TITUS
Mahabharata
Part No. 1557
Previous part

Chapter: 229 
Adhyāya 229


Verse: 1  {Vyāsa uvāca}
Halfverse: a    
atʰa jñānaplavaṃ dʰīro   gr̥hītvā śāntim āstʰitaḥ
   
atʰa jñāna-plavaṃ dʰīro   gr̥hītvā śāntim āstʰitaḥ /
Halfverse: c    
unmajjaṃś ca nimajjaṃś ca   jñānam evābʰisaṃśrayet
   
unmajjaṃś ca nimajjaṃś ca   jñānam eva_abʰisaṃśrayet /1/

Verse: 2 
{Śuka uvāca}
Halfverse: a    
kiṃ taj jñānam atʰo vidyā   yayā nistarati dvayam
   
kiṃ tat jñānam atʰo vidyā   yayā nistarati dvayam /
Halfverse: c    
pravr̥tti lakṣaṇo dʰarmo   nivr̥ttir iti caiva hi
   
pravr̥tti lakṣaṇo dʰarmo   nivr̥ttir iti ca_eva hi /2/

Verse: 3 
{Vyāsa uvāca}
Halfverse: a    
yas tu paśyet svabʰāvena   vinābʰavam acetanaḥ
   
yas tu paśyet svabʰāvena   vinā-bʰavam acetanaḥ /
Halfverse: c    
puṣyate ca punaḥ sarvān   prajñayā muktahetukaḥ {!}
   
puṣyate ca punaḥ sarvān   prajñayā mukta-hetukaḥ /3/ {!}

Verse: 4 
Halfverse: a    
yeṣāṃ caikānta bʰāvena   svabʰavaḥ kāraṇaṃ matam
   
yeṣāṃ ca_ekānta bʰāvena   svabʰavaḥ kāraṇaṃ matam /
Halfverse: c    
pūtvā tr̥ṇabusīkāṃ vai   te labʰante na kiṃ cana
   
pūtvā tr̥ṇa-busīkāṃ vai   te labʰante na kiṃcana /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    
ye cainaṃ pakṣam āśritya   vartayanty alpacetasaḥ
   
ye ca_enaṃ pakṣam āśritya   vartayanty alpa-cetasaḥ /
Halfverse: c    
svabʰāvaṃ kāraṇaṃ jñātvā   na śreyaḥ prāpnuvanti te
   
svabʰāvaṃ kāraṇaṃ jñātvā   na śreyaḥ prāpnuvanti te /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    
svabʰāvo hi vināśāya   mohakarma mano bʰavaḥ
   
svabʰāvo hi vināśāya   moha-karma mano bʰavaḥ /
Halfverse: c    
niruktam etayor etat   svabʰāvaparabʰāvayoḥ
   
niruktam etayor etat   svabʰāva-para-bʰāvayoḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    
kr̥ṣyādīni hi karmāṇi   sasyasaṃharaṇāni ca
   
kr̥ṣy-ādīni hi karmāṇi   sasya-saṃharaṇāni ca /
Halfverse: c    
prajñāvadbʰiḥ prakl̥ptāni yānāsanagr̥hāṇi   ca
   
prajñāvadbʰiḥ prakl̥r̥ptāni yāna_āsana-gr̥hāṇi   ca /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    
ākrīḍānāṃ gr̥hāṇāṃ ca   gadānām agadasya ca
   
ākrīḍānāṃ gr̥hāṇāṃ ca   gadānām agadasya ca /
Halfverse: c    
prajñāvantaḥ pravaktāro   jñānavadbʰir anuṣṭʰitāḥ
   
prajñāvantaḥ pravaktāro   jñānavadbʰir anuṣṭʰitāḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    
prajñā saṃyojayaty artʰaiḥ   prajñā śreyo 'dʰigaccʰati
   
prajñā saṃyojayaty artʰaiḥ   prajñā śreyo_adʰigaccʰati /
Halfverse: c    
rājāno bʰuñjate rājyaṃ   prajñayā tulyalakṣaṇāḥ
   
rājāno bʰuñjate rājyaṃ   prajñayā tulya-lakṣaṇāḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    
pārāvaryaṃ tu bʰūtānāṃ   jñānenaivopalabʰyate
   
pārāvaryaṃ tu bʰūtānāṃ   jñānena_eva_upalabʰyate /
Halfverse: c    
vidyayā tāta sr̥ṣṭānāṃ   vidyaiva paramā gatiḥ
   
vidyayā tāta sr̥ṣṭānāṃ   vidyā_eva paramā gatiḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    
bʰūtānāṃ janma sarveṣāṃ   vividʰānāṃ caturvidʰam
   
bʰūtānāṃ janma sarveṣāṃ   vividʰānāṃ catur-vidʰam /
Halfverse: c    
jarayv andam atʰodbʰedaṃ   svedaṃ cāpy upalakṣayet
   
jarayv andam atʰa_udbʰedaṃ   svedaṃ ca_apy upalakṣayet /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    
stʰāvarebʰyo viśiṣṭāni   jaṅgamāny upalakṣayet
   
stʰāvarebʰyo viśiṣṭāni   jaṅgamāny upalakṣayet /
Halfverse: c    
upapannaṃ hi yac ceṣṭā   viśiṣyeta viśeṣyayoḥ {!}
   
upapannaṃ hi yat ceṣṭā   viśiṣyeta viśeṣyayoḥ /12/ {!}

Verse: 13 
Halfverse: a    
āhur dvibahu pādāni   jaṅgamāni dvayāni ca
   
āhur dvi-bahu pādāni   jaṅgamāni dvayāni ca /
Halfverse: c    
bahu pādbʰyo viśiṣṭāni   dvipādāni bahūny api
   
bahu pādbʰyo viśiṣṭāni   dvipādāni bahūny api /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    
dvipadāni dvayāny āhuḥ   pārtʰivānītarāṇi ca
   
dvipadāni dvayāny āhuḥ   pārtʰivāni_itarāṇi ca /
Halfverse: c    
pārtʰivāni viśiṣṭāni   tāni hy annāni bʰuñjate
   
pārtʰivāni viśiṣṭāni   tāni hy annāni bʰuñjate /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    
pārtʰivāni dvayāny āhur   madʰyamāny uttamāni ca
   
pārtʰivāni dvayāny āhur   madʰyamāny uttamāni ca /
Halfverse: c    
madʰyamāni viśiṣṭāni   jātidʰarmopadʰāraṇāt
   
madʰyamāni viśiṣṭāni   jāti-dʰarma_upadʰāraṇāt /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    
madʰyamāni dvayāny āhur   dʰarmajñānītarāṇi ca
   
madʰyamāni dvayāny āhur   dʰarmajñāni_itarāṇi ca /
Halfverse: c    
dʰarmajñāni viśiṣṭāni   kāryākāryopadʰāraṇāt
   
dʰarmajñāni viśiṣṭāni   kārya_akārya_upadʰāraṇāt /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    
dʰarmajñāni dvayāny āhur   vedajñānītarāṇi ca
   
dʰarmajñāni dvayāny āhur   vedajñāni_itarāṇi ca /
Halfverse: c    
vedajñāni viśiṣṭāni   vedo hy eṣu pratiṣṭʰitaḥ
   
vedajñāni viśiṣṭāni   vedo hy eṣu pratiṣṭʰitaḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    
vedajñāni dvayāny āhuḥ   pravaktr̥̄ṇītarāṇi ca
   
vedajñāni dvayāny āhuḥ   pravaktr̥̄ṇi_itarāṇi ca /
Halfverse: c    
pravaktr̥̄ṇi viśiṣṭāni   sarvadʰarmopadʰāraṇāt
   
pravaktr̥̄ṇi viśiṣṭāni   sarva-dʰarma_upadʰāraṇāt /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    
vijñāyante hi yair vedāḥ   sarvadʰarmakriyā pʰalāḥ
   
vijñāyante hi yair vedāḥ   sarva-dʰarmakriyā pʰalāḥ /
Halfverse: c    
sayajñāḥ sakʰilā vedāḥ   pravaktr̥bʰyo viniḥsr̥tāḥ
   
sayajñāḥ sakʰilā vedāḥ   pravaktr̥bʰyo viniḥsr̥tāḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    
pravaktr̥̄ṇi dvayāny āhur   ātmajñānītarāṇi ca
   
pravaktr̥̄ṇi dvayāny āhur   ātmajñāni_itarāṇi ca /
Halfverse: c    
ātmajñāni viśiṣṭāni   janmājanmopadʰāraṇāt
   
ātmajñāni viśiṣṭāni   janma_ajanma_upadʰāraṇāt /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    
dʰarmadvayaṃ hi yo veda   sa sarvaḥ sarvadʰarmavid
   
dʰarma-dvayaṃ hi yo veda   sa sarvaḥ sarva-dʰarmavid /
Halfverse: c    
sa tyāgī satyasaṃkalpaḥ   sa tu kṣāntaḥ sa īśvaraḥ
   
sa tyāgī satya-saṃkalpaḥ   sa tu kṣāntaḥ sa\ īśvaraḥ /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    
dʰarmajñānapratiṣṭʰaṃ hi   taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
   
dʰarma-jñāna-pratiṣṭʰaṃ hi   taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ /
Halfverse: c    
śabdabrahmaṇi niṣṇātaṃ   pare ca kr̥taniścayam {!}
   
śabda-brahmaṇi niṣṇātaṃ   pare ca kr̥ta-niścayam /22/ {!}

Verse: 23 
Halfverse: a    
antaḥstʰaṃ ca bahiṣṭʰaṃ ca   ye 'dʰiyajñādʰivaivatam
   
antaḥstʰaṃ ca bahiṣṭʰaṃ ca   ye_adʰiyajña_adʰivaivatam /
Halfverse: c    
jānanti tān namasyāmas   te devās tāta te dvijāḥ
   
jānanti tān namasyāmas   te devās tāta te dvijāḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    
teṣu viśvam idaṃ bʰūtaṃ   sāgraṃ ca jagad āhitam
   
teṣu viśvam idaṃ bʰūtaṃ   sāgraṃ ca jagat āhitam /
Halfverse: c    
teṣāṃ māhātmyabʰāvasya   sadr̥śaṃ nāsti kiṃ cana
   
teṣāṃ māhātmya-bʰāvasya   sadr̥śaṃ na_asti kiṃcana /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    
ādiṃ te nidʰanaṃ caiva   karma cātītya sarvaśaḥ
   
ādiṃ te nidʰanaṃ caiva   karma ca_atītya sarvaśaḥ /
Halfverse: c    
caturvidʰasya bʰūtasya   sarvasyeśāḥ svayambʰuvaḥ
   
catur-vidʰasya bʰūtasya   sarvasya_īśāḥ svayambʰuvaḥ /25/ (E)25



Next part



This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.