalaṃ
jājvalyamānaṃ
tu
matsyo
nirdahati
svayaṃ
/
Verse: 118cd
anāvr̥ṣṭiṃ
tadā
brūyād
durbʰikṣaṃ
ca
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 119ab
puradvāre
yadā-āgaccʰet
svayam
āraṇyako
mr̥gaḥ
/
Verse: 119cd
cakra-dvaye
+api
durbʰikṣaṃ
rāṣṭre
rogaṃ
ca
nirdiśet
//
Verse: 120ab
triśīrṣaḥ
pañca-śīrṣo
vā
yadā
sarpo
+atʰa
dr̥śyate
/
Verse: 120cd
anāvr̥ṣṭyā
tadā
vidyāt
sarva-śasyaṃ
vinaśyati
//
Verse: 121ab
kuśūlo
yatra
dr̥śyeta
kampayan
tu
vasundʰarāṃ
/
Verse: 121cd
koṣṭʰa-āgārāṇi
naśyeyur
ye
ca-anye
dʰana-sañcayāḥ
/
Verse: 122ab
sarpa
;
udyata-śīrṣas
tu
yudʰyate
puruṣaiḥ
saha
/
Verse: 122cd
cakra-dvayād
rogataś
ca
vidyāt
tatra
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 123ab
bila
;
ekatra
bahavaḥ
sarpāḥ
supariveṣṭitāḥ
/
Verse: 123cd
śastra-mr̥tyuṃ
tadā
vidyāt
kṣatriyāṇāṃ
mahad-bʰayaṃ
//
Verse: 124ab
niścaranty
avadʰānena
kʰaḍgāḥ
prajvalitā
yadā
/
Verse: 124cd
tatas
taṃ
na
cirāt
paśyet
saṃgrāmaṃ
pratyupastʰitaṃ
//
Verse: 125ab
kākaḥ
śyenaś
ca
gr̥dʰro
vā
yasya
nīyeta
mūrdʰani
/ (146)
Verse: 125cd
ṣaṇ-māsa-abʰyantare
rājā
mriyate
sapurohitaḥ
//
Verse: 126ab
prāsādāś
ca
prakampante
śaraṇāni
gr̥hāṇi
ca
/
Verse: 126cd
mahā-balaṃ
ca
vadʰyeta
rāṣṭrasya
rāja-pālakaḥ
//
Verse: 127ab
vajra-uddʰr̥tā
diśaḥ
sarvāḥ
kr̥ṣṇa-pakṣe
catur-diśaṃ
/
Verse: 127cd
varṣeyuḥ
śoṇitaṃ
yatra
kṣiti-pālo
+atra
vadʰyate
//
Verse: 128ab
sūryasya-udaya-kāle
tu
maholkā
nipated
yadā
/
Verse: 128cd
rāja-putra-sahasrāṇāṃ
bʰūmiḥ
pāsyāti
śoṇitaṃ
//
Verse: 129ab
vr̥kṣāḥ
sarpāḥ
prakampeyur
mucyeyus
tvaco
vā
tatʰā
/
Verse: 129cd
sarvasmin
eva
rāṣṭre
tu
vidyāc
cʰatru-bʰayaṃ
mahat
//
Verse: 130ab
dine
hy
ulkā-prayuktir
vā
jvalantī
yadi
dr̥śyate
/
Verse: 130cd
rakta-utpādaṃ
tadā
vidyāt
saṃgrāmaṃ
bʰīma-darśanaṃ
//
Verse: 131ab
asiṃ
prajvalitaṃ
paśyet
tomaraṃ
cakram
eva
ca
/
Verse: 131cd
vidyāt
paśyanti
śastrāṇi
saṃgrāmaṃ
bʰīma-darśanaṃ
//
Verse: 132ab
dīrgʰam
uccʰvasate
vā
+aśvaḥ
aśrūṇi
ca
nipātayet
/
Verse: 132cd
pādena
karṣate
śīgʰraṃ
yuddʰe
rāja-vadʰo
dʰruvaṃ
//
Verse: 133ab
kākaś
ced
gr̥ham
āruhya
hā
putra
;
iti
vāśati
/
Verse: 133cd
sarvaḥ
praṇaśyate
deśo
nagara-grāma-karvaṭaḥ
//
Verse: 134ab
anagnau
jāyate
dʰūmaḥ
stʰale
padmāni
vā
yadā
/
Verse: 134cd
vināśaṃ
tasya
deśasya
niyamāc
cʰīgʰram
ādiśet
//
Verse: 135ab
āravanti
yadā
gʰoraṃ
megʰā
vr̥kamr̥gās
tatʰā
/
Verse: 135cd
vināśaṃ
tasya
deśasya
vidyāc
cʰīgʰram
upastʰitaṃ
//
Verse: 136ab
cʰinnasrotā
bʰaven
nadyaś
cirakāravahā
;
api
/
Verse: 136cd
gr̥hāḥ
śūnyodakena-api
śuṣkās
tatra
bʰayaṃ
bʰavet
//
Verse: 137ab
pratisrotā
yadā
nadyo
vahanty
aprativāritāḥ
/
Verse: 137cd
nityodvignā
janapadā
nirdiśec
ca
jana-kṣayaṃ
//
Page of edition: 147
Verse: 138ab
dʰanūṃṣy
ākr̥Zyamāṇāni
dʰūmāyanti
jvalanti
ca
/
Verse: 138cd
anyad
vā-api
praharaṇaṃ
parebʰyo
jāyate
bʰayaṃ
//
Verse: 139ab
mayūra-grīva-saṃkāśaḥ
pariveśo
niśākare
/
Verse: 139cd
vidyād
rāja-sahasrāṇāṃ
mahī
pāsyati
śoṇitaṃ
//
Verse: 140ab
narāṇāṃ
pramadānāṃ
ca
rati-harṣo
na
jāyate
/
Verse: 140cd
sarvatra
śoka-cintā
vā
mahat
tatra
bʰayaṃ
bʰavet
//
Verse: 141ab
nirgrantʰā
;
r̥ṣayaḥ
santo
deśān
prakrameyur
yataḥ
/
Verse: 141cd
nadīṃ
bʰitvā
nikuñjānvā
sa
deśo
naśyate
+acirāt
//
Verse: 142ab
yatrauṣadʰyaś
ca
virasā
jalaṃ
ca
parihīyate
/
Verse: 142cd
vidyād
deśaṃ
tam
utsr̥ṣṭaṃ
devatā-r̥ṣisādʰubʰiḥ
//
Verse: 143ab
matsyāḥ
kūrmāś
ca
sarpāś
ca
mriyante
yatra
jāṅgalāḥ
/
Verse: 143cd
dʰana-skandʰaḥ
striyās
tatra
sapatnair
vipralopsyate
//
Verse: 144ab
apūrvāḥ
pakṣiṇo
yatra
stʰale
vāriṇi
;
eva
vā
/
Verse: 144cd
dr̥śyeyuḥ
para-cakreṇa
dʰana-skandʰo
vilopsyate
//
Verse: 145ab
mahā-patʰo
yadā
kakṣaiḥ
prasr̥tair
apatʰo
bʰavet
/
Verse: 145cd
sagrāma-karvaṭaṃ
rāṣṭraṃ
putreṇa
saha
naśyate
//
Verse: 146
nānotpātacakra-nirdeśo
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 147
paṭʰa
bʰos
triśaṅko
puruṣa-pinyādʰyāyaṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
/
Verse: 148
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
puruṣa-pinyādʰyāyaṃ
vyākʰāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
/
Page of edition: 148
Verse: 149
aṣṭāviṃśatiḥ
puṣkarasārin
nakṣatrāṇi
prakīrtitāni
/
yāni
candra-sūrya-niḥsr̥tāny
anuvahanti
/
tatra
sukugr̥ṣṭyā
aṣṭāṅgula-pramāṇayā
dvādaśākṣagr̥ṣṭayaḥ
svaśarīraṃ
dairgʰyeṇa
jñātavyaṃ
/
ekākṣagr̥ṣṭiḥ
śīrṣa-mūrdʰni
eka-pāda-talaṃ
bʰavet
/
catur-daśa
gr̥ṣṭayo
nakṣatrāṇāṃ
padaṃ
yatra
saṃdr̥śyate
/
tad
anyatʰā
na
bʰavati
/
nakṣatre
yatra
yo
jātas
tatra
tatra
saṃkr̥śyate
/
Paragraph: 2
puruṣa-pinyaḥ
Verse: 1ab
kr̥ttikāyāṃ
hi
jātasya
mukʰe
vai
catur-aṅgulaḥ
/
Verse: 1cd
pinyo
dakṣiṇato
yasya
lomaśaḥ
kr̥ṣṇa-lohitaḥ
//
Verse: 2ab
bʰogavān
yaśasā
yuktaḥ
paṇḍito
jvalati
śriyā
/
Verse: 2cd
kr̥ttikāsv
atʰa
jātasya
bʰavaty
etad
dʰi
lakṣaṇaṃ
//
Verse: 3ab
dr̥śyate
vraṇa
;
evāyaṃ
yasya
vai
catur-aṅgulaḥ
/
Verse: 3cd
rohiṇyāṃ
jātakaḥ
so
+api
vidvān
dʰarma-rataḥ
sadā
//
Verse: 4ab
maṇḍito
bʰoga-sampanno
hrī-yuktaś
ca-api
sarvataḥ
/
Verse: 4cd
śūro
vijaya-sampanno
nityaṃ
śatru-pramardakaḥ
//
Verse: 5ab
grīvāyām
ardʰa-gr̥ṣṭyā
tu
dāho
yasya
pradr̥śyate
/
Verse: 5cd
mr̥gaśīrṣe
hy
asau
jātaḥ
śūro
bʰoga-samarpitaḥ
//
Verse: 6ab
ardʰa-dvitīya-gr̥ṣṭyā
tu
pinyo
vāme
hi
yasya
tu
/
Verse: 6cd
ārdrāyāṃ
krodʰano
jāto
mūrkʰo
gopatikaś
ca
saḥ
//
Verse: 7ab
vāme
kakṣe
vraṇo
yasya
kr̥ṣṇaś
ca-eva
punarvasau
/
Verse: 7cd
dʰana-dʰānya-samr̥ddʰo
hi
jāyate
svalpa-medʰasaḥ
//
Verse: 8ab
tatʰā-eva
puṣye
jāto
+asau
dr̥śyate
vara-lakṣaṇaḥ
/
Verse: 8cd
cakra-madʰye
ca
haste
ca
sūryaś
candro
virājate
//
Page of edition: 149
Verse: 9ab
ardʰa-pradakṣiṇāvartāḥ
keśāḥ
sarve
hi
saṃstʰitāḥ
/
Verse: 9cd
parimaṇḍalaś
ca
kāyena
jitakleśo
+api
nāyakaḥ
//
Verse: 10ab
hr̥daye
yasya
dāhaḥ
syād
śleṣāyāṃ
kali-priyaḥ
/
Verse: 10cd
duḥśīlo
duḥkʰasaṃvāso
maitʰunābʰir
ataś
ca
saḥ
//
Verse: 11ab
adʰa
;
urasi
pr̥ṣṭʰe
vā
yasya
vraṇaḥ
pradr̥śyate
/
Verse: 11cd
magʰāyāṃ
dʰanavān
jāto
mahā-ātma
dʰārmiko
naraḥ
//
Verse: 12ab
nābʰyāṃ
dakṣiṇa-vāmābʰyāṃ
vraṇo
yasya
pradr̥śyate
/
Verse: 12cd
pūrvapʰālgunījāto
+asau
matsarī
ca-alpa-jīvitaḥ
//
Verse: 13ab
catur-aṅgulato
nābʰyā
yasya
pinyaḥ
pradr̥śyate
/
Verse: 13cd
uttarapʰālgunījāto
bʰoga-śīlaḥ
śrutodyataḥ
//
Verse: 14ab
śroṇyāmalohitaḥ
pinyo
haste
jātasya
dr̥śyate
/
Verse: 14cd
cauraḥ
śaṭʰaś
ca
māyāvī
mandapuṇyo
+alpa-medʰasaḥ
//
Verse: 15ab
vyaṃjane
yasya
pinyas
tu
dr̥śyate
niyamenahi
/
Verse: 15cd
citrā-jātaḥ
sa
ced
rogī
nr̥tyagītaratas
tatʰā
//
Verse: 16ab
vyañjane
+api
ca
;
ūrdʰve
vā
pītaḥ
pinyaḥpradr̥śyate
/
Verse: 16cd
jātaḥ
svātyām
asau
lubdʰo
guṇadviṣṭo
hy
apaṇḍitaḥ
//
Verse: 17ab
kugr̥ṣṭyā
yasya
;
ūrūbʰyāṃ
pinyo
lohita
;
eva
hi
/
Verse: 17cd
ākīrṇo
naranārībʰir
viśākʰāyāṃ
bʰaṭo
+agraṇīḥ
//
Verse: 18ab
vidvān
śūro
jitamitro
nityaṃ
saukʰyaparāyaṇaḥ
/
Verse: 18cd
śriyā
dʰr̥tyā
ca
sampanno
+acyutaḥ
svarupapadyate
//
Verse: 19ab
dvitīyagr̥ṣṭyām
ūrubʰyām
aṅge
yasya
pradr̥śyate
/
Verse: 19cd
śīlavān
anurādʰāyāṃ
dʰarma-bʰoga-samanvitaḥ
//
Verse: 20ab
adʰo
yasya-iha
ca-ūrubʰyāṃ
pinyo
jyeṣṭʰe
sa
jāyate
/
Verse: 20cd
alpa-ayur
apriyo
duḥkʰī
duḥśīlaḥ
kr̥paṇas
tatʰā
//
Page of edition: 150
Verse: 21ab
jānubʰyām
ūrdʰvataḥ
sūkṣmo
vraṇo
yasya-iha
dr̥śyate
/
Verse: 21cd
mūlena
bʰāgyavān
jātaḥ
svagr̥haṃ
nāśayel
lagʰu
//
Verse: 22ab
pūrvāṣāḍʰāsu
jātasya
pinyaḥ
syāj
jānu-maṇḍale
/
Verse: 22cd
dāyako
dʰarma
;
āsaṅgya-cyutaḥ
svargaparāyaṇaḥ
//
Verse: 23ab
uttarāyām
āṣāḍʰāyāṃ
jātasya
tilakas
trike
/
Verse: 23cd
yadi
dr̥śyet
sa
medʰāvī
bʰogavān
syāj
jana-priyaḥ
//
Verse: 24ab
dvitīyaḥ
pinyo
dr̥śyeta
dʰanavān
bʰogavān
sadā
/
Verse: 24cd
satya-priyas
tatʰārogo
+acyutaḥ
svargaṃ
ca
gaccʰati
//
Verse: 25ab
dʰaniṣṭʰāyāṃ
ca
jaṅgʰāyāṃ
kr̥ṣṇaḥ
pinyaḥ
pradr̥śyate
/
Verse: 25cd
krodʰano
mandarāgaś
ca
prājño
bʰoga-vivarjitaḥ
//
Verse: 26ab
dvikugr̥ṣṭyā
ca
jaṅgʰāyāṃ
kr̥ṣṇaḥ
pinyaḥ
pradr̥śyate
/
Verse: 26cd
mūrkʰaḥ
śatabʰiṣāyāṃ
tu
mriyate
hy
adakena
saḥ
//
Verse: 27ab
adʰo
jaṅgʰāṃ
kugr̥ṣṭyā
tu
pūrvabʰādrapade
vraṇaḥ
/
Verse: 27cd
paropatāpako
mūrkʰo
daridraś
caura
;
ity
api
//
Verse: 28ab
kuguṣṭyā
yasya
pinyaḥ
syāj
jāto
bʰādrapada-uttare
/
Verse: 28cd
dānaśīlaḥ
smr̥tiprāpto
dayāpanno
viśāradaḥ
//
Verse: 29ab
ubʰayoḥ
pādayoḥ
sūkṣmaḥ
pinyo
yasya
pradr̥śyate
/
Verse: 29cd
revatyāṃ
jāyate
nīco
nāpitaḥ
sa
havaty
api
//
Verse: 30ab
aṅguṣṭʰavivare
pinyo
nīlo
yasya
pradr̥śyate
/
Verse: 30cd
arogo
balavān
nityam
aśvinyāṃ
jāta
;
eva
saḥ
//
Verse: 31ab
atʰa
pāṇitale
pinyo
bʰaraṇyām
akṣayaḥ
smr̥taḥ
/
Verse: 31cd
vadʰyagʰātaś
ca
duḥśīlaḥ
syān
narakaparāyaṇaḥ
//
Verse: 32ab
nakṣatrāṇāṃ
padaṃ
hy
etad
yena
caryā
prajāyate
/
Verse: 32cd
etad
dʰi
loka-prajñānaṃ
loko
yatra
samāśritaḥ
/
íti
pinyādʰyāyāḥ
//
Page of edition: 151
Verse: 33
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
piṭakādʰyāyaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
trisaṅkuḥ
/
Paragraph: 3
piṭakādʰyāyaḥ
Verse: 1ab
ataḥ
ūrdʰvaṃ
pravakṣyāmi
sarva-stʰāna-gataṃ
punaḥ
/
Verse: 1cd
strīṇāṃ
ca
puruṣāṇāṃ
ca
piṭakaṃ
sarva-karmakaṃ
//
Verse: 2ab
lābʰa-alābʰaṃ
sukʰaṃ
duḥkʰaṃ
jīvitaṃ
maraṇaṃ
tatʰā
/
Verse: 2cd
prājñā
yenābʰijānanti
taṃ
ca
sarvaṃ
nibodʰatāṃ
//
Verse: 3ab
tatrābʰigʰātadagdʰā
vā
tilās
tad
rūpakā
;
api
/
Verse: 3cd
vispʰoṭavarnabʰedāś
ca
piṭakābʰihitāḥ
smr̥tāḥ
//
Verse: 4ab
śvetavarṇena
piṭako
viprāṇāṃ
pūjito
bʰavet
/
Verse: 4cd
kṣatopamaḥ
kṣatriyāṇāṃ
vaiśyānāṃ
pītakaḥ
smr̥taḥ
//
Verse: 5ab
śūdrāṇām
asitaḥ
śreṣṭʰo
vivarṇo
mleccʰa-jātiṣu
/
Verse: 5cd
yadā
savarṇa-piṭako
mūrdʰni
rājā
mahān
smr̥taḥ
/
Verse: 6ab
śīrṣe
tu
dʰana-dʰānyābʰyāṃ
kāntaye
subʰagāya
ca
/
Verse: 6cd
upagʰātaṃ
bʰrūvor
vidyāt
strī-lābʰo
bʰrūvasaṅgame
//
Verse: 7ab
akṣistʰāne
tu
piṭakaḥkaroti
priya-darśanaṃ
/
Verse: 7cd
akṣibʰrūbʰāge
śokāya
gaṇḍe
putravadʰo
dʰruvaṃ
//
Verse: 8ab
aśrūpātaḥ
dʰruvaṃ
śokaḥ
śravaṇe
goṣu
nāśakaḥ
/
Verse: 8cd
karṇa-pīṭʰe
vibʰūṣāya
nāsāvaṃśe
tu
jātaye
//
Verse: 9ab
nāsāgaṇḍe
putra-lābʰaṃ
vastra-lābʰaṃ
dʰruvaṃ
vadet
/
Verse: 9cd
nāsa-agre
jātenāpnoti
gandʰa-bʰogān
abʰīpsitān
//
Page of edition: 152
Verse: 10ab
uttaroṣṭʰe
tatʰādʰare
ca-anna-pānaṃ
śubʰa-aśubʰaṃ
/
Verse: 10cd
cibuke
hanudeśe
ca
dʰanaṃ
gāvaḥ
satāṃ
śriyaḥ
//
Verse: 11ab
gale
tu
dānam
āpnoti
pānam
ābʰaraṇāni
ca
/
Verse: 11cd
śiraḥ-sandʰau
ca
grīvāyāṃ
śiraścʰedanam
ādiśet
//
Verse: 12ab
jāto
+ayaṃ
śiraso
mūle
hanuni
ca
dʰana-kṣayaḥ
/
Verse: 12cd
bʰaikṣacaryā
bʰavet
sandʰau
hr̥daye
priya-saṅgamaḥ
//
Verse: 13ab
pr̥ṣṭʰe
tu
duḥkʰaśayyāyai
;
anna-pānakṣayāya
ca
/
Verse: 13cd
pārśve
tu
sukʰa-śayyāyai
stane
tu
sutajanyatā
//
Verse: 14ab
jātena
śivam
āpnoti
na
ca-apriya-samāgamaḥ
/
Verse: 14cd
bāhvoḥ
śatru-vināśāya
yuktaṃ
strī-lābʰa
;
eva
ca
//
Verse: 15ab
dadāty
ābʰaraṇaṃ
jātaḥ
prabāhvoḥ
kurpare
kṣudʰā
/
Verse: 15cd
maṇibandʰe
niyamanamaṃsābʰyāṃ
harṣa
;
eva
ca
//
Verse: 16ab
saubʰagaṃ
dʰana-lābʰaṃca
jātaḥ
pāṇau
dadāti
ca
/
Verse: 16cd
puṣpito
hy
ekadeśe
tu
daśaneṣu
nakʰeṣu
ca
//
Verse: 17ab
jātena
hr̥di
jānīyād
bʰrātr̥putrasamāgamaṃ
/
Verse: 17cd
jaṭʰare
soma-dānāya
nābʰyāṃ
strī-lābʰam
ādiśet
//
Verse: 18ab
jagʰane
vyasanaṃ
vidyān
nārya
dauḥśīlyam
eva
ca
/
Verse: 18cd
putrotpattis
tu
vr̥ṣaṇe
liṅge
bʰāryā
tu
śobʰanā
//
Verse: 19ab
pr̥ṣṭʰānte
sukʰa-bʰāgitvaṃ
spʰici
ca-api
dʰana-kṣayaḥ
/
Verse: 19cd
ūrujātāś
ca
piṭakā
dʰana-saubʰāgyadāyakāḥ
//
Verse: 20ab
jānau
śatru-bʰayaṃ
vidyāt
tatʰā-eva
ca
dʰana-kṣayaṃ
/
Verse: 20cd
jānu-saṃdʰau
vijānīyān
meḍʰrake
hy
atʰa
jātakaiḥ
/
Verse: 20ef
vijayaṃ
jñāna-lābʰaṃ
ca
putra-janma
vinirdiśet
//
Verse: 21ab
strī-lābʰaṃ
vakṣasi
ca-eva
bʰaved
anyo
nirartʰakaḥ
/
Verse: 21cd
jaṅgʰāyāṃ
parasevā
tu
paradeśāt
tu
bʰujyate
//
Page of edition: 153
Verse: 22ab
maṇibandʰe
tu
piṭako
bandʰanaṃ
nirdiśed
dʰruvaṃ
/
Verse: 22cd
parivādʰaṃ
sa
labʰate
bandʰanaṃ
ca
na
saṃśayaḥ
/
Verse: 22ef
pārśve
gulpʰe
ca
jānīyāc
cʰastreṇa
maraṇaṃ
dʰruvaṃ
//
Verse: 23ab
aṅgulīṣu
dʰruvaṃ
śoko
vyādʰiś
ca-aṅguliparvasu
/
Verse: 23cd
pravāsaṃ
pravasen
nityaṃ
tatʰā-eva-uttarapādake
//
Verse: 24ab
yasya
pāda-tale
jātas
tatʰā
hasta-tale
+api
ca
/
Verse: 24cd
dʰanaṃ
dʰānyaṃ
sutā
gāvaḥ
striyo
yānāni
ca-apnuyāt
//
Verse: 25ab
snigdʰaṃ
snigdʰeṣu
vijñeyaṃ
caleṣu
ca
calaṃ
pʰalaṃ
/
Verse: 25cd
stʰāna-stʰe
vipulaṃ
dadyāt
pʰalaṃ
nr̥ṇāṃ
śubʰodayaṃ
//
Verse: 26ab
vivarṇo
viparītaś
ca
pʰalaṃ
sarvaṃ
prayaccʰati
/
Verse: 26cd
puṃsāṃ
madʰye
ye
snigdʰāś
ca
deśe
dakṣiṇataś
ca
ye
/
Verse: 26ef
tatʰā
ca-abʰyantare
ca-eva
stʰāne
tu
pratipūjitāḥ
//
Verse: 27ab
strīṇāṃ
mr̥duṣu
deśeṣu
vaktrān
teṣu
ca
parvataḥ
/
Verse: 27cd
tattvaṃ
vijñāya
pinyānaṃ
stʰānaṃ
varṇaṃ
ca
janma
ca
//
Verse: 28ab
stʰāna-astʰānaṃ
ca
matimān
vikāraṃ
gatim
eva
ca
/
Verse: 28cd
ādiśet
tu
naraḥ
paścād
yatʰa-evaṃ
samudāhr̥taṃ
//
Verse: 29ab
vāmabʰāge
tu
nārīṇāṃ
vijñeyāḥ
piṭakāḥ
śubʰāḥ
/
Verse: 29cd
dakṣiṇe
tu
manuṣyāṇāṃ
bʰavanti
hy
artʰa-sādʰakāḥ
//
Verse: 30ab
viparītās
tu
piṭakā
mogʰās
tu
bahavaḥ
smr̥tāḥ
/
Verse: 30cd
yatʰoktānaṃ
ca
sandʰistʰāḥ
sarve
vipʰaladāḥ
smr̥tāḥ
//
Verse: 31ab
siddʰāḥ
dʰruvā
vraṇā
bʰidyās
tatʰā
sadyaḥ-kr̥tāś
ca
ye
/
Verse: 31cd
dʰarma-kīlasamāś
ca-eva
sarve
te
piṭakāḥ
smr̥tāḥ
//
Verse: 32ab
guṇadoṣāś
ca
sarveṣāṃ
tatʰā-apy-anye
prakīrttitāḥ
/
Verse: 32cd
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
śiṣyebʰyo
nitya-darśanaṃ
//
Page of edition: 154
Verse: 33ab
na
nakʰena
na
śastreṇa
na-āyasena
katʰaṃcana
/
Verse: 33cd
kāñcanena
suvarṇena
dahed
viprāṃś
ca
bʰojayed
//
Verse: 34
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
piṭakādʰyāya-nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 35
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
svapna-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
/
Paragraph: 4
svapna-adʰyāyaḥ
Verse: 1ab
śubʰa-aśubʰaṃ
ca
svapnānāṃ
yat
pʰalaṃ
samudāhr̥taṃ
/
Verse: 1cd
devatā-brāhmaṇau
gāvau
bahniṃ
prajvalitaṃ
tatʰā
/
Verse: 1ef
yas
tu
paśyati
svapna-ante
kuṭumbaṃ
tasya
vardʰate
//
Verse: 2ab
yas
tu
paśyati
svapna-ante
rājānnaṃ
kuñjaraṃ
hayaṃ
/
Verse: 2cd
suvarṇaṃ
vr̥ṣabʰaṃ
ca-eva
kuṭumbaṃ
tasya
vardʰate
/
Verse: 3ab
sārasāṃś
ca
śukān
haṃsān
krauñcān
śvetāṃś
ca
pakṣiṇaḥ
/
Verse: 3cd
yas
tu
paśyati
svapne
vai
kuṭumbaṃ
tasya
vardʰate
/
Verse: 4ab
samr̥ddʰāni
ca
śasyāni
navāni
surabʰīṇi
ca
/
Verse: 4cd
padminīṃ
puṣpitāṃ
ca-api
purṇa-kumbʰāṃs
tatʰā-eva
ca
//
Verse: 5ab
prasannam
udakaṃ
ca-eva
puṣpāṇi
vividʰāni
ca
/
Verse: 5cd
yas
tu
paśyati
svapna-ante
kuṭumbaṃ
tasya
vardʰate
//
Verse: 6ab
pāṇau
pāde
+atʰa
vā
jānau
śasterṇa
dʰanuṣā-api
vā
/
Verse: 6cd
prahārā
yasya
dīyante
tasya-ambaro
+abʰivardʰate
//
Verse: 7ab
tārā-candramasau
sūryaṃ
nakṣatrāṇi
grahāṃs
tatʰā
/
Verse: 7cd
yas
tu
paśyati
svapna-ante
kuṭumbaṃ
tasya
vardʰate
//
Verse: 8ab
aśva-pr̥ṣṭʰaṃ
gaja-skandʰaṃ
yānāni
śayanāni
ca
/
Verse: 8cd
yo
+abʰirohati
svapna-ante
mahad-aiśvaryam
āpnuyāt
//
Page of edition: 155
Verse: 9ab
patitaś
ca-aruhed
bʰūyas
tatrastʰaś
ca
vibudʰyate
/
Verse: 9cd
aiśvarya-dʰana-lābʰāya
naṣṭa-lābʰāya
nirdiśet
//
Verse: 10ab
goyutaṃ
ca
ratʰaṃ
svapne
hayaṃ
vā
yo
+abʰirohati
/
Verse: 10cd
tatrastʰaś
ca
vibudʰyeta
;
aiśvaryam
adʰigaccʰati
//
Verse: 11ab
prapātaṃ
parvataṃ
ca-eva
yo
+abʰirohati
mānavaḥ
/
Verse: 11cd
tatrastʰaś
ca
vibudʰyeta
;
aiśvaryam
adʰigaccʰati
//
Verse: 12ab
āsane
śayane
yane
śarīre
+atʰa
gr̥he
kṣayaḥ
/
Verse: 12cd
yeṣām
ārohaṇaṃ
śastaṃ
teṣām
ārohaṇāt
kṣayaḥ
/
Verse: 12ef
yeṣām
ārohaṇād
doṣās
teṣām
ārohaṇād
guṇāḥ
//
Verse: 13ab
tri-sāhasraṃ
bʰavet
kaṇṭʰe
daśa
śīrṣasya
cʰedane
/
Verse: 13cd
rājyaṃ
śata-sahasraṃ
vā
labʰate
śīrṣa-bʰakṣaṇe
//
Verse: 14ab
śuṣkāṃ
nadīṃ
hradaṃ
vā-api
śūnya-āgāra-praveśanaṃ
/
Verse: 14cd
śuṣka-udapāna-ṃ
tu
labʰate
svapne
dr̥ṣṭvā
dʰruvaṃ
bʰayaṃ
//
Verse: 15ab
śr̥gālaṃ
mānuṣaṃ
nagnaṃ
godʰā-vr̥ścika-sūkaraṃ
/
Verse: 15cd
ajāṃ
vā
paśyataḥ
svapne
vyādʰi-kleśaṃ
vinirdiśet
//
Verse: 16ab
kākaṃ
śyenam
ulūkaṃ
vā
gr̥dʰraṃ
vā-apy
atʰa
vartakaṃ
/
Verse: 16cd
mayūraṃ
paśyataḥ
svapne
tasya
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 17ab
nagnaṃ
paśyati
hy
ātmānaṃ
pāṃśunā
dʰvastam
eva
vā
/
Verse: 17cd
kardamena-upaliptaṃ
vā
vyādʰi-kleśam
avāpnuyāt
//
Verse: 18ab
kuṇḍtʰāḥ
striyo
+atʰa
saṃlokya
caurān
dyūta-karāṃs
tatʰā
/
Verse: 18cd
kuśīlāṃś
cāraṇān
dʰūrtān
svapne
dr̥ṣṭvā
dʰruvaṃ
bʰayaṃ
//
Verse: 19ab
vami-mūtra-purīṣāṇi
virekaṃ
vasāno
janaḥ
/
Verse: 19cd
udvartanaṃ
vā
kurvāṇaḥ
svapna-ante
rogam
arccʰati
//
Verse: 20ab
dʰvajaṃ
cʰatraṃ
vitānaṃ
vā
svapna-ante
yasya
dʰāryate
/
Verse: 20cd
tatrastʰo
+api
vibudʰyeta
mahad-aiśvaryam
ādiśet
//
Page of edition: 156
Verse: 21acd
antrais
tu
yasya
nagaraṃ
samantāt
parivāryate
/
Verse: 21cd
grasate
candra-sūryau
tu
mahad-aiśvaryam
ādiśet
//
Verse: 22ab
manuṣyaṃ
bʰūmi-bʰāgaṃ
vā
svapna-ante
grasate
yadi
/
Verse: 22cd
hradaś
ca
vā
samudro
+ayaṃ
mahad-aiśvaryam
āpnuyāt
//
Verse: 23ab
dʰanuḥ
praharaṇaṃ
śastraṃ
raktam
ābʰaraṇaṃ
dʰvajaṃ
/
Verse: 23cd
kavacaṃ
vā
labʰet
svapne
dʰana-lābʰaṃ
vinirdiśet
//
Verse: 24ab
prapātaṃ
parvataṃ
tālaṃ
vr̥ṣabʰaṃ
kuñjaraṃ
hayaṃ
/
Verse: 24cd
toraṇaṃ
nagaraṃ
dvāraṃ
candra-ādityau
satārakau
/
Verse: 24ef
svapne
prapatitau
dr̥ṣṭvā
rājñāṃ
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 25ab
udayaṃ
candra-sūryāṇaṃ
svapne
dr̥ṣṭaṃ
praśasyate
/
Verse: 25cd
tayor
astaṃ
gataṃ
dr̥ṣṭvā
rājño
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 26ab
śmaśāna-vr̥kṣa-yūpaṃ
vā
naro
yady
abʰirohati
/
Verse: 26cd
valmīkaṃ
bʰasma-rāśiṃ
vā
svapne
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 27ab
kr̥ṣṇa-vastrā
tu
yā
nārī
kālī
kāmayate
naraṃ
/
Verse: 27cd
karavīra-srajā
svapne
tadantaṃ
tasya
jīvitaṃ
//
Verse: 28ab
tamasi
praviśet
svapne
śambʰor
vā
ca-amaraṃ
tatʰā
/
Verse: 28cd
vr̥kṣād
vā
prapatet
svapne
maraṇaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 29ab
vr̥kṣāṃ
kāṣṭʰaṃ
tr̥ṇaṃ
vā-api
virucaṃ
yas
tu
paśyati
/
Verse: 29cd
svapne
śīrṣaṃ
śarīraṃ
vā
maraṇaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 30ab
devo
vā
varṣate
yatra
yatra
ca-eva-aśaniḥ
patet
/
Verse: 30cd
bʰūmir
vā
kampate
yatra
svapne
vyasanam
ādiśet
//
Verse: 31ab
candra-ādityau
yadi
svapne
kʰaṇḍau
bʰinnau
ca
paśyati
/
Verse: 31cd
patitau
patamānau
vā
cakṣus
tasya
vinaśyati
//
Verse: 32ab
kāṣāya-prāvr̥tāṃ
muṇḍāṃ
nārīṃ
malina-vāsasaṃ
/
Verse: 32cd
nīla-rakta-ambarāṃ
dr̥ṣṭvā
;
āyāsam
adʰigaccʰati
//
Page of edition: 157
Verse: 33ab
trapu-sīse
;
ayastāmraloharajatam
añjanaṃ
/
Verse: 33cd
labdʰvā
tu
puruṣaḥ
svapne
dʰana-nāśaṃ
samarccʰati
//
Verse: 34ab
gāyantī
vā
hasantī
vā
nr̥tyantī
vā
vibudʰyate
/
Verse: 34cd
vāditravādyamānair
vā
;
āyāsaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 35ab
kardame
yadi
vā
paṅke
sikatāsvavasīdati
/
Verse: 35cd
tatrastʰo
vā
vibudʰyeta
vyādʰiṃ
samadʰigaccʰati
//
Verse: 36ab
aṣṭāpadair
atʰānyair
vā
krīḍej
jaya-parājaye
/
Verse: 36cd
krīḍed
akuśalāṅkair
vā
svapne
dr̥ṣṭvā
dʰruvaṃ
kaliḥ
//
Verse: 37ab
āsane
śayane
yane
vāstre
sābʰaraṇe
gr̥he
/
Verse: 37cd
naṣṭe
bʰraṣṭe
viśīrṇe
vā
;
āyāsam
adʰigaccʰati
//
Verse: 38ab
surāmaireyapānāni
śārkaram
āsavaṃ
madʰu
/
Verse: 38cd
pivate
puruṣaḥ
svapne
;
āyāsam
adʰigaccʰati
//
Verse: 39ab
prasanne
+ambʰasi
ca-ādarśe
cʰāyāṃ
paśyati
nātmanaḥ
/
Verse: 39cd
utpadyate
dʰruvaṃ
tasya
skandʰa-nyāso
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 40ab
abʰīkṣṇaṃ
varṣate
devo
jalaṃ
pāṃśum
atʰa-api
vā
/
Verse: 40cd
aṅgāraṃ
vā-api
varṣeta
maraṇaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 41ab
jana-gʰātaṃ
vijānīyāt
tatra
deśe
mahā-bʰayaṃ
/
Verse: 41cd
rajju
jālena
vā
svapne
para-cakrād
vinirdiśet
//
Verse: 42ab
udakena
samantād
vai
nagaraṃ
parivāryate
/
Verse: 42cd
jālenānyena
vā
svapne
para-cakra-udgamo
bʰavet
//
Verse: 43ab
taila-kardama-lipta-aṅgo
rakta-kaṇṭʰa-guṇo
naraḥ
/
Verse: 43cd
gāyate
hasate
ca-eva
prahāraṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 44ab
yaṃ
kr̥ṣṇa-vasanā
nārī
;
ārdrā
vā
malinātʰa
vā
/
Verse: 44cd
pariṣvajet
naraṃ
svapne
bandʰanaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 45ab
kr̥ṣṇa-sarpo
yadi
svapne
hy
abʰirohati
yaṃ
naraṃ
/
Verse: 45cd
gātrāṇi
veṣṭayed
vā-api
bandʰanaṃ
tasya
nirdiśet
//
Page of edition: 158
Verse: 46ab
latābʰiḥ
stʰāṇu-vr̥ndair
vā
yantrai
vā
parivāryate
/
Verse: 46cd
svapna-ante
puruṣo
yas
tu
bandʰanaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 47ab
yantrāṇi
yadi
sarvāṇi
vāgurābandʰanāni
vā
/
Verse: 47cd
yasya
cʰidyeran
svapna-ante
bandʰanāt
sa
vimucyate
//
Verse: 48ab
viṣamāṇi
ca
nimnāni
parvatān
nagarāṇi
ca
/
Verse: 48cd
yas
tu
paśyati
svapna-ante
kṣipraṃ
kleśād
vimucyate
//
Verse: 49ab
pūtanā
vā
piśācā
vā
duścalā
malinā-atʰa
vā
/
Verse: 49cd
evaṃrūpāṇi
rūpāṇi
dr̥ṣṭvā
svapne
dʰruvaṃ
kaliḥ
//
Verse: 50ab
susnātaṃ
ca
suveśaṃ
ca
sugandʰaṃ
śukla-vāsasaṃ
/
Verse: 50cd
puruṣaṃ
vā-atʰa
nārīṃ
vā
dr̥ṣṭvā
svapne
mahat-sukʰaṃ
//
Verse: 51ab
tr̥ṇaṃ
vr̥kṣama
atʰo
kāṣṭʰaṃ
virūḍʰaṃ
yatra
dr̥śyate
/
Verse: 51cd
gr̥he
vā
yadi
vā
kṣetre
kṣipraṃ
dravya-kṣayo
bʰavet
//
Verse: 52ab
bʰadrāsane
vā-śbʰyāsīno
śayane
vā
susaṃskr̥te
/
Verse: 52cd
naro
vā
labʰate
nārīṃ
nārī
vā
labʰate
naraṃ
//
Verse: 53ab
naraḥ
śuklam
atʰo
vastraṃ
śukla-gandʰa-anulepitaṃ
/
Verse: 53cd
svapna-ante
yas
tu
paśyeta
strī-lābʰaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 54ab
yas
tu
hy
annāni
paśyeta
bʰūṣaṇaṃ
nigaḍais
tatʰā
/
Verse: 54cd
naras
tu
labʰate
bʰāryāṃ
nārī
vā
labʰate
patiṃ
//
Verse: 55ab
mekʰalāṃ
karṇikāṃ
mālāṃ
strīṇām
ābʰaraṇāni
ca
/
Verse: 55cd
labdʰvā
naro
labʰed
bʰāryāṃ
nārī
ca
labʰate
patiṃ
//
Verse: 56ab
kuñjaraṃ
vr̥ṣabʰaṃ
nāgaṃ
candra-ādityau
satārakau
/
Verse: 56cd
abʰivadeta
yā
nārī
patiṃ
sā
labʰate
+acirāt
//
Verse: 57ab
eṣām
anyatamaḥ
kuṣau
praviśec
ca
yadi
striyāḥ
/
Verse: 57cd
sā
kāle
sarva-pūrṇa-aṅgaṃ
śrīmat-putraṃ
prasūyate
//
Verse: 58ab
pʰalāni
ca
samagrāṇi
vanāni
haritāni
ca
//
Verse: 58cd
svapna-ante
labʰate
nārī
śrīmat-putraṃ
prasūyate
//
Page of edition: 159
Verse: 59ab
utpalaṃ
kumudaṃ
padmaṃ
puṇḍarīkaṃ
sakuḍmalaṃ
/
Verse: 59cd
labdʰā
nārī
tu
svapna-ante
śrīmat-putraṃ
prasūyate
//
Verse: 60ab
upāyana-sūtrayor
antaḥ
sajjaṃ
tatra
tu
piṇḍakaṃ
/
Verse: 60cd
svapne
yā
labʰate
nārī
sā-api
putraṃ
prasūyate
/
Verse: 60ef
yamaṃ
tu
bʰājanaṃ
ca-api
yamaṃ
tu
sā
prasūyate
//
Verse: 61ab
mlāyantīm
atʰa
grīṣmān
te
taruṇīm
ātmikām
api
/
Verse: 61cd
śuṣkāṃ
dr̥ṣṭvā
tatʰā
svapne
svapakṣa-maraṇaṃ
bʰavet
//
Verse: 62ab
bāhavo
yasya
vardʰante
cakṣur
aṅgulayo
+api
vā
/
Verse: 62cd
jñātayo
tasya
vardʰante
śatruṇāṃ
maraṇaṃ
bʰavet
//
Verse: 63ab
badʰyante
bāhavo
yasya
cakṣuś
ca
vyākulaṃ
bʰavet
/
Verse: 63cd
bāhur
vā
prapated
yasya
sva-pakṣa-maranaṃ
bʰavet
//
Verse: 64ab
devo
vā
yadi
vā
preto
nāryā
vastraṃ
pʰalāni
vā
/
Verse: 64cd
svapne
prayaccʰate
yasyāḥ
putras
tasyāḥ
prajāyate
//
Verse: 65ab
apakr̥ṣṭo
rudanyo
vā
nagno
+atʰa
malinaḥ
kr̥śaḥ
/
Verse: 65cd
krodʰaṃ
va
(lacuna)
vinirdiśet
//
Verse: 66ab
carma
yantraṃ
gaṇitaṃ
vā
kīlaṃ
vā-atʰa
kilāṭakaṃ
/
Verse: 66cd
svapne
labdʰvā
ca
prāpnu[jānī]yād
dʰruvaṃ
vastra-āgamo
bʰavet
//
Verse: 67ab
amānuṣo
+atʰa
rājā
vā
devaḥ
preto
+atʰa
brāhmaṇaḥ
/
Verse: 67cd
svapne
yatʰā
te
jalpa-nti
sa
tatʰā-artʰo
bʰaviṣyati
//
Verse: 68ab
(lacuna)
pūrvavicintitaṃ
/
Verse: 68cd
yac
ca-anusmarate
dr̥ṣṭvā
yac
ca-api
bahu
paśyati
//
Verse: 69ab
abʰyuttʰito
yatʰā
mārge
svapna-ante
pratibudʰyate
/
Verse: 69cd
viṣamaṃ
vā
tatʰā-adʰvānaṃ
cʰidraṃ
vā
pratipadyate
//
Page of edition: 160
Verse: 70ab
agniṃ
prajvalitaṃ
taptaṃ
śamitvā
tu
praśasyate
/
Verse: 70cd
gr̥hāṇāṃ
karaṇaṃ
śastaṃ
bʰedanaṃ
na
praśasyate
//
Verse: 71ab
nirmalaṃ
gaganaṃ
śastaṃ
samegʰaṃ
na
praśasyate
//
Verse: 71cd
prasannam
udakaṃ
śastaṃ
kaluṣaṃ
na
praśasyate
/
Verse: 72ab
adʰvānaṃ
gamanaṃ
śastaṃ
na
kvacit
saṃnivartanaṃ
/
Verse: 72cd
suvarṇa-darśanaṃ
śastaṃ
dʰāraṇaṃ
na
praśasyate
//
Verse: 73ab
māṃsasya
darśanaṃ
sādʰu
bʰakṣaṇaṃ
na
praśasyate
/
Verse: 73cd
madyasya
darśanaṃ
śastaṃ
pānaṃ
tu
na
praśasyate
//
Verse: 74ab
pr̥tʰivī
haritā
śastā
vivarṇā
na
praśasyate
/
Verse: 74cd
yānasya-ārohaṇaṃ
śastaṃ
patanaṃ
na
praśasyate
//
Verse: 75ab
svapneṣu
ruditaṃ
śastaṃ
hasitaṃ
na
praśasyate
/
Verse: 75cd
praccʰanna-darśanaṃ
śastaṃ
nagnaṃ
naiva
praśasyate
//
Verse: 76ab
mālyasya
darśanaṃ
śastaṃ
dʰāraṇaṃ
na
praśasyate
/
Verse: 76cd
gātraṃ
vikartitaṃ
sādʰu
prokṣitaṃ
na
praśasyate
//
Verse: 77ab
mr̥duḥ
praśasyate
vāto
na-ativātaḥ
praśasyate
/
Verse: 77cd
vyādʰito
malinaḥ
śasto
bʰūṣito
na
praśasyate
/
Verse: 77ef
parvata-ārohaṇaṃ
śastaṃ
na
tu
tatra-avatāraṇaṃ
//
Verse: 78ab
dʰūmrā
gʰanā
dundubʰi-śaṅkʰa-śabdo
vāto
+abʰra-vr̥ṣṭiś
ca
tatʰā
samantāt
/
Verse: 78cd
sarva-stʰirāṇāṃ
ca
calaś
ca
yaḥ
syād
ye
ca-antare
doṣa-kr̥tā
vikārāḥ
//
Verse: 79ab
pūrveṣu
rūpeṣu
yatʰāvad
iṣṭā
rāja-rṣayo
deva-gaṇāś
ca
sarve
/
Verse: 79cd
yad
brāhmaṇa-gātra-vikartanaṃ
ca
;
etāni
sarvāṇy
api
śobʰanāni
//
Verse: 80ab
yat
pūrva-rūpeṣu
bʰavet
praśastaṃ
duḥsvapnam
etāni
śamaṃ
nayanti
/
Verse: 80cd
gāvaḥ
pradānaṃ
dvija-pūjanaṃ
ca
duḥsvapnam
etena
parijitaṃ
syāt
//
Page of edition: 161
Verse: 81ab
devaṃ
ca
yaṃ
bʰaktigato
manuṣyas
taṃ
tu
parāṃś
ca-arcayituṃ
yateta
/
Verse: 81cd
svapnaṃ
tu
dr̥ṣṭvā
pratʰame
pradoṣe
saṃvatsara-ante
+asya
vipākam
āhuḥ
//
Verse: 82ab
ṣaṇ-māsikaṃ
yac
ca
bʰaved
dvitīye
ṣaṭpākṣikaṃ
yat
tu
bʰavet
tr̥tīye
/
Verse: 82cd
adʰyardʰa-māse
taram
eva
yat
syāt
pʰalec
caturtʰe
rajanī-prabʰāte
//
Verse: 83ab
dvijottame
vā
tila-pātra-dānaṃ
śānti-kriyāḥ
svastyayana-prayogāḥ
/
Verse: 83cd
pūjā
gurūṇāṃ
parimiṣṭam
annaṃ
duḥsvapnam
etāni
vināśayanti
//
Verse: 84ab
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
svapna-adʰyāya-nāma-adʰyāyaḥ
/
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aparam
api
svapna-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Paragraph: 5
aparaḥ
svapna-adʰyāyaḥ
Verse: 1ab
śubʰa-aśubʰānāṃ
svapnānāṃ
yat
pʰalaṃ
samudāhr̥taṃ
/
Verse: 1cd
nimittaṃ
yādr̥śaṃ
yasya
śr̥ṇu
vakṣyāmi
tatvataḥ
//
Verse: 2ab
jāgrato
yadi
vā
trasto
divā
svapnāni
paśyati
/
Verse: 2cd
na
tu
bʰayaṃ
bʰavet
tasya
jānīyād
eva
buddʰimān
//
Verse: 3ab
yasya
tu
yo
bʰavec
cʰatrur
yasya
vidʰeyam
iccʰati
/
Verse: 3cd
svapne
tu
kalahaṃ
dr̥ṣṭvā
kṣipraṃ
prītir
bʰaviṣyati
//
Verse: 4ab
rajanyāṃ
purime
yāme
yo
+adrākṣīt
sukʰa-duḥkʰadaṃ
/
Verse: 4cd
adʰvānaṃ
cira-kālena
tatʰā
hy
eṣa
nivartate
//
Verse: 5ab
madʰyame
bʰavate
naiva
kṣipraṃ
bʰavati
paścime
/
Verse: 5cd
vaivārgaṃ
tvaritaṃ
dr̥ṣṭvā
strī-lābʰam
abʰinirdiśet
//
Verse: 6ab
dr̥ṣṭvā
jalacarān
matsyān
evaṃ
jānīta
buddʰimān
/
Verse: 6cd
yat
kiñcid
ārabʰiṣyāmi
kṣipram
eva
bʰaviṣyati
//
Verse: 7ab
campāyāṃ
dʰr̥ṣaṇaṃ
haste
dʰr̥ṣet
svapna-antareṣu
vā
/
Verse: 7cd
pratibuddʰo
vijānīyād
varṇam
evaṃ
bʰaviṣyati
//
Verse: 8ab
sarvāṇi
kʰalu
pānāni
madʰurāṇi
sukʰāni
ca
/
Verse: 8cd
yas
tu
pibati
svapna-ante
sa
ca
lābʰaiḥ
prayujyate
//
Page of edition: 162
Verse: 9ab
śva-śr̥gālair
bʰakṣyate
+atra
svapne
saṃparivāryate
/
Verse: 9cd
pratibuddʰas
tu
jānīyāt
śatrur
eva
pramūrccʰati
//
Verse: 10ab
upari
kākā
gr̥dʰrāś
ca
dʰāvanty
upari
yānti
ca
/
Verse: 10cd
pratibaddʰo
vijānīyāc
cʰatrur
mā
vadʰayiṣyati
//
Verse: 11ab
yasya
para-gr̥ha-śvāno
dvāre
mūtraṃ
prakurvate
/
Verse: 11cd
pratibuddʰo
vijānīyād
bʰāryā
me
jāram
iccʰati
//
Verse: 12ab
ekaś
ca
dʰaraṇau
pādo
dvitīyaḥ
śirasi
stʰitaḥ
/
Verse: 12cd
pratibuddʰo
vijānīyād
rājya-lābʰo
bʰaviṣyati
//
Verse: 13ab
samudraṃ
yadi
paśyed
vā
pātum
iccʰati
tajjalaṃ
/
Verse: 13cd
pratibuddʰo
vijānīyād
rājya-lābʰo
bʰaviṣyati
//
Verse: 14ab
vr̥kṣaṃ
parvatam
āruhya
nāgaṃ
ca
turagaṃ
tatʰā
/
Verse: 14cd
pratibuddʰo
vijānīyād
rājya-lābʰo
bʰaviṣyati
//
Verse: 15ab
yas
tu
svapna-antare
paśyet
pitr̥r̥n
yān
iha
ca-anyatʰā
/
Verse: 15cd
tatʰā
mātā
pitā
ca-eva
tasya
jīvanti
te
ciraṃ
//
Verse: 16ab
yas
tu
svapna-antare
paśyet
keśa-śmaśrū-vikartitaṃ
/
Verse: 16cd
pratibuddʰo
vijānīyād
artʰa-siddʰir
bʰaviṣyati
//
Verse: 17ab
ānanaṃ
ca-udake
dr̥ṣṭvā
madʰye
+agnau
ca
vidʰāvitaṃ
/
Verse: 17cd
pratibuddʰo
vijānīyād
kula-vr̥ddʰir
bʰaviṣyati
//
Verse: 18ab
dʰāvanaṃ
laṅgʰanaṃ
ca-eva
grāmāṇāṃ
parivartanaṃ
/
Verse: 18cd
pratibuddʰo
vijānīyād
ātmānaṃ
śātitam
iti
//
Verse: 19ab
caurāṇām
api
sāmagrīṃ
svapna-ante
yas
tu
paśyati
/
Verse: 19cd
pratibuddʰo
vijānīyād
ātmānaṃ
śātitam
iti
//
Verse: 20ab
kr̥ṣṇa-sarpa-gr̥hītaṃ
tu
svapna-ante
yas
tu
paśyati
/
Verse: 20cd
pratibuddʰo
vijānīyāc
cʰatrupīḍā
bʰaviṣyati
//
Page of edition: 163
Verse: 21ab
kaṭakān
karṇikāś
ca-eva
haṃsa-keyūra-kuṇḍalaṃ
/
Verse: 21cd
yas
tu
ca-ābʰaraṇaṃ
paśyed
bandʰu-vargo
bʰaviṣyati
//
Verse: 22ab
kuḍye
ca
gr̥ha-prākāre
dʰāvatīha
parasparaṃ
/
Verse: 22cd
nāvike
dʰana-saṃyoge
;
aṃgate
kṣaṇayaṃ
kʰajaḥ
//
Verse: 23ab
yas
tu
svapna-antare
paśyec
ca-ātmānam
agnitāpitaṃ
/
Verse: 23cd
pratibuddʰo
vijānīyāj
jvaraṃ
kṣipraṃ
bʰaviṣyati
//
Verse: 24ab
rājānaṃ
kupitaṃ
dr̥ṣṭvā
;
ātmānaṃ
malinīkr̥taṃ
/
Verse: 24cd
pratibuddʰo
vijānīyāt
kuṭumbaṃ
tasya
naśyati
//
Verse: 25ab
kāṣṭʰabʰāraṃ
tr̥ṇaṃ
ca-eva
bahu-bʰāram
abʰīkṣṇaśaḥ
/
Verse: 25cd
ātmanaḥ
śiraso
dr̥ṣṭvā
guru-vyādʰir
bʰaviṣyati
//
Verse: 26ab
yastu
bānara-yuktena
gaccʰate
pur
imāṃ
diśaṃ
/
Verse: 26cd
pratibuddʰo
vijānīyād
rātrir
eṣā
hy
apaścimā
//
Verse: 27ab
candra-sūryau
ca
saṃgr̥hya
pāṇinā
parimārjati
//
Verse: 27cd
pratibuddʰo
vijānīyād
ārya-dʰarmāgamo
hi
saḥ
//
Verse: 28ab
sumanāṃ
vārṣikaṃ
[kīṃ]
ca-eva
kumudāny
utpalāni
ca
/
Verse: 28cd
yastu
paśyati
svapna-ante
dakṣiṇīyasamāgamaḥ
//
Verse: 29ab
brāhmaṇaṃ
śramaṇaṃ
dr̥ṣṭvā
kṣapaṇaṃ
suranāyakaṃ
/
Verse: 29cd
pratibuddʰo
vijānīyād
yakṣā
me
hy
anukampakāḥ
//
Verse: 30ab
rudʰireṇa
villiptasya
snātvā
caiva-ātma-lohitaiḥ
/
Verse: 30cd
pratibuddʰo
vijānīyād
aiśvaryādʰisamāgamaḥ
//
Verse: 31ab
mudgamāṣayavāṃś
ca-eva
dʰānyaṃ
jvalanadarśanaṃ
/
Verse: 31cd
yas
tu
svapna-antare
paśyet
subʰikṣaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 32ab
suvarṇaṃ
ca
tatʰā
rūpyaṃ
muktāhāraṃ
tatʰāiva
ca
/
Verse: 32cd
yas
tu
svapna-antare
paśyan
nidʰiṃ
tatra
vinirdiśet
//
Verse: 33ab
bandʰanaṃ
bahu
dr̥ṣṭvā
tu
cʰedanaṃ
kuṭṭanaṃ
tatʰā
/
Verse: 33cd
pratibuddʰo
vijānīyād
artʰa-siddʰir
bʰaviṣyati
//
Verse: 34
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārinn
aparaḥ
svapna-adʰyāyaḥ
/
Verse: 35
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
māsa-parīkṣā-nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰūyatāṃ
/
katʰayatu
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
//
(E)35
Paragraph: 6
Page of edition: 164
māsa-parīkṣā
Verse: 1
yadi
pʰālgune
māse
nirgʰoṣa
upari
bʰavet
manuṣyāṇāṃ
maraṇaṃ
codayati
/
navacandro
lohita-ābʰāso
dr̥śyate
/
sarva-sasya-anutpattiṃ
codayati
/
yadi
devo
garjati
pratʰamaṃ
mahā-sasyāni
bʰavanti
/
paścimasasyaṃ
na
bʰavet
/
kalahaṃ
codayati
/
Verse: 2
yadi
caitre
māse
devo
garjati
tadā
sarva-sasya-samutpattiṃ
codayati
/
yadi
candra-graho
bʰavati
mahān
sannipāto
bʰavati
/
śūnyāni
grāma-kṣetrāṇi
bʰaviṣyanti
/
yadi
nīhāraṃ
bʰūmiṃ
cʰādayati
subʰikṣaṃ
codayati
/
Verse: 3
yadi
vaiśākʰe
māse
devo
garjati
subʰikṣaṃ
codayati
/
yadi
pūrve
paścime
śaṅkʰe
candra-graho
bʰavati
kṣemaṃ
codayati
/
yadi
ca-ulkā-pāto
bʰavati
yasmiṃś
ca
janapade
nipatati
tatra
deśe
pradʰāna-puruṣasya
vināśo
bʰavati
/
yadi
bʰūmi-cālo
bʰavati
subʰikṣaṃ
codayati
/
Verse: 4
yadi
jeyṣṭʰe
māse
devo
garjati
rogaṃ
codayati
/
yadi
sūrya-graho
bʰavati
manuṣyāṇāṃ
vināśaṃ
codayati
/
pūrve
paścime
vā
śaṅkʰe
yadi
candrasya
sūryasya
kiñcin
nimittaṃ
lakṣyate
tadā
kṣemaṃ
codayati
/
yadi
madʰya-rātrau
candra-graho
bʰavati
manuṣyāṇām
anyonya-gʰātaṃ
codayati
/
yadi
ca-upari
nirgʰoṣo
bʰavati
adʰyakṣa-puruṣasya
pīḍāṃ
codayati
/
para-cakrāgamaṃ
ceti
/
Verse: 5
āṣāḍʰe
māse
yadi
sūrya-graho
rucira-ābʰāso
bʰavati
subʰikṣaṃ
codayati
/
yadi
candra-graho
bʰavati
rogaṃ
codayati
/
yadi
vidyun
niścarati
kalpāṇaṃ
codayati
/
yadi
nīhāraṃ
bʰūmiṃ
cʰādayati
/
Page of edition: 165
Verse: 6
śrāvaṇa-māse
yadi
sūrya-graho
bʰavati
rājyaṃ
parivartate
/
yadi
candra-graho
bʰavati
pratʰame
māse
durbʰikṣaṃ
codayati
/
śarabʰaiḥ
śobʰana-śasyanāśo
bʰaviṣyati
/
yadi
tārakā
yatra
deśe
patanti
tatra
yuddʰaṃ
codayati
/
yadi
ca-atiśayaṃ
bʰūmi-cālo
bʰavati
rogaṃ
codayati
/
yadi
nirgʰoṣo
bʰavati
tatra
gr̥he
yo
gr̥ha-svāmī
bʰavati
tasya
vināśaṃ
codayati
/
atra
ca
māse
+abʰinavaṃ
prāvaraṇaṃ
na
prāvaritavyaṃ
/
āvāho
vivāho
na
kartavyaḥ
/
paribʰūto
bʰavati
/
Verse: 7
yady
aśvayuje
māse
devo
garjati
manuṣyāṇāṃ
vināśanaṃ
codayati
/
yadi
sūrya-uparāgo
bʰavati
mahā-puruṣa-vināśaṃ
codayati
/
yadi
pūrve
yāme
candrasya
nimittaṃ
dr̥śyate
subʰikṣaṃ
codayati
/
yadi
bʰūmi-cālo
bʰavati
ākulaṃ
codayati
/
pararājā
deśaṃ
haniṣyati
/
tatra
ca
manuṣyā
anyonyaṃ
vadʰayiṣyanti-iti
codayati
/
Verse: 8
yadi
kārttike
māse
devo
varṣati
mahad-ākulaṃ
codayati
/
prāṇakāś
ca
dʰānyaṃ
kʰādiṣyanti
/
yady
eka-antarūpaṃ
vāto
vāti
tatra
ca
manuṣyā
jalena
vibʰramiṣyanti
/
mahā-ātmanaḥ
puruṣasya
vināśaṃ
codayati
/
yadi
pūrve
yāme
utpāto
bʰavati
mahā-varṣaṃ
bʰavati
/
mahā-puruṣasya
ca
maraṇaṃ
bʰavati
/
yadi
nirgʰoṣo
bʰavati
rogaṃ
codayati
/
Verse: 9
yadi
mārgaśīrṣe
māsi
devo
garjati
śasya-vināśo
bʰavati
/
anyaś
ca
tatra
svāmī
bʰavati
/
yadi
ca-ākāśe
nirgʰoṣo
bʰavati
yat
pūrva-bʰāgīyā
manuṣyās
teṣām
āmayaṃ
codayati
/
yadi
bʰūmi-cālo
bʰavati
yas
tatra
janapade
pradʰāna-puruṣo
sa
vadʰān
mokṣyati
/
Verse: 10
yadi
pauṣe
māse
devo
garjati
pratʰame
yāme
janapada-nāśo
bʰavati
/
dvitīye
mahā-ātmanaḥ
puruṣasya
bandʰanaṃ
codayati
/
pratʰame
yāme
ca
yadi
candra-uparāgo
bʰavati
lohita-varṇaś
ca
dr̥śyate
udaka-āgamaṃ
codayati
/
mahā-ātmamanuṣyaṃ
codayati
/
yadi
sūrya-graho
bʰavati
śuddʰapuruṣaṇāṃ
raṇaṃ
/
yadi
tārakāḥ
patantyo
vidr̥śyante
tatra
janapade
ākulaṃ
codayati
/
yaty
ākāśe
nirgʰoṣo
bʰavati
manuṣyāṇāṃ
maraṇaṃ
codayati
/
yadi
dvitīye
nirgʰoṣo
bʰavati
amnuṣyāś
caurair
hanyante
/
yady
atraiva
māse
tārakā
utsr̥ṣṭā
na
candro
dr̥syate
sasyaṃ
saṃcodayati
/
yadi
bʰūmi-cālo
bʰavati
mahāmanuṣyasya
maraṇaṃ
bʰavati
/
atraiva
māse
deva-stʰānaṃ
kartavyaṃ
/
vr̥kṣā
ropayitavyāḥ
/
sūlavāstu
pratiṣṭʰāpayitavyaṃ
/
Page of edition: 166
Verse: 11
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
māsa-parīkṣā-nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 12
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
kʰañjarīṭaka-jñānaṃ-nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
triśaṅkuḥ
//
mcʰecked
Paragraph: 7
kʰañjarīṭaka-jñānaṃ
Verse: 1ab
kʰañjarīṭaka-śāstraṃ
vai
parvate
gandʰa-mādane
/
Verse: 1cd
kucarair
dr̥śyate
saumya-kucarasya
mahā-bʰayaṃ
//
Verse: 2ab
yāni
tāni
nimittāni
darśayet
kʰañjarīṭakaḥ
/
Verse: 2cd
pracarato
bʰaved
dr̥ṣṭvā
pañca-uttarapado
dvijaḥ
//
Verse: 3ab
tatra
sarve
pravarteyur
yatra
yeṣu
bʰaved
bʰavet
/
Verse: 3cd
śādvale
bahu-celatvaṃ
gomayeṣu
prabandʰatā
//
Verse: 4ab
kañcāre
bahu-celatvaṃ
kardame
bahu-bʰakṣatā
/
Verse: 4cd
kr̥kare
svalpa-celatvaṃ
purīṣe
tu
dr̥śaṃ
śravaḥ
//
Verse: 5ab
bʰasme
vivādam
apʰalaṃ
vālukāyāṃ
tu
saṃbʰramaḥ
/
Verse: 5cd
deva-dvāre
tu
sammānaṃ
padmeṣu
bahu-vittatā
/
Verse: 5ef
pʰale
+artʰa-anuguṇaṃ
proktaṃ
puṣpeṣu
priya-saṃamaḥ
//
Verse: 6ab
bʰayaṃ
prākāra-śr̥ṅgeṣu
kaṭakeṣv
aridarśanaṃ
/
Verse: 6cd
pakṣayā
carate
vyādʰiḥ
patito
mr̥tyum
ādiśet
//
Verse: 7ab
sugandʰa-taila-bʰūtāni
metʰune
nidʰi-darśanaṃ
/
Verse: 7cd
vr̥kṣa-agre
vidyate
pānaṃ
gr̥heṣv
atʰa
...
lasaḥ
//
Verse: 8ab
deśa-bʰaṅgaḥ
pravāde
ca
bandʰanaṃ
vigrahīkr̥te
/
Verse: 8cd
amr̥taṃ
ca
stʰitaṃ
dr̥ṣṭvā
;
odanaṃ
na-atra
saṃśayaḥ
//
Verse: 9ab
gavāṃ
pr̥ṣṭʰe
dʰruvaṃ
siddʰir
aśvapr̥ṣṭʰe
dʰruvaṃ
jayaḥ
/
Verse: 9cd
avikānām
ajānāṃ
ca
pr̥ṣṭʰe
sarvatra
śasyate
//
Page of edition: 167
Verse: 10ab
uṣṭrapr̥ṣṭʰe
gʰruvaṃ
kleśaḥ
śvānapr̥ṣṭʰe
ca
vidravaḥ
/
Verse: 10cd
pr̥ṣṭʰe
ca
gardabʰasya-iha
maraṇaṃ
na-atra
saṃśayaḥ
//
Verse: 11ab
kīle
tu
maraṇaṃ
vidyād
yūpa-agre
ca
na
saṃśayaḥ
/
Verse: 11cd
kumbʰa-stʰāne
śmaśāne
vā
mr̥to
vā
yatra
dr̥śyate
//
Verse: 12ab
antarīkṣe
praḍīnaṃ
tu
;
apʰalaṃ
tu
vinirdiśet
/
Verse: 12cd
dr̥ṣṭvā
samāgataṃ
vāsaṃ
prahr̥ṣṭaṃ
kʰañjarīṭakaṃ
/
Verse: 12ef
yatʰā-stʰānaṃaṃ
yatʰāvarṇaṃ
manuṣyāṇāṃ
vinirdiśet
//
Verse: 13ab
viṣame
svalpa-kakṣeṣu
prasaktaḥ
kalaho
bʰavet
/
Verse: 13cd
sameṣu
samake
kṣetre
samān
varṇān
vinirdiśet
/
Verse: 13ef
nadyāṃ
tu
śaila-vāhinyāṃ
pravāsam
abʰinirdiśet
//
Verse: 14ab
kāṣṭʰeṣu
nātikā
cintā
tatʰā-astʰiṣu
dʰana-kṣayaḥ
/
Verse: 14cd
yāṃ
diśaṃ
samudāgaccʰat
pañca-uttarapadaḥ
kʰagaḥ
/
Verse: 14ef
tāṃ
diśaṃ
gamanaṃ
vidyād
yatʰā
tasya
tatʰā
punaḥ
//
Verse: 15ab
kīṭā
vā-atʰa
pataṅgā
vā
bʰayaṃ
yad
iha
dr̥śyate
/
Verse: 15cd
pracurā-api
yadā
jñeyā
narasya-astʰīni
nirdiśet
//
Verse: 16ab
apāṃ
samīpe
gajamastake
vā
sūrya-udaye
brāhmaṇa-sannidʰau
vā
/
Verse: 16cd
mukʰya
prakāśe
+apy
ahimastake
vā
yaḥ
paśyate
kʰañjanakaṃ
sa
dʰanyaḥ
//
Verse: 17ab
mātaṅga-rājo
matimāṃs
triśaṅkuḥ
provāca
tattvaṃ
kañjanaṃ
ca
śāstraṃ
/
Verse: 17cd
snigdʰe
sarukṣe
viṣame
same
ca
ādeśa
yad
doṣa-guṇair
yatʰoktaiḥ
/
Verse: 17ef
tamādiśet
tatra
samīkṣya
vidvān
śubʰa-aśubʰaṃ
tatpʰalam
ādiśec
ca
//
Verse: 18
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
kʰañjarīṭaka-jñānaṃ
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 19
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
śivā-rutaṃ
nāma-adʰyāyaṃvyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
triśaṅkuḥ
/
Paragraph: 8
Page of edition: 168
Verse: 1
namaḥ
sarveṣām
āryāṇāṃ
/
namaḥ
sarveṣāṃ
satyavādināṃ
/
teṣāṃ
sarveṣāṃ
tapasā
vīryeṇa
ca
imaṃ
śivā-rutaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰāmi
/
Verse: 2
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
śāṇḍilyam
idam
abravīt
/
yādr̥śaṃ
ca
yatʰā
vāśet
teṣāṃ
sarveṣāṃ
vāśān
śr̥ṇotʰa
me
/
pūrvasyāṃ
diśi
yadi
vāśet
śivā
pūrva-mukʰaṃ
stʰitvā
trīn
vārān
vāśed
vr̥ddʰiṃ
nivedayati
/
caturo
vārān
yadi
vāśed
atra
maṅgalaṃ
nivedayati
/
pañca
vārān
vāśed
varṣāṃ
nivedayati
/
ṣaḍvārān
vāśet
para-cakra-bʰayaṃ
nivedayati
/
saptavārān
vāśed
bandʰanaṃ
nivedayati
/
aṣṭa
vārān
vāśet
priya-samāgamaṃ
nivedayati
/
abʰīkṣṇaṃ
vāśet
para-cakra-bʰayaṃ
nivedayati
/
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Verse: 3
dakṣiṇāyāṃ
dakṣiṇa-mukʰaṃ
stʰitvā
trivārān
vāśed
ʽatr̥
atr̥'
kurute
maraṇaṃ
tatra
nivedayati
/
caturo
vārān
vāśati
dakṣiṇa-mukʰaṃ
stʰitvā
dakṣiṇāyā
eva
diśāyāḥ
priya-samāgamaṃ
nivedayati
/
artʰa-lābʰaṃ
ca
nivedayati
/
pañca-vārān
vāśed
artʰaṃ
nivedayati
/
ṣaḍvārān
vāśet
siddʰiṃ
nivedayati
/
saptavārān
vāśed
vivāda-kalahaṃ
nivedayati
/
aṣṭavārān
vāśed
bʰayaṃ
nivedayati
/
abʰīkṣṇaṃ
vāśed
ākulaṃ
nivedayati
/
ety
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Verse: 4
paścimāyāṃ
paścima-abʰimukʰaṃ
stʰitvā
śivā
trivārān
vāśati
maraṇaṃ
nivedayati
/
caturvārān
vāśati
bandʰanaṃ
nivedayati
/
pañca-vārān
vāśati
varṣaṃ
nivedayati
/
ṣaḍvārān
vāśati
anna-pānaṃ
nivedayati
/
saptavārān
vāśati
maitʰunaṃ
nivedayati
/
aṣṭavārān
vāśati
artʰa-siddʰiṃ
nivedayati
/
abʰīkṣṇaṃ
vāśati
mahā-megʰaṃ
nivedayati
/
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Page of edition: 169
Verse: 5
uttarasyāṃ
diśi
uttara-abʰimukʰaṃ
stʰitvā
trivārān
vāśati
puruṣasya
prastʰitasya
nirartʰakaṃ
gamanaṃ
bʰavati
/
caturvārān
vāśati
rāja-pratibʰayaṃ
nivedayati
/
pañca-vārān
śāśati
vivādaṃ
nivedayati
/
ṣaḍvārān
vāśati
kuśalaṃ
nivedayati
/
saptavārān
vāśati
varṣāṃ
nivedayati
/
aṣṭavārān
vāśati
rāja-kula-daṇḍaṃ
nivedayati
/
abʰīkṣṇaṃ
vāśati
yakṣa-rākṣasa-piśāca-kumbʰāṇḍa-bʰayaṃ
nivedayati
/
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Verse: 6
diśi
vidiśi
ca-eva
giri-prāgbʰāreṣu
śikʰareṣu
nirdeśaṃ
taṃ
ca
śr̥ṇotʰa
me
/
"amūṃ
tuṣyet
pipāsārtā
vidyāsiddʰyai
tatʰā-eva
ca
" /
Verse: 7ab
vidyālambʰaṃ
dʰana-lambʰaṃ
nirdiśec
ca
vicakṣaṇaḥ
/
Verse: 7cd
tīrtʰa-ākāra-vr̥kṣa-mūle
vāśatī
yadi
dr̥śyate
//
Verse: 8
sarvatra
siddʰiṃ
nirdiśet
/
na
ca
śr̥gāla-bʰaye
śivā
(vā)
me
sameti
apramattena
smr̥timatā
pūjayitavyā
śivā
nityaṃ
/
gandʰa-puṣpa-upahāreṇa
śuśrūṣā
kartavyā
/
evam
arcāyamānā
(?)
sarva-siddʰiṃ
nivedayiṣyati
/
evaṃ
"sarve
+artʰās
tasya
sidʰyanti
triśaṅkor
vacanaṃ
yatʰā
" /
krauṣṭriko
yadi
vāśati
artʰa-lambʰaṃ
nivedayati
/
adʰomukʰo
yadi
vāśati
nidʰānaṃ
tatra
nivedayati
/
ūrdʰva-mukʰo
yadi
vāśati
varṣāṃ
tatra
nivedayati
/
dvipatʰe
yadi
vāśati
pūrva-mukʰaṃ
stʰitvā
artʰa-lābʰaṃ
nivedayati
/
dakṣiṇa-abʰimukʰo
yadi
vāśati
yatʰā
priya-samāgamanaṃ
nivedayati
/
dvipatʰe
paścima-abʰimukʰo
yadi
vāśati
kalahaṃ
vivādaṃ
vigrahaṃ
maraṇaṃ
ca
nivedayati
/
kūpakaṇṭʰake
yadi
vāśati
artʰaṃ
tatra
nivedayati
/
śādvale
yadi
vāśati
artʰa-siddʰiṃ
nivedayati
/
atimr̥dukaṃ
yadi
vāśati
vyādʰikaṃ
tatra
nivedayati
/
gītahāreṇa
yadi
vāśati
artʰam
anartʰaṃ
ca
nivedayati
/
tribʰir
vārair
artʰaṃ
caturbʰir
anartʰaṃ
pañcabʰiḥ
priya-samāgamaṃ
ṣaḍbʰir
bʰojanaṃ
saptabʰir
bʰayam
aṣṭabʰir
vigrahaṃ
vivādaṃ
ca
/
ity
āha
bʰagavāṃs
trisaṅkuḥ
/
Page of edition: 170
Verse: 9
"atʰa
bʰūyaḥ
pravakṣyāmi
anupūrvaṃ
śr̥ṇotʰa
me
" /
nānā-āhāre
yadi
vāśati
mārge
saṃstʰitasya-api
sarvaṃ
vakṣyāmi
taṃ
śr̥ṇotʰa
me
/
saṃprastʰitasya
puruṣasya
śivā
vāśati
vā
yā
pūrva-mukʰaṃ
stʰitvā
kṣipra-gamanam
artʰa-siddʰiṃ
nivedayati
/
atʰa
dakṣiṇa-mukʰaṃ
vāśati
yā
artʰa-siddʰiṃ
nivedayati
/
pañcān
mukʰaṃ
vāśati
bʰayaṃ
nivedayati
/
atʰa-uttaramukʰaṃ
vāśati
artʰa-lābʰaṃ
nivedayati
/
atʰa
saṃprastʰitasya
vāśati
yā
purataḥ
stʰitvā
upakleśaṃ
nivedayati
/
atʰa
dakṣiṇe
vāśati
yadi
dakṣiṇa-mukʰā
eva
diśaḥ
karma-siddʰiṃ
ca
nivedayati
/
paścimato
yadi
vāśati
caurato
+ahitam
asya
duḥkʰa-daurmanasyaṃ
nivedayati
/
atʰa
mārge
vrajato
dakṣiṇato
vāśati
mahā-vyādʰim
anartʰaṃ
caurā
muṣanti
tan
nivedayati
/
glānasya
yadi
vāśati
dakṣiṇa-mukʰaṃ
,
"na
sa
cikitsituṃ
śakyo
mr̥tyu-dūtena
coditaḥ
" /
glānasya
yadi
vāśati
uttara-mukʰaṃ
stʰitvā
ārogyadʰana-lābʰaṃ
ca
nivedayati
/
atʰa
mūrdʰnā
vāśati
yā
upakreśaṃ
nivedayati
/
atʰa
paścimamukʰaṃ
stʰitvā
yā
anyonyaṃ
vyāharate
yama-śāsanaṃ
[nivedayati]
/
nānā-āhāre
yadi
vāśati
,
yā
saṃkṣobʰaṃ
nivedayati
/
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Verse: 10
śivā
purataḥ
puruṣasya
mārga-prayātasya
yadi
vāśati
,
yā
agrataḥ
kṣema-mārgaṃ
vijñāpayati
/
artʰa-siddʰiṃ
nivedayati
/
mārgaṃ
vrajato
+asya
śivā
vāmena-āgatya
gaccʰate
dakṣiṇa-mukʰaṃ
kṣema-mārgaṃ
vijānīyād
artʰa-siddʰiṃ
ca
nivedayati
/
mārge
vrajataḥ
puruṣasya
śivā
vāmena-āgatya
puratā
vāśati
yā
tatʰā
sabʰayaṃ
mārgaṃ
vijñāpayati
/
nivarteta
vicakṣaṇaḥ
/
dakṣiṇāṃ
diśaṃ
vāmaṃ
gatvā
vāmataḥ
parivarteta
"na
tan
mārgeṇa
gantavyaṃ
triśaṅku-vacanaṃ
yatʰā
" /
purataḥ
śivā
gatvā
agrataś
ca
niṣīdati
sabʰayaṃ
mārgaṃ
vijānīyāt
/
nivarteta
vicakṣaṇaḥ
/
śivā
purata
āgatya
vāmena
parivartate
bʰayam
etīha+a
tena-api
bʰayaṃ
jānīyād
vicakṣaṇaḥ
/
senāyām
āvāhitāyāṃ
śivā
vaśati
paścimaṃ
nivartanaṃ
nivedayati
/
yadi
gaccʰet
parājayaḥ
/
senā
na
gaccʰet
/
senāyāṃ
vraja-mānāyāṃ
śivā
āgaccʰed
agrataḥ
senājayaṃ
nivedayati
/
para-cakra-parājayaṃ
ca
nivedayati
/
sārtʰasya
vrajamānasya
śivā
gaccʰaty
agrataḥ
kṣemamārgaṃ
nivedayati
/
artʰa-siddʰiṃ
tatʰā-eva
ca
/
puruṣasya
patʰi
vrajato
vāmato
vāśati
mārgaṃ
nivedayati
/
"tanmārgeṇa
[hi]
gantavyaṃ
triśaṅku-vacanaṃ
yatʰā
" /
Verse: 11
"grāmasya
nagarasya-api
caityastʰāne
tatʰā-eva
ca
" /
pūrveṇa-uttareṇa-api
śivā
vāśati
kṣemaṃ
tatra
nivedayati
/
dakṣiṇe
paścime
yadi
vāśati
yā
bʰayaṃ
tatra
nivedayati
/
Verse: 12ab
vāmato
na
praśaṃsanti
tatʰā-eva
vidiśāsu
ca
/
Verse: 12cd
atidīrgʰātirūkṣā
vā
kāle
māsāntike
tatʰā
/
Verse: 13ab
adʰarāṃ
tu
bʰayaṃ
vakṣye
triśaṅku-vacanaṃ
yatʰā
//
Page of edition: 171
Verse: 13cd
madʰu-svarāṃśivāṃ
jñātvā
kāle
vele
upastʰite
/
Verse: 14ab
kṣemaṃ
caiva-artʰasiddʰiś
ca
cintitavyaṃ
vicakṣaṇaiḥ
//
Verse: 15
vyādʰir
upadravāś
ca
,
"sava
tu
praśamaṃ
yānti
triśaṅku-vacanaṃ
yatʰā
" /
śivā-rutasya-upacāro
dig-vidiśāsu
nimittā
grahītavyāḥ
/
yaḥ
śivāyā
divaso
bʰavati
sa
divaso
jñātavyaḥ
/
puṣpa-gandʰa-mālya-upahāras
taddivase
upapādayitavyaḥ
/
nityaṃ
devatā-gurukeṇa
bʰavitavyaṃ
/
daivyāgurukeṇa
bʰavitavyaṃ
/
devyai
śuśrūṣā
kartavyā
/
sarvārtʰān
sampādayiṣyati
/
sarva-kāryāṇi
nivedayati
/
Verse: 16
yat
kiñcit
kāryam
ārabʰiṣyati
tatsarvaṃ
nivedayati
/
devyai
sarjjaraso
guggulu
ca
dʰūpayitavyaṃ
/
puṣpa-baliś
ca
yatʰā-kāle
dāpayitavyaḥ
/
ity
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Verse: 17
śivā-ruta-katʰāne
+atra
vidyāṃ
vakṣyāmi
yatʰāsatyaṃ
bʰaviṣyati
/
Verse: 18
nama
āraṇyāyai
/
cīriṇyai
svāhā
sarjja-rasa-dʰūpaṃ
/
Verse: 19
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
śivā-ruta-nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 20
atʰātaḥ
puṣkarasārin
pāṇi-lekʰā-nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
katʰayatu
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Paragraph: 9
Page of edition: 172
pāṇilekʰā
Verse: 1ab
atʰātaḥ
saṃpravakṣyāmi
narāṇāṃ
kara-saṃstʰitaṃ
/
Verse: 1cd
lakṣaṇaṃ
sukʰa-duḥkʰānāṃ
jīvitaṃ
maraṇaṃ
tatʰā
//
Verse: 2ab
aṅguṣṭʰamūlam
āśritya
ūrdʰva-rekʰā
pravartate
/
Verse: 2cd
tatra
jātaṃ
sukʰataraṃ
dvitīyā
jñānam
antare
//
Verse: 3ab
tr̥tīyā
sā
lekʰā
yatra
pradeśinyā
pravartate
/
Verse: 3cd
tatroktā
hetavaḥ
śāstre
samāsena
catur-vidʰāḥ
//
Verse: 4ab
aparvasu
ca
parvāṇi
nakṣtrāṇām
upadravaḥ
/
Verse: 4cd
dviniḥsr̥to
viśuddʰa-ātmā
jīved
varṣaśataṃ
hi
saḥ
//
Verse: 5ab
triṃśat
tribʰāgena
jāyīyād
ardʰe
pañcāśad
āyuṣaḥ
/
Verse: 5cd
saptatis
tryaṃśabʰāgeṣu
atyantānugate
śataṃ
//
Verse: 6ab
āuir
;eljā
pradr̥śya-evaṃ
vyantarāyaḥ
prakāśyate
/
Verse: 6cd
nakṣatra-saṃjñayā
jñeyā
manujair
artʰaśas
tatʰā
//
Verse: 7ab
aṅguṣṭʰa-udaramārge
tu
yāvatyo
yasya
rājayaḥ
/
Verse: 7cd
tasyāpatyāni
jānīyāt
tāvanti
na-atra
saṃśayaḥ
//
Verse: 8ab
dīrgʰāyuṣaṃ
vijānīyād
dīrgʰalekʰā
tu
yā
bʰavet
/
Verse: 8cd
hrasvāyuṣaṃ
vijānīyād
dʰrasvalekʰā
tu
yā
bʰavet
//
Verse: 9ab
aṅguṣṭʰamūle
yavako
rātrau
janmābʰinirdiśed
/
Verse: 9cd
divā
tu
janma
nirdiṣṭam
aṅguṣṭʰa-yavake
dʰravaṃ
//
Verse: 10ab
avyakto
yavako
yatra
tatra
lagnaṃ
vinirdiśet
/
Verse: 10cd
lagnaṃ
puṃsaṃjñako
jñeyo
+aho-rātraṃ
vinirdiśet
//
Page of edition: 173
Verse: 11ab
divasaṃ
janma
nirdiśed
rātrau
strī-saṃjñako
bʰavet
/
Verse: 11cd
rātriḥ
sandʰyā
samākʰyātā
bʰāgair
anyair
na
saṃśayaḥ
/
Verse: 11ef
puṃsaṃjñād
udayaṃ
teṣām
ahorātrāntikaṃ
vadet
//
Verse: 12ab
aṅguṣṭʰamūle
yavake
śale
saukʰyaṃ
vidʰīyate
/
Verse: 12cd
aśvād
bʰadraṃ
vijānīyād
aṅguṣṭʰa-yavakeṣv
iha
//
Verse: 13ab
yavamālā
ca
matsyaḥ
syād
aṅguṣṭʰa-yavako
ratau
/
Verse: 13cd
bālayauvanamadʰyānte
sukʰaṃ
tasyābʰinirdiśet
//
Verse: 14ab
yasya
syād
yavakaś
ca-api
ca-apo
vā
svastikas
tatʰā
/
Verse: 14cd
taleṣu
yeṣu
dr̥śyante
dʰanyās
te
puruṣā
hy
amī
//
Verse: 15ab
matsyo
dʰānyaṃ
bʰaved
bʰogāyāmiṣādau
yave
dʰanaṃ
/
Verse: 15cd
bʰoga-saubʰāgyaṃ
jānīyān
mīnādau
na-atra
saṃśayaḥ
//
Verse: 16ab
patākābʰir
dʰvajair
vā-api
śaktibʰis
tomarais
tatʰā
/
Verse: 16cd
talastʰāir
aṅkuśaiś
ca-api
vijñeyaḥ
pr̥tʰivīpatiḥ
/
Verse: 16ef
rāja-vaṃśaprasūtaṃ
ca
rāja-mātraṃ
vinirdiśet
//
Verse: 17ab
prekṣyante
śākʰyā
pañca
haste
catvāra
eva
ca
/
Verse: 17cd
kṣatriyo
vā
bʰaved
bʰogī
rājabʰiś
ca-api
satkr̥taḥ
//
Verse: 18ab
vaiśyo
+atʰa
kṣatriyo
vāgmī
dʰana-dʰānyaṃ
na
saṃśayaḥ
/
Verse: 18cd
śūdro
vipulabʰāgī
syāt
parvaśīlo
+atʰa
naiṣṭʰikaḥ
//
Verse: 19ab
satatam
abʰipūjyaḥ
syāt
sarveṣāṃ
ca
priyaṃvadaḥ
/
Verse: 19cd
viśīlaḥ
śīlakuñco
vā
bahubʰir
na
bahus
tatʰā
//
Verse: 20ab
śyāmavarṇā
+atʰa
bʰinnā
vā
sā
lekʰā
duḥkʰabʰāginī
/
Verse: 20cd
ktilekʰā
yasya
dr̥śyante
yasya
pūrṇāḥ
karatʰitāḥ
/
Verse: 20ef
mahā-bʰogo
mahā-vidvān
jīved
varṣaśataṃ
ca
saḥ
//
Page of edition: 174
Verse: 21ab
ajapadaṃ
rāja-cʰatraṃ
śaṅkʰacakra-puraskr̥taṃ
/
Verse: 21cd
taleṣu
yasya
dr̥śyante
taṃ
vidyāt
pr̥tʰivīpatiṃ
//
Verse: 22ab
bʰagas
tu
bʰāgyāya
dʰvajaiḥ
patākair
hastyaśvamālāṅkuśataś
ca
rājā
/
Verse: 22cd
matsyo
nu
pānāya
yavo
dʰanāya
vedis
tu
yajñāya
gavāṃ
ca
goṣṭʰaḥ
//
Verse: 23ab
anāmikāparva
atikramed
yadi
kaniṣṭʰikā
varṣaśataṃ
sa
jīvati
/
Verse: 23cd
sametvaśītir
varṣāṇi
saptabʰir
yatʰā
nadīnāṃ
bʰaritāya
nirdiśed
//
Verse: 24ab
śarīravarṇa-prabʰavāṃ
tu
lekʰāṃ
savaiśikʰāṃ
varṇa-vihīnakāṃ
ca
/
Verse: 24cd
samīkṣya
nīcottamamadʰyamānāṃ
dāridyrmadʰye
caratāṃ
vijānatāṃ
//
Verse: 25ab
abʰyañjanodvartana
satkarī[ṣaira]dʰyakṣa
cūrṇaiś
ca
vimr̥jya
pāṇiṃ
/
Verse: 25cd
prakṣālya
caika-antaragʰr̥ṣṭa-lekʰām
ekāgracittas
tu
karaṃ
parīkṣet
//
Verse: 26ab
valayasamanarādʰipaṃ
bʰajantyaḥ
samanugatā
maṇibandʰane
tu
tisraḥ
/
Verse: 26cd
dvir
api
ca
[sa]
bʰava-antare
mahā-ātmā
vippuladʰana-śriya
āha
vastra-lābʰaḥ
//
Verse: 27ab
dadati
satatam
unnatas
tu
pāṇir
bʰavati
cirāya
tu
dīrgʰapīnapāṇiḥ
/
Verse: 27cd
paripatati
śirāviruddʰapāṇir
dʰanam
adʰigaccʰati
māṃsa-gūḍʰapāṇiḥ
//
Verse: 28ab
sudr̥śa[kara-talaiś
ca]sādʰavaste
kuṭilakr̥tair
vinimīlitaiś
ca
dʰūrtāḥ
/
Verse: 28cd
bʰavati
rudʰirasannibʰaḥ
suraktaś
ciram
iha
piṇḍitapāṇirīśvaraḥ
syāt
//
Verse: 29ab
dʰr̥taruciramanāḥ
śilāravindair
jvalanakaṣāya
suvarṇa-pāṇirā[ji]+
/
Verse: 29cd
bʰavati
bahu-dʰano
nigūḍʰapāṇiś
ciram
iha
jīvati
pāna-bʰoga-bʰogī
//
Verse: 30ab
subʰaga
iha
tatʰoṣṇadīrgʰapāṇir
dʰruvam
iha
śītalapāṇikas
tu
śaṇṭʰaḥ
/
Verse: 30cd
iha
hi
bahu-dʰano
balena
yuktaḥ
sutanu
susañcitapāṇirekʰako
yaḥ
//
Page of edition: 175
Verse: 31ab
dʰanam
upanayatīha
pāṇilekʰā
kr̥ta-janitā
jalavac
ca
yā
sudīrgʰā
/
Verse: 31cd
jalavadanugatā
suvarṇa-varṇā
dʰanam
adʰigaccʰati
nimnaśonnatā
yā
//
Verse: 32ab
dʰanam
upalabʰate
surakta-pāṇir
vipulamatʰo
ca
nirantarāṅguliḥ
syāt
/
Verse: 32cd
bali-puruṣam
api
tyajeddʰi
vittaṃ
ditavivaśā
ca
viśīrṇavarṇa-lekʰā
//
Verse: 33ab
apagatagʰr̥ta-varṇa-pāṇilekʰo
bʰavati
naro
dʰanavān
balena
yuktaḥ
/
Verse: 33cd
asubʰr̥ti
sadr̥śā
bʰavet
tatʰā
bʰūṣaṇa-vr̥ta[rūpavatī
śubʰā]eka-bʰāryā
//
Verse: 34ab
bʰavati
bahu-dʰano
dʰanair
vihīnaḥ
śrutam
adʰigamya
viśālapāṇilekʰaḥ
/
Verse: 34cd
[su]r̥jubʰir
ahinīla-nirmalā[bʰiḥ]
kara-tala-rāji[bʰirīśvaraḥ
sa
dʰanya]ḥ
//
Verse: 35
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
kara-tala-lekʰānām
ādʰyāyaḥ
/
Verse: 36
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
vāyasa-rutaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰāsyāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
namo
+arhatāṃ
/
teṣāṃ
namaskr̥tvā
/
Paragraph: 10
vāyasa-rutaṃ
Verse: 1ab
idaṃ
śāstraṃ
pravakṣyāmi
vāyasānāṃ
śubʰa-aśubʰaṃ
/
Verse: 1cd
jayam
parājayaṃ
ca-eva
lābʰa-alābʰaṃ
tatʰā-eva
ca
//
Verse: 2ab
sukʰaduḥkʰaṃ
priyāpriyaṃ
jīvitaṃ
maraṇaṃ
tatʰā
/
Verse: 2cd
vāyasānāṃ
vacaḥsiddʰiṃ
pravakṣyāmi
yatʰāvidʰi
//
Verse: 3ab
devāḥ
pravadanti
śreṣṭʰā
vāyasānāṃ
namā
namaḥ
/
Verse: 3cd
āgatā
mānuṣaṃ
lokaṃ
vāyasā
bali-bʰojanāḥ
//
Verse: 4ab
prastʰitasya
yadā
+adʰvānam
agrato
vāyaso
bʰavet
/
Verse: 4cd
vyāharan
kṣīravr̥kṣa-stʰo
nirdiśed
artʰa-siddʰitāṃ
//
Verse: 5ab
svareṇa
parituṣṭena
pʰalavr̥kṣa-samāśritaḥ
/
Verse: 5cd
punar
āgamanaṃ
ca-eva
siddʰar
artʰa-niveditaṃ
//
Page of edition: 176
Verse: 6ab
vivr̥ddʰavr̥kṣa-patrāṇi
madʰuraṃ
ca-anuvāsati
/
Verse: 6cd
asūpaṃ
nirdiśed
bʰojyaṃ
guḍamiśraṃ
tu
gorasaṃ
//
Verse: 7ab
dr̥ṣṭas
tu
tuṇḍapādena
ātmanaḥ
parimārjati
/
Verse: 7cd
pāyasaṃ
sarpiṣā
miśraṃ
tatra
vidyānnasaṃśayaḥ
//
Verse: 8ab
rūkṣaṃ
nirgʰarṣate
tuṇḍaṃ
śiraś
ca
parimārjati
/
Verse: 8cd
sapʰalaṃ
vr̥kṣam
āstʰāya
dʰruvaṃ
māṃsena
bʰojanaṃ
//
Verse: 9ab
locayati
vyāharati
pʰalavr̥kṣa-samāśritaḥ
/
Verse: 9cd
vyādʰena
ca
hataṃ
māṃsaṃ
nivedayati
bʰojanaṃ
//
Verse: 10ab
gʰoraṃ
vyāharate
kāryaṃ
vāyaso
vr̥kṣa-māśritaḥ
/
Verse: 10cd
kalahaṃ
saṃgrāma-bʰayaṃ
tatra
vidyānna
saṃśayaḥ
//
Verse: 11ab
śuṣkavr̥kṣe
niṣīditvā
kṣāmaṃ
dīnaṃ
ca
vyāharet
/
Verse: 11cd
kalahaṃ
sumahat
kr̥tvā
na
ca-artʰaṃ
tatra
sidʰyati
//
Verse: 12ab
kṣīravr̥kṣe
niṣīditvā
kṣāmaṃ
dīnaṃ
ca
vyāharet
/
Verse: 12cd
krameṇa
yugamātreṇa
na
ccārtʰaṃ
tatra
sidʰyati
//
Verse: 13ab
śuṣkavr̥kṣe
niṣīditvā
kāmukākaṃ
pravāśati
/
Verse: 13cd
tatkṣaṇaṃ
sannivedeti
tatra
caura-bʰayaṃ
bʰavet
//
Verse: 14ab
śuṣkavr̥kṣe
niṣīditvā
kāmukākaṃ
pravāśati
/
Verse: 14cd
pr̥ṣṭʰena
darśayed
bʰāraṃ
kṣudʰāpīḍāṃ
ca
nirdiśet
//
Verse: 15ab
pakṣaṃ
vidʰūyamāno
yaḥ
paśyan
patʰasya
vāśati
/
Verse: 15cd
na
tatra
gamanaṃ
kuryāc
cauraiḥ
patʰam
upadrutaṃ
//
Verse: 16ab
rajjuṃ
vā
pʰalakaṃ
vā-api
yadi
karṣati
vāyasaḥ
/
Verse: 16cd
na
tatra
gamanaṃ
śreyaś
cauraiḥ
patʰam
upadrutaṃ
//
Verse: 17ab
gomaye
śuṣkakāṣṭʰe
vā
yadi
vāśati
vāyasaḥ
/
Verse: 17cd
kalahaḥ
kuvaco
vyādʰir
na
ca-artʰaṃ
tatra
sidʰyati
//
Page of edition: 177
Verse: 18ab
tr̥ṇaṃ
vā
yadi
vā
kāṣṭʰaṃ
darśayec
ca
yadā
kʰagaḥ
/
Verse: 18cd
purataḥ
śuṣkapāṇis
tu
tatra
caura-bʰayaṃ
bʰavet
//
Verse: 19ab
sārtʰopari
niṣīditvā
kṣāmaṃ
dīnaṃ
ca
vyāharet
/
Verse: 19cd
nipatet
sārtʰamadʰye
+asmin
caura-sainyaṃ
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 20ab
yadā
pradakṣiṇaṃ
trastaṃ
vāśanti
vividʰaṃ
kʰagāḥ
/
Verse: 20cd
śuṣkavr̥kṣe
niṣīditvā
tatra
vidyān
mahā-bʰayaṃ
//
Verse: 21ab
bʰītas
trastaḥ
parītaś
ca
yas
tu
vyāharate
kʰagaḥ
/
Verse: 21cd
paribādʰan
diśaḥ
sarvās
tatra
bʰayam
upastʰitaṃ
//
Verse: 22ab
gaccʰantaṃ
samanugaccʰet
puraḥ
stʰitvā
tu
vyāharet
/
Verse: 22cd
na
tatra
gamanaṃ
kkuryān
mārgam
atra
praśātanaṃ
//
Verse: 23ab
vāstumadʰye
pratistʰāne
kṣāmaṃ
dīnaṃ
ca
vyāharet
/
Verse: 23cd
vyādʰiṃ
tatra
vijānīyād
vāse
vā
gr̥ha-svāmināṃ
//
Verse: 24ab
śakaṭasya
yatʰā
śabdaṃ
viśrabdʰaṃ
vāśati
vāyasaḥ
/
Verse: 24cd
dūrād
abʰyāgataṃ
jñātvā
prasiddʰiṃ
ca-abʰinirdiśet
//
Verse: 25ab
gargare
gʰaṭake
ca-eva
stʰālikapiṭʰareṣu
vā
/
Verse: 25cd
niṣaṇṇo
vāśate
kākaḥ
prasiddʰaṃ
gamanaṃ
dʰruvaṃ
//
Verse: 26ab
āsane
śayane
vā-api
stʰito
vāśati
vāyasaḥ
/
Verse: 26cd
prasiddʰaṃ
gamanaṃ
brūyāt
proṣitena
samāgamaḥ
//
Verse: 27ab
brahma-stʰāne
niṣīditvā
dʰruvaṃ
vāśati
vāyasaḥ
/
Verse: 27cd
artʰa-lābʰaṃ
vijānīyād
dʰana-lābʰaṃ
ca
ākaret
//
Verse: 28ab
brahma-stʰāne
niṣīditvā
kṣāmaṃ
dīnaṃ
ca
vāśati
/
Verse: 28cd
sandʰistʰāne
harec
cauras
tatra
vai
nāsti
saṃśayaḥ
//
Verse: 29ab
devatā-devatānāṃ
ca
devasya-upavanāni
ca
/
Verse: 29cd
yasya
vācaṃ
vadet
tasya-artʰa-lābʰaṃ
vinirdiśet
//
Verse: 30ab
lākṣāharidrāmañjiṣṭʰāharitālamanaḥśilāḥ
/
Verse: 30cd
yasyāharet
purastasya
svarṇa-lābʰaṃ
vinirdiśet
//
Page of edition: 178
Verse: 31ab
pātraṃ
ca
pātrakaṃ
ca-eva
mr̥ttikāvarabʰājanaṃ
/
Verse: 31cd
yasya
yasya
haret
tasya
dravya-lābʰaṃ
vinirdiśet
//
Verse: 32ab
saṅgʰībʰūtvā
yugamātraṃ
śubʰaṃ
tiṣṭʰati
vāyasaḥ
/
Verse: 32cd
kāṣṭʰaṃ
vā
vāyasā
yatra
gr̥ham
āropayanti
ca
/
Verse: 32ef
nigadanty
atra
vijānīyād
yācakāt
tu
mahā-bʰayaṃ
//
Verse: 33ab
nīlaṃ
pītaṃ
lohitaṃ
ca
pratisaṃharaṇāni
ca
/
Verse: 33cd
nigr̥hṇanti
yatra
kākā
vyādʰiṃ
tatra
vinirdiśet
//
Verse: 34ab
grāmante
bʰayam
ākʰyāti
kāko
vā
vāśati
dʰruvaṃ
/
Verse: 34cd
pratyekato
vā
vāśanti
vidyāt
tatra
mahā-bʰayaṃ
//
Verse: 35ab
vāyaso
+astʰi
gr̥hītvā
vai
pragaccʰed
anudakṣiṇaṃ
/
Verse: 35cd
niṣīdan
sapʰale
vr̥kṣe
sa
vaden
māṃsa-bʰojanaṃ
//
Verse: 36ab
yasya
śīrṣe
niṣīditvā
karṇaṃ
karṣati
vāyasaḥ
/
Verse: 36cd
abʰyantare
sapta-rātrān
maraṇaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 37ab
karake
ca-udake
ca-eva
snigdʰadeśeṣu
vāśati
/
Verse: 37cd
ūrdʰva-mukʰaṃ
nirīkṣantu
jagadvr̥ṣṭiṃ
vinirdiśet
//
Verse: 38ab
svareṇa
parituṣṭena
tīrtʰavr̥kṣeṣu
vāśati
/
Verse: 38cd
ūrdʰva-mukʰaṃ
tatʰā
vakti
vāta-vr̥ṣṭiṃ
vinirdiśet
//
Verse: 39ab
kāyaṃ
kilakilāyantu
snigdʰadeśeṣu
vāśati
/
Verse: 39cd
vakṣo
vidʰnvanvāyasaḥ
sadyo
vr̥ṣṭiṃ
vinirdiśet
//
Verse: 40ab
svareṇa
parituṣṭena
snigdʰaṃ
madʰuraṃ
vāśati
/
Verse: 40cd
sakṣara-sadravaṃ
bʰāgaṃ
vāśati
bʰojanaṃ
bʰavet
//
Verse: 41ab
prakāre
toraṇa-agre
vā
yadi
vāśati
vāyasaḥ
/
Verse: 41cd
abʰīkṣṇaṃ
gʰarṣate
tuṇḍaṃ
saṃgrāmaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 42ab
maṇḍalāni
vāvartāni
bahir
vā
nagarasya
ca
/
Verse: 42cd
vairaṃ
ca
vigrahaṃ
gʰoraṃ
tatra
ca-eva
vinirdiśet
//
Page of edition: 179
Verse: 43ab
grāme
vā
nagare
vā-api
kurvate
yatra
maṇḍalaṃ
/
Verse: 43cd
ūrdʰva-mukʰaṃ
vāśanto
vai
viṣaṇṇatvaṃ
samuttʰitaṃ
//
Verse: 44ab
pūrveṇa
ca-eva
grāmasya
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 44cd
alpodakenotplavanti
vanāni
nagarāṇi
ca
//
Verse: 45ab
purastād
dakṣiṇe
pārśve
yadi
sūyati
vāyasī
/
Verse: 45cd
varṣati
pratʰame
māse
paścād
devo
na
varṣati
/
Verse: 45ef
kr̥ṣṇa-dʰānyāni
vardʰante
māṣadʰānyaṃ
vinaśyati
//
Verse: 46ab
dakṣiṇe
vr̥kṣa-śikahre
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 46cd
maṇḍūkakīṭakam
akṣā
cauraś
ca
bahulībʰavet
//
Verse: 47ab
paścima-uttarapārśve
tu
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 47cd
madʰyamaṃ
ca
bʰaved
varṣaṃ
madʰya-śasyaṃ
ca
jāyate
//
Verse: 48ab
paścima-uttarapārśve
tu
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 48cd
aśanir
nipatet
tatra
bʰayaṃ
ca
mr̥gapakṣīṇāṃ
//
Verse: 49ab
uttare
vr̥kṣa-śikʰare
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 49cd
pūrvam
uptaṃ
vijānīyāc
cʰasyaṃ
samupajāyate
//
Verse: 50ab
upari
vr̥kṣa-śikʰare
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 50cd
alpa-udakaṃ
vijānīyāt
stʰale
bījāni
ropayet
//
Verse: 51ab
yadā
tu
madʰye
vr̥kṣasya
nilayaṃ
karoti
vāyasī
/
Verse: 51cd
madʰyamaṃ
varṣate
varṣaṃ
madʰya-śasyaṃ
prajāyate
//
Verse: 52ab
skandʰa-mūle
tu
vr̥kṣasya
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 52cd
anāvr̥ṣṭir
bʰaved
gʰorā
durbʰikṣaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 53ab
caturaḥ
pañca
vā
potān
yadā
sūyati
vāyasī
/
Verse: 53cd
subʰikṣaṃ
ca
bʰavet
tatra
pʰalānām
uditaṃ
bʰavet
//
Verse: 54
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
vāyasa-rutaṃ
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 55
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
dvāra-lakṣaṇaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Paragraph: 11
Page of edition: 180
dvāra-lakṣaṇaṃ
Verse: 1ab
māhendram
atʰa
divyaṃ
ca
māṅgalyaṃ
pūrvataḥ
smr̥taḥ
/
Verse: 1cd
dakṣiṇe
tu
diśo
bʰāge
pūṣā
ca
pitryam
eva
ca
//
Verse: 2ab
sugrīvaṃ
puṣpa-dantaṃ
ca
paścimenātra
nirdiśet
/
Verse: 2cd
bʰallātakaṃ
rāja-yakṣmaṃ
vidyād
uttarataḥ
śubʰaṃ
//
Verse: 3ab
janma-saṃpadvipatkṣetrakṣemapratyarisādʰanaṃ
/
Verse: 3cd
atʰa
vai
dʰanmitraṃ
ca
paramaṃ
maitram
eva
ca
//
Verse: 4ab
uvāca
vidʰivat
prājño
viśva-karmā
mahā-matiḥ
/
Verse: 4cd
vāstūnāṃ
guṇadauṣau
ca
pravakṣyāmy
anupūrvaśaḥ
//
Verse: 5ab
samaṃ
syāc
caturasraṃ
ca
vistīrṇā
ca-eva
mr̥ttikā
/
Verse: 5cd
kṣīravr̥kṣākulaṃ
dʰanyaṃ
brāhmaṇasya
praśasyate
//
Verse: 6ab
pūrvāyatanatayā
vāstu
ratʰacakrākr̥ti
ca
yat
/
Verse: 6cd
rakta-pāṃśur
bʰaved
yatra
rājñāṃ
tat
tu
praśasyate
//
Verse: 7ab
trikoṇaṃ
kuśasaṃstīrṇam
uttānaṃ
madʰuraṃ
ca
yat
/
Verse: 7cd
vyāyām
ato
jalaṃ
ca-eva
vāstu
tasya
dʰanauṣadʰī
//
Verse: 8ab
aṅgārākāra-saṃstʰānaṃ
gomukʰaṃ
śakaṭākr̥ti
/
Verse: 8cd
anāvāsyaṃ
ca
tat
proktaṃ
yac
ca
putrakṣayāvahaṃ
//
Page of edition: 181
Verse: 9ab
yat
tu
kañjalakakṣais
tat
tyaktaṃ
varṣodakena
ca
/
Verse: 9cd
apasavya-udakaṃ
ca-eva
dūrataḥ
parivarjayet
//
Verse: 10ab
viprasya
caturasraṃ
tu
kṣātriyaṃ
parimaṇḍalaṃ
/
Verse: 10cd
daśa
dvādaśakaṃ
vaiśye
śūdrasya
tatra
lekʰanaṃ
//
Verse: 11ab
vāstupūrva-uttare
deśe
gokulaṃ
tatr
kārayet
/
Verse: 11cd
tatʰā-eva
ca-agniśālāṃ
tu
pūrva-dakṣiṇato
diśe
//
Verse: 12ab
varṣavr̥ṣyāyudʰāgārān
dakṣīṇena
niveśayet
/
Verse: 12cd
paścima-uttarataś
ca-atra
vaṇigbʰāṇḍaṃ
niveśayet
//
Verse: 13ab
uttarāyāṃ
tu
kartavyaṃ
varcaḥ
stʰānām
anuttaraṃ
/
Verse: 13cd
aiśānyām
eva
sarvāṇi
prāsādaś
ca
puromukʰaḥ
//
Verse: 14ab
avidʰiparivartena
tatra
vairaṃ
vadʰo
bʰavet
/
Verse: 14cd
racitasarva-dvārāṇām
āyāmo
dviguṇo
mataḥ
//
Verse: 15ab
kuryāt
surabʰavanānāṃ
yatʰeṣṭaṃ
dvārakāṇy
api
/
Verse: 15cd
taddvāra-bāhuparyante
striyo
dr̥ṣṭā
doṣāvahāḥ
//
Verse: 16ab
vidviṣasya
salokasya
dvāre
syān
nu
karagrahaḥ
/
Verse: 16cd
mahendre
pure
vā
rājyaṃ
sūrye
sūraprabʰāvatā
//
Verse: 17ab
satye
mr̥dur
mr̥ge
sūro
+antarīkṣe
dʰana-kṣayaḥ
/
Verse: 17cd
vāyavye
tu
bahu-vyādʰir
bʰage
bʰāgyaviparyayaḥ
//
Verse: 18ab
puṣpe
tu
subʰago
nityaṃ
vitatʰe
+apy
aśubʰo
bʰavet
/
Verse: 18cd
śoke
bʰūta-vikāraḥ
syāt
soṣe
tasya
viṣaṇṇatā
//
Page of edition: 182
Verse: 19ab
ballātake
gr̥he
vāso
rāja-yakṣme
samāvr̥tiḥ
/
Verse: 19cd
hrade
reṇu
pariśrāva
āditye
tu
kalir
dʰruvaṃ
//
Verse: 20ab
nāga-rāje
nāga-bʰayaṃ
mahaśced
dīrgʰam
āyuṣaṃ
/
Verse: 20cd
bʰaved
asya
ca
yad
dvāraṃ
tatra-agni-bʰayam
ādiśet
//
Verse: 21ab
kṣayaṃ
vidyāt
tasya
tasya
dʰanasya
ca
kulasya
ca
/
Verse: 21cd
yame
mr̥tyuṃ
vijānīyāt
kule
śreṣṭʰa-uttamasya
ca
/
Verse: 21ef
bʰr̥ṅgirāje
t
matimān
gandʰarve
gandʰamālyatā
//
Verse: 22ab
bʰr̥ṅge
krodʰaḥ
kaliś
ca-eva
pitari
bʰoga-sampadaḥ
/
Verse: 22cd
dauvārike
svalpa-dʰanaṃ
sugrīve
rāja-pūjitaḥ
//
Verse: 23ab
puṣpa-dante
dʰanāvāptir
varuṇe
jalacitratā
/
Verse: 23cd
asurare
maraṇaṃ
gʰoraṃ
roge
tu
bahu-doṣatā
//
Verse: 24ab
balīṃś
ca
upahārāṃś
ca
pravakṣyāṃi
yatʰāgr̥haṃ
/
Verse: 24cd
cicitrair
vidiśair
gandʰaiḥ
praipūjya
baliṃ
haret
//
Verse: 25ab
kalatre
hetubījāni
madʰyame
+arjitam
eva
tu
/
Verse: 25cd
mahendre
mukta-puṣpāṇi
pāvake
ca
payo
dadʰi
//
Verse: 26ab
āditye
parideyaṃ
tu
bʰaktaṃ
ca-eva
priyaṅgavaḥ
/
Verse: 26cd
antarīkṣe
jalaṃ
divyaṃ
puṣpāṇi
jalajāni
ca
//
Verse: 27ab
nandā
pratipādā
jñeyā
ṣaṣṭʰī
trayodaśī
jayā
/
Verse: 27cd
tāsu
tāsu
dʰruvaṃ
kuryāt
prājño
hy
evaṃ
vicakṣaṇaḥ
//
Verse: 28
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
dvāra-lakṣaṇaṃ
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 29
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
dvādaśa-rāśikaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰāyatu
bʰagavān
triśaṅkuḥ
/
Paragraph: 12
Page of edition: 183
dvādaśa-rīśikaḥ
Verse: 1ab
ataḥ
paraṃ
pravakṣyāmi
cittavijñāna-kāṇḍakaṃ
/
Verse: 1cd
yatʰā
dr̥ṣṭāntenaivainaṃ
narāṇāṃ
samudāhr̥taṃ
//
Verse: 2ab
tad
ahaṃ
saṃpravakṣyāmi
cittavijñānam
uttamaṃ
/
Verse: 2cd
dvādaśaiva
tu
cittās
te
ye
loke
pracaranti
vai
//
Verse: 3ab
tān
ahaṃ
saṃpravakṣyāmi
śr̥ṇu
tattvena
me
tataḥ
/
Verse: 3cd
dvādaśa-eva
tu
kuryāc
ca
maṇḍalāni
vicakṣaṇaḥ
/ .
Verse: 4ab
pratʰamaṃ
meṣo
nāma
syād
dvitīyaṃ
tu
vr̥ṣaḥ
smr̥taḥ
/
Verse: 4cd
tr̥tīyaṃ
mitʰunaṃ
nāma
caturtʰaṃ
ca-api
karkaṭaḥ
//
Verse: 5ab
pañcamaṃ
ca-api
siṃhas
tu
ṣaṣṭʰaṃ
kanyā
iti
smr̥taṃ
/
Verse: 5cd
tulā
tu
saptamaṃ
jñeyā
vr̥ścikas
tu
tahtāṣṭamaṃ
//
Verse: 6ab
dnavī
tu
navamaṃ
jñeyā
daśamaṃ
makaraḥ
smr̥taḥ
/
Verse: 6cd
kumbʰaś
caikādaśaṃ
jñeyo
dvādaśaṃ
mīna
ucyate
//
Verse: 7ab
horā
śarīraṃ
jātasya
dvitīye
cintitaṃ
dʰanaṃ
/
Verse: 7cd
tr̥tīye
bʰrātura
ca-eva
caturtʰe
svajanas
tatʰā
//
Verse: 8ab
cintyate
pañcame
putraḥ
ṣaṣṭʰe
maṇḍale
śatrutā
/
Verse: 8cd
saptame
dārasaṃyogo
hy
aṣṭame
naidʰanaṃ
smr̥taṃ
//
Verse: 9ab
navame
cintyate
dʰarmo
daśame
darmajaṃ
pʰalaṃ
/
Verse: 9cd
ekādaśe
ca-artʰa-lābʰo
dvādaśe
vyartʰa-saṃbʰavaḥ
//
Verse: 10ab
ete
dvādaśa-cittās
tu
yatʰā
dr̥ṣṭā
maharṣibʰiḥ
/
Verse: 10cd
sarva-bʰūtātmabʰūtāś
ca
yatʰājñeyāsta
dehināṃ
//
Page of edition: 184
Verse: 11ab
āgastya
pr̥ccʰate
kaścit
pratʰamaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 11cd
śiras
tu
spr̥śate
yaś
ca
śabdaś
ca
upalakṣyate
//
Verse: 12ab
vyādʰitaṃ
ca-eva
hy
ātmānam
āgneyāś
ca
vinaṣṭayaḥ
/
Verse: 12cd
yadi
brūyāt
tadā
tasya
ātmārtʰaṃ
cintitaṃ
bʰavet
//
Verse: 13ab
kāñcanaṃ
rajataṃ
tāmraṃ
lauhaṃ
ca-eva
bʰr̥śaṃ
havet
/
Verse: 13cd
sa
ca
sarva-gataś
ca-eva
agnir
aśnāti
niścitaṃ
//
Verse: 14ab
etādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvotpātam
āgneyaṃ
tasya
nirdiśet
/
Verse: 14cd
yādr̥śaś
ca
bʰavec
cʰabdas
tādr̥śaṃ
tena
cintitaṃ
//
Verse: 15ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
dvitīyaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 15cd
grīvāṃ
vā
parimārjayed
galaṃ
ca
cibukaṃ
punaḥ
//
Verse: 16ab
yadi
śabdaś
ca
śrūyeta
dr̥ṣṭā
gāvas
tatʰā-eva
ca
/
Verse: 16cd
īdr̥śaṃ
ca
dr̥Xṭvotpātaṃ
gośabdaṃ
tatra
nirdiśet
/
Verse: 16ef
atʰa
vā
yādr̥śaḥ
śabdas
tādr̥śaṃ
tena
cintitam
//
Verse: 17ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
tr̥tīyaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 17cd
mārjayen
mukʰadeśaṃ
tu
strī-cittaṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 18ab
atʰa
śabdo
bʰavet
tatra
śrūyantāṃ
tādr̥śās
tu
te
/
Verse: 18cd
jātaṃ
prajātam
upajātaṃ
tatʰā
jāto
bʰaviṣyati
//
Verse: 19ab
etādr̥śaṃ
dr̥Zṭvotpātaṃ
garbʰaṃ
tasya
vinirdiśet
/
Verse: 19cd
atʰa
vā
yādr̥śaḥ
śabdas
tādr̥śaṃ
tena
cintitaṃ
//
Verse: 20ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
caturtʰaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 20cd
kaccʰapaṃ
spr̥śate
yas
tu
kalahaṃ
tatra
nirdiśet
/
Verse: 20ef
svajanaṃ
vyavahāras
tu
sati
kalahe
na
saṃśayaḥ
//
Page of edition: 185
Verse: 21ab
ākaṭṭā
kaṭṭeti
śabdā
bʰavanti
ca
nirantaraṃ
/
Verse: 21cd
etādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā-utpātaṃ
kalahaṃ
tatra
nridiśet
//
Verse: 22ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
pañcamaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 22cd
hr̥dayaṃ
spr̥śate
yas
tu
apatyaṃ
tatra
cintitaṃ
//
Verse: 23ab
pravāsakaś
ca
vijñeyaḥ
paragrāma-gato
mr̥taḥ
/
Verse: 23cd
śastra-dravyaṃ
ca
yat
tasya
brāhmaṇānaṃ
kule
stʰitaṃ
//
Verse: 24ab
atʰa
śabdo
bʰavet
tatra
yaṃ
dr̥ṣṭvā
tu
maharṣibʰiḥ
/
Verse: 24cd
putraputreti
yaccʰabdo
yad
gataṃ
gatam
eva
ca
/
Verse: 24ef
etādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā-utpātaṃ
maraṇaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 25ab
puruṣaḥ
kaś
cid
āgatya
ṣaṣṭʰaṃ
tu
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 25cd
spr̥śate
ca-api
pārśvāni
gātracintā
tu
cintitā
//
Verse: 26ab
vigrahas
tu
mahā-gʰoraḥ
śatruś
ca-api
pravadʰyate
/
Verse: 26cd
atʰa
vā
tatra
ye
śabdāḥ
śrotavyās
te
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 27ab
ayaṃ
tu
prakṣaraś
ca-eva
hataś
ca
vihatas
tatʰā
/
Verse: 27cd
etādr̥śaṃ
dr̥Zṭvā-utpātam
arivigraham
ādiśet
/
Verse: 27ef
atʰa
vā
yādr̥śaḥ
śabdas
tādr̥śaṃ
tena
cintitaṃ
//
Verse: 28ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatāy
saptamaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 28cd
hastena
mardayed
hastaṃ
tatʰā
nāḍīṃ
ca
mardayed
//
Verse: 29ab
niveśacintā
vijñeyā
anyagrāma-gatā
bʰavet
/
Verse: 29cd
tatreme
bʰavanti
śabdāḥ
śrotavyā
bʰūmim
iccʰatā
//
Verse: 30ab
stʰitaṃ
niviṣṭaṃ
vartañ
ca
kr̥taṃ
hasta-gataṃ
tatʰā
/
Verse: 30cd
etādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā-utpātaṃ
niveśaṃ
tasya
nirdiśet
/
Verse: 30ef
yādr̥śo
vā
śrutaḥ
śabdas
tādr̥śaṃ
tena
cintitaṃ
//
Page of edition: 186
Verse: 31ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
aṣṭamaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 31cd
udaraṃ
ca-eva
pʰicakaṃ
dve
ime
parimārjayet
//
Verse: 32ab
nidʰanaṃ
dr̥śyate
tasya
maraṇaṃ
ca-api
dr̥śyate
/
Verse: 32cd
yadi
bʰaved
bʰaven
mr̥tyur
yaś
ca-anya-priya-saṅgamaḥ
//
Verse: 33ab
tatreme
śabdāḥ
śrotavyā
mr̥ta
eva
bʰaviṣyati
/
Verse: 33cd
etādr̥śaṃ
dr̥ṣṭvā-utpātaṃ
vyāpattiṃ
tasya
nirdiśet
//
Verse: 34ab
puruṣaḥ
kaś
cid
āgatya
navamaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 34cd
ūruṃ
ca
spr̥śate
bʰūyā
dʰarma-cintā
ca
cintitā
//
Verse: 35ab
tatra
śabdāś
ca
śrotavyā
bʰavanti
hi
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 35cd
yaja
hi
yājakaś
ca-eva
yajamānas
tatʰāiva
ca
/
Verse: 35ef
śabdānevaṃvidʰān
śrūtvā
yajña-cintāṃ
tu
nirdiśet
//
Verse: 36ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
daśamaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 36cd
karmacintā
vicintyeti
gr̥ha-karma
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 37ab
spr̥śate
jānunī
ca-eva
karma-cintāṃ
tu
nirdiśet
/
Verse: 37cd
tatra
śabdā
ahbvantīme
śrotavyāś
ca
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 38ab
bʰūmikarma
ca
kṣetraṃ
ca
kṣetrakarma
tatʰāiva
ca
/
Verse: 38cd
etādr̥śaṃ
dr̥Zṭvā-utpātaṃ
karma-cintāṃ
vinirdiset
//
Verse: 39ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
ekādaśaṃ
tu
saṃspr̥śet
/
Verse: 39cd
jaṅgʰe
tu
spr̥śate
bʰūyo
hy
artʰa-lābʰaṃ
vinirdiśet
//
Verse: 40ab
tatreme
śabdāḥ
śrotavyā
bʰavantīha
na
saṃśayaḥ
/
Verse: 40cd
paṇasuvarṇa-celāni
dʰānyaṃ
samaṇikuṇḍalaṃ
//
Verse: 41ab
etādr̥śaṃ
ravaṃ
śrūtvā
hiraṇyaṃ
tasya
nirdiśet
/
Verse: 41cd
atʰa
vā
yādr̥śaḥ
śabdas
tādr̥śaṃ
pʰalam
ādiśet
//
Page of edition: 187
Verse: 42ab
puruṣaḥ
kaścid
āgatya
dvādaśaṃ
maṇḍalaṃ
spr̥śet
/
Verse: 42cd
pādau
ca
spr̥śate
pr̥ccʰan
cittaṃ
vā-apy
anartʰikaṃ
//
Verse: 43ab
yas
tu
tac
cintito
hy
artʰa-āśā
āgantukā
ca
yā
/
Verse: 43cd
atʰa
vā
śabdāḥ
śrotavyā
nimitta-jñāna-pāragaiḥ
//
Verse: 44ab
nirāśaś
ca-eva
gʰoṣaś
ca
nirāśaṃ
tasya
nirdiśet
/
Verse: 44cd
atʰa
vā
yādr̥śaḥ
śabdas
tādr̥śaṃ
tena
cintitaṃ
//
Verse: 45
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
dvādaśa-rāśiko
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 46
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
kanyā-lakṣaṇaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagvāṃs
triśaṅkuḥ
//
Paragraph: 13
kanyā-lakṣaṇaṃ
Verse: 1ab
tatvaṃ
vijñāyate
yena
yena
śubʰam
upastʰitaṃ
/
Verse: 1cd
ninditaṃ
ca
praśastaṃ
ca
strīṇāṃ
vakṣyāmi
lakṣaṇaṃ
//
Verse: 2ab
pitaraṃ
mātaram
ca-eva
mātulaṃ
bʰrātaraṃ
tatʰā
/
Verse: 2cd
vimbād
vimbaṃ
parīkṣeta
triśaṅku-vacanaṃ
yatʰā
//
Verse: 3ab
muhūrte
titʰi-sampanne
nakṣatre
ca-api
pūjite
/
Verse: 3cd
tad
vijñaiḥ
saha
saṅgamya
kanyāṃ
paśyeta
śāstra-vit
//
Verse: 4ab
hastau
pādau
nirīkṣeta
nakʰāni
hy
aṅgulīs
tatʰā
/
Verse: 4cd
pāṇilekʰāś
ca
jañgʰae
ca
kaṭinābʰyūrum
eva
ca
//
Verse: 5ab
oṣṭʰau
jihvāṃ
ca
dantāṃś
ca
kapolau
nāsikāṃ
tatʰā
/
Verse: 5cd
akṣibʰravau
lalāṭaṃ
ca
karṇau
keśāṃs
tatʰā-eva
ca
//
Page of edition: 188
Verse: 6ab
romarājīṃ
savaraṃ
varṇaṃ
mantritaṃ
gatim
eva
ca
/
Verse: 6cd
matiṃ
sattvaṃ
samīkṣeta
kanyānāṃ
śāstra-kovidaḥ
/
Verse: 6ef
tatra
pūrvaṃ
parīkṣeta
svayam
eva
vicakṣaṇaḥ
//
Verse: 7ab
kaṃsasvarā
megʰavarṇā
nārī
madʰura-locanā
/
Verse: 7cd
aṣṭau
putrān
prasūyeta
dāsīdāsaiḥ
samāvr̥tā
//
Verse: 8ab
avyāvartāś
catvāro
yasyāḥ
sarve
ca-eva
pradakṣiṇāḥ
/
Verse: 8cd
samagātravibʰaktāṅgī
putrānaṣṭau
prasūyate
//
Verse: 9ab
maṇḍūkakukṣir
yā
nārī
saiśvaryam
adʰigaccʰati
/
Verse: 9cd
dʰanyān
sā
janayet
putrāṃs
teṣāṃ
prītiṃ
ca
bʰuñjate
//
Verse: 10ab
yasyāḥ
pāṇitale
vyaktaḥ
kaccʰapaḥ
svastiko
dʰavajaḥ
/
Verse: 10cd
aṅkuśaṃ
kuṇḍalaṃ
mālā
dr̥śyante
supratiṣṭʰitāḥ
/
Verse: 10ef
ekaṃ
sā
janayet
putraṃ
taṃ
ca
rājānam
ādiśet
//
Verse: 11ab
yasyāḥ
pāṇau
prakr̥śyeta
koṣṭʰa-āgāraṃ
satoraṇaṃ
/
Verse: 11cd
api
dāsakule
jātā
rāja-patnī
bʰaviṣyati
//
Verse: 12ab
dvātriṃśad
daśanā
yasyāḥ
sarve
gokṣīrapāṇḍarāḥ
/
Verse: 12cd
samaśikʰari
snigdʰābʰā
rājānaṃ
sā
prasūyate
//
Verse: 13ab
snigdʰā
kāraṇḍavaprekṣā
hariṇākṣī
tanutvacā
/
Verse: 13cd
rakta-uṣṭʰajihvā
sumukʰī
rājānam
upatiṣṭʰati
//
Verse: 14ab
sūkṣmā
ca
tuṅganāsā
ca
muktam
āraktimodarī
/
Verse: 14cd
subʰrūḥ
suvarakeśāntā
sā
tu
kanyā
bahu-prajā
//
Verse: 15ab
aṅgulyaḥ
saṃhitāḥ
kāntā
nakʰāḥ
kamalasannibʰāḥ
/
Verse: 15cd
sur̥jurakta-caraṇā
sā
kanyā
sukʰa-medʰate
//
Verse: 16ab
yasyāvartau
samau
snigʰdau
ubʰau
pārśvau
susaṃstʰitau
/
Verse: 16cd
.....................rāja-patnī
tu
sā
bʰavet
//
Page of edition: 189
Verse: 17ab
pradakṣiṇaṃ
prakrameta
prekṣate
ca
pradakṣiṇaṃ
/
Verse: 17cd
pradakṣiṇa-samācārāṃ
kanyāṃ
bʰāryā-artʰam
āvahet
//
Verse: 18ab
ūrū
jaṅgʰe
ca
pārśve
ca
tatʰā
vikramaḥ
saṃstʰitaḥ
/
Verse: 18cd
rakta-ante
vipule
netre
sā
kanyā
sukʰamedʰate
//
Verse: 19ab
mr̥ga-akṣī
mr̥ga-jaṅgʰā
ca
mr̥ga-grīvā
mr̥ga-udarī
/
Verse: 19cd
yukta-nāmā
tu
yā
nārī
rājānam
upatiṣṭʰite
//
Verse: 20ab
yasya-agra-lalitāḥ
keśā
mukʰaṃ
ca
parimaṇḍalaṃ
/
Verse: 20cd
nābʰiḥ
pradakṣiṇa-āvartā
sā
kanyā
kula-vardʰinī
//
Verse: 21ab
na-atidīrgʰā
na-atihrasvā
supratiṣṭʰa-tanu-tvacā
/
Verse: 21cd
sukʰa-saṃsparśa-keśa-agrā
saubʰāgyaṃ
na-ativartate
//
Verse: 22ab
kānta-jihvā
tu
yā
nārī
rakta-uṣṭʰī
priya-bʰāṣiṇī
/
Verse: 22cd
tādr̥śīṃ
varayet
prājño
gr̥ha-artʰaṃ
sukʰamedʰinīṃ
//
Verse: 23ab
nīla-utpala-suvarṇa-ābʰā
dīrgʰa-aṅguli
talā
tu
yā
/
Verse: 23cd
sahasrāṇāṃ
bahūnāṃ
tu
svāminī
sā
bʰaviṣyati
//
Verse: 24ab
dʰana-dʰānyaiḥ
samāyuktāṃ
āyuṣā
yaśasā
śriyā
/
Verse: 24cd
kanyāṃ
lakṣaṇa-sampannāṃ
prāpya
vardʰati
mānavaḥ
//
Verse: 25ab
kīrtitās
tu
mayā
dʰanyā
maṅgalya-lakṣaṇāḥ
striyaḥ
/
Verse: 25cd
apraśastaṃ
pravakṣyāmi
yatʰā-uddeśena
lakṣaṇaṃ
//
Verse: 26ab
ūrdʰva-prekṣī
adʰaḥprekṣī
yā
ca
tiryak
ca
prekṣiṇī
/
Verse: 26cd
udbʰrāntā
vipulākṣī
ca
varjanīyā
vicakṣaṇaiḥ
//
Verse: 27ab
bʰinna-agraśatikā
rūkṣāḥ
keśaā
yasyāḥ
pralambʰikāḥ
//
Verse: 27cd
citra-avalī
citra-gātrā
bʰavati
kāma-cāriṇī
//
Verse: 28ab
kāmukā
piṅgalā
ca-eva
gaurī
caiva-atikālikā
/
Verse: 28cd
atidīrgʰā
atihrasvā
varjanīya
vicakṣaṇaiḥ
//
Page of edition: 190
Verse: 29ab
yasya-astrīṇi
pralambanti
lalāṭam
udaraṃ
spʰicau
/
Verse: 29cd
trīṃś
ca
sā
puruṣān
hanti
devaraṃ
śvaśuraṃ
patiṃ
//
Verse: 30ab
pārśvato
roma-rājī
tu
vinatā
ca
kaṭir
bʰavet
/
Verse: 30cd
dīrgʰam
āyur
avāpnoti
dīrgʰa-kālaṃ
ca
duḥkʰitā
//
Verse: 31ab
kāka-jaṅgʰā
ca
yā
nārī
rakta-akṣī
vardʰasvarā
/
Verse: 31cd
niḥsukʰā
ca
nirāśā
ca
varjitā
naṣṭa-bāndʰavā
//
Verse: 32ab
atistʰūla-udaraṃ
yasyāḥ
pralambo
nimra-sannibʰaḥ
/
Verse: 32cd
atyantam
avaśā
nārī
bahu-putrā
suduḥkʰitā
//
Verse: 33ab
yā
tu
sarva-samācārā
mr̥d-vaṅgī
samatāṃ
gatā
/
Verse: 33cd
sarvaiḥ
samair
guṇair
yuktā
vijñeyā
kāma-cāriṇī
//
Verse: 34ab
yasyā
roma-cite
jaṅgʰe
mukʰaṃ
ca
parimaṇḍalaṃ
/
Verse: 34cd
putraṃ
vā
bʰrātaraṃ
vā-api
jāram
iccʰati
tādr̥śī
//
Verse: 35ab
yasyā
bāhu-prakoṣṭʰau
dvau
roma-rājī-samāvr̥tau
/
Verse: 35cd
uttaroṣṭʰe
ca
romāṇi
sā
tu
bʰakṣayate
patiṃ
//
Verse: 36ab
yasya
hastau
ca
pādāu
ca
cʰidrau
danta-antarāṇi
ca
/
Verse: 36cd
patinā-upārjitaṃ
dravyaṃ
na
tasyā
ramate
gr̥he
//
Verse: 37ab
tasyās
tu
vrajamānāyāḥ
spʰuṭante
parva-sandʰayaḥ
/
Verse: 37cd
sā
jñeyā
duḥkʰa-bahulā
sukʰaṃ
naiva-adʰigaccʰati
//
Verse: 38ab
yasyāḥ
kaniṣṭʰikā
pāde
bʰūmiṃ
na
spr̥śate
+aṅguliḥ
/
Verse: 38cd
kaumāraṃ
sā
patiṃ
syaktvā
ātmanaḥ
kurute
priyaṃ
//
Verse: 39ab
anāmāṅguliḥ
pādasya
mahīṃ
na
spr̥śate
+aṅguliḥ
/
Verse: 39cd
na
sā
ramati
kaumāraṃ
bandʰakītvena
jīvati
//
Verse: 40ab
yasyāḥ
pradeśinī
pāde
+aṅgulṣṭʰaṃ
samatikramet
/
Verse: 40cd
kumārī
kurute
jāraṃ
yauvanastʰā
viśeṣataḥ
//
Page of edition: 191
Verse: 41ab
āvartaḥ
pr̥ṣṭʰato
yasyā
nābʰī
sā
ca-anubandʰati
/
Verse: 41cd
na
sā
ramati
kaumāraṃ
dvitīyaṃ
labʰate
patiṃ
//
Verse: 42ab
vikr̥tā
stʰirajālā
ca
rūkṣa-gaṇḍa-śiroruhā
/
Verse: 42cd
api
rāja-kule
jātā
dāsītvam
adʰigaccʰati
//
Verse: 43ab
yasyās
tu
hasamānāyā
gaṇḍe
jāyati
kūpakaṃ
/
Verse: 43cd
agnikārye
+api
sā
gatvā
kṣipraṃ
doṣaṃ
kariṣyati
//
Verse: 44ab
sama-asama-gatā
subʰrūr
gaṇḍa-āvartā
ca
ya
bʰavet
/
Verse: 44cd
pralambʰoṣṭʰī
tu
yā
nārī
naikatra
ramate
ciraṃ
//
Verse: 45ab
lamba-udarī
stʰūlaśirā
rakta-akṣī
piṅgala-ānanā
/
Verse: 45cd
aṣṭau
bʰakṣayate
vīrān
navame
tiṣṭʰate
ciraṃ
//
Verse: 46ab
na
devikā
na
nadikā
na
ca
daivata-nāmikā
/
Verse: 46cd
vr̥kṣa-gulma-sanāmā
ca
varjayīyā
vicakṣaṇaiḥ
//
Verse: 47ab
nakṣatra-nāmā
yā
nārī
yā
ca
gotra-sanāmikā
/
Verse: 47cd
suguptā
rakṣitā
vā-api
manasā
pāpām
ācaret
//
Verse: 48ab
dārān
vivarjayed
etān
yā
mayā
parikīrtitāḥ
/
Verse: 48cd
praśastā
yās
tu
pūrvoktās
tādr̥śīyān
naraḥ
sadā
//
Verse: 49ab
padma-aṅkuśa-svastika-vardʰamānaiś
cakra-dʰvajābʰyāṃ
kalaśena
pāṇau
//
Verse: 49cd
śaṅkʰa-ātapatra-uttama-lakṣaṇaiś
ca
sampattaye
sādʰu
bʰavanti
kanyāḥ
//
Verse: 50
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
kanyā-lakṣaṇaṃ
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 51
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
vastra-adʰyāyaṃ
vyākʰāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
triśaṅkuḥ
//
Paragraph: 14
Page of edition: 192
vastra-adʰyāyaḥ
Verse: 1ab
kr̥ttikāsu
dahaty
agnir
artʰa-lābʰāya
rohiṇī
/
Verse: 1cd
mr̥gaśirā
mūṣīdaṃśā
ārdrā
prāṇa-vināśinī
//
Verse: 2ab
punarvasuś
ca
dʰanyā
syāt
puṣye
vai
vastravān
bʰavet
/
Verse: 2cd
aśleṣāsu
bʰaven
moṣaḥ
śmaśānaṃ
magʰayā
vrajet
//
Verse: 3ab
pʰālgunīsu
bʰaved
vidyā
uttarāsu
ca
vastravān
/
Verse: 3cd
hastāsu
hasta-karmāṇi
citrāyāṃ
gamanaṃ
dʰruvaṃ
//
Verse: 4ab
svātyāṃ
ca
śobʰanaṃ
vastraṃ
viśākʰā
priya-darśanaṃ
/
Verse: 4cd
bahu-vastrā
ca-anurādʰā
jyeṣṭʰā
vastra-vināśnī
//
Verse: 5ab
mūlena
kledayed
vāsa
āṣāḍʰā
roga-sambʰavā
/
Verse: 5cd
uttarā
mr̥ṣṭa-bʰojī
syāc
cʰravaṇe
cakṣuṣo
rujaṃ
//
Verse: 6ab
dʰaniṣṭʰā
dʰānya-bahulā
vidyāc
cʰatabʰiṣe
bʰayaṃ
/
Verse: 6cd
pūrvabʰādrapade
toyaṃ
putra-lābʰāya
ca-uttarā
//
Verse: 7ab
revatī
dʰana-lābʰāya
aśvinī
vastra-lābʰadā
/
Verse: 7cd
bʰaraṇī
ca
bʰaya-ākīrṇā
caura-gamyā
ca
sā
bʰavet
//
Verse: 8
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
vastra-adʰyāyaḥ
/
Verse: 8
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
luṅgādʰyāyaṃ
pravakṣyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavān
triśaṅkuḥ
//
Paragraph: 15
Page of edition: 193
luṅgādʰyāyaḥ
Verse: 1ab
kutra-utpannā
ime
bījāḥ
(?)
śasyānāṃ
ca
yavādayaḥ
/
Verse: 1cd
yair
idaṃ
dʰriyate
viśvaṃ
kr̥tsnaṃ
stʰāvara-jaṅgamaṃ
//
Verse: 2ab
vāpayet
tu
katʰaṃ
bījaṃ
lāṅgalaṃ
yojayet
katʰaṃ
/
Verse: 2cd
keṣu
nakṣatra-yogeṣu
titʰi-yogeṣu
keṣu
ca
//
Verse: 3ab
śāradaṃ
vā-atʰa
graiṣmaṃ
tu
kasmin
māse
tu
vāpayet
/
Verse: 3cd
nimittaṃ
kati
śasyante
kāni
vā
parivarjayet
/
Verse: 3ef
kasya
vā
dāpayed
dʰūpaṃ
kena
mantreṇa
dāpayet
//
Verse: 4ab
pradakṣiṇa-samāvr̥ttā
yadi
luṅgā
prajāyate
/
Verse: 4cd
tadā
nāga-mukʰī
luṅgā
dahati
citra-mukʰy
api
//
Verse: 5ab
darbʰa-sūcī-mukʰī
vā-api
kāraṇaṃ
tatra
ko
bʰavet
/
Verse: 5cd
kati
saubʰikṣikā
luṅgaḥ
kati
daurbʰikṣikāḥ
smr̥tāḥ
/
Verse: 5ef
kati
varṇāḥ
samākʰyātāḥ
kati
varṇā
nidarśitāḥ
//
Verse: 6ab
naṣṭa-apanaṣṭa-bījasya
varṣati
yadi
vāsavaḥ
/
Verse: 6cd
nirgʰāto
vā
bʰavet
tīvro
+atʰavā-api
medinī
calet
//
Verse: 7ab
śasyaṃ
pʰalasya
kiṃ
tatra
nimittam
upalakṣayet
/
Verse: 7cd
sarvam
etat
samāsena
śrotum
iccʰāmi
tattvataḥ
//
Verse: 8ab
puṣkarasāriṇo
brāhmaṇasya
vacanaṃ
śrūtvā
triśaṅku-mātaṅga-adʰipatir
idaṃ
vacanam
abravīt
/
Verse: 9ab
purā
deva-asurar
nāgair
yakṣa-rākṣasa-kinnaraiḥ
/
Verse: 9cd
sāgarād
amr̥taṃ
dr̥ṣṭaṃ
mantʰite
tu
samudbʰavaṃ
//
Page of edition: 194
Verse: 10ab
amr̥te
bʰakṣyamāṇe
tu
bʰāgaṃ
prārtʰitavān
dvijaḥ
/
Verse: 10cd
tato
dattāḥ
surair
bʰāgā
amr̥tād
daśavindavaḥ
//
Verse: 11ab
tata
utpannā
ime
bījā
bʰuvi
loka-sukʰa-āvahāḥ
/
Verse: 11cd
yava-brīhi-tilāś
ca-eva
godʰūmā
mudga-māṣakāḥ
//
Verse: 12ab
śyāmakaṃ
saptamaṃ
vidyād
ikṣuś
ca-aṣṭamakaḥ
smr̥taḥ
/
Verse: 12cd
śeṣās
tu
saṅgatā
jātā
bahavaḥ
śasya-jātayaḥ
//
Verse: 13ab
haritakeṣu
sarveṣu
ye
ca-anye
sattva-jātayaḥ
/
Verse: 13cd
parito
navamo
vinduḥ
sarva-dehe
+amr̥to
+abʰavat
/
Verse: 13ef
mūleṣu
ca-eva
sarveṣu
vindur
ekaḥ
prapātitaḥ
//
Verse: 14ab
āṣāḍʰe
śukla-pakṣe
+asya
vrīhi-dʰānyāni
vāpayet
/
Verse: 14cd
śārada-ādīni
sarvāṇi
māse
bʰādrapade
tatʰā
//
Verse: 15ab
kārttike
mārgaśīrṣe
vā
grīāma
dʰānyāni
vāpayet
/
Verse: 15cd
pañcabʰyāṃ
śukla-saptamyāṃ
ṣaṣṭʰyām
ekādaśīṣu
ca
//
Verse: 16ab
trayodaśyāṃ
dvitīyāyāṃ
tatʰā
hi
navamīṣu
ca
/
Verse: 16cd
viśeṣatas
tu
nimneṣu
sarva-bījāni
hy
utsr̥jet
//
Verse: 17ab
bʰaraṇī
puṣya-mūleṣu
hasta-aśivanī-magʰāsu
ca
/
Verse: 17cd
kr̥ttikāsu
viśākʰāsu
viśeṣeṇa
tu
śāradaṃ
//
Verse: 18ab
saumye
maitre
+anurādʰe
ca
dʰaniṣṭʰā-śravaṇāsu
ca
/
Verse: 18cd
utsargaḥ
sarva-bījānām
uttareṣu
praśasyate
/
Verse: 18ef
varjayej
janma-nakṣatraṃ
saṃgrahaṃ
ca
vivarhayet
//
Verse: 19ab
grāma-kṣetre
ca
yad
bījaṃ
gr̥he
ca
gr̥ha-devatā
/
Verse: 19cd
nimittam
upalakṣeta
maṅgalāni
śubʰāni
ca
//
Page of edition: 195
Verse: 20ab
brāhmaṇaṃ
kṣatriyaṃ
kanyām
arciṣmantaṃ
ca
pāvakaṃ
/
Verse: 20cd
vāraṇa-indraṃ
vr̥ṣaṃ
ca-eva
hayaṃ
vā
svabʰyalaṃkr̥taṃ
//
Verse: 21ab
pūrṇa-kumbʰaṃ
dʰvajaṃ
cʰatram
āmāmāṃsaṃ
surāṃ
tatʰā
/
Verse: 21cd
uddʰr̥tāṃ
dʰāraṇīṃ
ca-eva
baddʰam
eka-paśuṃ
dadʰi
//
Verse: 22ab
cakra-ārūḍʰaṃ
ca
śakaṭaṃ
kāka-ārūḍʰāṃ
ca
sūkarīṃ
/
Verse: 22cd
parasya-āropaṇaṃ
dr̥ṣṭvā
sasya-sampattim
ādiśet
//
Verse: 23ab
sarve
dakṣiṇato
dʰanyāḥ
puraś
ca
mr̥ga-pakṣiṇaḥ
/
Verse: 23cd
daśanaṃ
śukʰa-puṣpāṇāṃ
pʰalānaṃ
ca-eva
śasyate
//
Verse: 24ab
ajo
vā
vāmataḥ
śasyo
jambukaś
ca
praśasyate
/
Verse: 24cd
vikr̥taṃ
kubja-kuṣṭʰiṃ
ca
mukʰaṃ
śmaśrudʰaraṃ
tatʰā
//
Verse: 25ab
naraṃ
nirbʰartsitaṃ
dīnaṃ
śokārtaṃ
vyādʰi-pīḍitaṃ
/
Verse: 25cd
varāha-vr̥ndaṃ
sarpaṃ
ca
gardabʰaṃ
bʰāra-hīnakaṃ
/
Verse: 25ef
dr̥ṣṭvā
nivartayed
bījaṃ
punar
grāmaṃ
praveśayet
//
Verse: 26ab
tilasya
bahu(
?)
pūrṇasya
bʰāṇḍe
syād
vapanam
tatʰā
/
Verse: 26cd
śrūtvā
hy
etāni
vrajatāṃ
sasya-sampattim
ādiśet
//
Verse: 27ab
rāśistʰaṃ
gratʰitaṃ
dʰautaṃ
svastʰamaṃ
kuritaṃ
tatʰā
/
Verse: 27cd
śrūtvā
saṃmārjitaṃ
ca-eva
ity
āśukr̥tinaṃ
viduḥ
//
Verse: 28ab
śrūtvā
mlānaṃ
ca
śuṣkaṃ
ca
manda-vr̥ṣṭiṃ
ca
nirdiśet
/
Verse: 28cd
śrūtvā
nivartayed
bījaṃ
punar
grāmaṃ
praveśayet
//
Verse: 29ab
nīyamānaṃ
ca
yad
bījaṃ
varṣate
yadi
vāsavaḥ
/
Verse: 29cd
svayam
eva
tu
tac
cʰasyaṃ
kāmaṃ
kālena
bʰujyate
//
Verse: 30ab
nīyamānaṃ
ca
yad
bījaṃ
kampate
yadi
medinī
/
Verse: 30cd
bʰramyate
karṣakaḥ
stʰānān
na
tac
cʰakyaṃ
tu
vāpituṃ
//
Page of edition: 196
Verse: 31ab
nīyamānasya
bījasya
nirgʰāto
dāruṇo
bʰavet
/
Verse: 31cd
svāmino
maraṇaṃ
kṣipraṃ
śasya-pālasya
nirdiśet
//
Verse: 32ab
atʰa
vā
vyākulaṃ
kuryād
rāja-daṇḍa-nikr̥ntati
/
Verse: 32cd
dr̥ṣṭvā
nivartayed
bījaṃ
punar
grāmaṃ
niveśayet
//
Verse: 33ab
brāhmaṇebʰyo
yatʰā-śakti
datvā
tu
saṃprayojayet
/
Verse: 33cd
kr̥tvā
suvipulāṃ
vedīṃ
darbʰān
āstīrya
sarvataḥ
/
Verse: 34ab
samidbʰir
agniṃ
prajvālya
juhuyād
gʰr̥ta-sarṣapaṃ
/
Verse: 34cd
veda-śāntiṃ
japet
pūrvaṃ
śasyāśāntim
ataḥ
praṃ
/
Verse: 35ab
jayet
pārāśaraṃ
pūrvaṃ
priyataṃ
vācayed
dvijaiḥ
/
Verse: 35cd
pratʰamaṃ
prāṅmukʰaṃ
bījaṃ
prakṣiped
uttare
+atʰa
vā
//
Verse: 36ab
pipīlikā
yadā
kṣetre
bījaṃ
kurvanti
saṅcayaṃ
/
Verse: 36cd
suvr̥ṣṭiṃ
ca
subʰikṣaṃ
ca
sarva-sasyeṣu
sampadā
/
Verse: 37ab
haranti
cet
tr̥ṇād
bījaṃ
tr̥ṇe
śasya-apahā
api
/
Verse: 37cd
prasparaṃ
ca
hiṃsanti
dʰānyaṃ
ca
nidʰanaṃ
vrajet
//
Verse: 38ab
stʰaleṣu
sañcayaṃ
dr̥ṣṭvā
mahā-vr̥ṣṭiṃ
vinirdiśet
/
Verse: 38cd
dr̥ṣṭvā
tu
sañcayaṃ
nimne
+anāvr̥ṣṭiṃ
ca
nirdiśet
//
Verse: 39ab
yadā
tu
proṣitaṃ
bījaṃ
sapta-rātreṇa
jāyate
/
Verse: 39cd
suvr̥ṣṭiṃ
ca
subʰikṣaṃ
ca
sarva-śasyeṣu
sampadā
//
Verse: 40ab
yadā
tu
proṣitaṃ
bījam
ardʰa-māsena
jāyate
/
Verse: 40cd
alpaṃ
niṣpadyate
śasyaṃ
durbʰikṣaṃ
ca-atra
jāyate
//
Verse: 41ab
tri-rātrāc
catūrātrād
vā
yadi
luṅgaḥ
prajāyate
/
Verse: 41cd
ativr̥ṣṭir
bʰavet
tatra
para-cakra-bʰayaṃ
viduḥ
//
Verse: 42ab
luṅgasya
tu
ye
pādāḥ
pañca
sapta
navā
tatʰā
/
Verse: 42cd
suvr̥ṣṭiṃ
ca
subʰikṣaṃ
ca
sarva-sasyeṣu
sampadā
//
Page of edition: 197
Verse: 43ab
syāl
luṅgasya
tu
ye
pādāś
catvāroṣṭapadā-atʰa
vā
/
Verse: 43cd
alpaṃ
niṣpadyate
śasyaṃ
durbʰikṣaṃ
ca-atra
nirdiśet
//
Verse: 44ab
luṅgasya
yadi
pādās
tu
dr̥śyante
dvādaśa
kvacit
/
Verse: 44cd
kvacin
niṣpadyate
śasyaṃ
drubʰikṣaṃ
kvacid
ādiśet
/
Verse: 44ef
vāma-āvartāḥ
pradr̥śyante
durbʰikṣaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 45ab
yadā
pūrva-mūkʰī
luṅgā
kṣemaṃ
vr̥ṣṭiṃ
ca
nirdiśet
/
Verse: 45cd
yadā
paścān
mukʰī
luṅgā
ativr̥ṣṭiṃ
ca
nirdeśet
//
Verse: 46ab
kṣemaṃ
subʰikṣaṃ
caiva-atra
yadā
luṅga-uttarāmukʰī
Verse: 46cd
haritāla-suvarṇa-ābʰā
bʰadra-śocir
iva-uttʰitā
//
Verse: 47ab
darbʰa-sūcī-mukʰī
ca-api
dr̥śyate
yatra
kutracit
/
Verse: 47cd
kvacin
niṣpadyate
śasyaṃ
durbʰikṣaṃ
tatra
nirdiśet
//
Verse: 48ab
yadā
nāga-mukʰī
luṅgā
dr̥śyate
yatra
vā
kavcit
/
Verse: 48cd
kvacin
niśyadyate
śasyaṃ
durbʰikṣaṃ
ca-atra
nirdiśet
/
Verse: 48ef
tatra-aśani-bʰayaṃ
ca-api
bʰayaṃ
megʰān
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 49ab
kr̥ṣi-mūlam
idaṃ
sarvaṃ
trailokyaṃ
sacarācaraṃ
/
Verse: 49cd
na-asti
kr̥ṣi-samāvr̥ttiḥ
svayam
uktaṃ
svayambʰuvā
//
Verse: 50ab
nākr̥ṣer
dʰarmam
āpnoti
nākr̥ṣeḥ
sukʰam
āpnuyāt
/
Verse: 50cd
dʰarmam
artʰaṃ
tatʰā
kāmaṃ
sarvaṃ
prāpnoti
karṣakaḥ
//
Verse: 51ab
iti
luṅgādʰyāyaḥ
//
Verse: 52ab
punar
api
puṣkarasārī
brāhmaṇas
triśaṅkuṃ
mātaṅga-adʰipatim
etad
avocat
/
Page of edition: 198
Verse: 53ab
katʰaṃ
pr̥tʰivyāṃ
nāgāś
ca
kena
vā
vinivāritāḥ
/
Verse: 53cd
kuto
mūla-samuttʰānaṃ
nirgʰātaḥ
kutra
jāyate
//
Verse: 54ab
kutaś
ca-abʰrāṇi
jāyante
nānā-varṇā
diśo
daśa
/
Verse: 54cd
kasya-eṣa
mahataḥ
śabdaḥ
śrūyate
dundubʰis
varaḥ
//
Verse: 55ab
ko
hi
sr̥jati
durbʰikṣaṃ
subʰikṣaṃ
ca-eva
prāṇināṃ
/
Verse: 55cd
kas
tatra
sa
muni-śreṣṭʰo
nāma
gotraṃ
bravīhi
me
//
Verse: 56ab
daivatāni
ca
me
brūhi
vidʰānāni
svayambʰuvaḥ
/
Verse: 56cd
yajñaṃ
ca
yajña-bʰāgaṃ
ca
hotavyaś
ca
yatʰā
baliḥ
//
Verse: 57ab
pr̥tʰivyāṃ
daivataṃ
brūhi
āśrame
daivataṃ
brūhi
/
Verse: 57cd
deve
tu
daivataṃ
brūhi
kena
devo
sā
kalpitā
//
Verse: 58ab
pātrasya
daivataṃ
brūhi
pūrṇa-kumbʰasya
daivataṃ
/
Verse: 58cd
karake
daivataṃ
brūhi
tatʰā
stʰālyāṃ
ca
daivataṃ
//
Verse: 59ab
śasyasya
daivataṃ
brūhi
śasya-pālasya
daivataṃ
/
Verse: 59cd
vāyu-skandʰaiś
ca
katibʰiḥ
śukro
vegaṃ
pramuñcati
//
Verse: 60ab
atʰa
triśaṅkur
mātaṅga-adʰipatir
brāhmaṇaṃ
puṣkarasāriṇam
etad
avocat
/
Verse: 61ab
pr̥tʰivī
vā
vāyur
ākāśam
apo
jyotiś
ca
pañcamaṃ
/
Verse: 61cd
tatra
saṃvartate
piṇḍaṃ
tato
megʰaḥ
pravartate
//
Verse: 62ab
eṣa
vyāpnoti
ca-ākāśaṃ
vāyunā
janyate
gʰanaḥ
/
Verse: 62cd
āditya-raśmayo
vāri
samudrasya
nabʰas-tale
//
Verse: 63ab
tajjalaṃ
nāga-saṃkṣiptaṃ
tato
varuṇa-saṃkṣayaḥ
/
Verse: 63cd
vāyur
nabʰo
garjayate
agnir
vidyotate
diśaḥ
//
Page of edition: 199
Verse: 64ab
marutā
kṣipyate
piṇḍaṃ
sannipātaś
ca
garjate
/
Verse: 64cd
virodʰanaṃ
tu
vāyoś
ca
agnaś
ca
anilasya
ca
//
Verse: 65ab
ākāśe
vartate
piṇḍaṃ
paścāt
patati
medinīṃ
/
Verse: 65cd
yad
grahāṇām
adʰipatir
nakṣatra-jyotiṣām
api
/
Verse: 65ef
tato
māruta-saṃsargāt
parjanyam
api
varṣati
//
Verse: 66ab
varṣate
śaila-śikʰare
yatra
saṃprastʰito
janaḥ
/
Verse: 66cd
yatra
satyaṃ
ca
dʰarmaś
ca
havirmegʰaś
ca
vartate
//
Verse: 67ab
tatra
bījāni
rohanti
anna-pānaṃ
samr̥dʰyati
/
Verse: 67cd
evaṃ
piṇḍāśanirādyā
tato
vātāśanī
smr̥tā
/
Verse: 67ef
dantāśanī
tr̥tīyā
tu
aśanis
tu
caturtʰikā
//
Verse: 68ab
pañcamī
krimayaḥ
proktāḥ
ṣaṣṭʰī
tu
śalabʰās
tatʰā
/
Verse: 68cd
saptamī
syād
anāvr̥ṣṭir
ativr̥ṣṭʰis
tatʰāṣṭamī
//
Verse: 69
navamī
sambaraḥ
proktā
ity
āha
bʰagavāms
triśaṅkuḥ
/
Verse: 70ab
etāstv
aśanyo
vyākʰyātās
tāsāṃ
vai
devatāḥ
śr̥ṇu
/
Verse: 70cd
piṇḍāśanī
brahmasr̥ṣṭā
eṣā
jyeṣṭʰādyadevatā
//
Verse: 71ab
dantāśanī
tu
sainyānāṃ
grahā
vātāśanī
smr̥tā
/
Verse: 71cd
adeśa
...................
devatāḥ
//
Verse: 72ab
śalabʰāḥ
ketudaivatyā
ādityā
ditidevatāḥ
/
Verse: 72cd
saṃsakām
ativarṣasya
anāvr̥ṣṭes
tu
jyoti[ṣaḥ]
/
Verse: 73ab
[samba]rasya
tu
parjanyam
ākʰyātāḥ
nava
devatāḥ
/
Verse: 73cd
aśanyā
devatāḥ
proktā
ākāśa-gamana-artʰaṃ
bodʰata
//
Verse: 74ab
pūrvam
adʰīndra-daivatyaṃ
dakṣiṇo
yama-daivataṃ
/
Page of edition: 200
Verse: 74cd
varuṇaṃ
paścime
vidyād
uttare
dʰanadaḥ
smr̥taḥ
/
Verse: 74ef
....
tyā
daivataṃ
viZṇur
āśramaṃ
viśva-daivataṃ
//
Verse: 75ab
samihā-daivatā
devās
tebʰyo
devī
prakalpitā
/
Verse: 75cd
samidʰā-daivatā
..........to
'gni-hutāśanaṃ
//
Verse: 76ab
vedyāṃ
tu
daivataṃ
.........
kārāditya-daivataṃ
/
Verse: 76cd
pātrasya
devatā
dʰarmaḥ
pūrṇa-kumbʰe
janārdanaḥ
//
Verse: 77ab
caruṃ
ceti
...........dʰūpa-stʰānasya
jyotiṣaḥ
/
Verse: 77cd
śasya
.......
śasya-pālo
mahā-matiḥ
/
Verse: 77ef
vāyu-skandʰaiś
caturbʰis
tu
śukro
vegaṃ
pramuñcati
//
Verse: 78ab
atra
madʰye
pr̥tʰivyāya
āśramo
viśva-daivataḥ
/
Verse: 78cd
tasmin
deśe
......
yasmin
prīto
vr̥ṣa-dʰvajaḥ
//
Verse: 79ab
aty
āha
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
punar
api
puṣkarasārī
brāhmaṇas
triśaṅkum
evam
āha
/
Verse: 80ab
kim
artʰam
āśrame
nityaṃ
hūyate
havya-vāhanaḥ
/
Verse: 80cd
tr̥ṇa-kāṣṭʰāni
saṃhr̥tya
megʰaṃ
dr̥ṣṭvā
samuttʰitaṃ
//
Verse: 81ab
ati
..........
nyate
agniṃ
sudāruṇaṃ
/
Verse: 81cd
sarva-loka-hita-artʰāya
dʰyātvā
divyena
cakṣuṣā
/
Verse: 81ef
praśamec
ca
samāsena
tad
bʰava-artʰaṃ
tu
..... //
Verse: 82
evam
ukte
triśaṅkur
mātaṅga-adʰipatir
brāhmaṇaṃ
puṣkarasāriṇam
etad
avocat
/
Paragraph: 16
Page of edition: 201
dʰūmikādʰyāyaḥ
Verse: 1ab
purā
hi
kʰāṇḍava-dvīpam
arjunena
mahā-ātmanā
/
Verse: 1cd
...............
jvalitaṃ
jāta-vedasā
//
Verse: 2ab
...............
prasanna-mānān
nidʰi-gataṃ
/
Verse: 2cd
tatra
dagdʰā
anekā
hi
nāgāḥ
koṭī-sahasraśaḥ
//
Verse: 3ab
purā
mahā-uragagaṇā
yakṣa-rākṣasa-pannagāḥ
/
Verse: 3cd
pāda-hīnāḥ
kr̥tāḥ
kecid
vāhu-hīnāḥ
kr̥tāpare
//
Verse: 4ab
vaikalyaṃ
karṇa-nāsābʰyāṃ
kr̥taṃ
caiva-akṣipātanaṃ
/
Verse: 4cd
tadā-prabʰr̥ti
bʰūtānāṃ
dr̥ṣṭaṃ
vai
trāsitaṃ
manaḥ
//
Verse: 5ab
agninā
tāpitāḥ
kecid
vāṇair
anye
ca
sūditāḥ
/
Verse: 5cd
vācāṭakena-api
purā
kādraveyāḥ
prapātitāḥ
//
Verse: 6ab
ācaṣā
havi-gandʰena
muhyamānā
nabʰontare
/
Verse: 6cd
tadvihīnāḥ
patanty
anye
guhyakā
dʰaraṇī-tale
//
Verse: 7ab
sahāmpatis
tu
nāmnā
sa
śasya-kāle
tadāśrame
/
Verse: 7cd
śasya-pālais
tu
satatam
hotavyo
havya-vāhanaḥ
//
Verse: 8ab
gr̥ha-medʰī
jvālayed
agniṃ
nirmale
+api
nabʰontare
/
Verse: 8cd
dig-bʰāgeṣu
ca
bʰūtānāṃ
teṣām
artʰaṃ
dine
dine
//
Verse: 9ab
jāgratam
satataṃ
vahnim
āśramastʰo
+api
dʰārayet
/
Verse: 9cd
megʰaṃ
dr̥ṣṭvā
viśeṣeṇa
jvālitavyo
hutāśanaḥ
//
Verse: 10ab
sadʰūmlaṃ
jvalitaṃ
dr̥ṣṭvā
dīpyamānaṃ
tu
pāvakaṃ
/
Verse: 10cd
bʰayam
āpatate
teṣāṃ
nāga-sainyaṃ
vimuhyate
//
Verse: 11ab
agniṃ
paricarato
+asya
śasya-pālasya
ca-āśrame
/
Verse: 11cd
agninā
hūyamānena
sidʰyate
sarva-karma
ca
//
Verse: 12
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
dʰūmikādʰyāyaḥ
/
Verse: 13
atʰa
kʰalu
bʰoḥ
puṣkarasārin
titʰi-karma-nirdeśaṃ
nāma-adʰyāyaṃ
vyākʰyāsyāmi
/
tac
cʰrūyatāṃ
/
atʰa
kiṃ
/
katʰayatu
bʰagavāṃs
triśaṅkuḥ
/
Paragraph: 17
Page of edition: 202
titʰi-karma-nirdeśaḥ
Verse: 1ab
nandāṃ
pratipadām
āhuḥ
praśastāṃ
sarva-kramasu
/
Verse: 1cd
vijñānasya
samārambʰe
pravāse
ca
vigarhitā
//
Verse: 2ab
dvitīyā
katʰitā
bʰadrā
śastā
bʰūṣaṇa-karmasu
/
Verse: 2cd
jayā
tr̥tīyā
vyākʰyātā
praśastā
jaya-karmasu
//
Verse: 3ab
caturtʰī
katʰitā
riktā
grāma-sainya-vadʰe
hitā
/
Verse: 3cd
caurya-abʰicāra-kūṭa-agnidāha-gorasa-sādʰane
//
Verse: 4ab
pūrṇā
tu
pañcamī
jñeyā
cikitsā-gamana-adʰvasu
/
Verse: 4cd
dāna-adʰyayana-śilpeṣu
vyāyāme
ca
praśasyate
//
Verse: 5ab
jyeti
saṃjñitā
ṣaṣṭʰī
garhitā
+adʰvasu
śasyate
/
Verse: 5cd
gr̥he
kṣetre
vivāhe
vā
+avāha-karmasu
mitra-iti
//
Verse: 6ab
bʰadrā
ca
saptamī
kʰyātā
śreṣṭʰā
sā
saukr̥te
+adʰvani
/
Verse: 6cd
nr̥pāṇāṃ
śāsane
cʰatre
śayyānāṃ
karaṇeṣu
ca
//
Verse: 7ab
mahā-bala-aṣṭamī
sā
ca
prayojyā
parirakṣaṇe
/
Verse: 7cd
bʰaya-mandara-baddʰeṣu
yogeṣu
haraṇeṣu
ca
//
Verse: 8ab
agrasenā
tu
navamī
tasyāṃ
kuryād
ripu-kṣayaṃ
/
Verse: 8cd
tatʰā
viṣagʰna-avaskanda-vidyā-bandʰa-vadʰa-kriyāḥ
//
Verse: 9ab
sudʰarmā
daśamī
śastā
śāstra-ārambʰe
dʰanodyate
/
Verse: 9cd
śānti-svastyayana-ārambʰe
dāna-yajña-udyateṣu
ca
//
Verse: 10ab
ekādaśī
punarmānyā
strīṣu
ca
māṃsa-madyayoḥ
/
Verse: 10cd
kārayen
nagaraṃ
guptaṃ
vivāhaṃ
śāstra-karma
ca
//
Verse: 11ab
yaśeti
dvādaśīmm
āhur
vaire
+adʰvani
ca
garhitā
/
Verse: 11cd
vivāhe
ca
girau
kṣetre
gr̥ha-kramasu
pūjitā
//
Page of edition: 203
Verse: 12ab
jayā
trayodaśī
sādʰvī
maṇḍaleṣu
ca
yoṣitāṃ
/
Verse: 12cd
kanyā-varaṇa-vāṇijya-vivāha-ādiṣu
ca-iṣyate
//
Verse: 13ab
ugrā
caturdaśī
tu
syāt
kārayed
abʰicārakaṃ
/
Verse: 13cd
vadʰa-bandʰa-prayogāṃś
ca
pūrvaṃ
ca
prahared
api
//
Verse: 14ab
siddʰā
pañcadaśī
sādʰvī
devatā-agni-vidʰau
hitā
/
Verse: 14cd
go-saṃgraha-vr̥ṣa-utsarga-bali-japya-vrateṣu
ca
//
Verse: 15ab
nanda-ādīnāṃ
kriyā
pūrve
ṣaṣṭʰy-ādīnāṃ
tu
madʰyame
/
Verse: 15cd
sunandāyāś
ca
saṃdʰyābʰir
dinarātryoḥ
prasidʰyate
//
Verse: 16
ayaṃ
bʰoḥ
puṣkarasārin
titʰi-karma-nirdeśo
nāma-adʰyāyaḥ
/
Verse: 17
api
ca
mahā-brāhmaṇa
idaṃ
pūrva-nivāsa-anusmr̥ti-jñāna-sākṣāt
kriyāyāṃ
vidyāyāṃ
cittam
abʰinirṇayāmi
nivartayāmi
/
aneka-vidʰa-pūrva-nivāsaṃ
samanusmarami
/
Verse: 18
syāt
te
brāhmaṇa
kākṣā
vā
vimatir
vā
anyaḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
brahmā
devānāṃ
pravaro
+abʰūt
/
na
hy
evaṃ
draṣṭavyaṃ
/
aham
eva
sa
tena
kālena
tena
samayena
brahmā
devānāṃ
pravaro
+abʰūvaṃ
/
so
+ahaṃ
tataś
cyutaḥ
samāna
indraḥ
kauśiko
+abʰūvaṃ
/
tataś
cyutaḥ
samāno
+araṇemir
gautamo
+abʰūvaṃ
/
tataś
cyutaḥ
samānaḥ
śvetaketur
nāma
maharṣir
abʰūvaṃ
/
tataś
cyutaḥ
samānaḥ
śuka-paṇḍito
+abʰūvaṃ
/
mayā
te
tadā
brāhmaṇa
catvāro
vedā
vibʰaktāḥ
/
Page of edition: 204
Verse: 19
tad
yatʰā
puṣyo
bahavr̥cānāṃ
paṃktiś
cʰandogānāṃ
/
eka-viṃśati-caraṇā
adʰvaryavaḥ
/
kratur
artʰa-vaṇikānāṃ
/
syāt
tava
brāhmaṇa
kāṅkṣā
vā
vimatir
vā
anyaḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
vasur
nāma
maharṣir
abʰūt
/
na
hy
evaṃ
draṣṭavyaṃ
/
aham
eva
sa
tena
kālena
tena
samayena
vasur
nāma
maharṣir
abʰūvaṃ
/
mayā
sā
takṣakavadʰūkāyāḥ
kapilā
nāma
māṇivikā
duhitā
+asāditā
bʰāryā-artʰāya
/
so
+ahaṃ
tatra
saṃrakta-citta
r̥ddʰyā
bʰraṣṭo
dʰyānebʰyo
vañcitaḥ
parihīnaḥ
/
so
+aham
ātmānaṃ
jugupsamānas
tasyāṃ
velāyām
imāṃ
gātʰāṃ
babʰāṣe
/
oṃ
bʰubʰuvaḥ
svaḥ
/
tatsavitur
vareṇyaṃ
bʰargā
devasya
dʰīmahi
/
dʰiyo
yo
naḥ
pracodayāt
/
Verse: 20
so
+ahaṃ
brāhmaṇa
tvāṃ
bravīmi
sāmānya-saṃjñā
mātrakam
idaṃ
lokasya
brāhmaṇa
iti
vā
kṣatriya
iti
vā
vaiśya
iti
vā
śūdra
iti
vā
/
ekam
eva-idaṃ
sarvaṃ
sarvam
idam
ekaṃ
/
putrāya
me
śārdūlakarṇāya
prakr̥tiṃ
duhitaram
anuprayaccʰa
bʰāryā-artʰāya
/
yāvatakaṃ
kula-śulkaṃ
manyase
tāvatakam
anupradāsyāmi
/
idaṃ
ca
vacanaṃ
punaḥ
śrūtvā
triśaṅkor
mātaṅga-rājasya
brāhmaṇaḥ
puṣkrasārī
idam
avocat
/
Verse: 21ab
bʰagavān
śrotriyaḥ
śreṣṭʰas
tvatto
bʰūyān
na
vidyate
/
Verse: 21cd
sa-devakeṣu
lokeṣu
mahā-brahmāsamo
bʰavān
//
Page of edition: 205
Verse: 22ab
putrāya
te
bʰoḥ
prakr̥tiṃ
dadāmi
śīlena
rūpeṇa
guṇair
upetaḥ
/
Verse: 22cd
śārdūlakarṇaḥ
prakr̥tis
tu
bʰadrā
ubʰau
rametāṃ
rucitaṃ
mama-idaṃ
/
Verse: 23
tatra
tāni
pañca-mātrāṇi
māṇavaka-śatāni
uccaiḥ
śabdāni
procur
mahā-śabdāni
/
mā
tvaṃ
bʰo
upādʰyāya
vidyamāneṣu
brāhmaṇeṣu
cāṇḍālena
sārdʰaṃ
sambandʰaṃ
rocaya
/
na-arhasi
bʰo
upādʰyāya
vidyamāneṣu
brāhmaṇeṣu
cāṇḍālena
sārdʰaṃ
sambandʰaṃ
kartum
/
Verse: 24
atʰa
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
teṣāṃ
nidānaṃ
nidāya
śabdaṃ
saṃstʰāpya
nipatya
ślokena-etān
artʰān
abʰāṣata
/
Verse: 25ab
evam
etad
yatʰā
hy
eṣa
triśaṅkur
bʰāṣate
giraṃ
/
Verse: 25cd
tatvaṃ
hy
avitatʰaṃ
bʰūtaṃ
satyam
nityaṃ
tatʰā
dʰruvaṃ
//
Page of edition: 206
Verse: 26
atʰa
brāhmaṇaḥ
puṣkarasārī
teṣāṃ
māṇavakānāṃ
taṃ
mahāntaṃ
śabdaṃ
saṃstʰāpya
triśaṅkuṃ
mātaṅga-rājam
idam
avocat
/
ayaṃ
bʰos
triśaṅko
brahmaṇā
sahāpatinā
cāturmahā-bʰautiko
mahā-puruṣaḥ
prajñaptaḥ
/
yasya
/
Verse: 27ab
śiraḥ
satāraṃ
gaganam
ākāśam
udaraṃ
tatʰā
/
Verse: 27cd
parvatāś
ca-apy
ubʰāv
ūrū
pādau
ca
dʰaraṇī-talaṃ
//
Verse: 28ab
sūryā-candramasau
netre
roma
tr̥ṇa-vanaspatī
/
Verse: 28cd
sāgarāś
ca-apy
amedʰyaṃ
vai
nadyo
sūtra-sravo
+asya
tu
//
Verse: 29ab
aśrūṇi
varṣaṇaṃ
cārasya
eṣa
brahmā
sahāpatiḥ
/
Verse: 29cd
bʰavāṃs
tu
parama-jño
+asi
tan
me
brūhi
yatʰā
tatʰā
//
Verse: 30
iha
bʰos
triśaṅko
kim
āha
svalakṣaṇaṃ
brahmaṇaḥ
pratyavekṣasva
/
pitrā
ca
mātrā
ca
kr̥tāni
karmāṇi
bʰavanti
/
aśvastanā
stena
vañcitāḥ
/
Verse: 31ab
gaccʰanti
sattvā
bahu-garbʰa-yoniṃ
na
ca-eva
kaścin
manujo
hy
ayoniḥ
/
Verse: 31cd
samasta
jātau
pracaranti
sattvā
na
mārutāj
jāyate
kaścid
eva
//
Verse: 32ab
svabʰāva-bʰāvyaṃ
hy
avagaccʰa
loke
ke
brāhmaṇa-kṣatriya-vaiśya-śūdrāḥ
/
Verse: 32cd
sarvatra
kāṇāḥ
kuṇinaś
ca
kʰañjāḥ
kuṣṭʰī
kilāsī
hy
apasmāriṇo
'pi
//
Page of edition: 207
Verse: 33ab
kr̥ṣṇāś
ca
gaurāś
ca
tatʰā-eva
śyāmāḥ
sattvāḥ
prajā
hy
anyatame
viśiṣṭāḥ
/
Verse: 33cd
saha-astʰi-carmāḥ
sanakʰāḥ
samāṃsā
duḥkʰī
sukʰī
mūtra-purīṣa-yuktāḥ
/
Verse: 33ef
na
ca-indriyāṇāṃ
praviviktir
asti
tasmān
na
varṇāś
caturo
bʰavanti
//
Verse: 34ab
mantrair
hi
yadi
labʰyeta
svargaṃ
tu
gamanaṃ
dvijaḥ
/
Verse: 34cd
kr̥ṣṇa-śuklāni
karmāṇi
bʰaveyur
niṣpʰalāni
hi
/
Verse: 34ef
yasmāt
kr̥ṣṇāni
śuklāni
karmāṇi
sapʰalāni
hi
/
Verse: 34gh
pacyamānāni
dr̥śyante
gatiṣv
etāni
pañca-su
//
Verse: 35
mānavaka-śateṣu
sa
tatra
vinihato
mahā-yaśasā
triśaṅkunā
puṣkarasārī
brāhmaṇo
+abravīt
/
brāhmaṇo
+asau
mātaṅga-rājo
hi
triśaṅkur
nāma
/
bʰavān
hi
brahmā
indraś
ca
kauśikaḥ
/
tvam
araṇemiś
ca
gautamaḥ
/
tvaṃ
śvetaketuś
ca
śuka-paṇḍitaḥ
/
vedaḥ
samākʰyātas
tvayā
caturdʰā
/
bʰagavān
vasūrāja-rṣir
mahā-yaśā
bʰagavān
/
Verse: 36ab
jñānena
hi
tvaṃ
parameṇa
yuktaḥ
svaṣu
śāstreṣu
bʰavān
kr̥tārtʰaḥ
/
Verse: 36cd
śreṣṭʰo
viśiṣṭo
paramo
+asi
loke
bʰavān
hi
vidyā-caraṇena
yuktaḥ
//
Verse: 37ab
dadāmi
te
+ahaṃ
prakr̥tiṃ
mamāmalāṃ
śīlena
rūpeṇa
guṇair
upetaḥ
/
Verse: 37cd
śārdūlakarṇaḥ
prakr̥tiś
ca
bʰadrā
ubʰau
rametaṃ
rucitaṃ
mama-idaṃ
//
Page of edition: 208
Verse: 38ab
pragr̥hya
bʰr̥ṅgāram
udaka-prapūrṇam
āvarjito
brāhmaṇo
hr̥ṣṭa-cittaḥ
/
Verse: 38cd
anupradāsīd
udakena
kanyakāṃ
śārdūlakarṇasya
iyam
astu
bʰāryā
//
Verse: 39
udagracitta
āsīn
mātaṅga-rājaḥ
/
Verse: 40ab
kr̥tvā
niveśaṃ
sa
tadātmajasya
gatvā-āśrame
+asau
nagaraṃ
yaśasvī
/
Verse: 40cd
dʰarmeṇa
vai
kārayati
svarājyaṃ
kṣemaṃ
subʰikṣaṃ
ca
sadā-utsava-ādyaṃ
//
iti
/
Page of edition: 209
Verse: 41
syād
bʰikṣavo
yuṣmākaṃ
kāṅkṣā
vā
vimatir
vā
vicikitsā
vā
/
anyaḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
triśaṅkur
nāma
mātaṅga-rājo
+abʰūvaṃ
/
syād
evaṃ
ca
bʰikṣavo
yusmākam
anyaḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
śārdūlakarṇā
nāma
mātaṅga-rāja-kumāro
+abʰūt
/
naiva
draṣṭavyaṃ
/
eṣa
sa
ānando
bʰikṣuḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
śārdūlakarṇā
nāma
mātaṅga-rāja-kumāro
+abʰūt
/
syād
evaṃ
yuṣmākam
anyaḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
puṣkarasārī
nāma
brāhmaṇo
+abʰūt
/
naiva
draṣṭavyaṃ
/
eṣa
śāradvatīputro
bʰikṣuḥ
sa
tena
kālena
tena
samayena
puṣkarasārī
nāma
brāhmaṇo
+abʰūt
/
na-anyā
sā
tena
kālena
tena
samayena
puṣkarasāriṇo
brāhmaṇasya
prakr̥tir
nāma
māṇavikā
duhitā-abʰūt
/
na-evaṃ
draṣṭavyaṃ
/
eṣā
sā
prakr̥tir
bʰikṣuṇī
tena
kālena
tena
samayena
puṣkarasāriṇo
brāhmaṇasya
prakr̥tir
nāma
māṇavikā
duhitā-abʰūt
/
sā
etarhi
tena-eva
snehena
tena-eva
premṇā
+anandaṃ
bʰikṣuṃ
gaccʰantam
anugaccʰati
tiṣṭʰantam
anutiṣṭʰati
/
yad
yad
eva
kulaṃ
piṇḍāya
praviśati
tatra
tatra-eva
dvāre
tūṣṇīṃ
bʰūtā
+astʰāt
/
Verse: 42
atʰa
kʰalu
bʰagavān
etasmin
nidāne
etasmin
prakaraṇe
tasyāṃ
velāyām
imāṃ
gātʰām
abʰāṣata
/
Verse: 43ab
pūrvakeṇa
nivāsena
pratyutpannena
tena
ca
/
Verse: 43cd
etena
jāyate
prema
candrasya
kumude
yatʰā
//
Verse: 44
tasmāt
tarhi
bʰikṣavo
+anabʰisamitānāṃ
caturṇām
ārya-satyānām
abʰisamayāya
,
adʰimātraṃ
vīryaṃ
tīvra-ccʰando
vīryaṃ
śabdāpayāmi
/
utsāha
unnatir
aprativāṇiḥ
smr̥tyā
saṃprajanyena
apramādato
yogaḥ
caraṇīyaḥ
/
drutam
eṣāṃ
caturṇā
duḥkʰasya-ārya-satyasya
duḥkʰa-samudayanya
nirodʰasya
nirodʰa-gāminyāḥ
pratipada
ārya-satyasya
amīṣāṃ
caturṇām
ārya-satyānām
anabʰisamitānām
abʰisamayāya-adʰimātraṃ
tīvra-ccʰando
vīryaṃ
vyāyāma
utsāha
unnatir
aprativāṇiḥ
smr̥tyā
saṃprajanyena-apramādato
yogaḥ
karaṇīyaḥ
/
Page of edition: 210
Verse: 45
asmiṃś
ca
kʰalu
punar
dʰarma-paryāye
bʰāṣyamāṇe
bʰikṣūṇāṃ
ṣaṣṭi-mātrāṇām
anupādāyāsravebʰyaś
cittāni
vimuktāni
/
saṃbahulānāṃ
śrāvakāṇāṃ
brahmaṇāṃ
gr̥hapatīnaṃ
ca
virajaskaṃ
vigata-malaṃ
dʰarma-cakṣur
udapādi
viśuddʰaṃ
/
Verse: 46
idam
avocad
bʰagavān
/
ātta-manasas
te
bʰikṣavo
bʰagavato
bʰāṣitam
abʰyanandan
/
iti
śrīdivyāvadāne
śārdūlakarṇāvadānaṃ
/
This text is part of the
TITUS
edition of
Divyavadana: Sardulakarnavadana
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.