TITUS
Kautiliya Arthasastra: Part No. 89

Chapter: 3 


(Remedial measures during calamities)


Sentence: 1 
   daivāny aṣṭau mahābʰayāni - agnir udakaṃ vyādʰir durbʰikṣaṃ mūṣikā vyālāḥ sarpā rakṣāṃsīti //
   
daivāny aṣṭau mahā-bʰayāni - agnir udakaṃ vyādʰir durbʰikṣaṃ mūṣikā vyālāḥ sarpā rakṣāṃsi+ iti //

Sentence: 2 
   tebʰyo janapadaṃ rakṣet //
   
tebʰyo jana-padaṃ rakṣet //

Sentence: 3 
   grīṣme bahiradʰiśrayaṇaṃ grāmāḥ kuryuḥ, daśamūlīsaṃgraheṇādʰiṣṭʰitā vā //
   
grīṣme bahir-adʰiśrayaṇaṃ grāmāḥ kuryuḥ, daśa-mūlī-saṃgraheṇa+ adʰiṣṭʰitā vā //

Sentence: 4 
   nāgarikapraṇidʰāv agnipratiṣedʰo vyākʰyātaḥ, niśāntapraṇidʰau rājaparigrahe ca //
   
nāgarika-praṇidʰāv agni-pratiṣedʰo vyākʰyātaḥ, niśānta-praṇidʰau rāja-parigrahe ca //

Sentence: 5 
   balihomasvastivācanaiḥ parvasu cāgnipūjāḥ kārayet //
   
bali-homa-svasti-vācanaiḥ parvasu ca+ agni-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 6 
   varṣārātram ānūpagrāmāḥ pūravelām utsr̥jya vaseyuḥ //
   
varṣā-rātram ānūpa-grāmāḥ pūra-velām utsr̥jya vaseyuḥ //

Sentence: 7 
   kāṣṭʰaveṇunāvaś copagr̥hṇīyuḥ //
   
kāṣṭʰa-veṇu-nāvaś ca+ upagr̥hṇīyuḥ //

Sentence: 8 
   uhyamānam alābudr̥tiplavagaṇḍikāveṇikābʰis tārayeyuḥ //
   
uhyamānam alābu-dr̥ti-plava-gaṇḍikā-veṇikābʰis tārayeyuḥ //

Sentence: 9 
   anabʰisaratāṃ dvādaśapaṇo daṇḍaḥ, anyatra plavahīnebʰyaḥ //
   
anabʰisaratāṃ dvādaśa-paṇo daṇḍaḥ, anyatra plava-hīnebʰyaḥ //

Sentence: 10 
   parvasu ca nadīpūjāḥ kārayet //
   
parvasu ca nadī-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 11 
   māyāyogavido vedavido vā varṣam abʰicareyuḥ //
   
māyā-yogavido vedavido vā varṣam abʰicareyuḥ //

Sentence: 12 
   varṣāvagrahe śacīnātʰagaṅgāparvatamahākaccʰapūjāḥ kārayet //
   
varṣa-avagrahe śacī-nātʰa-gaṅgā-parvata-mahā-kaccʰa-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 13 
   vyādʰibʰayam aupaniṣadikaiḥ pratīkāraiḥ pratikuryuḥ, auṣadʰaiś cikitsakāḥ śāntiprāyaścittair vā siddʰatāpasāḥ //
   
vyādʰi-bʰayam aupaniṣadikaiḥ pratīkāraiḥ pratikuryuḥ, auṣadʰaiś cikitsakāḥ śānti-prāyaścittair vā siddʰa-tāpasāḥ //

Sentence: 14 
   tena marako vyākʰyātaḥ //
   
tena marako vyākʰyātaḥ //

Sentence: 15 
   tīrtʰābʰiṣecanaṃ mahākaccʰavardʰanaṃ gavāṃ śmaśānāvadohanaṃ kabandʰadahanaṃ devarātriṃ ca kārayet //
   
tīrtʰa-abʰiṣecanaṃ mahā-kaccʰa-vardʰanaṃ gavāṃ śmaśāna-avadohanaṃ kabandʰa-dahanaṃ deva-rātriṃ ca kārayet //

Sentence: 16 
   paśuvyādʰimarake stʰānārtʰanīrājanaṃ svadaivatapūjanaṃ ca kārayet //
   
paśu-vyādʰi-marake stʰāna-artʰa-nīrājanaṃ sva-daivata-pūjanaṃ ca kārayet //

Sentence: 17 
   durbʰikṣe rājā bījabʰaktopagrahaṃ kr̥tvānugrahaṃ kuryāt, durgasetukarma vā bʰaktānugraheṇa, bʰaktasaṃvibʰāgaṃ vā, deśanikṣepaṃ vā //
   
durbʰikṣe rājā bīja-bʰakta-upagrahaṃ kr̥tvā+ anugrahaṃ kuryāt, durga-setu-karma vā bʰakta-anugraheṇa, bʰakta-saṃvibʰāgaṃ vā, deśa-nikṣepaṃ vā //

Sentence: 18 
   mitrāṇi vā vyapāśrayeta, karśanaṃ vamanaṃ vā kuryāt //
   
mitrāṇi vā vyapāśrayeta, karśanaṃ vamanaṃ vā kuryāt //

Sentence: 19 
   niṣpannasasyam anyaviṣayaṃ vā sajanapado yāyāt, samudrasarastaṭākāni vā saṃśrayeta //
   
niṣpanna-sasyam anya-viṣayaṃ vā sajana-pado yāyāt, samudra-saras-taṭākāni vā saṃśrayeta //

Sentence: 20 
   dʰānyaśākamūlapʰalāvāpān vā setuṣu kurvīta, mr̥gapaśupakṣivyālamatsyārambʰān vā //
   
dʰānya-śāka-mūla-pʰala-āvāpān vā setuṣu kurvīta, mr̥ga-paśu-pakṣi-vyāla-matsya-ārambʰān vā //

Sentence: 21 
   mūṣikabʰaye mārjāranakulotsargaḥ //
   
mūṣika-bʰaye mārjāra-nakula-utsargaḥ //

Sentence: 22 
   teṣāṃ grahaṇahiṃsāyāṃ dvādaśapaṇo daṇḍaḥ, śunām anigrahe cānyatrāraṇyacarebʰyaḥ //
   
teṣāṃ grahaṇa-hiṃsāyāṃ dvādaśa-paṇo daṇḍaḥ, śunām anigrahe ca+ anyatra+ araṇya-carebʰyaḥ //

Sentence: 23 
   snuhikṣīraliptāni dʰānyāni visr̥jed, upaniṣadyogayuktāni vā //
   
snuhi-kṣīra-liptāni dʰānyāni visr̥jed, upaniṣad-yoga-yuktāni vā //

Sentence: 24 
   mūṣikakaraṃ vā prayuñjīta //
   
mūṣika-karaṃ vā prayuñjīta //

Sentence: 25 
   śāntiṃ vā siddʰatāpasāḥ kuryuḥ //
   
śāntiṃ vā siddʰa-tāpasāḥ kuryuḥ //

Sentence: 26 
   parvasu ca mūṣikapūjāḥ kārayet //
   
parvasu ca mūṣika-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 27 
   tena śalabʰapakṣikrimibʰayapratīkārā vyākʰyātāḥ //
   
tena śalabʰa-pakṣi-krimi-bʰaya-pratīkārā vyākʰyātāḥ //

Sentence: 28 
   vyālabʰaye madanarasayuktāni paśuśavāni prasr̥jet, madanakodravapūrṇāny audaryāṇi vā //
   
vyāla-bʰaye madana-rasa-yuktāni paśu-śavāni prasr̥jet, madana-kodrava-pūrṇāny audaryāṇi vā //

Sentence: 29 
   lubdʰakāḥ śvagaṇino vā kūṭapañjarāvapātaiś careyuḥ //
   
lubdʰakāḥ śva-gaṇino vā kūṭa-pañjara-avapātaiś careyuḥ //

Sentence: 30 
   āvaraṇinaḥ śastrapāṇayo vyālān abʰihanyuḥ //
   
āvaraṇinaḥ śastra-pāṇayo vyālān abʰihanyuḥ //

Sentence: 31 
   anabʰisartur dvādaśapaṇo daṇḍaḥ //
   
anabʰisartur dvādaśa-paṇo daṇḍaḥ //

Sentence: 32 
   sa eva lābʰo vyālagʰātinaḥ //
   
sa eva lābʰo vyāla-gʰātinaḥ //

Sentence: 33 
   parvasu ca parvatapūjāḥ kārayet //
   
parvasu ca parvata-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 34 
   tena mr̥gapaśupakṣisaṃgʰagrāhapratīkārā vyākʰyātāḥ //
   
tena mr̥ga-paśu-pakṣi-saṃgʰa-grāha-pratīkārā vyākʰyātāḥ //

Sentence: 35 
   sarpabʰaye mantrair oṣadʰibʰiś ca jāṅgulīvidaś careyuḥ //
   
sarpa-bʰaye mantrair oṣadʰibʰiś ca jāṅgulīvidaś careyuḥ //

Sentence: 36 
   sambʰūya vāpi sarpān hanyuḥ //
   
sambʰūya vā+ api sarpān hanyuḥ //

Sentence: 37 
   atʰarvavedavido vābʰicareyuḥ //
   
atʰarva-vedavido vā+ abʰicareyuḥ //

Sentence: 38 
   parvasu ca nāgapūjāḥ kārayet //
   
parvasu ca nāga-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 39 
   tenodakaprāṇibʰayapratīkārā vyākʰyātāḥ //
   
tena+ udaka-prāṇi-bʰaya-pratīkārā vyākʰyātāḥ //

Sentence: 40 
   rakṣobʰaye rakṣogʰnāny atʰarvavedavido māyāyogavido vā karmāṇi kuryuḥ //
   
rakṣo-bʰaye rakṣo-gʰnāny atʰarva-vedavido māyā-yogavido vā karmāṇi kuryuḥ //

Sentence: 41 
   parvasu ca vitardiccʰatrollopikāhastapatākāccʰāgopahāraiś caityapūjāḥ kārayet //
   
parvasu ca vitardic-cʰatra-ullopikā-hasta-patākāc-cʰāga-upahāraiś caitya-pūjāḥ kārayet //

Sentence: 42 
   "caruṃ vaś carāmaḥ" ity evaṃ sarvabʰayeṣv ahorātraṃ careyuḥ //
   
"caruṃ vaś carāmaḥ" ity evaṃ sarva-bʰayeṣv aho-rātraṃ careyuḥ //

Sentence: 43 
   sarvatra copahatān pitevānugr̥hṇīyāt //
   
sarvatra ca+ upahatān pitā+ iva+ anugr̥hṇīyāt //


Sentence: 44ab 
   māyāyogavidas tasmād viṣaye siddʰatāpasāḥ /
   
māyā-yogavidas tasmād viṣaye siddʰa-tāpasāḥ /

Sentence: 44cd 
   vaseyuḥ pūjitā rājñā daivāpatpratikāriṇaḥ //E
   
vaseyuḥ pūjitā rājñā daiva-āpat-pratikāriṇaḥ //E







Copyright TITUS Project Frankfurt a/M 1999-2000. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.