TITUS
Kartuli Samartlis Dzeglebi VI
Part No. 205
Previous part

Text: 205.  
Manuscript: Qd-9995 
Line of ed.: 7   205.განჩინება სოლომონ II-სა ხუტუ მიქელაძის ქალისათვის
Line of ed.: 8   მამულის დამკვიდრების თაობაზე

Line of ed.: 9   1780-1810 წწ.


Line of ed.: 10        ხუტუ მიქელაძემ რომ თავის შვილს ქალს თავისი ყმა
Line of ed.: 11     და მამული მისცა და მათს უმაღლესობას მეფეს დააბეჭდინა, ეს
Line of ed.: 12     მიქელაძეებმა იწყინეს და შფოთი განიზრახეს, სამართალში მოუწო\დეთ
Line of ed.: 13     და არ მოვიდნენ. ვიკითხეთ მიზეზი და ამის მეტს ვერას იტყო\დენ
Line of ed.: 14     __ ჩვენში არ ქნილაო.

Line of ed.: 15        ამისთვის ჭეშმარიტი მსჯავრი და სამართალი დასაბამითგან
Line of ed.: 16     სოფლისა გამოვიძიეთ. ვხედავთ ძველთა საუკუნეთა აღწერილთა
Line of ed.: 17     სჯულისდებათა შორის, რომ როგორც ვაჟი, ისე ქალი არის მე\მკვიდრე
Line of ed.: 18     მამისა თავისის დანარჩენის ყმისა და მამულისა.

Line of ed.: 19        ეგრეთვე დაბადების სამართალსა და მოსეს სჯულისდებასა შინა
Line of ed.: 20     როგორც ვაჟს, ისე ქალს მიეცემოდათ ყმა და მამული მამათა თვის\თა
Line of ed.: 21     და ესიძებოდენცა სახლსა მისსა სხვაგვარნი.

Line of ed.: 22        ეგრეთვე ყოველსა საფრანგეთსა და ევროპიასა შინა უპირვე\ლესად
Line of ed.: 23     სჯულად და სამართლად დამტკიცებულ არს განურჩევლად
Line of ed.: 24     მემკვიდრეობა ვაჟისა და ქალისა მამისა თვისისა მამულისა და ნაქო\ნებთა
Line of ed.: 25     .

Line of ed.: 26        ეგრეთვე სწერს იმპერატორი რუსეთისა პეტრე პირ\ველი
Line of ed.: 27     ნაკაზად წოდებულსა სამართლის წიგნსა შინა თვისსა: თესლი
Line of ed.: 28     განურჩეველი არსო მშობელთა თვისთა ვაჟი და ქალი; და იგი არს
Line of ed.: 29     უშვილო, რომელსა არა დაშთეს ქალი. გამოიძიეთო განმგებელნო
Line of ed.: 30     და რომელიცა იყოს უმახლობელესი ნათესავი, ყმა და მამული უვა\ჟოდ
Line of ed.: 31     და უქალოდ მომკვდარისა მის მას მიეცითო.

Line of ed.: 32        ეგრეთვე თათართა, ურიათა, კერპმსახურთა და ყოველთა სჯუ\ლიერთა
Line of ed.: 33     და უსჯულოთა შორის დამტკიცებულ არს ქალისადმი მი\ცემა
Page of ed.: 432   Line of ed.: 1     მამულისა თვისისა ანდერძითა მამისა თვისისათა და ზედსიძედ
Line of ed.: 2     შეყვანა სხვისაც სამკვიდრებელსა თვისსა.

Line of ed.: 3        და ესოდენ მტკიცე არს სჯული და სამართალი ესე ცასა ქვე\შე
Line of ed.: 4     ყოელთა ერთა შორის, რომელ დიდნიცა ჴელმწიფენი თვითმპყრო\ბელსა
Line of ed.: 5     ჴმალსა და ტახტსა თვისსა დაუმკვიდრებენ ქალსა თვისსა,
Line of ed.: 6     ვითარ იგი მოგვითხრობს სამართა[ლი] საბერძნეთისა; და სწერს მო\ციქულიცა
Line of ed.: 7     პავლე: არა არსო რჩევა მამაკაცისა და დედაკაცისა; და
Line of ed.: 8     მეფენიცა ქართველთანი წოდებულნი ხოსროიანად მემკვიდრეობითა
Line of ed.: 9     ქალისათა ზედსიძობით იყვნენ სხვა გვარისაგან მრავალთა საუკუ\ნეთა
Line of ed.: 10     შინა.

Line of ed.: 11        ყოველნი ძველნი და ახალნი სამართალნი და სჯულდებანი და\ამტკიცებენ
Line of ed.: 12     მსგავსად ვაჟისა მემკვიდრეობასა ქალისასა, გარნა
Line of ed.: 13     მოთხრობა ძველთა და ახალთა საუკუნეთა განვრცელდების, ხოლო
Line of ed.: 14     გავრცელება კალმისა მოსაწყინელ იქმნების მსმენელთაგან.

Line of ed.: 15        და ესეცა აღვსწერეთ ამისთვის, რამეთუ წიგნი სამართლისა იმე
Line of ed.: 16     რეთისა აღწერილი მეფის ვახტანგისაგან დამტკიცებუ
Line of ed.: 17     იქმნა ყოვლისა სოფლისაგან ყოველთა ჴემწიფეთაგან ღმრთისა და
Line of ed.: 18     კაცთაგან, რათა ვერღარა იკადრონ მიქელაძეებმა თქმად რასამე
Line of ed.: 19     წი/ნააღმდგომისა.

Line of ed.: 20        და თუ ვითარ ისმინეთ სამართალიცა სწერს წიგნი სამართ\ლისა
Line of ed.: 21     იმერეთისა, მეფისა ვახტანგისა, რიცხვსა შინა რმე: "თუ კაცი
Line of ed.: 22     ამოვარდეს და ვაჟიშვილი არ დარჩეს და ქალი დარჩეს, ის ქალი
Line of ed.: 23     ვინც შეირთოს, მამის მისის სახლკარი, საქონელი, მამული ქალს გა\ჰყვესო:
Line of ed.: 24     იმ კაცის ვალი მისმან ქალმან და ქალის ქმარმან
Line of ed.: 25     გარდაიხა/დოსო".

Line of ed.: 26        ამ მტკიცესა და ჭეშმარიტის სამართლით დაუმკვიდრა თავის
Line of ed.: 27     შვილს ყმა და მამული თვისი ხუტუ მიქელაძემ. და თუ სამართლის
Line of ed.: 28     წიგნს ვერ დახევენ მიქელაძეები და სხვას თითონ ვერ გააკეთებენ
Line of ed.: 29     სამართლის წიგნს, ვერც ამას მოშლიან, სარწმუნოდ იცოდენ.

Line of ed.: 30        ამას მისთვის სწერს, რომ ვაჟი არ დარჩეს და ქალი დარჩესო.
Line of ed.: 31     აწ კიდევ რომელსაც არც ქალი დარჩეს, მისთვის ბძანებს, სწერს
Line of ed.: 32     წიგნი სამართლისა იმერეთისა რიცხვსა შინა რიგ: "უშვილო კაცი
Page of ed.: 433   Line of ed.: 1     ძმა იყოს ვისიმე თუ ბიძა, გინა ბიძაშვილი გაყრა მოინდომოს, თავი\სი
Line of ed.: 2     წილი და კერძი არ დაეჭირვოს. თუ სახლისკაცი გაიტანა რომე\ლიმე
Line of ed.: 3     და გაჰყვა, ვისთანაც მოკვდების, მისი მამული და ქონება მას
Line of ed.: 4     დარჩების, სხვა ძმები და ძმისწულები ვერას მოედავებიან და ვერც\არას
Line of ed.: 5     შეუვლენ. და თუ ცალკე გავიდა და არავისთან დადგა და ისრე
Line of ed.: 6     უშვილოდ მოკვდა, მისი მამული ჴელმწიფისა არის, ვისაც უნდა
Line of ed.: 7     უბოძოს".

Line of ed.: 8        ამ სამართლის წიგნითაც მიქელაძეებს სიტყვა არა აქვსთ, მე\ფეს
Line of ed.: 9     ვისაც ნებავს, იმას უბოძებს.

Line of ed.: 10        წერს კიდევ წიგნი სამართლისა იმერეთისა, მეფისა ვახტანგისა,
Line of ed.: 11     რიცხვსა შინა სჲა: "თუ ერთმან კაცმან სახლში უძმობ-უსახლისკა\ცომ,
Line of ed.: 12     გაყრილმა, უშვილომ ცოლმან და ქმარმან, ერთი სხვის კაცის
Line of ed.: 13     შვილი, დედმამიანი თუ უდედმამო, ობოლი, ვინმე, გაგდებული, იყი\დოს,
Line of ed.: 14     თუ იპოვნოს იშვილოს და გაზარდოს, თავისი მამული და ქო\ნება
Line of ed.: 15     შვილისაებრ მიასაკუთროს და მას უანდერძოს, მასუკან ის
Line of ed.: 16     გამზრდელი მოკვდეს, ბატონი იმ ანდერძს ნუ მოშლის, ვითამ ის
Line of ed.: 17     არ მომკვდარა, მისი მამული და ქონება მასვე აქონიოს, ვალი და სა\დაო,
Line of ed.: 18     ჭირი და ლხინი ბატონის სამსახური, მისი მამობილის მოდავის
Line of ed.: 19     პასუხი, __ ყველა მან ნაშვილებმან ქნას".

Line of ed.: 20        კიდევ ამ სამართლის წიგნით თუკი უშვილო კაცი სხვას ვისმე,
Line of ed.: 21     ან გადაგდებულს ობოლს იშვილებს, და ყმასა და მამულს დაუმკვიდ\რებს,
Line of ed.: 22     ხუტუ[ს] ხომ სწორედ თავისი საყვარელი და ბუნებითი შვი\ლი
Line of ed.: 23     ჰყავს, მას რომ ვაჟი მიეცეს, ხუტუმ მურზაყან დაარქვას, თავის
Line of ed.: 24     სასიცოცხლოდ, დამმარხველად თავის უბეში გაზარდოს, რომელი
Line of ed.: 25     მიქელაძე გაბედავს ამ უწყალობას და უსამართლოს თქმას: ხუტუ
Line of ed.: 26     შენც დაირჩე, ეგ შენი შვილიც დაარჩევ და მამული ჩვენ მოგვეცო,

Line of ed.: 27        კიდევ სწერს წიგნი სამართლისა იმერეთისა, მეფის ვახტანგისა,
Line of ed.: 28     რიცხვსა შინა სნზ: "თუ უშვილო ვინმე იყოს და ქალი დარჩეს, თუ
Line of ed.: 29     ქმრის ჴელთ იყოს, ანდერძისაგან მიეცემისო".

Line of ed.: 30        და ხუტუმ ანდერძითა მისცა და დაუმკვიდრა.

Line of ed.: 31        ამ ზემოხსენებულის საბუთების ყოვლის ქვეყნების განწესე\ბით
Line of ed.: 32     და სამართლითა ღმრთითა და კაცით და ეგრეთვე იმერეთის სა\მართლის
Line of ed.: 33     წიგნით დაუმკვიდრდა ხუტუსაგან მიცემული ყმა და მა\მული
Line of ed.: 34     მის შვილსა და სიძეს.

Page of ed.: 434  
Line of ed.: 1        და მიქელაძეები მხოლოდ ცარიელის სიტყვით რომ ამბობენ,
Line of ed.: 2     ჩვენში არა ქნილა და არ ვიქთო, ხუტუს რომ შეძლება ჰქონდეს და
Line of ed.: 3     სასახლეში მარმარილოს ეკლესიას აშენებდეს, არა ქნილა და არ
Line of ed.: 4     ვიქთო, ღმრთისათვის საწამებლად ვინმე გამოჩნდეს ჩვენში არა
Line of ed.: 5     ქნილა და არ ვიქთო, ნათლისღება არა ყოფილა, არა ვიქთო, ჩვენში
Line of ed.: 6     ტყვის სყიდვა ყოფილა და აღარ გადაგაგდებთო როგორც შეუძლე\ბელია
Line of ed.: 7     ამაების თქმა, უმეტესად შეუძლებელია მიქელაძეებისაგან ეს
Line of ed.: 8     პასუხი- ყოვლის ქვეყნისა ღმრთისა და კაცისა და იმერეთის გან\წესებას
Line of ed.: 9     და სამართალს ჩვენ არა ვიქთო.

Line of ed.: 10        თუ მეფეთაგან წიგნი აქვსთ და ბეჭედი და ასე უწერიათ: თქვენ\ში
Line of ed.: 11     თუ უშვილო ვინმე მოკვდეს, მისი ყმა და მამული თქვენ მიქე\ლაძეებისათვის
Line of ed.: 12     გვიბოძებია, მეფეს ჴელი არა აქვსო, იმ მეფეს თავის
Line of ed.: 13     სიცოცხლეში გაცემა შეუძლიან, მაგრამ თუ ქალი დარჩება, მისი სა\მართლები
Line of ed.: 14     ზემო დაგვიწერია.

Line of ed.: 15        და თუ არც მეფის წიგნი აქვსთ, მაინც ტყუილად თავს ნუ იწუ\ხებენ.
Line of ed.: 16     ცას ქვეშეთი ერნი და ჴელმწიფენი და თვით ოთხნივე პატ\რიარხნი,
Line of ed.: 17     სამღთონი და ბუნებითნი სამართალნი და განწესებანი და\ბეჭდვენ
Line of ed.: 18     და დაამტკიცებენ ხუტუსაგანი სამართალით და სჯულიერად
Line of ed.: 19     მიცემისა მამულისა შვილისა თვისისასა.

Line of ed.: 20        და მდივანბეგის სიკუდილისათვის რომ შეთქმულან მიქელა\ძეები,
Line of ed.: 21     წიგნიც გამოუღიათ და კიდეც გაფიცულან, პირველი ესე, რომ
Line of ed.: 22     სწერს წიგნი სამართლისა იმერეთისა რიცხვსა შინა როგ: "ქვეყანა\ში
Line of ed.: 23     ამისი ყადაღა ჴელმწიფისაგან უნდა იყოს და არის, რომ რაგინდ
Line of ed.: 24     დიდი საქმე, სისხლი და ვალი ემართოს, ერთიმეორეს ნურც მოსტა\ცებს
Line of ed.: 25     და ნურც დაიხუთავს, თუ ვისმე სიტყვა"...
Manuscript page:  



Next part


This text is part of the TITUS edition of Kartuli Samartlis Dzeglebi VI.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 28.3.2019. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.