TITUS
Mahabharata
Part No. 872
Previous part

Chapter: 12 
Adhyāya 12


Verse: 1  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    jambū kʰaṇḍas tvayā prokto   yatʰāvad iha saṃjaya
   jambū kʰaṇḍas tvayā prokto   yatʰāvad iha saṃjaya /
Halfverse: c    viṣkambʰam asya prabrūhi   parimāṇaṃ ca tattvataḥ
   viṣkambʰam asya prabrūhi   parimāṇaṃ ca tattvataḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    samudrasya pramāṇaṃ ca   samyag accʰidra darśana
   samudrasya pramāṇaṃ ca   samyag accʰidra darśana /
Halfverse: c    śākadvīpaṃ ca me brūhi   kuśa dvīpaṃ ca saṃjaya
   śāka-dvīpaṃ ca me brūhi   kuśa dvīpaṃ ca saṃjaya /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    śālmalaṃ caiva tattvena   krauñcadvīpaṃ tatʰaiva ca
   śālmalaṃ caiva tattvena   krauñca-dvīpaṃ tatʰaiva ca /
Halfverse: c    brūhi gāvalgaṇe sarvaṃ   rāhoḥ somārkayos tatʰā
   brūhi gāvalgaṇe sarvaṃ   rāhoḥ soma_arkayos tatʰā /3/

Verse: 4  {Saṃjaya uvāca}
Halfverse: a    rājan subahavo dvīpā   yair idaṃ saṃtataṃ jagat
   rājan su-bahavo dvīpā   yair idaṃ saṃtataṃ jagat /
Halfverse: c    sapta tv ahaṃ pravakṣyāmi   candrādityau grahāṃs tatʰā
   sapta tv ahaṃ pravakṣyāmi   candra_ādityau grahāṃs tatʰā /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    aṣṭādaśasahasrāṇi   yojanānāṃ viśāṃ pate
   aṣṭādaśa-sahasrāṇi   yojanānāṃ viśāṃ pate /
Halfverse: c    ṣaṭśatāni ca pūrṇāni   viṣkambʰo jambuparvataḥ
   ṣaṭ-śatāni ca pūrṇāni   viṣkambʰo jambu-parvataḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    lāvaṇasya samudrasya   viṣkambʰo dviguṇaḥ smr̥taḥ
   lāvaṇasya samudrasya   viṣkambʰo dvi-guṇaḥ smr̥taḥ /
Halfverse: c    nānājanapadākīrṇo   maṇividruma citritaḥ
   nānā-jana-pada_ākīrṇo   maṇi-vidruma citritaḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    naikadʰātuvicitraiś ca   parvatair upaśobʰitaḥ
   naika-dʰātu-vicitraiś ca   parvatair upaśobʰitaḥ /
Halfverse: c    siddʰacāraṇasaṃkīrṇaḥ   sāgaraḥ parimaṇḍalaḥ
   siddʰa-cāraṇa-saṃkīrṇaḥ   sāgaraḥ parimaṇḍalaḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    śākadvīpaṃ ca vakṣyāmi   yatʰāvad iha pārtʰiva
   śākadvīpaṃ ca vakṣyāmi   yatʰāvad iha pārtʰiva /
Halfverse: c    śr̥ṇu me tvaṃ yatʰānyāyaṃ   bruvataḥ kurunandana
   śr̥ṇu me tvaṃ yatʰā-nyāyaṃ   bruvataḥ kuru-nandana /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    jambūdvīpapramāṇena   dviguṇaḥ sa narādʰipa
   jambū-dvīpa-pramāṇena   dvi-guṇaḥ sa nara_adʰipa /
Halfverse: c    viṣkambʰeṇa mahārāja   sāgaro 'pi vibʰāgaśaḥ
   viṣkambʰeṇa mahā-rāja   sāgaro_api vibʰāgaśaḥ /
Halfverse: e    kṣīrodo bʰarataśreṣṭʰa   yena saṃparivāritaḥ
   kṣīra_udo bʰarata-śreṣṭʰa   yena saṃparivāritaḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    tatra puṇyā janapadā   na tatra mriyate janaḥ
   tatra puṇyā jana-padā   na tatra mriyate janaḥ /
Halfverse: c    kuta eva hi durbʰikṣaṃ   kṣamā tejo yutā hi te
   kuta\ eva hi durbʰikṣaṃ   kṣamā tejo yutā hi te /10/ 10ՙ

Verse: 11 
Halfverse: a    śākadvīpasya saṃkṣepo   yatʰāvad bʰaratarṣabʰa
   śākadvīpasya saṃkṣepo   yatʰāvad bʰarata-r̥ṣabʰa /
Halfverse: c    ukta eṣa mahārāja   kim anyac cʰrotum iccʰasi
   ukta\ eṣa mahā-rāja   kim anyat śrotum iccʰasi /11/ ՙ

Verse: 12  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    śākadvīpasya saṃkṣepo   yatʰāvad iha saṃjaya
   śāka-dvīpasya saṃkṣepo   yatʰāvad iha saṃjaya /
Halfverse: c    uktas tvayā mahābʰāga   vistaraṃ brūhi tattvataḥ
   uktas tvayā mahā-bʰāga   vistaraṃ brūhi tattvataḥ /12/

Verse: 13  {Saṃjaya uvāca}
Halfverse: a    tatʰaiva parvatā rājan   saptātra maṇibʰūṣitāḥ
   tatʰaiva parvatā rājan   sapta_atra maṇi-bʰūṣitāḥ /
Halfverse: c    ratnākarās tatʰā nadyas   teṣāṃ nāmāni me śr̥ṇu
   ratna_ākarās tatʰā nadyas   teṣāṃ nāmāni me śr̥ṇu /
Halfverse: e    atīva guṇavat sarvaṃ   tatra puṇyaṃ janādʰipa
   atīva guṇavat sarvaṃ   tatra puṇyaṃ jana_adʰipa /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    devarṣigandʰarvayutaḥ   paramo merur ucyate
   deva-r̥ṣi-gandʰarva-yutaḥ   paramo merur ucyate /
Halfverse: c    prāgāyato mahārāja   malayo nāma parvataḥ
   prāgāyato mahā-rāja   malayo nāma parvataḥ /
Halfverse: e    yato megʰāḥ pravartante   prabʰavanti ca sarvaśaḥ
   yato megʰāḥ pravartante   prabʰavanti ca sarvaśaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    tataḥ pareṇa kauravya   jaladʰāro mahāgiriḥ
   tataḥ pareṇa kauravya   jala-dʰāro mahā-giriḥ /
Halfverse: c    yatra nityam upādatte   vāsavaḥ paramaṃ jalam
   yatra nityam upādatte   vāsavaḥ paramaṃ jalam /
Halfverse: e    yato varṣaṃ prabʰavati   varṣā kāle janeśvara
   yato varṣaṃ prabʰavati   varṣā kāle jana_īśvara /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    uccair girī raivatako   yatra nityaṃ pratiṣṭʰitaḥ
   uccair girī raivatako   yatra nityaṃ pratiṣṭʰitaḥ /
Halfverse: c    revatī divi nakṣatraṃ   pitāmaha kr̥to vidʰiḥ
   revatī divi nakṣatraṃ   pitāmaha kr̥to vidʰiḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    uttareṇa tu rājendra   śyāmo nāma mahāgiriḥ
   uttareṇa tu rāja_indra   śyāmo nāma mahā-giriḥ /
Halfverse: c    yataḥ śyāmatvam āpannāḥ   prajā janapadeśvara
   yataḥ śyāmatvam āpannāḥ   prajā jana-pada_īśvara /17/

Verse: 18  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    sumahān saṃśayo me 'dya   proktaṃ saṃjaya yat tvayā
   su-mahān saṃśayo me_adya   proktaṃ saṃjaya yat tvayā /
Halfverse: c    prajāḥ katʰaṃ sūtaputra   saṃprāptāḥ śyāmatām iha
   prajāḥ katʰaṃ sūta-putra   saṃprāptāḥ śyāmatām iha /18/

Verse: 19  {Saṃjaya uvāca}
Halfverse: a    sarveṣv eva mahāprājña   dvīpeṣu kurunandana
   sarveṣv eva mahā-prājña   dvīpeṣu kuru-nandana /
Halfverse: c    gauraḥ kr̥ṣṇaś ca varṇau dvau   tayor varṇāntaraṃ nr̥pa
   gauraḥ kr̥ṣṇaś ca varṇau dvau   tayor varṇa_antaraṃ nr̥pa /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    śyāmo yasmāt pravr̥tto vai   tat te vakṣyāmi bʰārata
   śyāmo yasmāt pravr̥tto vai   tat te vakṣyāmi bʰārata /
Halfverse: c    āste 'tra bʰagavān kr̥ṣṇas   tat kāntyā śyāmatāṃ gataḥ
   āste_atra bʰagavān kr̥ṣṇas   tat kāntyā śyāmatāṃ gataḥ /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    tataḥ paraṃ kauravendra   durga śailo mahodayaḥ
   tataḥ paraṃ kaurava_indra   durga śailo mahā_udayaḥ /
Halfverse: c    kesarī kesara yuto   yato vātaḥ pravāyati {!}
   kesarī kesara yuto   yato vātaḥ pravāyati /21/ {!}

Verse: 22 
Halfverse: a    teṣāṃ yojanaviṣkambʰo   dviguṇaḥ pravibʰāgaśaḥ
   teṣāṃ yojana-viṣkambʰo   dvi-guṇaḥ pravibʰāgaśaḥ /
Halfverse: c    varṣāṇi teṣu kauravyaṃ   saṃproktāni manīṣibʰiḥ
   varṣāṇi teṣu kauravyaṃ   saṃproktāni manīṣibʰiḥ /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    mahāmerur mahākāśo   jaladaḥ kumudottaraḥ
   mahā-merur mahā_ākāśo   jaladaḥ kumuda_uttaraḥ /
Halfverse: c    jaladʰārāt paro rājan   sukumāra iti smr̥taḥ
   jala-dʰārāt paro rājan   su-kumāra\ iti smr̥taḥ /23/ ՙ

Verse: 24 
Halfverse: a    raivatasya tu kaumāraḥ   śyāmasya tu maṇī cakaḥ
   raivatasya tu kaumāraḥ   śyāmasya tu maṇī cakaḥ / ՙ
Halfverse: c    kesarasyātʰa modākī   pareṇa tu mahāpumān {!}
   kesarasya_atʰa modākī   pareṇa tu mahā-pumān /24/ {!}

Verse: 25 
Halfverse: a    parivārya tu kauravya   dairgʰyaṃ hrasvatvam eva ca
   parivārya tu kauravya   dairgʰyaṃ hrasvatvam eva ca /
Halfverse: c    jambūdvīpena vikʰyātas   tasya madʰye mahādrumaḥ
   jambū-dvīpena vikʰyātas   tasya madʰye mahā-drumaḥ /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    śāko nāma mahārāja   tasya dvīpasya madʰyagaḥ
   śāko nāma mahā-rāja   tasya dvīpasya madʰyagaḥ /
Halfverse: c    tatra puṇyā janapadāḥ   pūjyate tatra śaṃkaraḥ
   tatra puṇyā jana-padāḥ   pūjyate tatra śaṃkaraḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    tatra gaccʰanti siddʰāś ca   cāraṇā daivatāni ca
   tatra gaccʰanti siddʰāś ca   cāraṇā daivatāni ca /
Halfverse: c    dʰārmikāś ca prajā rājaṃś   catvāro 'tīva bʰārata
   dʰārmikāś ca prajā rājaṃś   catvāro_atīva bʰārata /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    varṇāḥ svakarmaniratā   na ca steno 'tra dr̥śyate
   varṇāḥ sva-karma-niratā   na ca steno_atra dr̥śyate /
Halfverse: c    dīrgʰāyuṣo mahārāja   jarāmr̥tyuvivarjitāḥ
   dīrgʰa_āyuṣo mahā-rāja   jarā-mr̥tyu-vivarjitāḥ /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    prajās tatra vivardʰante   varṣāsv iva samudragāḥ
   prajās tatra vivardʰante   varṣāsv iva samudragāḥ /
Halfverse: c    nadyaḥ puṇyajalās tatra   gaṅgā ca bahudʰā gatiḥ
   nadyaḥ puṇya-jalās tatra   gaṅgā ca bahudʰā gatiḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    sukumārī kumārī ca   sītā kāverakā tatʰā
   su-kumārī kumārī ca   sītā kāverakā tatʰā /
Halfverse: c    mahānadī ca kauravya   tatʰā maṇijalā nadī
   mahā-nadī ca kauravya   tatʰā maṇi-jalā nadī /
Halfverse: e    ikṣuvardʰanikā caiva   tatʰā bʰaratasattama
   ikṣu-vardʰanikā caiva   tatʰā bʰarata-sattama /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    tataḥ pravr̥ttāḥ puṇyodā   nadyaḥ kurukulodvaha
   tataḥ pravr̥ttāḥ puṇya_udā   nadyaḥ kuru-kula_udvaha /
Halfverse: c    sahasrāṇāṃ śatāny eva   yato varṣati vāsavaḥ
   sahasrāṇāṃ śatāny eva   yato varṣati vāsavaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    na tāsāṃ nāmadʰeyāni   parimāṇaṃ tatʰaiva ca
   na tāsāṃ nāma-dʰeyāni   parimāṇaṃ tatʰaiva ca /
Halfverse: c    śakyate parisaṃkʰyātuṃ   puṇyās tā hi sarid varāḥ
   śakyate parisaṃkʰyātuṃ   puṇyās tā hi sarid varāḥ /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    tatra puṇyā janapadāś   catvāro lokasaṃmatāḥ
   tatra puṇyā jana-padāś   catvāro loka-saṃmatāḥ / ՙ
Halfverse: c    magāś ca maśakāś caiva   mānasā mandagās tatʰā
   magāś ca maśakāś caiva   mānasā mandagās tatʰā /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    magā brāhmaṇabʰūyiṣṭʰāḥ   svakarmaniratā nr̥pa
   magā brāhmaṇa-bʰūyiṣṭʰāḥ   sva-karma-niratā nr̥pa /
Halfverse: c    maśakeṣu tu rājanyā   dʰārmikāḥ sarvakāmadāḥ
   maśakeṣu tu rājanyā   dʰārmikāḥ sarva-kāmadāḥ /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    mānaseṣu mahārāja   vaiśyāḥ karmopajīvinaḥ
   mānaseṣu mahā-rāja   vaiśyāḥ karma_upajīvinaḥ /
Halfverse: c    sarvakāmasamāyuktāḥ   śūrā dʰarmārtʰaniścitāḥ
   sarva-kāma-samāyuktāḥ   śūrā dʰarma_artʰa-niścitāḥ /
Halfverse: e    śūdrās tu mandage nityaṃ   puruṣā dʰarmaśīlinaḥ
   śūdrās tu mandage nityaṃ   puruṣā dʰarma-śīlinaḥ /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    na tatra rājā rājendra   na daṇḍo na ca daṇḍikāḥ
   na tatra rājā rāja_indra   na daṇḍo na ca daṇḍikāḥ / ՙ
Halfverse: c    svadʰarmeṇaiva dʰarmaṃ ca   te rakṣanti parasparam
   sva-dʰarmeṇa_eva dʰarmaṃ ca   te rakṣanti parasparam /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    etāvad eva śakyaṃ tu   tasmin dvīpe prabʰāṣitum
   etāvad eva śakyaṃ tu   tasmin dvīpe prabʰāṣitum /
Halfverse: c    etāvad eva śrotavyaṃ   śākadvīpe mahaujasi
   etāvad eva śrotavyaṃ   śāka-dvīpe mahā_ojasi /37/ (E)37



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.