TITUS
Mahabharata
Part No. 864
Previous part

Chapter: 4 
Adhyāya 4


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    evam ukto munis tattvaṃ   kavīndro rājasattama
   evam ukto munis tattvaṃ   kavi_indro rāja-sattama /
Halfverse: c    putreṇa dʰr̥tarāṣṭreṇa   dʰyānam anvagamat param
   putreṇa dʰr̥tarāṣṭreṇa   dʰyānam anvagamat param /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    punar evābravīd vākyaṃ   kālavādī mahātapāḥ
   punar eva_abravīd vākyaṃ   kāla-vādī mahā-tapāḥ /
Halfverse: c    asaṃśayaṃ pārtʰivendra   kālaḥ saṃkṣipate jagat
   asaṃśayaṃ pārtʰiva_indra   kālaḥ saṃkṣipate jagat /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    sr̥jate ca punar lokān   neha vidyati śāśvatam
   sr̥jate ca punar lokān   na_iha vidyati śāśvatam /
Halfverse: c    jñātīnāṃ ca kurūṇāṃ ca   saṃbandʰisuhr̥dāṃ tatʰā
   jñātīnāṃ ca kurūṇāṃ ca   saṃbandʰi-suhr̥dāṃ tatʰā /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    dʰarmyaṃ deśaya pantʰānaṃ   samartʰo hy asi vāraṇe
   dʰarmyaṃ deśaya pantʰānaṃ   samartʰo hy asi vāraṇe /
Halfverse: c    kṣudraṃ jñātivadʰaṃ prāhur   mā kuruṣva mamāpriyam
   kṣudraṃ jñāti-vadʰaṃ prāhur   mā kuruṣva mama_apriyam /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    kālo 'yaṃ putra rūpeṇa   tava jāto viśāṃ pate
   kālo_ayaṃ putra rūpeṇa   tava jāto viśāṃ pate /
Halfverse: c    na vadʰaḥ pūjyate vede   hitaṃ naitat katʰaṃ cana
   na vadʰaḥ pūjyate vede   hitaṃ na_etat katʰaṃcana /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    hanyāt sa eva yo hanyāt   kuladʰarmaṃ svakāṃ tanum
   hanyāt sa\ eva yo hanyāt   kula-dʰarmaṃ svakāṃ tanum / ՙ
Halfverse: c    kālenotpatʰa gantāsi   śakye sati yatʰā patʰi
   kālena_utpatʰa gantā_asi   śakye sati yatʰā patʰi /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    kulasyāsya vināśāya   tatʰaiva ca mahīkṣitām
   kulasya_asya vināśāya   tatʰaiva ca mahī-kṣitām /
Halfverse: c    anartʰo rājyarūpeṇa   tyajyatām asukʰāvahaḥ
   anartʰo rājya-rūpeṇa   tyajyatām asukʰāvahaḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    luptaprajñaḥ pareṇāsi   dʰarmaṃ darśaya vai sutān
   lupta-prajñaḥ pareṇa_asi   dʰarmaṃ darśaya vai sutān /
Halfverse: c    kiṃ te rājyena durdʰarṣa   yena prāpto 'si kilbiṣam
   kiṃ te rājyena durdʰarṣa   yena prāpto_asi kilbiṣam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    yaśodʰarmaṃ ca kīrtiṃ ca   pālayan svargam āpsyasi
   yaśo-dʰarmaṃ ca kīrtiṃ ca   pālayan svargam āpsyasi /
Halfverse: c    labʰantāṃ pāṇḍavā rājyaṃ   śamaṃ gaccʰantu kauravāḥ
   labʰantāṃ pāṇḍavā rājyaṃ   śamaṃ gaccʰantu kauravāḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    evaṃ bruvati viprendre   dʰr̥tarāṣṭro 'mbikā sutaḥ
   evaṃ bruvati vipra_indre   dʰr̥tarāṣṭro_ambikā sutaḥ /
Halfverse: c    ākṣipya vākyaṃ vākyajño   vākpatʰenāpy ayāt punaḥ
   ākṣipya vākyaṃ vākyajño   vāk-patʰena_apy ayāt punaḥ /10/ 10


Verse: 11  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    yatʰā bʰavān veda tatʰāsmi vettā; bʰāvābʰāvau viditau me yatʰāvat
   yatʰā bʰavān veda tatʰā_asmi vettā   bʰāva_abʰāvau viditau me yatʰāvat /
Halfverse: c    svārtʰe hi saṃmuhyati tāta loko; māṃ cāpi lokātmakam eva viddʰi
   sva_artʰe hi saṃmuhyati tāta loko   māṃ ca_api loka_ātmakam eva viddʰi /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    prasādaye tvām atulaprabʰāvaṃ; tvaṃ no gatir darśayitā ca dʰīraḥ
   prasādaye tvām atula-prabʰāvaṃ   tvaṃ no gatir darśayitā ca dʰīraḥ /
Halfverse: c    na cāpi te vaśagā me maharṣe; na kalmaṣaṃ kartum ihārhase mām
   na ca_api te vaśagā me maharṣe   na kalmaṣaṃ kartum iha_arhase mām /12/


Verse: 13 
Halfverse: a    tvaṃ hi dʰarmaḥ pavitraṃ ca   yaśaḥ kīrtir dʰr̥tiḥ smr̥tiḥ
   tvaṃ hi dʰarmaḥ pavitraṃ ca   yaśaḥ kīrtir dʰr̥tiḥ smr̥tiḥ /
Halfverse: c    karuṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca   mānyaś cāsi pitāmahaḥ
   karuṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca   mānyaś ca_asi pitāmahaḥ /13/

Verse: 14  {Vyāsa uvāca}
Halfverse: a    vaicitravīrya nr̥pate   yat te manasi vartate
   vaicitravīrya nr̥pate   yat te manasi vartate /
Halfverse: c    abʰidʰatsva yatʰākāmaṃ   cʰettāsmi tava saṃśayam
   abʰidʰatsva yatʰā-kāmaṃ   cʰettā_asmi tava saṃśayam /14/

Verse: 15  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    yāni liṅgāni saṃgrāme   bʰavanti vijayiṣyatām
   yāni liṅgāni saṃgrāme   bʰavanti vijayiṣyatām /
Halfverse: c    tāni sarvāṇi bʰagavañ   śrotum iccʰāmi tattvataḥ
   tāni sarvāṇi bʰagavan   śrotum iccʰāmi tattvataḥ /15/


Verse: 16  {Vyāsa uvāca}
Halfverse: a    prasannabʰāḥ pāvaka ūrdʰvaraśmiḥ; pradakṣiṇāvartaśikʰo vidʰūmaḥ
   prasanna-bʰāḥ pāvaka\ ūrdʰva-raśmiḥ   pradakṣiṇa_āvarta-śikʰo vidʰūmaḥ / q
Halfverse: c    puṇyā gandʰāś cāhutīnāṃ pravānti; jayasyaitad bʰāvino rūpam āhuḥ
   puṇyā gandʰāś ca_āhutīnāṃ pravānti   jayasya_etad bʰāvino rūpam āhuḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    gambʰīragʰoṣāś ca mahāsvanāś ca; śaṅkʰā mr̥daṅgāś ca nadanti yatra
   gambʰīra-gʰoṣāś ca mahā-svanāś ca   śaṅkʰā mr̥daṅgāś ca nadanti yatra /
Halfverse: c    viśuddʰaraśmis tapanaḥ śaśī ca; jayasyaitad bʰāvino rūpam āhuḥ
   viśuddʰa-raśmis tapanaḥ śaśī ca   jayasya_etad bʰāvino rūpam āhuḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    iṣṭā vācaḥ pr̥ṣṭʰato vāyasānāṃ; saṃprastʰitānāṃ ca gamiṣyatāṃ ca
   iṣṭā vācaḥ pr̥ṣṭʰato vāyasānāṃ   saṃprastʰitānāṃ ca gamiṣyatāṃ ca /
Halfverse: c    ye pr̥ṣṭʰatas te tvarayanti rājan; ye tv agratas te pratiṣedʰayanti
   ye pr̥ṣṭʰatas te tvarayanti rājan   ye tv agratas te pratiṣedʰayanti /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    kalyāṇa vācaḥ śakunā rājahaṃsāḥ; śukāḥ krauñcāḥ śatapatrāś ca yatra
   kalyāṇa vācaḥ śakunā rāja-haṃsāḥ   śukāḥ krauñcāḥ śata-patrāś ca yatra / q
Halfverse: c    pradakṣiṇāś caiva bʰavanti saṃkʰye; dʰruvaṃ jayaṃ tatra vadanti viprāḥ
   pradakṣiṇāś caiva bʰavanti saṃkʰye   dʰruvaṃ jayaṃ tatra vadanti viprāḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    alaṃkāraiḥ kavacaiḥ ketubʰiś ca; mukʰaprasādair hemavarṇaiś ca nr̥̄ṇām
   alaṃkāraiḥ kavacaiḥ ketubʰiś ca   mukʰa-prasādair hema-varṇaiś ca nr̥̄ṇām / q
Halfverse: c    bʰrājiṣmatī duṣpratiprekṣaṇīyā; yeṣāṃ camūs te vijayanti śatrūn
   bʰrājiṣmatī duṣpratiprekṣaṇīyā   yeṣāṃ camūs te vijayanti śatrūn /20/ 20


Verse: 21 
Halfverse: a    hr̥ṣṭā vācas tatʰā sattvaṃ   yodʰānāṃ yatra bʰārata
   hr̥ṣṭā vācas tatʰā sattvaṃ   yodʰānāṃ yatra bʰārata /
Halfverse: c    na mlāyante srajaś caiva   te taranti raṇe ripūn
   na mlāyante srajaś caiva   te taranti raṇe ripūn /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    iṣṭo vātaḥ praviṣṭasya   dakṣiṇā pravivikṣataḥ
   iṣṭo vātaḥ praviṣṭasya   dakṣiṇā pravivikṣataḥ /
Halfverse: c    paścāt saṃsādʰayaty artʰaṃ   purastāt pratiṣedʰate
   paścāt saṃsādʰayaty artʰaṃ   purastāt pratiṣedʰate /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    śabdarūparasasparśa   gandʰāś cāviṣkr̥tāḥ śubʰāḥ
   śabda-rūpa-rasa-sparśa   gandʰāś ca_āviṣkr̥tāḥ śubʰāḥ /
Halfverse: c    sadā yodʰāś ca hr̥ṣṭāś ca   yeṣāṃ teṣāṃ dʰruvaṃ jayaḥ
   sadā yodʰāś ca hr̥ṣṭāś ca   yeṣāṃ teṣāṃ dʰruvaṃ jayaḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    anv eva vāyavo vānti   tatʰābʰrāṇi vayāṃsi ca
   anv eva vāyavo vānti   tatʰā_abʰrāṇi vayāṃsi ca /
Halfverse: c    anuplavante megʰāś ca   tatʰaivendra dʰanūṃṣi ca
   anuplavante megʰāś ca   tatʰaiva_indra dʰanūṃṣi ca /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    etāni jayamānānāṃ   lakṣaṇāni viśāṃ pate
   etāni jayamānānāṃ   lakṣaṇāni viśāṃ pate /
Halfverse: c    bʰavanti viparītāni   mumūrṣāṇāṃ janādʰipa
   bʰavanti viparītāni   mumūrṣāṇāṃ jana_adʰipa /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    alpāyāṃ vā mahatyāṃ vā   senāyām iti niścitam
   alpāyāṃ vā mahatyāṃ vā   senāyām iti niścitam /
Halfverse: c    harṣo yodʰagaṇasyaikaṃ   jayalakṣaṇam ucyate
   harṣo yodʰa-gaṇasya_ekaṃ   jaya-lakṣaṇam ucyate /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    eko dīrṇo dārayati   senāṃ sumahatīm api
   eko dīrṇo dārayati   senāṃ su-mahatīm api /
Halfverse: c    taṃ dīrṇam anudīryante   yodʰāḥ śūratamā api
   taṃ dīrṇam anudīryante   yodʰāḥ śūratamā\ api /27/ ՙ

Verse: 28 
Halfverse: a    durnivāratamā caiva   prabʰagnā mahatī camūḥ
   durnivāratamā caiva   prabʰagnā mahatī camūḥ /
Halfverse: c    apām iva mahāvegas   trastā mr̥gagaṇā iva
   apām iva mahā-vegas   trastā mr̥ga-gaṇā\ iva /28/ ՙ

Verse: 29 
Halfverse: a    naiva śakyā samādʰātuṃ   sa nipāte mahācamūḥ
   na_eva śakyā samādʰātuṃ   sa nipāte mahā-camūḥ /
Halfverse: c    dīrṇā ity eva dīryante   yodʰāḥ śūratamā api
   dīrṇā\ ity eva dīryante   yodʰāḥ śūratamā\ api / ՙ
Halfverse: e    bʰītān bʰagnāṃś ca saṃprekṣya   bʰayaṃ bʰūyo vivardʰate
   bʰītān bʰagnāṃś ca saṃprekṣya   bʰayaṃ bʰūyo vivardʰate /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    prabʰagnā sahasā rājan   diśo vibʰrāmitā paraiḥ
   prabʰagnā sahasā rājan   diśo vibʰrāmitā paraiḥ /
Halfverse: c    naiva stʰāpayituṃ śakyā   śūrair api mahācamūḥ
   na_eva stʰāpayituṃ śakyā   śūrair api mahā-camūḥ /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    saṃbʰr̥tya mahatīṃ senāṃ   caturaṅgāṃ mahīpatiḥ
   saṃbʰr̥tya mahatīṃ senāṃ   catur-aṅgāṃ mahī-patiḥ /
Halfverse: c    upāyapūrvaṃ medʰāvī   yateta satatottʰitaḥ
   upāya-pūrvaṃ medʰāvī   yateta satata_uttʰitaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    upāyavijayaṃ śreṣṭʰam   āhur bʰedena madʰyamam
   upāya-vijayaṃ śreṣṭʰam   āhur bʰedena madʰyamam /
Halfverse: c    jagʰanya eṣa vijayo   yo yuddʰena viśāṃ pate
   jagʰanya\ eṣa vijayo   yo yuddʰena viśāṃ pate / ՙ
Halfverse: e    mahādoṣaḥ saṃnipātas   tato vyaṅgaḥ sa ucyate
   mahā-doṣaḥ saṃnipātas   tato vyaṅgaḥ sa\ ucyate /32/ ՙ

Verse: 33 
Halfverse: a    parasparajñāḥ saṃhr̥ṣṭā   vyavadʰūtāḥ suniścitāḥ
   parasparajñāḥ saṃhr̥ṣṭā   vyavadʰūtāḥ su-niścitāḥ /
Halfverse: c    pañcāśad api ye śūrā   matʰnanti mahatīṃ camūm
   pañcāśad api ye śūrā   matʰnanti mahatīṃ camūm /
Halfverse: e    atʰa vā pañcaṣaṭ sapta   vijayanty anivartinaḥ
   atʰa vā pañca-ṣaṭ sapta   vijayanty anivartinaḥ /33/ 33

Verse: 34 
Halfverse: a    na vainateyo garuḍaḥ   praśaṃsati mahājanam
   na vainateyo garuḍaḥ   praśaṃsati mahā-janam /
Halfverse: c    dr̥ṣṭvā suparṇopacitiṃ   mahatīm api bʰārata
   dr̥ṣṭvā suparṇa_upacitiṃ   mahatīm api bʰārata /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    na bāhulyena senāyā   jayo bʰavati bʰārata
   na bāhulyena senāyā   jayo bʰavati bʰārata /
Halfverse: c    adʰruvo hi jayo nāma   daivaṃ cātra parāyaṇam
   adʰruvo hi jayo nāma   daivaṃ ca_atra parāyaṇam /
Halfverse: e    jayanto hy api saṃgrāme   kṣatravanto bʰavanty uta
   jayanto hy api saṃgrāme   kṣatravanto bʰavanty uta /35/ (E)35



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.