TITUS
Mahabharata
Part No. 863
Previous part

Chapter: 3 
Adhyāya 3


Verse: 1  {Vyāsa uvāca}
Halfverse: a    
kʰarā goṣu prajāyante   ramante mātr̥bʰiḥ sutāḥ
   
kʰarā goṣu prajāyante   ramante mātr̥bʰiḥ sutāḥ /
Halfverse: c    
anārtavaṃ puṣpapʰalaṃ   darśayanti vane drumāḥ
   
anārtavaṃ puṣpa-pʰalaṃ   darśayanti vane drumāḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    
garbʰiṇyo rājaputryaś ca   janayanti vibʰīṣaṇān
   
garbʰiṇyo rāja-putryaś ca   janayanti vibʰīṣaṇān /
Halfverse: c    
kravyādān pakṣiṇaś caiva   gomāyūn aparān mr̥gān
   
kravya_adān pakṣiṇaś caiva   gomāyūn aparān mr̥gān /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    
triviṣāṇāś caturnetrāḥ   pañca pādā dvimehanāḥ
   
tri-viṣāṇāś catur-netrāḥ   pañca pādā dvi-mehanāḥ /
Halfverse: c    
dviśīrṣāś ca dvipuccʰāś ca   daṃṣṭriṇaḥ paśavo 'śivāḥ
   
dvi-śīrṣāś ca dvi-puccʰāś ca   daṃṣṭriṇaḥ paśavo_aśivāḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    
jāyante vivr̥tāsyāś ca   vyāharanto 'śivā giraḥ
   
jāyante vivr̥ta_āsyāś ca   vyāharanto_aśivāḥ giraḥ /
Halfverse: c    
tripadāḥ śikʰinas tārkṣyāś   caturdaṃṣṭrā viṣāṇinaḥ
   
tri-padāḥ śikʰinas tārkṣyāś   catur-daṃṣṭrā viṣāṇinaḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    
tatʰaivānyāś ca dr̥śyante   striyaś ca brahmavādinām
   
tatʰaiva_anyāś ca dr̥śyante   striyaś ca brahma-vādinām /
Halfverse: c    
vainateyān mayūrāṃś ca   janayantyaḥ pure tava
   
vainateyān mayūrāṃś ca   janayantyaḥ pure tava /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    
govatsaṃ vaḍavā sūte   śvā sr̥gālaṃ mahīpate
   
go-vatsaṃ vaḍavā sūte   śvā sr̥gālaṃ mahī-pate /
Halfverse: c    
krakarāñ śārikāś caiva   śukāṃś cāśubʰa vādinaḥ
   
krakarān śārikāś caiva   śukāṃś ca_aśubʰa vādinaḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    
striyaḥ kāś cit prajāyante   catasraḥ pañca kanyakāḥ
   
striyaḥ kāścit prajāyante   catasraḥ pañca kanyakāḥ /
Halfverse: c    
jātamātrā nr̥tyanti   gāyanti ca hasanti ca
   
jāta-mātrā nr̥tyanti   gāyanti ca hasanti ca /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    
pr̥tʰagjanasya kuḍakāḥ   stanapāḥ stena veśmani
   
pr̥tʰag-janasya kuḍakāḥ   stanapāḥ stena veśmani /
Halfverse: c    
nr̥tyanti parigāyanti   vedayanto mahad bʰayam
   
nr̥tyanti parigāyanti   vedayanto mahad bʰayam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    
pratimāś cālikʰanty anye   sa śastrāḥ kālacoditāḥ
   
pratimāś ca_ālikʰanty anye   sa śastrāḥ kāla-coditāḥ /
Halfverse: c    
anyonyam abʰidʰāvanti   śiśavo daṇḍapāṇayaḥ
   
anyonyam abʰidʰāvanti   śiśavo daṇḍa-pāṇayaḥ /
Halfverse: e    
uparundʰanti kr̥tvā ca   nagarāṇi yuyutsavaḥ
   
uparundʰanti kr̥tvā ca   nagarāṇi yuyutsavaḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    
padmotpalāni vr̥kṣeṣu   jāyante kumudāni ca
   
padma_utpalāni vr̥kṣeṣu   jāyante kumudāni ca /
Halfverse: c    
viṣvag vātāś ca vānty ugrā   rajo na vyupaśāmyati
   
viṣvag vātāś ca vānty ugrā   rajo na vyupaśāmyati /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    
abʰīkṣṇaṃ kampate bʰūmir   arkaṃ rāhus tatʰāgrasat
   
abʰīkṣṇaṃ kampate bʰūmir   arkaṃ rāhus tatʰā_agrasat /
Halfverse: c    
śveto grahas tatʰā citrāṃ   samatikramya tiṣṭʰati
   
śveto grahas tatʰā citrāṃ   samatikramya tiṣṭʰati /11/ 11

Verse: 12 
Halfverse: a    
abʰāvaṃ hi viśeṣeṇa   kurūṇāṃ pratipaśyati
   
abʰāvaṃ hi viśeṣeṇa   kurūṇāṃ pratipaśyati /
Halfverse: c    
dʰūmaketur mahāgʰoraḥ   puṣyam ākramya tiṣṭʰati
   
dʰūma-ketur mahā-gʰoraḥ   puṣyam ākramya tiṣṭʰati /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    
senayor aśivaṃ gʰoraṃ   kariṣyati mahāgrahaḥ
   
senayor aśivaṃ gʰoraṃ   kariṣyati mahā-grahaḥ /
Halfverse: c    
magʰāsv aṅgārako vakraḥ   śravaṇe ca br̥haspatiḥ
   
magʰāsv aṅgārako vakraḥ   śravaṇe ca br̥haspatiḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    
bʰāgyaṃ nakṣatram ākramya   sūryaputreṇa pīḍyate
   
bʰāgyaṃ nakṣatram ākramya   sūrya-putreṇa pīḍyate /
Halfverse: c    
śukraḥ proṣṭʰapade pūrve   samāruhya viśāṃ pate
   
śukraḥ proṣṭʰapade pūrve   samāruhya viśāṃ pate /
Halfverse: e    
uttare tu parikramya   sahitaḥ pratyudīkṣate
   
uttare tu parikramya   sahitaḥ pratyudīkṣate /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    
śyāmo grahaḥ prajvalitaḥ   sa dʰūmaḥ saha pāvakaḥ
   
śyāmo grahaḥ prajvalitaḥ   sa dʰūmaḥ saha pāvakaḥ /
Halfverse: c    
aindraṃ tejasvi nakṣatraṃ   jyeṣṭʰām ākramya tiṣṭʰati
   
aindraṃ tejasvi nakṣatraṃ   jyeṣṭʰām ākramya tiṣṭʰati /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    
dʰruvaḥ prajvalito gʰoram   apasavyaṃ pravartate
   
dʰruvaḥ prajvalito gʰoram   apasavyaṃ pravartate /
Halfverse: c    
citrā svāty antare caiva   dʰiṣṭʰitaḥ paruṣo grahaḥ
   
citrā svāty antare caiva   dʰiṣṭʰitaḥ paruṣo grahaḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    
vakrānuvakraṃ kr̥tvā ca   śravaṇe pāvakaprabʰaḥ
   
vakra_anuvakraṃ kr̥tvā ca   śravaṇe pāvaka-prabʰaḥ /
Halfverse: c    
brahmarāśiṃ samāvr̥tya   lohitāṅgo vyavastʰitaḥ
   
brahma-rāśiṃ samāvr̥tya   lohita_aṅgo vyavastʰitaḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    
sarvasasya praticcʰannā   pr̥tʰivī pʰalamālinī
   
sarva-sasya praticcʰannā   pr̥tʰivī pʰala-mālinī /
Halfverse: c    
pañcaśīrṣā yavāś caiva   śataśīrṣāś ca śālayaḥ
   
pañca-śīrṣā yavāś caiva   śata-śīrṣāś ca śālayaḥ /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    
pradʰānāḥ sarvalokasya   yāsv āyattam idaṃ jagat
   
pradʰānāḥ sarva-lokasya   yāsv āyattam idaṃ jagat /
Halfverse: c    
gāvaḥ prasnutā vatsaiḥ   śoṇitaṃ prakṣaranty uta
   
gāvaḥ prasnutā vatsaiḥ   śoṇitaṃ prakṣaranty uta /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    
niścerur apidʰānebʰyaḥ   kʰaḍgāḥ prajvalitā bʰr̥śam
   
niścerur apidʰānebʰyaḥ   kʰaḍgāḥ prajvalitā bʰr̥śam /
Halfverse: c    
vyaktaṃ paśyanti śastrāṇi   saṃgrāmaṃ samupastʰitam
   
vyaktaṃ paśyanti śastrāṇi   saṃgrāmaṃ samupastʰitam /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    
agnivarṇā yatʰā bʰāsaḥ   śastrāṇām udakasya ca
   
agni-varṇā yatʰā bʰāsaḥ   śastrāṇām udakasya ca /
Halfverse: c    
kavacānāṃ dʰvajānāṃ ca   bʰaviṣyati mahān kṣayaḥ
   
kavacānāṃ dʰvajānāṃ ca   bʰaviṣyati mahān kṣayaḥ /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    
dikṣu prajvalitāsyāś ca   vyāharanti mr̥gadvijāḥ
   
dikṣu prajvalita_asyāś ca   vyāharanti mr̥ga-dvijāḥ /
Halfverse: c    
atyāhitaṃ darśayanto   vedayanti mahad bʰayam
   
atyāhitaṃ darśayanto   vedayanti mahad bʰayam /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    
ekapakṣākṣi caraṇaḥ   śakuniḥ kʰacaro niśi
   
eka-pakṣa_akṣi caraṇaḥ   śakuniḥ kʰa-caro niśi /
Halfverse: c    
raudraṃ vadati saṃrabdʰaḥ   śoṇitaṃ cʰardayan muhuḥ
   
raudraṃ vadati saṃrabdʰaḥ   śoṇitaṃ cʰardayan muhuḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    
grahau tāmrāruṇa śikʰau   prajvalantāv iva stʰitau
   
grahau tāmra_aruṇa śikʰau   prajvalantāv iva stʰitau /
Halfverse: c    
saptarṣīṇām udārāṇāṃ   samavaccʰādya vai prabʰām
   
sapta-r̥ṣīṇām udārāṇāṃ   samavaccʰādya vai prabʰām /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    
saṃvatsarastʰāyinau ca   grahau prajvalitāv ubʰau
   
saṃvatsara-stʰāyinau ca   grahau prajvalitāv ubʰau /
Halfverse: c    
viśākʰayoḥ samīpastʰau   br̥haspatiśanaiścarau
   
viśākʰayoḥ samīpastʰau   br̥haspati-śanaiścarau /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    
kr̥ttikāsu grahas tīvro   nakṣatre pratʰame jvalan
   
kr̥ttikāsu grahas tīvro   nakṣatre pratʰame jvalan /
Halfverse: c    
vapūṃṣy apaharan bʰāsā   dʰūmaketur iva stʰitaḥ
   
vapūṃṣy apaharan bʰāsā   dʰūma-ketur iva stʰitaḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    
triṣu pūrveṣu sarveṣu   nakṣatreṣu viśāṃ pate
   
triṣu pūrveṣu sarveṣu   nakṣatreṣu viśāṃ pate /
Halfverse: c    
budʰaḥ saṃpatate 'bʰīkṣṇaṃ   janayan sumahad bʰayam
   
budʰaḥ saṃpatate_abʰīkṣṇaṃ   janayan su-mahad bʰayam /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    
caturdaśīṃ pañcadaśīṃ   bʰūtapūrvāṃ ca ṣoḍaśīm
   
caturdaśīṃ pañcadaśīṃ   bʰūta-pūrvāṃ ca ṣoḍaśīm /
Halfverse: c    
imāṃ tu nābʰijānāmi   amāvāsyāṃ trayodaśīm
   
imāṃ tu na_abʰijānāmi amāvāsyāṃ trayodaśīm /28/ ՙ

Verse: 29 
Halfverse: a    
candrasūryāv ubʰau grastāv   ekamāse trayodaśīm
   
candra-sūryāv ubʰau grastāv   eka-māse trayodaśīm /
Halfverse: c    
aparvaṇi grahāv etau   prajāḥ saṃkṣapayiṣyataḥ
   
aparvaṇi grahāv etau   prajāḥ saṃkṣapayiṣyataḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    
rajo vr̥tā diśaḥ sarvāḥ   pāṃsuvarṣaiḥ samantataḥ
   
rajo vr̥tā diśaḥ sarvāḥ   pāṃsu-varṣaiḥ samantataḥ /
Halfverse: c    
utpātamegʰā raudrāś ca   rātrau varṣanti śoṇitam
   
utpāta-megʰā raudrāś ca   rātrau varṣanti śoṇitam /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    
māṃsavarṣaṃ punas tīvram   āsīt kr̥ṣṇa caturdaśīm
   
māṃsa-varṣaṃ punas tīvram   āsīt kr̥ṣṇa caturdaśīm /
Halfverse: c    
ardʰarātre mahāgʰoram   atr̥pyaṃs tatra rākṣasāḥ
   
ardʰa-rātre mahā-gʰoram   atr̥pyaṃs tatra rākṣasāḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    
pratisroto 'vahan nadyaḥ   saritaḥ śoṇitodakāḥ
   
pratisroto_avahan nadyaḥ   saritaḥ śoṇita_udakāḥ /
Halfverse: c    
pʰenāyamānāḥ kūpāś ca   nardanti vr̥ṣabʰā iva
   
pʰenāyamānāḥ kūpāś ca   nardanti vr̥ṣabʰā\ iva / ՙ
Halfverse: e    
patanty ulkāḥ sa nirgʰātāḥ   śuṣkāśani vimiśritāḥ
   
patanty ulkāḥ sa nirgʰātāḥ   śuṣka_aśani vimiśritāḥ /32/ 32

Verse: 33 
Halfverse: a    
adya caiva niśāṃ vyuṣṭām   udaye bʰānur āhataḥ
   
adya caiva niśāṃ vyuṣṭām   udaye bʰānur āhataḥ /
Halfverse: c    
jvalantībʰir maholkābʰiś   caturbʰiḥ sarvatodiśam
   
jvalantībʰir mahā_ulkābʰiś   caturbʰiḥ sarvato-diśam /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    
ādityam upatiṣṭʰadbʰis   tatra coktaṃ maharṣibʰiḥ
   
ādityam upatiṣṭʰadbʰis   tatra ca_uktaṃ maharṣibʰiḥ /
Halfverse: c    
bʰūmipāla sahasrāṇāṃ   bʰūmiḥ pāsyati śoṇitam
   
bʰūmi-pāla sahasrāṇāṃ   bʰūmiḥ pāsyati śoṇitam /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    
kailāsamandarābʰyāṃ tu   tatʰā himavato gireḥ
   
kailāsa-mandarābʰyāṃ tu   tatʰā himavato gireḥ /
Halfverse: c    
sahasraśo mahāśabdaṃ   śikʰarāṇi patanti ca
   
sahasraśo mahā-śabdaṃ   śikʰarāṇi patanti ca /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    
mahābʰūtā bʰūmikampe   caturaḥ sāgarān pr̥tʰak
   
mahā-bʰūtā bʰūmi-kampe   caturaḥ sāgarān pr̥tʰak /
Halfverse: c    
velām udvartayanti sma   kṣobʰayantaḥ punaḥ punaḥ
   
velām udvartayanti sma   kṣobʰayantaḥ punaḥ punaḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    
vr̥kṣān unmatʰya vānty ugrā   vātāḥ śarkara karṇiṇaḥ
   
vr̥kṣān unmatʰya vānty ugrā   vātāḥ śarkara karṇiṇaḥ /
Halfverse: c    
patanti caityavr̥kṣāś ca   grāmeṣu nagareṣu ca
   
patanti caitya-vr̥kṣāś ca   grāmeṣu nagareṣu ca /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    
pītalohita nīlaś ca   jvalaty agnir huto dvijaiḥ
   
pīta-lohita nīlaś ca   jvalaty agnir huto dvijaiḥ /
Halfverse: c    
vāmārciḥ śāvagandʰī ca   dʰūmaprāyaḥ kʰarasvanaḥ
   
vāma_arciḥ śāva-gandʰī ca   dʰūma-prāyaḥ kʰara-svanaḥ /
Halfverse: e    
sparśā gandʰā rasāś caiva   viparītā mahīpate
   
sparśā gandʰā rasāś caiva   viparītā mahī-pate /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    
dʰūmāyante dʰvajā rājñāṃ   kampamānā muhur muhuḥ
   
dʰūmāyante dʰvajā rājñāṃ   kampamānā muhur muhuḥ /
Halfverse: c    
muñcanty aṅgāravarṣāṇi   bʰeryo 'tʰa paṭahās tatʰā
   
muñcanty aṅgāra-varṣāṇi   bʰeryo_atʰa paṭahās tatʰā /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    
prāsādaśikʰarāgreṣu   puradvāreṣu caiva hi
   
prāsāda-śikʰara_agreṣu   pura-dvāreṣu caiva hi /
Halfverse: c    
gr̥dʰrāḥ paripatanty ugrā   vāmaṃ maṇḍalam āśritāḥ
   
gr̥dʰrāḥ paripatanty ugrā   vāmaṃ maṇḍalam āśritāḥ /40/ 40

Verse: 41 
Halfverse: a    
pakvāpakveti subʰr̥śaṃ   vāvāśyante vayāṃsi ca
   
pakva_apakva_iti su-bʰr̥śaṃ   vāvāśyante vayāṃsi ca / <pakvāpakva>
Halfverse: c    
nilīyante dʰvajāgreṣu   kṣayāya pr̥tʰivīkṣitām
   
nilīyante dʰvaja_agreṣu   kṣayāya pr̥tʰivī-kṣitām /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    
dʰyāyantaḥ prakirantaś ca   vālān vepatʰusaṃyutāḥ
   
dʰyāyantaḥ prakirantaś ca   vālān vepatʰu-saṃyutāḥ /
Halfverse: c    
rudanti dīnās turagā   mātaṅgāś ca sahasraśaḥ
   
rudanti dīnās turagā   mātaṅgāś ca sahasraśaḥ /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    
etac cʰrutvā bʰavān atra   prāptakālaṃ vyavasyatām
   
etat śrutvā bʰavān atra   prāpta-kālaṃ vyavasyatām /
Halfverse: c    
yatʰā lokaḥ samuccʰedaṃ   nāyaṃ gaccʰeta bʰārata
   
yatʰā lokaḥ samuccʰedaṃ   na_ayaṃ gaccʰeta bʰārata /43/

Verse: 44 
{Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    
pitur vaco niśamyaitad   dʰr̥tarāṣṭro 'bravīd idam
   
pitur vaco niśamya_etad   dʰr̥tarāṣṭro_abravīd idam /
Halfverse: c    
diṣṭam etat purā manye   bʰaviṣyati na saṃśayaḥ
   
diṣṭam etat purā manye   bʰaviṣyati na saṃśayaḥ /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    
kṣatriyāḥ kṣatradʰarmeṇa   vadʰyante yadi saṃyuge
   
kṣatriyāḥ kṣatra-dʰarmeṇa   vadʰyante yadi saṃyuge /
Halfverse: c    
vīralokaṃ samāsādya   sukʰaṃ prāpsyanti kevalam
   
vīra-lokaṃ samāsādya   sukʰaṃ prāpsyanti kevalam /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    
iha kīrtiṃ pare loke   dīrgʰakālaṃ mahat sukʰam
   
iha kīrtiṃ pare loke   dīrgʰa-kālaṃ mahat sukʰam /
Halfverse: c    
prāpsyanti puruṣavyāgʰrāḥ   prāṇāṃs tyaktvā mahāhave
   
prāpsyanti puruṣa-vyāgʰrāḥ   prāṇāṃs tyaktvā mahā_āhave /46/ (E)46



Next part



This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.