TITUS
Rustaveli, Vepxistqaosani
Part No. 64
Previous part

Chapter: 64 
ქორწილი ტარიელისა და ნესტან-დარეჯანისა







Strophe: S1634/K1634 
Verse: a       დედოფალმან მათ ცოლ-ქმართა   თვითო ხელი დაუჭირა,
Verse: b       ზედა ტახტსა მეფისასა   ერთგან დასხმა გაუპირა,
Verse: c       მოიშორვა კაეშანი,   გული მდედრი აქვიტკირა,
Verse: d    და   გლოვა ცვალა სიხარულად,   აღარავინ აატირა.






Strophe: S1635/K1635 
Verse: a       დედოფალმან შეიმოსა,   შავი ძაძა აიხადა,
Verse: b       დიდებულთა შესამოსი   მხიარული დაუმზადა,
Verse: c       ყველაკაი დამოსა და   საბოძვარი უდიადა,
Verse: d    და   ბრძანა: "ჭირი დავივიწყოთ,   რათგან ლხინი დაგვებადა".






Strophe: S1636/K1636 
Verse: a       ტახტსა ზედა ერთგან მსხდომნი   ტარიელ და ცოლი მისი
Verse: b       ერთმანერთსა შეჰფერობდეს,   ქალი ყმისა შესატყვისი;
Verse: c       გონება და ანუ ენა   გამოთქმიდა ვითა ვისი!
Verse: d    და   ვინმცა ჰგვანდა ხორციელი   სოფელს შვილი ადამისი!






Strophe: S1637/K1637 
Verse: a       ტარიელს და ცოლსა მისსა   მიჰხვდა მათი საწადელი -
Verse: b       შვიდი ტახტი სახელმწიფო,   საშვებელი გაუცდელი.
Verse: c       მათ პატიჟთა დაავიწყებს   ლხინი ესე აწინდელი,
Verse: d    და   ყოლა ლხინთა ვერ იამებს   კაცი ჭირთა გარდუხდელი.






Strophe: S1638/K1638 
Verse: a       თვით ორნივე ერთგან მსხდომნი   ჰნახნეთ, მზეცა ვერა სჯობდეს;
Verse: b       ბუკსა ჰკრეს და მეფედ დასვეს,   ქოსნი ხმათა დაატკბობდეს;
Verse: c       მისცა კლიტე საჭურჭლეთა,   თავთა მათთა მიანდობდეს.
Verse: d    და   "ესეაო მეფე ჩვენი", -   იზახდიან, ამას ხმობდეს.






Strophe: S1639/K1639 
Verse: a       ავთანდილ და ფრიდონისთვის   ორნი ტახტნი დაამზადნეს,
Verse: b       ზედა დასხდეს ხელმწიფურად,   დიდებანი უდიადნეს;
Verse: c       ღმერთმან სხვანი ხორციელნი   მათებრნიღა რად დაბადნეს!
Verse: d    და   ამბობდიან ჭირთა მათთა,   ყველაკასა გაუცხადნეს.






Strophe: S1640/K1640 
Verse: a       სმა, პურობა, გახარება   ქმნეს, ჯალაბი გაადიდეს;
Verse: b       ვითარიცა ქორწილობა   ხამს, ეგეთსა გარდიხდიდეს.
Verse: c       მათ ოთხთავე თავის-თავის   ძღვენსა სწორად მიართმიდეს,
Verse: d    და   გლახაკთათვის საბოძვარსა   საჭურჭლესა ერთგან ჰყრიდეს.






Strophe: S1641/K1641 
Verse: a       დედოფალმან ეგრე ბრძანა:   "ობოლ-ქვრივნი მოასხენით,
Verse: b       ყველაკაი დაამდიდრეთ,   საბოძვრითა აავსენით";
Verse: c       თვით უბოძა უსაზომო,   რომ არ ითქმის კაცთა ენით:
Verse: d    და   "ულოცეთო დღეგრძელობა,   ესე ღმერთსა შეჰვედრენით".






Strophe: S1642/K1642 
Verse: a       ტარიელ თქვა: "დედოფალო,   გკადრებ ერთსა მოსახსენსა:
Verse: b       შეიწყალე რამაზ მეფე,   მიავალე ღმერთსა შენსა!
Verse: c       ვნახე, მეტად შემებრალნეს,   შეუშინდა ხრმალსა ჩვენსა.
Verse: d    და   ღმერთი ალხენს მონანულსა,   მოცთომილსა, ცრემლ-ნადენსა".






Strophe: S1643/K1643 
Verse: a       დედოფალმან ლმობიერად   "შევუნდობო", ესე ბრძანა;
Verse: b       მოიყვანა რამაზ მეფე,   ხელმწიფეთა ათაყვანა;
Verse: c       ყოვლით კერძო მომღერალთა   ხმები გაეთანისთანა, -
Verse: d    და   ჭირთა მათგან გარდახდილთა   ესე ლხინი შეაგვანა.






Strophe: S1644/K1644 
Verse: a       ოქრო, თვალი, მარგალიტი,   შვენიერი სანახავად,
Verse: b       ყოვლგან იდვის ვითა გორი,   მოდის ველთა მოსარწყავად;
Verse: c       ვისცა სწადდის, ალაფობდის,   წაიღიან უკითხავად,
Verse: d    და   მანდატური არვის სცვიდის,   ბოლოს ვინ ჯდის, ანუ თავად.






Strophe: S1645/K1645 
Verse: a       ავთანდილ და ფრიდონისთა   სპათა ეტყვის მეფე დიდი:
Verse: b       "სტუმარნი ხართ, შოებისა   სირცხვილი და ნუ გაქვს რიდი!"
Verse: c       თვითოს კაცსა თვითო ჯორი   მარგალიტი ანაკიდი -
Verse: d    და   ესე მისცა საბოძვარი,   სხვას ყველასა ვერ დავსთვლიდი.






Strophe: S1646/K1646 
Verse: a       ავთანდილ და ფრიდონისთვის   საბოძვარსა ვინ დასთვალავს!
Verse: b       ვერ გამოთქვამს სიმრავლესა   ენა, ამად თავსა კრძალავს!
Verse: c       რაცა ედვა, უკეთესსა   დედოფალი არ დაჰმალავს,
Verse: d    და   მათ უხმობდა მხსნელად მათად,   ტკბილად უჭვრეტს, არა ჰლალავს.






Strophe: S1647/K1647 
Verse: a       სრულნი ინდონი ავთანდილს   და ფრიდონს მწედ ხადოდიან:
Verse: b       "თქვენგან გვჭირს კარგი ყველაი",   - მართ ამას მოიტყოდიან,
Verse: c       ვითა პატრონსა სჭვრეტდიან,   რაც სწადდის, მას იქმოდიან,
Verse: d    და   სადარბაზებლად* ნიადაგ   მათ წინა მოვიდოდიან.






Strophe: S1648/K1648 
Verse: a       ტარიელ რამაზ მეფესა   უბოძა საბოძვარია
Verse: b       უბრძანა: "ხარკსა მოგვცემდი,   მართ ვითა შენი გვარია".
Verse: c       მან თაყვანის-სცა, პირსა ქვე   მიწამდის დამდებარია,
Verse: d    და   წავიდა მისი მლოცველი,   არ ომთა მომკვეხარია






Strophe: S1649/K1649 
Verse: a       ინდოთ მეფე უბრძანებდა   ასმათს, მისსა შეკვდომილსა:
Verse: b       "რაცა შენ ჰქმენ, არ უქმნია   არ გამზრდელსა, არცა ზრდილსა;
Verse: c       აწ ინდოეთს სამეფოსა   მეშვიდესა, - ერთსა წილსა, -
Verse: d    და   ზედა დაგსვამ; შენი იყოს,   გვმსახურებდი ტკბილი ტკბილსა.






Strophe: S1650/K1650 
Verse: a       ვინცა გწადდეს, ქმრად შეირთე,   სამეფოსა ეპატრონე;
Verse: b       მუნიდაღმა გვმსასურებდი,   თავი შენი დაგვამონე!"
Verse: c       ასმათ ფერხნი გარდუკოცნა:   "შენგან-აო ჩემი ღონე,
Verse: d    და   მონობისა უკეთესი   რამც ვიშოვნე, რამც ვიქონე?"






Strophe: S1651/K1651 
Verse: a       მოახსენა: "ხელმწიფეო,   ვიკადრებ და ნუ გასწყრები:
Verse: b       თუ ხმელეთი სრულად მქონდეს,   ვერცა მაშინ გაგეყრები,
Verse: c       მე მეყოფა შუქი თქვენი,   ვარ მზის ეტლთა შენასწრები,
Verse: d    და   ვერ გავსწირავ ჩემგან ზრდილსა,   არცა სხვაგან ვიარები".






Strophe: S1652/K1652 
Verse: a       კვლაცა უბრძანა ტარიელ:   "კმარს შენი ჭირთ ნახულები,
Verse: b       გვახსოვან შენნი ჩვენზედა   თვალნი ცრემლ-ნაფახულები;
Verse: c       სჯობს, მოისმინო ნათქვამი,   ჰქმნა ჩემგან გაზრახულები,
Verse: d    და   ბოროტი სცვალო კეთილად,   გყვენ სპანი ხრმალ-მახულები".






Strophe: S1653/K1653 
Verse: a       დაჰმორჩილდა, მოახსენა:   "ჭირთა ჟამი ერთხელია".
Verse: b       მოიყვანეს კარგი მოყმე,   გონიერი, არ ხელია;
Verse: c       ასმათ მისცეს, მიუძღვების,   დაუჭირა სახელია,
Verse: d    და   იგი კაცი გაადიდეს,   აქვს მეფობის სახელია.






Strophe: S1654/K1654 
Verse: a       ერთგან სამთავე ძმობილთა   დაყვნეს ცოტანი დღენია;
Verse: b       თამაშობდიან, უსახო   მიუდიოდის ძღვენია:
Verse: c       რა მარგალიტი ღარიბი,   რა უკეთესი ცხენია!
Verse: d    და   მაგრა ავთანდილს სურვილმან   დაღრეჯა დააჩენია.






Strophe: S1655/K1655 
Verse: a       ტარიელ ცნა, ამა ყმასა   ცოლისათვის მოესურვა.
Verse: b       უბრძანებდა: "გული შენი,   განაღამცა მომემდურვა;
Verse: c       აწ ვაგლახ მე, ჭირი შენი   გონებამან შვიდით ურვა,
Verse: d    და   მოგშორდები, საწუთრომან   ლხინი ასრე* დამიშურვა".






Strophe: S1656/K1656 
Verse: a       კვლა ფრიდონცა დაეთხოვა:   "წავიდეო სახლსა ჩემსა,
Verse: b       ზედას-ზედა დავსტკებნიდე   დარბაზსა და ამა თემსა;
Verse: c       სამსახურსა მიბრძანებდი,   უხუცესი ვითა მრწემსა,
Verse: d    და   თქვენთვის ასრე მომსურდების,   წყაროსათვის ვით ირემსა".






Strophe: S1657/K1657 
Verse: a       მასცა უბოძა ფარმანი:   "წა, სახლი მოიარეო,
Verse: b       მე ნუ გამწირავ, მნახევდი*,   ადრე მობრუნდი გარეო".
Verse: c       ავთანდილს უთხრა: "უშენოდ   რა-მცაღა გავიხარეო?
Verse: d    და   რათგან ისწრაფი, ნუ გაგვა.   მიგელის ლომსა მთვარეო!"






Strophe: S1658/K1658 
Verse: a       როსტანისთვის წაატანა   ძღვნად ტურფები ჯუბაჩები,
Verse: b       კვლა ჭურჭელი თვალთა თლილთა,   არ კოვზები, არ ჩამჩები:
Verse: c       "ჩემ მაგიერ მიუტანე,   წაო, ნურას მეურჩები".
Verse: d    და   ავთანდილ თქვა: "არა ვიცი,   მე უშენოდ ვით დავრჩები!"






Strophe: S1659/K1659 
Verse: a       ქალსა ქალმან გაუგზავნა   ყაბაჩა და ერთი რიდე,
Verse: b       რომე ჩაცმა-დაბურვასა   ვინ-მც ღირს იყო მათგან კიდე!
Verse: c       ერთი თვალი - წამღებელსა,   ვერა თქვას, თუ: "ცუდად ვზიდე", -
Verse: d    და   ღამე მზეებრ გაანათლის,   ჩნდის, სადაცა შეჰხედვიდე.






Strophe: S1660/K1660 
Verse: a       ავთანდილ შეჯდა, წავიდა,   ტარიას გაესალამა;
Verse: b       იგი ორნივე გაყრისა   დაწვნა ცეცხლისა ალამა;
Verse: c       სრულად ინდონი მისტირან,   ცრემლმან მინდორი დალამა;
Verse: d    და   ავთანდილ იტყვის: "მომკლაო   სოფლისა მე სამსალამა".






Strophe: S1661/K1661 
Verse: a       ერთგან ფრიდონ და ავთანდილ   იარნეს დღენი მცირენი;
Verse: b       გზამან გაყარნა, წავიდეს   თავის-თავ ანატირენი;
Verse: c       კარგად მოუხდეს მათ მათნი   საქმენი დანაპირენი;
Verse: d    და   ავთანდილ მიხდა არაბეთს,   ნახნა არ ცუდნი ჭირენი.






Strophe: S1662/K1662 
Verse: a       გამოეგებნეს არაბნი,   სამეფო დააშვენა მან;
Verse: b       ნახა მზე მისი, მიჰრიდა   მისთა სურვილთა წყენამან;
Verse: c       მას თანა ტახტსა და-ვე-ჯდა,   ალხინა მჭვრეტთა ლხენამან,
Verse: d    და   გაახელმწიფა გვირგვინი   ზეცით მოსრულმან ზენამან.






Strophe: S1663/K1663 
Verse: a       მათ სამთავე ხელმწიფეთა   ერთმანერთი არა სძულდეს,
Verse: b       ერთმანერთსა ჰნახვიდიან,   საწადელნი გაუსრულდეს,
Verse: c       ბრძანებისა შემცილენი   მათთა ხრმალთა და-ვე-წყლულდეს,
Verse: d    და   მოიმატნეს სამეფონი,   გახელმწიფდეს, გამორჭმულდეს.






Strophe: S1664/K1664 
Verse: a       ყოვლთა სწორად წყალობასა   ვითა თოვლსა მოათოვდეს,
Verse: b       ობოლ-ქვრივნი დაამდიდრნეს   და გლახაკნი არ ითხოვდეს,
Verse: c       ავთა მქმნელნი დააშინნეს,   კრავნი ცხვართა* ვერა სწოვდეს*,
Verse: d    და   შიგან მათთა საბრძანისთა   თხა და მგელი ერთგან სძოვდეს.






Strophe: S1665/K1665 
Verse: a       გასრულდა მათი ამბავი   ვითა სიზმარი ღამისა.
Verse: b       გარდახდეს, გავლეს სოფელი,   - ნახეთ სიმუხთლე ჟამისა!-
Verse: c       ვის გრძლად ჰგონია, მისთვისცა   არის ერთისა წამისა.
Verse: d    და   ვწერ ვინმე მესხი მელექსე   მე რუსთველისად ამისა.






Strophe: S1666/K1666 
Verse: a       ქართველთა ღმრთისა დავითის,   ვის მზე მსახურებს სარებლად,
Verse: b       ესე ამბავი გავლექსე   მე მათად მოსახმარებლად,
Verse: c       ვინ არის აღმოსავლეთით   დასავლეთს ზართა მარებლად,
Verse: d    და   ორგულთა მათთა დამწველად,   ერთგულთა გამახარებლად.






Strophe: S1667/K1667 
Verse: a       დავითის ქმნანი ვითა ვთქვნე   სიჩალხე-სიხაფეთანი!
Verse: b       ესე ამბავნი უცხონი,   უცხოთა ხელმწიფეთანი,
Verse: c       პირველ ზნენი და საქმენი,   ქებანი მათ მეფეთანი,
Verse: d    და   ვპოვენ და ლექსად გარდავთქვენ,   ამითა ვილაყფეთანი.






Strophe: S1668/K1668 
Verse: a       ესე ასეთი სოფელი,   არვისგან მისანდობელი,
Verse: b       წამია კაცთა თვალისა   და წამწამისა მსწრობელი!
Verse: c       რასა ვინ ეძებთ, რას აქმნევთ?   ბედია მაყივნებელი,
Verse: d    და   ვის არ შეუცვლის, კარგია,   ორისავ იყოს მხლებელი.






Strophe: S1669/K1669 
Verse: a       ამირან დარეჯანის ძე   მოსეს უქია ხონელსა,
Verse: b       აბდულ-მესია - შავთელსა,   ლექსი მას უქეს რომელსა,
Verse: c       დილარგეთ - სარგის თმოგველსა,   მას ენა-დაუშრომელსა,
Verse: d    და   ტარიელ - მისსა რუსთველსა,   მისთვის ცრემლ-შეუშრომელსა.



This text is part of the TITUS edition of Rustaveli, Vepxistqaosani.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 21.4.2021. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.