TITUS
Mahabharata
Part No. 1554
Previous part

Chapter: 226 
Adhyāya 226


Verse: 1  {Vyāsa uvāca}
Halfverse: a    bʰūtagrāme niyuktaṃ yat   tad etat kīrtitaṃ mayā
   bʰūta-grāme niyuktaṃ yat   tad etat kīrtitaṃ mayā /
Halfverse: c    brāhmaṇasya tu yatkr̥tyaṃ   tat te vakṣyāmi pr̥ccʰate
   brāhmaṇasya tu yat-kr̥tyaṃ   tat te vakṣyāmi pr̥ccʰate /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    jātakarmaprabʰr̥ty asya   karmaṇāṃ dakṣiṇāvatām
   jāta-karma-prabʰr̥ty asya   karmaṇāṃ dakṣiṇāvatām /
Halfverse: c    kriyā syād ā samāvr̥tter   ācārye vedapārage
   kriyā syād ā samāvr̥tter   ācārye veda-pārage /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    adʰītya vedān akʰilān   guru śuśrūsane rataḥ
   adʰītya vedān akʰilān   guru śuśrūsane rataḥ /
Halfverse: c    gurūṇām anr̥ṇo bʰūtvā   samāvarteta yajñavit
   gurūṇām anr̥ṇo bʰūtvā   samāvarteta yajñavit /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    ācāryeṇābʰyanujñātaś   caturṇām ekam āśramam
   ācāryeṇa_abʰyanujñātaś   caturṇām ekam āśramam /
Halfverse: c    ā vimokṣāc cʰarīrasya   so 'nutiṣṭʰed yatʰāvidʰi
   ā vimokṣāt śarīrasya   so_anutiṣṭʰed yatʰā-vidʰi /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    prajā sargeṇa dāraiś ca   brahmacaryeṇa vā punaḥ
   prajā sargeṇa dāraiś ca   brahmacaryeṇa vā punaḥ /
Halfverse: c    vane guru sakāśe vā   yati dʰarmeṇa vā punaḥ
   vane guru sakāśe vā   yati dʰarmeṇa vā punaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    gr̥hastʰas tv eva sarveṣāṃ   caturṇāṃ mūlam ucyate
   gr̥hastʰas tv eva sarveṣāṃ   caturṇāṃ mūlam ucyate /
Halfverse: c    tatra pakvakasāyo hi   dantaḥ sarvatra sidʰyati
   tatra pakva-kasāyo hi   dantaḥ sarvatra sidʰyati /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    prajāvāñ śrotriyo yajvā   mukto divyais tribʰir r̥ṇaiḥ
   prajāvān śrotriyo yajvā   mukto divyais tribʰir r̥ṇaiḥ /
Halfverse: c    atʰānyān āśramān paścāt   pūto gaccʰati karmabʰiḥ
   atʰa_anyān āśramān paścāt   pūto gaccʰati karmabʰiḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    yat pr̥tʰivyāṃ puṇyatamaṃ   vidyā stʰānaṃ tadāvaset
   yat pr̥tʰivyāṃ puṇyatamaṃ   vidyā stʰānaṃ tadā_āvaset /
Halfverse: c    yateta tasmin prāmānyaṃ   gantuṃ yaśasi cottame
   yateta tasmin prāmānyaṃ   gantuṃ yaśasi ca_uttame /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    tapasā vā sumahatā   vidyānāṃ pāraṇena vā
   tapasā vā sumahatā   vidyānāṃ pāraṇena vā /
Halfverse: c    ijyayā vā pradānair vā   viprāṇāṃ vardʰate yaśaḥ {!}
   ijyayā vā pradānair vā   viprāṇāṃ vardʰate yaśaḥ /9/ {!}

Verse: 10 
Halfverse: a    yāvad asya bʰavaty asmim̐l   loke kīrtir yaśaskarī
   yāvad asya bʰavaty asmim̐l   loke kīrtir yaśaskarī /
Halfverse: c    tāvat puṇyakr̥tām̐l lokān   anantān puruṣāśnute
   tāvat puṇya-kr̥tām̐l lokān   anantān puruṣa_aśnute /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    adʰyāpayed adʰīyīta   yājayeta yajeta ca
   adʰyāpayed adʰīyīta   yājayeta yajeta ca /
Halfverse: c    na vr̥tʰā pratigr̥hṇīyān   na ca dadyāt katʰaṃcanan
   na vr̥tʰā pratigr̥hṇīyāt   na ca dadyāt katʰaṃcanan /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    yājyataḥ śiṣyato vāpi   kanyayā vā dʰanaṃ mahat
   yājyataḥ śiṣyato vā_api   kanyayā vā dʰanaṃ mahat /
Halfverse: c    yady āgaccʰed yajed dadyān   naiko 'śnīyāt katʰaṃ cana
   yady āgaccʰed yajed dadyāt   na_eko_aśnīyāt katʰaṃcana /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    gr̥ham āvasato hy asya   nānyat tīrtʰaṃ pratigrahāt
   gr̥ham āvasato hy asya   na_anyat tīrtʰaṃ pratigrahāt /
Halfverse: c    devarṣipitr̥gurv artʰaṃ   vr̥ddʰātula bubʰukṣatām
   deva-r̥ṣi-pitr̥-gurv artʰaṃ   vr̥ddʰa_ātula bubʰukṣatām /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    antarhitābʰiptaptānāṃ   yatʰāśakti bubʰūsatām
   antarhita_abʰiptaptānāṃ   yatʰā-śakti bubʰūsatām /
Halfverse: c    dravyāṇām atiśaktyāpi   deyam eṣāṃ kr̥tād api
   dravyāṇām atiśaktyā_api   deyam eṣāṃ kr̥tād api /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    arhatām anurūpāṇāṃ   nādeyaṃ hy asti kiṃ cana
   arhatām anurūpāṇāṃ   na_adeyaṃ hy asti kiṃcana /
Halfverse: c    uccaiḥśravasam apy aśvaṃ   prāpanīyaṃ satāṃ viduḥ
   uccaiḥśravasam apy aśvaṃ   prāpanīyaṃ satāṃ viduḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    anunīya tatʰā kāvyaḥ   satyasaṃdʰo mahāvrataḥ
   anunīya tatʰā kāvyaḥ   satya-saṃdʰo mahā-vrataḥ /
Halfverse: c    svaiḥ prāṇair brāhmaṇa prānān   paritrāya divaṃ gataḥ {!}
   svaiḥ prāṇair brāhmaṇa prānān   paritrāya divaṃ gataḥ /16/ {!}

Verse: 17 
Halfverse: a    ranti devaś ca sāṃkr̥tyo   vasiṣṭʰāya mahātmane
   ranti devaś ca sāṃkr̥tyo   vasiṣṭʰāya mahā_ātmane /
Halfverse: c    apaḥ pradāya śītoṣṇā   nākapr̥ṣṭʰe mahīyate {!}
   apaḥ pradāya śīta_uṣṇā   nāka-pr̥ṣṭʰe mahīyate /17/ {!}

Verse: 18 
Halfverse: a    ātreyaś candra damayor   arhator vividʰaṃ dʰanam
   ātreyaś candra damayor   arhator vividʰaṃ dʰanam /
Halfverse: c    dattvā lokān yayau dʰīmān   anantān sa mahīpatiḥ
   dattvā lokān yayau dʰīmān   anantān sa mahī-patiḥ /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    śibirauśīnaro 'ṅgāni   sutaṃ ca priyam aurasam {!}
   śibirauśīnaro_aṅgāni   sutaṃ ca priyam aurasam / {!}
Halfverse: c    brāhmaṇārtʰam upākr̥tya   nākapr̥ṣṭʰam ito gataḥ
   brāhmaṇa_artʰam upākr̥tya   nāka-pr̥ṣṭʰam ito gataḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    pratardanaḥ kāśipatiḥ   pradāya nayane svake
   pratardanaḥ kāśi-patiḥ   pradāya nayane svake /
Halfverse: c    brāhmaṇāyātulāṃ kīrtim   iha cāmutra cāśnute
   brāhmaṇāya_atulāṃ kīrtim   iha ca_amutra ca_aśnute /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    divyaṃ mr̥ṣṭaśalākaṃ tu   sauvarṇaṃ paramarddʰimat
   divyaṃ mr̥ṣṭa-śalākaṃ tu   sauvarṇaṃ parama-r̥ddʰimat /
Halfverse: c    cʰatraṃ devāvr̥dʰo dattvā   sarāstro 'bʰyapatad divam
   cʰatraṃ devāvr̥dʰo dattvā   sarāstro_abʰyapatad divam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    sāṃkr̥tiś ca tatʰātreyaḥ   śiṣyebʰyo brahma nirguṇam
   sāṃkr̥tiś ca tatʰā_ātreyaḥ   śiṣyebʰyo brahma nirguṇam /
Halfverse: c    upadiśya mahātejā   gato lokān anuttamān
   upadiśya mahā-tejā   gato lokān anuttamān /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    ambarīso gavāṃ dattvā   brāhmaṇebʰyaḥ pratāpavān
   ambarīso gavāṃ dattvā   brāhmaṇebʰyaḥ pratāpavān /
Halfverse: c    arbudāni daśaikaṃ ca   sarāstro 'bʰyapatad divam
   arbudāni daśa_ekaṃ ca   sarāstro_abʰyapatad divam /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    sāvitrī kundale divye   śarīraṃ janamejayaḥ
   sāvitrī kundale divye   śarīraṃ janamejayaḥ /
Halfverse: c    brāhmaṇārtʰe parityajya   jagmatur lokam uttamam
   brāhmaṇa_artʰe parityajya   jagmatur lokam uttamam /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    sarvaratnaṃ vr̥ṣādarbʰo   yuvanāśvaḥ priyāḥ striyaḥ
   sarva-ratnaṃ vr̥ṣādarbʰo   yuvanāśvaḥ priyāḥ striyaḥ /
Halfverse: c    ramyam āvasatʰaṃ caiva   dattvāmuṃ lokam āstʰitaḥ
   ramyam āvasatʰaṃ caiva   dattvā_amuṃ lokam āstʰitaḥ /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    nimī rāstʰaṃ ca vaideho   jāmadagnyo vasuṃdʰarām
   nimī rāstʰaṃ ca vaideho   jāmadagnyo vasuṃdʰarām /
Halfverse: c    brāhmaṇebʰyo dadau cāpi   gayaś corvīṃ sapattanām
   brāhmaṇebʰyo dadau ca_api   gayaś ca_urvīṃ sapattanām /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    avarṣati ca parjanye   sarvabʰūtāni cāsakr̥t
   avarṣati ca parjanye   sarva-bʰūtāni ca_asakr̥t /
Halfverse: c    vasiṣṭʰo jīvayām āsa   prajāpatir iva prajāḥ
   vasiṣṭʰo jīvayām āsa   prajāpatir iva prajāḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    karaṃdʰamasya putras tu   marutto nr̥patis tatʰā
   karaṃdʰamasya putras tu   marutto nr̥-patis tatʰā /
Halfverse: c    kanyām aṅgirase dattvā   divam āśu jagāma ha
   kanyām aṅgirase dattvā   divam āśu jagāma ha /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    brahmadattaś ca pāñcālyo   rājā buddʰimatāṃ varaḥ
   brahmadattaś ca pāñcālyo   rājā buddʰimatāṃ varaḥ /
Halfverse: c    nidʰiṃ śaṅkʰaṃ dvijāgryebʰyo   dattvā lokān avāptavān
   nidʰiṃ śaṅkʰaṃ dvija_agryebʰyo   dattvā lokān avāptavān /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    rājā mitrasahaś cāpi   vasiṣṭʰāya mahātmane
   rājā mitrasahaś ca_api   vasiṣṭʰāya mahā_ātmane /
Halfverse: c    madayantīṃ priyāṃ dattvā   tayā saha divaṃ gataḥ
   madayantīṃ priyāṃ dattvā   tayā saha divaṃ gataḥ /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    sahasrajic ca rājarṣiḥ   prānān iṣṭān mahāyaśaḥ
   sahasrajit ca rāja-r̥ṣiḥ   prānān iṣṭān mahā-yaśaḥ /
Halfverse: c    brāhmaṇārtʰe parityajya   gato lokān anuttamān
   brāhmaṇa_artʰe parityajya   gato lokān anuttamān /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    sarvakāmaiś ca saṃpūrṇaṃ   dattvā veśma hiraṇmayam
   sarva-kāmaiś ca saṃpūrṇaṃ   dattvā veśma hiraṇmayam /
Halfverse: c    mudgalāya gataḥ svargaṃ   śatadyumno mahīpatiḥ
   mudgalāya gataḥ svargaṃ   śatadyumno mahī-patiḥ /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    nāmnā ca dyutimān nāma   śālvarājaḥ pratāpavān
   nāmnā ca dyutimān nāma   śālva-rājaḥ pratāpavān /
Halfverse: c    dattvā rājyam r̥cīkāya   gato lokān anuttamān
   dattvā rājyam r̥cīkāya   gato lokān anuttamān /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    madirāśvaś ca rājarṣir   dattvā kanyāṃ sumadʰyamām
   madirāśvaś ca rāja-r̥ṣir   dattvā kanyāṃ sumadʰyamām /
Halfverse: c    hiraṇyahastāya gato   lokān devair abʰiṣṭutān
   hiraṇya-hastāya gato   lokān devair abʰiṣṭutān /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    lomapādaś ca rājarṣiḥ   śāntāṃ dattvā sutāṃ prabʰuḥ
   lomapādaś ca rāja-r̥ṣiḥ   śāntāṃ dattvā sutāṃ prabʰuḥ /
Halfverse: c    r̥śyaśr̥ṅgāya vipulaiḥ   sarvakāmair ayujyata
   r̥śyaśr̥ṅgāya vipulaiḥ   sarva-kāmair ayujyata /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    dattvā śatasahasraṃ tu   gavāṃ rājā prasenajit
   dattvā śata-sahasraṃ tu   gavāṃ rājā prasenajit /
Halfverse: c    savatsānāṃ mahātejā   gato lokān anuttamān
   savatsānāṃ mahā-tejā   gato lokān anuttamān /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    ete cānye ca bahavo   dānena tapasā ca ha
   ete ca_anye ca bahavo   dānena tapasā ca ha /
Halfverse: c    mahātmāno gatāḥ svargaṃ   śiṣṭātmāno jitendriyāḥ
   mahā_ātmāno gatāḥ svargaṃ   śiṣṭa_ātmāno jita_indriyāḥ /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    teṣāṃ pratiṣṭʰitā kīrtir   yāvat stʰāsyati medinī
   teṣāṃ pratiṣṭʰitā kīrtir   yāvat stʰāsyati medinī /
Halfverse: c    dānayajñaprajā sargair   ete hi divam āpnuvan
   dāna-yajña-prajā sargair   ete hi divam āpnuvan /38/ (E)38


Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.