TITUS Texts: Notker der Deutsche: Boethius, Consolatio philosophiae

TITUS
Notker der Deutsche: Boethius, Consolatio philosophiae
Part No. 4

Previous part

Chapter: III
p. 108

Line: 30
INCIPIT LIBER TERTIUS .

Notker der Deutsche:
Boethius, "De consolatione Philosophiæ", Buch III,
Herausgegeben von Petrus W. Tax, Max Niemeyer Verlag, Tübingen 1988
(Die Werke Notkers des Deutschen Band 2)

p. 109

Manuscript page: 109 Page: 109
Line: 1     Iam finiuerat illa cantum . Sî lîe daz sáng ûz . Cum me auidum audiendi . stu\pentemque .
Line: 2     arrectis adhuc auribus . carminis mulcedo defixerat . Nóh
Line: 3     tô téta míh tára lósên . díu súozi des sánges . sólih nîet . únde sólih
Line: 4     uuúnder uuás míh is . Itaque paulo post inquam . Tára nâh úber éina
Line: 5     uuîla chád íh . O summum solamen lassorum animorvm . Súnderîg trôst te\ro
Line: 6     trûregôn . Quantum me refouisti uel pondere sententiarvm . uel eti\am
Line: 7     iocunditate canendi . Uuîo fílo du míh ketân hábest páz má\genden .
Line: 8     mít téro uuâgi dînero rédo . ióh mít téro lúst-sami dî\nes
Line: 9     sánges . Adeo . ut iam non arbitrer me post hęc imparem non esse ictibus fortunę .

Line: 10     Dáz hábest tu sô fílo . dáz ih míh sâr ánauuértes neuuélle uuânen
Line: 11     îeht intuuîchen . dîen slégen dero fortunę . íh enthábe sie uuóla .
Line: 12     Itaque remedia quę dicebas paulo esse acriora . non modo non perhorresco .
Line: 13     sed auidus audiendi uehementer efflagito . Únde díu stréngeren lâ\chen
Line: 14     dînero rédo . neskího íh nîeht . únde gérno gehôro íh síu .
Line: 15     únde éiscon siu . Tum illa . Sensi inquit ! cum tacitus . attentusque rapie\bas
Line: 16     uuerba* nostra . Uuóla chád si . uuárd íh tés tô geuuár . dô dû suîgen .
Line: 17     do gnôto lósetôst mînero uuórto . Et eum habitvm tuę mentis . uel exspe\ctaui .
Line: 18     uel quod est uerius . ipsa perfeci . Únde dés péit íh . únz tîn mûot
Line: 19     sólih uuúrte . álde dáz uuârera íst . sólez máchôta íh
Line: 20     iz . Talia quippe sunt quę restant . ut degustata quidem mor\deant .
Line: 21     interius autem recepta . dulcescant . Tíu nóh fóre sínt . tíu síNT
Line: 22     sólih . táz siu zéndent . sô du íro chórôst . únde áber ínuer\slúndeníu .
Line: 23     sûoze gedúnchent . Sed quod tu te dicis auidum audiendi .
Line: 24     quanto ardore flagrares . si agnosceres . quo te aggrediamur
Line: 25     ducere . Áber dáz tû chîst kérno gehôrtîst . áu . uuîo ér\nest
Line: 26     tír is uuâre . uuîo dû brúnnîst . úbe du uuíssîst . uuára
Line: 27     íh tíh pegúnnen hábo ze_léitenne . Quonam inquam? Uuára dóh
Line: 28     chád íh? Ad ueram inquit felicitatem . Ze_dero uuârûn sâlig\héite
Line: 29     ! chád si . Quam tuus quoque animus somniat . Tánnân óuh tír tróu\met
Line: 30      . in_dînemo mûote . Sed occupato uisu ad imagines . ipsam illam

p. 110

Manuscript page: 110 Page: 110   Line: 1     intueri non potest . Áber an dáz pílde uuártendo . nemág iz sîa sél\bûn
Line: 2     nîeht keséhen . Únz tû dénchest* án dia uuérlt-sâlda . únz tén\chest
Line: 3     tu án dáz pílde . dero uuârûn sâldo . náls an sîa sélbûn . Tum
Line: 4     ego . Fac obsecro . et quę illa uera sit . sine cunctatione demonstra .

Line: 5     In_gótes êra chád íh . tûo dáz . únde óuge mír dîa uuârvn
Line: 6     âne tuuâla . Faciam inquit illa . tui causa libenter . Nû tûon íh táz .
Line: 7     chád si . gérno úmbe dîna mínna . Sed quę causa tibi notior
Line: 8     est . eam prius conabor uerbis designare . atque informare . Íh uuí\le
Line: 9     dír áber êr fóre gemâlên . dia uuérlt-sâlda . díu dír chún\dera
Line: 10     íst* . Ut ea perspecta . cum flexeris oculos in contrariam partem . a-
Line: 11     gnoscere possis specimen uerę beatitudinis . Táz tu dára nâh .
Line: 12     sô du dísa dúrh chîesêst . hína uuártêndo . éna dés-te báz pe\chénnêst .
Line: 13     únde dû geséhêst . uuáz tar ána geskéidenes íst .

Line: 14
CUR MORAM FACIAT . RATIONEM REDDITURA EST .

Line: 15     Qui uolet serere ingenuum agrum . liberat prius arua radi\cibus .
Line: 16     Tér gûoten ácher sáhen uuíle . dér errûmet in
Line: 17     êr des únchrûtes . Falce resecat rubos . et filicem . ut eat gra\uis
Line: 18     ceres noua fruge . Fárn únde hîefeltrâ nímet er dána .
Line: 19     mít tero ríute-ségenso . dáz ímo dés-te bézera chórn
Line: 20     uuáhse án demo níuríute . Labor apivm mage dul\cior
Line: 21     est . si malus sapor prius ora edat . Taz hónang íst óuh
Line: 22     tés-te sûozera . úbe der múnt pe-fóre îeht pítteres ke\chórota .
Line: 23     Gratius astra nitent . ubi nothus desinit dare im\briferos
Line: 24     sonos . Únde glátôr skînent tie stérnen dánne .
Line: 25     sô die régen-uuínda gelígent . Ut lucifer pepulerit tene\bras .
Line: 26     agit . i . producit pulchra dies . i . sol . roseos equos . Únde
Line: 27     sô der tágo-stérno dia náht hína uertrîbet . sô óuget tiu
Line: 28     súnna íro rôten rós . sô chúmet sî rîtendo dar ûfe . Tu
Line: 29     quoque tuens falsa bona . incipe prius retrahere colla iugo .
Line: 30     uera dehinc subierint animum . Sô tûo óuh tû . lúkke sâldâ

p. 111

Manuscript page: 111 Page: 111 Line: 1 ze_êrest chîesendo . chóro díh téro inthéften . sô chóment
Line: 2 tie uuâren dír in_mûot . ánderes-uuîo nespûot is tír .

Line: 3
OMNES AD BEATITUDINEM TENDERE . QUAMUIS NON RECTO

Line: 4     Tum defixo paulolum uisu . et uelut recepta / TRAMITE .
Line: 5     in augustam sedem . suę mentis . sic coepit . Sî dô lúzzel ze_érdo sé\hendíu .
Line: 6     únde sámo so in_íro mûote demo chéiserlîchen gestá\tondíu .
Line: 7     fîeng si sús ána . Omnis cura mortalium . quam exercet
Line: 8     labor multiplicium studiorum . diuerso quidem calle procedit . Mísseli\chen
Line: 9     uuég hábent keuángen állero ménniskôn sórgâ . dîe
Line: 10     sórgâ ín récchet . únde réizet . mánigfaltíu rínga ! únde má\nigfáltêr
Line: 11     flîz . Sed tamen nititur peruenire ad unum finem beatitudinis .

Line: 12     Sîe râmênt* tóh álle ze_éinero stéte . uuánda sie álle râmênt* ze
Line: 13     dero sâlighéite . Id autem bonum est . quo quis adepto . nihil ulterius
Line: 14     desiderare queat . Únde dáz íst táz kûot . úbe iz îoman guún\net
Line: 15      . sô ér iz kuúnnet . táz er nîehtes fúrder gegérôn nemág .
Line: 16     Quod quidem est summum omnium bonorum . et continens intra se cuncta bo\na .

Line: 17     Táz íst álles kûotes taz fórderôsta . únde ál gûot hínder
Line: 18     ímo behábende . Cui si quid abforet . summum esse non posset . Prâste
Line: 19     imo îeht . sô neuuâre iz fól nîeht . Quoniam relinqueretur extrinsecus
Line: 20     . quod posset optari . Uuánda âne dáz . nóh tánne uuâre . dés
Line: 21     man gérôn máhti . Táz íst argumentum a parte . Târ éines téi\les
Line: 22     prístet . târ neíst iz állez nîeht . DIFFINITIO .

Line: 23     Liquet igitur esse beatitudinem . statum bonorum omnium congregatione
Line: 24     perfectum . Pedíu íst óffen . sâldâ* uuésen álles kûotes fóllûn . Uuí\le
Line: 25     du chéden álles kûotes fóllûn státa . dáz íst taz sélba . Hanc
Line: 26     uti diximus . diuerso tramite mortales omnes conantur adipisci .

Line: 27     Tîa sâlighéit álso íh chád . îlent álle ménnisken guúnnen .
Line: 28     Ze_déro îlent sie álle . áfter mísselichên uuégen . Est enim cu\piditas
Line: 29     ueri boni . naturaliter inserta . mentibus hominum . Táz
Line: 30     íst fóne díu . uuánda ménniskôn mûot íst natûrlicho

p. 112

Manuscript page: 112 Page: 112   Line: 1     des uuâren gûotes kér . Sed deuius error abducit ad falsa . Áber
Line: 2     díu míssenómeni . des uuéges . ferléitet sie ze_demo lúkken .

Line: 3     DIUITIĘ . Quorum quidem alii credentes . summum bonum
Line: 4     esse nihilo indigere . elaborant ut diuitiis affluant . Téro
Line: 5     súmeliche ríngent . táz sie rîche uuérdên ! uuánda sie dáz
Line: 6     áhtônt állero bézesta . dáz ín nîehtes túrft nesî .

Line: 7     HONORES . Alii uero iudicantes bonum . quod sit dignissimum
Line: 8     ueneratione . adeptis honoribus . nituntur reuerendi esse suis
Line: 9     ciuibus . Súmeliche uuânende dáz êruuírdigi gûot sî . îlent
Line: 10     sie êra guúnnen ! dáz sie ánt-sâzîg sîn íro gebûren .

Line: 11     POTENTIA . Sunt qui constituant summum bonum esse in summa
Line: 12     potentia . Sô sínt tîe . dîe máhtigi uuânent uuésen bé\zestûn .
Line: 13     Hi uel regnare ipsi uolunt . uel conantur adherere
Line: 14     regnantibus . Tîe uuéllen sélben uuérden geuuáltîg . álde
Line: 15     geuuáltigên îo míte sîn . CLARITAS .

Line: 16     At quibus claritas optimum quiddam uidetur . hi festinant propa\gare
Line: 17     gloriosum nomen . uel artibus belli . uel pacis . Tîen mârî bézest
Line: 18     lîchet . tîe uuéllen íro námen gegûollichôn . mít ételi\chên
Line: 19     dîen lísten . déro man héime bedárf . álde in_hérige .
Line: 20     UOLUPTAS . Plurimi uero metiuntur fructum boni .
Line: 21     gaudio . lętitiaque . Súmeliche áhtônt ten bézesten uuûo\cher
Line: 22     stân . an méndi . únde an fréuui . Hi putant felicis\simum .
Line: 23     uoluptate diffluere . Tîe áhtônt sâliglîh . mít
Line: 24     uuúnnôn ze_lébenne . únde dâr ínne ze_suuúmmenne .
Line: 25     UNUM PROPTER ALIUD . Sunt etiam qui horum fines causasqus
Line: 26     alterutro permutent . Sô sínt óuh tîe . dîe díz úmbe énez .
Line: 27     únde áber ándere . dîe énez úmbe díz mínnônt . únde
Line: 28     sô geuuéhselôt hábent . Ut qui desiderant diuitias .
Line: 29     ob potentiam et uoluptates . uel qui petunt potentiam . seu
Line: 30     causa peccunię . seu proferendi nominis . Álso iz tánne

p. 113

Manuscript page: 113 Page: 113   Line: 1     uéret . sô ételiche fórderônt rîhtûom . úmbe geuuált . únde
Line: 2     úmbe uuúnna . únde ándere dára gágene fórderônt keuuált . úmbe
Line: 3     rîhtûom . únde úmbe mâri . Mít tíu ér fúrder uuíle . dáz
Line: 4     íst causa . dára er uuíle . dáz íst finis . Álso mág man óuh
Line: 5     chéden . mít tíu er îeht méinet . dáz ist causa . dáz er áber
Line: 6     méinet . táz íst finis . QUĘ HIS ACCEDUNT .

Line: 7     In his igitur cęterisque talibus . uersatur intentio humanorum actv\um .
Line: 8     et uotorum . Ze_dísên . únde ze_sámelichên . râmet tero mén\niskôn
Line: 9     tât . únde íro uuíllo . Ueluti nobilitas . fauorque popularis
Line: 10     . quę uidentur comparare quandam claritudinem . Álso geéde\le
Line: 11     tûot . únde déro líuto lób . díu ze_mâri tréffent . Uxor
Line: 12     ac liberi . Únde álso chéna . únde chínt tûont . Quę petuntur
Line: 13     gratia iocunditatis . Tíu man úmbe uuúnna fórderôt . A\micorum
Line: 14     uero genus quod sanctissimum est . non in fortuna numeratur . sed
Line: 15     in uirtute . Uuîo íst tiu uuúnna dero fríundo? Tíu neíst
Line: 16     téro sláhto nîeht . sî íst héilig . pedíu netríffet sî nîeht ze
Line: 17     lúkkên sâldôn . núbe ze_uuârên . dára túgedhéit tríffet .
Line: 18     Reliquum uero assumitur uel causa potentię . uel delectationis . Táz
Line: 19     íh ánderro sláhto námda . dáz uuírt ál guúnnen . úmbe ge\uuáltes
Line: 20     mínna . únde úmbe lúst-sámi . Iam uero promptum est . ut cor\poris
Line: 21     bona . referantur ad superiora . Nû íst óuh táz óffen . dáz
Line: 22     tes lîchamen bíderbî . ze_dîen sélben fínuen tríffet . Robur
Line: 23     enim magnitudoque uidentur prestare ualentiam . Uuánda stárchi .
Line: 24     únde mícheli . kébent máhte . Pulchritudo atque uelocitas .
Line: 25     celebritatem . Scônî únde snélli . gébent mâri . Salubritas
Line: 26     uoluptatem . Kesúndeda gíbet uuúnna . Quibus omnibus liquet
Line: 27     desiderari solam beatitudinem . Téro állero uuírt kegérot úm\be
Line: 28     éina dia sâlighéit . PROPOSITIO .

Line: 29     Nam quod quisque petit pre cęteris . id iudicat esse summun bonum . Tés
Line: 30     îogelichêr gnôtôst kérôt . táz áhtôt ér uuésen daz pézesta .

p. 114

Manuscript page: 114 Page: 114   Line: 1     ASSUMPTIO . Sed summum bonvm beatitudinem esse diffiniui\mus .

Line: 2     Uuír éigen áber geságet . táz sálighéit sî daz pézesta .

Line: 3     CONCLUSIO . Quare beatum esse iudicat quisque statum . quem
Line: 4     desiderat pre cęteris . Fóne díu áhtôt îogelichêr dîa státa sâ\liga .
Line: 5     dîa ér gnôtôst fórderôt . QUANTA SIT UIS SYLLO\GISMI .

Line: 6     Sillogismus netríuget . úbe er legitime getân /
Line: 7     íst . Sô íst er legitime getân . uuánda er in dialectica tri\a
Line: 8     membra háben sól . táz téro zuéi sô geuuâríu sîn . dáz íro
Line: 9     mánnolîh iéhen múge . únde siu éin-ánderên sô háfteên .
Line: 10     dáz siu daz trítta geuuârên . ióh âne geiíht . Sô dáz nv̂
Line: 11     íst . Iacob uuás filius isaac . únde isaac filius abrahæ . Táz
Line: 12     sínt duo membra . Úbe man déro iíhet . sô iíhet man nôte des
Line: 13     trítten . dáz abraham uuás paternus auus iacob . Fóne díu íst
Line: 14     óuh tíz óffen ratio syllogismi . díu úns hîer begágenet íst .
Line: 15     Táz îogelichêr gérnôst guúnnet . táz áhtôt ér summum bo\num .
Line: 16     Sô íst summum bonum beatitudo . Táz sínt zuéi membra . Dér
Line: 17     déro iíhet . tér iíhet sînes úndánches tes trítten . táz-tir
Line: 18     chît . Táz îogelichêr gérnôst kuúnnet . táz áhtôt er bea\titudinem .
Line: 19     Târ míte uuízîn . dáz argumentum bestât . fóne éi\nemo
Line: 20     membro . álde fóne zuéin . Fóne éinemo . sô dáz íst .
Line: 21     Úbe iacob uuás filius filii abrahę . sô uuás er nepos abrahę .
Line: 22     Táz éina membrum héizet propositio . Fóne zuéin bestât iz .
Line: 23     sô dáz íst . Úbe iacob uuás filius filii abrahę . sô uuás er ne\pos
Line: 24     eius . Ér uuás óuh kuísso sô . Táz íst propositio . únde
Line: 25     assumptio . Chît iz áber . iacob uuás filius filii abrahę . únde
Line: 26     bedíu uuás er nepos eius . táz íst tánne propositio . únde
Line: 27     conclusio . Fóne díu íst argumentvm inperfectus syllogismus . Fólle\rúcchest
Line: 28     tu iz ad tria membra . sô ist iz fóllêr syllo\gismus .
Line: 29     Habes igitur fere . s . quia forte plura sunt . propositam ante
Line: 30     oculos formam humanę . i . falsę felicitatis . Nv̂ hábo

p. 115

Manuscript page: 115 Page: 115   Line: 1     íh tír geóuget fílo nâh . táz pílde dero ménniskôn sâldôn . Opes . honores . po\tentiam .
Line: 2     gloriam . uoluptates . Íh méino rîhtûom . êra . geuuált . kûollichi .
Line: 3     uuúnna . Quę quidem sola considerans epicurus . consequenter sibi constituit summvm
Line: 4     bonum . uoluptatem esse . Epicurus tér éinêr* uuás tero philosophorum . únde
Line: 5     dér mít ín gîeng sûochendo summum bonum . tér gót neuuíssa . nóh spi\ritalia
Line: 6     bona . échert án dísíu quinque dénchendo . uuólta er geslágo
Line: 7     uoluptatem háben ze_summo bono . Eo quod cętera omnia uideantur afferre
Line: 8     iocunditatem animo . Fone díu geslágo . uuánda éniu fîeríu . sô ímo
Line: 9     dûohta . uuúnna tûont temo mûote . álso uoluptas corpori tûot .
Line: 10     Pedíu uuânda er . dáz éníu fîeríu . mít tírro éinûn begríffen vuúr\tîn .
Line: 11     únde er an íro éinûn hábeti fúnden . dáz er sûohta . Epicuros
Line: 12     grece chît latine super porcos . Tén námen gâben ímo die ándere
Line: 13     philosophi . uuánda ér uoluptati fólgêndo . mít sînên sectatori\bus
Line: 14     porcis kelîcho lébeta . NON IN FINE HOMINES ERRARE . SED
Line: 15     IN UIA ET SUMMO BONO . NULLUM EX SUPRAS<C>RI\PTIS
Line: 16     Sed ad hominum studia reuertor . / QUINQUE DEESSE .

Line: 17     quorum animus repetit suum bonum . tametsi caligante memoria . Nû
Line: 18     uuíle íh áber chád si ságen . uués tie líute flîzîg* sínt . téro mûot
Line: 19     îo nâh íro gûote sínnet . tóh iz óuh úngehúhtîgo dara nâh sínne .
Line: 20     Sed ignorat uelut ebrius . quo tramite reuertatur domum . Únde
Line: 21     iz áber neuuéiz sámo so iz trúnchen sî . uuélês síndes iz héim
Line: 22     eruuínden súle . Iz sûochet táztir ze_sûochenne íst . iz negât
Line: 23     tir áber réhto nâh nîeht . OPES . Num enim uidentur errare
Line: 24     hi . qui nituntur nihilo indigere? Uuânest tu dîe írrôn in_íro
Line: 25     mûote . díe gérno úndúrftîg uuârîn álles kûotes? Néin sie .
Line: 26     Atqui . non est aliud . quod ęque possit perficere beatitudinem . quam copi\osus
Line: 27     status omnium bonorum . Zeuuâre . nîeht nemág sô uuóla dia
Line: 28     sâlighéit erfóllôn . sô álles kûotes knúht-sám státa . Nec egens
Line: 29     alieni . sed sufficiens ipse sibi . Tíu frémedes íst úndúrftîg . ún\de
Line: 30     fóne íro sélbero gnûoge hábet . HONOR .

p. 116

Manuscript page: 116 Page: 116   Line: 1     Num uero labuntur hi . qui quod sit optimum . id etiam putant dignissimum . cultv
Line: 2     reuerentię? Írrônt tîe uuânest . tîe daz pézesta áhtônt êruuírdigo\sta?
Line: 3     Minime . Néin sie . Neque enim uile quiddam est . et contemnendum . quod intentio
Line: 4     fere omnium mortalium laborat adipisci . Táz nemáhti nîeht
Line: 5     smáhe sîn . dára álle ménnisken zûo îlent . Sîe îlent ad summum bo\num .
Line: 6     dâr sie dáz fíndent . târ hábent sie óuh fúnden . dáz reue\rentissimum
Line: 7     íst . POTENTIA . An in bonis non est numeranda
Line: 8     potentia? Nesól man máhte gûot áhtôn na? Dáz chît . nesól
Line: 9     man guís sîn máhte mít summo bono na? Quid igitur? Uuîo dúnchet
Line: 10     tír? Num estimandum est inbecillum . ac sine uiribus . quod constat esse prestantius
Line: 11     omnibus rebus? Táz állero díngo fórderôsta íst . i . summum bonum . uuîo sól
Line: 12     dáz chráftelôs sîn? CLARITAS . An claritudo nihili penden\da
Line: 13     est? Sól mâri mánne lúzzel gedúnchen? Sed sequestrari nequit .
Line: 14     quin omne quod excellentissimvm est . id etiam uideatur esse clarissimum?

Line: 15     Áber uuîo mág . sîd táz nôte daz mârista íst . táz óuh taz fór\derôsta
Line: 16     íst? UOLUPTAS . Nam quid attinet dicere beatitudi\nem
Line: 17     non esse anxiam . tristemque . nec subiectam doloribus . molestiisque . quando
Line: 18     in minimis quoque rebus id appetitur . quod delectet habere . fruique?

Line: 19     Uuáz túrft íst sâr . dáz íh summum bonum . únde beatitudinem ze
Line: 20     dîen sie sínnent . álles úngemáches ferságe . sîd sie ióh smá\hes
Line: 21     tínges kérônt túrh lústsami? An summo bono neíst ne\héinez
Line: 22     fólleglichôr . dánne lúst-sámi . Atqui . hęc sunt . quę uoluNT
Line: 23     homines adipisci . Âne zuîuel sínt tíz tíu . déro ménnisken gé\rônt .
Line: 24     Eaque de causa desiderant . diuitias . dignitates . regna . gloriam .
Line: 25     uoluptatesque . quod per hęc sibi credunt uenturam sufficientiam . re\uerentiam .
Line: 26     potentiam . celebritatem . lętitiam . Únde fóne díu uuél\len
Line: 27     sie rîhtûom . hêri . geuuált . kûollichi . lúst-sámi . uuánda
Line: 28     sie mít téro uuânent háben . fóllûn . êra . máhtigi . geuuáht\lichi .
Line: 29     fréuui . Uuáz sólti ín rîhtûom . sîe nehábetîn fóllûn?
Line: 30     Uuáz sólti ín hêrscáft . sî negâbe ín êra? Uuáz sóltî ín geuuált .

p. 117

Manuscript page: 117 Page: 117   Line: 1     ér netâte sie máhtîg? Uuáz sólti ín gûollichi . âne úmbe ge\uuáhtlichi?
Line: 2     Uuáz sólti ín óuh uuúnnâ . sîe nefréutîn den
Line: 3     mán? Bonum est igitur . quod tam diuersis studiis homines petunt .

Line: 4     Táz íst îo éin díng . éin gûot . tára nâh ménnisken in sús má\niga
Line: 5     uuîs ríngent . In quo quanta sit uis naturę . facile
Line: 6     monstratur . cum uarie licet sententię . dissidentesque . tamen consen\tiunt
Line: 7     in diligendo fine boni . Târ ána mág man sámfto
Line: 8     chîesen . uuîo stárh tíu natura sî . tánne sô míssehélle uuî\sâ .
Line: 9     án demo ûzlâze gehéllent . tes kûotes . tára sie îlent .

Line: 10
DE NATURAE UI .

Line: 11     Quantas rerum habenas . flectat natura potens . quibus legibus pro\uida .
Line: 12     seruet inmensum orbem . stringatque . ligans singula inre\soluto
Line: 13     nexu . placet promere arguto cantu . lentis fidibus . Uuîo
Line: 14     geuuáltîgo diu natura íro zóum chêre . mít uuélero êo sî
Line: 15     beuuároe dísa uuérlt . únde uuîo si díngolî pínde mít
Line: 16     féstemo bánde . dáz uuíle íh lûto síngen . an_lído-uuéichên séiton .
Line: 17     Quamuis poeni leones . gestent pulchra uincula . et datas escas ca\ptent
Line: 18     manibus . et soliti pati uerbera . metuant trucem magi\strum .

Line: 19     Tóh tîe chûonen léuuen án ín chétennâ trágên . únde
Line: 20     dóh man sie âzze ába hénde . fóre mánlâmi . únde dóh sie
Line: 21     fóne geuuónên slégen íro méister fúrhtên . Si cruor tinxe\rit
Line: 22     horrida ora . redeunt resides olim animi . et graui fre\mitu
Line: 23     meminere sui . Kechórônt sie des plûotes . sô uuírt
Line: 24     in sâr ûf . íro érera grímmi . únde sâr behúgent sie síh .
Line: 25     uuáz sie sínt . críscramôndo in_íro uuîs . Laxant colla solu\tis
Line: 26     modis . Primusque domitor lacer . i . laceratus . cruento dente .
Line: 27     imbuit rabidas iras . Tés mézes préchent sie die chéten\nâ .
Line: 28     únde gânt ten méister ze_êrest ána . dér uuírt ter
Line: 29     êresto frísking . únde in zánôndo . uuáhset ín diu râzi .
Line: 30     ITEM . Ales quę canit garrula altis ramis . clauditur

p. 118

Manuscript page: 118 Page: 118   Line: 1     antro caueę . Únde dér fógel . dér-dar féret fóne bóume ze
Line: 2     bóume síngendo . dér uuírt kefángen . únde in_chéuia ge\tân .
Line: 3     Huic licet ministret cura hominum illita pocula melle .
Line: 4     et largas dapes . ludens dulci studio . Tóh man démo dára nâh
Line: 5     tî<e>noe mít kehónagôtên sáchôn . únde mít állero fóllûn .
Line: 6     sô gnûoge tûont . ze_tágalti . únde ze_spíle . Si tamen saliens
Line: 7     arto tecto . uiderit gratas umbras nemorvm . proterit sparsas
Line: 8     pedibus escas . siluas tantum mesta requirit . siluas dulci uo\ce
Line: 9     susurrat . Úbe er îodóh ûzer dero chéuio ze_hólz in\drínnen
Line: 10     mûoz . târ er sînen lîeben scáto síhet . sô íst ímo
Line: 11     diu vordara fûora únmâre . in_uuálde uuíle er échert uuó\nên .
Line: 12     in_uuálde uuíle er zuízerôn . ITEM .

Line: 13     Ualidis quondam uiribus acta uirga . flectit pronum cacumen .

Line: 14     Tes iúngen bóumes óbenahtigi . uuírt óuh uuîlon mit
Line: 15     nôt níder gezógen . Si hanc curuans dextra remisit . re\cto
Line: 16     uertice spectat cęlum . Uuírt er ferlâzen . ér ríhtet síh
Line: 17     áber ûf ze_hímele . ITEM . Phoebus cadit in hesperias
Line: 18     undas . sed rursus uertit currum secreto tramite . ad soli\tos
Line: 19     ortus . Tiu súnna gât óuh âbendûn uuéstert in_sédel .
Line: 20     sî chúmet áber mórgenôn tóugenero férte uuídere
Line: 21     ze_íro ortu . ITEM . Repetunt quęque proprios recur\sus .
Line: 22     redituque suo singula gaudent . Állero díngolîh hábet
Line: 23     sîna uuíderuárt ! únde sínnet îo dára . dára ímo gesláht
Line: 24     íst . Nec manet ulli traditus ordo . nisi quod iunxerit ortum
Line: 25     fini ! stabilemque sui fecerit orbem . Nóh nehéin ánder díng
Line: 26     nebestât in_sînero natûrlichûn órdeno . âne dáz sîn én\de
Line: 27     gerértet ze_sînero úrrúnste . únde síh in_rínges uuîs
Line: 28     ketûot státa háben . Fóne díu háltet táz mennisken an
Line: 29     sînero natura . úbe er ze_góte fóne démo er chám . uuí\dere
Line: 30     fúnden chán . QUOD ERROR INDE RETRAHIT .

p. 119

Manuscript page: 119 Page: 119   Line: 1     QUO NATURA TENDIT . / tamen uestrum principium .
Line: 2     Vos quoque o terrena animalia . licet tenui imagine . somnia\tis
Line: 3     Sô tûont óuh ír ménnisken . an_so uuîo écherôdemo
Line: 4     bílde iz sî . dóh keséhent ir îo . sámo so dúrh tróum . íuuêr
Line: 5     ánagénne . Prima preuaricatio hábet ménniskôn dáz penómen .
Line: 6     tóh sie sûochên íro principium . dáz sie iz uuóla bechénnen
Line: 7     nemúgen . Uerumque illum finem beatitudinis prospicitis . qualicumque
Line: 8     cogitatione . licet minime perspicaci . Únde uuártênt ír ála\réhto
Line: 9     fúre ze_demo sâligen ûzlâze . so uuîo ír iz mít úndúrh\síhtîgemo
Line: 10     mûote tûênt . Eoque ducit uos naturalis intentio
Line: 11     ad uerum bonum ! et multiplex error abducit uos ab eodem . Fóne
Line: 12     díu . s . uuánda diu natura stárh íst . sô léitet si íuuih ála-réh\to
Line: 13     râmendo ad summum bonum . únde uuánda sî geâuuártôt
Line: 14     íst . pedíu mísseléitet íuuih áber der írredo . PROBANDUM
Line: 15     DICIT ARGUMENTIS . AN PER HAEC QUINQUE . QUOD
Line: 16     DESIDERATUR UALEAT ADIPISCI .

Line: 17     Considera namque . an per ea quibus se putant homines adeptu\ros
Line: 18     beatitudinem . ualeant peruenire ad destinatum finem . Nv̂
Line: 19     chíus tir . úbe sie mít tîen fínuen . mít tîen sie trûuuênt
Line: 20     sâldâ guuínnen . dára chómen múgîn . dára sie râmênt . Si
Line: 21     enim uel pecunia . uel honores . cęteraque . tale quid afferunt . cui nihil
Line: 22     bonorum abesse uideatur . nos quoque fateamur . aliquos fieri felices .
Line: 23     horum adeptione . Múgen díu sô getânen . sô scáz íst . únde
Line: 24     êra . îomanne dés kehélfen . dáz ímo nehéines kûotes ne\bréste
Line: 25      . sô iéhên dîen dero sâlighéite . dîe déro dehéin guuín\nên .
Line: 26     Quodsi neque id ualent efficere quod promittunt . bonisque plu\ribus
Line: 27     carent . nonne liquido deprehenditur . in eis falsa species bea\titudinis?

Line: 28     Nemúgen siu áber geléisten dáz siu gehéizent .
Line: 29     únde brístet ín mániges kûotes . sô sínt siu óffeno lúkkez
Line: 30     pílde dero sâlighéite . PRIMA PROBATIO IN DIUITIIS .

p. 120

Manuscript page: 120 Page: 120   Line: 1     Primum igitur te ipsum interrogo . qui paulo ante diuitiis afflue\bas .

Line: 2     Nû ze_êrest ságe dû mír . dû míttúndes rîche uuâre .
Line: 3     Inter illas abundantissimas opes . numquamne confudit animum
Line: 4     tuum anxietas concepta ex qualibet iniuria? Tô du rîchesto uuâre .
Line: 5     geskáh tír îeht ángestliches . fóne îomannes scúlden . dáz tîn
Line: 6     mûot írti? Atqui inquam . non queo me reminisci fuisse libero a\nimo .
Line: 7     quin aliquid semper angerer . Ze_uuâre chád ih . íh neuuárt
Line: 8     nîo dés íh kehúge . sô inbúnden mînes mûotes . íh neángesti
Line: 9     úmbe éteuuáz . Nonne quia uel aberat . quod non uelles abesse . uel aderat
Line: 10     . quod adesse noluisses? Neuuás táz pedíu chád si . dáz tír
Line: 11     ételiches lîebes mángta . tés tu dír neuuóltîst méngen . álde
Line: 12     dír léid hábetôst . táz tu háben neuuóltîst? Ita est inquam . Táz
Line: 13     íst álso chád ih . Illius igitur desiderabas presentiam . huius absentiam .

Line: 14     Tô géretôst tû chád si . énes kágenuuérti . dísses ábuuérti . Confiteor
Line: 15     inquam . Tés iího íh chád íh . Eget uero inquit quisque . eo quod
Line: 16     desiderat . Sô íst áber mán dúrftîg chád si . dés er gérôt . Eget
Line: 17     inquam . Túrftîg chád ih . Qui uero eget aliquo . non est usquequaque sibi
Line: 18     ipse sufficiens . Tér îehtes túrftîg íst chád si . tér neíst álles
Line: 19     tínges nîeht cnúhtîg . Minime inquam . Sô neíst chád íh . Táz íst
Line: 20     argumentum a parte . Quasi diceret . Non habet totum . cui partes
Line: 21     desunt . Tu itaque sustinebas inquit hanc insufficientiam plenus opi\bus?

Line: 22     Líte dû chád si . díse dúrfte . tô du hárto rîche uuâre?
Line: 23     Quidni inquam . Uuîo ánderes chád ih . Opes igitur nequeunt fa\cere
Line: 24     nihilo indigentem . sufficientemque sibi . Úbe díz sús íst chád
Line: 25     si . sô nemúgen ôt-uuálâ nîomêr úndúrftîgen getûon . nóh
Line: 26     cnúhtîgen . Et hoc erat quod promittere uidebantur . Únde dés
Line: 27     kelîh tâten sie dóh . ITEM . Atqui . hoc quoque maxi\me
Line: 28     considerandum puto . quod pecunia nihil habeat suapte
Line: 29     natura . ut his inuitis a quibus possidetur nequeat auferri .

Line: 30     Táz íst óuh cnôto ze_bedénchenne . táz ter scáz téro tú\gede

p. 121

Manuscript page: 121 Page: 121   Line: 1     án ímo sélbemo nîeht nehábet . ín nemúge man úndánches
Line: 2     némen dîen . déro er íst . Fateor inquam . Tés iího ih chád ih . Quid\ni
Line: 3     fateare? Zíu nesólti tû is iéhen chád si? Cum aliquis ualentior
Line: 4     eripiat eam cottidie inuito? Tánne ín tágoliches . îo dér báz
Line: 5     mág . ándermo úndanches néme? Unde enim forenses querimo\nię?

Line: 6     Uuánnân chóment ánderes . dîe dínglichen chlágâ?
Line: 7     únde dîe dínglichen rûoftâ? Nisi quod repetuntur pecunię . e\reptę
Line: 8     nolentibus . uel ui . uel fraude? Âne dáz tîe mít nôte . álde
Line: 9     mít úndríuuôn genómenen scázzâ neuuéllentên . uuíde\re
Line: 10     geéiscôt uuérdent? Ita est inquam . Táz íst sô chád ih . Ege\bit
Line: 11     igitur inquit quisque petito extrinsecus presidio . quo suam pe\cuniam
Line: 12     tueatur . Fóne díu íst chád si . mánnolîh túrftîg án\deres
Line: 13     mánnes hélfo . sînen scáz ze_gehéienne . únde ze_ir\uuérrenne .
Line: 14     Quis id inquam neget? Uuér chád íh mág tés
Line: 15     kelóugenen? Atqui . non egeret eo . s . presidio . nisi possideret pe\cuniam .
Line: 16     quam posset amittere . Nû neuuâre ímo déro hélfo
Line: 17     nehéin dúrft chád si . úbe er dén scáz nehábeti . dén er
Line: 18     fúrhtet ferlîesen . Dubitari inquam nequit . Nehéin zuîuel
Line: 19     neíst tés chád ih . In contrarium igitur relapsa est res . Úbe díz
Line: 20     sús íst chád si . sô íst taz tíng uuíderuuartîgo bechêret .
Line: 21     Nam opes quę putabantur facere sufficientes sibi . indigen\tes
Line: 22     potius faciunt alieno presidio . Íh méino dâr ána . uuán\da
Line: 23     der rîhtûom dér sie gnúhtîge tûon sólta . íro sélbero
Line: 24     hálb . tér tûot sie dúrftîge ánderro hélfo . Táz íst argu\mentum
Line: 25     ab euentu . Sámo sî châde . Quis diuites euenit egere .
Line: 26     ideo diuitię sunt causa egestatis . ITEM .

Line: 27     Quis autem modus est . quo pellatur diuitiis indigentia? Ze_uuéle\ro
Line: 28     uuîs múgen dánne dúrfte úberuuúnden uuér\den
Line: 29     mít rîhtûome? Num enim diuites esurire nequeunt?
Line: 30     Num sitire non possunt? Nemág tie rîchen nîeht húngeren

p. 122

Manuscript page: 122 Page: 122   Line: 1     nóh túrsten na? Num membra pecuniosorum non sentiunt frigus hibernum?

Line: 2     Neinfíndent tero ríchôn líde des fróstes nîeht na? Sed adest in\quies
Line: 3     opulentis . quo famem satient . quo sitim frigusque depellant . Sô há\bent
Line: 4     sie gezíug chîst tu . mít tíu sie gebûozên den hún\ger .
Line: 5     únde den dúrst . ióh ten fróst . Sed hoc modo consolari qui\dem
Line: 6     potest indigentia diuitiis . auferri penitus non potest . Ze
Line: 7     déro uuîs chído áber ih . mág téro dúrfto ételih trôst
Line: 8     uuérden . mít rîhtûome . nâh fúre-nomes lába uuérden .
Line: 9     Nam si hęc hians semper . atque aliquid poscens . expletur opibus . maneat
Line: 10     necesse est quę possit expleri . Úbe indigentia îo gî\êt .
Line: 11     únde îo gérôt . únde mít sáchôn erscóben uuírt .
Line: 12     sô uuérêt sî nôte îo ze_dero fúlli . Sîd tiu fúlli sîa netî\ligôt .
Line: 13     sô uuázer fíur tûot . únde sî échert stíllêt . sô íst
Line: 14     si îo . sô nezegât si . Uuúrte si mít opibus fertîligôt . sô
Line: 15     neuuâre si . Argumentum a minori ad maius . Minus est enim
Line: 16     reprimere quam extinguere . ITEM .

Line: 17     Taceo quod naturę minimum . quod auaritię nihil satis est .

Line: 18     Íh uuíle dés fersuîgên . dáz tero naturę lúzzel gnv̂\oget .
Line: 19     únde dero fréchi nîonêr ána gnûoge neíst . Fames
Line: 20     únde sitis . únde nuditas . máchônt mánnolichen egenvm .
Line: 21     Tia indigentiam múgen opes kebûozen . án dien únfré\chen .
Line: 22     Tîe áber fréh sínt . uuánda ín nîehtes fóllûn ne\dúnchet .
Line: 23     pedíu sínt sie îo árm ! únde îo dúrftîg . Qua\re
Line: 24     si opes nec summouere possunt indigentiam . et ipse suam faciunt

Line: 25      . i . addunt . quid est quod credatis eas prestare sufficien\tiam?

Line: 26     Fóne díu ságe dû mír chád si . úbe rîhtûom dúrf\te
Line: 27     fertîligôn nemág . únde er ióh túrfte máchôt .
Line: 28     uuélicha gnúht mág er dánne gében . uuânent ír?
Line: 29     Argumentum a contrariis . Quasi diceret . Opes quę indigen\tiam
Line: 30     gignunt . quomodo sufficientiam quę eis contraria est

p. 123

Manuscript page: 123 Page: 123   Line: 1     gignant? AUARO INUTILES ESSE DIUITIAS .

Line: 2     Quamuis auarus diues fluente gurgite auri . cogat non ex\pleturas
Line: 3     opes . Tóh ter frécho mán . sámo rîche uuórte\nêr .
Line: 4     sámo so ímo zûo rínne daz cóld . sînen scáz tés
Line: 5     ímo nîomêr fóllûn nedúnchet . kehûfoe . Oneretque col\la
Line: 6     bacis rubri litoris . Únde er geláde sînen háls mít
Line: 7     tîen gímmôn des rôten méres . Et scindat opima ru\ra
Line: 8     centeno boue . Únde er mít cênzeg flûogen ze_áche\re
Line: 9     gánge . in_bírîgemo lánde . Nec cura mordax deserit
Line: 10     superstitem . Úmbe dáz negebrístet ímo nîo sórgûn lében\demo .
Line: 11     Et defunctum non comitantur leues opes . Nóh úmbe
Line: 12     dáz nefólgênt ímo nîeht tôtemo . sîne lîeht-lichen sá\châ .

Line: 13
SECUNDA IN DIGNITATIBUS .

Line: 14     Sed dignitates reddunt honorabilem . reuerendumque . cui
Line: 15     prouenerint? Témo áber die hêrskéfte zûogeslín\gent .
Line: 16     máchônt tîe dén êrháften . únde ánt-sazîgen?
Line: 17     Num ea uis est magistratibus . ut mentibus utentium inserant uir\tutes .
Line: 18     depellant uitia? Íst tánne díu chráft án dien ám\báhten .
Line: 19     dáz sie dien ámbaht-mánnen túgede gébên .
Line: 20     âchuste némên? Atqui . non solent fugare nequitiam . sed poti\us
Line: 21     illustrare . Tríuuo . síu nesínt nîeht sítig . tes mán\nes
Line: 22     úbeli ze_tîligônne . núbe ze_óffenônne . Quo fit ut
Line: 23     indignemur sepe eas contigisse nequissimis hominibus . Tán\nân
Line: 24     geskíhet tíccho . dáz uuír siu zúrnên ze_hánden
Line: 25     chómen uuésen dien zágostên . Únde catullus nonium
Line: 26     licet sedentem in curuli . tamen strumam appellat . Fóne
Line: 27     díu uuárd táz catullus nonium gútter hîez . dóh er án
Line: 28     demo hêrstûole sâze . Catullus uuás ueronensis poe\ta .
Line: 29     nobilis . pedíu uuás ímo nonius únuuérd . tér fó\ne
Line: 30     gallia ze_roma chómenêr . mít gothorvm suffragio

p. 124

Manuscript page: 124 Page: 124   Line: 1     ze_consulatu gestéig . Uidesne quantvm dedecus malis adiciant
Line: 2     dignitates? Nesíhest tu dâr ána na . uuáz únerôn ámbaht
Line: 3     únde uuírde gébên dien úbelên? Atqui . minus patebit
Line: 4     eorum indignitas . si nullis honoribus inclarescant . Ze_trí\uuôn
Line: 5     íro únuuírde skînent tés tóh mínnera . úbe sie
Line: 6     nehéin ámbaht-êra nemâret . ITEM .

Line: 7     Tu quoque num tandem tot periculis adduci potuisti . ut cum
Line: 8     decorato putares gerere magistratum . cum in eo respice\res
Line: 9     mentem nequissimi scurrę et delatoris? Máhtôn sâr
Line: 10     díh ánabríngen dehéine fréisâ . dáz tû consulatum* mít
Line: 11     decorato hínderstân uuóltist . tén du uuíssôst skírnen .
Line: 12     únde méldare? Tísêr decoratus uuás fautor gothorum . pe\díu
Line: 13     uuás er méldâre dero ciuivm . Uuánda er óuh târ mí\te
Line: 14     spílománnes kebârda hábeta . fóne díu neuuólta er
Line: 15     sîn collega nîeht uuérden in_consulatv . tóh iz ter chúning
Line: 16     uuóltî . Táz uuás ímo fréisa uuíder den chúning . Non
Line: 17     enim possumus ob honores . reuerentia dignos iudicare . quos
Line: 18     ipsis honoribus iudicamus indignos . Uuír nemúgen dîe nî\eht
Line: 19     áhtôn êrhafti uuírdîge . úmbe íro ámbaht . dîe uuír
Line: 20     sélbes tes ámbahtes áhtoên únuuírdige . At si quem uide\res
Line: 21     preditum sapientia . num posses putare eum non dignum . uel re\uerentia .
Line: 22     uel ea sapientia . qua est preditus? Tén du áber sáhîst
Line: 23     uuîsen . máhtîst tû dén áhtôn únuuirdîgen êrháfti . ún\de
Line: 24     sélbes sînes uuîstûomes? Minime . Néin du . Inest enim uirtuti
Line: 25     propria dignitas . Túged hábet an íro sélbûn éigene
Line: 26     uuírde . Quam protinus transfundit in eos . quibus adiuncta fu\erit .

Line: 27     Tîe si sâr dîen gíbet . tîen si gelâzen íst . Quod quia
Line: 28     populares honores nequeunt facere . liquet eos non habe\re
Line: 29     propriam dignitatis pulchritudinem . Uuánda dáz tiu
Line: 30     uuérlt-êrâ nîeht ketûen nemúgen . pedíu skînet . táz

p. 125

Manuscript page: 125 Page: 125   Line: 1     sie nehéina scôni nehábent éigenero uuírde . Án demo fine skî\net
Line: 2     tiu causa . Úbe popularis dignitas uuâre causa reuerentię .
Line: 3     souuér dánne dignitatem hábetî . démo nebrâste nîeht reue\rentię .
Line: 4     Pedíu héizet táz argumentum a fine . In quo illud est animaduertendum
Line: 5     magis . Târ án déro stéte uuírt tés cnôto uuára
Line: 6     ze_tûonne . s . uués causa dero úbelôn dignitas sî . sîd si reuerenti\ę
Line: 7     causa neíst . PROPOSITIO . Nam si eo abiectior est quisque . quo ma\gis
Line: 8     a pluribus contemnitur . Úbe mánnolih sô ueruuórfenero íst . sô er îo fó\ne
Line: 9     mánigôren ferchóren uuírt . ASSUMPTIO . Cum dignitas
Line: 10     nequeat improbos . facere reuerendos . s . quamuis notos . Sô láng
Line: 11     taz ámbáht êrháfte getûon nemág . tie úbelen . tóh iz sîe tûe
Line: 12     chúnde . CONCLUSIO . Quos ostentat pluribus despectiores
Line: 13     facit . Táz iz sîe óuget . án díu tûot iz sîe fúre êrháfte uer\síhtige .
Line: 14     Târ skînet . táz tien úbelên íro dignitas íst causa de\spectionis .
Line: 15     Uerum non inpune . Náls áber in_gníuz . Ís uuírt
Line: 16     íro gedánchôt . Reddunt namque improbi parem uicem dignita\tibus .
Line: 17     quas conmaculant sua contagione . Uuánda sámolicha
Line: 18     únêra tûont sie dára gágene dîen ámbáhten . tíu sie be\smîzent
Line: 19     mít íro úbeli . ITEM . Atque . s . audi . ut cognoscas
Line: 20     non posse contingere ueram illam reuerentiam per has umbrati\les
Line: 21     dignitates . Únde lâ míh tír mêr ságen ! dáz tu bechén\nêst
Line: 22     nehéina uuâra êrháftî chómen fóne dísên lúkkên
Line: 23     hêrskeften . Si qui functus multiplici consulatu . forte de\uenerit
Line: 24     in barbaras nationes . honorne faciet uenerandum
Line: 25     barbaris? Tér ióh tíccho consul uuírdet . feruuállôt
Line: 26     tér ôdeuuano férro únder énderske líute . tûot ín
Line: 27     dánne dâr êrháften sîn héimiska êra? Atqui . si hoc munus . i . re\uerentia
Line: 28     naturale foret dignitatibus . quoquo gentium . i . u\bique
Line: 29     terrarum . nullo modo cessaret ab offitio suo . Uuâre díu
Line: 30     êrháfti ánabúrtîg tien ámbahten . sô negesuíche si ín

p. 126

Manuscript: 126   Page: 126   Line: 1     nîonêr . Sicut ignis ubique terrarvm . numquam tamen calere desistit . Álso daz
Line: 2     fíur nîonêr âne sîna hízza néist . Sed quoniam id eis . s . offitium dignita\tis
Line: 3     non adnectit propria uis . sed fallax opinio hominum . uanescunt
Line: 4     ilico . cum ad eos uenerint . qui non estimant eas esse dignitates . Uuán\da
Line: 5     áber ín dîa êra nîeht negíbet íro sélbero túged . núbe lúk\kêr
Line: 6     uuân dero ménniskôn . dîe sie êrôn uuírdige áhtônt .
Line: 7     fóne díu ingânt sie ín sâr . sô sie ze_dîen chóment . tîe die ê\ra
Line: 8     fúre nîeht nehábent . Sed hoc apud exteras nationes . Nv̂
Line: 9     geskíhet táz únder frémedên . ITEM . Inter eos uero apud quos
Line: 10     ortę sunt . num perpetuo perdurant? Únder dîen sie ióh
Line: 11     fóne êrest uuúrten . sínt sie mít tîen stâte? Atqui pretura olim
Line: 12     magna potestas . nunc inane nomen . Táz chúnne dâr ána . dáz
Line: 13     pretura íu uuás éin míchel geuuált . únde iz nû íst échert
Line: 14     úpîg namo . Et grauis sarcina senatorii census . Únde hé\uig
Line: 15     árbéit . tero hêrrôn scázzes . Sub augusto uuás tero
Line: 16     senatorum numerus mille . únde íro census . tén sie iârlichen
Line: 17     infáhen sóltôn . tés uuás sô suetonius ságet octingentorvm
Line: 18     milium summa . Úbe pretores ten scáz récchen sóltôn . dáz ne\máhta
Line: 19     âne árbéite nîeht sîn . Si quis quondam curasset
Line: 20     annonam populi . magnus habebatur . nunc ea prefectura quid abiectius?

Line: 21     Tér óuh tes purglíutes frûondo íu flégen sólta . dér
Line: 22     uuás máhtîg . uuélih ámbaht íst áber nû smáhera? Únz án
Line: 23     augustum sô gnûogta romanis tero frûondo ze_demo iâre !
Line: 24     díu áfter italia únde sicilia gesámenôt uuárd . sô fóne
Line: 25     imo egyptus uuárd redacta in prouintiam . dáz chît in_flíht\lánt .
Line: 26     dô gesázta er ín dánnân abundantiam . ad septem men\ses .
Line: 27     Tér uuás nôte máhtîg . tér sô mícheles tínges flág .

Line: 28
DE COMITIIS .

Line: 29 Fóne liuio . únde fóne ánderên historicis uuízen uuír .
Line: 30 dáz tie ámbaht-sezzedâ ze_romo hîezen

p. 127

Manuscript page: 127 Page: 127   Line: 1     comitia . a comendo . únde sélben diu ámbaht hîezen magistra\tus .
Line: 2     únde dignitates . Téro ámbahto uuás nâh tien expulsis regibus
Line: 3     consulatus taz hêrôsta . témo fólgeta legataria dignitas . uuánda
Line: 4     dáz ten consulem ánagîeng ze_tûonne . táz frúmeta sîn legatus .
Line: 5     Álso reges trûogen in capite coronam . álde diadema . sô trûo\gen
Line: 6     consules târ fúre fasces in capite . dáz uuâren insignia ma\iestatis .
Line: 7     dáz chît zîerdâ . únde bechénnedâ dero mágen-chréf\te .
Line: 8     Álso uuír ín demo hûs héizên mágen-sûl . dia méistûn sûl .
Line: 9     íh méino . díu den fírst tréget . sô hîez tíu chráft tero consulvm .
Line: 10     álde dero regum . álde dero dictatorum . mágen-chráft . uuánda
Line: 11     sî diu méista uuás . Tîe déro maiestati regum . álde consulum uuíder\hôrig
Line: 12     uuâren . únde sie dâr úmbe fóre ín úbertéilet uuúr\ten .
Line: 13     dîe hábetôn flúht ze_dien líuten áfter dero rûmiskûn
Line: 14     êo ! dáz sie ín dero fréisôn húlfîn . Díu flúht hîez prouocatio . Sô
Line: 15     áber dánnân díccho eruuûohsen maxime dissensiones . dîe
Line: 16     dissensiones ze_uerzérenne . sáztôn sie dictatorem . tés maie\stas
Line: 17     sólih uuâre . dáz nîoman dés nehábeti prouocationem ad
Line: 18     populum . dáz ímo fóre démo ertéilet uuúrte . Témo fólgeta
Line: 19     îo magister militum . únde dén uuéleta ér imo sélbo ! also der
Line: 20     consul téta sînen legatum . Nâh ín uuâren tribuni plebis . ke\uuáltigôsten .
Line: 21     téro uuâren uuîlôn zuêne . uuîlôn ióh zêne .
Line: 22     únde díccho uuúrten dîe sô creati . dáz sie hábetîn consularem
Line: 23     potestatem . dáz chít similem consulibus . Tîe hîezen fóne díu tribu\ni
Line: 24     plebis . uuánda sie iudicia plebis úber síh nâmen . Tára nâh
Line: 25     uuâren pretores . únde censores . únde questores . Pretores
Line: 26     fúre fûoren den consulem . in exercitu . únde ríhtôn ímo sîn
Line: 27     pretorium . íh méino sîn tentorium . târ ér ínne sáz ad iudi\candum
Line: 28     et contionandum . táz chît ze_ríhtenne . únde ze_sprâchôn\ne .
Line: 29     Tánnân hîez er pretor a preeundo . quasi preitor . Censores
Line: 30     uuîelten frôno-scázzes . ter in ęrario gehálten uuás . fóne dív

p. 128

Manuscript page: 128 Page: 128   Line: 1     hîezen sie a censu censores . Questores uuâren des scázzes fórderâra .
Line: 2     dicti tamquam quesitores . Tára nâh uuâren prefecti . dáz chît flégara .
Line: 3     díe úber mísselichíu negotia uuâren . Sô uuâren ediles . tîe dero e\dium
Line: 4     hû<o>tôn . únde dîe besáhen . Duumuiri únde triumuiri hîezen dîe
Line: 5     úber_fráuali díngotôn . Fóne díu zíhet suetonius augustum . dáz
Line: 6     er acerrimus uuâre in suo triumuiratu . Fúre duum-uiros únde trium\uiros .
Line: 7     uuúrten sîd presides . Decemuiratus uuárd échert éinest keséz\zet .
Line: 8     tô romani fúre duos consules decemuiros chúren . dáz sie éinzên
Line: 9     fasces trûogîn . únde éinzên áfter hérto dero rei publicę flâ\gîn .
Line: 10     Proconsules uuâren in loco consulum . Pontifices flâgen dero reli\gionis .
Line: 11     Imperatores . duces . comites . sínt chúnt .

Line: 12
DE ORDINE CIUIUM ROMANORUM .

Line: 13     Târ míte tóug ze_bechénnenne . dáz romani ciues keskéi\den
Line: 14     uuâren ! in patres . únde in plebem . Tero patrum uuâren
Line: 15     tres ordines . Ter hêrôsto ordo uuás clarissimorum . Fóne díu lé\sên
Line: 16     uuír in passione sebastiani sancti . Clarissimis cottidie uiris
Line: 17     marcelliano et marco suadebat sęculi blandimenta respuere .
Line: 18     Ánderiu uuás illustrium . Án déro uuás boetius . Pedíu chît tér
Line: 19     titulus tísses pûoches . Anicii . manlii . seuerini illustris uiri .
Line: 20     Tíu drítta uuás exspectabilium . Álso beata agatha fóne íro sél\bûn
Line: 21     chád . Ingenua sum . et exspectabilis genere . Plebis uuâren
Line: 22     zûo ordines ! equestris . únde pedestris . Tér uuás eques . tér
Line: 23     decem milia máhta gezíugôn déro suârôn féndingo . díe se\stertia
Line: 24     hîezên . Tíe mínnera hábetôn . dîe mûosîn gân . Sô
Line: 25     zît uuás ámbaht ze_sézzenne . sô sáztôn siu die patres ! per
Line: 26     suffragia plebis . Íro gelúbeda . únde íro béta . dáz uuâren
Line: 27     suffragia . Tîe fóne ánderên búrgen dára chómene uuâ\ren .
Line: 28     tîe hábetôn dîa sélbûn êa . âne dáz sie nîeht nemáhtôn
Line: 29     ferre suffragia . Tánnân skînet . táz tîe-dar hîezen pa\tres
Line: 30      . únde senatores . ióh âne ámbaht míchela dignitatem

p. 129

Manuscript page: 129 Page: 129   Line: 1     hábetôn . ITEM . Ut enim paulo ante diximus . quod nihil habet
Line: 2     proprii decoris . opinione utentium . nunc splendorem accipit . nunc amit\tit .

Line: 3     Álso ih târ fóre gréhto chád . dignitas tíu nîeht éigenero
Line: 4     zîerdo nehábet . tíu guuínnet sia . únde ferlíuset sia ! sô dîe
Line: 5     uuânent . téro si íst . CONCLUSIO . Si igitur dignitates neque\unt
Line: 6     facere reuerendos . Suspensio . Si ultro sordescunt contagio\ne
Line: 7     improborum . Et hic . Si desinunt splendere mutatione temporum . Et
Line: 8     hic . Si uilescunt estimatione gentium . Et hic . Quid est quod habeant
Line: 9     in se expetendę pulchritudinis . nedum . i . ne dicam . aliis prestent?

Line: 10     Depositio . Úbe hêrskéfte êrháfte getûon nemúgen . úbe sîe
Line: 11     ióh hônet tero gûotelôson úbeli . únde úbe sie fóre áltî fer\blîchent .
Line: 12     táz chît slíngen gestânt . únde úbe sie fóne férrên
Line: 13     lîuten fersmáhet uuérdent . uuáz hábent sie dánne án ín
Line: 14     lúst-sámero scônî? íh nedarf chéden . uuáz sie íro ánderên gé\bên .
Line: 15     ITEM . Quamuis nero seuientis luxurię . i . plenus seuitię .
Line: 16     et luxurię . comeret se superbus tirio ostro . et niueis lapillis .

Line: 17     Tóh tér grímmo únde dér zúrlústîgo nero síh úbermûotli\cho
Line: 18     gáretî . mít tero tíurestûn púrpurûn . únde mít scô\nên
Line: 19     gímmôn . Inuisus tamen omnibus uigebat . Ér uuás îo dóh
Line: 20     tien sînên állên léidsám ! náls êruuírdig . Sed improbus dabat
Line: 21     quondam uerendis patribus indecores curules . Ér spéndôta
Line: 22     îo dóh álso úbelêr dîen êruuírdigên hêrrôn únzímige hêr\skéfte .
Line: 23     Únzímige . uuánda sie fóne úbelero hénde châmen .
Line: 24     Quis igitur putet beatos illos honores . quos miseri tribuunt?

Line: 25     Uuér sól dánne uuânen . dîe êrâ uuésen sâlîge . tîe die uuê\negen
Line: 26     gébent? Argumentum a contrariis . ut sunt beatitudo et miserię .

Line: 27
TERTIA IN POTESTATIBUS .

Line: 28     An uero regna . et familiaritas regum ualet efficere potentem?

Line: 29     Mág chúningo geuuált . únde dáz man ze ín hábet
Line: 30     kesuâsheit . máhtîge getûon? Quidni? Zíu nemág chîst

p. 130

Manuscript page: 130 Page: 130   Line: 1     tu? Quando felicitas eorum perpetuo perdurat? Sîd tie chúninga nîo\man
Line: 2     ába nestôzet . únde ín íro sâlighéit fólle-gât? Atqui . uetu\stas
Line: 3     plena est exemplorum . plena etiam presens ętas ! qui reges mutaue\rint
Line: 4     felicitatem calamitate . Uuír éigen dés mánigíu bílde .
Line: 5     fóne áltên . ióh fóne níuuên zîten . uuîo mánige chúninga
Line: 6     nâh sâldon ze_hárme châmen . O preclara potentia . quę ne ad
Line: 7     conseruationem quidem sui satis efficax inuenitur . Éin mâre geuuált
Line: 8     íst créhto dér nû . dér nóh síh sélben hálten nemág . Quodsi
Line: 9     hęc regnorum potestas . auctor est beatitudinis . nonne si qua parte
Line: 10     defuerit . minuat felicitatem . inportet miseriam?

Line: 11     Úbe chúninges keuuált . sâlighéit máchôt . uuâr íst si
Line: 12     dánne nû . sîd tés nôt íst . souuâr íro bréste . dáz tér brés\to
Line: 13     mínneroe dia sâlighéit . únde ín fûore dia uuêneghé\it?
Line: 14     Sed quamuis late tendantur humana imperia . necesse est
Line: 15     plures gentes relinqui . quibus regum quisque non imperet . Préi\tên
Line: 16     síh óuh férro diu írdisken rîche . nóh tánne sínt îo
Line: 17     mánige dîete . déro éin chúning souuélêr geuuáltigô\sto
Line: 18     íst . nîeht neuuáltet . Qua uero parte desinit potestas
Line: 19     faciens beatos . hac subintrat impotentia . quę facit miseros .

Line: 20     Târ díu máht ába gât tíu sâlige tûot . târ gât tíu
Line: 21     únmáht zû . díu uuênege tûot . Táz íst argumentum a contra\riis .
Line: 22     Hoc igitur modo necesse est inesse regibus maiorem por\tionem
Line: 23     miserię . In_dísa uuîs íst nôt . táz chît . hínnân íst
Line: 24     nôt tien chúningen mêr ánalígen uuêneghéite . dánne
Line: 25     sâlighéite . Tyrannus expertus periculorum suę sortis . i . dignita\tis .
Line: 26     simulauit metus regni . terrore gladii pendentis su\pra
Line: 27     uerticem . Dionisius dér pínumftlicho uuîelt sicilię .
Line: 28     únde bedíu sînes keuuáltes fréisâ bechánda . dér máz
Line: 29     tîe fórhtûn . dîe ér úmbe sîn rîche dóleta . ze_dîen fórh\tôn
Line: 30      . dés óbe houbete hángênten suértes . Ér háncta iz

p. 131

Manuscript page: 131 Page: 131   Line: 1     témo úber_hóubet pe_éinemo smálemo fádeme . tér ze_ímo chád . táz er
Line: 2     sâlig uuâre . únde frâgeta ín . uuîo sâlîg píst tu nû? Uuîo sâlig mág
Line: 3     íh sîn chád ér . únz íh tíz suért fúrhto? Álso sâlîg pín íh chád dio\nisius .
Line: 4     tés sélben fúrhtendo . Quę est igitur hęc potestas . quę nequit expellere
Line: 5     morsus sollicitudinum . quę nequit uitare aculeos formidinum?

Line: 6     Uuáz keuuálto mág táz sîn . díu mánne nîeht penémen nemág .
Line: 7     ín nebîzên sórgûn . únde ín negértên fórhtûn? Atqui uelleNT
Line: 8     ipsi uixisse securi . sed nequeunt . Nû uuóltîn sie dóh kérno lé\ben
Line: 9     síchuro . sîe nemúgen áber . Dehinc de potestate gloriantur .

Line: 10     Únde rûoment sie síh tóh íro geuuáltes . An tu potentem censes .
Line: 11     quem uideas uelle quod non possit efficere? Áhtôst tû dén geuuáltî\gen .
Line: 12     dér dáz ketûon nemág . táz er uuíle? Potentem censes qui am\bit
Line: 13     latus satellite? Áhtôst tû sâlîgen . dér îo dia sîttûn úmbestél\let .
Line: 14     mít tien chnéhten? Qui plus ipse metuit . quos terret . Tér
Line: 15     dîe int-sízzet . tîen er égôt? Qui ut potens esse uideatur . in ser\uientium
Line: 16     manu situm est . In_dés mánno hánden dáz stât . táz er ge\uuáltîg
Line: 17     sî . Nam quid ego disseram de familiaribus regum . cum ipsa regna
Line: 18     demonstrem . plena tantę imbecillitatis? Uuáz tárf íh ságen
Line: 19     fóne dîen gesuâsôn dero chúningo . uuîo uuéih tîe sîn . sîd íh
Line: 20     sélben die chúninga geóuget hábo sô uuéiche? Quos quidem re\gia
Line: 21     potestas . sepe incolomis . sepe autem lapsa prosternit . Tíe chú\ningo
Line: 22     geuuált int-sézzet . uuîlôn únz er gréht íst ! uuîlon
Line: 23     sô er beuállet . Sô der chúning peuállet . sô beuállent sîne ge\suâsen
Line: 24     ! ófto beuéllet óuh ér sie sélbo . Sô uílo sínt óuh sîe uuéi\cheren .
Line: 25     Nero coegit senecam familiarem . preceptoremque suum . ad arbi\trium
Line: 26     eligendę mortis . Álso dâr ána skînet . táz nero sînen
Line: 27     gesuâsen . únde sînen méister senecam . genôtta ze déro uué\li
Line: 28     des tôdes . Tô ín sînes tôdes lústa . dô téta er ímo dáz sámo so
Line: 29     ze_êron . dáz er ín lîez uuéllen den tôd . Tára nâh kuán er
Line: 30     dén medicum . dér ímo blûot lîez ín demo báde . únz ímo sô

p. 132

Manuscript page: 132 Page: 132   Line: 1     únmáhta . dáz er dés kéndôta . Papinianum diu potentem inter aulicos .
Line: 2     obiecit antoninus gladiis militum . Álso gebôt antoninus . cognemento pius .
Line: 3     duodecimus ab augusto . dáz papinianum dâr in_hóue lángo geuuál\tîgen .
Line: 4     sîne hére-chnéhta slûogen . Atqui . uterque uoluerunt renuntiare
Line: 5     potentię suę . Tîe béide uuóltôn síh kérno ûzôn . íro geuuáltes .
Line: 6     únz sie gesúnde uuâren . Quorum seneca etiam opes suas conatus est tra\dere
Line: 7     neroni . seque ferre in otium . Seneca uuólta ióh sîn gûot ál gé\ben
Line: 8     neroni . únde héime sízzen mûozîg . Sed dum moles ipsa tra\hit
Line: 9     ruituros . neuter effecit quod uoluit . Áber sô iz îo féret . táz tie
Line: 10     sîgenten íro suâri níder zíhet . pedíu neiruuánt íro neuué\derêr .
Line: 11     nóh ín nespûota dés sie uuóltôn . Sîe uuâren úberláden .
Line: 12     dáz erfálta sie . Quę est igitur ista potentia . quam pertimescunt hab\bentes?

Line: 13     Uuîolih íst tánne dér geuuált . dén dîe fúrhtent té\ro
Line: 14     ér íst? Quam nec cum habere uelis . tutus sis . et cum cupias deponere .
Line: 15     non possis uitare? Tén dû hábendo únsíchure bíst . úbe dû ín há\ben
Line: 16     uuíle . únde úbe dû neuuíle . fóne ímo nemáht? An presidi\o
Line: 17     sunt amici . quos non uirtus sed fortuna conciliat? Uuérdent tír is
Line: 18     tie fríunt ze_gûote . dû nesîst únsíchure . dîe állero dícchôst
Line: 19     fóne túgede nechóment . núbe fóne sâldôn? Sed quem felicitas
Line: 20     fecit amicum . infortunium faciet inimicum . Súnder dés netrûe
Line: 21     dû . uuánda den diu sâlda máchôta fríunt . tén máchôt
Line: 22     sâr únsâlda fîent . Quę uero pestis efficatior . ad nocendum . quam
Line: 23     familiaris inimicus? Uuélih súht íst tánne scádoháftera .
Line: 24     dánne der gesuâso fîent? QUAE SIT UERA POTENTIA .

Line: 25     Qui se uolet esse potentem . ille domet feroces animos ! nec
Line: 26     colla uicta libidine summittat ! foedis habenis . Tér ge\uuáltig
Line: 27     uuélle sîn . dér duuînge sîn géilla mûot . nóh ne\lâze
Line: 28     nîeht sînen háls úberuuúnden uuérden fóne gelús\te .
Line: 29     úndertânen sînemo scámelichemo brîdele . Táz chît .
Line: 30     ér nehénge sînên gelústen . Etenim licet indica longe tellvs

p. 133

Manuscript page: 133 Page: 133   Line: 1     tremiscat tua iura . et seruiat ultimo tile . Uuánda dóh tînen geuuált tiu û\zerôsten
Line: 2     lánt fúrhtên . sô india íst ôstert . únde tile nórdert . Tamen non posse
Line: 3     pellere atras curas . et fugare miseras querelas . non est potentia . Táz tû îo nî\eht
Line: 4     úberuuínden nemáht scádoháfte gíredâ . únde uuênegliche chlá\gâ .
Line: 5     táz chît tîe súnda dîe ze_chlágônne sínt . táz sínt únmáhte . dáz
Line: 6     tûot tíh úngeuuáltîgen . QUARTA IN GLORIA .

Line: 7     Gloria uero quam fallax sepe . quam turpis est . Áber diu gûollichi . uuîo
Line: 8     lúkke díu ófto íst . únde uuîo scántlîh . Scántlih pedíu . uuánda si
Line: 9     lúkke íst . Unde non iniuria exclamat tragicus . Fóne díu mág páldo rû\ofen
Line: 9b      gloria gloria milibus mortalium
Line: 10a     dér tragicus poeta apud grecos . O doxa doxa miriisi de broton
Line: 10b     nihil aliud facta nisi aurium inflatio magna
Line: 11     v-den gagosen ei oton oggosas megan . Iâ gûollichi gûollichi . dûsent
Line: 12     ménniskôn nîeht ánderes uuórteníu . âne míchel héui dero ôrôn .
Line: 13     Taz lób kehôrent tiu ôren gérno . bedíu indûont siu síh tara gá\gene .
Line: 14     Plures enim abstulerunt sepe magnum nomen falsis uulgi opinionibus .

Line: 15     Mánige guúnnen ófto míchelen námen fóne lúkkemo líumende
Line: 16     des líutes . Quo quid turpius excogitari potest? Uuáz mág tánne
Line: 17     lôsera sîn . álde erdénchet uuérden? Nam qui falso predicantur . suis ipsi
Line: 18     necesse est laudibus erubescant . Tîe man lóbot mít únréhte . tîe scá\ment
Line: 19     síh nôte íro lóbes . Quę si etiam meritis conquisitę sint . quid tamen
Line: 20     adiecerint conscientię sapientis? Úbe óuh líumenda mit réhte
Line: 21     guúnnen uuérdent . uuáz uuéiz tánne der uuîso mán . dés tóh
Line: 22     mêr túgede hínder ímo? Qui non metitur bonum suum populari rumo\re .
Line: 23     sed ueritate conscientię . Tér sîne frêhte nîeht neáhtôt áfter
Line: 24     líumende . núbe áfter geuuízenero uuârhéite . Quodsi pulchrum
Line: 25     uidetur propagasse hoc ipsum nomen . consequens est ut non iudicetur exten\disse
Line: 26     foedum . Túnchet óuh mánne scône geuuît-préitôn sînen
Line: 27     námen . sô gezímet uuóla . dáz er ménniskôn nedúnche hônen
Line: 28     námen bréiten . núbe uuârháfto gûollîchen . Sed cum necesse sit .
Line: 29     uti paulo ante disserui . plures gentes esse . ad quas nequeat fama
Line: 30     unius hominis peruenire . fit ut quem tu estimas esse gloriosum . proxima

p. 134

Manuscript page: 134 Page: 134   Line: 1     parte terrarvm uideatur inglorius . Tánne áber nôt sî . sô íh fóre ságeta . máni\ge
Line: 2     líute uuésen . ze_dîen éines mánnes líument fólle-chómen nemág .
Line: 3     tánnân geskíhet . tén dû áhtôst kûollichen . táz tér sî úmbehúget .
Line: 4     in_ándermo lánde . Inter hęc uero popularem gratiam . nec dignam quidem
Line: 5     puto commemoratione . Târ míte neáhtôn íh sâr nîeht tero líuto
Line: 6     lób tés uuérdez . táz íh is keuuâne . Quę nec iudicio prouenit . nec um\quam
Line: 7     firma perdurat . Táz fóne chîesenne sâr nechúmet . nóh síh fásto
Line: 8     nefólle-hábet . ITEM . Iam uero quam sit inane . quam futile nomen nobi\litatis .
Line: 9     quis non uideat? Áber dér námo des keédeles . tés síh cnûo\ge
Line: 10     gûollichônt . uuîo úppig únde uuîo fersíhtig neíst tér? Fv\tile
Line: 11     héizet táz úngehába fáz . táz zeléchen . álde eruuórten
Line: 12     íst . Témo íst kelîh . tér ze_ímo sélbemo lôs íst . únde dóh uuíle héi\zen
Line: 13     édeling . Quę si refertur ad claritudinem . aliena est . Tér námo
Line: 14     déshálb níeht keméinet nedárf uuérden . ze mâri . uuánda
Line: 15     er ze_éinemo ándermo tríffet . Uidetur namque nobilitas esse quędam
Line: 16     laus . ueniens de meritis parentum . Álso an dírro diffinitione
Line: 17     skînet . táz nobilitas íst chómen lób . fóne dero fórderôn uuír\den .
Line: 18     Quodsi predicatio facit claritudinem . illi necesse est clari sint . qui pre\dicantur .

Line: 19     Sîd táz lób mâri tûot . sô sínt tîe fórderen mâre .
Line: 20     déro daz lób íst . Quare non efficit te splendidum . aliena claritu\do .
Line: 21     si non habes tuam . Pedíu nemáchôt tíh skînbâren . ánderro
Line: 22     mâri . úbe du dîna nehábest . Quodsi quid est bonum in nobilitate . id
Line: 23     esse arbitror solum . ut uideatur imposita necessitudo nobilibus . ne
Line: 24     degenerent a uirtute maiorum . Táz éina áhtôn íh échert kûot
Line: 25     uuésen án demo édele . úbe is îeht kûot íst . táz tien édelín\gen
Line: 26     dés nôt túnche . nâh tien fórderôn ze_sláhenne ! an íro
Line: 27     túgede . UNAM CUNCTIS ORIGINEM ESSE .

Line: 28     Omne genus hominum surgit in terris . ab simili ortu . Fóne gelîche\mo
Line: 29     úrsprínge . châmen álle ménnisken in_érdo . Unus enim rervm
Line: 30     pater est . unus cuncta ministrat . Állero creaturarum íst éin fáter .

p. 135

Manuscript page: 135 Page: 135   Line: 1     éinêr flíget íro állero . Ille dedit radios phoebo . dedit et cornua lunę .

Line: 2     Ér téta skînen dia súnnûn . hórnên den mânen . Ille etiam dedit homi\nes
Line: 3     terris . et sydera cęlo . Ér scûof tie ménnisken in_érdo . stérnen
Line: 4     in_hímele . Hic clausit animos membris . petitos celsa sede . Ér beté\ta
Line: 5     dia sêla ín_dien líden ! fóne hímele hára níder gefrúmeta . Mor\tales
Line: 6     igitur cunctos edit nobile germen . Pedíu hábet álle ménnisken
Line: 7     gerécchet édelêr chîmo ! uuánda sie fóne hímele búrtîg sínt .
Line: 8     Quid genus et proauos strepitis? Uuáz rûoment ír dánne íuuer
Line: 9     chúnne . únde íuuere ált-fórderen? Si primordia uestra . auctoremque
Line: 10     deum spectes . nullus degener exstat . Úbe dû án daz ánagén\ne
Line: 11     uuártêst . únde an gót órtfrúmen . sô neíst nîoman úné\dele .
Line: 12     Ni uitiis peiora fouens . proprium deserat ortum . Ér neuuél\le
Line: 13     síh súndôndo gelóuben sînes úrsprínges . Ferlâzet er sî\nen
Line: 14     sképfen . sô indédelet er . QUINTA IN UOLUPTATE .

Line: 15     Quid autem loquar de uoluptatibus corporis? Uuáz mág íh chô\sôn
Line: 16     fóne des lîchamen lústsámî? Quarum appetentia qui\dem
Line: 17     plena est anxietatis . satietas uero poenitentię? Téro demo mán
Line: 18     fílo nôt íst . kérôndo . únde déro er sámo léidig uuírdet fól\letânero?
Line: 19     Quantos illę solent morbos referre . corporibus
Line: 20     fruentium . quam intolerabiles dolores . quasi quendam fructum
Line: 21     nequitię? Uuîo mánige súhte . uuîo chréftige suérden sî
Line: 22     gíbet tîen íro spúlgentên . sámo ze_uuûochere dero úbelî?
Line: 23     Fóne díu chád éin poeta . Uno namque modo . uina . uenusque noceNT .
Line: 24     Quarum motus quid habeat iocunditatis . ignoro . Uuáz an íro gí\redo
Line: 25     uuúnnôn sî . dáz neuuéiz ih . Uuîo mág iz uuúnna
Line: 26     sîn . sô iz anxietas íst? Tristes uero exitus esse uoluptatum intelleget .
Line: 27     quisquis uolet reminisci libidinum suarum . Áber uuîo léidsám
Line: 28     der ûzlâz sî . dáz pechénnet tér . dér síh pehúgen uuíle
Line: 29     sînero zûordon . Quę si beatos possunt explicare . nihil
Line: 30     causę est . quin pecudes quoque beatę esse dicantur . Múgen sie

p. 136

Manuscript page: 136 Page: 136   Line: 1     ménnisken sâlige tûon . sô neménget óuh nîeht temo uéhe .
Line: 2     núbe iz sâlîg sî . Quarum omnis intentio festinat ad explen\dam
Line: 3     corporalem lacunam . Tés sín állêr íst ten búdeming ze_erfúl\lenne .

Line: 4     ITEM . Honestissima quidem foret iocunditas coniugis .
Line: 5     et liberorum . sed nimis e natura dictum est . nescio quem inuenis\se
Line: 6     filios tortores . Íh châde chíuske uuúnnâ uuârîn . ché\na .
Line: 7     únde chínt . âne dáz man ságet . táz férro ûzer dero
Line: 8     natura íst . neuuéiz uuélíu chínt chélen íro fáter . Quorum
Line: 9     quam sit mordax quęcumque conditio . neque alias expertum te . neque
Line: 10     nunc anxium necesse est ammonere . Souuîo chíuske íro ge\skáft
Line: 11     sî . nóh tánne uuîo sórgsám si sî . dés nedárf íh
Line: 12     tíh mánôn . ánderes-uuâr erchúnnêt hábenten . únde
Line: 13     îo ána úmbe dîn sélbes chínt ángestenden . In quo euripi\dis
Line: 14     mei sententiam probo . qui carentem liberis . infortunio
Line: 15     dixit esse felicem . An díu íh mînes hólden euripidis réda ló\bôn .
Line: 16     greci poetę . et philosophi . dér den chíndelôsen chád .
Line: 17     fóne únsaldôn sîn sâlîgen . ITEM . Hoc habet omnis
Line: 18     uoluptas . stimulis agit furentes . Álle gelúste hábent táz
Line: 19     keméine . dáz sie die nîetegen gértendo . iágônt ze_dero
Line: 20     tâte . Apiumque par uolantum . Únde sie gelîh sínt tien bínen .
Line: 21     Ubi fuderit grata mella . fugit . i . ubi uoluptas perfecerit
Line: 22     dulcedinem suam . horret facta sua . Sô uoluptas tia tât ge\tûot .
Line: 23     sô léidezet si sîa . Et ferit icta corda . nimis tena\ci
Line: 24     morsu . Únde bîzet tánne daz keléidegôta hérza . mít
Line: 25     fásthábigemo bízze . Álso démo bíne geskíhet . sô iz síh
Line: 26     réchendo . den ángen ferlíuset . únde dánne fóre fôrhtôn
Line: 27     flíhet . uuánda iz uuéri nehábet . únde áfter dés héizet
Line: 28     fucus . i . fauum comedens . non faciens .

Line: 29     REPLICAT SUPERIORA QUINQUE . / quędam sint .
Line: 30     Nihil igitur dubium est . quin hę uię ad beatitudinem deuia

p. 137

Manuscript page: 137 Page: 137   Line: 1     Uuánda iz sús íst . pedíu neíst nehéin zuîuel . díse fínf uué\gâ
Line: 2     nesîn âuuekke ze_dero sâlighéite . Nec perducere quemquam
Line: 3     ualeant eo . ad quod promittunt se perducturas esse . Nóh sie nîoman\nen
Line: 4     nemúgîn dára fólle-léiten ! dára sie gehéizent . Quantis
Line: 5     uero implicitę sint malis . breuissime monstrabo . Uuîo
Line: 6     mánigíu úbel án ín sîn . díe beatitudinem nément . dáz sá\geta
Line: 7     íh fóre lángséimo ! nû uuíle íh iz pegrîfen chúrzli\cho .

Line: 8     DIUITIAE . Quid enim? Pecuniamne congregare cona\beris?
Line: 9     Sed eripies habenti . Uués lústet tíh? Lústet tíh scáz
Line: 10     ze_sámenônne? Sô nímest tu ín andermo . HONORES .

Line: 11     Dignitatibus fulgere uelis? Danti supplicabis . Uuíle du
Line: 12     in_ámbahte skînen? Sô mûost tu fléhôn den gébenten . Et qui
Line: 13     cupis preire cęteros honore . poscendi humilitate uilescis . Ún\de
Line: 14     uuírdest tu bítendo smáhera . dien ánderên ! dîen dû gé\rôst
Line: 15     fórderôra uuérden . POTESTAS . Potentiamne deside\ras?

Line: 16     Uuíle dû geuuáltig uuérden? Subiectorum obnoxius in\sidiis .
Line: 17     subiacebis periculis . Sô uârênt tír die dîne . únde bíst
Line: 18     tés in fréisôn . CLARITAS . Gloriam petis? Lústet tíh kû\ollichi?
Line: 19     Sed distractus per aspera quęque . securus esse desistis . Sô
Line: 20     mûost tu sórgende sîn . peháftêr inblándenên díngen !
Line: 21     mít tîen du díh tûomen uuíle . UOLUPTAS .

Line: 22     Voluptariam uitam deligis? Uuíle du lústsámo lében? Sed
Line: 23     quis non spernat atque abiciat corporis seruum . rei uilissimę
Line: 24     et fragilissimę? Uuémo nesól áber únuuért sîn . des lîchá\men
Line: 25     scálh? tes feruuórfenôsten dínges . únde des prôdesten?
Line: 26     Tîe uoluptati dîenônt . tîe sínt tes lîchamen scálchâ . Tîe
Line: 27     spiritui dîenônt . dîe sínt spiritales . únde góte gelîh . tér
Line: 28     spiritus íst . únde bedíu sínt tîe frî . / BESTIIS .
Line: 29     BONIS CORPORIS HOMINES NON AEQUARI

Line: 30     Iam uero qui pre se ferunt bona corporis . quam exigua . quam fragili

p. 138

Manuscript page: 138 Page: 138   Line: 1     possessione nituntur . Tîe des lîchamen fróma fúre sézzent tien
Line: 2     frómôn dero sêlo . ze_uuîo lúzzelmo dínge síh tîe hábent . Fóne
Line: 3     dien simiis . tîe uuír héizên áffen . íst táz kespróchen . pre se ferunt .
Line: 4     Ter áffo guuínnet îo zuéi uuélfer . únde déro zuéio . íst ímo
Line: 5     daz éina lîebera . dánne daz ánder . Taz lîebera chêret
Line: 6     îo fúre sih ! daz ánder fólgêt ímo . Sô man ín iágon gestât .
Line: 7     sô héuet er daz lîebera ûf zû-ze sînên brusten ! daz léide\ra
Line: 8     sprínget ûf án ín ! unde hábet síh . ze_sînemo hâre . Sô ímo
Line: 9     dára nâh nôten gestât . sô uerlâzet er daz lîebera . únde
Line: 10     indrínnet mít témo . dáz ímo léidera uuás . Num enim pote\ritis
Line: 11     superare elephantos mole . tauros robore? Múgent
Line: 12     ír uuérden mêrôren dánne hélfendâ . stárcheren dánne
Line: 13     fárre? Num tigres uelocitate preibitis? Álde snélleren . dán\ne
Line: 14     tigres? Tigris chît sagitta . Tén námen hábet iz fóne
Line: 15     dero snélli . uuánda ímo nîoman indrínnen nemág . Fóne
Line: 16     díu scrîbit sanctus ambrosius in exameron . dér ímo sîn uuélf
Line: 17     ferstílet . únz er in_uuéido íst . dér netrûet ímo nîeht en\fáren .
Line: 18     únde bedíu hábet er síh keuuárnôt sînero glésinôn
Line: 19     bállôn . únde dâr er ín erlóufet . târ uuírfet er ímo éi\na
Line: 20      . sámo so ér ímo ergébe daz uuélf . In_déro ersíhet er
Line: 21     síh . únde uuânet taz pílde uuésen sîn uuélf . únde béi\tet
Line: 22     síh táz sóugen . Sô ímo dés nespûot . únde er ímo áber
Line: 23     nâhlóufet . sô tríuget er ín mít tero ánderro . únde
Line: 24     mít tero dríttun . únde îo sô . únz er síh kenéret . Respicite
Line: 25     spatium cęli . firmitudinem . celeritatem . et desinite
Line: 26     aliquando uilia mirari . Uuártênt uuîo míchel der
Line: 27     hímel sî . uuíder dien elephantis ! uuîo féste únde stárh
Line: 28     uuíder dien fárren . uuîo snél uuíder dien tigribus . ún\de
Line: 29     nesî íuuih uuúnder dero smáhôn díngo . Sîd tiu
Line: 30     érda míchel íst . únde dóh nehéina comparationem nehá\bet

p. 139

Manuscript page: 139 Page: 139   Line: 1     ze_demo hímele . uuér mág tánne sîna uuîti uuízen . únde sîna
Line: 2     mícheli? Sîd er dóh álso uuîtêr síh úmbe uuérbet in uiginti quatu\or
Line: 3     horis . uuáz mág tánne sô snélles sîn . únde sô drâtes? Sîd ín
Line: 4     óuh tiu únméziga drâti neuerbríchet . uuáz íst tánne sô
Line: 5     féstes? Quod quidem cęlum . non his potius est mirandum . quam sua ratione
Line: 6     qua regitur . Áber dero genámdôn drîo . neíst er nîeht sô uuún\derlîh .
Line: 7     sô déro rédo díu ín trîbet . Tíu réda íst kótes uuîstû\om .
Line: 8     Formę uero nitor ut rapidus est . ut uelox . et fugatior mu\tabilitate
Line: 9     uernalium florum . Uuártênt óuh uuîo gáhe . ún\de
Line: 10     uuîo spûotîg tir íst tíu scôni des mánnes ketâte . íh méi\no
Line: 11     sînes píldes . únde uuéhseligôra dánne dero blûomôn
Line: 12     scôni . Quodsi ut aristotiles ait . homines uterentur linceis ocu\lis .

Line: 13     Úbe die ménnisken hábetîn sô aristotiles chit lúhsiníu
Line: 14     óugen . Ut eorum uisus penetraret obstantia . Íh méino
Line: 15     dáz siu den mán dúrhséhen máhtîn . Nonne introspectis
Line: 16     uisceribus . turpissimum uideretur . illud superfitie pulcherri\mum
Line: 17     corpus alcibiadis? Sô siu ínnenân gesâhîn . nedûohti ín
Line: 18     dánne ióh ter alcibiadis lîchámo úbelo getân na? Dér û\zenan
Line: 19     állero lîchamon scónesto uuás . Uuír neuuízen
Line: 20     uuér díu scôna alcibias uuás . tóh cnûoge râtiscôen dáz
Line: 21     si herculis mûoter uuâre . uuánda er alcides hîez . Igi\tur
Line: 22     te pulchrum uideri . non tua natura . sed oculorum reddit
Line: 23     infirmitas . Táz tu scône dúnchest mánne . dáz netûot
Line: 24     tîn natura nîeht . uuánda dû míst ínnenân bíst . nú\be
Line: 25     dero óugon únmágen . Sed estimate quam uultis nimio
Line: 26     corporis bona ! dum sciatis hoc quodcumque miramini . tridua\nę
Line: 27     febris igniculo posse dissolui . Nû tíuret ten lîcha\men
Line: 28     so uuîo so ír uuéllênt . dánne ír dóh uuízînt . tér
Line: 29     íu sô uuúnder-tíure íst . táz tér mít trítágigemo rí\ten
Line: 30     mág erstérbet uuérden . Ex quibus omnibus licet illud

p. 140

Manuscript page: 140 Page: 140   Line: 1     in summam . i . in breuitatem redigere . Fóne dîen rédôn állên . uuíle íh
Line: 2     iz ze_demo gnôtesten bríngen . Quod hęc quę nec possunt prestare bo\na .
Line: 3     quę pollicentur . nec congregatione omnium bonorum perfecta sunt . ea nec
Line: 4     ad beatitudinem quasi quidam calles ferunt . nec ipsa perficiunt beatos .

Line: 5     Dáz tíu fínuíu díu dáz príngen nemúgen . dáz siu ge\héizent .
Line: 6     nóh fóne álles kûotes sámoháfti dúrhnóhte nesínt .
Line: 7     ze_sâlighéite uuégâ nesínt . nóh sâlige netûont . Omnium bonorum
Line: 8     perfecta congregatio . dáz íst beatitudo . Dâr dés prístet . târ ne\íst
Line: 9     beatitudo nîeht . Fóne díu íst táz argumentum gehéizen a
Line: 10     causa . i . ab efficientia . Uuîo sól dâr sîn daz effectum . dár
Line: 11     diu efficientia neíst? Éina uuîla lêret si ín irrâten causam
Line: 12     a fine . ándera uuîla finem a causa . Álso causa únde efficien\tia
Line: 13     éin sínt . sô sínt óuh finis . únde effectum . únde euentus
Line: 14     ál éin . Mít tísên zuéin locis argumentorum . únde dára zûo
Line: 15     mít óffenên exemplis . hábet si únsíh irríhtet sáment boetio .
Line: 16     dáz beatitudo an dîen fínuen fúnden neuuírt . Álle dispv\tationes .
Line: 17     hábent íro fésti . in argumentis . únde in syllogismis !
Line: 18     únde in diffinitionibus . únde nóh tánne in exemplis maiorum .
Line: 19     et in auctoritate diuina . Uuáz íst táz man ánderes-uuîo
Line: 20     stérchen múge? Nóh tánne íst kuíssera . dáz úns ratio syl\logismorum
Line: 21     óuget . tánne argumentorum . uuánda súmelichíu
Line: 22     argumenta sínt probabilia . dáz chît klóublichíu . díu mú\gen
Line: 23     uuîlôn uuâríu sîn . uuîlôn lúkkíu . ánderíu sínt ne\cessaria .
Line: 24     táz chît pe_nôte uuâríu . áber syllogismi . dîe
Line: 25     netrîegent nehéinêst . úbe sie legitime geuuórht sínt .
Line: 26     pedíu hábet si dîe nóh nâh kespárêt . ad ualidiorem dispu\tationem .

Line: 27
DEPLORATIO HUMANAE CAECITATIS .

Line: 28     Eheu . quę ignorantia abducit miseros deuio tramite .

Line: 29     Áh ze_sêre . uuéliche únuuízze mísseléitent íuuih
Line: 30     uuênegen . únde fûorent íuuíh sô ába uuége? Non queritis

p. 141

Manuscript page: 141 Page: 141   Line: 1     aurum in uiridi arbore . nec carpitis gémmas uite . Iâ nege\dénchent
Line: 2     ír góld ûfen dien bóumen ze_sûochenne . nóh
Line: 3     kímmâ ába rébôn ze_bréchenne . Non abditis laqueos altis
Line: 4     montibus . ut ditetis dapes pisce . Iâ neríhtent ir nîeht
Line: 5     íuueríu nézze . ûfen dien bérgen ze_físcônne . Nec si
Line: 6     libeat uobis sequi capreas . tirrena uada . i . tuscum mare
Line: 7     captatis . Nóh tára gágene . úbe ír iágôn uuéllent . ne\úmbe-sézzent
Line: 8     ir nîeht ten mére-uuâg . Quin etiam no\runt
Line: 9     ipsos recessus . i . secreta ęquoris . abditos fluctibus
Line: 10     . quę unda feracior niueis gemmis . i . unionibus . uel quę
Line: 11     rubentis purpurę . i . coclę . Sîe uuízen ióh uuóla dîe
Line: 12     gesuâsen stéte des méres . uuéle gíbedîg sîn dero uuî\zôn
Line: 13     unionum . dîe uuír héizên bérlâ . uuéle dero púr\purûn .
Line: 14     táz chît tero coclearum blûotes . Nec non quę litora
Line: 15     prestent tenero pisce ! uel asperis echinis . Únde uué\le
Line: 16     stádâ gíbedîg sîn mútruuero físco . álde dero rúhôn
Line: 17     echinorum . Echinus íst éin sûoze físg lúzzelêr . sámo rûoh
Line: 18     sô éin ígel . Tés natura íst sólih . úbe er chlében begínnet .
Line: 19     án demo skéffe . dáz nehéin dúnst sô míchel nechúmet .
Line: 20     tíu iz eruuékken múge . Sed quonam lateat bonum . quod
Line: 21     cupiunt . cęci sustinent nescire . Uuâr áber dáz kûot
Line: 22     sî . dáz sie gânt sûochende . dáz neuuéllent sie uuízen .
Line: 23     Et quod abiit trans stelliferum polum . tellure demersi pe\tunt .

Line: 24     Únde dáz ten hímel úberfáren hábet . táz
Line: 25     uuéllen sie eruuûollen ûzer dero érdo . Quid imprecer
Line: 26     dignum stolidis mentibus? Uués mág íh nû dígen mít réh\te
Line: 27     sô túmbên mûoten? Opes . honores . ambiant . et cum
Line: 28     parauerint falsa bona . graui mole . tum cognoscant
Line: 29     uera . Táz uuíle íh tés tûon . Sîd sie iruuínden ne\uuéllên
Line: 30      . sô gángên nâh êrôn . únde nâh rîhtûome .

p. 142

Manuscript page: 142 Page: 142   Line: 1     dáz lúkkíu gûot sínt . únde sô sie síh téro búrdi geuuároên .
Line: 2     sô gébe ín gót târ míte . táz sie diu uuâren bechénnên . Tés
Line: 3     uuúnsco íh ín . tés bíto íh in . /

Line: 4
QUID SEDUCAT FALSAE FELICITATIS SECTA\TORES .

Line: 5     Hactenus suffecerit demonstrasse formam falsę felicita\tis .

Line: 6     Nû lâ dír gnûoge geóuget sîn lúkkero sâldôn
Line: 7     bílde . Quam si perspicaciter intueris . ordo est deinceps monstra\re .
Line: 8     quę sit uera . Úbe dû sia uuóla bechénnêst . sô hábo íh
Line: 9     zît . tír dia uuârûn ze_óugenne . Atqui inquam . uideo
Line: 10     nec opibus sufficientiam . posse contingere . nec regnis poten\tiam .
Line: 11     nec dignitatibus reuerentiam . nec gloria celebritatem .
Line: 12     nec uoluptatibus lętitiam . Íh kesího uuóla chád ih . nóh
Line: 13     mít rîhtûome mán guúnnen gnúht . nóh keuuált mít
Line: 14     chúnerîche . nóh êrháfti mít ámbáhte . nóh mâri mít
Line: 15     kûollichi . noh fróuui mít uuúnnolúste . An etiam causas
Line: 16     cur id ita sit deprehendisti? Máht tû uuízen chád si . uuáz
Line: 17     táz méine? Uideor mihi intueri quidem ueluti tenui ri\mula .

Line: 18     Mír dúnchet íh iz séhe chád ih . sámo dúrh éina én\ga
Line: 19     nûot . Sed ex te apertius cognoscere malim . Íh uuólti iz
Line: 20     áber gérno fóne dír óffenôr bechénnen . Atqui prom\ptissima
Line: 21     ratio est . Tríuuo chád si . ís íst óffen réda . Quod enim
Line: 22     simplex est . indiuisumque natura . id error humanus sepa\rat .

Line: 23     Hîer ferním sia . Dáz créhto éinfálte íst natûrli\cho .
Line: 24     únde úngeskéiden . dáz péitet síh tero líuto ír\redo
Line: 25     skéiden . Et traducit a uero atque perfecto ad falsum .
Line: 26     imperfectumque . Únde ferfûoret iz ába demo uuâren . ún\de
Line: 27     démo dúrhnóhten . ze_demo lúkken . únde demo
Line: 28     úndúrnohten . UBI UNUM EST . NULLUM EX HIS

Line: 29     An tu arbitraris . quod nihilo / QUINQUE DEESSE .

Line: 30     indigeat . egere potentia? Uuânest tû dáz nîeh\tes

p. 143

Manuscript page: 143 Page: 143   Line: 1     túrftîg neíst . máhte dúrftîg sî? Minime inquam . Néin
Line: 2     chád ih . Úbe iz nîehtes túrftîg neíst . uuîo mág iz tán\ne
Line: 3     éines tínges túrftîg sín? Táz íst in periermeniis
Line: 4     keskríben . úbe uniuersalis abdicatiua uuâríu sî . dáz
Line: 5     particularis dedicatiua lúkke sî . Recte tu quidem . Târ
Line: 6     ána hábest tu réht chád si . Nam si quid est . quod sit imbecillio\ris
Line: 7     ualentię . in ulla re . in hac egeat necesse est alieno
Line: 8     presidio . Souuáz únmáhtîg íst îonêr ána . târ ána íst iz
Line: 9     túrftîg ánderes hélfo . Táz héizet argumentum ab adiun\ctis .
Line: 10     Imbecillitas íst îo iuncta cum egestate presidii . Ita est in\quam .

Line: 11     Táz íst sô chád íh . Igitur sufficientię . potentięque . una
Line: 12     est eademque natura . Sîd iz sús íst chád si . sô íst éin natura
Line: 13     gnúhte . únde máhte . Sic uidetur . Sô íst nôt chád ih . Táz
Line: 14     íst óuh ab adiunctis . ITEM . Quod uero huius modi sit .
Line: 15     spernendumne esse censes . an contra rerum omnium uenerati\one
Line: 16     dignissimum? Án démo gnúht únde máht sínt
Line: 17     chád si . íst táz fersíhtîg . álde állero êrôn uuírdîg?
Line: 18     At hoc inquam ne dubitari quidem potest . Tés nemág
Line: 19     óuh zuîuel nehéin sîn chád ih . núbe énên zuéin daz
Line: 20     trítta fólgee . Addamus igitur sufficientię potentięque re\uerentiam .
Line: 21     ut hęc tria unum iudicemus . Nû stôzên zesámi\ne
Line: 22     chád si . cnúht únde máht . únde êruuírdigî . táz
Line: 23     uuír díu dríu éigîn fúre éin . Addamus si quidem uera
Line: 24     uolumus confiteri . Táz tûên chád íh . álso uuír tûon sú\len
Line: 25      . úbe uuír uuâres uuéllên iéhen . ITEM .

Line: 26     Quid uero inquit . obscurumme hoc . atque ignobile censes
Line: 27     esse . an omni celebritate clarissimum? An démo éníu
Line: 28     dríu sínt chád si . uuânest tu dáz uuésen únmâre . ún\de
Line: 29     únédele? álde geuuáhtlichôsta állero díngo? Considera
Line: 30     uero quod nihilo indigere . quod potentissimum . quod honore

p. 144

Manuscript page: 144 Page: 144   Line: 1     dignissimum esse concessum est . ne egere claritudine . quam sibi non possit
Line: 2     prestare . Târ chíus tir . dáz álles tínges úndurftîg íst . únde
Line: 3     máhtîg . únde êrhafte íst . álso dû geiégen hábest . táz témo
Line: 4     úndúrft íst . táz iz mâre nesî . Atque ob id uideatur aliqua
Line: 5     parte abiectius . Únde iz târ úmbe îeht feruuórfenô\ra
Line: 6     sî . dánne diu ánderíu . Non possum inquam . quin hoc
Line: 7     uti est . ita etiam celeberrimum confitear . Íh nemág is ánderes
Line: 8     keiéhen nîeht chád íh . âne sô iz íst . táz iz nôte geuuáht\lîh
Line: 9     íst . Consequens igitur est . ut fateamur claritudinem . nihil differre
Line: 10     tribus superioribus . Úbe díz sús íst chád si . sô íst târ míte
Line: 11     ze_iéhenne . mâri úngeskéidena sîn . fóne dien óberên
Line: 12     drín . Consequitur inquam . Úngeskéiden chád íh . ITEM .

Line: 13     Quod igitur nullius egeat alieni . quod suis cuncta uiri\bus
Line: 14     possit . quod sit clarum . atque reuerendum . nonne etiam
Line: 15     hoc constat esse lętissimum? Táz úndúrftîg íst ánderes
Line: 16     chád si . táz síh fermág sînero chréfte . táz mâre . únde
Line: 17     êruuírdîg íst . neíst óuh táz állero díngo húgelichôsta
Line: 18     na? Sed huic inquam tali ullus meror unde obrepat
Line: 19     ne cogitare quidem possum . Íh nemáhti sâr nîo erdén\chen
Line: 20     chád ih . uuánnân démo sólichen trûreghéit
Line: 21     chómen sólti . Quare plenum esse lętitię . si quidem superiora
Line: 22     manebunt ! necesse est confiteri . Fóne díu íst ze_iéhenne .
Line: 23     úbe diu êrera zála uuâr íst . táz iz fróuui fól sî . Atqui
Line: 24     illud quoque per eadem necessarium est . diuersa quidem esse nomina
Line: 25     . sufficientię . potentię . claritudinis . reuerentię .
Line: 26     iocunditatis . nullo modo uero discrepare substantiam . Fó\ne
Line: 27     díu íst nôt chád si . mísseliche námen háben díu
Line: 28     fínuíu . únde síu dóh éin uuésen . Necesse est inquam . Trí\uuo
Line: 29     nôt chád íh . Mít témo éinen argumento . sô si begón\da
Line: 30      . hábet sî ín állên fínuen fólle-gángen . Táz íst ab ad\iunctis .

p. 145

Manuscript page: 145 Page: 145   Line: 1     Uuánda íro îogelîh temo ándermo íst adiunctvm . pedíu
Line: 2     nemág siu nîoman geskéiden . DE UARIA ELECTIONE BONI .

Line: 3     Hoc igitur quod est unum . simplexque natura . prauitas humana
Line: 4     dispertit . Nû hábest tu fernómen . dáz ménniskôn ún\reht
Line: 5     síh táz péitet spálten . dáz natûrlicho éin íst . únde
Line: 6     éinuálte íst . Et dum conatur adipisci partem rei . quę partibus
Line: 7     caret . nec portionem assequitur . quę nulla est . nec ipsam quam
Line: 8     minime affectat . Únde dés téil sûochendo . dáz úngetéi\let
Line: 9     íst . ingât ín sélbez táz tíng . táz sie sóltôn sûochen . ún\de
Line: 10     áber nesûochent . Quonam inquam modo? Ze_uuélero uuîs
Line: 11     chád íh? Qui diuitias inquit petit penurię fuga . de poten\tia
Line: 12     nihil laborat ! uilis . obscurusque mauult esse . Tér rîh\tûomes
Line: 13     kérôt . zâdel flíhendo . dér nefórderôt keuuál\tes
Line: 14     nîeht . ímo íst lîebera smáhe únde únmâre ze_sînne .
Line: 15     Multos etiam sibi subtrahit uoluptates . naturales quoque .
Line: 16     ne pecuniam amittat . quam parauit . Únde nímet ímo sélbe\mo
Line: 17     mánigíu sîníu gemáh . ióh natûrlichíu . sô der sláf
Line: 18     íst . táz er sînen guúnnenen scáz pehábe . Sed hoc modo
Line: 19     ne sufficientia quidem contingit ei . quem ualentia deserit .
Line: 20     quem molestia pungit . quem uilitas abicit ! quem recondit obscu\ritas .

Line: 21     Áber sô tûontemo . ingât imo ióh tiu gnúht . sîd
Line: 22     ímo ingât ióh tiu máht . únde ín stúnget úngemáh .
Line: 23     únde ín smáhi feruuórfenen tûot . únde únmâri
Line: 24     fertóchenen dûot . Uuánda éin uuíle háben . âne diu
Line: 25     ánderíu ! díu ímo sínt adiuncta . pedíu ingât imo ióh
Line: 26     táz . ITEM . Qui uero solum posse desiderat . profligat
Line: 27     opes . despicit uoluptates . honoremque potentia caren\tem .
Line: 28     gloriam quoque nihili pendit . Tér den geuuált éi\nen
Line: 29     mínnôt . tér fertrîbet sîn gûot . nóh nerûochet
Line: 30     uuúnnôn . nóh êrôn âne geuuált . nóh tero gûollichi .

p. 146

Manuscript page: 146 Page: 146   Line: 1     Sed hunc quoque quam multa deficiant uides . Târ síhest tu óuh . uués té\mo
Line: 2     brístet . Fit enim ut aliquando egeat necessariis ! ut morde\atur
Line: 3     anxietatibus . Ímo geskíhet tíccho . dáz er sînero nôttúrf\to
Line: 4     írroe . únde ín ángeste gértên . Cumque hęc depellere nequeat .
Line: 5     etiam id quod maxime petebat . potens esse desistat . Únde
Line: 6     geskíhet ímo sô er síh tés eruuéren nemág . táz ímo óuh
Line: 7     tér geuuált tés er éines kérota . dâr míte ingât . ITEM .

Line: 8     Similiter licet ratiocinari . de honoribus . gloria . uolu\ptatibus .

Line: 9     Sámolîh mág ih ságen . fóne êron . gûollichi .
Line: 10     uuúnnôn . Nam cum unumquodque horum idem sit quod cętera . quis\quis
Line: 11     horum aliquid petit . sine cęteris . ne illud quidem apprehen\dit
Line: 12     quod desiderat . Sîd siu éin sínt . tér íro éines âne
Line: 13     diu ánderíu gérôt . témo neuuírt nóh táz . ITEM .

Line: 14     Quid igitur inquam . si qui cuncta simul cupiat adipisci?

Line: 15     Uuîo áber chád ih . tér siu álliu fínuíu sáment
Line: 16     kuúnnen uuíle? Summam quidem ille beatitudinis uelit .

Line: 17     Táz íst tér chád sî . dér dîa ánauuálgi déro sâ\lighéite
Line: 18     guúnnen uuíle . Sed num in his eam reperiet .
Line: 19     quę demonstrauimus non posse conferre id . quod pollicentur?

Line: 20     Uuânest tu áber dáz ér sie fínde an dîen . díu íh tir
Line: 21     geóuget hábo dáz nemúgen . dáz siu gehéizent?
Line: 22     Minime inquam . Néin chád ih . In his igitur quę singula
Line: 23     creduntur prestare quędam expetendorum . beatitudo nul\lomodo
Line: 24     uestiganda est . Fóne díu chád si neíst tiu
Line: 25     sâlighéit án dîen fínuen nîeht ze_sûochenne . dé\ro
Line: 26     îogelîh éteuuáz kében mág . tés man gérôt .
Line: 27     náls ál . Fateor inquam . Táz íst sô chád ih . Et hoc ni\hil
Line: 28     uerius dici potest . Únde nîeht neíst uuârera .
Line: 29     álles tés man chéden mág . Habes igitur inquit . et
Line: 30     formam falsę felicitatis . et causas . Nû chád si hábest

p. 147

Manuscript page: 147 Page: 147   Line: 1     tu lúkkero sâldôn bílde . únde dâr míte . zíu siu lúkke sîn . Síu neuuâ\rîn
Line: 2     nîeht lúkke . úbe man díu neîlti skéiden . díu úngeskéiden
Line: 3     sínt . FALSAM FELICITATEM IAM AUERSANTEM . AD UERAM INTENDERE

Line: 4     Deflecte nunc in aduersum mentis intuitum . Nû síh táz tá\ra / MONET .

Line: 5     gágene déro uuíderuuártîg sî . Ibi enim statim uidebis ueram quam
Line: 6     promisimus . Târ síhest tu sâr dîa uuârun . dîa íh tír gehîez ze_zéi\gônne .
Line: 7     Atqui . hęc inquam uel cęco perspicua est . Tríuuo chád ih . ióh
Line: 8     ter blíndo mág sia séhen . Eamque tu paulo ante monstrasti . dum
Line: 9     conaris aperire causas falsę . Únde dâr fóre hábest tû sia geóu\get
Line: 10      . târ du óugtôst . uuánnân diu lúkka irrínnet . Nam nisi
Line: 11     fallor . ea uera est et perfecta felicitas . quę perficiat sufficientem .
Line: 12     potentem . reuerendum . celebrem . lętumque . Míh netrîege der uuân .
Line: 13     díu íst tiu uuâra sâlda . díu den mán dûot rîchen . máhtî\gen .
Line: 14     êruuírdîgen . geuuáhtlichen . fróuuen . Atque ut cognoscas
Line: 15     me interius aduertisse . quę unum horum ueraciter prestare potest .
Line: 16     quoniam idem cuncta sunt . hanc sine ambiguitate cognosco . plenam beatitudinem
Line: 17     esse . Únde dáz tu uuízîst . míh is ínnene uuésen .
Line: 18     souuáz táz íst . táz éin déro fínuo uuârháfto gegében
Line: 19     mág . sîd siu ál éin sínt . táz pechénno íh uuésen fólla sâlig\héit .
Line: 20     O te alumne . felicem te hac opinione . si quidem inquit
Line: 21     hoc adieceris . Kesáh tíh kót trût mîn dísses uuânes
Line: 22     chád si . úbe dû dáz tára zûo fólle-légest . Quidnam inquam?

Line: 23     Uuélez chád ih? Putasne aliquid esse in his mortalibus . cadu\cisque
Line: 24     rebus . quod possit afferre statum huius modi? Íh príngo díh
Line: 25     tara zûo chád si . Uuânest tu in_dísên múrgfârên uuérlt\sáchôn
Line: 26     îeht uuésen . dáz mánne gében múge dísa stá\ta?
Line: 27     Táz uuólta íh tû dar míte châdîst . Minime inquam
Line: 28     puto . idque a te nihil ut amplius desideretur ostensum est . Néin
Line: 29     neuuâno chád íh . tû hábest míh tés irríhtet . sô is mêr
Line: 30     dúrft neíst . Hęc igitur uel imagines ueri boni . uel inperfecta

p. 148

Manuscript page: 148 Page: 148   Line: 1     quędam bona dare mortalibus uidantur . Síu múgen chád si mánne
Line: 2     gében . dáz kûote gelîh íst . álde dáz únfólleglîh kûot íst . Uervm
Line: 3     autem atque perfectum bonum conferre non possunt . Áber uuâre gûot .
Line: 4     únde fólleglîh . nemúgen síu gében . Assentior inquam . Íh
Line: 5     iího dés chád íh . Quoniam igitur agnouisti . quę uera illa sit . quę
Line: 6     autem mentiantur beatitudinem . nunc superest ut agnoscas . unde possis
Line: 7     hanc ueram petere . Uuánda dû nû erchénnest chád si
Line: 8     dia uuârûn sâlighéit . únde díu síh sîa ánazócchônt . sô
Line: 9     hábest tu nû ze_bechénnenne . uuâr dû sîa hólôn súlîst .
Line: 10     únde uuén du íro bíten súlîst . Id quidem inquam iam dudum
Line: 11     uehementer exopto . Tés chád ih lángêt míh íu fórn . Sed cum
Line: 12     in minimis quoque rebus inquit . uti in timeo placet nostro
Line: 13     platoni . diuinum debeat implorari presidium . quid nunc
Line: 14     faciendum censes . ut mereamur reperire sedem illius summi
Line: 15     boni? Sîd áber platoni dúnchet in_sînemo bûoche ti\meo .
Line: 16     dáz man ióh in lúzzelên díngen súle gótes hélfo
Line: 17     fléhôn . uuáz íst úns ze_tûonne dánne . uuânest tu .
Line: 18     dáz uuír irfáren mûozîn dîa hóuestát . tes fórderô\sten
Line: 19     gûotes? Inuocandum inquam censeo patrem omnium rervm
Line: 20     . quo pretermisso . nullum rite fundatur exordium . Íh áhtôn
Line: 21     dén chád íh ána ze_hárenne . ána dén man nîehtes pe
Line: 22     dîen nemág uuóla . Recte inquit ! ac simul ita modu\lata
Line: 23     est . Réhto uuíle du chád si . únde dés mézes sáng
Line: 24     si sús . ORATIO PHILOSOPHIAE AD DEUM . UT SUMMUM

Line: 25     O sator terrarum cęlique . / BONUM IPSE DEMONSTRET .

Line: 26     Tû sképfo hímeles únde érdo . Qui gubernas mun\dum
Line: 27     perpetua ratione . Tû dísa uuérlt órdenôst . únde
Line: 28     scáffôst . únde ríhtest . mít tînemo êuuîgen uuîstûo\me .
Line: 29     Qui iubes tempus ire ab ęuo . i . qui iussisti tempora inci\pere
Line: 30     ab exordio mundi . Tû die zîte hîeze íro férte be\gínnen .

p. 149

Manuscript page: 149 Page: 149   Line: 1     sáment tero uuérlte . uuánda êr neuuâren zîte . núbe
Line: 2     êuuighéite . Stabilisque manens . das cuncta moueri . Únde sél\bo
Line: 3     stâtêr . állíu díng uuérbest . únde uuéhselôst . Uuánda
Line: 4     der hímel uuárbelôt . únde álliu díng uuándônt . Quem
Line: 5     non pepulerunt externę causę . fingere opus fluitantis materię .
Line: 6     i . informis et indiscretę . Tíh nehéiniu ánderíu díng ne\scúntôn .
Line: 7     daz scáffelôsa zímber ze_máchônne . ûzer
Line: 8     démo dísiu uuérlt uuárd . Sî méinet tîa sámentháfti\gûn
Line: 9     mássa . dîa er ze_êrest téta . an déro nîeht keskéi\denes
Line: 10     neuuás . Uerum . i . nisi insita forma boni . carens li\uore .

Line: 11     Âne dîn sélbes ínniglicha gûoti . nîeht nîdes há\bentíu .
Line: 12     Tu gerens mente pulchrum mundum . pulcherrimus
Line: 13     ipse . Tû in_dînemo mûote íu trágende dísa scônûn
Line: 14     uuérlt ! scônero sélbo . Ducis cuncta ab ęterno exemplo . Scûofe
Line: 15     dû iz ál nâh téro uuîsûn . únde nâh témo êuuigen bíl\de
Line: 16     dînes mûotes . Similique imagine formans . i . formasti .
Line: 17     Únde démo gelîh tâte dû iz . sô dir in mûote uuás . Tír ne\bíldôta
Line: 18     nîoman fóre . Iubensque . i . iussisti perfectas par\tes
Line: 19     absoluere perfectum . s . opus . Únde hîeze dû uuóla getânív
Line: 20     stúcche máchôn uuóla getân uuérh . Uuánda álso uuâl\liche
Line: 21     lîde máchônt uuâllichen mán . sô geskáh óuh
Line: 22     táz . táz állero téilelîh tero uuérlte dúrh-skáffenêr .
Line: 23     sîa máchôta dúrh-skáffena . Prâste íro téilen . sô brâste
Line: 24     íro sélbûn . Tu ligas elementa . numeris . s . certis . Quasi di\ceret
Line: 25     ! quatuor elementa ligas . Fîer elementa bíndest
Line: 26     tu sô zesámine . Ut conueniant frigida flammis . arida
Line: 27     liquidis . Táz héiz únde chált . sô fíur únde uuázer íst .
Line: 28     únde dúrre . únde náz . sô érda únde lúft íst . nîeht
Line: 29     nestrîtên . Ne euolet purior ignis . Sô fásto . dáz fóre lî\ehti
Line: 30     hína ûf neflîege dáz lîehtera fíur . in_démo ne\héin

p. 150

Manuscript page: 150 Page: 150   Line: 1     trûobi néist . uuánda iz ze_óberôst íst . Aut pondera deducant
Line: 2     mersas terras . Nóh tiu suâri tia érda níder nesénche . Tu conectens
Line: 3     mediam animam . resoluis per consona membra . i . conectis et resoluis ani\mam
Line: 4     per consona membra . Tû gehéftest tia sêla zu dîen íro gemínnên
Line: 5     líden ! unde zeteile<s>t sia áfter dîen . íh méino dia súnnûn gân\da
Line: 6     an míttemo hímele . únde in_míttemen gânda dero septem
Line: 7     planetarum . Tîa philosophi hîezen animam mundi . uuánda ál
Line: 8     dáz-tir grûet . únde uuáhset . táz túrh kât sî . álso diu sêla
Line: 9     die líde tûot . Triplicis naturę . Tíu drískero naturę íst !
Line: 10     uuánda si skînet . prûotet . únde brénnet . Ánderíu fíur
Line: 11     brénnent óuh . síu nebrûotent áber nîeht . Mouentem cuncta

Line: 12      . s . ad crescendum . Állíu díng chícchenta . álso únseren lîcha\men
Line: 13     diu sâla chícchet . Quę cum glomerauit motum secta in du\os
Line: 14     orbes . i . quę cum circumducit cursum sectum in duo hemisperia .
Line: 15     meat reditura in semet . i . in suum ortum . Únde sô sî gechrúm\bet
Line: 16     íro fárt . ketéilta in_zuêne bógen . éinen óbe érdo . ánderen
Line: 17     únder érdo . sô gât si uuídersínnentíu . ze_íro ortu . Circuitque men\tem
Line: 18     profundam . et conuertit . i . conlustrat cęlum simili imagine . Únde
Line: 19     náhtes erstrîchet si dîa tóugenûn fárt . únder dero érdo .
Line: 20     únde ze_sámelichero uuîs . erstrîchet si táges ten hímel
Line: 21     óbe dero érdo . Tu prouehis . i . producis animas . uitasque minores
Line: 22     paribus causis . hoc est causis . ut essent qui deo gratis obedi\rent .
Line: 23     Úmbe gelîchíu díng scûofe du ángelos . únde dîe
Line: 24     ín hínderôren ménnisken . Uuáz uuás tíu causa? Táz
Line: 25     sie díh íro sképfen bechénnên . únde êreên . Uel sic . Mít
Line: 26     kelîchên díngen hábest tu ángelos únde homines fú\re
Line: 27     gezúcchet fúre ánderíu tîer . íh méino . ratione .
Line: 28     et intellectu . Et aptans sublimes . leuibus curribus . Únde
Line: 29     sîe hóho erhéuende in_spûotîgên sínnen . Seris in cęlum
Line: 30     terramque . Sézzest tu sie in_hímele . únde in_érdo . Angelos

p. 151

Manuscript page: 151 Page: 151   Line: 1     in_hímele . homines in_érdo . Quas . s . animas . et uitas facis tu conuer\sas .
Line: 2     benigna mente . conuerti ad te reduci igne . Tîe tûost tû uuíder
Line: 3     sínnen ze_dír . án_díh keuuánte . mít tînero uuóla-uuílligi .
Line: 4     Da pater menti . s . eius . conscendere augustam sedem . Tû dáz tûost . kíb
Line: 5     sînemo mûote . dáz iz hína ûf kestîgen múge . ze_dînemo chéi\serlîchen
Line: 6     stûole . táz iz hímeliskíu díng fernémen múge .
Line: 7     Da lustrare . i . inuenire fontem boni . Ketûo sînen sín fínden gûo\tes
Line: 8     úrspríng . Luce reperta . Únde sô er dáz lîeht fínde . Da de\figere
Line: 9     in te conspicuos uisus animi . Sô tetûo ín fásto háben an
Line: 10     dír . clátíu óugen sînes sínnes . Dissice nebulas et pondera
Line: 11     terrenę molis . Zeirfûore dîa blíndi . únde dîe súndâ des
Line: 12     írdisken lîchámen . Atque mica tuo splendore . Únde skîn
Line: 13     ín ána mít tînemo skîmen . Tu namque serenum . Tû bíst tiu héi\teri .
Line: 14     Tu tranquilla requies piis . Tû bíst tiu kemáchíu râuua
Line: 15     dien gûot-uuílligên . Te cernere finis . Sô man díh kesíhet .
Line: 16     táz íst taz énde . Idem principium . uector . dux . semita . ter\minus .

Line: 17     Tû bíst taz ána-génne . tû bíst tér únsih fûoret .
Line: 18     s . ze_demo énde . tû bíst uuégo-uuîso . únde sélbêr der
Line: 19     uuég . únde daz énde . ze_démo uuír râmeên .
Line: 20     UERENE SIT SUMMUM ALIQUOD BONUM .

Line: 21     Quoniam igitur uidisti quę sit forma inperfecti boni . quę etiam
Line: 22     perfecti . Uuánda dû béidero bílde bescóuuôt hábest .
Line: 23     tes únfólleglîchen gûotes . ióh tes fólleglîchen . álso dáz
Line: 24     íst forma inperfecti . díu éin gí-bet téro fínuo . únde áber
Line: 25     díu perfecti . díu siu állíu sáment kíbet . Nunc reor de\monstrandum .
Line: 26     quonam hęc perfectio felicitatis constituta sit .

Line: 27     Pedíu íst nû ze_ságenne . uuâr díu fólleglicha sâlda ge\státot
Line: 28     hábe ! uuâr íro stûol sî . In quo illud primum arbi\tror
Line: 29     inquirendum . An déro ságo íh tés áhtôn ze_êrest ze
Line: 30     frâgenne . An aliquod huius modi bonum . quale paulo ante

p. 152

Manuscript page: 152 Page: 152   Line: 1     diffinisti . in rerum natura possit existere . Úbe dehéin sô getân gû\ot
Line: 2     múge sîn únder állên díngen . sô dû dâr fóre geóugtôst . tô
Line: 3     dû châde . Nisi fallor . ea uera est et perfecta felicitas . quę sufficientem .
Line: 4     potentem . reuerendum . celebrem . lętumque perficiat . Ne nos decipiat
Line: 5     cassa imago cogitationis . preter ueritatem subiectę rei . Nîo únsih
Line: 6     netrîege lúkkez pílde únseres kedánches . âne dîa uuârhéit
Line: 7     tero substantię . Álso die álten líute dâhtôn án die manes et
Line: 8     semideos . únde sie dér gedáng tróug . Sed quin existat . sitque
Line: 9     hoc ueluti quidam fons omnium bonorum . negari nequit . Tés ne\mág
Line: 10     áber nehéin lóugen uuésen . íz nesî . únde íz nesî úr\spríng
Line: 11     álles kûotes . Omne enim . quod inperfectum esse dicitur . id inmi\nutione
Line: 12     perfecti . inperfectum esse perhibetur . Taz únfólla uuírt îo
Line: 13     únfól gehéizen . fóne déro uuáni des fóllen . Quo fit . ut si
Line: 14     in quolibet genere inperfectum quid esse uideatur . in eo perfectum quoque
Line: 15     aliquid esse necesse sit . Tánnân íst nôt . úbe uuánez sî . dáz
Line: 16     téro sélbûn sláhto óuh fóllez sî . Taz ist argumentum a parte
Line: 17     ad totum . Etenim perfectione sublata . unde illud quod inperfectum
Line: 18     perhibetur extiterit . ne fingi quidem potest . Tára gágene . úbe
Line: 19     dáz fólla neíst . sô nedárf nîoman des uuánen gedénchen .
Line: 20     Argumentum a toto ad partem . Neque enim exordium natura rerum cępit ab
Line: 21     diminutis . inconsummatisque . Uuánda állero díngo natura . ne\fîeng
Line: 22     nîeht ána ze_uuánên . únde únfólletânên . Sed proce\dens
Line: 23     ab integris absolutisque . in hęc extrema atque effeta
Line: 24     dilabitur . Núbe fóne gánzên únde fóllên begínnendíu . sléif
Line: 25     si sîd . únz si chám ze_dísên áfterostên . únde ze_dísên âmáh\tigên .
Line: 26     A deliciis paradysi . íst ter mán chómen . ad erumnas
Line: 27     huius sęculi . Fóne inmortalitate íst er chómen ad mortalita\tem .
Line: 28     Fóne similitudine dei . íst er uuórten similis iumentis in\sipientibus .
Line: 29     Quodsi est fragilis boni . quędam inperfecta licita . uti
Line: 30     paulo ante monstrauimus . non potest dubitari . esse aliquam solidam

p. 153

Manuscript page: 153 Page: 153   Line: 1     perfectamque . Úbe únfóllíu sâlda íst . sô neíst zuîuel nehéin . núbe
Line: 2     óuh fóllíu sî . únde gánzíu . Firmissime inquam uerissumeque conclusum
Line: 3     est . Tû hábest iz chád íh . fílo uásto . únde fílo uuârháfto geféstenôt .
Line: 4     Uuáz mág féstera sîn . álde uuârera . dánne úbe man totum mít
Line: 5     parte . álde partem stérche mít toto? UBI SIT SUMMUM BONUM .

Line: 6     Quo inquit habitet . ita considera . Uuâr iz sî chád si . dáz chíus
Line: 7     tír sús . Deum principem omnium rerum . bonum esse . humanorum animorum
Line: 8     communis conceptio probat . Táz kót állero díngo hêrro gûot
Line: 9     sî . dés iíhet mánnoliches sín . Nam cum nihil deo melius excogitari
Line: 10     queat . id quo melius nihil est . bonum esse quis dubitet? Sîd
Line: 11     man nîeht pézeren erdénchen nemág . tánne gót íst . sô
Line: 12     íst táz nôte gûot . tés pézera nehéin neíst . Taz óberôsta íst
Line: 13     nôte hôh . taz méista íst nôte míchel . taz pézesta íst nôte gûot . Táz
Line: 14     íst argumentum a maiore ad minus . Ita uero demonstrat ratio . deum bonum esse .
Line: 15     ut conuincat quoque in eo esse perfectum bonum . Álso stérchet tísiu réda . gót uué\sen
Line: 16     gûot . táz an ímo sî fólleglîh kûot . Sîd nehéin sîn bézero neíst .
Line: 17     sô íst er nîeht éin gûot . núbe ióh fólleglîh kûot . Nam ni tale sit .
Line: 18     rerum omnium princeps esse non poterit . Úbe ér fólleglih kûot neíst .
Line: 19     sô neíst er díngo hêrosto nîeht . Erit enim eo prestantius aliquid possidens
Line: 20     perfectum bonum . quod hoc prius atque antiquius esse uideatur .

Line: 21     Uuánda sô íst éin ánderez hêrôra . fólleglîh kûot hábende . dáz
Line: 22     gágen ímo daz fórderôra . únde daz uuírdigôra sî . Omnia
Line: 23     namque perfecta . minus integris priora esse claruerunt . Uuánda mít\tundes
Line: 24     ságeta íh . állíu fólleglichíu . êreren uuésen dien
Line: 25     uuánên . SUMPTUM . Quare ne ratio prodeat in infinitum . con\fitendum
Line: 26     est summum deum . summi perfectique boni esse plenissimum . Fó\ne
Line: 27     díu íst ze_iéhenne . nîo díu réda ze_láng neuuérde . ten
Line: 28     fúrsten gót . tes fúrsten gûotes . únde dúrnóhtes . fól sîn .

Line: 29     SUMPTUM . Sed perfectum bonum . ueram esse beatitudinem constituimus .

Line: 30     Nû íst taz kechôsôt . táz perfectum bonum uuâríu sâlighéit sî .

p. 154

Manuscript page: 154 Page: 154   Line: 1     ILLATIO . Ueram igitur beatitudinem in summo deo sitam esse . necesse
Line: 2     est . Fóne díu íst nôte in_góte uuâríu sâlighéit . Tér syllogismus
Line: 3     íst sús ketân . In_góte íst summum bonum . Sô íst ál éin . summum bonum . ún\de
Line: 4     beatitudo . Uuánda dáz sô íst . pedíu íst târ beatitudo . dâr sum\mum
Line: 5     bonum íst . Accipio inquam . Uuóla fernímo íh iz chád ih . Nec
Line: 6     est quod contradici ullo modo queat . Nóh táz nemág nîoman
Line: 7     uuíderchôsôn . DE PREDICATIUO ET CONDITIONALI SYLLOGIS\MO .

Line: 8     Duo sumpta máchônt éina illationem hîer . uuánda iz /
Line: 9     predicatiuus syllogismus íst . álso óuh in conditionali syllogismo
Line: 10     propositio únde assumptio conclusionem máchônt . Uuáz sínt
Line: 11     sumpta . âne concessa . dáz chît in únsera uuîs keiíhte . Sô
Line: 12     man zuéio geiíhet . dîen be_nôte daz trítta fólgêt . ióh
Line: 13     âne gegíht . táz héizet mit réhte illatio . uuánda iz
Line: 14     duobus sumptis . álde úbe iz sô geskíhet . tribus sumptis uuírt
Line: 15     illatum . táz chît . úndánches míte geuuórfen . Uuáz íst á\ber
Line: 16     propositio . âne prima et ultra tendens temptatio . mít
Line: 17     tíu man ze_êrest ten mán grûozet . únde sîna gegíht
Line: 18     férrolicho besûochet . álso óuh assumptio íst . táz tara zûo
Line: 19     uuírt assumptum . ánderêst sîna gegíht ze_besûochenne .
Line: 20     Uuánda díu zuéi daz trítta uuúrchent . mít tíu der
Line: 21     mán sô gefángen uuírdet . táz er dána nemág . pedíu
Line: 22     héizet táz conclusio . dáz chît slóz . Conditionalis syllo\gismus
Line: 23     íst tánnân genómen . uuánda er mít kedíngûn .
Line: 24     únde mít íbo chît . íst tíz . únde díz . sô íst táz . Pedíu chît
Line: 25     conditionalis . mít kedíngûn gespróchenêr . Áber predica\tiuus
Line: 26     chît sléhto gespróchenêr . uuánda er bárlîcho âne
Line: 27     gedíngûn . únde âne íba chît . sús íst tíz . únde díz . pedív
Line: 28     íst táz sô . Íro béidero membra . héizent communiter predicati\ones .
Line: 29     álde proloquia . alde propositiones . alde enuntiationes .
Line: 30     Tíu fîer uuórt . múgen uuír gelîcho . únde geméinlî\cho

p. 155

Manuscript page: 155 Page: 155   Line: 1     díuten sága . Sîd enuntiatio íst . sô aristotiles chît in periermeniis . o\ratio
Line: 2     uera uel falsa . únde predicatio dáz sélba íst . únde propositio . únde
Line: 3     proloquium . uuáz sínt tánne lúgi . únde uuârhéite . âne ságâ? Áber
Line: 4     der syllogismus sól îo háben zûo ságâ . sólche . dáz sie dia dríttûn
Line: 5     stérchên . Táz nemág ánderes sîn nîeht . die êreren zûo ne\sîn
Line: 6     éinánderên sô geháft . táz tiu ánderíu hábe den hálben
Line: 7     téil dero êrerûn . éin-uuéder subiectiuam . álde declaratiuam .
Line: 8     Únde uuánda díu ánderíu áberet tén hálben téil dero êre\rûn .
Line: 9     dáz târ ze_léibo uuírt úngeábertes . án de-uuéderro . dán\ne
Line: 10     iz predicatiuus íst . táz máchôt tia dríttûn . Tér dáz pechén\nen
Line: 11     uuélle . an_ánderên syllogismis . tér lírnee iz hîer . Éin
Line: 12     sága íst . summum bonum est in deo . Summum bonum . dáz íst subiectiuum .
Line: 13     in deo est . táz íst declaratiuum . Ánderíu íst . summum bonum beatitu\do
Line: 14     est . Târ íst tero êrerûn subiectiua pars keáberet . Tiu drít\ta
Line: 15     íst . beatitudo in deo est . Táz uuárd án_dien êrerên ze_léibo .
Line: 16     uuánda fóne dero éinûn chám beatitudo . fóne dero ánde\rûn
Line: 17     chám . in deo est . Sô féret iz in predicatiuo . In conditionali fé\ret
Line: 18     iz nâh álso . Chédên uuír . si sol super terram est . dies est . táz íst pro\positio .
Line: 19     Tîa nímet hálba assumptio . sô dáz íst . Dies autem est . Táz nóh
Line: 20     tánne ze_léibo uuírt . úngeábertes . án dero propositione .
Line: 21     táz máchôt tia conclusionem ál-sus . Igitur sol est super terram . Subie\ctiuum
Line: 22     íst táz án demo proloquio . fóne démo îeht kespró\chen
Line: 23     uuírdet . dáz áber fóne ímo gespróchen uuírdet .
Line: 24     táz íst declaratiuum . Âne dísa legem neuuírt nehéin syllogis\mus .
Line: 25     Únz sî ín lêrta mít argumentis . únde mít exemplis . sô uuás
Line: 26     tiu réda lîehtera . uuánda si ímo nû gében uuíle ualidio\ra
Line: 27     remedia . bedíu hábet si ín nû bestánden zûo dien ar\gumentis .
Line: 28     mít syllogismis . tîe méist kemúgen . béidíu . ióh
Line: 29     in disputando dialectice . ióh in suadendo rhetorice .
Line: 30     QUOD DEUS SUBSTANTIALITER SIT SUMMUM BONUM . ET

p. 156

Manuscript page: 156 Page: 156   Line: 1     BEATITUDO . EO QUOD NULLA EIS INEST DIUERSITAS .

Line: 2     Sed queso inquit te . uide quam id sancte probes . atque inuiolabiliter . quod diximus
Line: 3     summum deum plenissimum esse summi boni . Nû bíto íh tíh chád si . síh uuîo
Line: 4     góte_déhtîgo . únde uuírdeglîcho dû dáz áhtoêst . táz íh ten tû\om-gót .
Line: 5     tes tûomlichôsten gûotes chád fól uuésen . Quonam in\quam
Line: 6     modo? Uuîo méinest tû chád íh? Ne presumas hunc patrem omni\um
Line: 7     rerum . uel ita extrinsecus accepisse . illud summum bonum . quo plenus esse
Line: 8     perhibetur . uel ita naturaliter habere . quasi cogites diuersam substantiam
Line: 9     esse . habentis dei . habitęque beatitudinis . Nîo dû neuuânêst . tén
Line: 10     állero díngo hêrren . sô infángen háben dáz kûot . tés er fól íst .
Line: 11     álde óuh sô fóne ímo sélbemo háben . sámo so éin substantia ne\sî .
Line: 12     des hábenten gótes . únde dero beatitudinis tîa ér hábet .
Line: 13     Téro zuéio íst neuuéder . nóh ér nehábet sîa enfángen . nóh sî
Line: 14     neskéidet síh fóne sînero substantia . Nam si putes extrinsecus
Line: 15     acceptum . possis existimare id quod dederit prestantius ab eo quod ac\ceperit .

Line: 16     Uuânest tu ín daz sîn summum bonum ánderesuuánnân
Line: 17     infángen háben . sô máht tu den gébenten áhtôn fórderô\ren .
Line: 18     dánne dén . dér iz infîeng . Sed hunc esse precellentissimum
Line: 19     omnium rerum . dignissime confitemur . Uuízîst áber . dáz uuír ín mít
Line: 20     réhte iéhen . állero díngo sîn hêrôsten . Quod si natura quidem inest .
Line: 21     sed est ratione diuersum . cum loquamur de deo principe rerum . fingat
Line: 22     qui potest . quis hęc diuersa coniunxerit . Nû nehábet er iz infán\gen .
Line: 23     hábet er iz áber fóne ímo sélbemo . únde íst iz ímo îonêr
Line: 24     ána úngelîh . sô chóroe dáz éteuuér irrâten . sîd uuír fóne
Line: 25     góte chôsoên díngo hêrosten . uuér síu . íh méino gót . únde
Line: 26     sîn gûot zesámine fûogti . sô úngelichíu . Postremo quod diuersum
Line: 27     est a qualibet re . id non est illud . a quo intellegitur esse diuersum . Ze_demo
Line: 28     gnôtesten . dáz ándermo úngelîh íst . táz íst óuh ánder . dán\ne
Line: 29     énez . témo iz úngelîh íst . Táz ist argumentum a dissimili .
Line: 30     Tíu dissimilia sínt . tíu nemúgen éin sîn . Quare quod a summo

p. 157

Manuscript page: 157 Page: 157   Line: 1     bono diuersum est . sui natura . id summum bonum non est . Fóne díu íst tés not .
Line: 2     táz tér gót summum bonum nesî . dér natûrlicho îeht úngelîh
Line: 3     íst summo bono . Quod nefas est de eo cogitare . quo nihil constat esse
Line: 4     prestantius . Tés únmûoza íst fóne démo góte ze_dénchenne .
Line: 5     démo nehéin díng fórderôra neíst . Omnino enim nullius
Line: 6     rei natura . poterit existere melior . suo principio . Nehéin
Line: 7     natura nemág pézera sîn . dánne íro ánagénne . Argumen\tum
Line: 8     ab efficientia . Sólih íst nôte daz effectum . sólih tiu
Line: 9     efficientia íst . Fóne díu chît man in prouerbio . Qualis ra\dix
Line: 10      . tales et rami . Uuîo mág óuh tánne summum bonum béze\ra
Line: 11     sîn . tánne gót . tér is ánagénne íst? Ér íst is ána\génne .
Line: 12     îo dóh sô . dáz ér iz sélbo íst . Quare quod omnium prin\cipium
Line: 13     sit . id etiam sui substantia summum esse bonum . uerissima
Line: 14     ratione concluserim . Pedíu mág_íh áfter uuârero rédo féste\nôn
Line: 15      . dáz kót tér ána-génne íst állero bonorum . substantia\liter
Line: 16     íst summum bonum . Rectissime inquam . Fílo réhto chád íh .
Line: 17     hábest tû iz keféstenôt . s . uuánda dîníu argumenta uuâ\ríu
Line: 18     sínt . Sed summum bonum beatitudinem esse concessum est . Sô íst
Line: 19     târ fóre gechôsôt chád si . dáz summum bonum íst beatitudo .
Line: 20     Ita est inquam . Sô íst chád ih . Jgitur inquit deum esse beatitudi\nem .
Line: 21     necesse est confiteri . Sô íst óuh nôt chád si . gót uuésen
Line: 22     nîeht éin summum bonum . núbe óuh beatitudinem . Táz íst
Line: 23     tiu gemácha conclusio . Nec inquam queo refragari . prepo\sitis
Line: 24     prioribus . et hoc illatum perspicio . illis consequens esse . Tien
Line: 25     fórderên rédôn nemág íh uuídere sîn . chád ih . únde
Line: 26     dísa sîderûn sího íh ín nôte fólgên .

Line: 27 ITEM SUBTILIOR RATIO . QUĘ DIUERSA SUNT . NON ESSE SUM\MA
Line: 28 BONA . ET QUĘ SUMMA SUNT . NON ESSE DIUERSA .

Line: 29 Respice inquit . an hinc quoque idem firmius approbetur . quod
Line: 30 duo bona . quę a se sint diuersa . non possunt esse summa . Nv̂

p. 158

Manuscript page: 158 Page: 158   Line: 1     chíus tir . úbe óuh fóne dísên rationibus keuuâret uuérde . dáz zuéi úngeli\chíu
Line: 2     gûot tiu fúrsten nemúgen sîn . SUMPTUM . Etenim liquet bona quę
Line: 3     discrepant . non esse alterum . quod sit alterum . Íh hábo dâr fóre geóuget . dáz dis\similia
Line: 4     bona nemúgen éin sîn . SUMPTUM . Quare neutrum poterit
Line: 5     esse perfectum . cum alterum deest alteri . Fóne díu neíst neuuéder fól gûot .
Line: 6     sîd neuuéderêr mít ándermo neíst . ILLATIO . Sed quod perfectum non sit .
Line: 7     id summum non esse manifestum est . Táz únfól íst . táz nemág nîeht taz fúrsta
Line: 8     sîn . Tér syllogismus íst sús ketân . Úngelichíu bona nesínt éin . Tíu éin
Line: 9     nesínt . tíu sínt péidíu uuán . Taz uuána neuuírt nîomêr daz
Line: 10     fúrsta . Uuélíu sínt úngelichíu bona? Diuitię . únde gloria . Uuîo
Line: 11     sínt tíu uuán? Dáz îo-uuédermo íro ménget . tero ánderro fîero .
Line: 12     Uuánda dáz sô íst . pedíu nemág táz nîeht taz fúrsta sîn . démo
Line: 13     îeht ménget . ITEM SUMPTUM . Nullo modo igitur quę summa sunt bona . ea
Line: 14     possunt esse diuersa . Tíu áber dára gágene diu fúrsten sínt . tíu nesínt nî\eht
Line: 15     úngelîh . SUMPTUM . Atqui . et beatitudinem . et deum summum bo\num
Line: 16     esse collegimus . Nû habo íh târ fóre geóuget . deum únde beatitudi\nem
Line: 17     diu fúrsten sîn . ILLATIO . Quare necesse est . que sit summa
Line: 18     diuinitas . ipsam esse summam beatitudinem . Fóne díu íst nôt . táz diuini\tas
Line: 19     tíu állero díngo fúrsta íst . tiu fúrsta sâlighéit sî . Sús íst óuh
Line: 20     tísêr syllogismus ketân . Tiu fúrsten gûot nesínt úngelîh . kót
Line: 21     únde sâlighéit . tíu sínt tiu fúrsten . Uuánda déro îouuéderez
Line: 22     íst . táz óuh taz ánder íst . íh méino . uuánda íro îouuéder sum\mum
Line: 23     bonum íst . pedíu sínt síu éin . Nihil inquam nec re hac uerius .
Line: 24     nec ratiocinatione firmius . nec deo dignius concludi potest . Nû
Line: 25     chád ih . nemág nîeht táz uuârera sî . nóh táz rédoháftera sî .
Line: 26     nóh táz kóte gerístlîchera sî . geféstenôt uuérden . /

Line: 27
EXHIBITIO MUNERIS PRO BENE PERCEPTIS RATI\ONIBVS .

Line: 28     Super hęc inquit . Igitur uelut geometrę solent . demonstratis
Line: 29     propositis . aliquid inferre . quę porismata ipsi uocant . ita ego quoque
Line: 30     uelut corollarium dabo . Sô íh íro sô geántuuúrta . dô chád si .

p. 159

Manuscript page: 159 Page: 159   Line: 1     Geometrę hábent ze_síte chád si . nâh kezéigôtên frâgôn . éteuuaz ún\gefrâgetes
Line: 2     íro iúngerôn zûogében . dîa zûogéba sie questum héi\zent .
Line: 3     álso gíbo íh tír ze_gesûoche . dáz íh tír nû úngefrâgêt ságo !
Line: 4     sámo so íh tír gébe corollarium . Nam quoniam beatitudinis adeptione fiuNT
Line: 5     homines beati . beatitudo uero ipsa est diuinitas . diuinitatis adeptione
Line: 6     beatos fieri manifestum est . Uuánda fóne sâldôn guuínne sâlîge
Line: 7     uuérdent . únde gót sâlighéit íst . tér gót kuuínnet . tér íst
Line: 8     sâlîg . Argumentum ab efficientia . Kót únde sâlighéit uuánda
Line: 9     siu éin sínt . pedíu máchônt siu sâlige . Táz sô getâna argumentum
Line: 10     hábet zuíska causam sînes effecti . in modum syllogismi . uuánda
Line: 11     iz chît . úbe díz únde díz íst . sô íst táz . Sed uti iustitię adeptione
Line: 12     iusti . sapientię sapientes fiunt . ita diuinitatem adeptos . deos fi\eri .
Line: 13     simili ratione necesse est . Nû áber . Álso fóne réhtes kuuínne
Line: 14     réhte . únde fóne uuîstûomes quuínne uuîse . sô uuérdent óuh
Line: 15     nôte góta . ze_sámolîchero uuîs fóne gótes kuuínne . Argumen\tum
Line: 16     a simili . Álso éníu adeptio tûot . sô tûot óuh tísíu . Táz íst
Line: 17     similitudo . Omnis igitur beatus . deus . Uuánda dáz sô íst . pedíu íst ter
Line: 18     sâligo gót . Uuánda gót únde sâlighéit éin sínt . pedíu má\chônt
Line: 19     siu óuh éin . Táz íst îo nóh argumentum ab efficiente . hoc
Line: 20     est a causa . Sed natura quidem unus . participatione uero . nihil pro\hibet
Line: 21     esse quam plurimos . Áber dén únderskéit ferním du
Line: 22     uuóla . éin gót íst échert natûrlichêr . knûoge múgen uuér\den
Line: 23     per gratiam . án ímo téil hábendo . Mít tíu hábet si ímo gegébôt .
Line: 24     Et pulchrum inquam hoc atque pretiosum . siue porisma . siue corollarium
Line: 25     uocari mauis . Nû íst iz óuh fílo scône chád íh . sô du iz poris\ma
Line: 26     héizêst . sô du iz corollarium héizêst . Keméine síge-êra uuâ\ren .
Line: 27     állero uictorum palmę in manibus . únde laureę coronę in
Line: 28     capite . Tîe áber éteuuaz fílo tûomlîches ketâten in bello . álde
Line: 29     óuh in ludis . únde in spectaculis . dîen gáb man éina tíura hóu\bet-zîerda
Line: 30      . díu fóne similitudine corollę ! i . coronę . corolla\rium

p. 160

Manuscript page: 160 Page: 160   Line: 1     hîez . Fóne díu ságet suetonius . fóne déro mílti cęsaris augusti . his uerbis .
Line: 2     Itaque corollaria et premia in alienis quoque muneribus . ac ludis . et crebra et gran\dia
Line: 3     de suo offerebat . nullique greco certamini interfuit . quo non pro meri\to
Line: 4     quemque certantium honorarit . QUĘ ACCEDUNT BEATITUDI\NI .
Line: 5     AN PARTES EIUS DICENDA SINT . AN AD UNUM EX

Line: 6     Atqui . hoc quoque nihil pulchrius est . quod his / EIS RELATA .

Line: 7     annectendum ratio persuadet . Nóh nîeht chád si . neíst scôneren . dánne dáz
Line: 8     únsih ratio lêret hára zûo_légen . Quid inquam? Uuáz íst táz chád ih?
Line: 9     Cum multa inquit beatitudo continere uideatur . utrumne hęc omnia . unum ueluti
Line: 10     corpus beatitudinis quadam partium uarietate coniungant . an sit eorum
Line: 11     aliquid . quod beatitudinis substantiam compleat . ad hoc uero coetera referantur .

Line: 12     Dánne mánigíu beatitudo begrîfet . sô bonum íst . únde quinque supra\dicta .
Line: 13     uuéder díu sîn téil dero beatitudinis . álso mísseliche líde sínt
Line: 14     tes lîchamen . álde íro éinez sî beatitudo . únde ánderíu ze_démo sé\hen .
Line: 15     Táz hábet sô gnôto fóre geságet . táz summum bonum beatitudo íst .
Line: 16     nû uuíle sî ságen . dáz ze_demo summo diu ánderíu fínuiu râmênt .
Line: 17     Uellem inquam id patefaceres . ipsarum rerum commemoratione . Míh
Line: 18     lústi chád ih . dáz tu mír dáz óffenotîst . sélbez táz tíng ságendo .

Line: 19
BEATITUDINEM PARTES NON HABERE .

Line: 20     Nonne inquit beatitudinem bonum esse censemus? Nesúlen uuír
Line: 21     chád si . sâlighéit kûot áhtôn? Ac summum quidem inquam . Ióh taz fúrsta
Line: 22     chád ih . Addas inquit hoc omnibus licet . Taz summum mûost tu légen
Line: 23     chád si . ze_állên fínuen . Nam eadem . s . beatitudo . sufficientia summa est .
Line: 24     eadem summa potentia . reuerentia quoque . claritas ac uoluptas . beatitudo
Line: 25     esse iudicatur . Álso beatitudo summum bonum íst . sô íst si óuh sum\ma
Line: 26     sufficientia . únde summa potentia . sî íst óuh summa reueren\tia .
Line: 27     únde claritas . únde uoluptas . Quid igitur? Hecine omnia bo\num .
Line: 28     sufficientia . potentia . cęteraque . ueluti quędam membra sunt beati\tudinis?

Line: 29     Uuáz túnchet tír? Sínt tísíu állíu . íh méino bonum . ún\de
Line: 30     sufficientia . únde potentia . únde diu ánderíu . sámo so líde

p. 161

Manuscript page: 161 Page: 161   Line: 1     dero beatitudinis? Uel ad bonum cuncta referuntur . ueluti ad uerticem? Álde
Line: 2     râmênt siu állíu ad bonum . sámo so dáz íro hóubet sî? Intellego inquam .
Line: 3     quid inuestigandum proponas . sed quid constituas . audire desidero . Íh ferní\mo
Line: 4     uuóla chád íh . uuáz tu mír gébêst ze_irrâtenne . uuîo áber dû iz
Line: 5     récchêst . tés lústet míh ze_hôrenne . Cuius rei discretionem sic accipe .

Line: 6     Nû ferním chád si . íh lêro díh iz skéiden ! íh lêro díh uuîo siu râmênt
Line: 7     ad bonum . únde dáz sélba bonum nîeht neuuúrchent sámo so partes .
Line: 8     Si hęc omnia fórent membra beatitudinis . a se quoque inuicem discreparent .

Line: 9     Sús sólt tu argumentando dára nâh stápfôn . Úbe bonum únde diu án\deren
Line: 10     fínuíu líde uuârîn dero beatitudinis . sô uuârîn siu éin-án\derên
Line: 11     úngelîh . Táz íst argumentum ab adiunctis . Membris íst îo dissi\militudo
Line: 12     adiuncta . Hęc est enim partium natura . ut diuersa componant u\num
Line: 13     corpus . Sólih íst îo dero partium natura . dáz siu úngelichíu éin cor\pus
Line: 14     máchoên . Atqui . hęc omnia idem esse monstrata sunt . Nû sínt tísíu geóu\get
Line: 15     éin uuésen . Minime igitur membra sunt . Pedíu nesínt siu membra .
Line: 16     Uuánda siu unum sínt . pedíu nesínt siu diuersa . Táz íst argumentum a
Line: 17     repugnantibus . Repugnat enim unum esse atque diuersa . Uuánda siu óuh
Line: 18     diuersa nesínt . pedíu nesínt siu membra . Táz íst álso íh nû chád ! ab ad\iunctis .
Line: 19     Alioquin ex uno membro beatitudo uidebitur esse coniuncta .
Line: 20     quod fieri nequit . Ánderesuuîo sól beatitudo sîn geuuórht . ûzer
Line: 21     éinemo líde . dés nîeht sîn nemág . Ûzer éinemo nemág nehéin
Line: 22     compositio uuérden . Táz íst áber argumentum a repugnantibus . Repu\gnat
Line: 23     enim simplex esse et compositum . Id quidem inquam dubium non est . Tés íst ne\héin
Line: 24     zuîuel chád íh . Sed id quod restat expecto . Tára nâh pîto íh . tés
Line: 25     nóh fóre íst . AD UNUM REFERRI QUĘ BEATITUDINIS SUNT .

Line: 26     Ad bonum uero cętera referri palam est . Tiu ánderíu fínuíu . díu éin sá\ment
Line: 27     bono sínt . díu uuérdent keuuérbet án bonum . uuánda
Line: 28     man chómen uuíle mít ín . ad bonum . Idcirco enim sufficientia petitur .
Line: 29     quoniam bonum esse iudicatur . Târ úmbe gérôt man gnúhte . uuánda
Line: 30     si gûot geáhtôt uuírdet . Idcirco potentia . quoniam id quoque creditur esse

p. 162

Manuscript page: 162 Page: 162   Line: 1     bonum . Fóne díu íst óuh lîeb potentia . uuánda si gûot mánne dúnchet . Idem de
Line: 2     reuerentia . claritudine . iocunditate . coniectare licet . Táz sélba mág íh sá\gen
Line: 3     fóne dien ánderên drín . Omnium igitur expetendorvm summa . atque causa . bo\num
Line: 4     est . Fóne díu íst îo gûot . álles tés man gérôt . hóubet . únde méinunga .
Line: 5     Quod enim neque re . neque similitudine ullum in se retinet bonum . id expeti nul\lo
Line: 6     modo potest . Táz áber gûot neíst . nóh kelîh temo gûoten . dés negé\rôt
Line: 7     nîoman . Contraque etiam quę natura bona non sunt . tamen si esse uideantur . qua\si
Line: 8     uere bona sint appetuntur . Únde dára gágene . díu sâr gûot nesínt .
Line: 9     échert siu démo gelîh sîn . ióh túrh táz kérôt man íro . sámo so siu
Line: 10     gûot sîn . Quo fit . uti summa cardo atque causa expetendorum omnium .
Line: 11     bonitas esse iure credatur . Fóne díu sól man gelóuben . dáz îo diu gûoti
Line: 12     sî der ínnerôsto ángo . únde diu érchenôsta scúndeda álles kérôn\nes .
Line: 13     Cuius uero causa quid expetitur . id maxime uidetur optari . Târ úmbe dín\goliches
Line: 14     kegérôt uuírt . tés fârêt man dar ána in_hóubet . Ueluti
Line: 15     si quispiam causa salutis . uelit ęquitare . non tam ęquitandi motum de\siderat .
Line: 16     quam salutis effectum . Álso dér nefârêt tér úmbe gesúndeda
Line: 17     rîtet . uuîo er síh rîtendo eruuékke . núbe daz er gesúndero uuér\de .
Line: 18     Cum igitur omnia boni gratia petantur ! non illa potius quam bonum ipsum desi\deratur
Line: 19     ab omnibus . Fóne díu skînet . so uués so îoman gérôt úmbe gûot .
Line: 20     táz er sîn negérôt . núbe gûotes . ITEM . Sed propter quod cętera optantur .
Line: 21     beatitudinem esse concessimus . Áber gûot . úmbe dáz tíngolîches uuárt
Line: 22     kegérôt . táz chád íh uuésen beatitudinem . Quare sic quoque sola queri\tur
Line: 23     beatitudo . Fóne díu uuírt ióh ze_déro uuîs . íh méino éin gûot
Line: 24     fórderôndo . éiníu beatitudo gefórderôt . Ex quo liquido apparet .
Line: 25     ipsius boni et beatitudinis . unam atque eandem esse substantiam . Tánnân
Line: 26     skînet óffeno éin díng uuésen . gûot únde sâlighéit . Nihil uideo .
Line: 27     cur dissentire quispiam possit . Târ neuuéiz íh nîeht . tés îoman
Line: 28     múge uuíderchôsôn chád íh . ITEM . Sed deum ueramque beatitudi\nem .
Line: 29     unum atque idem esse monstrauimus . Nû hábo íh chád si geóuget . kót
Line: 30     únde sâlighéit éin uuésen . Ita inquam . Táz íst álso chád íh . Securo

p. 163

Manuscript page: 163 Page: 163   Line: 1     igitur licet concludere . ei quoque substantiam in ipso bono . nec usquam alio sitam esse . Fóne
Line: 2     díu chád si . mág íh páldo féstenôn . gótes sélbes substantiam . án demo gûo\te
Line: 3     stân . INUITATIO AD BEATITUDINEM .

Line: 4     Huc pariter uenite omnes capti . Hára zûo sínnent sáment álle nôtháfte .
Line: 5     Quos fallax libido habitans . i . possidens terrenas mentes . ligat improbis catenis .

Line: 6     Íuuíh-tir bíndent úbele gelúste . dîe íuuêr mûot pesízzent . mít stár\chên
Line: 7     chétennôn . Hęc erit uobis requies laborum . Hîer fíndent ír râuua .
Line: 8

Line: 9     domus refugii . patens miseris . Tíz íst échert taz scúldîga asilum . táz tî\en
Line: 10     uuênegên îo indân stât . Tíz íst kuíssera . tánne dáz ze_athenis má\chotôn
Line: 11     nepotes herculis . tîe íro lîes fórhtôn úmbe sîne scúlde . Álde
Line: 12     dáz romulus ze_romo máchota . fréidên ze_gníste . Quicquid tagus donat
Line: 13     aureis harenis . aut hermus rutilante ripa . aut indus propinquans calido
Line: 14     orbi . miscens uirides lapillos candidis . non illustrant aciem . Souuáz tagus
Line: 15     kíbet fluuius hispanię an sînemo gólt-crîeze . únde hermus fluuius mi\noris
Line: 16     asię . an sînemo gólt-fáreuuen stáde . álde indus . tíu állero náhes\ta
Line: 17     íst orienti soli . mískelôndíu grûone gímmâ . sô smaragdus íst . zûo
Line: 18     dien uuîzên . sô uniones sínt . tíu neindûont mánne nîeht tíu óu\gen
Line: 19     sînes sínnes . Magisque cęcos animos condunt in suas . i . consuetas tene\bras .

Line: 20     Núbe mêr stôzent siu blíndíu mûot in_íro chúndûn fínstrî . Hoc
Line: 21     quicquid placet . excitatque mentes . tellus aluit intimis cauernis . Souuáz tés
Line: 22     mánne lîchêt . álde sîn mûot crûozet . táz prûotet tiu érda in íro bár\me .
Line: 23     Splendor quo regitur uigetque cęlum . uitat obscuras animo tenebras .

Line: 24     Áber dér skîmo gótes uuîstûomes . tér den hímel ríhtet . únde féste\nôt
Line: 25      . tér skíhet tîa tímberûn fínstri des mûotes . Hanc quisquis pote\rit
Line: 26     notare lucem . negabit radios phoebi candidos . Souuér daz lîeht
Line: 27     chîesen gestât . tér negíhet . táz tiu súnna cláte skímen hábe .

Line: 28
UNUM ATQUE BONUM . IDEM ESSE .

Line: 29 Assentior inquam . Íh iího is chád íh . Cuncta enim constant . nexa firmissimis
Line: 30 rationibus . Állíu dîníu gechôse . sínt kuís . únde gestérchet

p. 164

Manuscript page: 164 Page: 164   Line: 1     mít féstên redôn . Mít argumentis . únde mít syllogismis . sínt siu geféstenôt . Tum inquit
Line: 2     illa . Quanti estimabis si agnoueris quid sit ipsum bonum? Jâ chád si dô . uuîo tíure dúnchet
Line: 3     tír . úbe dû bedénchest . uuás sélbez táz kûot sî? Infinito inquam . Unmez tíure chád
Line: 4     íh . Siquidem mihi pariter contingit agnoscere deum quoque qui bonum est . Úbe íh óuh târ míte
Line: 5     mûoz pechénnen gót . tér gûot íst . Atqui . hoc inquit patefaciam uerissima ra\tione .

Line: 6     Tríuuo chád si . íh keóffenôn dir iz mít fílo uuârero rédo . Maneant mo\do
Line: 7     quę paulo ante conclusa sunt . Échert tíu sîn in_dînero gehúhte . diu fóre geféste\nôt
Line: 8     sínt . Manebunt . Táz sínt siu chád ih . Nonne inquit monstrauimus . ea
Line: 9     quę appetuntur a pluribus . idcirco uera perfectaque bona non esse . quoniam a se inuicem discreparent?

Line: 10     Nehábo íh tír argumentando geóuget chád si . díu gûot . téro máne\ge
Line: 11     gérônt . fóne díu neuuésen uuâríu . nóh túrnohtíu . uuánda siu geskéiden
Line: 12     sínt? Cumque alterum abesset alteri . plenum absolutumque bonum non posse afferre? Únde
Line: 13     sô éin ándermo gebréste . dáz iz tánne dúrh síh nemúge gében fól gûot .
Line: 14     nóh áneuuálg? Tum autem fieri uerum bonum . cum colliguntur . ueluti in unam formam .
Line: 15     atque efficientiam . ut quę sit sufficientia . eadem sit potentia . reuerentia .
Line: 16     claritas . atque iocunditas? Únde áber dánne uuérden uuâre gûot . sô siu
Line: 17     síh kesámenoên . sámo so ze_éinemo bílde . únde ze_éinero uuúrchedo .
Line: 18     únde dáz éin dero fínuo sî . ánderíu dáz sélba sîn? Úbe fínf summa bona
Line: 19     uuârîn . sô uuârîn óuh fínf beatitudines . sô uuârîn óuh tero uuúrche\dôn
Line: 20     fínue . uuánda îogelichíu dúrh síh beatum uuórhti . Nisi uero unum atque
Line: 21     idem omnia sint . nihil habere quo numerentur inter expetenda . Únde ne\hábo
Line: 22     íh tír dáz keóuget na . síu nesîn éin . dáz siu nîeht tés nehábent
Line: 23     tés ze_géronne sî . uuánda éin âne diu ánderíu nîeht negemág? Demonstratum
Line: 24     inquam . Keóuget chád ih . Nec dubitari ullo modo potest .

Line: 25     Nóh zuîuel nehéiner néist is . SUMPTUM . Quę igitur cum discre\pant .
Line: 26     minime bona sunt . cum uero unum esse coeperint . bona fiunt . nonne hęc ut
Line: 27     bona sint . unitatis fieri adeptione contingit? Tíu míssehéllendo chád
Line: 28     si gûot nesínt . únde áber geéinotíu gûot uuérdent . nesínt tíu dán\ne .
Line: 29     uuánda dara éin zûochám . gûot uuórten na? Ita inquam uidetur .

Line: 30     Táz túnchet mír chád ih . SUMPTUM . Sed omne quod bonum est . boni

p. 165

Manuscript page: 165 Page: 165   Line: 1     participatione . bonum esse concedis . an minime? Únde ál daz kûot íst chád si . sô díu ún\geéinotíu
Line: 2     fínuíu sínt . gíhest tu dáz kûot sîn . fóne gûotes míteuuíste . sô u\num
Line: 3     íst . álde negíhest? Ita est . Sô íst kûot chád íh . ILLATIO . Oportet igitur
Line: 4     concedas simili ratione . idem esse unum atque bonum . Fóne sámolîchero rédo gíhest tu nô\te
Line: 5     chád si . éin únde gûot úngeskéiden sîn . Uuíle du zuéio iéhen . sô gíhest tu nô\te
Line: 6     des trítten . Tér syllogismus íst sús ketân . Úngûot uuírt fóne éinemo gûot .
Line: 7     Sô íst tánne gûot fóne gûotemo uuórten ! íh méino fóne éinemo . Pedíu íst éin
Line: 8     únde gûot úngeskéiden . Eadem namque substantia est eorum . quorum naturaliter non est
Line: 9     diuersus effectus . Téro substantia íst nôte úngeskéiden . déro tât úngeskéiden
Line: 10     íst . Bonitas máchôt bonum . participatione sui . sô tûot óuh unum . Pedíu hábent
Line: 11     siu éina tât . Negare inquam nequeo . Tés nemág íh nîo gelóugenen . chád íh .

Line: 12     UNUM OMNIBUS REBUS SUBSISTENTIAM DARE . / unvm?
Line: 13     Nostine igitur inquit . omne quod est . tam diu manere . atque subsistere . quam diu sit

Line: 14     Neuuéist tu chád si . állero díngolîh sô lángo uuérên . únde bestân . únz iz
Line: 15     éin íst? Sed interire atque dissolui pariter . atque unum esse destiterit? Únde zegân ióh
Line: 16     zeuáren . sô iz éin neíst? Quonam modo? Uuîo chád íh . íst tánne dáz sô? Uti
Line: 17     inquit in animalibus . Cum anima corpusque coeunt in unum . ac permanent . id a\nimal
Line: 18     uocatur . Álso du chîesen máht chád si . an állên lébendên . Sô sêla únde
Line: 19     lîchamo zesámine chóment . únde sáment uuónênt . táz héizet animal .
Line: 20     Cum uero hęc unitas utriusque separatione dissoluitur . interire . nec iam esse animal
Line: 21     liquet . Sô dísiu éinunga fóne béidero skídungo zegât . sô sól animal nô\te
Line: 22     zegân ! únde fúrder neuuésen . Jpsum quoque corpus . cum in una forma membrorum
Line: 23     coniunctione permanet . humana uisitur species . Ióh sélbêr únsêr lîchamo .
Line: 24     únz er in sînero lído fûogi behábet sîna geskáft . sô íst er ménnisken ge\lîh .
Line: 25     At si distributę segregatęque partes corporis . distraxerint unitatem . de\sinit
Line: 26     esse quod fuerat . Úbe áber die líde geskéidene . únde zelégete . demo lî\chamen
Line: 27     dáz penément . táz er éin nemûoz sîn . sô zegât táz er uuás . Eoque
Line: 28     modo percurrenti cętera . procul dubio patebit . subsistere unumquodque . dum unum
Line: 29     est . Únde uuárte ze_állên díngen ánderên . sô síhest tu díngolîh pestân . únz iz éin
Line: 30     íst . Cum uero unum esse desinit interire . Únde áber zegân . sô iz éin neíst . Consideranti inquam

p. 166

Manuscript page: 166 Page: 166   Line: 1     mihi plura . minime aliud uidetur . So uuâr íh is uuártên . chád ih . târ fíndo îh iz
Line: 2     sô . QUESTIO PHILOSOPHIĘ . AN AD INTERITUM ALIQUID TENDAT .

Line: 3     Estne igitur inquit . quod in quantum naturaliter agat . relicta subsistendi appe\tentia .
Line: 4     uenire ad interitum . corruptionemque desideret? Íst nû îeht chád si .
Line: 5     dáz tero naturo fólgendo . síh kérno gelóube des uuésennes . únde iz uuél\le
Line: 6     zegân . únde eruuérden? RESPONSIO BOETII . NON ANIMALIA
Line: 7     TENDERE . DE RELIQUIS SE DUBITARE .

Line: 8     Si animalia inquam considerem . quę habent aliquam uolendi nolendique naturam .
Line: 9     nihil inuenio . quod nullis extra cogentibus . abiciant manendi intentionem .
Line: 10     et ad interitum sponte festinent . Úbe íh tíu lébenden chíuso chád íh . tíu na\tûrlicho
Line: 11     múgen uuéllen . únde neuuéllen . déro nehéin nefíndo ih táz
Line: 12     âne ûzuuertiga nôt uuésennes nelúste ! únde iz tánches péite ze_uer-
Line: 13     lórnissedo . Û[i]zuuertîg nôt íst . tîa ételîh keskíht errécchet . álso súhte
Line: 14     sínt . únde uulnera . únde persecutiones . únde calamitates . Fóne dîen uuírt
Line: 15     ófto der ménnisko sô úberuuúnden . ófto . dáz ímo der lîb léid íst . Omne nam\que
Line: 16     animal tueri salutem laborat . mortem uero pernetiemque deuitat . Ál dáz-tir lé\bet .
Line: 17     táz îlet îo hálten sîne gesúndeda . únde flíhet îo den tôd ! únde dia
Line: 18     ferlórnísseda . Sed quid consentiam de herbis . arboribusque . quid de inanimatis omni\no
Line: 19     rebus . prorsus dubito . Uués áber íh súle iéhen fóne bóumen . únde fóne
Line: 20     chríuteren . tíu fóne sáffe lébent . únde fóne únlébenden . sô lapides ún\de
Line: 21     metalla sínt . tés zuîuelôn ih . ITEM IPSA . NEC ARBORES TEN\DERE
Line: 22     Atqui . non est quod de hoc quoque possis ambigere . cum intue\aris . / NEC HERBAS .

Line: 23     primum herbas atque arbores ! nasci in locis sibi conuenientibus . ubi quan\tum
Line: 24     eorum natura queat . cito exarescere atque interire non possint . Tríuuo
Line: 25     chád si . nóh tés nedárft tu zuîuelon . sîd tu síhest chríutelih . únde bou\molîh
Line: 26     an déro stéte uuáhsen . díu ímo límfet . íh méino . dâr iz nîeht ká\hes
Line: 27     erdórrên nemág . nóh zegân . sô fílo iz tiu natura lâzet . Nam alię
Line: 28     quidem campis . alię montibus oriuntur . alias ferunt paludes . alię saxis herent .
Line: 29     aliarum foecundę sunt steriles harenę . Uuánda íro súmelîh uuáhset in_félde .
Line: 30     súm in_bérge . súm uuáhset in fénne . súm chlébet án dien stéinen . súm

p. 167

Manuscript page: 167 Page: 167   Line: 1     stât an_grîeze . Quas si in alia quispiam loca transferre conetur . arescant . Tîe sâr dán\ne
Line: 2     dórrênt . úbe sie îoman fúrder sézzet . Sed dat natura cuique quod conuenit ! et
Line: 3     elaborat . ne intereant . dum manere possunt . Fóne díu gíbet tiu natura îogeliche\mo .
Line: 4     dîa stát . tíu ímo gelímfet . únde hûotet . táz iz îo uuéree . únz iz lángôst
Line: 5     múge . DE NUTRIMENTIS EARUM .

Line: 6     Quid quod omnes uelut demerso ore . in terras . trahunt alimenta radicibus . ac per me\dullas
Line: 7     corticemque . robur diffundunt? Uuáz chîst tu dés . zíu nechíu\sest
Line: 8     tu dâr bî . uuîo gérno sie sínt . táz sie sámoso den snábel stôzent ín dia
Line: 9     érda . únde sûgent taz sóu . mít tien uuúrzellôn . únde sie dánnân sô ûf
Line: 10     íro stárchi áfter demo márge . únde áfter dero ríndûn . zetéilônt?
Line: 11     Quid quod mollissimum quidque sicut medulla est . interiore semper sede reconditur . extra uero
Line: 12     quadam ligni firmitate . ultimus uero cortex . aduersum cęli intemperiem* . quasi ma\li
Line: 13     patiens defensor opponitur? Únde uuáz óuh tés . táz sie daz uuélchesta
Line: 14     sô daz márg íst . ze_ínnerôst pérgent . mít tero ûzerûn hólzes fésti . ún\de
Line: 15     diu rínda ze*_ûzerôst . sámo so árbeito genîetotíu . gágen állên uuéte\ren
Line: 16     ze_skérme stât? Iam uero quanta est naturę diligentia . ut cuncta semine
Line: 17     multiplicato . propagentur . Uuánda nesíhest tu . uuîo geuuár óuh tés tiu
Line: 18     natura íst . táz állíu uuáhsentíu . mít tes sâmen mánegfalti uuîto
Line: 19     geflánzôt uuérden . Quę omnia non modo ad tempus manendi . uerum generatim
Line: 20     quoque . quasi in perpetuum manendi . ueluti quasdam machinas quis esse nesciat?

Line: 21     Uuér nebechénnet táz állez uuésen . sámo so zímber . únde gezíug . állív
Line: 22     uuáhsentíu . nîeht éin uuérig ze_getûonne . núbe ióh áfter gebúrte
Line: 23     zálôn îomêr ze_gestâtenne . ITEM NEC INANIMATA TENDE\RE

Line: 24     Ea etiam quę inanimata esse creduntur . nonne / AD INTERITUM .

Line: 25     quod suum est quęque simili ratione desiderant? Tíu óuh únlîbháftíu sínt .
Line: 26     nefórderônt tíu daz íro díng so sámo na? Cur enim flammas quidem sur\sum
Line: 27     leuitas uehit . terras uero deorsum pondus deprimit . nisi quod hęc loca mo\tionesque
Line: 28     singulis conueniunt? Uuáz méinet ánderes . táz tiu lîehti daz
Line: 29     fíur ûf zíhet . únde diu suâri dia érda níder sénchet . âne dáz ín béidên
Line: 30     dîe stéte gefállent . únde dîe férte? Éinemo níder . ándermo ûf . Porro autem

p. 168

Manuscript page: 168 Page: 168   Line: 1     quod cuique consentaneum est . id unumquodque conseruat . Állero díngolîh háltet îo dáz ímo geuállet .
Line: 2     Sicuti ea quę sunt inimica corrumpunt . Álso iz óuh tára gágene dísiu dôset . tíu imo
Line: 3     uuíderuuartîg sint . Iam uero quę dura sunt . ut lapides . adherent tenacissime partibus
Line: 4     suis . et ne facile dissoluantur . resistunt . Tíu óuh hérte sínt . álso stéina . díu háftent fásto
Line: 5     zesámine . únde nehéngent nîeht . táz man siu sámfto zebréche . Quę uero liquentia . ut
Line: 6     aer atque aqua . facile quidem diuidentibus cedunt . sed cito rursus relabuntur in ea a quibus
Line: 7     sunt abscisa . Tíu áber názíu sínt . sô lúft únde uuázer íst . tíu skéident síh sámfto . ún\de
Line: 8     lóufent áber spûotîgo zesámine . Ignis uero refugit omnem sectionem . Taz fíur
Line: 9     neskéidet síh nîeht . Táz íst fóne díu . uuánda iz nehábet nehéina dícchi . dáz
Line: 10     iz corpus sî ! nóh neíst túrh síh nîeht . sô lúft únde uuázer íst . táz iz ín gelîcho
Line: 11     múge geskéiden uuérden . Án dien corporibus íst iz sámo so fróst . únde ánde\ríu
Line: 12     accidentia . Díu corpora án dîen iz íst . tíu skéident síh . Sô íst óuh uox .
Line: 13     tíu sáment chúmet ze_mánigên ôrôn . síu íst úngeskéiden . dóh tero gehô\rentôn
Line: 14     ôren geskéiden sîn . únde íst si óuh corporalis . sô priscianus chît . qui\a
Line: 15     vox est aer ictus . QUID SIT INTER NATURALEM MOTUM . ET UOLUNTARIUM .

Line: 16     Neque nunc tractamus de uoluntariis motibus cognoscentis animę . sed de natura\li
Line: 17     intentione . Únde ferním uuóla . dáz íh tír nû nîeht neóugo . uuîo gér\no
Line: 18     uuíhtelîh sî . fóne dîen uuílligên uuárbôn . dero sínnigûn sêlo . núbe
Line: 19     íh óugo dir iz fóne dero natûrlichûn râmungo . Natura hábet íro ríhti .
Line: 20     dáz sia nehéin uuíllo neléitet . Sicuti est quod acceptas escas sine cogitatione
Line: 21     transigimus . quod in somno spiritum ducimus nescientes . Álso dâr skînet . táz uuír
Line: 22     dia lîbleita déuuên . dóh uuír dára nedénchên . únde uuír slâfendo âtemo\ên .
Line: 23     únuuízendo . Pedíu hábet tiu natura íro uuárba . âne den uuíllen .
Line: 24     Nam nec in animalibus quidem manendi . amor uenit ex uoluntatibus animę .
Line: 25     uerum ex principiis naturę . Nóh sâr án_dien lébendên . dáz siu gérno sínt .
Line: 26     táz nehábent siu nîeht fóne dero sêlo uuíllen . núbe fóne dero natura .
Line: 27     nám iz ánagenne . Nam sepe mortem cogentibus causis . quam natura reformi\dat .
Line: 28     uoluntas amplectitur . Táz skînet târ ána . uuánda der mán ófto dúrh
Line: 29     ételicha nôt . ten dôd uuíle . dén diu natura skíhet . Contraque illud . Únde dá\ra
Line: 30     gágene . Opus gignendi . quod natura semper appetit . quo solo durat diuturnitas .

p. 169

Manuscript page: 169 Page: 169   Line: 1     mortalium rerum . interdum coercet uoluntas . Diu hîtat . téro diu natura gérôt .
Line: 2     tánnân dero stírbigôn díngo lánguuérigi dóh chúmet . tíu uuírt ófto fóne
Line: 3     uuíllen ferduuénget . Ten dôd fúrhtet tiu natura . únde gérôt sîn der uuíllo !
Line: 4     tia hîtât mínnôt tiu natura . únde uuéigerôt ter uuíllo . fóne díu chît sî . con\tra
Line: 5     illud . Adeo non procedit hęc sui caritas . ex animali motione . sed ex naturali in\tentione .

Line: 6     Álso guísso nechúmet nîeht tiu lîb-mínna . fóne dero sêlo uuíllen .
Line: 7     núbe fóne dero natûrlichûn ríhti . Dedit enim prouidentia rebus . a se creatis .
Line: 8     hanc uel maximam causam manendi . ut naturaliter desiderent manere . quoad
Line: 9     possunt . Kótes peuuárunga . gáb táz íro geskáffenên . ze_hóubetháfti uué\rennes
Line: 10      . táz sie îo lúste ze_uuérenne . únz sie lángôst múgîn . Quare nihil est .
Line: 11     quod ullo modo queas dubitare . cuncta quę sunt . appetere naturaliter constantiam permanen\di . deuitare
Line: 12     pernetiem . Pedíu nedárft tu nîeht zuîuelôn . ál dáz-tir íst . natûrlicho
Line: 13     sûochen dîa stâtigi des uuérennes . únde skíhen dia ferlórni . Confiteor inquam . nunc
Line: 14     me indubitato cernere . quę dudum incerta uidebantur . J́h gího chád íh . táz íh kuís\licho
Line: 15     nû bechénno . dáz mír fóre uuás únguís . Quod autem inquit subsistere ac per\manere
Line: 16     appetit . id unum esse desiderat . Únde dáz îo uuésen . únde uuérên uuí\le
Line: 17     chád si . táz kérôt éin uuésen . Hoc enim sublato . ne esse quidem cuiquam permane\bit .

Line: 18     Témo infárnemo . neuuírt táz uuésen ze_léibo nîeht . Uerum est inquam . Táz
Line: 19     íst uuâr chád ih . SUMPTUM . Omnia igitur inquit unum desiderant . Pedíu
Line: 20     chád si . uuéllen siu állíu éin . Consensi . Tés hábo íh keiégen chád ih . SUMPTUM .

Line: 21     Sed unum id ipsum monstrauimus esse quod bonum . Nû hábo íh tír óuh keóuget chád
Line: 22     si . éin únde gûot ál gelîcho gân . Ita quidem . Sô hábest chád ih . ILLATIO .

Line: 23     Cuncta igitur bonum petunt . Pedíu chád si . fórderônt siu állíu gûot . Tér syl\logismus
Line: 24     íst óuh târ fóre . DIFFINITIO BONI .

Line: 25     Quod quidem ita describas licet . ipsum bonum esse quod desideretur ab omnibus . Nû máht
Line: 26     tv gûote gében chád si . súslih nôt-méz . Táz íst kûot tés állíu díng kérônt .

Line: 27
QUID SIT DIFFINITIO .

Line: 28     Hîer íst ze_uuízenne . dáz diffinitio óuh éigen instrumentum íst philosopho\rum .
Line: 29     ad disputandum . sámo so argumentum íst . únde syllogismus . Mít tîen drín
Line: 30     dûohta ín . dáz uuír állero díngoliches sîn ze_irríhtenne . únde daz ánder

p. 170

Manuscript page: 170 Page: 170   Line: 1     ál unguís sî . âne dáz úns argumentando . ratiocinando . diffiniendo geuuâret uuérde .
Line: 2     Argumentorum loca fúnden sie sedecim . ratiocinationum modos . uiginti sex . áber diffini\tionum
Line: 3     mísselicho . uuánda cicero lêret únsih in topicis quatuor modos . uictori\nus
Line: 4     rhetor quindecim . Déro quindecim modorum . íst échert éinêr . dér proprie diffi\nitio
Line: 5     héize . die ándere héizent mêr descriptiones . Diffinitio sézzet taz
Line: 6     tíng . únde geóuget iz úns . álso uuír iz ána séhen . descriptio gezéichenet iz
Line: 7     échert . Sô íst iz diffinitio . sô iz úns substantialiter dia sácha óuget . ál-sús . Animal
Line: 8     dáz íst anima . únde corpus . Fóne dîen zuéin íst animal compositum ! díu zuéi
Line: 9     uuúrchent iz . Sô íst áber descriptio . sô úns échert kemâlêt uuírt . uuáz
Line: 10     iz sî . ál-sús . Animal dáz íst quoddam mobile . Tóh táz uuâr sî . nóh tánne íst úns
Line: 11     animal mít tíu accidentaliter geóuget . náls substantialiter . Mobilitas íst ac\cidens
Line: 12     animali . Ûzer accidentibus neuuírt nehéin animal geuuúrchet .
Line: 13     Pedíu chît descriptio gemâle . únde zéichenúnga . únde bílde . álso dáz
Line: 14     íst . úbe íh mít mînemo grífile an éinemo uuáhse gerîzo formam animalis .
Line: 15     Áber diffinitio chît úndermarchúnga . álso dáz íst . táz uuír fines a finibus
Line: 16     skídoen . únde chît nôtmez . álso dáz knôto gemézen íst . tés nîeht mêr . nóh
Line: 17     nîeht mínnera neíst . Nihil inquam uerius excogitari potest . Nîeht ne\mág
Line: 18     uuâreren erdénchet uuérden . chád íh . Nam uel ad nihilum cuncta referuntur .
Line: 19     et destituta ueluti uno uertice . sine rectore fluitabunt . aut si quid
Line: 20     est . ad quod uniuersa festinent . id erit summum omnium bonorum . Uuánda éinuué\der
Line: 21     íst . sô állíu díng séhent ze_nîehte . únde fárent írre . sámo so hóube\tolôsiu .
Line: 22     álde úbe siu állíu îoner zûo îlent . táz íst nôte állero díngo bé\zesta .
Line: 23     Et illa inquit . Nimium o alumne lętor . Únde dô chád si . nû bín íh is
Line: 24     fílo frô geséllo mîn . Ipsam enim medię ueritatis notam . mente fixisti . Tû hábest
Line: 25     ten míttelôsten stúpf tero uuârhéite in dî[e]n hérza getrénchet .

Line: 26
QUIS SIT RERUM FINIS .

Line: 27     Sed in hoc patuit tibi . quod ignorare te paulo ante dicebas . Únde an dé\mo
Line: 28     dínge hábest tu fernómen . dáz tu díh fóre châde neuuízen . Quid
Line: 29     inquam? Uuélez íst táz chád íh? Quis esset omnium rerum finis inquit . Uuáz táz énde
Line: 30     sî állero díngo chád si . Is est enim profecto . quod desideratur ab omnibus . Táz íst taz

p. 171

Manuscript page: 171 Page: 171   Line: 1     énde . dés állíu díng kérônt . Quod omnia bonum esse collegimus . oportet fateamur .
Line: 2     omnium rerum finem . bonum esse . Uuánda uuír daz énde geuuârráchotôn . gûot
Line: 3     uuésen . pedíu súlen uuír iéhen . gûot uuésen állero díngo énde .

Line: 4
MENTEM INTERROGANDAM ESSE DE OMNI UERITATE .

Line: 5     Quisquis profunda mente uestigat uerum . cupitque ille nullis deuiis falli . in
Line: 6     se reuoluat . i . scrutetur lucem intimi uisus . So uuér tîefo dénchendo daz
Line: 7     uuâra gûot sûoche . únde er fóne lúge-díngen neuuélle betrógen uuér\den .
Line: 8     dér frâgee dés sîn sélbes sín . Et inflectens longos motus . cogat in or\bem .

Line: 9     Únde lánge férte des mûotes in rínges uuîs pîegende . tûe sie úmbe
Line: 10     gân . Dáz chît . uuénde sîn mûot tar ána díccho . Animumque doceat . pos\sidere
Line: 11     retrusum . suis thesauris . quicquid extra molitur . i . rimatur . Únde
Line: 12     lêre sîn mûot héime háben . dáz iz ánderesuuâr sûochet . Quod dudum
Line: 13     texit atra nubes erroris . lucebit perspicatius ipso phoebo . Úbe er daz tû\ot .
Line: 14     tánne begínnet síh ímo indûon . dáz er neuuíssa . óffenôr dánne
Line: 15     daz súnnûn lîeht . Táz chît si fóne díu . uuánda ér ímo sélbo bedenchen
Line: 16     sól . uuîo uuâr dáz sî . dáz sî ín lêret . Namque corpus inuehens obliuiosom molem .
Line: 17     non depulit omne lumen mente . Uuánda dér âgez máchôndo lîchamo . nehá\bet
Line: 18     temo mûote dóh nîeht káreuuo genómen dia uuârhéit . souuîo
Line: 19     geskríben sî . Corpus quod aggrauat animam . opprimit sensum multa cogi\tantem .
Line: 20     Heret profecto introrsum semen ueri ! quod excitatur uentilante doctri\na .

Line: 21     Ételîh fúncho dero uuârhéite . lôskêt târ ínne . dér fóne dero ána
Line: 22     blâsentûn lêro erchícchet uuírt . Nam cur rogati . recta sponte . i . sine
Line: 23     doctore . censetis . ni uiueret fomes mersus alto corde? Uuánnân bírnt
Line: 24     ír ánderes sô gérech . réht ze_fíndenne . sô man is íuuíh frâgêt . tér zín\selôd
Line: 25     nelâge dâr begráben . tîefo ín demo hérzen? Táz íst argumentum ab
Line: 26     effectu . Uuîo mág effectum sîn âne den efficientem? Quodsi platonis musa
Line: 27     personat uerum . quod quisque discit inmemor recordatur . Úbe platonis poe\ma
Line: 28     uuâr ságet . ál dáz tér úngehúhtigo gelírnêt . tés pehúget er síh .
Line: 29     Plato únde ándere philosophi . uuândôn . dáz animę hominum állíu
Line: 30     díng uuízîn . êr sie ad corpora chómên . únde fóne démo úngehúhtig

p. 172

Manuscript page: 172 Page: 172   Line: 1     uuórtene . síh íro dára nâh îo éinzen behúgen . Tum ego inquam . Platoni uehementer assentior . Íh gího
Line: 2     dés fílo fásto platoni . chád íh . Nam me horum iam secundo commemoras . primo quod memoriam cor\porea
Line: 3     contagione . i . commixtione . dehinc cum memoris mole pressus amisi . Uuánda dû míh tíz
Line: 4     ál nû ánderêst lêrest . Éinêst fóne díu . dáz íh uuás in_úngehúht chómenêr . fóne des
Line: 5     lîchamen drúcche . dô míh iz in scûolo lêrta mîn méister . únde nû ánderêst . fóne de\ro
Line: 6     chréftigûn trûregi besuârotêr . QUOD BONITATIS CLAUO MUNDUS RE\GATUR .

Line: 7     Tum illa . Si respicias inquit priora concessa . ne illud quidem longius aberit . /
Line: 8     quin recorderis . quod te dudum nescire confessus es . Uuíle du dénchen chád si . án die
Line: 9     êreren gegíhte . sô spûot tir sâr dés tíh ze_behúgenne . dáz tu fóre châde . díh neuuí\zen .
Line: 10     Quid inquam? Uuáz íst táz chád íh? Quibus ait illa gubernaculis mundus rega\tur .

Line: 11     Uuélih chád si daz stíur-rûoder sî . mít témo gót tísa uuérlt ríhte . Memini
Line: 12     inquam confessum me fuisse meam inscitiam . Íh pehúge míh uuóla chád íh . keiégen háben
Line: 13     mînero únchúnnôn . Sed quid afferas licet iam prospiciam . planius tamen ex te audire desi\dero .

Line: 14     Uuáz tu dóh ságen uuéllêst . souuîo íh iz íu nû uuíze . ih fernímo iz tóh kér\no
Line: 15     fóne dír . Mundum inquit hunc deo regi . paulo ante minime dubitandum puta\bas .

Line: 16     Táz kót tísa uuérlt ríhte chád si . tés iáhe dû dâr fóre . tíh nehéinen zuîuel
Line: 17     háben . Ne nunc quidem arbitror inquam . nec umquam dubitandum putabo . Nóh nû nezuî\uelôn
Line: 18     chád ih . nóh nîomer . Quibusque in hoc rationibus accedam . breuiter exponam . Ún\de
Line: 19     mít uuélero rédo íh tára zûo_chóme . dáz ságo íh tír spûotigo . Mundus hic minime
Line: 20     conuenisset in unam formam . ex tam diuersis contrariisque partibus . nisi unus esset . qui tam di\uersa
Line: 21     coniungeret . Tísiu uuérlt negeéinoti síh nîeht ze_éinemo bílde . fóne sô mís\selichên .
Line: 22     únde sô uuíderuuártigên . iro téilen . sô uuázer . únde fíur íst . únde
Line: 23     lúft únde érda . úbe éinêr neuuâre . dér sô mísselichíu zesámine fûogti . Coniun\cta
Line: 24     uero naturarum ipsa diuersitas . inuicem discors dissociaret . atque diuelleret . nisi
Line: 25     unus esset . qui quod nexuit contineret . Ióh tára nâh . sô ér siu zesámine geháfti . sô int\uuúrfe
Line: 26     síh . únde zenâme síh tíu ríngenta míssehélli déro natûrôn . úbe éi\nêr
Line: 27     neuuâre . dér dáz fólle-hábeti . zesámine . dáz ér genústa . Táz íst triplex
Line: 28     argumentum . a dissimilibus . a repugnantibus ! a contrariis . Dissimilia sínt . corpus . et
Line: 29     anima . repugnantia sínt . ignis et terra . contraria sínt . ignis et aqua . Tíu flúhîn
Line: 30     nôte éin-ánderíu . úbe siu éteuuer neduúnge zesámine . Non tam uero certus ordo

p. 173

Manuscript page: 173 Page: 173   Line: 1     naturę procederet . nec explicarent tam dispositos motus . locis . temporibus !efficientia . spa\tiis . qualitatibus . nisi
Line: 2     unus esset . qui has mutationum uarietates . manens ipse dispone\ret .

Line: 3     Nóh sô guís neuuâre nîeht tíu ríhti dero naturę . nóh sô guísse férte . netâtîn
Line: 4     díu partes . Kuísse in_íro stéten . álsô luna hábet inter planetas . proximum motum terrę . únde
Line: 5     saturnus proximum cęlo . Kuísse in_íro zîten . álso recursus lunę íst . in uiginti septem diebus .
Line: 6     únde áber solis . in trecentis sexaginta quinque diebus . Kuísse in íro máchungo . also
Line: 7     der mâno dia súnnûn fúre gândo . eclipsin solis máchôt . únde sól die ánderen
Line: 8     planetas máchôt stationarias . álde retrogradas . álde anumolas . Kuísse in_íro
Line: 9     únderskéite . álso îo íst inter plenam lunam et solem dimidium cęli . Kuísse in íro uuîoli\chi
Line: 10      . álso îo noua luna íst cornuta . únde plena rotunda íst . Tés nefûore álles sô
Line: 11     nîeht . úbe éiner neuuâre stâtêr . dér die mísselîchen uuéhsela scáffoti . Táz íst
Line: 12     argumentum ab effectis . Diu effecta lêrent ten effectorem . Hoc quicquid est . quo condito
Line: 13     manent . atque agitantur . i . reguntur . usitato cunctis uocabulo . deum nomino . Fóne dé\mo
Line: 14     îo álle geskáfte sínt . únde geríhte uuérdent . tén héizo íh áfter síte gót .
Line: 15     Tum illa . Cum hęc inquit ita sentias . paruam mihi operam restare puto . ut felicitatis compos
Line: 16     patriam sospes reuisas . Sîd tu dáz uuéist chád si dô . sô neíst mír dés nîeht . táz
Line: 17     tû sâldôn gebrûochendêr . gesúnde héim eruuíndêst . Uuáz héizet si patriam .
Line: 18     âne iustitiam . únde sapientiam . dâr úmbe der ménnisko geskáffen uuárt?
Line: 19     álde paradysum . dánnân ér feruuórfen uuárd? Sed quę proposuimus intueamur .

Line: 20     Nû séhên dés uuír bedígen . SUMPTUM . Nonne numerauimus sufficientiam
Line: 21     in beatitudine? SUMPTUM . Deumque ipsam beatitudinem esse consensimus? Nechád íh târ
Line: 22     fóre na . gnúht pegríffen uuérden . mít beatitudine . únde gót uuésen dia bea\titudinem?
Line: 23     Ita quidem . Sô tâte chád ih . ILLATIO . Et ad mundum igitur inquit
Line: 24     regendum . nullis extrinsecus amminiculis indigebit . Sîd táz sô íst chád si . sô íst
Line: 25     er úndúrftîg tero ûzerûn hélfo . dia uuérlt ze_ríhtenne . uuánda er iz an
Line: 26     ímo sélbemo hábet . Tér syllogismus íst sús ketân . Sufficientia íst in beatitudi\ne .
Line: 27     Sô íst kót beatitudo . Pedíu íst kót sufficiens ad regendum mundum . Alioquin
Line: 28     si quo egeat . plenam sufficientiam non habebit* . Ánderesuuîo . úbe ímo ménget . sô
Line: 29     neíst er sufficiens . Argumentum a parte . quia non habet totum . cui aliquid deest . Id inquam
Line: 30     ita est necessarium . Íz íst nôte sô chád íh . Per se igitur solum cuncta disponit . Mít

p. 174

Manuscript page: 174 Page: 174   Line: 1     ímo sélbemo gréhto . órdenôt er diu díng . Negari inquam non potest . Tés nemág nehéin lóugen
Line: 2     sîn chád ih . ITEM . Atqui . deus ipsum bonum esse monstratus est . Nû íst óuh kót keságet
Line: 3     chád si . gûot uuésen . Memini inquam . Uuóla gehúgo íh is chád ih . Per bonum ipsum igitur cuncta
Line: 4     disponit . si quidem per se regit omnia . quem bonum esse consensimus . Úbe dér mít ímo sélbemo
Line: 5     ríhtet . tér sélbo gûot íst . sô ríhtet er mít kûote . Táz íst argumentum a nota ! i . ab in\terpretatione .
Line: 6     Uuánda gót únde gûot pluriuoca sínt . táz mít kóte uuírt . táz uuírt
Line: 7     mít kûote . Et hic est ueluti quidam clauus . atque gubernaculum . quo mundana machina
Line: 8     stabilis atque incorrupta seruatur . Únde díz íst tér nágel . ióh tíu stíura . mít téro daz
Line: 9     uuérlt-zímber gehálten uuírt . stâte . únde úngeuuértet . Tér diu méreskéf stíu\ret
Line: 10      . tér neléget sîna hánt nîeht . án daz stíur-rûoder . núbe échert ten nágel . dér
Line: 11     án_demo rûodere íst . tén uuérbet er . álso uuír ióh séhên . in_súmelichên sêuuen . Uehementer
Line: 12     assentior inquam . et id te dicturam paulo ante prospexi ! licet tenui suspicione .

Line: 13     Tés fólgên íh tir in_érnest chád ih . únde dáz uuíssa íh fóre . gágen dés iz uuás . táz
Line: 14     tu sô sâgen sóltîst . Íh chós iz . tóh íh iz chûmo chúre . Credo inquit . iam enim ut arbitror
Line: 15     uigilantius deducis oculos ad cernenda uera . Táz kelóubo íh chád si . dáz tu iz fó\re
Line: 16     chúrîst . uuánda dû nû uuâno íh uuácherôren óugen hábest . tia uuârhéit
Line: 17     ze chîesenne . CUNCTA NATURĘ CONSENTANEA . UOLUNTARIE GUBER\NARI .

Line: 18     Sed quod dicam . non minus ad contuendum patet . Táz íh óuh nóh ságen uuíle . /
Line: 19     dáz máht tu sámo óffeno chîesen . Quid inquam? Uuáz íst táz chád íh? Cum deus inquit
Line: 20     iure credatur omnia gubernare clauo bonitatis . eademque omnio sicuti docui . ad bonum
Line: 21     naturali intentione festinent . num dubitari potest . quin uoluntarie regantur?

Line: 22     Sô gót tiu tíng ríhtet chád si . mít témo nágele dero gûoti . únde siu állíu râ\mênt
Line: 23     ze_dero gûoti . íst tánne zuîuel . síu nesîn uuíllig tes ríhtennes? Seque spon\te
Line: 24     conuertant ad nutum disponentis . ueluti conuenientia . contemperataque rectori? Únde síu
Line: 25     neuuérbên síh kérno . nâh témo uuíllen des méisterônten ! sámoso gehéllíu únde
Line: 26     gerártíu ze_íro ríhtare? Ita inquam necesse . Íz íst nôte sô chád ih . Nec beatum
Line: 27     regimen esse uideretur . si quidem foret iugum detrectantium . non salus obtemperantium . Nóh
Line: 28     táz ríhten neuuâre sâlîg . tánne . sô iz tero uuíderôntôn geduuíng uuâre .
Line: 29     náls tero gehôrigôn héili . Uuánda díu detrectatio contra naturam uuâre . bedíu ne\hábeti
Line: 30     sî beatum finem . Táz íst argumentum a causa . Tíu dia naturam háltent . tíu hábeNT

p. 175

Manuscript page: 175 Page: 175   Line: 1     bonum finem . Fóne díu chád paulus . Habetis fructum uestrum in sanctificatione . finem uero uitam
Line: 2     ęternam . Sanctificatio íst secundum naturam . pedíu íst si causa uitę ęternę . Uita ęterna ist iro finis .
Line: 3     Nihil est igitur quod naturam seruans . deo contraire conetur . Pedíu neíst nîeht tia naturam
Line: 4     háltende . dáz kóte uuídere sî . Nihil inquam . Nîeht chád íh .
Line: 5     RELUCTANTIA NIHIL PROFICERE .

Line: 6     Quid si conetur ait . Uuáz chád si . úbe síh is tehéin creatura béitet . sô gigantes
Line: 7     tâten . únde álle iniqui tûont? Num tandem proficiet quicquam aduersus eum . quem iure
Line: 8     beatitudinis potentissimum esse concessimus? Kemág sî dánne îeht uuíder demo ge\uuáltigôsten .
Line: 9     dén íh keuuáltigôsten iáh uuésen . dúrh tia beatitudinem? Prorsus inquam
Line: 10     nihil ualeret . Nîeht úber ál chád íh . Non est igitur aliquid . quod summo huic bono . uel uelit .
Line: 11     uel possit obsistere ! s . quia nihil sunt iniqui . Fóne díu neíst nîeht chád si . dáz temo
Line: 12     hêrôsten gûote múge . álde uuélle uuídere stân . Non inquam arbitror . Íh netrûên
Line: 13     chád íh . Est igitur summum bonum . quod regit cuncta fortiter !suauiterque disponit . Fóne dív
Line: 14     chád si . íst táz kûot taz fórderôsta . dáz állíu díng mámmodo . únde máhtî\go
Line: 15     sképfet . Tum ego . Quam me inquam delectant . non modo ea . quę conclusa est summa ratio\num . uerum
Line: 16     multo magis hęc ipsa uerba . quibus uteris . Dô chád íh . uuîo lústsám mír síNT
Line: 17     nîeht éin díu gnôti dero rédôn . dîe du mír beslózen hábest . núbe ióh mêr
Line: 18     díu uuórt . tíu dû spríchest . Sî spríchet scôno hîer . únde óuh târ sî fóne íro
Line: 19     sélbûn spríchet . Sapientia attingit a fine usque ad finem fortiter . et disponit
Line: 20     omnia suauiter . Accepisti inquit in fabulis . lacessentes cęlum gigantes . Sed illos
Line: 21     quoque uti condignum fuit . benigna fortitudo disposuit . Ut tandem aliquando
Line: 22     stultitiam magna lacerantem . i . deum prouocantem . sui pudeat . Tû lâse in spélle
Line: 23     chád si . die rísen ze_hímele féhten . otum . únde ephialtem . filios neptuni . dîe
Line: 24     mânôdliches vuûochsen nouem digitos . Áber gótes chráft . kált in sô iz réht
Line: 25     uuás . Uuánda sie álle erscózen uuúrten . mít tien dóner-strâlôn . Táz má\nôt
Line: 26     tie úr<h>éiz-kóuch . dîe gótes chórônt . dáz sie dóh éteuuénne . síh is mî\dên .
Line: 27     Flegre héizet tíu rîsôn búrg in_thessalia . târ die chréftîgen stéina
Line: 28     nóh lígent . mánige áfter félde . mít tîen diu spél ságent . táz tie rísen
Line: 29     ze_hímele fúhtîn . Íz uuâren áber dîe uuârháfto . dîe post diluuium turrem
Line: 30     zímberotôn uuíder góte . únde sie uuúrten diuisę per linguas . MALUM

p. 176

Manuscript page: 176 Page: 176   Line: 1     NIHIL ESSE . Sed uisne rationes ipsas inuicem collidamus? forsitan ex huius modi conflictatione . pul\chra
Line: 2     quędam ueritatis scintilla dissiliat . Uuíle du nû chád si . dáz íh sélben die rédâ . dîe íh târ
Line: 3     fóre geóuget hábo . zesámine sláhe . dáz tar ûz ételîh scône gnéista sprínge? Tuo inquam
Line: 4     arbitratu . Álso dû uuéllêst chád íh . Deum inquit esse omnium potentem . nemo dubitauerit .

Line: 5     Kót chád si . nezuîuelôt nîoman uuésen álemáhtîgen . Qui quidem inquam mente consistat . nul\lus
Line: 6     prorsus ambigat . Tér sínnîg íst chád íh . tér nezuîuelôt is . Qui uero est inquit omnium potens . ni\hil
Line: 7     est quod ille non possit? Tér ál gemág chád si . sól îeht sîn . dáz tér negemúge? Nihil inquam .

Line: 8     Nîeht chád íh . Argumentum a toto ad partem . Num igitur deus facere malum potest? Mág kót úbel
Line: 9     tûon chád si? Minime inquam . Néin chád ih . Malum igitur inquit nihil est !cum id facere ille
Line: 10     non possit . qui nihil non potest . Fóne díu chád si . neíst úbel nîeht . sîd iz tér nemág tûon .
Line: 11     dér al tûon mág . Argumentum ab efficiente . Uuâr íst taz effectum . sô der effector neíst?
Line: 12     Táz íst tíu scintilla . dáz malum nîeht neíst . Fóne díu chít augustinus . dáz malum creatu\ra
Line: 13     nesî !nóh effectio dei . núbe defectio a deo . Angelum et hominem a deo deficere . et non ipsi ad\herere .
Line: 14     malum est . DE SIMILITUDINE HARUM RATIONUM .

Line: 15     Ludisne me inquam . texens rationibus inextricabilem laborinthum? Spílest tu sáment
Line: 16     mir chád ih . mít tînero rédo . sô feruuúndenen laborinthum uuv́rchendo? Quę
Line: 17     nunc quidem qua egrediaris introeas . nunc uero qua introieris egrediare? Táz tu nû íngán\gêst . târ
Line: 18     du ûz kîenge . únde áber dâr ûz kángêst . târ du ín gîenge? Sô iz in_labo\rintho
Line: 19     féret . únde sô du hîer séhen máht . An mirabilem quendam
Line: 20     diuinę simplicitatis orbem complicas? Álde uuíndest tu
Line: 21     daz vuúnderlicha chlíuue déro gótes éinfál\ti?
Line: 22     Etenim paulo ante a beatitudine incipiens .
Line: 23     eam summum bonum esse dicebas . quam in summo deo
Line: 24     sitam esse loquebare . Sús hábest tu mít
Line: 25     mír gerédôt . Tû fîenge ána ze_beati\tudine .
Line: 26     únde ságetôst sîa uuésen summvm
Line: 27     bonum . únde châde sîa in_góte uuésen . Ip\sum
Line: 28     quoque deum . summum esse bonum . plenamque beatitudinem
Line: 29     disserebas . Únde ságetôst tu gót sélben uuésen summum bonum . ióh beatitudinem .
Line: 30     Ex quo neminem beatum fore . nisi qui pariter deus esset . quasi munusculum dabas . Únde

p. 177

Manuscript page: 177 Page: 177   Line: 1     dánnan ságetost tv̂ mír ze gébo nehéinen uuésen beatvm . âne dér sámint ímo gót íst .
Line: 2     An déro stéte bíst tv̂ ûz chómen ze beatitudine dâr dû óuh ána fîenge . Rursus
Line: 3     loquebaris ipsam boni formam dei ac beatitudinis esse substantiam . Únde áber dâr
Line: 4     ze beatitudine ána fáhendo dâr dû ûz lîeze . châde dû . dáz pílde sum\mi
Line: 5     boni uuésen substantiam gótis únde beatitudinis . Ipsvmque unum id ip\sum
Line: 6     esse bonum docebas . quod ab omni rerum natura peteretur . Únde dáz éina bonum
Line: 7     ságetost tû uuésen dáz álliu díng súochent . DEUM quoque bonitatis guber\naculis
Line: 8     uniuersitatem regere disputabas . Únde gót châde dû mít té\mo
Line: 9     stíur-rûodere dero gûoti dia uuérlt álla ríhten . Volentia cuncta
Line: 10     parere . Ióh ímo gérno héngen álliu díng . Nec ullam mali esse naturam . Únde
Line: 11     úbiles natura nehéina uuésin . Tíz sínt tíu dû ságetost . únde díu dû
Line: 12     ín ein-ánderiu geflóhtin hábist . Atque hęc nullis extrinsecus sumptis appro\bationibus
Line: 13     explicabas . sed insitis domesticisque . ex altero fidem trahente altero .

Line: 14     Únde hábist tû siu álliu gerécchit mít éigenên . únde mít ánaháf\tenten
Line: 15     argumentis . náls mít frémeden . únde sô . dáz îro îogelich
Line: 16     klóublichi inpfáhit fóne ándermo . gót únde gûot . sâligheit ún\de
Line: 17     éin . déro sínt fîeriv . déro îogelich stárhta dáz ánder . DE ARGUMENTIS .
Line: 18     Hîer íst táz filo geuuâro ze fernémenne uuélichiu argumenta uuérden
Line: 19     intrinsecus sumpta . uuélichiu extrinsecus . Tíu fone affectis kenómen
Line: 20     uuérdent . táz chît fóne geháften . díu sínt intrinsecus sumpta . Déro af\fectorum
Line: 21     sínt fóne aristotile sedecim gezélet . totum . partes . nota . coniugatum .
Line: 22     genus . species . simile . dissimile . adiuncta . contrarium . antecedens . consequens .
Line: 23     repugnans . causa . effectum . comparabile . Díu sínt keháft únde ín-uuer\tig
Line: 24     tîen úmbe dîu man strîtet álde zuîuelôt . Uuánnan mág iz irrâ\ten
Line: 25     uuérden úbe iz per artem irrâten uuírt . âne fone déro ételichemo?
Line: 26     Totum fone parte . pars fone toto . alde fone nota . úbe iz notam hábet . Uuéli\chiu
Line: 27     hábent notam âne pluriuoca? Fóne díu zíhet man ensem . dés man
Line: 28     gladium zíhet . Sláhet ín ensis . sô sláhet ín gladius . sláhet ín locuples .
Line: 29     sô sláhet in diues . tûot iz scipio . sô tûot iz affricanus . In diuinis nominibus
Line: 30     féret iz also . Deus . bonum . unum . beatum . uuérchont sáment . Táz fóne éinemo

p. 178

Manuscript page: 178 Page: 178   Line: 1     predicatum uuírt . táz uuírt fóne állen predicatum . uuánda íro ne-héinemo
Line: 2     nîeht ín-uuertigora ne-íst . tánne dáz îo daz sélba íst . Álso uuírt irrâten
Line: 3     coniugatum fóne ándermo sînemo coniugato . Genus a specie . species a genere .
Line: 4     Simile a simili . dissimile a dissimili . adiunctum ab adiuncto . contrarium a con\trario .
Line: 5     Antecedens a consequente . consequens ab antecedente . repugnans
Line: 6     a repugnante . causa ab effecto . effectum a causa . comparabile
Line: 7     a comparabili . Díu áber fóne geháften díngen genómen ne-uuér\dent .
Line: 8     núbe fóne testimoniis . rumoribus . quęstionibus . i . extortionibus .
Line: 9     táz chît fóne geiíhtedôn . sortibus . somniis . únde fóne ánderen dîen
Line: 10     gelîchen . díu héizent extrinsecus sumpta . Síu héizent óuh artis ex\pertia .
Line: 11     uuánda siu irrâten ne-uuérdent . núbe ge-éiscot . Sô quęstio
Line: 12     uuírt . utrum resurgent mortui? sô ne-sûocho íh ne-héin déro gezál\ton
Line: 13     sedecim . uuánda man iz ex arte uuízen ne-mág . núbe testi\monium
Line: 14     christi . dér sús kehéizet . Amen dico uobis . quia uenit hora
Line: 15     in qua omnes qui in monumentis sunt . audient uocem filii dei
Line: 16     et procedent . Sô féret iz óuh án dien ánderen locis exterioribus .
Line: 17     Argumentum íst probamentum . Álso dáz uuír chéden . Si hoc est .
Line: 18     illud est . Úbe uuír áber chéden . si hęc duo sunt illud tertium erit . táz héizet
Line: 19     latine ratiotinatio . grece syllogismus . ITEM DE SINGULARI FORMA DEITATIS .

Line: 20     Tum illa . Minime inquit ludimus . remque omnium maximam exegimus dei mu\nere .
Line: 21     quem dudum deprecabamur . Tô chád si . Néin . íh nespílon mít tír . sô
Line: 22     dû chîst . núbe állero díngo méista . hábo íh tír gerécchet fóne gótes
Line: 23     kelâze . dén uuír fléhotôn fóre . s . mít tîen férsen . O qui perpetua mun\dum
Line: 24     ratione gubernas . Táz íst állero díngo méista* . uuáz summum bonum sî .
Line: 25     únde uuáz ten ménnisken beatum máchoe . dáz socrates . únde nâh
Line: 26     ímo álle philosophi fínden ne-máhtôn . dô sie iz knôto sûohtôn . sô
Line: 27     augustinus gíhet in octauo libro de ciuitate dei . Únde dâr
Line: 28     míte dia gótes simplicitatem ze be-chénnenne . dér sô an
Line: 29     ímo hábet bonitatem . únde beatitudinem . dáz siu éin
Line: 30     mít ímo sínt . Unde sô er gezéigôt uuírt mít ín . álde síu mít ímo .

p. 179

Manuscript page: 179 Page: 179   Line: 1     dáz tíu zéigunga extrinsecus sumpta . neuuírdet . uuánda siu ímo accidentaliter ána nesínt .
Line: 2     núbe substantialiter . Ea est enim forma . i . natura diuinę substantię . ut neque in externa dila\batur . nec
Line: 3     in se externum aliquid ipsa suscipiat . Tíu natura dero* gótes substantię . íst só\lih . dáz
Line: 4     sî in ánder síh neuuéhselôt . sô vxor lod in statuam salis keuuéhselôt uuárd !
Line: 5     únde sî síh ánder ána nelâzet . álso ménnisko tûot zórn . únde méndi . fróst ún\de
Line: 5b      omnem tv circulo ducis par sponte
Line: 6     hízza . Sed sicut de ea parmenides ait . pantο then eukiklu spheres ena likkiοn

Line: 6b      multitudinem
Line: 7     ogkon . rerum orbem mobilem rotat . dum se inmobilem ipsa conseruat . Núbe álso parme\nides
Line: 8     philosophus grece fóne íro chád . sî uuérbet ál dáz-tir íst . sélba neuuéget
Line: 9     si síh . Quodsi rationes quoque agitauimus non extra petitas . sed collocatas intra ambitum rei . quam
Line: 10     tractabamus . nihil est quod admirere . cum didiceris platone sanciente . oportere ser\mones
Line: 11     cognatos esse rebus de quibus loquuntur . Tréib íh óuh tîa réda chád si . dîa íh
Line: 12     ánderesuuâr nenám . núbe dîa íh târ fánt . tánnân íh rédota . dés nesî díh
Line: 13     vuúnder . uuánda dáz kelímfet . sô díh plato lêrta . táz tiu uuórt tîen
Line: 14     geháft sîn . fóne dîen man siu spríchet . Táz chît si bedíu . uuánda dáz
Line: 15     sî fóne góte rédota . dáz nám si a bono . únde ab uno . únde a beatitudine .
Line: 16     díu dáz sélba sínt . Uuéliu uuórt háftênt kóte sô hárto . sô díu man sprí\chet
Line: 17     de summo bono et beatitudine . et unitate . díu sîn nota sínt? Só argu\menta .
Line: 18     únde syllogismi . a nota genómen uuérdent ! sô sínt îo note rebus
Line: 19     uerba cognata . uuánda siu intrinsecus sínt sumpta . álso fóre geságet íst .
Line: 20     LUCE REPERTA . AD TENEBRAS NON ESSE REUERTENDUM .

Line: 21     Felix qui potuit uisere lucidum fontem boni . i . summum bonum uidere . felix
Line: 22     qui potuit soluere uincula grauis terrę . i . sarcinam carnis uincere . Sâ\ligo
Line: 23     dér den lûteren úrspring pescóuuot hábet álles kûotes . únde úber\uuínt
Line: 24     ketân hábet tero írdiskûn búrdi . Postquam treicius uates quondam
Line: 25     gemens funera coniugis . coegerat flebilibus modis . mobiles siluas cur\rere .
Line: 26     amnes stare . Tô íu orpheus musicus . fóne tracia . sînero chénûn dôd
Line: 27     chlágonde mít cháreléichen . ketéta den uuáld kân . únde die áhâ
Line: 28     gestân . Iunxitque cerua intrepidum latus leonibus . nec lepus timuit uisum ca\nem .
Line: 29     iam cantu placidum . Únde diu hínda báldo gîeng mít tien léuûon .
Line: 30     nóh háso húnt nefórhta . stílle uuórtenen fóne sánge . Cum flagrantior

p. 180

Manuscript page: 180 Page: 180   Line: 1     feruor ureret intima pectoris . nec modi qui cuncta subegerant . mulcerent dominum .

Line: 2     i . ipsum orpheum . querens inmites superos . adiit infernales domos . Tánne er óuh
Line: 3     tára nâh hártôr châle nâh temo vuîbe . únde ín netrôstîn sîne léiche . dîe ál\líu
Line: 4     díng málzíu getân hábetôn . úngnâdige chédende die hímel-góta .
Line: 5     fûor er ze_dien hélle-góten . Illic temperans blanda carmina . sonantibus
Line: 6     chordis . quicquid hauserat precipuis fontibus . i . doctrinis matris deę . quod luctus
Line: 7     dabat inpotens . s . impetrandi . quod uoluit . quod amor dedit . i . dictauit . ge\minans
Line: 8     luctum . deflet . commouens trenara . Únde dâr rértende sûozo
Line: 9     héllentíu séit-sáng . sô er scônisten gelírnêt hábeta be_sînero mûoter
Line: 10     caliopea . dero musa . únde ín dér vuûoft scúnta . dér lúzzel gemáh\ta .
Line: 11     únde ín des vuîbes mínna lêrta . díu ímo den uuûoft ráhta . dáz
Line: 12     sáng er . únde rôz . únz is hélla erdrôz . Et dulci prece ueniam umbrarvm
Line: 13     dominos rogat . Únde sús sûozo bát er gnâdôn . dîe hêrren dero sêlon .
Line: 14     Stupet ter-geminus ianitor . i . cerberus . infernalis canis . captus . i . illectus
Line: 15     nouo carmine . Erchám síh tô dér dríu hóubet hábento túro-uuárt .
Line: 16     sús úngeuuónes sánges . Ultrices scelervm deę . i . tres furię . Allecto .
Line: 17     Megera . Thesiphone . quę sontes agitant metv . iam mestę madent
Line: 18     lacrimis . Únde dîe drî réche-gérnun suésterâ . dîe fertâne mén\nisken
Line: 19     getûont skíhtige . dîe rúzen fóre âmere . Uuáz sínt furię .
Line: 20     âne conscientia sceleratorum? Tíu iágôt sie . Non ixionium caput precipitat
Line: 21     uelox rota . Nóh ixionem netréib ín-in_díu daz rád ze_tále . Ixion uuás
Line: 22     rex laphitarum . Dér éidota ze_héllo dáz er mít iunone slâfen uuól\ta .
Line: 23     bedíu sólta er éin rád ze_bérge trî[e]ben . únde dâr míte ráng
Line: 24     er . dés nespûota imo . Táz íst exemplum déro . dîe mít tero uuérlte rín\gent
Line: 25     ! tíu îo ze_tále gât . únde íro sectatores míte fûoret . Et tantalus
Line: 26     longa siti perditus . spernit flumina . Únde dér fóre dúrste erché\leto
Line: 27     tantalus . tér nerûohta dô des uuázeres . Tér gáb sînen sún
Line: 28     pelopem fúre frísking ze_ézenne diis et deabus . ze_besûochenne
Line: 29     íro diuinitatem . bedíu stûont er dúrstegêr . ín_demo uuázere .
Line: 30     únde nemáhta síh is tóh nîo getrénchen . Tér gótes chórôt . témo

p. 181

Manuscript page: 181 Page: 181   Line: 1     nesól báz keskéhen . Uultur dum satur est modis . non traxit iecur tytii . Únde sánges sátêr
Line: 2     neâz ter gîr ínin díu tytio dia lébera . Dér uuólta mít latona slâfen iouis uxore . dáz
Line: 3     ráh appollo . únde diana filia latonę . mít tíu . dáz ímo der gîr dia lébera âze . únde
Line: 4     álso fílo er geâze . dáz si álso fílo geuuûohse . Díu fabula mánôt únsih tés . quia
Line: 5     libido cuius sedes est in iecore . semel expleta nan extinguitur ! sed recrudescit itervm .
Line: 6     Arbiter umbrarum . i . uulcanus . qui et ops et pluto . tandem miserans . uincimur ait . dona\mus
Line: 7     uiro coniugem comitem . emptam carmine . Ze_lézest chád ter héllo gót . uuánda ín
Line: 8     erbármeta iz óuh . Uuáz múgen uuír nû mêr? ergébên demo mán sîn uuîb .
Line: 9     ze_mîeto úmbe sînen sángléih . Sed lex dona coerceat . Áber in_dîen uuórten .
Line: 10     únde mít téro gedíngûn . únde mít téro scáffungo . Ne dum tartara liquerit .
Line: 11     fas sit lumina flectere . Táz er hínnân fárendo . síh nehínder séhe . Quis legem
Line: 12     det amantibus? Amor . maior lex est sibi . Uuér mág uuíneskéfte scáffunga
Line: 13     getûon? Sélbiu diu uuínescáft scáffôt íro sélbûn . Also uirgilius chád . Quis
Line: 14     enim modus assit amori? Únde er áber chád . Omnia uincit amor . Uuánda óuh
Line: 15     prouerbium íst . ubi amor . ibi oculus . pedíu lóse dír . uuîo iz kefûor . Heu noctis
Line: 16     prope terminos . uidit orpheus euridicem suam . perdidit . occidit . Áh ze_sêre . sô er
Line: 17     sia nâh ze_lîehte brâhta . dâr uuárteta er íro . dâr ferlôs er sia ! dâr stúrz\ta
Line: 18     ér sélbo . Uos hęc fabula respicit . quicumque queritis mentem ducere . in superum diem .

Line: 19     i . deum . Tíz spél síhet zû-ze_íu . ír dáz mûot pegínnent uuénden . án_den
Line: 20     ûf-uuértigen dág . Nam qui uictus . s . carnis desideriis . flexerit lumina in tar\tareum
Line: 21     specus . dum uidet inferos . perdit quicquid trahit precipuum . Uuánda dér
Line: 22     síh tára nâh kelóubet . únde áber uuídere síhet ze_dero héllo . sînên ge\lústen
Line: 23     fólgendo . tér ferlíuset tára séhendo . táz er tíures keuuán .
Line: 24     i . spiritalia bona . Iuxta illud in euangelio . Manum ponens in aratro . et
Line: 25     respiciens retro . non est aptus regno dei .

Line: 26
DE UARIETATE TRANSACTĘ DISPUTATIONIS .

Line: 27     Also uuára ze_némenne íst . uuîo boetius in primo libro uuás incusans
Line: 28     fortunam . únde sia philosophia dés ferspráh in secundo libro . rhetorica
Line: 29     defensione . álso íst hîer in tertio libro uuára ze_tûonne . uuánda si disputan\do
Line: 30     chôsot . táz tíu disputatio triplex íst . Sî begónda in secundo libro disputare

p. 182

Manuscript page: 182 Page: 182   Line: 1     contra diuitias . honorem . potentiam . gloriam . uoluptatem . dîa disputationem follezôh si
Line: 2     hîer in tertio . târ sî ferságet hábet . táz an ín geskéidenên . beatitudo fúnden ne\uuérde .
Line: 3     Uuánda si dáz téta . redarguendo mores hominum . bedíu héizet
Line: 4     tiu disputatio moralis . grece ęthica . Tára nâh zéigôt si beatitudinem in
Line: 5     deo . únde uuîo an ímo sáment sîn díu quinque bona . díu síh humanus error
Line: 6     béitet skéiden . Mít tíu hábet si geántuuúrtet tero hêrostûn questio\nis .
Line: 7     tíu in ęthica íst . uuánda socrates . ze_démo dáz pars philosophię ána
Line: 8     fîeng . únde álle sîne sectatores . tîe dero líuto tûon sáhen râmên ad bea\titudinem .
Line: 9     dîe nemáhtôn nîeht irrâten . uuâr beatitudo locum hábetî .
Line: 10     Únde dóh sie châdîn . beatitudo íst in adipiscendo summo bono . uuélez
Line: 11     táz sélba summum bonum sî . dáz neuuárd ín nîeht kelâzen ze_bechénnen\ne .
Line: 12     Fóne déro questione chúmet si ad phisicam disputationem . i . naturalem .
Line: 13     an déro questione . an ad interitum aliquid tendat . Tánnân eruuíndet si
Line: 14     áber in fine libri ad theologicam disputationem . târ si gótes simplicita\tem
Line: 15     óuget . EXPLICIT LIBER TERTIVS BOETII .

Next part

This text is part of the TITUS edition of Notker der Deutsche: Boethius, Consolatio philosophiae.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 15.10.2021. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.