GNC
Text collection: Kart.Sam.Dzegl. 
Kartuli Samartlis Ʒeglebi

ქართული სამართლის ძეგლები
Volume: I 
Vaxṭang VI-sis samartlis c̣ignta ḳrebuli

ვახტანგ VI-სის სამართლის წიგნთა კრებული

On the basis of the edition
Kartuli samartlis ʒeglebi, ṭomi I:
Vaxṭang VI-sis samartlis c̣ignta ḳrebuli.
Ṭeksṭebi gamosca, gamoḳvleva da leksiḳoni daurto I. Doliʒem,
Tbilisi: Mecnierebata Aḳademia 1963

entered for the GNC project by Maia Bartaia, Manana Bukia, Eka Mshvenieradze and Tamar Saneblidze
under the supervision of Irakli Garibashvili,
Tbilisi, 2018;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 24.11.2018



Chapter numbers added for easy reference. J.G.

Mss.:
   S-3683
   Q-575
   H-3094
   Q-206




Text: Ind. 
Manuscript: S-3683 
Page of ed.: 9  
Line of ed.: 1   [ზანდუკი]

Line of ed.: 2  
ქრისტე, ადიდე ორთავე შინა ცხოვრებათა საქართველოს გამგებელი
Line of ed.: 3  
ბატონისშვილი ბატონი ვახტანგ. ამინ!

Chapter: 1  
Line of ed.: 4  
[სამართლის ქმნა]


Paragraph: 1  
Manuscript page: 2r 
Line of ed.: 5        
1. სწავლანი მოსამართ\ლეთანი.
Line of ed.: 6     
თუ ვითარ უჴმს სამართ\ლის
Line of ed.: 7     
ქნა, ანუ განაჩენსა როგორ
Line of ed.: 8     
უნდა დაუწერდენ, აქ გამცნებსთ.

Paragraph: 2  
Line of ed.: 9        
2. მართლმსაჯულობა.

Paragraph: 3  
Line of ed.: 10        
3. მოსამართლემ თუ უსამართ\ლო
Line of ed.: 11     
ქნას.

Paragraph: 4  
Line of ed.: 12        
4. კიდევ თუ მოსამართლემ
Line of ed.: 13     
უსამართლო ქნას.

Paragraph: 5  
Line of ed.: 14        
5. ავის სამართლის
Line of ed.: 15     
დამტკიცე/ბისათვის.

Paragraph: 6  
Line of ed.: 16        
6. კაცი რომ ოცდახუთის წლის
Line of ed.: 17     
არ იყოს, ის მოსამართლედ არ
Line of ed.: 18     
დაიყენება.

Paragraph: 7  
Line of ed.: 19        
7. ყოველს კაცს მოსამართ\ლობა
Line of ed.: 20     
არ შეუძლია, თუ ვისგანმე
Line of ed.: 21     
არ მიეცეს.

Paragraph: 8  
Line of ed.: 22        
8. მოსამართლემ რომ სჯულის
Line of ed.: 23     
კანონით სამართალი ქნას, ის
Line of ed.: 24     
აღარ მოიშლება.

Paragraph: 9  
Line of ed.: 25        
9. კუირასა და უქმეს და ბედ\ნიერს
Line of ed.: 26     
დღეს მოსამართლე სამარ\თალს
Line of ed.: 27     
ნუ იქს.

Paragraph: 10  
Line of ed.: 28        
10. დიდ მარხვაში მოსამართ\ლე
Line of ed.: 29     
სამართალს ნუ იქს.

Page of ed.: 10  
Paragraph: 11  
Line of ed.: 1        
11. კაცის მკულელნი და ავა\ზაკნი
Line of ed.: 2     
დიდ მარხვაშიაც განიკითხვიან.

Paragraph: 12  
Line of ed.: 3        
12. აღდგომას პყრობილის
Line of ed.: 4     
განთავისუფლებისათვის.

Paragraph: 13  
Line of ed.: 5        
13. მოსამართლეთა და თავად\თაგან
Line of ed.: 6     
ქრთამის აუღებლობისა და
Line of ed.: 7     
სამართლის
Line of ed.: 8     
გაუსყიდველობისათ/ვის.

Paragraph: 14  
Line of ed.: 9        
14. თავადთა მოსამართლეს
Line of ed.: 10     
ქრთამი არ ააღებინონ.

Paragraph: 15  
Line of ed.: 11        
15. მოსამართლეთა სამდივან\ბეგო
Line of ed.: 12     
რა უნდა აიღონ, ანუ რო\მელს
Line of ed.: 13     
უნდა გამოართვან -- თეთრის
Line of ed.: 14     
მიმცემსა თუ ვალის ამღებსა, აქავ
Line of ed.: 15     
გარჩეუით მოგახსენებსთ.

Paragraph: 16  
Line of ed.: 16        
16. მოსამართლესთან
Line of ed.: 17     
საჩივრი/სათუის.

Paragraph: 17  
Line of ed.: 18        
17. მოსამართლის წინაშე და\ბეზღებისათუის
Line of ed.: 19     
თუ რამე ნახოს,
Line of ed.: 20     
წიგნით მოახსენოს.

Paragraph: 18  
Manuscript page: 4r 
Line of ed.: 21        
18. ქალაქთა და ალაგთა
Line of ed.: 22     
სასამართლო წესისა და რიგისა.

Paragraph: 19  
Line of ed.: 23        
19. მოსამართლეს საეჭო რომ
Line of ed.: 24     
მოხსენდეს, უნდა შეიწყნაროს და
Line of ed.: 25     
გასინჯოს.

Paragraph: 20  
Line of ed.: 26        
20. კიდე საეჭო საქმის კარ\გად
Line of ed.: 27     
გასინჯვა.

Paragraph: 21  
Line of ed.: 28        
21. მოსამართლემ რომ სიგ\ლის
Line of ed.: 29     
წერილს ვერ მიხვდეს.

Paragraph: 22  
Line of ed.: 30        
22. როგორც სჯული, ისრე
Line of ed.: 31     
ქალაქთა წესი და რიგი
Line of ed.: 32     
შეინა/ხოს.

Paragraph: 23  
Line of ed.: 33        
23. სჯულის კანონის წერილის
Line of ed.: 34     
დამარხვისათვის.

Paragraph: 24  
Line of ed.: 35        
24. ერთს ალაგს რომ სამართ\ლის
Line of ed.: 36     
წიგნი არ იყოს, იმ ალაგის
Line of ed.: 37     
წესით იქნას სამართალი.

Paragraph: 25  
Line of ed.: 38        
25. მებატონემ ვინც თავისი
Line of ed.: 39     
ყმა სადაც სასამართლოდ და სა\ლაპარაკოდ
Line of ed.: 40     
გაგზავნოს სადაც,
Line of ed.: 41     
მართებს პატრონის მსგავსად სა\მართლის
Line of ed.: 42     
ქნა თუ არა?

Page of ed.: 11  
Paragraph: 26  
Line of ed.: 1        
26. მოსამართლისაგან მოჩივ\რის
Line of ed.: 2     
ოცის დღის დაცლეუინები\სათვის,
Line of ed.: 3     
რაც სასამართლო იყოს.

Paragraph: 27  
Line of ed.: 4        
27. სიმართლისათვის.

Paragraph: 28  
Line of ed.: 5        
28. სიბრძნისა
Line of ed.: 6     
სიმართლისა/თუის.

Paragraph: 29  
Line of ed.: 7        
29. ბჭის მოსამართლეობისა\თვის.
Line of ed.: 8     
ანუ თუ როგორ მართებს
Line of ed.: 9     
ბჭეს სამართლის ქნა და ანუ რო\გორი
Line of ed.: 10     
კაცი უნდა იყოს ბჭე.

Paragraph: 30  
Line of ed.: 11        
30. ბჭის სამართალი ვინც არ
Line of ed.: 12     
დაიჯეროს, რა უნდა გარდაჴდეს.

Paragraph: 31  
Line of ed.: 13        
31. მეფისა და ბჭის სამარ\თალი
Line of ed.: 14     
სწორია.

Paragraph: 32  
Line of ed.: 15        
32. დედაკაცის მოსამართლედ
Line of ed.: 16     
დაყენებისათვის.

Paragraph: 33  
Manuscript page: 4v 
Line of ed.: 17        
33. დედაკაცის სამარ\თალში
Line of ed.: 18     
მისვლა არა ჯერ არს.

Paragraph: 34  
Line of ed.: 19        
34. ავის მოჩივრის
Line of ed.: 20     
დედაკა/ცისათვის.


Chapter: 2  
Line of ed.: 21   [კათალიკოზისა და
Line of ed.: 22  
სამღვდელოთათვის]


Paragraph: 35  
Line of ed.: 23        
35. კათალიკოზისათუის: მათის
Line of ed.: 24     
კურთხ[ე]ვისა და მიცვალებისა\თვის.
Line of ed.: 25     
აქავ მისის კრებულთ
Line of ed.: 26     
მი/ცვალება.

Paragraph: 36  
Line of ed.: 27        
36. კათალიკოზის კურთხეუ\ითა
Line of ed.: 28     
და ბრძანებით უნდა დასხდე\ბოდენ
Line of ed.: 29     
საეპისკო[პო]სოსა სადაცა
Line of ed.: 30     
აქავ პირველითგანვე გზებსა გაჩვე\ნებს
Line of ed.: 31     
და მოგახსენებსთ.

Paragraph: 37  
Line of ed.: 32        
37. ეპისკოპოზთ კურთხეუა თუ
Line of ed.: 33     
სიჩქარისათვის ეპისკოპოზთაგანვე
Line of ed.: 34     
მოაჴდინონ, ამაზე მოჴდების, რო\მე
Line of ed.: 35     
კათალიკოზზე შორს სადმე
Line of ed.: 36     
იყუნენ.

Page of ed.: 12  
Paragraph: 38  
Line of ed.: 1        
38. ეპისკოპოზოთა თავის სახ\ლისკაცი
Line of ed.: 2     
აკურთხონ.

Paragraph: 39  
Line of ed.: 3        
39. ეპისკოპოსთა და მღდელ\თაგან
Line of ed.: 4     
მიცემა რისაც
Line of ed.: 5     
სახლისკაც/თათვის.

Paragraph: 40  
Line of ed.: 6        
40. ეპისკოპოსთ არა მართებს
Line of ed.: 7     
საქვეყნოს საქმეში გარეუა.

Paragraph: 41  
Line of ed.: 8        
41. სამართალი ეპისკოპოსთა
Line of ed.: 9     
საყდროვანთა და მღდელთაზე.

Paragraph: 42  
Line of ed.: 10        
42. ეპისკოპოსთა წინაშე მოწ\მობა
Line of ed.: 11     
და ერთით არ ირწმუნება.

Paragraph: 43  
Line of ed.: 12        
43. ეპისკოპოსთა და მღდელთა
Line of ed.: 13     
თუ მეორედ კურთხეუა მოინდო\მონ
Line of ed.: 14     
ანუ აიღონ.

Paragraph: 44  
Line of ed.: 15        
44. ეპისკოპოსი რომელი ახალი
Line of ed.: 16     
დაჯდეს საეპისკოპოსოსა ტახტსა,
Line of ed.: 17     
ასე უნდა ქნას.

Paragraph: 45  
Line of ed.: 18        
45. ეპისკოპოსთა და მღდელ\თაგან
Line of ed.: 19     
ვისიმე სამწყსოს ცილება.

Paragraph: 46  
Line of ed.: 20        
46. არ უნდა ეპისკოპოსთ
Line of ed.: 21     
სხვას საყდარს წაართვან და თა\ვისას
Line of ed.: 22     
შეუმატონ შესამოსელი თუ
Line of ed.: 23     
რაც რამე.

Paragraph: 47  
Manuscript page: 8r 
Line of ed.: 24        
47. ეპისკოპოსმან სხვის
Line of ed.: 25     
სამწყსოს მღრდელი თუ აკურთ\ხოს
Line of ed.: 26     
ანუ სხვის შეჩვენებულს შენ\დობა
Line of ed.: 27     
მისცეს, არ არის მართებუ\ლი,
Line of ed.: 28     
ნურცა იქმონენ.

Paragraph: 48  
Line of ed.: 29        
48. ეპისკოპოსთაგან შეჩვენე\ბულთათვის:
Line of ed.: 30     
ერთი ვინმე რომ
Line of ed.: 31     
რიგიდამ გასულიყოს და შეჩვენე\ბული
Line of ed.: 32     
იყოს, მას სხვამ შენდობა
Line of ed.: 33     
ვერ მისცეს.

Paragraph: 49  
Line of ed.: 34        
49. ვინ ემდუროს ეპისკო\პოს[ს]
Line of ed.: 35     
და მისი ურიგო თქმას.

Paragraph: 50  
Line of ed.: 36        
50. ვინ ძრახვით ემდურებო\დეს
Line of ed.: 37     
ეპისკოპოს[ს] და მის ქორე\პისკოპოს[ს]
Page of ed.: 13   Line of ed.: 1     
და წინააღუდგებო\დეს
Line of ed.: 2     
ეპისკოპოს[ს] და მის
Line of ed.: 3     
ქორე/პისკოპოს[ს].

Paragraph: 51  
Line of ed.: 4        
51. ვინც კათალიკოზს და ეპის\კოპოს,
Line of ed.: 5     
მღდელთა ურიგო კადროს
Line of ed.: 6     
და აგინოს.

Paragraph: 52  
Line of ed.: 7        
52. ვინც მღდელს ურიგოდ
Line of ed.: 8     
მიეპყრას ანუ აგინოს, ანუ გა\ცარცოს,
Line of ed.: 9     
მისთუის.

Paragraph: 53  
Line of ed.: 10        
53. ვინც მღდელსა და მოსა\მართლეს
Line of ed.: 11     
ავი უთხრას და არა
Line of ed.: 12     
გაუგონოს რა და შემგინებელნი
Line of ed.: 13     
მათნი იყუნენ.

Paragraph: 54  
Line of ed.: 14        
54. ვინცა დიდსა ხუთშაბათსა
Line of ed.: 15     
წმიდისა ზიარებისა და იმის გარ\და
Line of ed.: 16     
ჴმელის პურის მეტი ჭამონ
Line of ed.: 17     
რამე, მისთვის.

Paragraph: 55  
Line of ed.: 18        
55. დამნაშავეთა
Line of ed.: 19     
მღდელთა/თუის.

Paragraph: 56  
Line of ed.: 20        
56. საყდროვანთა ურიგობა და
Line of ed.: 21     
თეთრის სარგებლით გაცემა
Line of ed.: 22     
მათ/გან.

Paragraph: 57  
Line of ed.: 23        
57. სამღდელოთ კაცთა ცი\ლის
Line of ed.: 24     
წამებითა
Line of ed.: 25     
დამბეზღებელთა/თუის.

Paragraph: 58  
Line of ed.: 26        
58. სამღდელოს კაცის დამბე\ზღებელი
Line of ed.: 27     
უნდა გასინჯონ.

Paragraph: 59  
Line of ed.: 28        
59. მისთვისვე სამღდელოთ
Line of ed.: 29     
კაცთათუის მათი დამბეზღებელი
Line of ed.: 30     
სარწმუნოების კაცი თუ იყოს.

Paragraph: 60  
Line of ed.: 31        
60. სამღდელოს კაცს ერის
Line of ed.: 32     
კაცი ვერ განიკითხავს კაცის კუ\ლის
Line of ed.: 33     
მეტზე.

Paragraph: 61  
Line of ed.: 34        
61. ეპისკოპოსს თუ მეფე გა\უწყრეს
Line of ed.: 35     
ამისთუის, რომე შეეცო\დებინოს
Line of ed.: 36     
რამე.

Paragraph: 62  
Manuscript page: 9v 
Line of ed.: 37        
62. გულისყურ ნაკლები\სათვის:
Line of ed.: 38     
ანუ თუ ასე გიჟი იყოს,
Line of ed.: 39     
ან გადვარდეს სადმე, ანუ ყელი
Page of ed.: 14   Line of ed.: 1     
გამოიჭრას, მას წირვა და რიგი
Line of ed.: 2     
ეღირსება თუ არა?

Paragraph: 63  
Line of ed.: 3        
63. ხიდამ ანუ საყდრიდამ კაცი
Line of ed.: 4     
ჩამოვარდეს და ანუ თუ მოკუ\დეს,
Line of ed.: 5     
ანუ პირუტყუთაგან ვინმე
Line of ed.: 6     
მოკუდეს, ამაებისათვის როგორ
Line of ed.: 7     
უნდა იქნას.

Paragraph: 64  
Line of ed.: 8        
64. უნათლავი დედაკაცი რომ
Line of ed.: 9     
ორსულად იყოს და მონათვლა
Line of ed.: 10     
მოინდომოს, მისთვის, თუ რო\გორ
Line of ed.: 11     
უნდა მისი მონათვლა ან ზი\არება
Line of ed.: 12     
მისი.

Paragraph: 65  
Line of ed.: 13        
65. მონასტრის საძირკულის
Line of ed.: 14     
დადგინება.

Paragraph: 66  
Line of ed.: 15        
66. მისთვის ვინ ეკლესიას აშე\ნებდეს
Line of ed.: 16     
და აუშენებელი დარჩეს.

Paragraph: 67  
Line of ed.: 17        
67. ვინ ინადობითა და ქიშპო\ბით
Line of ed.: 18     
სხვის ეკლესიისათუის სხვა
Line of ed.: 19     
ეკლესია აღაშენოს.

Paragraph: 68  
Line of ed.: 20        
68. მონასტრის შეწირვა და
Line of ed.: 21     
მირთმეუა შესაწირავისა პირვე\ლითგანვე
Line of ed.: 22     
ასე.

Paragraph: 69  
Line of ed.: 23        
69. რასაც სასწაულისა შესავ\ლისა
Line of ed.: 24     
და გარიგებისათვის.

Paragraph: 70  
Line of ed.: 25        
70. ეკლესიის სამსახური, რაც
Line of ed.: 26     
რა საწირავი თუ სამლოცველო
Line of ed.: 27     
რაგინდარა, ასრე უნდა უფროსის
Line of ed.: 28     
დეკანოზის ჴელთა მიეცემოდეს.

Paragraph: 71  
Line of ed.: 29        
71. ვინგინდავინ შესავალი მო\ნასტრისა
Line of ed.: 30     
დაიჭიროს და შეწი\რული
Line of ed.: 31     
წაართვას.

Paragraph: 72  
Line of ed.: 32        
72. ეკლესიის შეწირულობას
Line of ed.: 33        
სხვა სხვისას სჭამდეს.

Paragraph: 73  
Line of ed.: 34        
73. ეკლესიათა შუა საცილო\ბელი
Line of ed.: 35     
რამე იყოს.

Paragraph: 74  
Line of ed.: 36        
74. არ მიეცემა რაც რა სხვას
Line of ed.: 37     
სხვის მონასტრისა.

Page of ed.: 15  
Paragraph: 75  
Manuscript page: 6r 
Line of ed.: 1        
75. არ უნდა სცვალონ ძვე\ლი
Line of ed.: 2     
წესი და რიგი მონასტრისა.

Paragraph: 76  
Line of ed.: 3        
76. აქავ: თუ როგორ გაყოფს
Line of ed.: 4     
მონასტერთა მეუდაბნოეთა და
Line of ed.: 5     
საყდროვანთა საწესოსა.

Paragraph: 77  
Line of ed.: 6        
77. ეკლესიის მამულში ვინ რა
Line of ed.: 7     
დანერგოს და დათესოს მისი
Line of ed.: 8     
ღალა.

Paragraph: 78  
Line of ed.: 9        
78. ეკლესიის მამულში ვინ რა
Line of ed.: 10     
ქირით დათესოს და დანერგოს
Line of ed.: 11     
და ქირა აღარ მისცეს.

Paragraph: 79  
Line of ed.: 12        
79. ეკლესიის მამულში ვინ ააშე\ნოს
Line of ed.: 13     
რამე ძალად ან ქირით.

Paragraph: 80  
Line of ed.: 14        
80. ვინ ეკლესიის მამულს შე\რიგდეს
Line of ed.: 15     
მის ბერებს ქირით.

Paragraph: 81  
Line of ed.: 16        
81. მონასტერთა მამულის ქი\რით
Line of ed.: 17     
შერიგებისათუის
Line of ed.: 18     
პატრონ/თაგან.

Paragraph: 82  
Line of ed.: 19        
82. ეკლესიათა მამულში და
Line of ed.: 20     
ალაგში ვინ რა დანერგოს.

Paragraph: 83  
Line of ed.: 21        
83. ეკლესიის მამულს მწვალე\ბელს
Line of ed.: 22     
ქირით ნურავინ მისცემს.

Paragraph: 84  
Line of ed.: 23        
84. დამნაშავეთა კაცთა ეკლე\სიასა
Line of ed.: 24     
შინა შეხვეწისათვის.

Paragraph: 85  
Line of ed.: 25        
85. ეკლესიაში ვინ შეიხვეწოს
Line of ed.: 26     
იარაღით.

Paragraph: 86  
Line of ed.: 27        
86. ეკლესიაში ვინ შეიხვეწოს,
Line of ed.: 28     
მისი დანაშაული მის მღდელს
Line of ed.: 29     
უნდა უთხრას.

Paragraph: 87  
Line of ed.: 30        
87. ეკლესიაში შეხვეწილის კა\ცისათვის
Line of ed.: 31     
მის ეკლესიის კრებულთ
Line of ed.: 32     
უნდა ინაღლონ.

Paragraph: 88  
Line of ed.: 33        
88. ეკლესიის მამულში საცა
Line of ed.: 34     
შეიხვეწოს კაცი მისთუის.

Paragraph: 89  
Line of ed.: 35        
89. ეკლესიის შეხვეწილის კა\ცის
Line of ed.: 36     
გამოყუანისათუის.

Paragraph: 90  
Manuscript page: 8v 
Line of ed.: 37        
90. მღდელთათუის. ნუ
Line of ed.: 38     
იყოს დაპატრონება მკუიდრად
Line of ed.: 39     
და დაჩემება მღდელთაგან
Line of ed.: 40     
სამწყ/სოსი.

Page of ed.: 16  
Paragraph: 91  
Line of ed.: 1        
91. მღდელთაგან სამწყსოს
Line of ed.: 2     
გა/უყოფლობისათვის.

Paragraph: 92  
Line of ed.: 3        
92. მღდლის შესავალი სამწყსო\დამე
Line of ed.: 4     
ესე და ეს უნდა შეუიდო\დეს
Line of ed.: 5     
და მიეცემოდეს.

Paragraph: 93  
Line of ed.: 6        
93. სხვაგნით მოსულის
Line of ed.: 7     
მღდლი/სათუის.

Paragraph: 94  
Line of ed.: 8        
94. უფროსი
Line of ed.: 9     
დეკანოზობისა/თვის.

Paragraph: 95  
Line of ed.: 10        
95. სამღდელო როგორ ღირსი
Line of ed.: 11     
უნდა იყოს, რომე მღდლათ
Line of ed.: 12     
აკურთხონ.

Paragraph: 96  
Line of ed.: 13        
96. ეპისკოპოსმა თუ უღირსი
Line of ed.: 14     
მღდელი ანუ უცოდინარი
Line of ed.: 15     
აკურთ/ხოს.

Paragraph: 97  
Line of ed.: 16        
97. რომლისაც ეპისკოპოსის
Line of ed.: 17     
თემში ერის კაცის ჴელით ზია\რება
Line of ed.: 18     
დაქონდესთ.

Paragraph: 98  
Line of ed.: 19        
98. ვინ ვისი ყმა მღდლათ
Line of ed.: 20     
აკურთხოს.

Paragraph: 99  
Line of ed.: 21        
99. კათალიკოზის მორჩილნი
Line of ed.: 22     
უნდა იყუნენ ეპისკოპოსნი და თუ
Line of ed.: 23     
ვინმე უმორჩილობა ქნას.

Paragraph: 100  
Line of ed.: 24        
100. ქორეპისკოპოსი უნდა ია\რებოდეს
Line of ed.: 25     
და მწყსიდეს ქუეყანასა
Line of ed.: 26     
რასმე, უხვედრობა და უქმის გა\ტეხა
Line of ed.: 27     
არავის აქნეუინოს.

Paragraph: 101  
Line of ed.: 28        
101. ეპისკოპოსთა და მოქადა\გეთაგან
Line of ed.: 29     
რომელნი იკურთხნენ,
Line of ed.: 30     
ვისგანც რომ ეკურთხნენ მღდლად
Line of ed.: 31     
და მათის დარიგებით არ
Line of ed.: 32     
ირჯე/ბოდენ.

Paragraph: 102  
Line of ed.: 33        
102. ცრუთა მღდელთა და ავის
Line of ed.: 34     
მოქმედთათუის ანუ თუ ტყუი\ლად
Line of ed.: 35     
ხუცობას შვრებოდეს, ანუ
Line of ed.: 36     
თუ ხუცესი იყოს და მიმფერე\ბელი
Line of ed.: 37     
და რაც სჯულში არ იყოს,
Line of ed.: 38     
იქმოდეს.

Page of ed.: 17  
Paragraph: 103  
Line of ed.: 1        
103. ტყუილად მოარულთა
Line of ed.: 2     
ბერთა და ცრუ
Line of ed.: 3     
წინასწარმეტყუ/ელობისათუის.

Paragraph: 104  
Manuscript page: 9r 
Line of ed.: 4        
104. საუდაბნოთა და მე\უდაბნოეთა
Line of ed.: 5     
მამათათვის.

Paragraph: 105  
Line of ed.: 6        
105. მოქადაგე-მოძღვართათუის
Line of ed.: 7     
ანუ თუ მოქადაგე და მოძღვარი
Line of ed.: 8     
როგორი კაცი უნდა იყოს.

Paragraph: 106  
Line of ed.: 9        
106. საყდროვანთა და მეუდაბ\ნოეთა
Line of ed.: 10     
განყოფილება.

Paragraph: 107  
Line of ed.: 11        
107. ბერთაგან ჴორცის ჭამისა
Line of ed.: 12     
და უჭმელობისათვის.

Paragraph: 108  
Line of ed.: 13        
108. ბერთა და მღდელთა ტანი\სამოსისათვის,
Line of ed.: 14     
თუ რა რიგი
Line of ed.: 15     
ჩა/იცვან.

Paragraph: 109  
Line of ed.: 16        
109. კიდევ სამღრდელოთა კაცთა
Line of ed.: 17     
ტანისამოსისათვის, თუ რა რიგი
Line of ed.: 18     
ჩაიცვან და რა რიგი არა.

Paragraph: 110  
Line of ed.: 19        
110. ეპისკოპოსთა მიცვალე\ბულთათუის:
Line of ed.: 20     
რომელი მიიცვა\ლოს,
Line of ed.: 21     
მისი საქონელი და მისი
Line of ed.: 22     
მონასტრისა არვისაგან წაიღების.

Paragraph: 111  
Line of ed.: 23        
111. ეპისკოპოსთაგან საყდრის
Line of ed.: 24     
კარის დაკლეტისათუის.

Paragraph: 112  
Line of ed.: 25        
112. სამღდელოთაგანი რომელი
Line of ed.: 26     
იყოს მემთვრალე და მონასტრისა
Line of ed.: 27     
სამსახურში მთვრალსა ჰპოებდენ.

Paragraph: 113  
Line of ed.: 28        
113. სამღდელოთაგანმა ვინმე
Line of ed.: 29     
კაცმა კაცსა სცეს უსჯულოსა ანუ
Line of ed.: 30     
სჯულიანსა.

Paragraph: 114  
Line of ed.: 31        
114. მისთვის, ვინც ეკლესიაში
Line of ed.: 32     
მაღალი გალობა თქვას.

Paragraph: 115  
Line of ed.: 33        
115. მისთვის, ვინ თქუას ანუ
Line of ed.: 34     
იცოდეს სამღრდელო კაცი ცოდ\ვილიაო
Line of ed.: 35     
და საწირავი არ მისცეს.

Paragraph: 116  
Line of ed.: 36        
116. რომელთა შესწირონ თავი
Line of ed.: 37     
თვისი უფალსა საბეროდ და ქალ\წულება
Page of ed.: 18   Line of ed.: 1     
აღუთქვან და აღთქმასა
Line of ed.: 2     
მას ზედა გამტყუნდენ.

Paragraph: 117  
Line of ed.: 3        
117. გაჭირებაში და კაცთა
Line of ed.: 4     
სათნოთი რომელი მოინათლოს
Line of ed.: 5     
ქრისტიანად, ირწმუნება მისი
Line of ed.: 6     
ქრისტიანობა თუ არა.

Paragraph: 118  
Line of ed.: 7        
118. ამაებისათუის წირვა ეღირ\სება
Line of ed.: 8     
თუ არა, ვინც თავისის ნე\ბით
Line of ed.: 9     
თავი მოიკლას.

Paragraph: 119  
Line of ed.: 10        
119. ანუ ვინც კაცზე რამ დხჭ\შაუოს
Line of ed.: 11     
და იმის შიშით თავი მო\იკლას,
Line of ed.: 12     
აღირსონ თუ არა.

Paragraph: 120  
Manuscript page: 7v 
Line of ed.: 13        
120. რომელიმე ციხიდამ
Line of ed.: 14     
წაუიდეს და ციხის მტერს მიუვი\დეს
Line of ed.: 15     
და ციხე-ქალაქი გასცეს.

Paragraph: 121  
Line of ed.: 16        
121. ვინც ქვეყანასა და სჯულს
Line of ed.: 17     
უორგულოს და ქრისტიანეთა ზე
Line of ed.: 18     
ლაშქარი მიიყუანოს და ქრისტი\ანენი
Line of ed.: 19     
გასცეს.

Paragraph: 122  
Line of ed.: 20        
122. ეპისკოპოზმა თუ მეფეს
Line of ed.: 21     
შესცოდოს რამე.

Paragraph: 123  
Line of ed.: 22        
123. მოძღვარმან ანუ მღდელმან
Line of ed.: 23     
ანუ მონოზონმან მეფეს შესცო\დოს
Line of ed.: 24     
რამე.

Paragraph: 124  
Line of ed.: 25        
124. მეფეთა გინებისათვის.

Paragraph: 125  
Line of ed.: 26        
125. კიდევ მეფეთა
Line of ed.: 27     
გინებისა/თვის.

Paragraph: 126  
Line of ed.: 28        
126. შინაყმამ თუ ბატონის
Line of ed.: 29     
ურიგო თქუას.

Paragraph: 127  
Line of ed.: 30        
127. პატრონის ავი რამ იცო\დეს
Line of ed.: 31     
ყმამ და გაამჟღავნოს.

Paragraph: 128  
Line of ed.: 32        
128. თუ ყმამ ბატონი თუისი
Line of ed.: 33     
დააბიზღოს მოსამართლესთან.

Paragraph: 129  
Line of ed.: 34        
129. პატრონთ ყმათ შუა ჩხუ\ბის
Line of ed.: 35     
ჩამოვარდნისათვის.

Paragraph: 130  
Line of ed.: 36        
130. ყმისაგან პატრონის სიკუ\დილი
Line of ed.: 37     
ანუ დაჭრა.

Paragraph: 131  
Line of ed.: 38        
131. ყმამ თუ თავის ბატონს ან
Line of ed.: 39     
შეაგინოს ან სცეს, ან დაჭრას, მის\თვის.
Line of ed.: 40     
ეს[ე]ბი თუ ამისათვის მო\ახდინოს,
Page of ed.: 19   Line of ed.: 1     
რომე თავის ცოლზე
Line of ed.: 2     
დაახელოს.

Paragraph: 132  
Line of ed.: 3        
132. ყმამ თუ თავის პატრონი
Line of ed.: 4     
სიძულილს მოარჩინოს, მას მაგი\ერი
Line of ed.: 5     
რა უნდა მიეზღოს.

Paragraph: 133  
Line of ed.: 6        
133. ჴელმწიფეთაგან გალაშქ\რება
Line of ed.: 7     
სხვათა გვარსა ზე თუ რო\საც
Line of ed.: 8     
მოჴდეს მისთვის.

Paragraph: 134  
Line of ed.: 9        
134. თუ მოჴდეს ჴელმწიფემ
Line of ed.: 10     
ერთს ალაგს გაილაშქროს.

Paragraph: 135  
Line of ed.: 11        
135. რა ქალაქი დაინარჩუნონ,
Line of ed.: 12     
ნუ მოკუეთენ ნაყოფს
Line of ed.: 13     
გამომღე/ბელთა.


Chapter: 3  
Line of ed.: 14   [ლაშქრობისა და
Line of ed.: 15  
მორბევისათვის]


Paragraph: 136  
Manuscript page: 5r 
Line of ed.: 16        
136. იქნების, რომ ჴელ\მწიფემა
Line of ed.: 17     
და მეპატრონემ ჯარი
Line of ed.: 18     
გაუსიოს მოსარბეულად ანუ
Line of ed.: 19     
დასაჭერად თავის
Line of ed.: 20     
საბატო/ნოში.

Paragraph: 137  
Line of ed.: 21        
137. ჴელმწიფის ბრძანებით
Line of ed.: 22     
მოსარბეულად თუ რასაც ალაგს
Line of ed.: 23     
ლაშქარი წავიდეს.

Paragraph: 138  
Line of ed.: 24        
138. თავადნი და ლაშქარნი თუ
Line of ed.: 25     
თავისთავად წავიდნენ
Line of ed.: 26     
დასარბე/ულად.

Paragraph: 139  
Line of ed.: 27        
139. ომში ნაშოვნის
Line of ed.: 28     
საქონლი/სათვის.

Paragraph: 140  
Line of ed.: 29        
140. ომში დანარჩუნებულს
Line of ed.: 30     
კაცსა და იარაღზე შესცილდენ,
Line of ed.: 31     
აქავ ომში დანარჩუნებული კაცი
Line of ed.: 32     
ვის ყვანდეს.

Page of ed.: 20  
Paragraph: 141  
Line of ed.: 1        
141. ომში დანარჩუნებულის
Line of ed.: 2     
კაცის იარაღისათვის ასე იქნას,
Line of ed.: 3     
აქავ მას დანარჩუნებულს მკუ\დარს
Line of ed.: 4     
კაცს ნუ გააშიშვლებენ.

Paragraph: 142  
Line of ed.: 5        
142. სალაშქრო საქმე და გა\რიგება
Line of ed.: 6     
ვინგინდავინ ბრძანებით
Line of ed.: 7     
სალაშქროდ აწვივნენ და
Line of ed.: 8     
და/აკლდეს.

Paragraph: 143  
Line of ed.: 9        
143. ჴევისბერს შეენდოს ლაშ\ქარს
Line of ed.: 10     
წაუსვლელობა, ამაზედ რომე
Line of ed.: 11     
უგემურად იყოს და სახლის კაცი
Line of ed.: 12     
კი უნდა აახლოს.

Paragraph: 144  
Line of ed.: 13        
144. ლაშქარში დარჩეს კაცი
Line of ed.: 14     
და მასუკან მოვიდეს.

Paragraph: 145  
Line of ed.: 15        
145. მჴდლის კაცისათვის.


Chapter: 4  
Line of ed.: 16   [დამნაშავეთათვის]


Paragraph: 146  
Line of ed.: 17        
146. დამნაშავეთა მაშინვე გარ\დაჴდეუინება
Line of ed.: 18     
არა ჯერ არს, თუ
Line of ed.: 19     
ჯერ არს.

Paragraph: 147  
Line of ed.: 20        
147. დამნაშავეთა კაცთა
Line of ed.: 21     
შებრა/ლებისათვის.

Paragraph: 148  
Line of ed.: 22        
148. მეფემ რომ დამნაშავეთა
Line of ed.: 23     
კაცთა ტანჯვა ბრძანოს, იასაულთ
Line of ed.: 24     
უნდა დააცალონ.

Paragraph: 149  
Line of ed.: 25        
149. დამნაშავეთა კაცთა თუ
Line of ed.: 26     
მეფემ შეუნდოს, ერთაცა მარ\თებს
Line of ed.: 27     
შენდობა.

Paragraph: 150  
Manuscript page: 6v 
Line of ed.: 28        
150. ეკლესიაზე ურიგოდ
Line of ed.: 29     
ქცევა საყდროვანთა და აზნა\ურთაგან
Line of ed.: 30     
და მამასახლისთაგან,
Line of ed.: 31     
რომელსა იქმონენ, რომ არ არის
Line of ed.: 32     
მათგან საქნელი.

Paragraph: 151  
Line of ed.: 33        
151. მონასტერთა და ეკლესია\თა
Line of ed.: 34     
წინა ძალად დადგომა და სმა
Line of ed.: 35     
მოლაშქრეთა და აზნაურთაგან.

Page of ed.: 21  
Paragraph: 152  
Line of ed.: 1        
152. ეკლესიასა შინა მკუდრის
Line of ed.: 2     
დამარხვისათვის.

Paragraph: 153  
Line of ed.: 3        
153. საფლავის მიწის ფასის და
Line of ed.: 4     
სამარხის თხოვნისა და გამორთ\მეუისათვის
Line of ed.: 5     
ძალად თუ ნებით.

Paragraph: 154  
Line of ed.: 6        
154. საყდროვანთა აზატობა და
Line of ed.: 7     
გათარხნებისათვის.

Paragraph: 155  
Line of ed.: 8        
155. კუირა უქმის
Line of ed.: 9     
დაცვისა/თვის.


Chapter: 5  
Line of ed.: 10   [ჴელმწიფეთათვის]


Paragraph: 156  
Line of ed.: 11        
156. ჴელმწიფე თუ რა არის
Line of ed.: 12     
ანუ როგორ უნდა მიგვაჩნდეს და
Line of ed.: 13     
ანუ რა დიდება აქუს აქავ გა\მცნებსთ,
Line of ed.: 14     
და აქავ ჴელმწიფეთა
Line of ed.: 15     
მიცვალება, აქავ გაჴელმწიფება.

Paragraph: 157  
Line of ed.: 16        
157. მეფეთა რომელიც
Line of ed.: 17     
ბრძა/ნონ.

Paragraph: 158  
Line of ed.: 18        
158. ჴელმწიფეთა წინა ვერავინ
Line of ed.: 19     
დაჯდეს უბრძანებლად პატრია\ქის
Line of ed.: 20     
მეტი.

Paragraph: 159  
Line of ed.: 21        
159. ჴელმწიფეთაგან არის მარ\თებული
Line of ed.: 22     
ჴიდის გადება და უბრძა\ნებლად
Line of ed.: 23     
არა თავადთაგან, აგრევე
Line of ed.: 24     
საჴელმწიფო შესამოსელი ვერ შე\იმოსონ,
Line of ed.: 25     
თუ არ უბრძანოს ან არ
Line of ed.: 26     
უბოძოს თავადთა.

Paragraph: 160  
Line of ed.: 27        
160. ჴელმწიფეთა თუ ენებოს
Line of ed.: 28     
ციხე-ქალაქთა აშენება ანუ თეთ\რი
Line of ed.: 29     
მოაჭრეუინონ.

Paragraph: 161  
Manuscript page: 7r 
Line of ed.: 30        
161. უჴელმწიფოთ თავადთა
Line of ed.: 31     
თეთრი ვერ მოჰსჭრან, თუ ვინ
Line of ed.: 32     
იცის მოსჭრან.

Paragraph: 162  
Line of ed.: 33        
162. მეფეთათვის თუ ვითარ
Line of ed.: 34     
ნებავსთ, რათა იყუნენ.

Paragraph: 163  
Line of ed.: 35        
163. მეფეთა სიკეთესა და საქ\მესა
Line of ed.: 36     
სამი რამ გამოაჩენს.

Page of ed.: 22  
Paragraph: 164  
Line of ed.: 1        
164. ქრისტიანთა ჴელმწიფე
Line of ed.: 2     
მიმსგავსებით პატრიაქთა ნუ იქ\ნების
Line of ed.: 3     
ხასითა, ვითარცა
Line of ed.: 4     
უსჯუ/ლონი.

Paragraph: 165  
Line of ed.: 5        
165. წმიდას ტრაპეზში შესვლა
Line of ed.: 6     
ჴელმწიფეთა აქუსთ. ბრძანება
Line of ed.: 7     
როდეს ეზიარებოდეს.

Paragraph: 166  
Line of ed.: 8        
166. მეფეთა პატივისათუის
Line of ed.: 9     
პატრიაქის მიერ სწავლა
Line of ed.: 10     
სამღრდე/ლოთათვის.

Paragraph: 167  
Line of ed.: 11        
167. ჴელმწიფე პატრიაქის ხა\რისხს
Line of ed.: 12     
ვერ დაჯდეს ერთის
Line of ed.: 13     
ბრძა/ნებით.

Paragraph: 168  
Line of ed.: 14        
168. ჴელმწიფე რასაც სამარ\თალს
Line of ed.: 15     
იქს, იმას ვერავინ
Line of ed.: 16     
მოშ/ლის.

Paragraph: 169  
Line of ed.: 17        
169. კიდევ მისივე ჴელმწიფეთა
Line of ed.: 18     
სამართლისათუის.

Paragraph: 170  
Line of ed.: 19        
170. ორთა მეფეთაგან რაცა
Line of ed.: 20     
ქართული იქმნეს, მტკიცედ არს.

Paragraph: 171  
Line of ed.: 21        
171. მეფისა და ეპისკოპოსის
Line of ed.: 22     
სამართალი არვისგან
Line of ed.: 23     
მოიშლე/ბის.

Paragraph: 172  
Line of ed.: 24        
172. მეფეთაგან უსამართლოს
Line of ed.: 25     
ქნის პასუხის მიცემისათუის.

Paragraph: 173  
Line of ed.: 26        
173. მეფისა და კათალიკოზის
Line of ed.: 27     
ურიგო ორივ სწორია.


Chapter: 6  
Line of ed.: 28   [მეფეთ ორგულობისათვის]


Paragraph: 174  
Line of ed.: 29        
174. მეფეთა და თავადთა ავის
Line of ed.: 30     
გამომრჩეუელთათვის და
Line of ed.: 31     
ორ/გულთა.

Paragraph: 175  
Line of ed.: 32        
175. ლაშქრიდამ კაცი წაუიდეს
Line of ed.: 33     
და მტერსა მიუიდეს.

Paragraph: 176  
Manuscript page: 5v 
Line of ed.: 34        
176. ნასყიდს ყმას ცოტას
Line of ed.: 35     
დანაშაულისათვის შენდობა
Line of ed.: 36     
მი/ეცა.

Page of ed.: 23  
Paragraph: 177  
Line of ed.: 1        
177.უჴელმწიფოთ არვის ძა\ლუცს
Line of ed.: 2     
ყმისა მისისა სიკვდილი,
Line of ed.: 3     
რაგინდ დამნაშავე იყოს, და თუ
Line of ed.: 4     
მოკლან, მის
Line of ed.: 5     
გარდახდევინებისათ/ვის.

Paragraph: 178  
Line of ed.: 6        
178. ვინ მალვით თეთრი მოსჭ\რას
Line of ed.: 7     
მისი გარდაჴდეუინება.

Paragraph: 179  
Line of ed.: 8        
179. ვინ ზარაფხანას დაუზია\ნოს
Line of ed.: 9     
და ზარაფხანაში შესასვლელი
Line of ed.: 10     
ვერცხლი იყიდოს და სხვაგან წა\იღოს,
Line of ed.: 11     
მისი გარჯისათვის.

Paragraph: 180  
Line of ed.: 12        
180. რა არს სასჯელი.

Paragraph: 181  
Line of ed.: 13        
181. დანაშაული შვილისა მა\მას
Line of ed.: 14     
არ ეკითხვის და მამის შვილ\სა,
Line of ed.: 15     
არც მამა მოიძულის შვილისა
Line of ed.: 16     
წილ და არც შვილი მამისა წილ.

Paragraph: 182  
Line of ed.: 17        
182. არ მოიძულის ნასყიდი
Line of ed.: 18     
ყმა.

Paragraph: 183  
Line of ed.: 19        
183. დიდებული მოსაქმე და
Line of ed.: 20     
თავადი ვინგინდავინ ჴელმწიფის
Line of ed.: 21     
რისხვით გარდაიცვალოს, მის
Line of ed.: 22     
შვილსა და ძმას ნურას ერჩიან.

Paragraph: 184  
Line of ed.: 23        
184. ვინ ღირსი იყოს გალაჴუ\ისა,
Line of ed.: 24     
მაშინვე გაილაჴოს თუ არა.


Chapter: 7  
Line of ed.: 25   [დანიშვნისათვის]


Paragraph: 185  
Line of ed.: 26        
185. დანიშვნისათვის: ვინ ნი\შანი
Line of ed.: 27     
გაგზავნოს და ცოლი და\ინიშნოს,
Line of ed.: 28     
მასუკან თუ ერთმანეთი
Line of ed.: 29     
აღარ ინდომონ და მოეშალოს.

Paragraph: 186  
Line of ed.: 30        
186. ვინ დაინიშნოს ცოლი და
Line of ed.: 31     
მოუკუდეს ანუ ბერად შედგეს იგი
Line of ed.: 32     
კაცი.

Paragraph: 187  
Line of ed.: 33        
187. დანიშნულთ ერთმანეთისა\თუის
Line of ed.: 34     
ეკოცნოს და მოკუდეს, ის
Line of ed.: 35     
ნიშანი ეთხოების თუ არა.

Paragraph: 188  
Line of ed.: 36        
188. ვინ უმამოდ ცოლი
Line of ed.: 37     
და/ინიშნოს.

Page of ed.: 24  
Paragraph: 189  
Line of ed.: 1        
189. მისთუის,თუ რამდენის
Line of ed.: 2     
საქმისაგან გაიყრებიან
Line of ed.: 3     
დანიშ/ნულნი.

Paragraph: 190  
Line of ed.: 4        
190. ორისაგან ერთ-ერთი რომ
Line of ed.: 5     
პირეშმაკეულ იქმნას, მოიშლება
Line of ed.: 6     
დანიშვნა თუ არა.

Paragraph: 191  
Manuscript page: 3r 
Line of ed.: 7        
191.ორისაგან ერთ-ერთი
Line of ed.: 8     
ურწმუნო იყოს, მოიშლება და\ნიშვნა
Line of ed.: 9     
თუ არა.

Paragraph: 192  
Line of ed.: 10        
192. კაცი რომ ჭირიანი იყოს
Line of ed.: 11     
ანუ მამათმავალი, ანუ ქალი ჭი\რიანი
Line of ed.: 12     
იყოს, ესენი ვერ
Line of ed.: 13     
შეუღ/ლდენ.

Paragraph: 193  
Line of ed.: 14        
193. ნუ შეყრიან საცოლქმროდ
Line of ed.: 15     
ორსავე ერთის ძუძუთ
Line of ed.: 16     
გაზრ/დილსა.

Paragraph: 194  
Line of ed.: 17        
194. ყმაწვილთან ნუ უკურთხ\ვენ
Line of ed.: 18     
გუირგუინსა.

Paragraph: 195  
Line of ed.: 19        
195. უფროსმა კაცმა თუ ცოლი
Line of ed.: 20     
კაცს ძალად დაუნიშნოს.

Paragraph: 196  
Line of ed.: 21        
196. ქალი თუ დედ-მამით
Line of ed.: 22     
ობოლი იყოს, შეუძლია თავის\თავად
Line of ed.: 23     
ქმრის შერთვა თუ არა.


Chapter: 8  
Line of ed.: 24   [ცოლის შერთვისათვის]


Paragraph: 197  
Line of ed.: 25        
197. ცოლის თხოვნისათვის: ვინ
Line of ed.: 26     
ვისიც ქალი ითხოვოს ცოლად, რა
Line of ed.: 27     
მართლა ითხოვენ, აღარ შეუძლია
Line of ed.: 28     
დაგდება მისი.

Paragraph: 198  
Line of ed.: 29        
198. ცოლის შერთვა და მი\ზეზობა
Line of ed.: 30     
და ზრახვა, რომე კაცი
Line of ed.: 31     
ამას ამბობდეს: არა არს ქალ\წულიო
Line of ed.: 32     
ანუ თუ ბოზიო, ამას
Line of ed.: 33     
იტ/ყოდეს.

Paragraph: 199  
Line of ed.: 34        
199. ქვრივსა ქალწულსა ნუ
Line of ed.: 35     
შერთვენ და ანუ თუ შერთონ.

Paragraph: 200  
Line of ed.: 36        
200. კაცსა კაცობაში შესულს
Line of ed.: 37     
ცოლი თუ პატარა შერთონ.

Page of ed.: 25  
Paragraph: 201  
Line of ed.: 1        
201. ვინ შეირთოს ცოლი ორი
Line of ed.: 2     
უზითვო და ზითვიანი, აქავ ზით\ვისა
Line of ed.: 3     
დაპატრონება მამის ანდერ\ძით
Line of ed.: 4     
შვილთა.

Paragraph: 202  
Line of ed.: 5        
202. თუ კაცი კაცს ქალს მის\ცემს
Line of ed.: 6     
და გუირგუინს არ
Line of ed.: 7     
შეუსკუ/ნის.

Paragraph: 203  
Line of ed.: 8        
203. ამგვარებზე მოჴდება ანუ
Line of ed.: 9     
შეიყრება ცოლ-ქმრად, რომ ესე\[ე]ები
Line of ed.: 10     
სჭირდეს: ანუ იყუნენ ბრმა\ნი
Line of ed.: 11     
და ანუ ყრუნი, ანუ მუნჯნი,
Line of ed.: 12     
ანუ მონაობიანი და ჭირიანი.

Paragraph: 204  
Line of ed.: 13        
204. ამას ვიტყვით ახალ ნა\ქორწილევთა
Line of ed.: 14     
კაცთათვის: რო\მელთა
Line of ed.: 15     
იქორწინონ, ნუ განეშო\რებიან,
Line of ed.: 16     
ნურც ლაშქარს წავლენ.

Paragraph: 205  
Line of ed.: 17        
205. დედაკაცმა ვინც ვისი ყმა
Line of ed.: 18     
ქმრად შეირთოს.

Paragraph: 206  
Line of ed.: 19        
206. ვინგინდავინ დედაკაცი
Line of ed.: 20     
აზატი იყოს და უაზატო ყმა ვი\სიც
Line of ed.: 21     
შეირთოს.

Paragraph: 207  
Manuscript page: 3v 
Line of ed.: 22        
207. ნათესავთა შუა უჴდუ\რობისათვის
Line of ed.: 23     
და შეგმანებისათვის.

Paragraph: 208  
Line of ed.: 24        
208. ნათესავთა შუა უჴდურო\ბით
Line of ed.: 25     
შეუღლება ვისმე მოუჴდეს.

Paragraph: 209  
Line of ed.: 26        
209. კიდევ ნათესავთა
Line of ed.: 27     
უჴდუ/რობა.

Paragraph: 210  
Line of ed.: 28        
210. კიდევ უჴდურობისათვის.

Paragraph: 211  
Line of ed.: 29        
211. მრუშება და შეგმანება
Line of ed.: 30     
ძმის ნაცოლართან, ცოლის დას\თან
Line of ed.: 31     
ანუ მართლა შეუღლდენ.

Paragraph: 212  
Line of ed.: 32        
212. ქალ-ვაჟნი სხვადასხვის
Line of ed.: 33     
შვილნი ორნივ რომ ერთის ძუ\ძუთ
Line of ed.: 34     
გაზრდილიყუნენ და
Line of ed.: 35     
შეუღლ/დენ.


Chapter: 9  
Line of ed.: 36   [ნიშნისა და ზითვისათვის]


Paragraph: 213  
Line of ed.: 37        
213. ნიშნისა და ზითვისათვის.

Paragraph: 214  
Line of ed.: 38        
214. ვისაც ნიშნისა და ზითვის
Line of ed.: 39     
წიგნი არა ქონდეს.

Page of ed.: 26  
Paragraph: 215  
Line of ed.: 1        
215. რასაც მზითეუს ხუთი წე\ლიწადი
Line of ed.: 2     
დაგვიანებოდეს, რომ
Line of ed.: 3     
მიცემას დაპირებოდეს.

Paragraph: 216  
Line of ed.: 4        
216. დედაკაცისაგან ზითვის
Line of ed.: 5     
გაუცემლობისათვის.

Paragraph: 217  
Line of ed.: 6        
217. ქალი გარეთ ზითეუს უნდა
Line of ed.: 7     
ვაჭრობდეს, მაგრამე მართალს
Line of ed.: 8     
ზითევს კი ვერ დახარჯავს.

Paragraph: 218  
Line of ed.: 9        
218. ქალის ზითვისათვის. მამამ
Line of ed.: 10     
რომ ზითეუს გარდა სხვაზე ჴელი
Line of ed.: 11     
ააღებინოს.

Paragraph: 219  
Line of ed.: 12        
219. კიდევ იმავ ზითვისათვის.

Paragraph: 220  
Line of ed.: 13        
220. გარეთ ზითვისათვის, რო\მელია
Line of ed.: 14     
გარეთი ზითეუი
Line of ed.: 15     
მოსა/კითხავი.


Chapter: 10  
Line of ed.: 16   [ცოლ-ქმართ გაყრისათვის]


Paragraph: 221  
Manuscript page: 10r 
Line of ed.: 17        
221. ცოლქმრობის საქმე
Line of ed.: 18     
და გზები რომელიმე.

Paragraph: 222  
Line of ed.: 19        
222. ცოლის გაშვებისათვის.

Paragraph: 223  
Line of ed.: 20        
223. ცოლ-ქმართ ერთმანეთის
Line of ed.: 21     
დაუნაშავებლად გაყრისათვის.

Paragraph: 224  
Line of ed.: 22        
224. ცოლ-ქმართ გაყრა
Line of ed.: 23     
დანა/შაულით.

Paragraph: 225  
Line of ed.: 24        
225. ცოლ-ქმარნი რომელნიმე
Line of ed.: 25     
დანაშაულით გაიყარნენ.

Paragraph: 226  
Line of ed.: 26        
226. რომელმან გააგდოს ცოლი
Line of ed.: 27     
მისი დანაშაულზე, რას გზით
Line of ed.: 28     
მარ/თებს.

Paragraph: 227  
Line of ed.: 29        
227. ცოლ-ქმარნი რას მიზეზ[ზ]ე
Line of ed.: 30     
გაეყარნენ ერთმანეთსა, აქავ
Line of ed.: 31     
მა/მათმავლობისა.

Paragraph: 228  
Line of ed.: 32        
228. ცოლ-ქმართა ერთი მეო\რის
Line of ed.: 33     
სიმძულვარით გაყრილთა.

Paragraph: 229  
Line of ed.: 34        
229. ცოლ-ქმართა შუა სიმძულ\ვარე,
Line of ed.: 35     
აქავ თუ სხვაზე თვალი ეჭი\როს
Line of ed.: 36     
რომელსამე და ამისი გაშ\ვება
Line of ed.: 37     
მოინდომოს.

Page of ed.: 27  
Paragraph: 230  
Line of ed.: 1        
230. ცოლქმრობისავ საქმე კაცს
Line of ed.: 2     
რომ არა შეეძლოს რა, ამაზე თუ
Line of ed.: 3     
გაიყარნენ ანუ თუ ქმარი მართ\ლა
Line of ed.: 4     
არ გაყროდეს და იმ ქალს
Line of ed.: 5     
სხვა კაცი ირთევდეს.

Paragraph: 231  
Line of ed.: 6        
231. ცოლ-ქმართ უცოდინრო\ბით
Line of ed.: 7     
ერთმანეთის დაგდება
Line of ed.: 8     
დაუნა/შავებლად.

Paragraph: 232  
Line of ed.: 9        
232. შვილიანის დედაკაცის დაგ\დება
Line of ed.: 10     
უბოზვრად ანუ, თუ დიაღ,
Line of ed.: 11     
ავათ ეპყრობოდეს.

Paragraph: 233  
Line of ed.: 12        
233. კაცმა თუ ცოლი ამაზე
Line of ed.: 13     
დააგდოს, დედაკაცმან ვინმე წას\ძახოს
Line of ed.: 14     
ქალსა მას, ჩემი ქმარი
Line of ed.: 15     
შენთან არისო, ვინც წასძახა,
Line of ed.: 16     
მის/თვისაც.

Paragraph: 234  
Line of ed.: 17        
234. კაცმან თუ მისგან უდიდე\ბულესის
Line of ed.: 18     
კაცის ქალი დააგდოს.

Paragraph: 235  
Line of ed.: 19        
235. ცოლ-ქმართა შუა რომლი\სამე
Line of ed.: 20     
ბოზობა და ბოზობისათვის
Line of ed.: 21     
გაშვება.

Paragraph: 236  
Line of ed.: 22        
236. რომელსა შეხვდეს ცოლი
Line of ed.: 23     
გიჟი და ბნედიანი, შეუძლია გა\შვება
Line of ed.: 24     
ქმარსა თუ არა.

Paragraph: 237  
Line of ed.: 25        
237. რომელიმე დედაკაცი იყოს
Line of ed.: 26     
მონაობიანი, შეუძლია ქმარს გა\შვება
Line of ed.: 27     
თუ არა.

Paragraph: 238  
Manuscript page: 10v 
Line of ed.: 28        
238. ცოლ-ქმართა, რო\მელთა
Line of ed.: 29     
სხვადასხვა ჭირი სჭირდეს
Line of ed.: 30     
ანუ სიგიჟე.

Paragraph: 239  
Line of ed.: 31        
239. ცოლ-ქმართა უშვილობი\სათუის
Line of ed.: 32     
ერთმანერთი ვერ გაუშ\ვან,
Line of ed.: 33     
თუ არ გაიგონონ და გაუშ\ვას
Line of ed.: 34     
ვინმე.

Paragraph: 240  
Line of ed.: 35        
240. თუ ვისაც გამოუდგეს ცო\ლი
Line of ed.: 36     
უშვილო და გაუშვას.

Paragraph: 241  
Line of ed.: 37        
241. დედაკაცი ვინ გავიდეს
Line of ed.: 38     
ქმრისა მისისა სახლიდამე.

Paragraph: 242  
Line of ed.: 39        
242. არ შეუძლია დედაკაცსა
Line of ed.: 40     
ზრახვა ქმრისა ჯარში.

Page of ed.: 28  
Paragraph: 243  
Line of ed.: 1        
243. დედაკაცსა შეუძლია გაშ\ვება
Line of ed.: 2     
ქმრისა თუ არა.

Paragraph: 244  
Line of ed.: 3        
244. კაცსა, ვისაც თავის ცო\ლის
Line of ed.: 4     
დაუნაშავებლად ზრახვა შე\უძლია
Line of ed.: 5     
თუ არა.

Paragraph: 245  
Line of ed.: 6        
245. თუ მოჴდეს ცოლ-ქმართა
Line of ed.: 7     
გაყრა ან სიცოცხლითა ან სიკუ\დილითა,
Line of ed.: 8     
დედაკაცის მის
Line of ed.: 9     
ზითვი/სათვის.

Paragraph: 246  
Line of ed.: 10        
246. ქმარი რომ ცოლსა მისსა
Line of ed.: 11     
გაეყაროს, რას გზით მართებს გა\ყოფა
Line of ed.: 12     
რისაც.

Paragraph: 247  
Line of ed.: 13        
247. ვისიც ქმარი წავიდეს
Line of ed.: 14     
შორს ქუეყანას, ცოლმა მისმა მო\ითმინოს,
Line of ed.: 15     
და თუ მოჴდეს, ან ამან
Line of ed.: 16     
ქმარი შეირთოს, ან იმან ცოლი,
Line of ed.: 17     
ანუ თუ ლაშქარში დასტყუებო\დეს
Line of ed.: 18     
ქმარი.

Paragraph: 248  
Line of ed.: 19        
248. ხადუმთათვის: თუ ვინმე
Line of ed.: 20     
იყოს საჭურისი ანუ თავისით
Line of ed.: 21     
წამჴდარი და მან თუ ცოლი შე\ირთოს,
Line of ed.: 22     
მისთვის.

Paragraph: 249  
Line of ed.: 23        
249. მთავარდიაკონთაგან ბო\ზობისათვის
Line of ed.: 24     
ცოლის გაშვება და
Line of ed.: 25     
გაუშვებლობა.

Paragraph: 250  
Line of ed.: 26        
250. კაცთა და დედაკაცთა ტა\ნისამოსისათვის:
Line of ed.: 27     
ნუ შეიმოსს მა\მაკაცი
Line of ed.: 28     
დედაკაცისასა, ნურც დე\დაკაცი
Line of ed.: 29     
მამაკაცისა.

Paragraph: 251  
Manuscript page: 11r 
Line of ed.: 30        
251. ბოზობა, ქალწულთა
Line of ed.: 31     
ქალთა გახრწნა.

Paragraph: 252  
Line of ed.: 32        
252. ქალწულთან სიძვა
Line of ed.: 33     
გათხო/ვილთან.

Paragraph: 253  
Line of ed.: 34        
253. კიდევ ქალწულთან სიძვი\სა
Line of ed.: 35     
უდაბურში გათხოვილთან.

Page of ed.: 29  
Paragraph: 254  
Line of ed.: 1        
254. თუ ერთმან ცოლს უარში\ყოს
Line of ed.: 2     
და ბოზობა შეიმთხვივოს.

Paragraph: 255  
Line of ed.: 3        
255. დედაკაცი თუ ვინმე დაა\ტყუოს
Line of ed.: 4     
და აცთუნოს საავკაცოდ.


Chapter: 11  
Line of ed.: 5   [ქალის წაგვრისათვის]


Paragraph: 256  
Line of ed.: 6        
256. თუ ვისმე ვისიც ქალი მო\უნდეს
Line of ed.: 7     
და უნდოდეს, მამა ქალისა
Line of ed.: 8     
არ აძლევდეს და ძალად მოიტა\ცოს
Line of ed.: 9     
ვინცა ან ნათხოვნი იყოს,
Line of ed.: 10     
ანუ სხვის ნათხოვნი, ანუ ქვრივი.

Paragraph: 257  
Line of ed.: 11        
257. გამოჩენილად მოწმით ნა\თხოვნი
Line of ed.: 12     
ქალი ან მამამ გაუთხო\ვოს
Line of ed.: 13     
ან სხვამ წაართვას, აქავ თუ
Line of ed.: 14     
ქალის მოტაცება ყმამ იცოდეს
Line of ed.: 15     
და პატრონს არ მოახსენოს.

Paragraph: 258  
Line of ed.: 16        
258. ვინ ვისი ცოლი მოიტა\ცოს
Line of ed.: 17     
და დედაკაცი თავისი ნებით
Line of ed.: 18     
გაყუეს ანუ თუ ძალად წაგვაროს.

Paragraph: 259  
Line of ed.: 19        
259. ვინ ვისი ცოლი მოიტა\ცოს
Line of ed.: 20     
გუირგუინკურთხვილი.

Paragraph: 260  
Line of ed.: 21        
260. კიდევ: თუ კაცმა კაცს
Line of ed.: 22     
ცოლი მოსტაცოს.

Paragraph: 261  
Line of ed.: 23        
261. ვინ ვისი ცოლი წაგვაროს
Line of ed.: 24     
და ანუ ის ცოლწაგვრილი რასაც
Line of ed.: 25     
ემტეროს.

Paragraph: 262  
Line of ed.: 26        
262. ვინ ქმარიანი დედაკაცი
Line of ed.: 27     
შეიყუაროს და გააწბილოს, აქავ
Line of ed.: 28     
თუ ნება დედაკაცისა ყოფილიყოს.

Paragraph: 263  
Line of ed.: 29        
263. თუ ერთმან მეორეს მუახ\ლე
Line of ed.: 30     
წაგვაროს.

Paragraph: 264  
Line of ed.: 31        
264. ძმამ თუ ძმის მუახლე
Line of ed.: 32     
გა/აწბილოს.


Chapter: 12  
Line of ed.: 33   [გარდაცვლილის ქონების
Line of ed.: 34  
დაპატრონებისათვის]


Paragraph: 265  
Manuscript page: 16v 
Line of ed.: 35        
265. კაცი ვინც მი[ი]ცვა\ლოს
Line of ed.: 36     
და შვილი დედისერთი დარ\ჩეს,
Line of ed.: 37     
ვაჟი თუ ქალი, მისთვის.

Page of ed.: 30  
Paragraph: 266  
Line of ed.: 1        
266. ვინცა ვინ მი[ი]ცვალოს
Line of ed.: 2     
და შვილი დარჩეს და მასუკან
Line of ed.: 3     
შვილიც მოკვდეს და დედა
Line of ed.: 4     
ცოცხალი დარჩეს.

Paragraph: 267  
Line of ed.: 5        
267. მიცვალებულს, ვისაც ვაჟი
Line of ed.: 6     
დარჩეს და ქალიცა და ქალი
Line of ed.: 7     
მზითვიანი იყოს ანუ უზითო.

Paragraph: 268  
Line of ed.: 8        
268. ვინ მი[ი]ცვალოს ასე,
Line of ed.: 9     
რომ არ დარჩეს ვაჟი და ქალი
Line of ed.: 10     
და ქალის შვილი დარჩეს.

Paragraph: 269  
Line of ed.: 11        
269. ვინ მი[ი]ცვალოს ასრე,
Line of ed.: 12     
რომ ცოლი ორსული დარჩეს.

Paragraph: 270  
Line of ed.: 13        
270. კაცი ვინ მი[ი]ცვალოს
Line of ed.: 14     
უშვილოდ და ცოლი ცოცხალი
Line of ed.: 15     
დარჩეს.

Paragraph: 271  
Line of ed.: 16        
271. დედაკაცი რომელი და\ქვრივდეს
Line of ed.: 17     
და შვილი არ დარჩეს
Line of ed.: 18     
ანუ თუ დარჩეს.

Paragraph: 272  
Line of ed.: 19        
272. დედაკაცი ვინგინდავინ
Line of ed.: 20     
დაქვრივდეს, რა უნდა ქნას ქმა\რი
Line of ed.: 21     
რომ შორ მოკდომოდეს.

Paragraph: 273  
Line of ed.: 22        
273. დედაკაცი რომ დაქვრივ\დეს,
Line of ed.: 23     
სარამდის უნდა რომ სხვა
Line of ed.: 24     
ქმარი არ შეირთოს, მარამდის
Line of ed.: 25     
ნუ შეირთავს რასაც, აქავ არ
Line of ed.: 26     
უწესებს, და თუ უმალ შეირთოს.

Paragraph: 274  
Line of ed.: 27        
274. დედაკაცი რომელი და\ქვრივდეს,
Line of ed.: 28     
მისის ცხრას დღემდის
Line of ed.: 29     
შეუწყენლობისათვის.

Paragraph: 275  
Line of ed.: 30        
275. დედაკაცი, ვინც დაქვრივ\დეს
Line of ed.: 31     
ასეთი, რომ მას ქმარი კიდევ
Line of ed.: 32     
უნდოდეს, სარამდის არ უნდა
Line of ed.: 33     
შეირთოს.

Paragraph: 276  
Line of ed.: 34        
276. დედაკაცი, რომელი და\ქვრივდეს
Line of ed.: 35     
ასრე, რომე ქორწილ\ნაქნარი
Line of ed.: 36     
იყოს და განუხრწნელი.

Paragraph: 277  
Line of ed.: 37        
277. ვის შვილი დარჩეს და მას\უკან
Line of ed.: 38     
მოუჴდეს და დარჩეს დედა\კაცი
Line of ed.: 39     
უშვილო, თუ იქავ თავისავ
Page of ed.: 31   Line of ed.: 1     
სახლში დადგეს, იყოს პატივით
Line of ed.: 2     
და თუ არა, სამკდრო ასრე მიეცეს.

Paragraph: 278  
Line of ed.: 3        
278. დედაკაცს ქვრივსა ობლის
Line of ed.: 4     
პატრონსა შეუა მზითევსა მისაზე
Line of ed.: 5     
ხელი თუ არა.

Paragraph: 279  
Manuscript page: 17r 
Line of ed.: 6        
279. რომელი დაქურივ\დეს,
Line of ed.: 7     
შეუძლია მის ზითეულზე
Line of ed.: 8     
სხვის დაპატრონება თუ არა.

Paragraph: 280  
Line of ed.: 9        
280. დედაკაცთ რომელი დაქუ\რივდეს
Line of ed.: 10     
და საქონელი საყდარს
Line of ed.: 11     
შესწიროს, დაეშლება ვისგანმე თუ
Line of ed.: 12     
არა, აქავ ან მამული გაყიდოს
Line of ed.: 13     
ან შესწიროს.

Paragraph: 281  
Line of ed.: 14        
281. სამარხის მიცემისათვის.
Line of ed.: 15     
სამარხი როგორ უნდა მიეცეს.

Paragraph: 282  
Line of ed.: 16        
282. ქვრივის დედაკაცისათუის.
Line of ed.: 17     
გლეხის კაცის ცოლი რომ დაქუ\რივდეს
Line of ed.: 18     
ძალად ნუ გაათხოებენ,
Line of ed.: 19     
ნებით უნდა გათხოვდეს, საქუ\რიო
Line of ed.: 20     
ესე და ეს უნდა აიღონ.

Paragraph: 283  
Line of ed.: 21        
283. დედაკაცი, რომელი მიიც\ვალოს
Line of ed.: 22     
და ქმარ-შვილი ცოცხალი
Line of ed.: 23     
დარჩეს.

Paragraph: 284  
Line of ed.: 24        
284. ვინ მიიცვალოს დედაკაცი
Line of ed.: 25     
ასეთი, რომ ძე მრავლად
Line of ed.: 26     
მისცე/მოდეს.

Paragraph: 285  
Line of ed.: 27        
285. ვინცავინ დედაკაცი მიიც\ვალოს
Line of ed.: 28     
ქმრისა უწინ და შვილი
Line of ed.: 29     
დარჩეს.

Paragraph: 286  
Line of ed.: 30        
286. ვინ მიიცვალოს დედაკაცი
Line of ed.: 31     
უშვილო და ქმარი ცოცხალი
Line of ed.: 32     
დარჩეს, მისი მზითვისათვის.

Paragraph: 287  
Line of ed.: 33        
287. საყდროვანი დედაკაცი ვინ
Line of ed.: 34     
უშვილოდ მიიცვალოს.

Page of ed.: 32  
Paragraph: 288  
Line of ed.: 1        
288. ქალი ვინც მიიცვალოს
Line of ed.: 2     
და შვილი არ დარჩეს, მზითევი
Line of ed.: 3     
მისი მიეცეს მამასა და მამის მა\მასა
Line of ed.: 4     
და არა სხვასა.

Paragraph: 289  
Line of ed.: 5        
289. სიძე ვისიც მიიცვალოს
Line of ed.: 6     
უსახლისკაცო და შვილი და ცო\ლი
Line of ed.: 7     
ცოცხალი დარჩეს.

Paragraph: 290  
Line of ed.: 8        
290. უშვილოთათვის: კაცი თუ
Line of ed.: 9     
დედაკაცი მიიცვალოს უშვილოდ,
Line of ed.: 10     
მათის საქონლისათვის.

Paragraph: 291  
Line of ed.: 11        
291. თუ ვისიმე ყმა ამოვარდეს
Line of ed.: 12     
და ნასყიდი იყოს, მისი საქონელი
Line of ed.: 13     
ბატონს ეხელყვის თუ არა.

Paragraph: 292  
Line of ed.: 14        
292. მიცვალებულის სულის
Line of ed.: 15     
საქმის გარდაჴდა და მის სახლის\კაცთა
Line of ed.: 16     
როგორ მართებსთ ანუ ვის
Line of ed.: 17     
რა უნდა მიუცენ.

Paragraph: 293  
Manuscript page: 12v 
Line of ed.: 18        
293. გულბილწობისა და
Line of ed.: 19     
გულმედგრობისათვის.

Paragraph: 294  
Line of ed.: 20        
294. თუ მოჴდეს ცოლ-ქმართა
Line of ed.: 21     
შუა შუღლი ანუ სიკუდილი, ან
Line of ed.: 22     
თვალისა, ან ჴელისა, ან -- ფეჴისა
Line of ed.: 23     
დაშავება.

Paragraph: 295  
Line of ed.: 24        
295. ცოლ-ქმართაგან ერთმანე\თის
Line of ed.: 25     
სიკუდილი.

Paragraph: 296  
Line of ed.: 26        
296. ცოლ-ქმართა შუა რომ
Line of ed.: 27     
მოჴდეს შუღლი და სჯულის
Line of ed.: 28     
დაგ/დება.

Paragraph: 297  
Line of ed.: 29        
297. ცოლ-ქმართა შუა რომ
Line of ed.: 30     
მოუჴდესთ შუღლი და ჯავრით
Line of ed.: 31     
ქრისტე გმონ.

Paragraph: 298  
Line of ed.: 32        
298. ქვეყანაზე ამისი ყადაღა
Line of ed.: 33     
უნდა იყოს და არის.


Page of ed.: 33  
Chapter: 13  
Line of ed.: 302   [გინებისათვის]


Paragraph: 299  
Line of ed.: 2        
299. ეგრეთვე გინებისათვის
Line of ed.: 3     
განწესებული.

Paragraph: 300  
Line of ed.: 4        
300. გინებისათვის: ვინ ვის
Line of ed.: 5     
აგინოს შუღლში სახელი
Line of ed.: 6     
ღ̃თისა.

Paragraph: 301  
Line of ed.: 7        
301. თუ უღირსმა საბატიოს
Line of ed.: 8     
აგინოს.

Paragraph: 302  
Line of ed.: 9        
302. კაცმა კაცს უსამართლოთ
Line of ed.: 10     
აგინოს.

Paragraph: 303  
Line of ed.: 11        
303. კაცმა კაცს თუ დიაცი
Line of ed.: 12     
აგი/ნოს.

Paragraph: 304  
Line of ed.: 13        
304. კიდევ ვინ ვის აგინოს.

Paragraph: 305  
Manuscript page: 13r 
Line of ed.: 14        
305. გინებისათუის: ვინ ვის აგინოს და მერმე მალვით შერიგ\დენ
Line of ed.: 15     
და გამოართვას რამე.

Paragraph: 306  
Line of ed.: 16        
306. ვინ ვინც გა[ა]ჯავროს და
Line of ed.: 17     
სძრახოს.


Chapter: 14  
Line of ed.: 311   [ცილისწამებისათვის]


Paragraph: 307  
Line of ed.: 19        
307. ვინ ვისიც ბოროტი და
Line of ed.: 20     
ავი თქუას ან გრძნეულობა
Line of ed.: 21     
შე/ყივლოს.

Paragraph: 308  
Line of ed.: 22        
308. მოსამართლესთან ვინც
Line of ed.: 23     
ვისი ავი თქუას.

Paragraph: 309  
Line of ed.: 24        
309. კაცმა კაცს წასძახოს ცო\ლის
Line of ed.: 25     
ბოზობა ტყუილად ან
Line of ed.: 26     
მართლა.

Paragraph: 310  
Line of ed.: 27        
310. უსამართლოდ კაცმა კაცს
Line of ed.: 28     
მუქარა დასთხოვოს ან თუ მდა\ბალმან
Line of ed.: 29     
მის უმაღლეს.


Chapter: 15  
Line of ed.: 316   [შეურაცხყოფისათვის]


Paragraph: 311  
Line of ed.: 31        
311. ვინ ვის უშუღლოს და
Line of ed.: 32     
წვერი დაგლიჯოს შუღლში ანუ
Line of ed.: 33     
მოსჭრას.

Page of ed.: 34  
Paragraph: 312  
Line of ed.: 1        
312. თუ ჩხუბში ჴელდაჴელ შე\ყრილიყუნენ
Line of ed.: 2     
და ეცესთ.


Chapter: 16  
Line of ed.: 3   [ასოთა ჭრილობისა და
Line of ed.: 4  
მოკვლისათვის]


Paragraph: 313  
Line of ed.: 5        
313. ასოთა ჭრილობა თუ რას
Line of ed.: 6     
რა სისხლი გაუჩნდება.

Paragraph: 314  
Line of ed.: 7        
314. თვალის გამოთხრისათუის
Line of ed.: 8     
და კბილის ჩაგდებინებისათვის.

Paragraph: 315  
Line of ed.: 9        
315. ჴელის და ფეჴის დაჭრისა
Line of ed.: 10     
და დაშავებისათვის.

Paragraph: 316  
Manuscript page: 13v 
Line of ed.: 11        
316. ომში თუ კაცს თვალი
Line of ed.: 12     
და ჴელი დაუშავდეს.

Paragraph: 317  
Line of ed.: 13        
317. გერშისა საქმე.

Paragraph: 318  
Line of ed.: 14        
318. ასოთა ჭრილობისათვის
Line of ed.: 15     
სხვამ სხვა დაჭრას, თუ ძმამ ძმა
Line of ed.: 16     
დაჭრას.

Paragraph: 319  
Line of ed.: 17        
319. ფათერაკად კაცის მკულელ\თათუის
Line of ed.: 18     
ნადირობაში თუ რა\საც
Line of ed.: 19     
საქმეში ფათერაკად მოკლას
Line of ed.: 20     
ვინ ვინც.

Paragraph: 320  
Line of ed.: 21        
320. შურით კაცის
Line of ed.: 22     
მკულელთა/თვის.

Paragraph: 321  
Line of ed.: 23        
321. ერისთვის სიკუდილი ანუ
Line of ed.: 24     
თავადისა, ანუ გამგებლისა აქავ
Line of ed.: 25     
თან უწერია სისხლი.

Paragraph: 322  
Line of ed.: 26        
322. თუ ჴევისბერმა ჴევისბერი
Line of ed.: 27     
მოკლას.

Paragraph: 323  
Line of ed.: 28        
323. თუ ქუეყანამ ჴევისბერი
Line of ed.: 29     
მოკლას.

Paragraph: 324  
Line of ed.: 30        
324. ჰეროვანთა სიკუდილი და
Line of ed.: 31     
სისხლი.

Paragraph: 325  
Line of ed.: 32        
325. თუ მოიკლას ციხისთავი
Line of ed.: 33     
ვისგანმე ანუ უციხისთაო კაცი.

Paragraph: 326  
Line of ed.: 34        
326. ქოთლოსანი, აბჯროსანი
Line of ed.: 35     
და კარვოსანი კაცის სიკუდილი.

Paragraph: 327  
Line of ed.: 36        
327. თუ აზნაურმან ანუ გლეხ\მან
Line of ed.: 37     
მისგან უფროსი კაცი მოკლას.

Page of ed.: 35  
Paragraph: 328  
Line of ed.: 1        
328. იქნების ჴელმწიფემ და
Line of ed.: 2     
მებატონემ ჯარი გაუსიოს თავის
Line of ed.: 3     
საბატონოში დასარბევლად ანუ
Line of ed.: 4     
კაცი კაცის დასაჭერლად და ის
Line of ed.: 5     
ჴელმწიფის კაცი თუ ვინმე
Line of ed.: 6     
მოკ/ლას.

Paragraph: 329  
Line of ed.: 7        
329. თუ საბატიო კაცი გლეხმა
Line of ed.: 8     
გააუპატიოს და კიდეც მოკლას.

Paragraph: 330  
Manuscript page: 14r 
Line of ed.: 9        
330. თუ უმძრახი კაც[ნ]ი
Line of ed.: 10     
შეიყარნენ გზაზე და ერთმან მე\ორე
Line of ed.: 11     
მოკლას.

Paragraph: 331  
Line of ed.: 12        
331. თუ კაცმა კაცი მამულის
Line of ed.: 13     
ცილებაში მოკლას.

Paragraph: 332  
Line of ed.: 14        
332. თუ კაცმა კაცი ვალის
Line of ed.: 15     
თხოვნაში მოკლას.

Paragraph: 333  
Line of ed.: 16        
333. თუ კაცი კაცს დაუჭირავს
Line of ed.: 17     
და უპატიურად მიპყრობია, მერ\მე
Line of ed.: 18     
უპატიურობის გულისათუის
Line of ed.: 19     
იმან ეს მოკლას.

Paragraph: 334  
Line of ed.: 20        
334. თუ კაცს კაცისათვის შეეგი\ნებინოს
Line of ed.: 21     
და, ვისთვინც შეეგინე\ბინოს,
Line of ed.: 22     
იმან ეს მოკლას.

Paragraph: 335  
Line of ed.: 23        
335. ღვინოში ერთმან მეორეს
Line of ed.: 24     
უშუღლოს და დაჭრას ან მოკლას.

Paragraph: 336  
Line of ed.: 25        
336. ვინ ვის შეუფთხოს ცხენი
Line of ed.: 26     
და ზედმჯდომი გარდმოვარდეს
Line of ed.: 27     
და მოკდეს.

Paragraph: 337  
Line of ed.: 28        
337. ვინ მასხარობით მოკლას
Line of ed.: 29     
ან და[ა]შაოს.

Paragraph: 338  
Line of ed.: 30        
338. სიკვდილი ყმარწვილთა
Line of ed.: 31     
რას ხნისა იყოს მკლელი ან
Line of ed.: 32     
მო/კლული.

Paragraph: 339  
Line of ed.: 33        
339. სიკვდილი ყმარწვილთა
Line of ed.: 34     
თამაშობაში.

Paragraph: 340  
Line of ed.: 35        
340. ყმარწვილთა თუ ერთმა\ნერთი
Line of ed.: 36     
და[ა]რჩონ.

Paragraph: 341  
Line of ed.: 37        
341. ყმარწვილთა ნაძლეულში
Line of ed.: 38     
ერთმანერთს აწყინოს რამე სიკუ\დილით
Line of ed.: 39     
ან დაშავებით.

Paragraph: 342  
Line of ed.: 40        
342. ვაჟკაცთა ნაძლევში თუ
Line of ed.: 41     
ერთმანერთი დააშაონ.

Paragraph: 343  
Line of ed.: 42        
343. ვინ ვინც ძალად გაგზავნოს
Line of ed.: 43     
სადმე და მოჴდეს მისი იქ
Line of ed.: 44     
სიკუ/დილი.

Page of ed.: 36  
Paragraph: 344  
Line of ed.: 1        
344. ვინ ვინც გზასა სადაც გაგ\ზავნოს,
Line of ed.: 2     
მოჯამაგირე იყოს თუ სხვა,
Line of ed.: 3     
და მოჴდეს მისი იქ სიკუდილი.

Paragraph: 345  
Line of ed.: 4        
345. ვინ ვინც შესვას ცხენსა
Line of ed.: 5     
თვისსა და გაგზავნოს წყალზე ანუ
Line of ed.: 6     
საძოვარზე და წამყუანს რამ და\უშავდეს,
Line of ed.: 7     
სიკუდილით თუ
Line of ed.: 8     
და/შავებით.

Paragraph: 346  
Line of ed.: 9        
346. პატრონმა ყმა თუ სა\ქურდლად
Line of ed.: 10     
გაგზავნოს და მოკლან
Line of ed.: 11     
ის იქ ამისის სისხლისათვის.

Paragraph: 347  
Manuscript page: 14v 
Line of ed.: 12        
347. ვინ მოკლას მსახუ\რი
Line of ed.: 13     
და მხლებელი თუისი ანუ
Line of ed.: 14     
დააშაოს.

Paragraph: 348  
Line of ed.: 15        
348. ვინ ვისაც ორმოში ჩა\ვარდეს
Line of ed.: 16     
კაცი თუ დედაკაცი და
Line of ed.: 17     
მაში რამ დაუშავდეს, სიკუდილით
Line of ed.: 18     
თუ დაშავებით.

Paragraph: 349  
Line of ed.: 19        
349. ვინ ვინც ორმოში
Line of ed.: 20     
და მაში რამ დაუშავდეს, და
Line of ed.: 21     
მო/კუდეს.

Paragraph: 350  
Line of ed.: 22        
350. ყაზახმან თუ კაცი მოკლას.

Paragraph: 351  
Line of ed.: 23        
351. ვინ ჩხუბში ორსულს დე\დაკაცს
Line of ed.: 24     
დაკრას რამე და შვილი
Line of ed.: 25     
მოსწყდეს.

Paragraph: 352  
Line of ed.: 26        
352. გიჟთაგან კაცის სიკვდილი:
Line of ed.: 27     
გიჟმა ვინმე თუ კაცი მოკლას.

Paragraph: 353  
Line of ed.: 28        
353. თუ მამამ შვილი მოკლას
Line of ed.: 29     
ანუ შვილმა მამა ანუ დედა.

Paragraph: 354  
Line of ed.: 30        
354. თუ ძმამ ძმა მოკლას ანუ
Line of ed.: 31     
და, ანუ დამ ძმა.

Paragraph: 355  
Line of ed.: 32        
355. ნათესავთაგან ერთმანერ\თის
Line of ed.: 33     
სიკვდილი.

Paragraph: 356  
Line of ed.: 34        
356. ლაშქარში კაცის
Line of ed.: 35     
კვლისა/თვის.

Paragraph: 357  
Line of ed.: 36        
357. ლაშქარში ვინ მოკვდეს.

Paragraph: 358  
Line of ed.: 37        
358. მღვდელთაგან ყაზახის სი\კვდილი,
Line of ed.: 38     
ანუ თუ ლაშქარში მოკ\ლას
Line of ed.: 39     
აგარიანი ანუ სხვა
Line of ed.: 40     
ურ/ჯულო.

Page of ed.: 37  
Paragraph: 359  
Line of ed.: 1        
359. შუამავალი თუ მოკლას
Line of ed.: 2     
ვინმე ბერი თუ მონოზონი ქალი,
Line of ed.: 3     
თუ კაცი, მისთვის.

Paragraph: 360  
Line of ed.: 4        
360. ყმისაგან პატრონის
Line of ed.: 5     
სი/კვდილისათვის.

Paragraph: 361  
Manuscript page: 15r 
Line of ed.: 6        
361. ვისგინდა ცხენმან
Line of ed.: 7     
ანუ ჯორმან, ანუ საჴედარმან
Line of ed.: 8     
ვისამაც ვისმე აწყინოს და დაა\შაოს,
Line of ed.: 9     
და ანუ მოკლას.

Paragraph: 362  
Line of ed.: 10        
362. ვინ მოკუდეს პირუტყუთა\გან
Line of ed.: 11     
და ანუ დაშავდეს.

Paragraph: 363  
Line of ed.: 12        
363. ვინ ყუანდეს კაცთა მრჩო\ლელი
Line of ed.: 13     
პირუტყუი და მისგან და\შავდეს
Line of ed.: 14     
ვინმე და მოიკლას.


Chapter: 17  
Line of ed.: 15   [დასხმისა და
Line of ed.: 16  
მორბევი/სათვის]


Paragraph: 364  
Line of ed.: 17        
364. ზედა დამსხმელისა და
Line of ed.: 18     
მისთუის, რომე სადაო და სალა\პარაკო
Line of ed.: 19     
ქონდეს სამართალში, გა\ეპატიჟნოს
Line of ed.: 20     
და არ გაყოლოდეს
Line of ed.: 21     
და მასუკან დასხმოდეს.

Paragraph: 365  
Line of ed.: 22        
365. თუ სასაფლაოზე სწორი
Line of ed.: 23     
სწორს დაესხას ანუ ეკლესია
Line of ed.: 24     
გაუ/ტეხოს.

Paragraph: 366  
Line of ed.: 25        
366. თუ სასახლეში და ცოლ\შვილში
Line of ed.: 26     
კაცი კაცს მიუჴდეს და
Line of ed.: 27     
დაესხას.

Paragraph: 367  
Line of ed.: 28        
367. თუ ასეთს გლეხს დაესხან,
Line of ed.: 29     
რომე სასახლეზე ახლოს იყოს.

Paragraph: 368  
Line of ed.: 30        
368. თუ უსასახლოდ და უცოლ\შვილოდ
Line of ed.: 31     
სხვას თავის მამულში
Line of ed.: 32     
იყოს ვინცა, მიუჴდენ და დამჴდო\მი
Line of ed.: 33     
მოკუდეს.

Paragraph: 369  
Line of ed.: 34        
369. თუ ისრე სოფელი მოურ\ბიონ
Line of ed.: 35     
და პატრონი იქ არ იყოს,
Line of ed.: 36     
შეიტყოს და წარმოუდგეს.

Page of ed.: 38  
Paragraph: 370  
Line of ed.: 1        
370. თუ კაცი ასეთს დროს მი\უჴდეს
Line of ed.: 2     
მოსარბეულად, რომე ან
Line of ed.: 3     
ქორწილი, ან ნათლობა, ან ჭი\რის
Line of ed.: 4     
დღე ქონდესთ.

Paragraph: 371  
Line of ed.: 5        
371. თუ ამგვარი მიჴდომა და
Line of ed.: 6     
საქმე უნცროს[ს] უფროსმა უყოს.

Paragraph: 372  
Line of ed.: 7        
372. თუ ამგვარს მიჴდომაში
Line of ed.: 8     
ერთი მეორეს მოერიოს თან ნუ
Line of ed.: 9     
წაიყუანს შეპყრობილსა, და თუ
Line of ed.: 10     
წაიყუანოს.

Paragraph: 373  
Line of ed.: 11        
373. თუ მისი სწორი კაცი თა\ვის
Line of ed.: 12     
მამულში დააჴელოს, იბრი\ყოს
Line of ed.: 13     
და ცოტას სამდურავისათვის
Line of ed.: 14     
დაიჭიროს და შეკრას.

Paragraph: 374  
Line of ed.: 15        
374. ვინ ვის ციხე დაუქციოს.

Paragraph: 375  
Manuscript page: 15v 
Line of ed.: 16        
375. ვინ ციხესა და ვა\კის
Line of ed.: 17     
საჯდომს დედაწულს გვერ\დით
Line of ed.: 18     
უღალატოს.

Paragraph: 376  
Line of ed.: 19        
376. ზედდასხმაში თუ დედა\კაცს
Line of ed.: 20     
შვილი მოსწყდეს.

Paragraph: 377  
Line of ed.: 21        
377. კაცსა თუ ასაბია იახლოს,
Line of ed.: 22     
მოკუდეს ან დაიჭრას.

Paragraph: 378  
Line of ed.: 23        
378. კაცმა კაცს თუ უპატიური
Line of ed.: 24     
ამისთანა უყოს და დარჩენილი
Line of ed.: 25     
სწორი უპატიურათ შეინახოს.

Paragraph: 379  
Line of ed.: 26        
379. მღდელი თუ მონაზონი
Line of ed.: 27     
ვინგინდავინ დიდმან ანუ მცირე\მან
Line of ed.: 28     
მძლავრებითა ჴელთა
Line of ed.: 29     
შე/იპყრას.

Paragraph: 380  
Line of ed.: 30        
380. თუ ასეთი კაცი კაცს ღა\ლატად
Line of ed.: 31     
დაუდგეს, რომ
Line of ed.: 32     
ემართლე/ბოდეთ.

Paragraph: 381  
Line of ed.: 33        
381. თუ კაცს არას ემართლე\ბოდეს
Line of ed.: 34     
და მოღალატედ და სასი\კუდილოდ
Line of ed.: 35     
გზაზე გარდუდგეს ან
Line of ed.: 36     
მოკლას, ანუ არა.

Paragraph: 382  
Line of ed.: 37        
382. ამიერნი ჴევისბერნი იმი\ერთ
Line of ed.: 38     
ნუოდეს მიუხდებიან.

Page of ed.: 39  
Paragraph: 383  
Line of ed.: 1        
383. ვინც ვინ მოკლას, არ ძა\ლუც
Line of ed.: 2     
სისხლის თხოვნა უჴელ\მწიფოდ,
Line of ed.: 3     
მეფე და კათალიკოზი
Line of ed.: 4     
ნურც არბეუინებენ.


Chapter: 18  
Line of ed.: 5   [სისხლის განაჩენები]


Paragraph: 384  
Line of ed.: 6        
384. სისხლის სამართალი ჴელ\მწიფისა
Line of ed.: 7     
არის და მან უნდა ქნას
Line of ed.: 8     
და სხვათა არავის შეუძლია.

Paragraph: 385  
Line of ed.: 9        
385. სისხლის ზღვა ასრე უნდა,
Line of ed.: 10     
ვინ რა გვარისა იყოს, ვინ რა
Line of ed.: 11     
გვარისა.

Paragraph: 386  
Line of ed.: 12        
386. თეთრისათუის და თეთრის
Line of ed.: 13     
გარიგებისათუის ანუ თუ სისხლში
Line of ed.: 14     
რისგან უნდა მიეცეს თეთრს გარ\და
Line of ed.: 15     
ან დიდებულსა ან მდაბალსა.

Paragraph: 387  
Line of ed.: 16        
387. დიდებული თავადი ესენი
Line of ed.: 17     
არიან.

Paragraph: 388  
Line of ed.: 18        
388. დიდებული თავადის მთე\ლი
Line of ed.: 19     
სისხლი სიკუდილისა, ამისავ
Line of ed.: 20     
ტოლად მთავარეპისკოპოსის სი\სხლი
Line of ed.: 21     
ამის მეხუთედ ნაკლები
Line of ed.: 22     
მიტრაპოლიტისა.

Paragraph: 389  
Line of ed.: 23        
389. დიდებულს ქუემოთ შუა
Line of ed.: 24     
თავადის სისხლი, ამასთანავე დი\დებულის
Line of ed.: 25     
სახლის კაცის სისხლი,
Line of ed.: 26     
ამასთან ეპისკოპოსის სისხლი.

Paragraph: 390  
Line of ed.: 27        
390. ამას ქუემოთ მესამე თავა\დის
Line of ed.: 28     
სისხლი, ამასთან ასე არქი\მანდრიტის
Line of ed.: 29     
სისხლი.

Paragraph: 391  
Manuscript page: 16r 
Line of ed.: 30        
391. გადიდებულის აზ\ნაურის
Line of ed.: 31     
სისხლი, ამასთან ასე წინა\მძღვრის
Line of ed.: 32     
სისხლი.

Paragraph: 392  
Line of ed.: 33        
392. შუა აზნაურის სისხლი,
Line of ed.: 34     
ამასთან ასე მღდელმონოზნის
Line of ed.: 35     
სისხლი, ამისავ მეხუთედ ნაკლებ
Line of ed.: 36     
მწირი მონოზნისა, შუა აზნაურის
Line of ed.: 37     
ტოლადვე დიდებულის დიდვაჭ\რის
Line of ed.: 38     
სისხლი.

Paragraph: 393  
Line of ed.: 39        
393. ცალმოგვის მესამეს აზნა\ურის
Line of ed.: 40     
სისხლი, ამასთან ასრე
Page of ed.: 40   Line of ed.: 1     
მღდლის სისხლი, ამასთან მეორეს
Line of ed.: 2     
ვაჭრის სისხლი.

Paragraph: 394  
Line of ed.: 3        
394. ამასთან ასრე დაკლებით
Line of ed.: 4     
მსახურის სისხლი, ამასთან მთა\ვარ
Line of ed.: 5     
დიაკვნის სისხლი, ამასთან
Line of ed.: 6     
მესამეს ვაჭრის სისხლი.

Paragraph: 395  
Line of ed.: 7        
395. გლეხის კაცის სისხლი,
Line of ed.: 8     
ამასთან მეოთხეს ვაჭრის სიკუ\დული
Line of ed.: 9     
და სისხლი.

Paragraph: 396  
Line of ed.: 10        
396. მოჴელეთა და კარისკაცთა
Line of ed.: 11     
და გამრიგეთა სისხლისათუის,
Line of ed.: 12     
გინდ რომ მდაბლის კაცის შვი\ლიც
Line of ed.: 13     
იყოს, თუ კარის გამრიგენი
Line of ed.: 14     
და მოჴელენი იყუნენ.

Paragraph: 397  
Line of ed.: 15        
397. არაიან ძველთაგან თავადნი
Line of ed.: 16     
ზოგნი ვინმე, რომე აქვთ ძვე\ლადგან
Line of ed.: 17     
სისხლის განაჩენი, მაგ\რამე
Line of ed.: 18     
იმაზე სამართალი ძნელია.

Paragraph: 398  
Line of ed.: 19        
398. ამაებისათვის სისხლი არ
Line of ed.: 20     
ითხოების, რომელსა აქავ თითო\თითოთ
Line of ed.: 21     
მოგახსენებსთ.

Paragraph: 399  
Line of ed.: 22        
399. ორბატონობაში და ორი\ანობაში
Line of ed.: 23     
მოკლულთა და დაჭრილ\თათვის.
Line of ed.: 24     
ამაებისათვის სისხლი
Line of ed.: 25     
მიეცემინების თუ არა.

Paragraph: 400  
Line of ed.: 26        
400. აწ ესეცა სცანთ მოსა\მართლენო,
Line of ed.: 27     
თუ რასაც ფერს
Line of ed.: 28     
სისხლში დიდსა თუ მცირეს რის\გან
Line of ed.: 29     
უნდა მიეცეს ანუ რა.

Paragraph: 401  
Line of ed.: 30        
401. თუ მოკლულს კაცს სამი\ოთხი
Line of ed.: 31     
ძმა ყვანდეს და გაყოფით
Line of ed.: 32     
იყვნენ, რომელიც მასთან იყოს,
Line of ed.: 33     
სისხლი მან ა[ი]ღოს და მის ცოლ\საც
Line of ed.: 34     
სისხლისაგან მიეცეს რამ.

Paragraph: 402  
Line of ed.: 35        
402. სისხლი ნაპრჭობი თუ აზ\ნაურმან
Line of ed.: 36     
აზნაურს დაუჭიროს.


Page of ed.: 41  
Chapter: 19  
Line of ed.: 1   [სამკუიდრებლის
Line of ed.: 2  
დაპატრო/ნებისათვის]


Paragraph: 403  
Manuscript page: 17v 
Line of ed.: 3        
403. მამისა და დედის
Line of ed.: 4     
საქონელზე და სამკუიდრებელზე
Line of ed.: 5     
დაპატრონება ქალთა თუ ვაჟთა,
Line of ed.: 6     
აქავ თუ მარტო ქალი დარჩეს.

Paragraph: 404  
Line of ed.: 7        
404. მუცლით დანარჩომის ყმა\წვილის
Line of ed.: 8     
დაპატრონებისათუის.

Paragraph: 405  
Line of ed.: 9        
405. მართალის შვილის და ხა\სის
Line of ed.: 10     
შვილის დაპატრონებისა და
Line of ed.: 11     
სამკუიდრებელისათვის, აქავ ქალ\თა
Line of ed.: 12     
დაპატრონება.

Paragraph: 406  
Line of ed.: 13        
406. ყრუსა და მუნჯის, კოჭ\ლისა
Line of ed.: 14     
და ბრმის ანუ სხვა ჭირი\ანთა
Line of ed.: 15     
დაპატრონებისა და
Line of ed.: 16     
სამკუ/იდრებელისათუის.

Paragraph: 407  
Line of ed.: 17        
407. შვილობილის დაპატრონე\ბისა
Line of ed.: 18     
და სამკუიდრებელისათუის.

Paragraph: 408  
Line of ed.: 19        
408. ვინც დააპატრონოს შვილი
Line of ed.: 20     
მისი პაპისა და მამის მამულზე,
Line of ed.: 21     
ესე ანდერძით უნდა
Line of ed.: 22     
დაუმტკიც/დეს.

Paragraph: 409  
Line of ed.: 23        
409. ქალის შვილთა დაპატრო\ნება
Line of ed.: 24     
სამკუიდრებელსა პაპისასა.

Paragraph: 410  
Line of ed.: 25        
410. რომელმან დედაკაცმან
Line of ed.: 26     
დააპატრონოს შვილის შვილი
Line of ed.: 27     
ქონებასა მისსაზე.

Paragraph: 411  
Line of ed.: 28        
411. ვის გინდა სამკუიდრებლის
Line of ed.: 29     
დაპატრონება მამის მისთა
Line of ed.: 30     
ძმა/თაგან.

Paragraph: 412  
Line of ed.: 31        
412. ვის გინდა ვის სამკუიდრებ\ლის
Line of ed.: 32     
ახლოს ნათესავთაგან
Line of ed.: 33     
და/პატრონებისათვის.

Paragraph: 413  
Line of ed.: 34        
413. სიკუდილს უკან დაპატ\რონდეს
Line of ed.: 35     
ქმარი ცოლის სამკუიდ\რებელსა
Line of ed.: 36     
და ცოლი ქმრისასა.

Page of ed.: 42  
Paragraph: 414  
Line of ed.: 1        
414. როგორ უნდა დაპატრონ\დეს
Line of ed.: 2     
დედა შვილთა მისთა მი\ცვალბას
Line of ed.: 3     
უკან, დედაკაცს მას
Line of ed.: 4     
რომ შვილის შვილი ენახოს.

Paragraph: 415  
Manuscript page: 18r 
Line of ed.: 5        
415. ბერად რომ შედგეს,
Line of ed.: 6     
სამკუიდრებელისაგან მიეცემა თუ
Line of ed.: 7     
არა.

Paragraph: 416  
Line of ed.: 8        
416. არ მიეცემა სამკუიდრე\ბელი
Line of ed.: 9     
რომელი წარვიდეს და უმა\მოდ
Line of ed.: 10     
ცოლი შეირთოს.

Paragraph: 417  
Line of ed.: 11        
417. მასაც არ მიეცემა სამკუ\იდრებელი,
Line of ed.: 12     
რომელსა პატიჯონ
Line of ed.: 13     
მშობელთა ქალსა ქმრისა შერთვა
Line of ed.: 14     
და, რაც შეეძლოს, ზითეუიც აძ\ლიონ
Line of ed.: 15     
და მათს სიტყუას არ
Line of ed.: 16     
და/სჯერდეს.

Paragraph: 418  
Line of ed.: 17        
418. შვილი რომ მწვალებელი
Line of ed.: 18     
ვისმე ყუანდეს, მისის
Line of ed.: 19     
სამკუიდრე/ბელისათვის.

Paragraph: 419  
Line of ed.: 20        
419. ერთს კაცს, ვისაც შვილი
Line of ed.: 21     
მწვალებელი ყუანდეს ერთი ან
Line of ed.: 22     
სულ.

Paragraph: 420  
Line of ed.: 23        
420. ვისგინდავის მიაბაროს
Line of ed.: 24     
კაცმა სიკუდილის დღეს შვილი
Line of ed.: 25     
და ქონება.

Paragraph: 421  
Line of ed.: 26        
421. ვინ ვის მიაბაროს შვილი
Line of ed.: 27     
და საქონელი, შენახვის მიცემა
Line of ed.: 28     
მართებს თუ არა.

Paragraph: 422  
Line of ed.: 29        
422. მემკუიდრეს კაცს რომ
Line of ed.: 30     
შვილი დარჩეს, ბატონმა ვექილი
Line of ed.: 31     
უნდა დაუყენოს.

Paragraph: 423  
Line of ed.: 32        
423. ვექილი უნდა იყოს ოცდა\ხუთის
Line of ed.: 33     
წლისა არა მისგან
Line of ed.: 34     
ნაკ/ლები.

Page of ed.: 43  
Paragraph: 424  
Line of ed.: 1        
424. მჴედარი ვექილად არ და\იყენების,
Line of ed.: 2     
რომელიც მოლაშქრეა.

Paragraph: 425  
Line of ed.: 3        
425. ყრუ და მუნჯი ვექილად
Line of ed.: 4     
არ დაიყენება.

Paragraph: 426  
Manuscript page: 11v 
Line of ed.: 5        
426. თუ ხუცის ცოლი
Line of ed.: 6     
შეიყუაროს ვინმე და მართლა
Line of ed.: 7     
გამოჩნდეს.

Paragraph: 427  
Line of ed.: 8        
427. ბოზობა მღდელთაგან.


Chapter: 20  
Line of ed.: 9   [ადამიანთან და პირუტყვ\თან
Line of ed.: 10  
დაცემისათვის]


Paragraph: 428  
Line of ed.: 11        
428. კაცი ვინც იყოს ბორო\ტის
Line of ed.: 12     
მოქმედი ასეთი, რომე დე\დის
Line of ed.: 13     
ნაცვალთან და მამის ხასას\თან
Line of ed.: 14     
დაეცემოდეს.

Paragraph: 429  
Line of ed.: 15        
429. კაცი ვინც იყოს პირუ\ტყვთან
Line of ed.: 16     
ავად მქცეველი.

Paragraph: 430  
Line of ed.: 17        
430. კიდევ: ვინც იყოს კაცი
Line of ed.: 18     
აგეთი, რომ პირუტყუთან
Line of ed.: 19     
და/ეცეს.

Paragraph: 431  
Line of ed.: 20        
431. მამათმავალთათვის.

Paragraph: 432  
Line of ed.: 21        
432. ადამიანთა და პირუტყუთ\თან
Line of ed.: 22     
დაცემისათვის.


Chapter: 21  
Line of ed.: 439   [დედაკაცის ბოზობისათვის]


Paragraph: 433  
Line of ed.: 24        
433. დედაკაცისაგან ნდომით
Line of ed.: 25     
ბოზობა.

Paragraph: 434  
Line of ed.: 26        
434. თუ ქალი კაცს
Line of ed.: 27     
გაუარშიყ/დეს.

Paragraph: 435  
Line of ed.: 28        
435. ქმრიანს დედაკაცს რომ
Line of ed.: 29     
უსჯულოსათვის და ანუ სხვათა\თვის
Line of ed.: 30     
საავკაცოდ ელაპარაკოს.

Page of ed.: 44  
Paragraph: 436  
Line of ed.: 1        
436. დედაკაცმან მეზობლის
Line of ed.: 2     
ქალსა თუ ცოლსა უმანჭაკლოს.

Paragraph: 437  
Manuscript page: 12r 
Line of ed.: 3        
437. დედაკაცისაგან თავის
Line of ed.: 4     
ბოზობის თქმა სამართალში.

Paragraph: 438  
Line of ed.: 5        
438. დედაკაცმან თუ ბოზობით
Line of ed.: 6     
ანუ სხვა რითაც წაიჴდინოს ნა\ყოფი
Line of ed.: 7     
მისის მუცლისა.

Paragraph: 439  
Line of ed.: 8        
439. ერთი დედაკაცი რომ ბო\ზობისათვის
Line of ed.: 9     
დააგდონ და მას ბო\ზობის
Line of ed.: 10     
შვილი ყუანდეს.

Paragraph: 440  
Line of ed.: 11        
440. დატყუევება ცოლისა ანუ
Line of ed.: 12     
ქმრისა.

Paragraph: 441  
Line of ed.: 13        
441. თუ ცოლი თუ ქმარი ლაშ\ქრისაგან
Line of ed.: 14     
დატყუევდეს, ერთს მეო\რისათვის
Line of ed.: 15     
რა მართებს.


Chapter: 22  
Line of ed.: 449   [ცოლ-ქმართ ქონებისათვის]


Paragraph: 442  
Line of ed.: 17        
442. ვინ უყიდოს ცოლსა მისსა
Line of ed.: 18     
სოფელი თუ ანუ სხვა რამ.

Paragraph: 443  
Line of ed.: 19        
443. ცოლ-ქმართ ერთმანერთის
Line of ed.: 20     
ჩუქება და მიცემა რისაც შეუძ\ლია
Line of ed.: 21     
თუ არა.

Paragraph: 444  
Line of ed.: 22        
444. ყუანდეს რომელსამე ცოლი
Line of ed.: 23     
უშვილო, შეუძლია მიცემა რისაც
Line of ed.: 24     
თუ არა.

Paragraph: 445  
Line of ed.: 25        
445. კაცსა მართებს ცოლის მი\სის
Line of ed.: 26     
ზითვის გამრავლება თუ არა.

Paragraph: 446  
Line of ed.: 27        
446. ცოლ-ქმართ ერთმანერთის
Line of ed.: 28     
საქონლის დაპატრონებისათვის
Line of ed.: 29     
სიკუდილის უკან.


Chapter: 23  
Line of ed.: 30   [ანდერძისათვის]


Paragraph: 447  
Manuscript page: 18v 
Line of ed.: 31        
447. ანდერძი
Line of ed.: 32     
მამაკუდა/ვსა.

Page of ed.: 45  
Paragraph: 448  
Line of ed.: 1        
448. კიდევ ანდერძისათუის,
Line of ed.: 2     
რომე ყუანდეს მოწამე.

Paragraph: 449  
Line of ed.: 3        
449. ანდერძის წიგნზედ უფრო\სის
Line of ed.: 4     
ბეჭედი უნდა ჯდეს.

Paragraph: 450  
Line of ed.: 5        
450. კიდევ ანდერძის წიგნის
Line of ed.: 6     
დაწერისა და მისივე
Line of ed.: 7     
მოწმისათ/ვის.

Paragraph: 451  
Line of ed.: 8        
451. კიდევ მისთვისვე ანდერ\ძისათუის,
Line of ed.: 9     
რომელმანც ანდერძის
Line of ed.: 10     
წიგნი დაწეროს, მანვე იმოწმოს.

Paragraph: 452  
Line of ed.: 11        
452. მემრუშისაგან ანდერძზე
Line of ed.: 12     
მოწმობა დაიჯერება თუ არა.

Paragraph: 453  
Line of ed.: 13        
453. დატყუევებულის
Line of ed.: 14     
ანდერ/ძისათვის.

Paragraph: 454  
Line of ed.: 15        
454. ბრმის კაცის ანდერძისათ\ვის
Line of ed.: 16     
ექუსისა და შვიდის მოწმით
Line of ed.: 17     
ქნას მან ბრმამან, ანდერძი ირწმუ\ნების
Line of ed.: 18     
თუ არა.

Paragraph: 455  
Line of ed.: 19        
455. საიდუმლოს
Line of ed.: 20     
ანდერძისათ/ვის.

Paragraph: 456  
Line of ed.: 21        
456. ერთს კაცს რომ შვილი
Line of ed.: 22     
დატყვებული ყვანდეს და მამამ
Line of ed.: 23     
ანდერძი ქნას და ის არ მოიგო\ნოს
Line of ed.: 24     
და მასუკან ისიც მოვიდეს.

Paragraph: 457  
Line of ed.: 25        
457. მჴედართა ანდერძისათუის
Line of ed.: 26     
ლაშქარში რომ დაჭრილი იყოს
Line of ed.: 27     
და კუდებოდეს.

Paragraph: 458  
Line of ed.: 28        
458. დედაკაცთა ანდერძისა\თუის,
Line of ed.: 29     
ორსული დედაკაცი რომ
Line of ed.: 30     
ბანებაში მოკუდეს.

Paragraph: 459  
Line of ed.: 31        
459. ანდერძის წიგნის გამო\უჩენლობისათუის
Line of ed.: 32     
საიდუმლოს
Line of ed.: 33     
ან/დერძისა.

Paragraph: 460  
Line of ed.: 34        
460. ავადმყოფის
Line of ed.: 35     
ანდერძისათ/ვის.

Paragraph: 461  
Line of ed.: 36        
461. მეორეს ანდერძისა და
Line of ed.: 37     
პირველის მოშლისა.

Paragraph: 462  
Line of ed.: 38        
462. უცოდინართა კაცთა
Line of ed.: 39     
ან/დერძისათვის.

Paragraph: 463  
Line of ed.: 40        
463. ანდერძი რას ხნისას ეთ\ქმის
Line of ed.: 41     
და რას ხნისას არა.

Paragraph: 464  
Manuscript page: 19r 
Line of ed.: 42        
464. მამამ რომ შვილს
Line of ed.: 43     
ანდერძი უყოს და გაუყოს რაც.

Page of ed.: 46  
Paragraph: 465  
Line of ed.: 1        
465. ანდერძით ვინც თავის ქო\ნება
Line of ed.: 2     
ვისაც მისცეს.

Paragraph: 466  
Line of ed.: 3        
466. ანდერძით ვინ დააპატრო\ნოს
Line of ed.: 4     
ქონებასა მისსა სხვა კაცი
Line of ed.: 5     
ვინცა.

Paragraph: 467  
Line of ed.: 6        
467. ანდერძის
Line of ed.: 7     
გაუტეხლობისა/თუის.

Paragraph: 468  
Line of ed.: 8        
468. ანდერძი მომაკვდავის.
Line of ed.: 9     
ვინ ვის თავისი საქონელი ანუ
Line of ed.: 10     
თავისი ნასყიდი ვისაც მამული
Line of ed.: 11     
უანდერძოს მიეცემის და, თუ სა\ბატონო
Line of ed.: 12     
რამ არის, მარტო ის
Line of ed.: 13     
ვერ გასცემს, მის ბატონზე
Line of ed.: 14     
კი/დია.

Paragraph: 469  
Line of ed.: 15        
469. მეფე რომ გაუწყრეს ვისმე,
Line of ed.: 16     
ანდერძი მოიშლება თუ არა.

Paragraph: 470  
Line of ed.: 17        
470. უანდერძოთ ვინც მიიც\ვალოს
Line of ed.: 18     
ანაზდათ, რომ ანდერძი
Line of ed.: 19     
ვერა თქუას.

Paragraph: 471  
Line of ed.: 20        
471. ცოლ-ქმარნი ვინ მიიცვა\ლონ
Line of ed.: 21     
უანდერძოთ.

Paragraph: 472  
Line of ed.: 22        
472. ვინც მიიცვალოს უანდერ\ძოთ,
Line of ed.: 23     
მასუკან შვილი მისიც მიი\ცვალოს,
Line of ed.: 24     
დედაკაცი როგორ
Line of ed.: 25     
და/პატრონდეს.


Chapter: 24  
Line of ed.: 26   [აზატის ქნა]


Paragraph: 473  
Line of ed.: 27        
473. აზატის ქნა: ყმასა მისსა
Line of ed.: 28     
ვინც უყოს აზატი ორისა და სა\მის
Line of ed.: 29     
მოწმით.

Paragraph: 474  
Line of ed.: 30        
474. ვინც უყოს აზატი ყმასა
Line of ed.: 31     
მისსა პაემნით.

Paragraph: 475  
Line of ed.: 32        
475. პაემნით აზატნაქნარს რა
Line of ed.: 33     
დროს მიეცეს წიგნი აზატობისა.

Paragraph: 476  
Line of ed.: 34        
476. ვინც უყოს ყმასა აზატი
Line of ed.: 35     
და ისევ მასთანვე იყოს და მუახ\ლე
Line of ed.: 36     
მისივე შეირთოს და
Line of ed.: 37     
დაშვი/ლიანდეს.

Page of ed.: 47  
Paragraph: 477  
Line of ed.: 1        
477. აზატი ყმისა ქონებითა და
Line of ed.: 2     
რითაც საქონლით აზატი უყოს,
Line of ed.: 3     
ისიც სახელდობრივ უნდა დაუწე\როს
Line of ed.: 4     
აზატობის წიგნში.

Paragraph: 478  
Manuscript page: 19v 
Line of ed.: 5        
478. აზატი ყმისა სახლ\კარიანათ
Line of ed.: 6     
და მამულით.

Paragraph: 479  
Line of ed.: 7        
479. ვის ენებოს აზატი ყმისა
Line of ed.: 8     
ანდერძით, აქავ თუ სათვისთაო
Line of ed.: 9     
იყოს ანუ საძმო.

Paragraph: 480  
Line of ed.: 10        
480. რომელმან უყოს აზატი
Line of ed.: 11     
ყმასა მასუკან ის აზატის მქნელი
Line of ed.: 12     
გაღარიბდეს, მან აზატქმნულმან
Line of ed.: 13     
ისევ მსახუროს თუ არა.

Paragraph: 481  
Line of ed.: 14        
481. რას გზით შეიქმნას მხლე\ბელი
Line of ed.: 15     
აზატი.

Paragraph: 482  
Line of ed.: 16        
482. აზატნაქნარი კაცი რომ
Line of ed.: 17     
არ უმადლიდეს, მოიშლების თუ
Line of ed.: 18     
არა?

Paragraph: 483  
Line of ed.: 19        
483. აზატნაქნარი კაცი პატ\რონის
Line of ed.: 20     
შვილს აგინებდეს.

Paragraph: 484  
Line of ed.: 21        
484. აზატნაქნარმა რომ თავის
Line of ed.: 22     
ბატონის ურიგო თქუას.

Paragraph: 485  
Line of ed.: 23        
485. უშვილომ კაცმა აზატნაქ\ნარს
Line of ed.: 24     
რამ მისცეს თავისი მერმე
Line of ed.: 25     
შვილი ეყოლოს.

Paragraph: 486  
Line of ed.: 26        
486. აზატნაქნარი კაცი ვინც
Line of ed.: 27     
გაყიდოს ან იყიდოს, ან გასცეს,
Line of ed.: 28     
ან გასცვალოს მისთვის.

Paragraph: 487  
Line of ed.: 29        
487. ვინ უყოს აზატი ვაჟსა და
Line of ed.: 30     
ქალსა მისსა.

Paragraph: 488  
Line of ed.: 31        
488. ვინც უყოს აზატი შვილსა
Line of ed.: 32     
და შვილის შვილის შვილსა მისსა.

Paragraph: 489  
Line of ed.: 33        
489. ვინც ვისიც ყმაწვილი
Line of ed.: 34     
იპოვნოს ან აიყუანოს ვისიც და
Line of ed.: 35     
გაზარდოს, თუ გამზრდელმან მან
Line of ed.: 36     
აზატი უყოს, აზატი შეიქნას. თუ
Line of ed.: 37     
ყმობა უთხრას, ყმა [შეიქნას].

Page of ed.: 48  
Paragraph: 490  
Line of ed.: 1        
490. ვინ ვისიც ყმაწვილი იპოვ\ნოს
Line of ed.: 2     
და ან იშვილოს, ან იყიდოს
Line of ed.: 3     
და გაზარდოს, მასუკან თავისი
Line of ed.: 4     
მამული იმას უანდერძოს.

Paragraph: 491  
Line of ed.: 5        
491. პატრონმა თუ თავის ყმას
Line of ed.: 6     
თავი დაახსნევინოს და წიგნი
Line of ed.: 7     
იყოს და მოწამე ანუ არ იყოს.


Chapter: 25  
Line of ed.: 8   [დედ-მამათა და
Line of ed.: 9  
შვილთა/თვის]


Paragraph: 492  
Manuscript page: 20r 
Line of ed.: 10        
492. მამანი შვილთა მათთა
Line of ed.: 11     
უნდა კარგა ზრდიდნენ და ასწავ\ლიდენ,
Line of ed.: 12     
ვალია მათზე, და თუ არა
Line of ed.: 13     
ინაღლონ რა და წაჴდენ,
Line of ed.: 14     
მის/თვის.

Paragraph: 493  
Line of ed.: 15        
493. მამას რომ შვილი არ
Line of ed.: 16     
მორჩილობდეს.

Paragraph: 494  
Line of ed.: 17        
494. რომელმან აიღოს ჴელი
Line of ed.: 18     
მამასა და დედასა მისა ზედა ავად
Line of ed.: 19     
მისაპყრობლად ანუ გააგდოს ანუ
Line of ed.: 20     
აგინოს.

Paragraph: 495  
Line of ed.: 21        
495. შვილი ვისიც უარშიო
Line of ed.: 22     
იყოს და გაუგონარი და
Line of ed.: 23     
მაგინე/ბელი.

Paragraph: 496  
Line of ed.: 24        
496. შვილსა არ ძალუც შეგი\ნება
Line of ed.: 25     
მამისა და თუ შეაგინოს და
Line of ed.: 26     
ავი რამ კადროს.

Paragraph: 497  
Line of ed.: 27        
497. ვინ სძრახოს დედმამა
Line of ed.: 28     
მისი ანუ საცემრად ჴელი შეახოს,
Line of ed.: 29     
ან მათი ავი რამ გაამჟღავნოს.

Paragraph: 498  
Line of ed.: 30        
498. რომელმან შვილმან გაუშ\ვას
Line of ed.: 31     
მამა გინა კეთილმორწმუნო\ბისათუის
Line of ed.: 32     
და მამის პატივი არა
Line of ed.: 33     
სცეს.

Paragraph: 499  
Line of ed.: 34        
499. მამის ურჩი შვილი რომ
Line of ed.: 35     
მამას სიცოცხლეშივ გაეყაროს.

Page of ed.: 49  
Paragraph: 500  
Line of ed.: 1        
500. არა აქუს შვილსა პატივი
Line of ed.: 2     
მამის ალაგს, არც აქუს შეძლება
Line of ed.: 3     
მამასთან სამართალში სწორედ
Line of ed.: 4     
წასვლისა და წადგომისა.

Paragraph: 501  
Line of ed.: 5        
501. მისთვის მშობელნი ვის\ნიმე
Line of ed.: 6     
სნეული და ღარიბი იყოს
Line of ed.: 7     
და შვილთა მისთა არა მოუარონ
Line of ed.: 8     
რა.

Paragraph: 502  
Line of ed.: 9        
502. შვილმან რომ მამა თავდე\ბად
Line of ed.: 10     
დააყენოს და დაიჭირონ თავ\დები,
Line of ed.: 11     
მამა და შვილმან აღარა
Line of ed.: 12     
ინაღლოს რა.

Paragraph: 503  
Line of ed.: 13        
503. დედ-მამამ, რაც შეეძლოს,
Line of ed.: 14     
რომ ქალს ზითეული აძლიონ და
Line of ed.: 15     
ქმრის შერთვა პატიჯონ და არა
Line of ed.: 16     
გაუგონოს რა სიტყუა მშობელთა.

Paragraph: 504  
Line of ed.: 17        
504. პაპის მორჩილნი უნდა
Line of ed.: 18     
იყუნენ თუ არა შვილისშვილი,
Line of ed.: 19     
ქალი თუ ვაჟი.

Paragraph: 505  
Line of ed.: 20        
505. დედას არ შესწეუს ჴელი
Line of ed.: 21     
ავად მისაპყრობლად, არამედ
Line of ed.: 22     
მამასა.

Paragraph: 506  
Manuscript page: 20v 
Line of ed.: 23        
506. შვილთა და დედ\მამათ
Line of ed.: 24     
შუა ავი რომ მოჴდეს.

Paragraph: 507  
Line of ed.: 25        
507. მამამან ან შვილი და ან
Line of ed.: 26     
შვილობილი გააგდოს.


Chapter: 26  
Line of ed.: 27   [ვალისათვის]


Paragraph: 508  
Line of ed.: 28        
508. ქუეყანაზე ამისი ყადაღა
Line of ed.: 29     
უნდა იყოს და არის თუ ვალი\სათვის
Line of ed.: 30     
თუ სისხლისათვის უჴელ\მწიფოდ
Line of ed.: 31     
ერთი მეორისას ნურას
Line of ed.: 32     
დაიხუთავს, და თუ დაიხუთონ \მისის
Line of ed.: 33     
ჯარიმისათუის.

Paragraph: 509  
Line of ed.: 34        
509. წისქვილის დახუთვისა და
Line of ed.: 35     
დაგირავებისათვის ამას
Line of ed.: 36     
მოგახსე/ნებთ.

Page of ed.: 50  
Paragraph: 510  
Line of ed.: 1        
510. ვალისათუის ვინ სამეფო
Line of ed.: 2     
საქონელი გაავალოს, მისთვის
Line of ed.: 3     
ამას ვიტყუით: უბრძანებლად ნუ
Line of ed.: 4     
გაავალებენ, ნურცა სამეფოსა,
Line of ed.: 5     
ნურ ცა ეკლესიისასა, ვინ გაავა\ლოს
Line of ed.: 6     
და არ გაიგონოს.

Paragraph: 511  
Line of ed.: 7        
511. ვალისათვის ამას წინათ
Line of ed.: 8     
როგორ გაცემულა და ან რო\გორ
Line of ed.: 9     
აღებულა ვალი, აქავ თვითო
Line of ed.: 10     
თვითოდ მოგახსენებსთ.

Paragraph: 512  
Line of ed.: 11        
512. ვალისათვის რომ კაცი
Line of ed.: 12     
ჩიოდეს, უნდა რომ მოადი მო\უყუანინოთ
Line of ed.: 13     
და თამასუქი და ბე\ჭედი
Line of ed.: 14     
უნდა გაუსინჯოთ და სა\მართალი
Line of ed.: 15     
ისრე უყოთ.

Paragraph: 513  
Line of ed.: 16        
513. ვალისათვის და სარგებ\ლი
Line of ed.: 17     
სათუის და თხოვნისათუის.

Paragraph: 514  
Line of ed.: 18        
514. ვალის თხოვნისა და და\ცლევინებისათუის,
Line of ed.: 19     
თუ როგორ
Line of ed.: 20     
მართებს დაცლეუინება.

Paragraph: 515  
Line of ed.: 21        
515. გირაოთი ვალის აღები\სათვის,
Line of ed.: 22     
რომ გირაო მამული რამ
Line of ed.: 23     
იყოს ან პირუტყვი.

Paragraph: 516  
Line of ed.: 24        
516. კიდევ გირაოთ ვალის
Line of ed.: 25     
აღება: ასეთი რამ იყოს გირაო
Line of ed.: 26     
ისი, რომე წიგნში სახელდობრივ
Line of ed.: 27     
არ ჩაიწერებოდეს.

Paragraph: 517  
Manuscript page: 32r 
Line of ed.: 28        
517. ვინ აიღოს ვალი და
Line of ed.: 29     
თავდები მისცეს, და გირაოცა
Line of ed.: 30     
ანუ გირაო არა.

Paragraph: 518  
Line of ed.: 31        
518. რომელმან ვალი მისცეს
Line of ed.: 32     
ვისაცა და არ აიღოს გირაო.

Paragraph: 519  
Line of ed.: 33        
519. ვინ ვისი სახლიდამ გამო\იტანოს
Line of ed.: 34     
გირაო ვალისათუის
Line of ed.: 35     
უსა/მართლოდ.

Paragraph: 520  
Line of ed.: 36        
520. ვინ გამოიტანოს ვალისა\თუის
Line of ed.: 37     
გირაო ქურივისა
Line of ed.: 38     
სახლი/დამ.

Page of ed.: 51  
Paragraph: 521  
Line of ed.: 1        
521. ვინ ვის რამ ავალოს პა\ემნით
Line of ed.: 2     
და პაემანს უწინ სთხოვოს.

Paragraph: 522  
Line of ed.: 3        
522. ვინ ვის რა ვალათ თეთრი
Line of ed.: 4     
თუ ფლური მისცეს, იმრიგივე
Line of ed.: 5     
უნდა მისცეს თუ არა? თუ პი\რობა
Line of ed.: 6     
დაუცთ, იმრიგივე უნდა
Line of ed.: 7     
მისცეს.

Paragraph: 523  
Line of ed.: 8        
523. ვინ ვის რა ავალოს და
Line of ed.: 9     
ოცდა[ა]თს წელიწადს გაეულოს,
Line of ed.: 10     
ეთხოვნოს ან თუ არ ეთხოვნოს,
Line of ed.: 11     
ერთი გზით არ მიაცემინებს ესე.

Paragraph: 524  
Line of ed.: 12        
524. ვინ ვის გირაოსავით რაც
Line of ed.: 13     
რამ დაუდვას და გაყიდოს გი\რაოს
Line of ed.: 14     
მსგავსად სახლი ანუ ბაღი,
Line of ed.: 15     
ანუ ბოსტანი.

Paragraph: 525  
Line of ed.: 16        
525. ვინც ვის რა ავალოს და
Line of ed.: 17     
გირაო გამოართვას, თეთრის
Line of ed.: 18     
პატრონს ეჭირებოდეს თეთრი და
Line of ed.: 19     
გირაო გაყიდოს.

Paragraph: 526  
Line of ed.: 20        
526. უძრავის საქონლის დაგი\რავებისათუის.
Line of ed.: 21     
აქავ გირაოს პატ\რონთაგან
Line of ed.: 22     
გირაოს თხოვნა.

Paragraph: 527  
Line of ed.: 23        
527. სახლი რომ გირაოთ ქონ\დესთ,
Line of ed.: 24     
ვალისათვის გირაოდ ყო\ფაში
Line of ed.: 25     
დაიწვას.

Paragraph: 528  
Line of ed.: 26        
528. თუ დაგლახავდეს ძმა შე\ნი
Line of ed.: 27     
და ყიდდეს მამულსა ვალი\სათვის,დაიხსნას
Line of ed.: 28     
ვინმე და მო\არჩინ[ო]თ
Line of ed.: 29     
დაჭირებისაგან, მა\მული
Line of ed.: 30     
მისი გირაოსავით გქონ\დესთ
Line of ed.: 31     
და შვიდ წლამდი დახსნას
Line of ed.: 32     
ეცადოს, უნდა რომ
Line of ed.: 33     
დაახსნეუ/ინოთ.

Paragraph: 529  
Line of ed.: 34        
529. ვის ქონდეს მამული გი\რაოდ
Line of ed.: 35     
რაც ფერი, მისი მოსავა\ლი
Line of ed.: 36     
ბევრი ეჭამოს.

Paragraph: 530  
Line of ed.: 37        
530. ვინც ვის რა ავალოს
Line of ed.: 38     
თეთრის პატრონმა, ვერვინ გა\სარჯოს
Line of ed.: 39     
ამღების მეტი, და არც
Line of ed.: 40     
შვილის აღებული მამას
Line of ed.: 41     
ეთხო/ვოს.

Page of ed.: 52  
Paragraph: 531  
Line of ed.: 1        
531. ვინც აიღოს ვალი და გა\იპაროს,
Line of ed.: 2     
ეთხოების სახლისკაცთა
Line of ed.: 3     
მისი ვალი თუ არა.

Paragraph: 532  
Line of ed.: 4        
532. ვინც ვისგან ვალი აიღოს
Line of ed.: 5     
და მალ მოკუდეს, მოვალე[ე]ბს
Line of ed.: 6     
როგორ მიეცეს მისი საქონელი
Line of ed.: 7     
ან როგორ გაურიგონ.

Paragraph: 533  
Line of ed.: 8        
533. ერთს კაცს რომ თეთრი
Line of ed.: 9     
გასავალებლად უნდოდეს, ერთმან
Line of ed.: 10     
ვინმე უთხრას ამა და ამ კაცს ავა\ლეო,
Line of ed.: 11     
კაი კაციაო, მისცეს და ის
Line of ed.: 12     
კაცი გაიპაროს.

Paragraph: 534  
Manuscript page: 32v 
Line of ed.: 13        
534. შვილთა ვისისაც მა\მის
Line of ed.: 14     
ვალიც დარჩეს და მამული\ცა,
Line of ed.: 15     
რომელი შვილი საპატრონოს
Line of ed.: 16     
დაპატრონდეს, ვალის პასუხიც
Line of ed.: 17     
იმან უნდა გასცეს.

Paragraph: 535  
Line of ed.: 18        
535. ვინ ვინც ანდერძით დაა\პატრონოს
Line of ed.: 19     
საპატრონოსა მისსა
Line of ed.: 20     
და ვალიც მას დაადვას, მასუკან
Line of ed.: 21     
იმ კაცმა არც მამული ინდომოს
Line of ed.: 22     
და არც ვალი.

Paragraph: 536  
Line of ed.: 23        
536. ვინ ვისი ობოლი გაზარ\დოს
Line of ed.: 24     
მადლისათუის და მას ობოლს
Line of ed.: 25     
მამის ვალიც დარჩომოდეს და
Line of ed.: 26     
მამულიცა, ამისი როგორ უნდა
Line of ed.: 27     
იქნას.

Paragraph: 537  
Line of ed.: 28        
537. მოვალის ძალის დატანე\ბისა
Line of ed.: 29     
და მამულის გასყიდვისათვის.

Paragraph: 538  
Line of ed.: 30        
538. ვალისათვის ღარიბთაგან
Line of ed.: 31     
მამულის გასყიდვა-ყიდვა ვის მარ\თებს,
Line of ed.: 32     
ვისიც თეთრი მართებს.
Line of ed.: 33     
მას სყიდვა მართებს თუ არა.
Line of ed.: 34     
აქავ, თუ იაფათ გაასყიდვინონ.

Paragraph: 539  
Line of ed.: 35        
539. თუ კაცი გაღარიბებული\ყოს
Line of ed.: 36     
და ვალის მიცემა არ
Line of ed.: 37     
შე/ეძლოს.

Paragraph: 540  
Line of ed.: 38        
540. თუ კაცი დაკარგულიყოს,
Line of ed.: 39     
ვალის ამღები და წვრილი შვი\ლები
Line of ed.: 40     
ყუანდეს.

Paragraph: 541  
Line of ed.: 41        
541. თუ კაცი დაკარგულიყოს,
Line of ed.: 42     
ვალის ამღები და მისი საქონელი
Line of ed.: 43     
მოყუარეს ებაროს.

Paragraph: 542  
Line of ed.: 44        
542. თუ შვილი ვისიც ან მა\მისაგან,
Line of ed.: 45     
ან ძმისაგან, აწ სხვისა\გან
Page of ed.: 53   Line of ed.: 1     
გასყიდულია, მას მამის ვალ\ში
Line of ed.: 2     
ჴელი არა აქუს.

Paragraph: 543  
Line of ed.: 3        
543. თუ ქალის მეტი კაცს არა
Line of ed.: 4     
დარჩომოდეს რა, მისის საქონ\ლიდამ
Line of ed.: 5     
ცოტა რამ სარჩო ქალს,
Line of ed.: 6     
სხვა -- მოვალებსა, და თუ ძმა ან
Line of ed.: 7     
ძმისწული გაუყრელი დარჩეს.

Paragraph: 544  
Line of ed.: 8        
544. თუ კაცი ამოვარდეს და
Line of ed.: 9     
ქალის მეტი არა დარჩეს რა და
Line of ed.: 10     
ვალიც დარჩეს, ვინც ის ქალი
Line of ed.: 11     
შეირთოს და მისი სახლკარიც
Line of ed.: 12     
დაიჭიროს, ვალიც მან მისცეს.

Paragraph: 545  
Line of ed.: 13        
545. თუ კაცი ამოვარდეს, დე\დისა
Line of ed.: 14     
და დის მეტი არა დარჩეს
Line of ed.: 15     
რა, იმისი ვალი დედასა და დას
Line of ed.: 16     
არ ეთხოება.

Paragraph: 546  
Line of ed.: 17        
546. ერთი კაცი რომ უცხოს
Line of ed.: 18     
ქუეყანას წავიდეს და იქ ბეური
Line of ed.: 19     
ვალი აიღოს ლოთობაზე, იმაში
Line of ed.: 20     
არც ძმა და არც შვილი არ
Line of ed.: 21     
მი/უდგება.

Paragraph: 547  
Line of ed.: 22        
547. პაპასა თუ პაპის მამას
Line of ed.: 23     
ვალი აეღოს და იმისი შვილის
Line of ed.: 24     
შვილი ბეურად გაყრილ იყუნენ \ამისი
Line of ed.: 25     
როგორ უნდა იქნას.

Paragraph: 548  
Line of ed.: 26        
548. იქნების, რომ კაცს კაცთან
Line of ed.: 27     
ესტიბარი ჰქონდეს და უთამა\სუქოდ
Line of ed.: 28     
და უთავდებოთ თეთრი
Line of ed.: 29     
ავალოს და მასუკან ამღებმა აშა
Line of ed.: 30     
ქნას.

Paragraph: 549  
Line of ed.: 31        
549. მოვალე რომ კაცს ვერ
Line of ed.: 32     
ამოუიდეს, კაცი მიეცემის.

Paragraph: 550  
Line of ed.: 33        
550. თუ სხვას ქვეყანას ერთმან
Line of ed.: 34     
კაცმან მეორისაგან ვალი აიღოს
Line of ed.: 35     
და თამასუქი თავის შვილსა და
Line of ed.: 36     
სახლის კაცს გამოუგზავნოს ანუ
Line of ed.: 37     
თუ იქავ გარდასწყვიტონ.

Paragraph: 551  
Manuscript page: 33r 
Line of ed.: 38        
551. ღვინოზე თეთრის
Line of ed.: 39     
გაცემა ასრე უნდა.

Page of ed.: 54  
Paragraph: 552  
Line of ed.: 1        
552. პურზე თეთრის გაცემა
Line of ed.: 2     
ასრე უნდა.

Paragraph: 553  
Line of ed.: 3        
553. თეთრის გაცემა მუშაზე
Line of ed.: 4     
ასრე უნდა.

Paragraph: 554  
Line of ed.: 5        
554. ქორწილს უწინ ვალის
Line of ed.: 6     
აღება დედაკაცთაგან თუ აეღოს,
Line of ed.: 7     
მანვე უნდა მისცეს.

Paragraph: 555  
Line of ed.: 8        
555. დედაკაცთაგან აღებული
Line of ed.: 9     
ვალი, დედაკაცთავე უნდა მისცენ.

Paragraph: 556  
Line of ed.: 10        
556. დედაკაცის თავდებობით
Line of ed.: 11     
თეთრის გავალებისათუის.

Paragraph: 557  
Line of ed.: 12        
557. დედაკაცმა თუ გამოს\ტყუოს
Line of ed.: 13     
რამე კაცსა ან კაცმან დე\დაკაცი
Line of ed.: 14     
დაატყუოს.

Paragraph: 558  
Line of ed.: 15        
558. ნასყიდი კაცი ვალს ვერც
Line of ed.: 16     
გასცემს, ვერც აიღებს, ნურცავინ
Line of ed.: 17     
ავალებს.

Paragraph: 559  
Line of ed.: 18        
559. პურის გავალება სამართ\ლიანად
Line of ed.: 19     
ათი თორმეტად, ქერიცა
Line of ed.: 20     
და ფეტვიც მსგავსად ამისსად.

Paragraph: 560  
Line of ed.: 21        
560. ღვინის გავალება თუ რო\გორ
Line of ed.: 22     
უნდა აქ გამცნებსთ.

Paragraph: 561  
Line of ed.: 23        
561. აწე კოკისა და კოდის წო\ნა
Line of ed.: 24     
მოგახსენოთ ადგილსა და ად\გილს
Line of ed.: 25     
ანუ კოკა რამდენი ლიტ\რაა,
Line of ed.: 26     
ანუ კოდი.

Paragraph: 562  
Line of ed.: 27        
562. ესეც მოგახსენოთ ლიტრა
Line of ed.: 28     
რა არის ანუ რამდონი სტელია,
Line of ed.: 29     
ანუ რამდენი ჩარექი.

Line of ed.: 30        
[თავდებობისათვის]

Paragraph: 563  
Manuscript page: 33v 
Line of ed.: 31        
563. თავდებობისათვის,
Line of ed.: 32     
აქავ ვინცავინ ეკლესიის მოწესენი
Line of ed.: 33     
იყუნენ, თავდებათ ნუ დადგებიან.

Page of ed.: 55  
Paragraph: 564  
Line of ed.: 1        
564. ეკლესიის მოწესეთ თუ
Line of ed.: 2     
იჩივლონ, თავდები არ
Line of ed.: 3     
გამოერ/თმეუა.

Paragraph: 565  
Line of ed.: 4        
565. ქრთამით
Line of ed.: 5     
თავდებობისა/თვის.

Paragraph: 566  
Line of ed.: 6        
566. ვალის საქმეზე თავდებო\ბისათუის
Line of ed.: 7     
ვინგინდავინ რაზედაც
Line of ed.: 8     
დადგეს თავდებათ დიდი თუ
Line of ed.: 9     
მცირე კაცი.

Paragraph: 567  
Line of ed.: 10        
567. გლეხთაგან თავდებობა რა
Line of ed.: 11     
ერთზე უნდა ანუ რა ერთისათვის
Line of ed.: 12     
უნდა გააცემინო პასუხი.

Paragraph: 568  
Line of ed.: 13        
568. შვილმა თუ მამა თავდე\ბათ
Line of ed.: 14     
დააყენოს და მამა დაიჭი\რონ,
Line of ed.: 15     
და შვილმა აღარა ინაღუ\ლოს
Line of ed.: 16     
რა.

Paragraph: 569  
Line of ed.: 17        
569. თავდებობა ასრე უნდა,
Line of ed.: 18     
რომე სათავდებო კაცი თითვ[ა]ნ
Line of ed.: 19     
თავის ნებით მოვიდეს და დადგეს,
Line of ed.: 20     
ძალით არა ჯერ არს.

Paragraph: 570  
Line of ed.: 21        
570. დედაკაცთაგან თავდებო\ბა
Line of ed.: 22     
არა ჯერ არს.

Paragraph: 571  
Line of ed.: 23        
571. დედაკაცისაგან თავის
Line of ed.: 24     
ქმრისათუის თავდებობა არ
Line of ed.: 25     
ირ/წმუნება.

Paragraph: 572  
Line of ed.: 26        
572. დედაკაცის თავდებობით
Line of ed.: 27     
თეთრი თუ გაავალოს ვინმე.


Chapter: 27  
Line of ed.: 28   [მოწმობისათვის]


Paragraph: 573  
Line of ed.: 29        
573. მოწმობისათვის. მოწამე
Line of ed.: 30     
რარიგი კაცი უნდა იყოს, რომ
Line of ed.: 31     
მისი მოწმობა დაიჯერებოდეს.

Paragraph: 574  
Line of ed.: 32        
574. კიდევ მოწამეთა გასინჯვი\სათუის,
Line of ed.: 33     
თუ რას სიკეთისა და რას
Line of ed.: 34     
სარწმუნოებისა იყუნენ.

Paragraph: 575  
Line of ed.: 35        
575. ორთა მოწამეთა კარგად
Line of ed.: 36     
გასინჯვა უნდა და თუ ერთ-ერთი
Page of ed.: 56   Line of ed.: 1     
გამტყუნდეს მისის
Line of ed.: 2     
გარდაჴდეუ/ინებისათუის.

Paragraph: 576  
Manuscript page: 21r 
Line of ed.: 3        
576. მწვალებლის მოწ\მობისთვის
Line of ed.: 4     
ნუ ირწმუნებთ.

Paragraph: 577  
Line of ed.: 5        
577. ურწმუნოს მოწმისა და
Line of ed.: 6     
მოჩხუბრისათვის.

Paragraph: 578  
Line of ed.: 7        
578. მოწამე სარწმუნოებისა
Line of ed.: 8     
ღირსი კაცი უნდა იყოს.

Paragraph: 579  
Line of ed.: 9        
579. ერთის კაცის მოწმობა არ
Line of ed.: 10     
ირწმუნება, აქავ მოწამეთა პირ\ველ
Line of ed.: 11     
უნდა დაიფიცონ და მერმე
Line of ed.: 12     
იმოწმონ.

Paragraph: 580  
Line of ed.: 13        
580. თეთრი რომ ემართოს
Line of ed.: 14     
რამდონი მოწამე უნდა
Line of ed.: 15     
მოიყვა/ნოს.

Paragraph: 581  
Line of ed.: 16        
581. მოწამეთა ვალის საქმეზე
Line of ed.: 17     
თვალთ ხილულისათვის უნდა
Line of ed.: 18     
იმოწმონ, არა გაგონილზე.

Paragraph: 582  
Line of ed.: 19        
582. თუ არ უნახავს, გაგო\ნილზე
Line of ed.: 20     
მოწმობა არა ჯერ არს.

Paragraph: 583  
Line of ed.: 21        
583. სამძღვრისა და სახლის
Line of ed.: 22     
აშენებისათვის გაგონილზე კი
Line of ed.: 23     
იმოწმება.

Paragraph: 584  
Line of ed.: 24        
584. წიგნის მიწერით და უნე\ბურად
Line of ed.: 25     
მოყუანილის მოწმობა არა
Line of ed.: 26     
ჯერ არს, აქავ თუ გამტყუნდეს.

Paragraph: 585  
Line of ed.: 27        
585. ღარიბთა კაცთა მოწმობა
Line of ed.: 28     
არა ჯერ არს და თუ ტყუილად
Line of ed.: 29     
იმოწმოს.

Paragraph: 586  
Line of ed.: 30        
586. მემკუიდრის კაცის
Line of ed.: 31     
მოწმო/ბისათვის.

Paragraph: 587  
Line of ed.: 32        
587. ნასყიდის კაცისა და აზატ\ნაქნარის
Line of ed.: 33     
მოწმობა არ ირწმუ\ნება
Line of ed.: 34     
თავის ბატონისა და ბატო\ნის
Line of ed.: 35     
შვილისათვის.

Paragraph: 588  
Line of ed.: 36        
588. ოცის წლისა რომ არ იყოს
Line of ed.: 37     
ვინგინდა კაცი და ან თუ დამნა\შავე
Line of ed.: 38     
რისამე იყოს, მისი მოწმობა
Line of ed.: 39     
არ ირწმუნება.

Paragraph: 589  
Line of ed.: 40        
589. დამნაშავეთა მღდელთა თუ
Line of ed.: 41     
ერთათვის მოწამენი წამოდ\გნენ,
Line of ed.: 42     
მართებული ასრეა, რომ პირს
Line of ed.: 43     
წაუყენოთ.

Page of ed.: 57  
Paragraph: 590  
Line of ed.: 1        
590. მამა შვილისათუის და
Line of ed.: 2     
შვილი მამისათვის ვერ
Line of ed.: 3     
იმოწმე/ბენ.

Paragraph: 591  
Line of ed.: 4        
591. დედაკაცის მოწმობისა და
Line of ed.: 5     
მოჴელეობისათვის.


Chapter: 28  
Line of ed.: 6   [მთხრობლობისათვის]


Paragraph: 592  
Manuscript page: 21v 
Line of ed.: 7        
592.
Line of ed.: 8     
მთხრობლობისა/თვის.

Paragraph: 593  
Line of ed.: 9        
593. რომელმაც მართლა არ
Line of ed.: 10     
იცოდეს, მართებული არ არის
Line of ed.: 11     
რომ იმთხრობლოს.

Paragraph: 594  
Line of ed.: 12        
594. ამ რიგის კაცის მთხრობ\ლობა
Line of ed.: 13     
არ ირწმუნების, ერთი კა\ცი
Line of ed.: 14     
რომ სიავკაცეზე გაპატიჟული
Line of ed.: 15     
იყოს, ანუ ლაშქრიდამ
Line of ed.: 16     
გამოპა/რული.

Paragraph: 595  
Line of ed.: 17        
595. რომელმან ტყუილი
Line of ed.: 18     
მთხრობლობა ქნას, მისის
Line of ed.: 19     
გარდა/ჴდეუინებისათუის.

Paragraph: 596  
Line of ed.: 20        
596. მთხრობლის სამთხრობ\ლოს
Line of ed.: 21     
მიცემისათვის.

Paragraph: 597  
Line of ed.: 22        
597. დედაკაცის მთხრობლობა
Line of ed.: 23     
არა ჯერ არს.

Paragraph: 598  
Line of ed.: 24        
598. კიდევ დედაკაცის მთხრობ\ლობისათვის
Line of ed.: 25     
არ იქნება და ნურც
Line of ed.: 26     
ირწმუნებენ.

Paragraph: 599  
Line of ed.: 27        
599. საქართველოს რიგი და
Line of ed.: 28     
სამართალი ექუსი არის, რომ
Line of ed.: 29     
ამით თავი იმართლების: პირველ
Line of ed.: 30     
ფიცი, მეორე შანთი, მესამე მდუ\ღარე,
Line of ed.: 31     
მეოთხე ჴმალში გატანება,
Line of ed.: 32     
მეხუთე მოწამე, მეექვსე ცოდვის
Line of ed.: 33     
მოკიდება.


Chapter: 29  
Line of ed.: 34   [ფიცისათვის]


Paragraph: 600  
Line of ed.: 35        
600. ფიცისათვის და უფიცრო\ბისათვის,
Line of ed.: 36     
ფიცი თუ რომელზე
Page of ed.: 58   Line of ed.: 1     
ჴამს, რომელზე არა, აქავ ყუელას
Line of ed.: 2     
გამცნებსთ.

Paragraph: 601  
Line of ed.: 3        
601. ვისგინდა სიმართლეც
Line of ed.: 4     
გქონდესთ, ფიცს განეშორენით.

Paragraph: 602  
Line of ed.: 5        
602. ტყუილად დაფიცება უარ\ყოფა
Line of ed.: 6     
არის ღ̃თისა.

Paragraph: 603  
Manuscript page: 22r 
Line of ed.: 7        
603. ტყუილად დაფიცება
Line of ed.: 8     
არა ჯერ არს და ვინ ტყუილად
Line of ed.: 9     
დაიფიცოს, მისი
Line of ed.: 10     
გარდაჴდევინე/ბისათვის.

Paragraph: 604  
Line of ed.: 11        
604. ტყუილად ვინც დაიფი\ცავს,
Line of ed.: 12     
ღ̃თს არ დაავიწყდების.

Paragraph: 605  
Line of ed.: 13        
605. უშიშრად ღ̃თის
Line of ed.: 14     
ფიცისა/თვის.

Paragraph: 606  
Line of ed.: 15        
606. კიდევ ფიცისათუის. ფიცი
Line of ed.: 16     
რომ დაადვან, იმაზე სხვა სა\მართალი
Line of ed.: 17     
აღარ იქნების.

Paragraph: 607  
Line of ed.: 18        
607. მოფიცარს დრო უნდა
Line of ed.: 19     
სცეს: როდისაც დაიფიცავს, ყო\ველთუის
Line of ed.: 20     
გასჭრის, მაგრამ ამის\თუის
Line of ed.: 21     
უნდა დააცალოს, რომე
Line of ed.: 22     
ტყუილად არ დაიფიცონ.

Paragraph: 608  
Line of ed.: 23        
608. ჩვილთა-ყმაწვილთა ფიცი
Line of ed.: 24     
არა ჯერ არს.

Paragraph: 609  
Line of ed.: 25        
609. ორთა მოჩივართა რომ
Line of ed.: 26     
ერთმანერთს შეფიცონ, იმაზე ბჭე
Line of ed.: 27     
სამართალს ვეღარა იქს.

Paragraph: 610  
Line of ed.: 28        
610. ეკლესიათა მოწესეთა და\ფიცებისა
Line of ed.: 29     
და
Line of ed.: 30     
დაუფიცებლობისა/თვის.

Paragraph: 611  
Line of ed.: 31        
611. ტყუილად ღ̃თის ფიცისა
Line of ed.: 32     
და მეფეთა ფიცისათუის, ვინ მე\ფე
Line of ed.: 33     
ტყუილად დაიფიცოს.

Paragraph: 612  
Line of ed.: 34        
612. ვინ ვის რას სწამობდეს,
Line of ed.: 35     
მისის ფიცისათვის.

Paragraph: 613  
Line of ed.: 36        
613. ვის ქურდობა შეეწამოს
Line of ed.: 37     
და ტყუილად დაიფიცოს, მისის
Line of ed.: 38     
გარდაჴდეუინებისათუის.

Paragraph: 614  
Line of ed.: 39        
614. ერთი მეორეს რასმე ედე\უებოდეს:
Line of ed.: 40     
ჩემი ეს გმართებსო, ან
Line of ed.: 41     
მომეც, ან შემომფიცეთ, მერმე
Page of ed.: 59   Line of ed.: 1     
ამან უთხრას: აგრე იყოს,
Line of ed.: 2     
შემო/გფიცა[ვ]ო.

Paragraph: 615  
Line of ed.: 3        
615. ვინ ნაპოვნისა ან მიბარე\ბულისა
Line of ed.: 4     
აშა ქნას და ტყუილად
Line of ed.: 5     
დაიფიცოს.

Paragraph: 616  
Line of ed.: 6        
616. კაცი კაცს რასმე ედეუ\ებოდეს
Line of ed.: 7     
და საფიცრად წაიყვანოს
Line of ed.: 8     
და აღარ დაიფიცოს, მაცალე მე
Line of ed.: 9     
გამოგაჩენინებო. ვეღარ
Line of ed.: 10     
გამოაჩე/ნინოს.

Paragraph: 617  
Line of ed.: 11        
617. ვის ვის[ი] რა ემართოს და
Line of ed.: 12     
საქონლის პატრონი დააფიცონ,
Line of ed.: 13     
ასე რომ ვისაც სთხოვდეს, მან
Line of ed.: 14     
უთხრას, შემომფიცე და მოგცემო.

Paragraph: 618  
Line of ed.: 15        
618. კაცმან თუ დედაკაცმან ან
Line of ed.: 16     
ყმაწვილმან დაიფიცოს,
Line of ed.: 17     
დედაკა/ცის.

Paragraph: 619  
Line of ed.: 18        
619. ამ ტფილისის ქალაქის
Line of ed.: 19     
კაცთათუის მოფიცარი ამოკუე\თილია,
Line of ed.: 20     
და თუ ფიცი დაადვან,
Line of ed.: 21     
თავკაცად უნდა იფიცონ.

Paragraph: 620  
Manuscript page: 22v 
Line of ed.: 22        
620. დედაკაცს ფიცი არ
Line of ed.: 23     
და[ე]დება, არც გარეშე კაცი მო\ფიცრად
Line of ed.: 24     
შეეგდების.


Chapter: 30  
Line of ed.: 25   [ჴმალში გატანება, მდუღა\რე,
Line of ed.: 26  
შანთი, ცოდვის
Line of ed.: 27  
მოკიდება]


Paragraph: 621  
Line of ed.: 28        
621. ჴმალში გატანება რაზე
Line of ed.: 29     
უნდა ანუ როგორ უნდა, აქ
Line of ed.: 30     
გა/მცნებსთ.

Paragraph: 622  
Line of ed.: 31        
622. მდუღარე როგორ უნდა
Line of ed.: 32     
ანუ რაზე უნდა.

Paragraph: 623  
Line of ed.: 33        
623. შანთის აღება როგორ
Line of ed.: 34     
უნდა ან რაზე უნდა.

Paragraph: 624  
Line of ed.: 35        
624. ცოდვის მოკიდებისათუის.
Line of ed.: 36     
ცოდუის მოკიდება რაერთზე უნდა
Line of ed.: 37     
ან როგორ.


Page of ed.: 60  
Chapter: 31  
Line of ed.: 1   [მეძალუმეთათვის]


Paragraph: 625  
Line of ed.: 2        
625. მეძალუმეთათუის. ვინ სა\ბრალოთა
Line of ed.: 3     
რაგინდარა წაართვას
Line of ed.: 4     
ან სიგლები.

Paragraph: 626  
Line of ed.: 5        
626. მეძალუმეთათვის, რო\მელნი
Line of ed.: 6     
ღარიბთა ძალსა უზემდენ
Line of ed.: 7     
და უჴელმწიფოდ წაართმევდენ
Line of ed.: 8     
რასმე და ანუ შვილსა უცხოს ქუ\ეყანას
Line of ed.: 9     
დაუკარგეუდენ.

Paragraph: 627  
Line of ed.: 10        
627. ვინ ჴელოსანს რაგინდარა
Line of ed.: 11     
წაართოს.

Paragraph: 628  
Line of ed.: 12        
628. ავაზაკნი და ხარბნი იგინი
Line of ed.: 13     
არიან, რომელნიც ღარიბს კაცს
Line of ed.: 14     
რასმე წაართმევენ ანუ ამგვარს
Line of ed.: 15     
საქმეს იქმონენ.

Paragraph: 629  
Line of ed.: 16        
629. ვინ ვის რა ძალად წაარ\თოს
Line of ed.: 17     
და იბრიყოს.

Paragraph: 630  
Line of ed.: 18        
630. ვინ ვის რა ძალად საქო\ნელი
Line of ed.: 19     
წაართოს, მოსამართლემ
Line of ed.: 20     
ასრე უნდა გაურიგოს.

Paragraph: 631  
Line of ed.: 21        
631. ძალად საქონლის წართ\მეუისათვის
Line of ed.: 22     
ან თუ თავისას ამს\გავსოს
Line of ed.: 23     
და უმსაჯულოდ წაართოს.

Paragraph: 632  
Manuscript page: 23r 
Line of ed.: 24        
632. სამნისა და სამძღვ\რის
Line of ed.: 25     
გარიგება და მოწმით
Line of ed.: 26     
და/მტკიცებისათვის.

Paragraph: 633  
Line of ed.: 27        
633. მამულის შეცილებისა და
Line of ed.: 28     
სამძღვრის დაქცევისა და სამნის
Line of ed.: 29     
მოგლეჯისათვის და მამულის
Line of ed.: 30     
წართმევისათვის.

Paragraph: 634  
Line of ed.: 31        
634. რასაც მამულის წართმე\ვისათვის
Line of ed.: 32     
და დაჭერისათვის.

Paragraph: 635  
Line of ed.: 33        
635. მამულის ცილება და
Line of ed.: 34     
ჩხუბი.

Paragraph: 636  
Line of ed.: 35        
636. ვის სხვის მამულში ხეხილ\ნარი
Line of ed.: 36     
ედგას, რისაც საქმის გუ\ლისათვის
Line of ed.: 37     
მამული სხვისა ქონე\ბოდეს,
Line of ed.: 38     
მაში რომ აეშენებინოს,
Page of ed.: 61   Line of ed.: 1     
მაშინაც პატრონს დაჭირვას არას
Line of ed.: 2     
ემართლების და ასრე იქნას.

Paragraph: 637  
Line of ed.: 3        
637. მამული რაგინდარა ვისაც
Line of ed.: 4     
ვისი რასაც საქმისათვის ეჭიროს,
Line of ed.: 5     
მობარებით თუ გამოთხოვნით,
Line of ed.: 6     
ანუ უპატრონოდ ყიდვით, რისაც
Line of ed.: 7     
გზით ქონებოდეს.

Paragraph: 638  
Line of ed.: 8        
638. სხვის მთიდანა მოჭრილის
Line of ed.: 9     
ხე-ტყისა და შეშისა და ხისა რი\საც
Line of ed.: 10     
წამოღებისათვის, რომე სხვას
Line of ed.: 11     
კაცს თავისთვის
Line of ed.: 12     
დაემზად[ე/ბიოს].


Chapter: 32  
Line of ed.: 13   [ვაჭართათვის]


Paragraph: 639  
Line of ed.: 14        
639. ვაჭართა გარიგება ბრძანე\ბითა
Line of ed.: 15     
ჴელმწიფისითა და[ა]რიგონ
Line of ed.: 16     
სიმართლეზე და უნახონ საწყაო და
Line of ed.: 17     
სასწორი და ადლი და ლიტრა.

Paragraph: 640  
Line of ed.: 18        
640. ვაჭართა და[ა]ყენონ კაცი
Line of ed.: 19     
თავსა, რომე ერთმანერთი არ იბ\რიყონ,
Line of ed.: 20     
აგრევე გასასყიდელი, რა\ცა
Line of ed.: 21     
სწორედ გაყიდონ.

Paragraph: 641  
Line of ed.: 22        
641. ვაჭართა შუა ვინ საქმეს
Line of ed.: 23     
ურევდეს და ავკაცობდეს, ანუ
Line of ed.: 24     
შე[ე]ცილოს რასმე ერთი
Line of ed.: 25     
მეო/რესა.

Paragraph: 642  
Manuscript page: 23v 
Line of ed.: 26        
642. ვაჭართა, რომელთაც
Line of ed.: 27     
იქურდონ ნაკლებითა ადლითა და
Line of ed.: 28     
სასწორითა და საწყაოთი, მისი
Line of ed.: 29     
გარდაჴდეუინება.

Paragraph: 643  
Line of ed.: 30        
643. თუ უჴელმწიფოთ თეთრი
Line of ed.: 31     
მოსჭრან, ხელი მოეჭრასთ.

Paragraph: 644  
Line of ed.: 32        
644. ვაჭართა სწორედ და მარ\თებულად
Line of ed.: 33     
ისარგებლონ, არათუ
Line of ed.: 34     
გზიდამ გასვლით და ურიგოთ.

Page of ed.: 62  
Paragraph: 645  
Line of ed.: 1        
645. ვაჭართა თუ აღებ-მიცე\მაში
Line of ed.: 2     
დაატყუონ უცოდინარი და
Line of ed.: 3     
საბრალო კაცი.

Paragraph: 646  
Line of ed.: 4        
646. ვინ თავისი ნასყიდი კაცი
Line of ed.: 5     
სავაჭროდ სადაც გაგზავნოს.

Paragraph: 647  
Line of ed.: 6        
647. ამხანაგობისათუის შეყრისა
Line of ed.: 7     
და გაუყრელობისათუის და
Line of ed.: 8     
გაყ/რისათვის.

Paragraph: 648  
Line of ed.: 9        
648. ერთი კაცი მეორეს შეეყა\როს
Line of ed.: 10     
ვაჭრობაზე ამხანაგად, სა\ვაჭრო
Line of ed.: 11     
ერთმან წაიღოს და
Line of ed.: 12     
და/კარგოს.

Paragraph: 649  
Line of ed.: 13        
649. ერთს კაცს კაცმან საქო\ნელი
Line of ed.: 14     
მისცეს სავაჭროდ და ის
Line of ed.: 15     
კაცი ან მოკუდეს, ან საქონელი
Line of ed.: 16     
დაკარგოს, იმის სახლთან ჴელი
Line of ed.: 17     
აქუსთ თუ არა.

Paragraph: 650  
Line of ed.: 18        
650. ორნი ძმანი რომ იყუნენ
Line of ed.: 19     
და საქონელი არა ქონდესთ რა
Line of ed.: 20     
და ორნივე მჴედრად დადგნენ,
Line of ed.: 21     
რაც იმათ საქონელი იშოვნონ,
Line of ed.: 22     
საამხანაგო არის.

Paragraph: 651  
Line of ed.: 23        
651. კაცთა ვინც რაგინდარა
Line of ed.: 24     
იყიდონ საამხანაგოთ, ერთი მე\ორეს
Line of ed.: 25     
გაუმტყუნდეს და ტყუილად
Line of ed.: 26     
ფიცოს.

Paragraph: 652  
Line of ed.: 27        
652. ამხანაგთა და ვაჭართა
Line of ed.: 28     
ერთმანერთს ტყუილის ფიცით
Line of ed.: 29     
რაგინდარა შეატყუონ და ერთმა\ნერთი
Line of ed.: 30     
იბრიყონ.

Paragraph: 653  
Line of ed.: 31        
653. ვინც თავისი ამხანაგი იბ\რიყოს
Line of ed.: 32     
და ძალი უყოს.


Chapter: 33  
Line of ed.: 33   [ნასყიდობისათვის]


Paragraph: 654  
Manuscript page: 24r 
Line of ed.: 34        
654. ნასყიდობისათვის
Line of ed.: 35     
ნასყიდობა დიაღ მკუიდრი და
Line of ed.: 36     
შესარჩენია, აქავ ბატონიც რომ
Page of ed.: 63   Line of ed.: 1     
გაუწყრეს, ვისაც ნასყიდობა არ
Line of ed.: 2     
მოეშლების.

Paragraph: 655  
Line of ed.: 3        
655. სყიდვასა და გასყიდვაში
Line of ed.: 4     
შეტყობინება სახლისკაცთა და
Line of ed.: 5     
მოწმით და სიტყუით და ნიშნით
Line of ed.: 6     
დამტკიცება კაის გამოძიებით
Line of ed.: 7     
უნდა, სყიდვა რომ სხვისა არა
Line of ed.: 8     
ჩაუწერონ რა.

Paragraph: 656  
Line of ed.: 9        
656. თუ კაცმან სოფელი ანუ
Line of ed.: 10     
გლეხი ან რაგინდარა მამული სა\ხასო
Line of ed.: 11     
ანუ თავადისაგან, ანუ აზნა\ურისაგან,
Line of ed.: 12     
ანუ გლეხისაგან
Line of ed.: 13     
იყი/დოს.

Paragraph: 657  
Line of ed.: 14        
657. თავის პატრონის უდას\ტუროდ
Line of ed.: 15     
და უბეჭდოთ ვინ რა
Line of ed.: 16     
გაყიდოს.

Paragraph: 658  
Line of ed.: 17        
658. ვინ საგლეხო ფუძე ვისაც
Line of ed.: 18     
მიყიდოს გინდა კაცრეული, გინ\და
Line of ed.: 19     
უკაცრული.

Paragraph: 659  
Line of ed.: 20        
659. ნასყიდობისათვის: ვინ და\იხსნას
Line of ed.: 21     
ძმა ვალისაგან, მისი მა\მული
Line of ed.: 22     
შვიდს წლამდი გირაოსა\ვით
Line of ed.: 23     
ქონდეს. თუ პატრონმა ვერ
Line of ed.: 24     
დაიხსნას, ნასყიდათ დარჩეს.

Paragraph: 660  
Line of ed.: 25        
660. თუ ვინ გაყიდოს სახლი
Line of ed.: 26     
და სადგური მისი ქალაქს გალა\ვანს
Line of ed.: 27     
შიგნით.

Paragraph: 661  
Line of ed.: 28        
661. მღდელმან ვინც გაყიდოს
Line of ed.: 29     
სახლი, კიდევ მღდელმანვე უნდა
Line of ed.: 30     
იყიდოს.

Paragraph: 662  
Line of ed.: 31        
662. ვინ გაყიდოს წიქუილი
Line of ed.: 32     
სიგლახაკისათუის.

Paragraph: 663  
Line of ed.: 33        
663. ვინ ყიდდეს რასაც რა\გინდარას
Line of ed.: 34     
და ერთს კაცს შერიგ\დეს
Line of ed.: 35     
და ფასი გარდასწყუიტონ,
Line of ed.: 36     
მასუკან შეშლა და სხვის მისყიდვა
Line of ed.: 37     
შეუძლია თუ არა.

Paragraph: 664  
Line of ed.: 38        
664. კიდევ სყიდვა-გასყიდვისა\თუის:
Line of ed.: 39     
ვინ რა გაყიდოს და ბეი
Line of ed.: 40     
აიღოს და მასუკან შეეშალოს,
Line of ed.: 41     
თუ მიმსყიდველი შეეშალა, ბეი
Line of ed.: 42     
ერთიორად მისცეს, და თუ ამ\ღები
Line of ed.: 43     
შეეშალა, ბეი დაეკარგოს.

Page of ed.: 64  
Paragraph: 665  
Line of ed.: 1        
665. ვინ ვის უთხრას: მიყიდე
Line of ed.: 2     
ესე ჩემთვისაო, და უყიდოს რა\გინდარა
Line of ed.: 3     
მამული. და ვისთუის
Line of ed.: 4     
რომ იყიდა, თეთრი გუიან მოს\ცეს,
Line of ed.: 5     
და მანამდის მოსავალი რომ
Line of ed.: 6     
ამან ჭამოს.

Paragraph: 666  
Line of ed.: 7        
666. ღვინოში ვინ ვინ დაატ\ყუოს
Line of ed.: 8     
და მამული იყიდოს ღვი\ნის
Line of ed.: 9     
სმაში ანუ თუ ერთი კაცი
Line of ed.: 10     
სხვას ქუეყანას წავიდეს და იქ
Line of ed.: 11     
იქაური მამული გაყიდოს და ლო\თობაზე
Line of ed.: 12     
და ღვინის სმაზე
Line of ed.: 13     
გარ/დაგოს.

Paragraph: 667  
Line of ed.: 14        
667. თუ არ იყოს კაცი ოცდა\ხუთის
Line of ed.: 15     
წლისა, მან მამული ვერ
Line of ed.: 16     
გაყიდოს.

Paragraph: 668  
Line of ed.: 17        
668. ვინ გაყიდოს სახლი და
Line of ed.: 18     
ვინც იყიდოს, იმ ახალ ნასყიდში
Line of ed.: 19     
საქონელი იპოვოს, როგორ მარ\თებსთ
Line of ed.: 20     
ამისი.

Paragraph: 669  
Line of ed.: 21        
669. ვინც ვისგან იყიდოს ყმა
Line of ed.: 22     
კაის პირობაზე პირობით, რომ
Line of ed.: 23     
არ იყოს ავიო, და მასუკან ავი
Line of ed.: 24     
გამოდგეს.

Paragraph: 670  
Manuscript page: 24v 
Line of ed.: 25        
670. ვინ გაყიდოს ყმა
Line of ed.: 26     
პირობით და ბორჯლით ავი თუ
Line of ed.: 27     
კაი, ბორჯალი გავიდეს და სიავე
Line of ed.: 28     
მაშინ შეატყოს.

Paragraph: 671  
Line of ed.: 29        
671. ვინ ვისგან იყიდოს ყმა
Line of ed.: 30     
კაის პირობაზე, გასინჯოს და
Line of ed.: 31     
ბორჯლის გასვლამდისვე მაში
Line of ed.: 32     
სიავე იპოვოს.

Paragraph: 672  
Line of ed.: 33        
672. ვინ ვის მიყიდოს ყმა თუ
Line of ed.: 34     
მოახლე და უთხრას მაშინვე: ეს
Line of ed.: 35     
ამა და ამის საქმის პატრონია
Line of ed.: 36     
თუ ავისა თუ კარგისა.

Paragraph: 673  
Line of ed.: 37        
673. ვინ იყიდოს სხვარჯული
Line of ed.: 38     
ანუ ურჯულო მსახური თუ მუ\ახლე,
Line of ed.: 39     
აქავ მათი აზატის ქნა.

Paragraph: 674  
Line of ed.: 40        
674. ვინ გაყიდოს სიღარიბი\სათვის
Line of ed.: 41     
შვილი, ვინც იყიდოს, მან
Page of ed.: 65   Line of ed.: 1     
სხვას აღარ უნდა მიყიდოს, ვაჟი
Line of ed.: 2     
იყოს თუ ქალი. თუ იმისმან პატ\რონმა
Line of ed.: 3     
დახსნა მოინდომოს, უნდა
Line of ed.: 4     
და[ა]ხსნევინოს.

Paragraph: 675  
Line of ed.: 5        
675. ნასყიდი ყმა მოსამართ\ლესთან
Line of ed.: 6     
ვერ იჩივლებს და არც
Line of ed.: 7     
იმისგან იჩივლების.

Paragraph: 676  
Line of ed.: 8        
676. ნასყიდმა ყმამ თავის სა\ქონელი
Line of ed.: 9     
გა[ა]ბაროს, ბატონმა შე\იტყოს,
Line of ed.: 10     
შეუძლია გამორთმევა.

Paragraph: 677  
Line of ed.: 11        
677. კიდევ ნასყიდმან ყმამ თუ
Line of ed.: 12     
საქონელი გა[ა]ბაროს, ცოცხალი
Line of ed.: 13     
იყოს თუ მამკვდარიყოს.

Paragraph: 678  
Line of ed.: 14        
678. ვინც გაყიდოს ოთხფეხი
Line of ed.: 15     
რაცა და ან იყიდოს, სიკეთის
Line of ed.: 16     
პირობა მისცენ, რომე სიავე არა
Line of ed.: 17     
სჭირდეს რა, ცხენი იყოს თუ სხვა
Line of ed.: 18     
რაც რა.

Paragraph: 679  
Line of ed.: 19        
679. მოწმით ვინც გაყიდოს
Line of ed.: 20     
ჴარი, რომე მაში ავი არა იპოებო\დეს
Line of ed.: 21     
რა, თუ ვინ იცის გამო\აჩნდეს
Line of ed.: 22     
ანუ ნაქურდალი იყოს.

Paragraph: 680  
Line of ed.: 23        
680. აგრევე ვინც გაყიდოს ფუ\რი,
Line of ed.: 24     
როგორც ჴარის პირობა დას\დვან,
Line of ed.: 25     
ისრე ფურის მოწმით, რომ
Line of ed.: 26     
ავი არ იყოს.

Paragraph: 681  
Line of ed.: 27        
681. ვინ ვის მიყიდოს ცხენი,
Line of ed.: 28     
ასეთი რომე რაგინდარას წა[ა]ჴ\დენდეს
Line of ed.: 29     
და კაი არა სჭირდეს რა.

Paragraph: 682  
Manuscript page: 25r 
Line of ed.: 30        
682. ვინ იყიდოს ნაშოვარი
Line of ed.: 31     
პირუტყვი თუ რაგინდარა.

Paragraph: 683  
Line of ed.: 32        
683. თუ ვინმე იცოდეს ერთი
Line of ed.: 33     
რამ საქონელი სხვის იყოს და
Line of ed.: 34     
ყიდდენ და იყიდოს ვინმე.

Paragraph: 684  
Line of ed.: 35        
684. ვინ იყიდოს ნაპარეუი და
Line of ed.: 36     
ნაქურდალი საქონელი რაც რა.

Page of ed.: 66  
Paragraph: 685  
Line of ed.: 1        
685. ვინ გაყიდოს ქუევრი ანუ
Line of ed.: 2     
სხვა რაც რა ჭურჭელი.

Paragraph: 686  
Line of ed.: 3        
686. ვენაჴისა და ბაღისა, და
Line of ed.: 4     
ბოსტნისა წლის მოსავლის გამ\სყიდველთა
Line of ed.: 5     
და მსყიდველთათუის.


Chapter: 34  
Line of ed.: 6   [მიბარებისათვის]


Paragraph: 687  
Line of ed.: 7        
687. მისაბარებელის
Line of ed.: 8     
მიბარები/სათვის.

Paragraph: 688  
Line of ed.: 9        
688. ხორბლისა და ქერისა, და
Line of ed.: 10     
ღვინის, და ზეთის მიბარებისათ\ვის,
Line of ed.: 11     
აქავ შესანახავი რა უნდა
Line of ed.: 12     
მისცე.

Paragraph: 689  
Line of ed.: 13        
689. ვინ ვის რა მიაბაროს, სა\ხელდობრივ
Line of ed.: 14     
წიგნი გამოართოს
Line of ed.: 15     
და მოწამეც დაწეროს.

Paragraph: 690  
Line of ed.: 16        
690. ვინ ვის რა მიაბაროს და
Line of ed.: 17     
ვინც მიიბარა, იმის სახლს ცეცხ\ლი
Line of ed.: 18     
შეეკიდოს ან არეულობა მოჴ\დეს
Line of ed.: 19     
და იმ საქონლის აშა ქნას.

Paragraph: 691  
Line of ed.: 20        
691. ვინ ვის რა მიაბაროს და
Line of ed.: 21     
ის საქონელი ყაზახმა წაიღოს ან
Line of ed.: 22     
თუ ტყუილად მოიგონოს, ვისაც
Line of ed.: 23     
ებაროს, მან ან მოკუდეს და იმის\მა
Line of ed.: 24     
სახლისკაცმა დაუმალოს.

Paragraph: 692  
Line of ed.: 25        
692. ვის ვისი რამ რაგინდარა
Line of ed.: 26     
საქონელი ებაროს და ქურდმა მო\პაროს,
Line of ed.: 27     
თუ ქურდი გამოჩნდეს, ის
Line of ed.: 28     
არის, თუ არა ჩნდეს ან ტყუი\ლად
Line of ed.: 29     
ამბობდეს, ასრე ქნან, რო\გორც
Line of ed.: 30     
აქ უწესებს.

Paragraph: 693  
Line of ed.: 31        
693. კაცს კაცისა საქონელი ბა\რებიყოს
Line of ed.: 32     
და საქონლის პატრო\ნიც
Line of ed.: 33     
და შემნახავიც ორნივ
Line of ed.: 34     
მიც/ვალებულიყუნენ.

Paragraph: 694  
Manuscript page: 25v 
Line of ed.: 35        
694. ნასყიდმა ყმამ საქო\ნელი
Line of ed.: 36     
რომ გააბაროს, იმ საქონელს
Line of ed.: 37     
როდისაც უნდა მისი ბატონი
Line of ed.: 38     
გა/მოართომს.

Page of ed.: 67  
Paragraph: 695  
Line of ed.: 1        
695. კიდევ ნასყიდმა ყმამ თუ
Line of ed.: 2     
აზატნაქნარმა საქონელი გააბა\როს,
Line of ed.: 3     
მისის პატრონისაგან
Line of ed.: 4     
ით/ხოვების.

Paragraph: 696  
Line of ed.: 5        
696. [თ]უ კაცმა კაცის მიაბა\როს
Line of ed.: 6     
რამე და მას კაცს ცოლი ყუ\ანდეს,
Line of ed.: 7     
თუ ცოლი მოუკუდეს და
Line of ed.: 8     
სხვა ცოლი შეირთოს, თუ თუი\თონ
Line of ed.: 9     
მოკუდეს და ცოლი დარჩეს.

Paragraph: 697  
Line of ed.: 10        
697. ვინ ვის მიაბაროს პირ\უტყუი
Line of ed.: 11     
რაც რა ფერი, ფასით თუ
Line of ed.: 12     
უფასურად, და მას დაუშავდეს
Line of ed.: 13     
რამე.

Paragraph: 698  
Line of ed.: 14        
698. ჴნვისათვის: ნუ ჴნავ ჴარი\თა
Line of ed.: 15     
და ვირითა ერთად.

Paragraph: 699  
Line of ed.: 16        
699. ვინ ვის საყანე მიწა ათ\ხოვოს
Line of ed.: 17     
და თხოვებით მისცეს და
Line of ed.: 18     
ორმოცს წლამდი თუ აღარ
Line of ed.: 19     
გა/მოართვას.


Chapter: 35  
Line of ed.: 20   [ქირავნობისათვის]


Paragraph: 700  
Line of ed.: 21        
700. ვინ ვისგან ითხოვოს ქი\რითა
Line of ed.: 22     
და დაიჭიროს მიწა ანუ
Line of ed.: 23     
სხვა რამე, ამ დრომდის ამას მოგ\ცემო
Line of ed.: 24     
და მთლად ის ქირა აღარ
Line of ed.: 25     
მისცეს.

Paragraph: 701  
Line of ed.: 26        
701. ვინ გააქირაოს წისქუილი
Line of ed.: 27     
და ვინ იქირაოს, მისთვის.

Paragraph: 702  
Line of ed.: 28        
702. ვინ ვისგან ითხოვოს ქი\რით
Line of ed.: 29     
ულაყი და მართებულზე ნა\მეტნავი
Line of ed.: 30     
აკიდოს ანუ მოატეხინოს
Line of ed.: 31     
რამე, ან დაუკარგოს, ან მოატა\ცებინოს
Line of ed.: 32     
ვისმე.

Paragraph: 703  
Line of ed.: 33        
703. ვინ ვისგან იქირაოს მოძ\რავი
Line of ed.: 34     
თუ უძრავი რაგინდარა.

Paragraph: 704  
Line of ed.: 35        
704. ვინც ითხოვოს და იქირაოს
Line of ed.: 36     
საბრალოსა და ღარიბისაგან რაც
Line of ed.: 37     
რა, ულაყი და ქირა თუ მაშინვე
Line of ed.: 38     
არ მისცენ.

Page of ed.: 68  
Paragraph: 705  
Manuscript page: 26r 
Line of ed.: 1        
705. ვინ ვისი ჭურჭელი
Line of ed.: 2     
რაც რა ითხოვოს, დაუკარგოს
Line of ed.: 3     
ან წაუჴდინოს ან გაუტეხოს.

Paragraph: 706  
Line of ed.: 4        
706. ვინ ვისგან კაცი ითხოვოს
Line of ed.: 5     
მისთვის.

Paragraph: 707  
Line of ed.: 6        
707. ჴელმწიფის მოჴელენი და
Line of ed.: 7     
მოსაქმენი დადგნენ სამსახურზე
Line of ed.: 8     
ჴელმწიფისაზე, რა იდგნენ სანამ
Line of ed.: 9     
არ ათაონ, მანამდის სხვას საქმე\ში
Line of ed.: 10     
ნუ გაერეუიან.

Paragraph: 708  
Line of ed.: 11        
708. რომელმან გააგდოს საქმე
Line of ed.: 12     
კაი და რომელმან ავი, მათთვის.


Chapter: 36  
Line of ed.: 13   [ჴელოსანთათვის]


Paragraph: 709  
Line of ed.: 14        
709. ჴელოსანი ოსტატნი რი\საც
Line of ed.: 15     
მცოდნენი იყუნენ და შა\გირდი
Line of ed.: 16     
ყუანდეს, მათგან ჴამს ესე
Line of ed.: 17     
შაგირდის კარგად გასწავლება და
Line of ed.: 18     
საოსტატოს უთხოვნელობა.

Paragraph: 710  
Line of ed.: 19        
710. ჴელოსანთა რას დროს
Line of ed.: 20     
იჴელოსნონ, რასაც ფერზე ნარ\დათ
Line of ed.: 21     
თუ დღით, როგორც პატ\რონს
Line of ed.: 22     
უნდოდეს, ისრე უნდა
Line of ed.: 23     
გაა/კეთონ.

Paragraph: 711  
Line of ed.: 24        
711. ჴელოსანთაგან რაგინდარას
Line of ed.: 25     
წაჴდენისა.

Paragraph: 712  
Line of ed.: 26        
712. ჴელოსანთა სახელოსნო\დამ
Line of ed.: 27     
მოიპარონ რამე.

Paragraph: 713  
Line of ed.: 28        
713. ჴელოსანთა საჴელოსნო წა\აჴდევინონ
Line of ed.: 29     
რასმე ან დაუკარგონ.

Paragraph: 714  
Line of ed.: 30        
714. ჴელოსანთა ჴელში ჴელფასი
Line of ed.: 31     
ეჭიროს და საჴელოსნო მოაპარ\ვინონ
Line of ed.: 32     
ვისმე.

Paragraph: 715  
Line of ed.: 33        
715. ჴელოსანთა ჴელში საჴე\ლოსნო
Line of ed.: 34     
მიჴხდომილის ლაშქრისა
Line of ed.: 35     
და თარეშისაგან წაუჴდეს.

Paragraph: 716  
Line of ed.: 36        
716. ჴელოსანთა ვისაც რა გა\საკეთებლად
Line of ed.: 37     
ქონდეს და გირაოდ
Line of ed.: 38     
დასდვან.

Page of ed.: 69  
Paragraph: 717  
Line of ed.: 1        
717. ჴელოსანთა ჴელში საჴე\ლოსნო
Line of ed.: 2     
დაიწვას უნაღვლელობით
Line of ed.: 3     
თუ მოვლით.

Paragraph: 718  
Line of ed.: 4        
718. ჴელოსანნი-კალატოზნი,
Line of ed.: 5     
ხურონი, ფეიქარნი, მკერვალნი,
Line of ed.: 6     
რომელნი რასაც სამუშაოზე იდგ\ნენ,
Line of ed.: 7     
პირველს ნუ გაუშვებენ და
Line of ed.: 8     
სხვას ნუ მოეკიდებიან.

Paragraph: 719  
Manuscript page: 26v 
Line of ed.: 9        
719. კალატოზმან, რო\მელმანც
Line of ed.: 10     
ავი კედელი დადგას ან
Line of ed.: 11     
ფეიქარმან ავი რამ მოქსოვოს
Line of ed.: 12     
ანუ მკერვალმან საკერავი ავად
Line of ed.: 13     
შეკეროს, მათთვის.

Paragraph: 720  
Line of ed.: 14        
720. მუშანი და მოჯამაგირენი
Line of ed.: 15     
რას დროს მუშაობდენ პატრონი\სა
Line of ed.: 16     
დარიგებაზე, თუ წაჴდეს რამე,
Line of ed.: 17     
უბრალო იყუნენ და, თუ თავიანთ\თავად
Line of ed.: 18     
ირჯებოდენ და წააჴდი\ნონ
Line of ed.: 19     
რამ, ზღონ.

Paragraph: 721  
Line of ed.: 20        
721. მეწისქუილეთა თუ საფქუ\ავი
Line of ed.: 21     
წააჴდინონ მათის მოუვლე\ლობითა
Line of ed.: 22     
ან მოიპარონ და ან მო\აპარვინონ
Line of ed.: 23     
ვისმე.


Chapter: 37  
Line of ed.: 24   [დაწვისათვის]


Paragraph: 722  
Line of ed.: 25        
722. დაწვისათუის. ერთის კა\ცის
Line of ed.: 26     
სახლს რომ ცეცხლი შეეკი\დოს
Line of ed.: 27     
და მორჩენას ეცადოს, მოჴ\დეს
Line of ed.: 28     
რომ იმ ცილობაში სხვის
Line of ed.: 29     
სახლსაც წაეკიდოს.

Paragraph: 723  
Line of ed.: 30        
723. ერთმან კაცმან რომ თა\ვის
Line of ed.: 31     
ნაბჯას ცეცხლი მოუდვას და
Line of ed.: 32     
იქიდამ წავიდეს და სხვის ვენაჴსა
Line of ed.: 33     
ანუ ყანას წაეკიდოს.

Paragraph: 724  
Line of ed.: 34        
724. თუ ვინმე ნდომით დაწ\ვას
Line of ed.: 35     
სხვის სახლი ანუ ძნა, ის და\მწველი
Line of ed.: 36     
ცეცხლში ჩაიწვას.

Paragraph: 725  
Line of ed.: 37        
725. თუ ვინმე კაცი კაცს შეა\ყენოს
Line of ed.: 38     
და სხვა სახლი დაუწვევი\ნოს,
Page of ed.: 70   Line of ed.: 1     
დამწველსა მას თავი
Line of ed.: 2     
მო/ეჭრას.

Paragraph: 726  
Line of ed.: 3        
726. ერთს სახლს თუ ცეცხლი
Line of ed.: 4     
არავინ შეუდოს და ისრე შეეკი\დოს,
Line of ed.: 5     
ამას გასინჯვა უნდა, უკა\ცოდ
Line of ed.: 6     
მიმწვდარა თუ არა.

Paragraph: 727  
Line of ed.: 7        
727. თუ ქალაქს ცეცხლი წაე\კიდოს,
Line of ed.: 8     
ერთმან კაცმან თავის
Line of ed.: 9     
სახლის მორჩენისათვის სხვისა
Line of ed.: 10     
დაუქციოს.

Paragraph: 728  
Line of ed.: 11        
728. სახლი თუ გირაოდ ქო\ნაში
Line of ed.: 12     
ვისასაც ვისიმე დაიწვას.

Paragraph: 729  
Line of ed.: 13        
729. ერთი კაცი რომ კაცს თა\ვის
Line of ed.: 14     
გარდაწვას ეწამებოდეს, ვი\საც
Line of ed.: 15     
ეწამებოდეს, ის ამას ამბობ\დეს,
Line of ed.: 16     
ჩემის ნდომით არ იყო -- ფა\თერაკად
Line of ed.: 17     
მოჴდაო, დამწვარი კაცი
Line of ed.: 18     
ამას ამბობდეს გა[ნ]ძრახ მაგ
Line of ed.: 19     
კაცმან დამწვაო.

Paragraph: 730  
Line of ed.: 20        
730. რომელმაც კაცმან ქრის\ტიანემან
Line of ed.: 21     
დიდმან ანუ მცირემან
Line of ed.: 22     
რასგინდა მტერობისათუის საყ\დარსა
Line of ed.: 23     
და საყდრის საქონელს
Line of ed.: 24     
ცეცხლი შეუდვას.


Chapter: 38  
Line of ed.: 25   [აშენებისათვის]


Paragraph: 731  
Manuscript page: 27r 
Line of ed.: 26        
731. ქვეყნის სამძღვარი
Line of ed.: 27     
და სამანი ამაებით უნდა
Line of ed.: 28     
და/მტკიცდეს.

Paragraph: 732  
Line of ed.: 29        
732. ახალის სოფლის აშენები\სათვის
Line of ed.: 30     
და მისივე სამძღვრების
Line of ed.: 31     
გარიგებისათვის.

Paragraph: 733  
Line of ed.: 32        
733. ჴელმწიფის ნაბოძებს ალაგ\ში
Line of ed.: 33     
თავადთა თუ სოფელი ააშე\ნონ
Line of ed.: 34     
ან გლეხთა მთა გასტეხონ.

Paragraph: 734  
Line of ed.: 35        
734. ზღვისა და მდინარეს კუნ\ძულისათუის
Line of ed.: 36     
ან მდინარის წყლის
Page of ed.: 71   Line of ed.: 1     
გაღმა-გამოღმა შენობა იყოს და
Line of ed.: 2     
წყალი ან იქით მივარდეს ან
Line of ed.: 3     
აქეთ.

Paragraph: 735  
Line of ed.: 4        
735. ახალის სახლის აშენებისა\თუის:
Line of ed.: 5     
ვინ აშენებდეს სახლსა
Line of ed.: 6     
ახალსა, გაუფრთხილდით რომ
Line of ed.: 7     
არავინ დაშავდეს, არავინ მოკუ\დეს,
Line of ed.: 8     
თუ მოჴუდეს და მოკუდეს,
Line of ed.: 9     
მისთვით.

Paragraph: 736  
Line of ed.: 10        
736. ვინ აიშენოს სხვის ალაგზე
Line of ed.: 11     
სახლი და სხვის სახლზე მაღალი.

Paragraph: 737  
Line of ed.: 12        
737. ვინცავინ მოინდომოს თა\ვის
Line of ed.: 13     
ალაგში მაღალის სახლის
Line of ed.: 14     
აშენება, არ დაეშლების, მაგრამე
Line of ed.: 15     
ასე ნუ აამაღლებს, რომ მეზო\ბელს
Line of ed.: 16     
დაუშალოს.

Paragraph: 738  
Line of ed.: 17        
738. უკეთუ სახლი ვისიმე
Line of ed.: 18     
დაიქცეს და იქივ ასეთი მაღალი
Line of ed.: 19     
ააშენოს, რომ მეზობელს უშლი\დეს
Line of ed.: 20     
რასმე.

Paragraph: 739  
Line of ed.: 21        
739. თუ ვინმე საქუეყნოს ალაგ\ზე
Line of ed.: 22     
სახლი ა[ა]შენოს, ქუეყანასაც
Line of ed.: 23     
და მეზობელსაც უშლიდეს.

Paragraph: 740  
Line of ed.: 24        
740. ერთს კაცს კაი სახლი ედ\გას
Line of ed.: 25     
და მეზობელმან იმასთან ასე\თი
Line of ed.: 26     
სახლი ა[ა]შენოს, რომ პირ\ველს
Line of ed.: 27     
სახლს ბეურს აწყენდეს ან
Line of ed.: 28     
თავისი ბანის წყალს სხვის სახლ\ზე
Line of ed.: 29     
ადენდეს.

Paragraph: 741  
Line of ed.: 30        
741. რომელმან ააშენოს მე\ზობლის
Line of ed.: 31     
სახლის ახლო მარანი
Line of ed.: 32     
და ან სამზარეულო ახლოს გაა\კეთოს
Line of ed.: 33     
თუ ანუ სახლზე სახლი.

Paragraph: 742  
Manuscript page: 27v 
Line of ed.: 34        
742. ვის ვის სახლზე სახლი ედგას, ან ქუეითი იქცეოდეს ან ზეითი, და თუ დაიქცეს, როგორ
Line of ed.: 35     
უნდა ააშენონ ან როგორ უნდა
Line of ed.: 36     
გარიგდენ.

Paragraph: 743  
Line of ed.: 37        
743. ვინ იშენოს სახლი ახალი
Line of ed.: 38     
და ლაშქარს იყოს არ ქუი მი\იქცეს
Line of ed.: 39     
სახლსა თვისსა.


Page of ed.: 72  
Chapter: 39  
Line of ed.: 1   [პოვნისათვის]


Paragraph: 744  
Line of ed.: 2        
744. პოვნისათუის: ქალაქსა თუ
Line of ed.: 3     
სოფელსა რასაც ალაგს სად იპო\ვონ
Line of ed.: 4     
ქანი, რისაც ოქროსი თუ
Line of ed.: 5     
ვერცხლისა ანუ სხვა
Line of ed.: 6     
რაგინდა/რისა.

Paragraph: 745  
Line of ed.: 7        
745. პოვნისათუის: ვინ იპოვ\ნოს
Line of ed.: 8     
საქონელი საჴნავში თუ სახ\ლის
Line of ed.: 9     
აშენებაში, თუ სხვას მუშა\ობაში
Line of ed.: 10     
საქონელი ძველთაგან
Line of ed.: 11     
შე/ნახული.

Paragraph: 746  
Line of ed.: 12        
746. ვინ ვისგან სახლი იყიდოს
Line of ed.: 13     
და იმ ახალს ნასყიდში საქონელი
Line of ed.: 14     
იპოვნოს, რომ პირველისა პატ\რონის
Line of ed.: 15     
შენახული ყოფილიყოს,
Line of ed.: 16     
მასვე უნდა მიეცეს თუ არა.

Paragraph: 747  
Line of ed.: 17        
747. ვინ დაკარგული რაცა იპოვ\ნოს
Line of ed.: 18     
პირუტყვი რაგინდარა ანუ სხვა
Line of ed.: 19     
რაგინდარა მინდორსა თუ სადაც,
Line of ed.: 20     
იქ ნუ დააგდებს, მოუაროს და
Line of ed.: 21     
წაასხას სახლსა თვისსა, რა ეძებ\დენ
Line of ed.: 22     
და ჴმა ესმას პატრონისა,
Line of ed.: 23     
ჴელში მისცენ.

Paragraph: 748  
Line of ed.: 24        
748. ვინ ვისი დაკარგული სა\ქონელი
Line of ed.: 25     
წყალში იპოვნოს და
Line of ed.: 26     
ამოიღოს რვის მჴრის სიღრმიდამ
Line of ed.: 27     
ან ერთის ადლის სიღრმიდამ,
Line of ed.: 28     
მპოვნელს რა უნდა მიეცეს.

Paragraph: 749  
Line of ed.: 29        
749. ვინ იპოვოთ დაჭრილი
Line of ed.: 30     
მკუდარი კაცი ქალაქსა თქუენსა
Line of ed.: 31     
სიახლ[ო]ესა.


Paragraph: 750  
Line of ed.: 32   750. ქურდისა და ყაზახის შე\ნახვა
Line of ed.: 33  
არ არის მართებული არცა
Line of ed.: 34  
ჴელმწიფეთაგან, არც თავადთა\გან,
Line of ed.: 35  
ნურცა შეინახვენ.Page of ed.: 73  
Chapter: 40  
Line of ed.: 760  
[ქურდობისათუის]


Paragraph: 751  
Line of ed.: 2        
751. ქურდობისათუის: ვინც
Line of ed.: 3     
დაიჭიროთ ქურდი, არ შეგიძ\ლიათ
Line of ed.: 4     
და არცა გაქუთ ბრძანება
Line of ed.: 5     
მოკლათ ან წააჴდინოთ ვინმე, თუ
Line of ed.: 6     
არა გაიგონოს და წააჴდინოს
Line of ed.: 7     
უჴელმწიფოდ.

Paragraph: 752  
Line of ed.: 8        
752. ქურდობისათვის: ვინ დღი\სით
Line of ed.: 9     
რამე მოიპაროს თუ ცხადად
Line of ed.: 10     
თუ იდუმლად.

Paragraph: 753  
Manuscript page: 28r 
Line of ed.: 11        
753. ღამით ქურდისა და
Line of ed.: 12     
საზღაურისა და
Line of ed.: 13     
გადაჴდევინებისა/თვის.

Paragraph: 754  
Line of ed.: 14        
754. ვინც ვისი სახლი ქურდო\ბით
Line of ed.: 15     
გატეხოს, მისის გარდაჴდე\ვინებისათუის.
Line of ed.: 16     
ბერძნულში ამავ
Line of ed.: 17     
რიგზე საკანონო უწერია.

Paragraph: 755  
Line of ed.: 18        
755. მისთვის, ვინ ქალაქს
Line of ed.: 19     
ალაგსა ანუ სხვაგან მოიპაროს
Line of ed.: 20     
რამე ერთხელ ანუ ბევრჯელ.

Paragraph: 756  
Line of ed.: 21        
756. ვინ მოიპაროს ლაშქარში
Line of ed.: 22     
იარაღი ანუ ცხენი ლაშქარში თუ
Line of ed.: 23     
ანუ სხვაგან სადაც.

Paragraph: 757  
Line of ed.: 24        
757. ერთის კაცის სახლი რომ
Line of ed.: 25     
იწოდეს და იქიდამ მოიპარონ
Line of ed.: 26     
რამ და გაიტანონ ან ხომალდი
Line of ed.: 27     
დაიქცეს, იმის საქონელი გამო\იტანონ,
Line of ed.: 28     
თუ მაშინვე პატრონს არ
Line of ed.: 29     
მისცენ.

Paragraph: 758  
Line of ed.: 30        
758. თუ ქარავნის კაცმან თა\ვიანთ
Line of ed.: 31     
გაქურდვა შესწამონ ვისმე
Line of ed.: 32     
ან რამ ვისმე ჴელში იცნას და
Line of ed.: 33     
ამასაც მოწმობდეს, რომ მაგას\თან
Line of ed.: 34     
სხვაც დამეკარგაო.

Paragraph: 759  
Line of ed.: 35        
759. დედაკაცის იარაღი ან შე\ხსნას
Line of ed.: 36     
ან შეაჭრას ქურდმან.

Paragraph: 760  
Line of ed.: 37        
760. ღამით ქურდისა და
Line of ed.: 38     
მო/კულისათვის.

Page of ed.: 74  
Paragraph: 761  
Line of ed.: 1        
761. უიარაღოს ქურდისათუის
Line of ed.: 2     
და იარაღიანის ქურდისათუის,
Line of ed.: 3     
იმას რა უნდა გარდაჴდეს, იმას
Line of ed.: 4     
რა.

Paragraph: 762  
Line of ed.: 5        
762. ობლის ვექილმა თუ მო\იპაროს
Line of ed.: 6     
რამე.

Paragraph: 763  
Line of ed.: 7        
763. შვილმან თუ მამას მოპა\როს
Line of ed.: 8     
რამე და შეამჩნიონ.

Paragraph: 764  
Line of ed.: 9        
764. ნასყიდი ყმა ვისიც ქურდობ\დეს
Line of ed.: 10     
და მოეპაროს რამე ან თუ
Line of ed.: 11     
პატრონი აქურდებდეს.

Paragraph: 765  
Line of ed.: 12        
765. პატრონმა ყმა თუ სა\ქურდლად
Line of ed.: 13     
გაგზავნოს და მოკლან.

Paragraph: 766  
Line of ed.: 14        
766. კიდევ: თუ პატრონმა ყმა
Line of ed.: 15     
საქურდლად გაგზავნოს და
Line of ed.: 16     
და/იჭირონ.

Paragraph: 767  
Line of ed.: 17        
767. ვინ ვისი სახლი გატეხოს
Line of ed.: 18     
ქურდობით და ის ქურდი თუ
Line of ed.: 19     
შიგ მოკლან მზის ამოსვლამდი,
Line of ed.: 20     
თუ მზემ უსწროს, ორისათუისვე
Line of ed.: 21     
აქ ნახეთ.

Paragraph: 768  
Line of ed.: 22        
768. ვინც წავიდეს პატრონისა
Line of ed.: 23     
საქონელთა საქურდლად.

Paragraph: 769  
Line of ed.: 24        
769. ქურდმა რომ მოიპაროს, რა\მე
Line of ed.: 25     
მისი დანაშაული შვილს არ ეკი\თხვის,
Line of ed.: 26     
თუ ის ქურდი მოკუდეს,
Line of ed.: 27     
მისი კერძი მამულის
Line of ed.: 28     
გასყიდვი/სათვის.

Paragraph: 770  
Manuscript page: 28v 
Line of ed.: 29        
770. ვინ ახალს ნასყიდს
Line of ed.: 30     
ყმას ქურდობა შეამჩნიონ.

Paragraph: 771  
Line of ed.: 31        
771. კაცმან რომ კაცს ქურდო\ბა
Line of ed.: 32     
შესწამოს და გასარჯოს და ეს
Line of ed.: 33     
მართალი გამოვიდეს, მასუკან
Line of ed.: 34     
სხვას შეაჩნდეს გამოჩენით.

Paragraph: 772  
Line of ed.: 35        
772. ვის რა მოპარონ ქარვას\ლაში
Line of ed.: 36     
ან სასირაჩოში, მისთუის.

Paragraph: 773  
Line of ed.: 37        
773. ვინ ვისისაც მოსამსახუ\რის
Line of ed.: 38     
ნაპარევს შეინახევდეს, დამა\ლევდეს
Line of ed.: 39     
ანუ გამცემლობას
Line of ed.: 40     
შვრე/ბოდეს.

Page of ed.: 75  
Paragraph: 774  
Line of ed.: 1        
774. ვინ ბაჟი მოიპაროს და
Line of ed.: 2     
გააპაროს.

Paragraph: 775  
Line of ed.: 3        
775. კაცმან თუ მეზობლის სა\ქონელი
Line of ed.: 4     
გასცეს ქურდის ხელთა.

Paragraph: 776  
Line of ed.: 5        
776. რაც ფერი ქურდობა კაცს
Line of ed.: 6     
შეწამოს, თუ ქურდი გატყდეს და
Line of ed.: 7     
ბოდიში ითხოვოს, მას როგორ
Line of ed.: 8     
უნდა ეზღვევინოს, და თუ არ
Line of ed.: 9     
გა/ტყდეს.

Paragraph: 777  
Line of ed.: 10        
777. პირუტყუთა მოპარვისა\თუის
Line of ed.: 11     
და მოტაცებისათუის, ანუ
Line of ed.: 12     
უმსაჯულოდ წაართვას ვინმე ვის\მე
Line of ed.: 13     
რამე.

Paragraph: 778  
Line of ed.: 14        
778. პირუტყუთა მოტაცებისა\თუის
Line of ed.: 15     
პირეულად ანუ ცოტა.

Paragraph: 779  
Line of ed.: 16        
779. თუ კაცმა მოპაროს ვისმე
Line of ed.: 17     
რამე ანუ მოსტაცოს, პატრონსა
Line of ed.: 18     
მის[ს]ა გავლენა მართებს და თუ
Line of ed.: 19     
არ გაუვლინოს.

Paragraph: 780  
Line of ed.: 20        
780. ვინც მოპარული რამ იყი\დოს,
Line of ed.: 21     
პატრონმან მისმან შეამჩ\ნიოს
Line of ed.: 22     
და თავის საქონელი იცნას.

Paragraph: 781  
Line of ed.: 23        
781. ნაშოვრისა საქონლის
Line of ed.: 24     
მო/ნასყიდეთათვის.

Paragraph: 782  
Line of ed.: 25        
782. მოპარულისა და წართმე\ულის
Line of ed.: 26     
საქონლის ცნობისათვის.

Paragraph: 783  
Line of ed.: 27        
783. ერთი რამ საქონელი რაც
Line of ed.: 28     
თავისას ამსგავსოს ვინცა და
Line of ed.: 29     
სთხოვდეს ძალზე ვისაც, ჩემია მო\მეო,
Line of ed.: 30     
ან თუ უმსაჯულოდ წა[ა]რ\თვას,
Line of ed.: 31     
თავისი რომ ეგონოს.

Paragraph: 784  
Manuscript page: 29r 
Line of ed.: 32        
784. ვინ ვის ყანაში შე\იპაროს
Line of ed.: 33     
და დაუწყოს ჭრა.

Paragraph: 785  
Line of ed.: 34        
785. ვინც ვენაჴში ვისასშიაც
Line of ed.: 35     
შეიპაროს და შევიდეს და და\უწყოს
Line of ed.: 36     
კრეფა.

Page of ed.: 76  
Paragraph: 786  
Line of ed.: 1        
786. ვინ ვისი რა შეჭამოს,
Line of ed.: 2     
მის/თვის.

Paragraph: 787  
Line of ed.: 3        
787. ვინ ვისი ხე ანუ ხილნარი
Line of ed.: 4     
მოიპაროს და წაიღოს, და თავის\თვის
Line of ed.: 5     
დარგოს.

Paragraph: 788  
Line of ed.: 6        
788. ვინ ვისი ყმაწვილი და
Line of ed.: 7     
შვილი ქრისტიანთა მოიპაროს
Line of ed.: 8     
და გაყიდოს, ესე ვისაც შეაჩნდეს
Line of ed.: 9     
მართლა.

Paragraph: 789  
Line of ed.: 10        
789. ვინ ვისი ცოლი მოიპა\როს
Line of ed.: 11     
თუ წაართვას და გაუყიდოს
Line of ed.: 12     
სჯულიანზე თუ უსჯულოზე.

Paragraph: 790  
Line of ed.: 13        
790. ეკლესიათა
Line of ed.: 14     
მკურეხელთა/თვის.

Paragraph: 791  
Line of ed.: 15        
791. თუ ეკლესია მტრის კაც\მან
Line of ed.: 16     
გატეხოს.

Paragraph: 792  
Line of ed.: 17        
792. ვინ ეკლესიის შეწირული
Line of ed.: 18     
რაცა მოიპაროს.

Paragraph: 793  
Line of ed.: 19        
793. ვინ ასრეთი რა მოიპაროს,
Line of ed.: 20     
ეკლესიის შესაწირავად უნდო\დესთ
Line of ed.: 21     
და ჯერ არ შეეწიროსთ,
Line of ed.: 22     
ან სხვის საქონელი ეკლესიაში მი\ბარებული
Line of ed.: 23     
იყოს და მოიპარონ.

Paragraph: 794  
Manuscript page: 29v 
Line of ed.: 24        
794. ყაზახი კაცზე სასი\კუდილოდ
Line of ed.: 25     
და გასაცრცველად მი\ვიდოდეს
Line of ed.: 26     
და მან კაცმა დაას\წროს
Line of ed.: 27     
და მოკლას.

Paragraph: 795  
Line of ed.: 28        
795. ყაზახი უშიშრად კაცზე
Line of ed.: 29     
სასიკუდილო მივიდოდეს და ის
Line of ed.: 30     
კაციც ეცადოს.

Paragraph: 796  
Line of ed.: 31        
796. ვინ გაცარცოს მკუდარი
Line of ed.: 32     
ანუ საფლავი მკუდრისა, აქავ კი\დევ
Line of ed.: 33     
თუ მკუდრისა რაგინდარა
Line of ed.: 34     
საქონელი დამალოს.

Paragraph: 797  
Line of ed.: 35        
797. თუ ასეთი მკუდარი გა\ცარცოს
Line of ed.: 36     
ვინმე, რომ თუითანვე
Line of ed.: 37     
მოეკლას.

Page of ed.: 77  
Paragraph: 798  
Line of ed.: 1        
798. აქ დამნაშავეთა შებრალე\ბას
Line of ed.: 2     
მოგახსენებსთ.

Paragraph: 799  
Line of ed.: 3        
799. ყაზახისა და ქურდისა და
Line of ed.: 4     
ავაზაკისა კაცთა მპარავისა სა\ტანჯველთათვის,
Line of ed.: 5     
აქავ რარიგი
Line of ed.: 6     
ქურდი და რარიგი ყაზახი უნდა
Line of ed.: 7     
კრან ანძაზე.

Paragraph: 800  
Line of ed.: 8        
800. ქურდისა და ყაზახის ან\ძაზე
Line of ed.: 9     
აგება, რომ ჴელმწიფემ ბრძა\ნოს,
Line of ed.: 10     
ვისაც უბრძანოს, მან რო\გორ
Line of ed.: 11     
უნდა ქნას.

Paragraph: 801  
Line of ed.: 12        
801. ესეც იცოდეთ: რაც გინდა
Line of ed.: 13     
დანაშაულისათვის არ მოიკულის
Line of ed.: 14     
მამა შვილის მაგიერ და არცა
Line of ed.: 15     
შვილი მამის მაგიერ. თავიანთი
Line of ed.: 16     
დანაშაული თუითონ მქნელს უნ\და
Line of ed.: 17     
გარდაჴდეს.

Paragraph: 802  
Line of ed.: 18        
802. რომელნი სიკუდილის
Line of ed.: 19     
ღირსნი ჴელმწიფის ბრძანებითა
Line of ed.: 20     
სიკუდილს მიეცნენ, მათი მიწის
Line of ed.: 21     
ღირსება და უღირსება.


Chapter: 41  
Line of ed.: 22   [საპყრობილეთათუის]


Paragraph: 803  
Line of ed.: 23        
803. საპყრობილეთათუის. მე\ფეთა
Line of ed.: 24     
საპყრობილეს უფროსი ვინც
Line of ed.: 25     
იყოს და ქრთამი თუ აიღოს, და
Line of ed.: 26     
პყრობილი ჯაჭვითა და ბორკი\ლით
Line of ed.: 27     
არ დააბას აქავ, თუ ჯინ\ჯილ-ბორკილი
Line of ed.: 28     
გატეხონ.

Paragraph: 804  
Manuscript page: 30r 
Line of ed.: 29        
804. ვინც საპყრობილე
Line of ed.: 30     
გაჴურიტოს ანუ ჯაჭვი და ჴუნდი
Line of ed.: 31     
გატეხოს, ანუ უფროსი დაატყუოს
Line of ed.: 32     
და გაიპაროს.

Paragraph: 805  
Line of ed.: 33        
805. კაცი რომ დაჭერილი იყოს
Line of ed.: 34     
და ცოლმან მესაპყრობილეს ქრთა\მი
Line of ed.: 35     
მისცეს.

Page of ed.: 78  
Paragraph: 806  
Line of ed.: 1        
806. დედაკაცი არას დანაშაუ\ლისათუის
Line of ed.: 2     
საპყრობილეში არ
Line of ed.: 3     
შე/იგდება.

Paragraph: 807  
Line of ed.: 4        
807. არა ჯერ არს, რათა ყო\ველთა
Line of ed.: 5     
კაცთა საპყრობილე ქონ\დეს,
Line of ed.: 6     
ნურც გააკეთებენ.


Chapter: 42  
Line of ed.: 7   [ყმათათვის]


Paragraph: 808  
Line of ed.: 8        
808. თუ უსამართლოდ პატ\რონს
Line of ed.: 9     
ყმა წაუვიდეს.

Paragraph: 809  
Line of ed.: 10        
809. ვისაც გაეპაროს ყმა და
Line of ed.: 11     
მოსამსახურე და იპოვოს ვისთანც,
Line of ed.: 12     
რა მართებს გარდასაჴადი.

Paragraph: 810  
Line of ed.: 13        
810. ვინ ვისაც ყმასა და მსა\ხურს
Line of ed.: 14     
მალეუდეს და მალვით იმ\სახურებდეს,
Line of ed.: 15     
მას რა უნდა
Line of ed.: 16     
გარ/დაჴდეს.

Paragraph: 811  
Line of ed.: 17        
811. ვის ერთმანერთის გლეხი
Line of ed.: 18     
და მკუიდრი ყმა ყუანდეს.

Paragraph: 812  
Line of ed.: 19        
812. თუ კაცს მომართებული
Line of ed.: 20     
ყმა წაუიდეს.

Paragraph: 813  
Line of ed.: 21        
813. თუ მან ყმამ ვისიმე რამ
Line of ed.: 22     
თან გაიტანოს.

Paragraph: 814  
Line of ed.: 23        
814. თუ გლეხისა სხვასა წარ\მავალსა
Line of ed.: 24     
გასწიოს.

Paragraph: 815  
Line of ed.: 25        
815. გლეხსა თუ სხვისშვილი
Line of ed.: 26     
წაუვიდეს.

Paragraph: 816  
Line of ed.: 27        
816. ვისაც სამსახური რამ მი\უძღოდეს
Line of ed.: 28     
ბატონზედ და ის მის\გან
Line of ed.: 29     
საქმემან რამემ გაიყუანოს.

Paragraph: 817  
Manuscript page: 30v 
Line of ed.: 30        
817. გლეხი რომ აიყაროს
Line of ed.: 31     
და ექუს წელიწადს სხვაგან და\ყოს
Line of ed.: 32     
და მერმე ჴელმწიფეს
Line of ed.: 33     
მო/უიდეს.

Paragraph: 818  
Line of ed.: 34        
818. საბატიოს კაცის შვილის
Line of ed.: 35     
ყმა აიყაროს და ოცდაათს წე\ლიწადს
Line of ed.: 36     
სხვაგან დაყოს, მერმე
Line of ed.: 37     
სხვას კაცს მიუვიდეს.

Page of ed.: 79  
Paragraph: 819  
Line of ed.: 1        
819. თუ ვისმე ვისიც გლეხი
Line of ed.: 2     
ყუანდეს და თავისავ პატრონთან
Line of ed.: 3     
წავიდეს, ანუ პატრონი სთხოვ\დეს,
Line of ed.: 4     
ანუ არ ეთხოვნოს.

Paragraph: 820  
Line of ed.: 5        
820. ვინცავინ აყმოს თავისი
Line of ed.: 6     
თავი თავისის პირით ვისაც, თა\ვის
Line of ed.: 7     
თავის ჴელთა მქონემ კაცმა.

Paragraph: 821  
Line of ed.: 8        
821. თუ ერთი კაცი ვინც ვის\თანც
Line of ed.: 9     
მივიდეს და უთხრას, მუ\ახლე
Line of ed.: 10     
მომე და გეყმობით და მან,
Line of ed.: 11     
მუახლისა პატრონმა, აღარა იკით\ხოს
Line of ed.: 12     
რა და მისცეს ანუ თუ
Line of ed.: 13     
წიგ/ნით.

Paragraph: 822  
Line of ed.: 14        
822. ვინც ვისი მუახლე შეიქნას
Line of ed.: 15     
თავისის პირით თავისი თავის
Line of ed.: 16     
ჴელთა მქონე დედაკა[ც]ი.


Chapter: 43  
Line of ed.: 17   [ტყუეობისათვის]


Paragraph: 823  
Line of ed.: 18        
823. ტყუისათვის: სად და\ესხას
Line of ed.: 19     
მტერი ქრისტიანსა და
Line of ed.: 20     
დაატყუეოს, ვინ რომ დატყუ\ევდა,
Line of ed.: 21     
მისის საქონლისათვის ვის
Line of ed.: 22     
ებაროს, ან ქონდეს იმ რიგის
Line of ed.: 23     
კაცის საქონელი.

Paragraph: 824  
Line of ed.: 24        
824. ტყუეობისათვის: ტყუე რომ
Line of ed.: 25     
დატყუევდეს და მორჩეს ტყვეო\ბიდამ,
Line of ed.: 26     
და ის კიდევ თუ სხვამ
Line of ed.: 27     
კაცმა დაიჭიროს.

Paragraph: 825  
Line of ed.: 28        
825. ვინ დატყუევდეს და მშო\ბელთა
Line of ed.: 29     
მისთა ძისთვის არა ინაღ\ლონ
Line of ed.: 30     
რა მისი დახსნისა და თვი\თონ
Line of ed.: 31     
გამოიპაროს და მოვიდეს.

Paragraph: 826  
Line of ed.: 32        
826. თუ მამა დატყუევდეს ვი\სიმე
Line of ed.: 33     
და მისთა შვილთა მისის
Page of ed.: 80   Line of ed.: 1     
დახსნისა არა ინაღლონ რა, და
Line of ed.: 2     
თვითონ გამოეხსნას.

Paragraph: 827  
Line of ed.: 3        
827. თუ უშვილო კაცი დატყუ\ევდეს
Line of ed.: 4     
და მისთა სახლის კაცთა
Line of ed.: 5     
და მისის მამულის დამპატრონე\ბელთ
Line of ed.: 6     
მისის გამოჴსნისა არა ინაღ\ლონ
Line of ed.: 7     
რა.

Paragraph: 828  
Line of ed.: 8        
828. თუ ეს უშვილო კაცი
Line of ed.: 9     
ტყვეობაში მოკუდეს, მისის სახ\ლის
Line of ed.: 10     
კაცის უნაღვლელობით მი\სის
Line of ed.: 11     
მამულისათვის ამას
Line of ed.: 12     
გეტ/ყუით.

Paragraph: 829  
Line of ed.: 13        
829. ტყუის სახლის კაცნი და
Line of ed.: 14     
ნათესავნი თუ თვრამეტის წლისა
Line of ed.: 15     
იყუნენ ან ნაკლები.

Paragraph: 830  
Line of ed.: 16        
830. კაცი თავის სახლიდამ ყმა\წვილი
Line of ed.: 17     
დატყუევდეს და მისი ძმანი
Line of ed.: 18     
გაიყარნენ და ის კაცი მასუკან
Line of ed.: 19     
ისრევ მოვიდეს.

Paragraph: 831  
Line of ed.: 20        
831. შემოხვეწილის ტყუისა და
Line of ed.: 21     
კაცისათუის.

Paragraph: 832  
Manuscript page: 31r 
Line of ed.: 22        
832. ვის ტყუის დახსნა
Line of ed.: 23     
უნდოდეს თავისის მადლისათუის
Line of ed.: 24     
და სხვამ დაუშალოს.

Paragraph: 833  
Line of ed.: 25        
833. სად გაგემარჯვოს და იშოვ\ნო
Line of ed.: 26     
ტყუე ქალი ლამაზი და თუ
Line of ed.: 27     
საცოლოდ შენთვის მოინდომო.


Chapter: 44  
Line of ed.: 28   [სჯულის
Line of ed.: 29  
მოქმედები/სათვის]


Paragraph: 834  
Line of ed.: 30        
834. სჯულის მოქმედებისა\თუის:
Line of ed.: 31     
სამი არის სჯულის
Line of ed.: 32     
მოქმე/დება.

Paragraph: 835  
Line of ed.: 33        
835. დაბარებული სჯულის არს.

Paragraph: 836  
Line of ed.: 34        
836. სიბრძნის სჯული არს, რა\თა
Line of ed.: 35     
იცოდეს.

Paragraph: 837  
Line of ed.: 36        
837. არის ვინმე, რომ იტყუის
Line of ed.: 37     
სჯული ვიცითო.

Page of ed.: 81  
Paragraph: 838  
Line of ed.: 1        
838. ღვაწლის მოქმედება სჯუ\ლი
Line of ed.: 2     
არს, რათა მას სჯული ეტ\ყოდეს
Line of ed.: 3     
ვისმე, ეს ქენ კარგიაო და
Line of ed.: 4     
ამას ნუ იქ ავი არისო.

Paragraph: 839  
Line of ed.: 5        
839. მეფეთა რომელი მოეწო\ნოს
Line of ed.: 6     
და ბრძანოს, იგიცა სჯული
Line of ed.: 7     
არს.

Paragraph: 840  
Line of ed.: 8        
840. სჯული არის რომელიც
Line of ed.: 9     
მეფეთა თქუეს და განაწესეს და
Line of ed.: 10     
აქავ თუ უსჯულო და უმართე\ბულო
Line of ed.: 11     
ქნას მისთვის.

Paragraph: 841  
Line of ed.: 12        
841. დედ-მამათაგან ღ̃თის
Line of ed.: 13     
უარისყოფის დაპატიჟება.

Paragraph: 842  
Line of ed.: 14        
842. ვინ შეიქნას სჯულის გარ\დამავალი
Line of ed.: 15     
და მწვალებელი.

Paragraph: 843  
Line of ed.: 16        
843. მწვალებელთათვის რო\მელნი
Line of ed.: 17     
ქრისტიანეთა თანა ვერ
Line of ed.: 18     
დაიმკუიდრებენ.

Paragraph: 844  
Manuscript page: 31v 
Line of ed.: 19        
844. ლათინელთა
Line of ed.: 20     
მწვალებლობისათვის თუ რა\რიგი
Line of ed.: 21     
განდგომილება აქუსთ წმი\დის
Line of ed.: 22     
ეკლესიისა.

Paragraph: 845  
Line of ed.: 23        
845. მართლმადიდებელნი ქრის\ტიანენი
Line of ed.: 24     
მწვალებელთა ქალსა ნუ
Line of ed.: 25     
მისცემენ და ნურცა იმათსა ით\ხოვენ
Line of ed.: 26     
და თუ ვინ იცის
Line of ed.: 27     
შეუღლდ/ნენ.

Paragraph: 846  
Line of ed.: 28        
846. მწვალებელთა თანა ქრის\ტიანენი
Line of ed.: 29     
შეუღლებას ნურვინ
Line of ed.: 30     
ყო/ფენ.

Paragraph: 847  
Line of ed.: 31        
847. ურიათა თათართა და
Line of ed.: 32     
ლათინელთა ნურც მისცემთ
Line of ed.: 33     
ქალსა და ნურც მათს ქალს მო\იყუანთ
Line of ed.: 34     
ცოლად.

Paragraph: 848  
Line of ed.: 35        
848. ლათინელთა ქრისტი\ანენი
Line of ed.: 36     
ნუ დაემძახლებიან და,
Line of ed.: 37     
თუ ისე სიტყუა არავინ ირწმუ\ნოს,
Line of ed.: 38     
მისთვის.

Page of ed.: 82  
Paragraph: 849  
Line of ed.: 1        
849. ვინგინდავიმ რიგიდან და
Line of ed.: 2     
სჯულიერის საქმიდამ გავიდეს,
Line of ed.: 3     
მას არ უნდა გარდაჴდეს.

Paragraph: 850  
Line of ed.: 4        
850. ცოლმა თუ ქმარმა რო\მელმაც
Line of ed.: 5     
სჯული დააგდოს, ამაზე
Line of ed.: 6     
განეშორონ მეუღლენი თუ არა.


Chapter: 45  
Line of ed.: 7   [გაყრისათვის]


Paragraph: 851  
Line of ed.: 8        
851. გაყრისათვის და ერთმა\ნერთის
Line of ed.: 9     
დაშორებისათუის თუ
Line of ed.: 10     
ვით უნდა ხნუ თუ დიდებული
Line of ed.: 11     
ვინმე გაიყარნენ.

Paragraph: 852  
Line of ed.: 12        
852. გაყრისათვის: გაყრა ძმათა,
Line of ed.: 13     
მამულთა გაყოფა წიგნით, და თუ
Line of ed.: 14     
წიგნი არ იყოს, ის გაყრა არ
Line of ed.: 15     
და/იჯერება.

Paragraph: 853  
Line of ed.: 16        
853. ვინგინდავინ გაიყარნენ
Line of ed.: 17     
ძმები და ერთმანეთისთუის რამ
Line of ed.: 18     
ეღალატებინოსთ და ერთსა და
Line of ed.: 19     
ერთს ძალი დამართებოდეს.

Paragraph: 854  
Line of ed.: 20        
854. შვილთა ვისასაც მამული
Line of ed.: 21     
დარჩეს, ვაჟთა თუ ქალთა და
Line of ed.: 22     
იყრებოდენ და იყოფდენ, რო\გორ
Line of ed.: 23     
უნდა გაიყონ ან ნაბიჭვარს
Line of ed.: 24     
რა მიეცემის.

Paragraph: 855  
Line of ed.: 25        
855. ვინ გაყაროთ ამრიგნი მათ\თვის
Line of ed.: 26     
მოგახსენებთ, რომ ძმები
Line of ed.: 27     
სხვადასხვა დედისაგან იყუნენ.

Paragraph: 856  
Line of ed.: 28        
856. მამის საქონელი და-ძმათ
Line of ed.: 29     
როგორ უნდა გაიყონ და გა\იწილონ,
Line of ed.: 30     
ფარჩა თუ სხვა
Line of ed.: 31     
საქო/ნელი.

Paragraph: 857  
Line of ed.: 32        
857. რას დროს მოინდომონ
Line of ed.: 33     
ძმათა გაყრა და იყრებოდენ, ჯერ
Line of ed.: 34     
უწინ რძლებს მათი ზითეუი და
Line of ed.: 35     
კერძი გადუდგან და მერმე თვი\თონ
Line of ed.: 36     
გაიყონ საქონელი.

Paragraph: 858  
Line of ed.: 37        
858. მართლის შვილისა და ნა\ბიჭვრისათვის.
Line of ed.: 38     
გაყრაში ნაბიჭვარს
Line of ed.: 39     
წილი მიეცემა რამე თუ არა.

Page of ed.: 83  
Paragraph: 859  
Manuscript page: 34r 
Line of ed.: 1        
859. ბიძა და ძმისწული
Line of ed.: 2     
როგორ უნდა, რომ გაიყარონ.

Paragraph: 860  
Line of ed.: 3        
860. მებატონენი რას დროს
Line of ed.: 4     
იყრებოდენ ხარბობით და მემ\შურნეობით
Line of ed.: 5     
ნუ იქმონენ, რომ
Line of ed.: 6     
საყდროვანნი წილში ჩააგდონ და
Line of ed.: 7     
დაჩაგვრით დაიმორჩილონ.

Paragraph: 861  
Line of ed.: 8        
861. თუ დიდებულნი ვინმე გა\იყარნენ,
Line of ed.: 9     
აქავ საუფროსო თუ სა\უნცროსო
Line of ed.: 10     
რა უნდა აიღონ,
Line of ed.: 11     
მის/თვის.

Paragraph: 862  
Line of ed.: 12        
862. გასამყრელო ჴელმწიფისა
Line of ed.: 13     
არის. რა რომ უფროსი საუფრო\სოს
Line of ed.: 14     
აღებას გაათავებს, მერმე
Line of ed.: 15     
ოცისთავი გასამყრელოდ, როგო\რიც
Line of ed.: 16     
ეპრიანების, იმისთანას
Line of ed.: 17     
აი/ღებს.

Paragraph: 863  
Line of ed.: 18        
863. შუათანას ძმებს რა უნდა
Line of ed.: 19     
მიეცეს.

Paragraph: 864  
Line of ed.: 20        
864. უნცროსის ძმისა სასახ\ლეა.
Line of ed.: 21     
საუნცროსოს რაც გალავანს
Line of ed.: 22     
შიგნით იყოს, რაც გარეთ დარჩეს
Line of ed.: 23     
გასაყოფია.

Paragraph: 865  
Line of ed.: 24        
865. გასამყრელოს და საუფრო\სოს
Line of ed.: 25     
გარდა, რაც გლეხი დარჩება
Line of ed.: 26     
გასაყოფი, ის უნდა კარგად შე\აფარდონ,
Line of ed.: 27     
რომ ყუელა
Line of ed.: 28     
დასჯერ/დეს.

Paragraph: 866  
Line of ed.: 29        
866. იქნების ზოგს ძმათა შუა
Line of ed.: 30     
ნასყიდობა და სათავისთაო იციან,
Line of ed.: 31     
იმისი ასე იქნას.

Paragraph: 867  
Line of ed.: 32        
867. სასაფლაო, ხატი და ჯვა\რი
Line of ed.: 33     
და საყდრის მამული საერ\თოა,
Line of ed.: 34     
თუ არ გაყოფენ, ისი სჯობს,
Line of ed.: 35     
ნურც გაყოფენ, გაყოფა და წილ\ში
Line of ed.: 36     
ჩაგდება არ იქნების.

Paragraph: 868  
Line of ed.: 37        
868. თუ უფროსი ძმა უშვი\ლოდ
Line of ed.: 38     
ამოვარდეს, საუფროსო მი\სის
Line of ed.: 39     
შემდეგისა არის.

Paragraph: 869  
Line of ed.: 40        
869. ახლა ასრე არის: თუ თა\ვისი
Line of ed.: 41     
ნაშრომის საქონლით ან
Line of ed.: 42     
იშოვნა რამ ან იყიდა, მაგთონს
Page of ed.: 84   Line of ed.: 1     
წილს ძმათათვის არას
Line of ed.: 2     
მიაცემინე/ბენ.

Paragraph: 870  
Line of ed.: 3        
870. თუ კაცმა მამული რამე
Line of ed.: 4     
იყიდოს ანუ სხვარამე თავისითა
Line of ed.: 5     
ანუ თუ საერთოთი.

Paragraph: 871  
Line of ed.: 6        
871. თუ ნასისხლი რამ იყოს,
Line of ed.: 7     
როგორ უნდა გაიყოს.

Paragraph: 872  
Line of ed.: 8        
872. უშვილო კაცმა რომ გა\ყრა
Line of ed.: 9     
მოინდომოს, ძმა იყოს ვისი\მე
Line of ed.: 10     
თუ ბიძა, თავისი წილი არ
Line of ed.: 11     
დაეჭირვის.

Paragraph: 873  
Line of ed.: 12        
873. დარბაისელს ვისაც სისხლ\მცირე
Line of ed.: 13     
კაცი სახლის კაცად ყუეს
Line of ed.: 14     
და გავიდეს მისგნივ.

Paragraph: 874  
Line of ed.: 15        
874. რუ სარწყავი კაცმან რომ
Line of ed.: 16     
გაყრა მოინდომოს ძმა იყოს ვი\სიმე
Line of ed.: 17     
თუ ბიძა, თავისი წილი არ
Line of ed.: 18     
დაეჭირვოს.

Paragraph: 875  
Line of ed.: 19        
875. სულადი ასრე გაიყონ.

Paragraph: 876  
Manuscript page: 34v 
Line of ed.: 20        
876. თუ ვინ იცის მოჴ\დეს
Line of ed.: 21     
და მამა-შვილნიც გაიყარნენ.

Paragraph: 877  
Line of ed.: 22        
877. ძმანი რომ გაყრილიყუნენ
Line of ed.: 23     
და დატყუეუებული ძმა ყუანდესთ
Line of ed.: 24     
და მასუკან მოუვიდეს.

Paragraph: 878  
Line of ed.: 25        
878. გლეხის კაცის
Line of ed.: 26     
გაყრისა/თვის.

Paragraph: 879  
Line of ed.: 27        
879. შვილობილის გაშორვები\სათუის
Line of ed.: 28     
და გაყრისათუის ასრე
Line of ed.: 29     
იქნას.

Paragraph: 880  
Line of ed.: 30        
880. ძმა ფიცთათვის იქნების
Line of ed.: 31     
და ან გზა აქუს ძმა ფიცის შე\ყრასა
Line of ed.: 32     
თუ არა.

Paragraph: 881  
Line of ed.: 33        
881. კიდევ ძმა ფიცთათვის.
Line of ed.: 34     
რომ უცხო ვინგინდა ძმათ შე\იყაროს
Line of ed.: 35     
ანუ იშვილოს და თავის
Line of ed.: 36     
საქონელი მას დაუმკვიდროს ან\დერძით
Line of ed.: 37     
და მერმე შვილი კიდევ
Line of ed.: 38     
შეეწყალოს, შეუძლია ანდერძის
Line of ed.: 39     
მოშლა თუ არა.

Page of ed.: 85  
Paragraph: 882  
Line of ed.: 1        
882. ქვეყანას ეს სამი არ და\ეჭირვის:
Line of ed.: 2     
წყალი შეშა და ბალახი.


Chapter: 46  
Line of ed.: 3   [ბეგარისათვის]


Paragraph: 883  
Line of ed.: 4        
883. ბეგრისათვის, რასაც ქვე\ყანას
Line of ed.: 5     
და ალაგას საჴელმწიფო
Line of ed.: 6     
თუ სათავადო რაც ფერი სდებია,
Line of ed.: 7     
ისივ უნდა გამოერთვას არა
Line of ed.: 8     
ნამე/ტნავი.

Paragraph: 884  
Line of ed.: 9        
884. კიდევ ბეგრისა და გამო\საღებისათუის.
Line of ed.: 10     
აქავ ღალა თუ
Line of ed.: 11     
რამდონზე უნდა აიღონ.

Paragraph: 885  
Line of ed.: 12        
885. საბედნიეროს ძღვნისათვის.

Paragraph: 886  
Manuscript page: 35r 
Line of ed.: 13        
886. სითარხნისათვის ია\რაღთა
Line of ed.: 14     
მკეთებელთა და მხატ\ვართა
Line of ed.: 15     
და აქიმთა სითარხნისა\თვის
Line of ed.: 16     
და მოქადაგეთა
Line of ed.: 17     
განთავისუ/ფლებისათვის.

Paragraph: 887  
Line of ed.: 18        
887. მალისა სითარხნისათვის.

Paragraph: 888  
Line of ed.: 19        
888. რომლისა ქალაქისა სიახ\ლესა
Line of ed.: 20     
გატყდეს ხომალდი, მას ქა\ლაქის
Line of ed.: 21     
კაცს მიშველება და მოჴ\მარება
Line of ed.: 22     
ვალად აძეს.


Chapter: 47  
Line of ed.: 23   [ბაჟისათვის]


Paragraph: 889  
Line of ed.: 24        
889. ბაჟისათვის. ყოვლის კა\ცისაგან
Line of ed.: 25     
მართებული ეს არის,
Line of ed.: 26     
რომე იმ ალაგის პატრონს ბაჟსა
Line of ed.: 27     
მისცემდენ.

Paragraph: 890  
Line of ed.: 28        
890. თუ ელჩი ვინმე მოვიდეს
Line of ed.: 29     
უცხო ნათესავი და იმან ბევრი
Line of ed.: 30     
საქონელი მოიტანოს, რაც მო\უტანია,
Line of ed.: 31     
იმისი ბაჟი კი გამოარ\თონ
Line of ed.: 32     
და, რაც აქედამ წაიღოს,
Line of ed.: 33     
იმისას კი ნუ სთხოვენ.

Page of ed.: 86  
Paragraph: 891  
Line of ed.: 1        
891. თუ ბაჟი ვინმე მოიპაროს,
Line of ed.: 2     
ასრე რომ საქონელი მიქონდეს
Line of ed.: 3     
მებაჟეს, გააპაროს და ბაჟი არ
Line of ed.: 4     
მისცეს.

Paragraph: 892  
Line of ed.: 5        
892. ვინ ქრისტიანმან უსჯუ\ლოს
Line of ed.: 6     
ხომალდის გაკეთება ასწავ\ლოს
Line of ed.: 7     
ანუ ნავისა.

Paragraph: 893  
Manuscript page: 35v 
Line of ed.: 8        
893. რომელმან თქუას
Line of ed.: 9     
ვითარმედ ეშმაკეულ ვარო, ტყუ\ილად
Line of ed.: 10     
თუ მართლა.

Paragraph: 894  
Line of ed.: 11        
894. თუ მშობელთაგან უჭკუო
Line of ed.: 12     
იშვას ვინმე, ანუ გაგიჟდეს და ეშ\მაკეულ
Line of ed.: 13     
იქმნეს, და მისთა სახ\ლის
Line of ed.: 14     
კაცთა და ნათესავთა თუ არა
Line of ed.: 15     
მოუარონ რა, მისთვის.


Chapter: 48  
Line of ed.: 16   [მისნობისათვის]


Paragraph: 895  
Line of ed.: 17        
895. მისნობისა და მკითხაობი\სათვის
Line of ed.: 18     
რომელნი დაიწყებენ მკი\თხაობასა
Line of ed.: 19     
სანთლითა და ცერ\ცვით,
Line of ed.: 20     
იგინი არიან გრძნეულნი.

Paragraph: 896  
Line of ed.: 21        
896. ვინცავინ მსხვერპლსა ზე\და
Line of ed.: 22     
მისნობდეს ანუ თუ ვინმე მი\სანს
Line of ed.: 23     
შეეხვეწოს და აკითხვინონ
Line of ed.: 24     
რამე.

Paragraph: 897  
Line of ed.: 25        
897. ვინ ქნას მისნობა და ანუ
Line of ed.: 26     
სიყვარულის წამალი ვინმე ვის
Line of ed.: 27     
აჭამოს მისთვის.

Paragraph: 898  
Line of ed.: 28        
898. ვინცავინ ქნას მოგობა.

Paragraph: 899  
Line of ed.: 29        
899. ვინ მისნობით და გრძნე\ულობით
Line of ed.: 30     
კაცთა ანუ ხეთა, ანუ
Line of ed.: 31     
პირუტყუთა ულოცეუდეს.

Paragraph: 900  
Line of ed.: 32        
900. ვინც ნახოს მისანი, რომ
Line of ed.: 33     
მისნობდეს და იმ ალაგის უფროსს
Line of ed.: 34     
არ მოახსენოს.

Paragraph: 901  
Line of ed.: 35        
901. ყოველთა მისანთა და
Line of ed.: 36     
მწამლველთა მეფემან არა თუ
Line of ed.: 37     
მარტო საქონელი უნდა წაართოს.


Page of ed.: 87  
Chapter: 49  
Line of ed.: 912   [მწამლაობისათვის]


Paragraph: 902  
Line of ed.: 2        
902. მწამლაობისათუის სა\წამლავი
Line of ed.: 3     
ვინ ვის მიყიდოს ან
Line of ed.: 4     
მისცეს.

Paragraph: 903  
Line of ed.: 5        
903. ვინც ვის გასაგიჟებელი
Line of ed.: 6     
წამალი აჭამოს.

Paragraph: 904  
Line of ed.: 7        
904. ვინც სასიკუდილო წამალი
Line of ed.: 8     
ვინმე ვისმე მისცეს ან ყმამ ბა\ტონსა,
Line of ed.: 9     
ან ქმარმა ცოლსა, ანუ
Line of ed.: 10     
ცოლმა ქმარსა.

Paragraph: 905  
Line of ed.: 11        
905. უკეთუ კაცი ხედეუდეს,
Line of ed.: 12     
რომე თავისი ცოლი სწამლეუდეს
Line of ed.: 13     
ანუ თუ სხვაზე ვიზედმე ირჯებო\დეს
Line of ed.: 14     
იმ რიგს საქმესა.

Paragraph: 906  
Manuscript page: 38r 
Line of ed.: 15        
906. ვინცავინ ვისაც წამ\ლის
Line of ed.: 16     
მაგიერად საწამლავი გაუგ\ზავნოს
Line of ed.: 17     
ანუ ვინც წაუღოს,
Line of ed.: 18     
მათ/თვის.

Paragraph: 907  
Line of ed.: 19        
907. დასაჰორსულებელი წა\მალი
Line of ed.: 20     
ვინ ვისაც დედაკაცს აჭამოს
Line of ed.: 21     
და ის დედაკაცი თუ იმ წამლით
Line of ed.: 22     
მოკუდეს.

Paragraph: 908  
Line of ed.: 23        
908. დედაკაცმა თუ დედაკაცს
Line of ed.: 24     
წამლით მუცელი წაუჴდინოს.

Paragraph: 909  
Line of ed.: 25        
909. დედაკაცმა თუ წამლით
Line of ed.: 26     
მუცელში შვილი მოიკლას.

Paragraph: 910  
Line of ed.: 27        
910. მწამლაობისათუის ვინ ვის
Line of ed.: 28     
სიყუარულის წამალი აჭამოს.

Paragraph: 911  
Line of ed.: 29        
911. ვარსკულავთა მეტყუელო\ბისა
Line of ed.: 30     
და ვარსკულავთა
Line of ed.: 31     
მრიცხვე/ლობისათვის.

Paragraph: 912  
Line of ed.: 32        
912. ვარსკულავთა მეტყუელება
Line of ed.: 33     
ესე არს, რომელნი იტყუიან ამ
Line of ed.: 34     
ეტლზე მოკუდება დიდი კაციო.

Paragraph: 913  
Line of ed.: 35        
913. რამეთუ ოთხნი წიგნნი
Line of ed.: 36     
არიან სასწავლონი.


Page of ed.: 88  
Chapter: 50  
Line of ed.: 925   [დაბეზღებისათუის]


Paragraph: 914  
Line of ed.: 2        
914. დაბეზღებისათუის. ვინ
Line of ed.: 3     
ვის დააბეზღოს ცილის წამებით
Line of ed.: 4     
სამღრ[დ]ელონი ანუ
Line of ed.: 5     
ეპისკო/პოსნი.

Paragraph: 915  
Line of ed.: 6        
915. დაბეზღებისათვის. ვინ ვის
Line of ed.: 7     
დააბეზღოს და სძრახოს მოსა\მართლესა
Line of ed.: 8     
წინაშე და მასუკან
Line of ed.: 9     
მართლა საბუთი ვერ უყოს.

Paragraph: 916  
Line of ed.: 10        
916. ვინ ვინც სძრახოს ჯარში
Line of ed.: 11     
და მოსამართლეს დაბეზღების
Line of ed.: 12     
მსგავსად მოხსენდეს ანუ ცილის
Line of ed.: 13     
წამებით ადებდეს ავისქნასა.

Paragraph: 917  
Manuscript page: 38v 
Line of ed.: 14        
917. თუ უსამართლოდ
Line of ed.: 15     
კაცმა კაცი ბატონს დააბეზღოს
Line of ed.: 16     
ტყუილად.


Chapter: 51  
Line of ed.: 17   [პირუტყვთა
Line of ed.: 18  
მოკვლისათვის]


Paragraph: 918  
Line of ed.: 19        
918. პირუტყუთა და ერთმა\ნერთს
Line of ed.: 20     
შეუტიონ და ერთმანერთი
Line of ed.: 21     
დაჴოცონ.

Paragraph: 919  
Line of ed.: 22        
919. ვინ ვისასაც პირუტყუს
Line of ed.: 23     
დაკრას და მოკლას.

Paragraph: 920  
Line of ed.: 24        
920. კაცი თუ ხესა სჭრიდეს
Line of ed.: 25     
და პირუტყუს დაეცეს და
Line of ed.: 26     
მოკ/ლას.

Paragraph: 921  
Line of ed.: 27        
921. თუ კაცი ხესა სჭრიდეს,
Line of ed.: 28     
ცული გავარდეს და პირუტყუს
Line of ed.: 29     
ეცეს და მოკლას.

Paragraph: 922  
Line of ed.: 30        
922. ვინ ვისიც პირუტყვი სა\ძოვარზე
Line of ed.: 31     
ანუ წყალზე წაიყუანოს,
Line of ed.: 32     
მოკლას ან დაუშაოს ხმარებით
Line of ed.: 33     
ან უხმარებლობით.

Page of ed.: 89  
Paragraph: 923  
Line of ed.: 1        
923. მისთვის, ვინც ნაყოფის
Line of ed.: 2     
ჟამს ყანაში მახით ან ვენაჴში
Line of ed.: 3     
ოთხფეჴი რამ მოკლას.

Paragraph: 924  
Line of ed.: 4        
924. თუ ვინმე მოჴადოს ორმოს
Line of ed.: 5     
თავი და აღარ დახუროს, წყლისა
Line of ed.: 6     
იყოს თუ პურისა, მაშინ პირუტ\ყუი
Line of ed.: 7     
ჩავარდეს და მოკუდეს.

Paragraph: 925  
Line of ed.: 8        
925. პირუტყუი, წმიდა თუ უწ\მიდური,
Line of ed.: 9     
ვისიც ვისაც ორმოში
Line of ed.: 10     
ჩავარდეს ან სახლი დაექცეს, ან
Line of ed.: 11     
სათივე, ან სათივის პატრონმა
Line of ed.: 12     
შეაფთხოს.

Paragraph: 926  
Line of ed.: 13        
926. ვინც სხვის პირუტყუი
Line of ed.: 14     
შეამწყუდიოს ან შიმშილითა, ან
Line of ed.: 15     
წამლითა, ან სხვა რითაც
Line of ed.: 16     
დაჴო/ცონ.

Paragraph: 927  
Manuscript page: 36r 
Line of ed.: 17        
927. ვინც სხვის პირუტ\ყუი
Line of ed.: 18     
მალვით დაუდაღავი დასდა\ღოს
Line of ed.: 19     
და დაღსა სხვის მაგიერად
Line of ed.: 20     
ასაქმებდეს.

Paragraph: 928  
Line of ed.: 21        
928. ქუეყანას ეს სამი არ და\ეჭირვის
Line of ed.: 22     
და ჴელმწიფისა არის:
Line of ed.: 23     
წყალი, მთა და ბალახი.


Chapter: 52  
Line of ed.: 24   [გლეხთათვის]


Paragraph: 929  
Line of ed.: 25        
929. გლეხთათვის და პატრონ\ყმობისათვის.
Line of ed.: 26     
აქავ რომელთა
Line of ed.: 27     
გლეხთა არა ქონდეს მამული და
Line of ed.: 28     
მიწა-წყალი.

Paragraph: 930  
Line of ed.: 29        
930. გლეხთა უდიერად მიპყრო\ბისათუის.
Line of ed.: 30     
ვინგინდავინ გლეხი
Line of ed.: 31     
მართებულზე ნამეტნავი გასარ\ჯონ
Line of ed.: 32     
და მოკუდეს.

Paragraph: 931  
Line of ed.: 33        
931. გლეხთა და უქონელთაზე
Line of ed.: 34     
ვისგანმე ძალის დატანება და
Line of ed.: 35     
ვისგანმე შებრალება.

Page of ed.: 90  
Paragraph: 932  
Line of ed.: 1        
932. უსამართლოდ ვინ გლეხი
Line of ed.: 2     
გაცარცოს და წააჴდინოს.


Chapter: 53  
Line of ed.: 3   [ვენაჴის, ბაღისა და
Line of ed.: 4  
ყანისათვის]


Paragraph: 933  
Line of ed.: 5        
933. ვინ იშენოს ახალი
Line of ed.: 6     
ვე/ნაჴი.

Paragraph: 934  
Line of ed.: 7        
934. ვენაჴში ყანის
Line of ed.: 8     
თესვისა/თვის.

Paragraph: 935  
Line of ed.: 9        
935. ვენაჴისა, ბაღისა და ყა\ნისა
Line of ed.: 10     
ვისაც ღობის შემოვლება
Line of ed.: 11     
უნდოდეს, მეზობელზედ რამ სი\შორეთ
Line of ed.: 12     
უნდა გააკეთოს.

Paragraph: 936  
Line of ed.: 13        
936. ვინ ვის გაუძოვოს ყანა
Line of ed.: 14     
თუ ვენაჴი.

Paragraph: 937  
Manuscript page: 36v 
Line of ed.: 15        
937. ვინცავინ ვის მო\უჭრას
Line of ed.: 16     
ხე, ხეხილნარი ანუ ვენაჴი,
Line of ed.: 17     
მისი გარდაჴდეუინებისათვის.

Paragraph: 938  
Line of ed.: 18        
938. თუ ვისმე შუა ეზოში ხე
Line of ed.: 19     
ედგას და მისი ფესვები მეზობლის
Line of ed.: 20     
საძირკუელს ავნებდეს რასმე.

Paragraph: 939  
Line of ed.: 21        
939. კიდევ თუ სადაც ასეთი
Line of ed.: 22     
ხე იდგეს, მისი ჩრდილი ან ვე\ნაჴსა
Line of ed.: 23     
ან ყანასა ანუ სხვას რასაც
Line of ed.: 24     
ავნებდეს.

Paragraph: 940  
Line of ed.: 25        
940. გლახაკთა შებრალებისა
Line of ed.: 26     
და ყურის მიგდებისა და
Line of ed.: 27     
მიცე/მისათვის.

Paragraph: 941  
Line of ed.: 28        
941. თუ მკიდე ყანასა ანუ
Line of ed.: 29     
კრეფდე ხეთის ხილსა, ანუ კრეფ\დე
Line of ed.: 30     
ვენაჴსა, უკან ნუღარ მიიქ\ცეუი
Line of ed.: 31     
თავთავისა და კუფხლისა\თვის,
Line of ed.: 32     
რომ საბრალომ
Line of ed.: 33     
მოიმ/ცვრიოს.

Page of ed.: 91  
Paragraph: 942  
Line of ed.: 1        
942. თუ მოისთვლიდე ვენაჴსა
Line of ed.: 2     
და საყურძნესა შენსა, ნუ უკან
Line of ed.: 3     
იქცეუი მოკუფხვლად, არამედ
Line of ed.: 4     
მწირმან და ობოლმან და ქვრივ\მან
Line of ed.: 5     
მოიმცვრიოს იგი.

Paragraph: 943  
Line of ed.: 6        
943. ათეულისა და მსხვერპლის
Line of ed.: 7     
შეწირვისათვის.

Paragraph: 944  
Line of ed.: 8        
944. მსხვერპლად შესაწირავად
Line of ed.: 9     
რომელი არ იქნების და არცა
Line of ed.: 10     
შეიწირვის ესე.


Chapter: 54  
Line of ed.: 11   [მისაცემელისათვის]


Paragraph: 945  
Manuscript page: 37r 
Line of ed.: 12        
945. ყოველის მისაცემე\ლისათვის,
Line of ed.: 13     
რომელიც რომ მართ\ლა
Line of ed.: 14     
მიეცემის მისი მოუშლელობა.

Paragraph: 946  
Line of ed.: 15        
946. კაცმა კაცს რაგინდარა
Line of ed.: 16     
მისცეს და ვისაც მისცა, მაგიერს
Line of ed.: 17     
ისიც დაპირდეს რასმე ან არას
Line of ed.: 18     
უმადლიდეს.

Paragraph: 947  
Line of ed.: 19        
947. მისაცემელი, რომელიც
Line of ed.: 20     
არის კაის მოწმით და წიგნით
Line of ed.: 21     
კიდევ უფრო ირწმუნების.

Paragraph: 948  
Line of ed.: 22        
948. მოყუარემ მოყურობისათვის
Line of ed.: 23     
და კარკაცობისათვის მოყუარეს
Line of ed.: 24     
რაგინდარა მისცეს, მერმე ისრევ
Line of ed.: 25     
სთხოვოს.

Paragraph: 949  
Line of ed.: 26        
949. ერთი ვინმე რომ თხუთ\მეტის
Line of ed.: 27     
წლისა არ იყოს ან ჭკუა
Line of ed.: 28     
ნაკლები იყოს, მისგან გაიცემი\ნება
Line of ed.: 29     
რამე თუ არა.

Paragraph: 950  
Line of ed.: 30        
950. ამგვარი მიცემ-მოცემა ვა\ლია
Line of ed.: 31     
ერთმანერთზე ლხინისა თუ
Line of ed.: 32     
ჭირის დღეს, შესაწეუარი, სანი\ჭარი
Line of ed.: 33     
თუ წასაბურავი.

Paragraph: 951  
Line of ed.: 34        
951. ბატონმა რომ ორ კაცს
Line of ed.: 35     
ერთი რამ უბოძოს და ერთი კი
Page of ed.: 92   Line of ed.: 1     
მომკუდარიყოს და იმავ ამხანა\გის
Line of ed.: 2     
მეტი არა დარჩომოდეს რა.

Paragraph: 952  
Line of ed.: 3        
952. მეფემ რომ ერთს კაცს
Line of ed.: 4     
შორს რომ გაუგზავნოს და მიმ\ტანს
Line of ed.: 5     
ის კაცი მკუდარი დახვდეს,
Line of ed.: 6     
ის საბოძვარი ისევ უნდა მო\ბრუნდეს,
Line of ed.: 7     
მასუკან კიდევ მეფეზე
Line of ed.: 8     
კიდია.

Paragraph: 953  
Line of ed.: 9        
953. პატრონმა ყმას მიწა ანუ
Line of ed.: 10     
სხვა რაც მამული ვისი გინდა
Line of ed.: 11     
მისცეს და მან კაცმან დაწინდული
Line of ed.: 12     
რამ დაიხსნას და მერმე მამული
Line of ed.: 13     
პირველსა პატრონს მიეცეს.


Chapter: 55  
Line of ed.: 14   [აქიმთათვის]


Paragraph: 954  
Manuscript page: 37v 
Line of ed.: 15        
954. აქიმთათვის და მო\ქადაგეთათუის,
Line of ed.: 16     
რომელნი არიან
Line of ed.: 17     
ქალაქსა და ქალაქს მკურნალად,
Line of ed.: 18     
თუ საჴორციელოდ თუ
Line of ed.: 19     
სასული/ეროდ.

Paragraph: 955  
Line of ed.: 20        
955. აქიმთაგან წამლის მიცემა
Line of ed.: 21     
და აქიმობა ვისგინდავიზე ავათ
Line of ed.: 22     
თუ კარგად, ორისასვე აქავ
Line of ed.: 23     
მო/გახსენებსთ.

Paragraph: 956  
Line of ed.: 24        
956. აქიმთა ვინ რა საექიმო
Line of ed.: 25     
მისცეს სასულიეროს მკურნალსა
Line of ed.: 26     
თუ სახორციელოს, მისი გამორ\თმევა
Line of ed.: 27     
აღარ შეუძლიათ.

Paragraph: 957  
Line of ed.: 28        
957. გაგიჟება პირუტყუთა აქ
Line of ed.: 29     
ნახეთ, თუ რისაგან მოჴდების ანუ
Line of ed.: 30     
პატრონმა მისმა რა უნდა ქნას.

Paragraph: 958  
Line of ed.: 31        
958. ნუ აუკრავთ პირსა ჴარსა
Line of ed.: 32     
მეკალოესა.


Chapter: 56  
Line of ed.: 33   [რუს გაკეთებისათუის]


Paragraph: 959  
Line of ed.: 34        
959. რუს გაკეთებისა და გაღე\ბისათუის.
Line of ed.: 35     
რომელმან სხვის მი\წაში
Page of ed.: 93   Line of ed.: 1     
წყალი გაიყუანოს, ასე უნდა
Line of ed.: 2     
მიწის პატრონისაგან დასტური
Line of ed.: 3     
აიღოს და ისრე გაიღოს.

Paragraph: 960  
Line of ed.: 4        
960. კიდევ რუს გაკეთებისა\თუის.
Line of ed.: 5     
ვინ რუს აკეთებდეს და მა\სალა
Line of ed.: 6     
მისი სხვის მიწაში ქირით
Line of ed.: 7     
დაყაროს.

Paragraph: 961  
Line of ed.: 8        
961. ვინ ვის წაუჴდინოს ჭირ\ნახული
Line of ed.: 9     
რაცა, ამით რომ წყალი
Line of ed.: 10     
მი[ი]ყვანდეს, თავისი მორწყოს,
Line of ed.: 11     
მასუკან გაუშვას და იმ წყალმა
Line of ed.: 12     
სხვას რამ წაუჴდინოს.

Paragraph: 962  
Manuscript page: 39r 
Line of ed.: 13        
962. მებაღეთათვის, რო\მელნი
Line of ed.: 14     
სცვიდენ საზიარო თუ
Line of ed.: 15     
სხვათათვის.


Chapter: 57  
Line of ed.: 16   [მეცხვარეთათვის]


Paragraph: 963  
Line of ed.: 17        
963. მეცხვარეთათუის. მეცხვა\რემ
Line of ed.: 18     
თუ თავის მოუულელობით
Line of ed.: 19     
და უღონობით ნადირს წააჴდე\ნინოს
Line of ed.: 20     
რამე.

Paragraph: 964  
Line of ed.: 21        
964. მეცხვარემ თუ თავის გა\უფთხილებლობით
Line of ed.: 22     
ვისმე რამ
Line of ed.: 23     
მოაპარვინოს ან თუ თვითონ
Line of ed.: 24     
მო/იპაროს.

Paragraph: 965  
Line of ed.: 25        
965. მეცხვარემ თუ თვითონ
Line of ed.: 26     
დაკრას რამ და ან ნადირს წააჴ\დენინოს,
Line of ed.: 27     
ან თუ ასე რიგათ მწყი\სიდეს
Line of ed.: 28     
რომ დაგორვებული ქუა
Line of ed.: 29     
ეცეს.

Paragraph: 966  
Line of ed.: 30        
966. მეცხვარემ თუ შენებაზე
Line of ed.: 31     
მართლა არ მოუაროს იმით წაჴ\დეს
Line of ed.: 32     
და ან მოკუდეს ცხვარი.

Page of ed.: 94  
Paragraph: 967  
Line of ed.: 1        
967. ვინ რას მწყსიდეს და
Line of ed.: 2     
აებარებინოს მეცხვარე და მეუ\ელე
Line of ed.: 3     
თუ რაც მწყემსია და ამ
Line of ed.: 4     
მწყემსთ წააჴდინონ რამე რასაც
Line of ed.: 5     
გზით, ყოველი აქ უწერია.


Chapter: 58  
Line of ed.: 6   [დახუთვისათვის]


Paragraph: 968  
Line of ed.: 7        
968. ქუეყანაზე ამის ყადაღა
Line of ed.: 8     
ჴელმწიფისაგან უნდა იყოს და
Line of ed.: 9     
კიდეც არის, რაგინდ არას საქმისა
Line of ed.: 10     
დიდისა თუ ცოტასათუის კაცმა
Line of ed.: 11     
კაცი ვერ იხუთოს.

Paragraph: 969  
Line of ed.: 12        
969. თუ მორიელმა კაცმა ასეთი
Line of ed.: 13     
კაცი იხუთოს.

Paragraph: 970  
Line of ed.: 14        
970. თუ კაცისას მომავალი ან
Line of ed.: 15     
ვისგანმე გაგზავნილი დაიხუთონ.


Chapter: 59  
Line of ed.: 983   [თვალის დაწვისათვის]


Paragraph: 971  
Manuscript page: 39v 
Line of ed.: 17        
971. თვალის დაწვას არა\ვინ
Line of ed.: 18     
ღირსა ჴელმწიფისა და დიდე\ბულის
Line of ed.: 19     
მეტი, მათგანაც ამაზე იქნას,
Line of ed.: 20     
თუ ამ საქმის მოქმედნი იყუნენ.

Paragraph: 972  
Line of ed.: 21        
972. თუ კაცმა კაცს თვალი
Line of ed.: 22     
დასწვას, რა უნდა გარდაჴდეს.

Paragraph: 973  
Line of ed.: 23        
973. თუ ძმამ ძმას თვალი და\სწვას
Line of ed.: 24     
ქრისტიანემა.

Paragraph: 974  
Line of ed.: 25        
974. მფრინველთათვის. ვინ პო\ვოთ
Line of ed.: 26     
მფრინველი ბუდესა ზედა
Line of ed.: 27     
და ყუეს ბარტყები მისთვის.


Chapter: 60  
Line of ed.: 28   [ნადირობისათვის]


Paragraph: 975  
Line of ed.: 29        
975. ნადირობისათუის. ნადი\რობაში
Line of ed.: 30     
ნადირზე შეცილებისა\თვის
Line of ed.: 31     
და იარაღის ზედ
Line of ed.: 32     
შეყრი/სათვის.


Page of ed.: 95  
Line of ed.: 1   ღ̃თისმშობელო, კაცთა მფარველო, მწე ეყავ
Line of ed.: 2  
ორთავე შინა ცხოვრებათა სრულიად საქართ\ველოს
Line of ed.: 3  
გამგებელს ბატონისშვილს, ბატონს
Line of ed.: 4  
ვახტანგს, მეუღლით, ძით და ასულით, დღე\გრძელ
Line of ed.: 5  
ყავ და მკვიდრ სასუფეველსა.


Paragraph: 976  
Line of ed.: 6        
976. ნადირობისა და ნადირთა
Line of ed.: 7     
რაგინდა რას დაჭრისათვის, და\ჭრილს
Line of ed.: 8     
ნადირზე რომ
Line of ed.: 9     
ცი/ლობდენ.

Paragraph: 977  
Line of ed.: 10        
977. ნადირს ვინც უწინ და\სჭრის,
Line of ed.: 11     
ის ნადირი იმისია, თუ
Line of ed.: 12     
მშვილდის საბელი დაჭრილში
Line of ed.: 13     
და/იმალვის.

Paragraph: 978  
Line of ed.: 14        
978. რასაც რქიანს ნადირს
Line of ed.: 15     
რქას ვისიც ისარი უწინ მოხვდეს.

Paragraph: 979  
Line of ed.: 16        
979. თუ ჭალის საჴუნდარში
Line of ed.: 17     
და ნადირობაში თოფით მოკ\ლულზე
Line of ed.: 18     
შეცილდენ, მისი
Line of ed.: 19     
სა/მართალი.


Chapter: 61  
Line of ed.: 20   [ექსორიობისათვის]


Paragraph: 980  
Line of ed.: 21        
980. ექსორიობისათვის. ვინ
Line of ed.: 22     
ვისგნით უნდა შეიქნას ექსორია,
Line of ed.: 23     
აქავ გზებს გაჩვენებს და თვითო
Line of ed.: 24     
თვითოდ მოგახსენებსთ.

Paragraph: 981  
Manuscript page: 40r 
Line of ed.: 25        
981. ჴელმწიფეთა ექსო\რიობა
Line of ed.: 26     
მათგან იქნების, რომელ\თაც
Line of ed.: 27     
დიდებულთა და თავადთა
Line of ed.: 28     
დაუსომთ, აგრეთვე ჴელმწიფემ
Line of ed.: 29     
თავადს უყოს ექსორია.

Paragraph: 982  
Line of ed.: 30        
982. მცნებისა
Line of ed.: 31     
გარდამავალთა/თვის.

Page of ed.: 96  
Paragraph: 983  
Line of ed.: 1        
983. კაცი რომ კაცს გე[ე]ყა\როს
Line of ed.: 2     
და ისევ შე[ე]ყაროს
Line of ed.: 3     
უშ/ვილო.

Paragraph: 984  
Line of ed.: 4        
984. კაცი რომ კაცს თავდებად
Line of ed.: 5     
უნდოდეს, ბატონს უნდა
Line of ed.: 6     
შე[ე]/კითხოს.

Paragraph: 985  
Line of ed.: 7        
985. ხელის ასამართავისა.


Line of ed.: 8   ზანდუკის მის დამწერი მაღალაძე სოლომონ





Next part



This text is part of the TITUS edition of Kartuli Samartlis Dzeglebi I.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.3.2019. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.