TITUS
Mahabharata
Part No. 1652
Previous part

Chapter: 324 
Adhyāya 324


Verse: 1  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    yadā bʰakto bʰagavata   āsīd rājā mahāvasuḥ
   yadā bʰakto bʰagavata āsīd rājā mahā-vasuḥ /
Halfverse: c    kimartʰaṃ sa paribʰraṣṭo   viveśa vivaraṃ bʰuvaḥ {!}
   kim-artʰaṃ sa paribʰraṣṭo   viveśa vivaraṃ bʰuvaḥ /1/ {!}

Verse: 2  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    atrāpy udaharantīmam   itihāsaṃ purātanam
   atra_apy udaharanti_imam   itihāsaṃ purātanam /
Halfverse: c    r̥ṣīṇāṃ caiva saṃvādaṃ   tridaśānāṃ ca bʰārata
   r̥ṣīṇāṃ ca_eva saṃvādaṃ   tridaśānāṃ ca bʰārata /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    ajena yastavyam iti   devāḥ prāhur dvijottamān
   ajena yastavyam iti   devāḥ prāhur dvija_uttamān /
Halfverse: c    sa cac cʰāgo hy ajo jñeyo   nānyaḥ paśur iti stʰitiḥ
   sa cac cʰāgo hy ajo jñeyo   na_anyaḥ paśur iti stʰitiḥ /3/

Verse: 4  {R̥ṣaya ūcuḥ}
Halfverse: a    bījair yajñeṣu yastavyam   iti vai vaidikī śrutiḥ
   bījair yajñeṣu yastavyam   iti vai vaidikī śrutiḥ /
Halfverse: c    aja saṃjñāni bījāni   cʰāgaṃ na gʰnantum arhatʰa
   aja saṃjñāni bījāni   cʰāgaṃ na gʰnantum arhatʰa /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    naiva dʰarmaḥ satāṃ devā   yatra vadʰyeta vai paśuḥ
   na_eva dʰarmaḥ satāṃ devā   yatra vadʰyeta vai paśuḥ /
Halfverse: c    idaṃ kr̥tayugaṃ śreṣṭʰaṃ   katʰaṃ vadʰyeta vai paśuḥ
   idaṃ kr̥ta-yugaṃ śreṣṭʰaṃ   katʰaṃ vadʰyeta vai paśuḥ /5/

Verse: 6  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    teṣāṃ saṃvadatām evam   r̥ṣīṇāṃ vibudʰaiḥ saha
   teṣāṃ saṃvadatām evam   r̥ṣīṇāṃ vibudʰaiḥ saha /
Halfverse: c    mārgāgato nr̥paśreṣṭʰas   taṃ deśaṃ prāptavān vasuḥ
   mārga_āgato nr̥pa-śreṣṭʰas   taṃ deśaṃ prāptavān vasuḥ /
Halfverse: e    antarikṣacaraḥ śrīmān   samagrabalavāhanaḥ
   antarikṣa-caraḥ śrīmān   samagra-bala-vāhanaḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    taṃ dr̥ṣṭvā sahasāyāntaṃ   vasuṃ te tv antarikṣagam
   taṃ dr̥ṣṭvā sahasā_āyāntaṃ   vasuṃ te tv antarikṣagam /
Halfverse: c    ūcur dvijātayo devān   eṣa cʰetsyati saṃśayam
   ūcur dvijātayo devān   eṣa cʰetsyati saṃśayam /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    yajvā dānapatiḥ śreṣṭʰaḥ   sarvabʰūtahitapriyaḥ
   yajvā dāna-patiḥ śreṣṭʰaḥ   sarva-bʰūta-hita-priyaḥ /
Halfverse: c    katʰaṃ svid anyatʰā brūyād   vākyam eṣa mahān vasuḥ
   katʰaṃ svid anyatʰā brūyād   vākyam eṣa mahān vasuḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    evaṃ te saṃvidaṃ kr̥tvā   vibudʰā r̥ṣayas tatʰā
   evaṃ te saṃvidaṃ kr̥tvā   vibudʰā\ r̥ṣayas tatʰā /
Halfverse: c    apr̥ccʰan sahasābʰyetya   vasuṃ rājānam antikāt
   apr̥ccʰan sahasā_abʰyetya   vasuṃ rājānam antikāt /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    bʰo rājan kena yastavyam   ajenāho svidauṣadʰaiḥ {!}
   bʰo rājan kena yastavyam   ajena_aho svidauṣadʰaiḥ / {!}
Halfverse: c    etan naḥ saṃśayaṃ cʰindʰi   pramāṇaṃ no bʰavān mataḥ {!}
   etat naḥ saṃśayaṃ cʰindʰi   pramāṇaṃ no bʰavān mataḥ /10/ {!}

Verse: 11 
Halfverse: a    sa tān kr̥tāñjalir bʰūtvā   paripapraccʰa vai vasuḥ
   sa tān kr̥ta_añjalir bʰūtvā   paripapraccʰa vai vasuḥ /
Halfverse: c    kasya vaḥ ko mataḥ pakṣo   brūta satyaṃ samāgatāḥ
   kasya vaḥ ko mataḥ pakṣo   brūta satyaṃ samāgatāḥ /11/

Verse: 12  {R̥ṣaya ūcuḥ}
Halfverse: a    dʰānyair yastavyam ity eṣa   pakṣo 'smākaṃ narādʰipa
   dʰānyair yastavyam ity eṣa   pakṣo_asmākaṃ nara_adʰipa /
Halfverse: c    devānāṃ tu paśuḥ pakṣo   mato rājan vadasva naḥ
   devānāṃ tu paśuḥ pakṣo   mato rājan vadasva naḥ /12/

Verse: 13  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    devānāṃ tu mataṃ jñātvā   vasunā pakṣasaṃśrayāt
   devānāṃ tu mataṃ jñātvā   vasunā pakṣa-saṃśrayāt /
Halfverse: c    cʰāgenājena yastavyam   evam uktaṃ vacas tadā
   cʰāgena_ajena yastavyam   evam uktaṃ vacas tadā /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    kupitās te tataḥ sarve   munayaḥ sūryavarcasaḥ
   kupitās te tataḥ sarve   munayaḥ sūrya-varcasaḥ /
Halfverse: c    ūcur vasuṃ vimānastʰaṃ   deva pakṣārtʰa vādinam
   ūcur vasuṃ vimāna-stʰaṃ   deva pakṣa_artʰa vādinam /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    surapakṣo gr̥hītas te   yasmāt tasmād divaḥ pata
   sura-pakṣo gr̥hītas te   yasmāt tasmād divaḥ pata /
Halfverse: c    adya prabʰr̥ti te rājan   ākāśe vihatā gatiḥ
   adya prabʰr̥ti te rājan   ākāśe vihatā gatiḥ /
Halfverse: e    asmac cʰāpābʰigʰātena   mahīṃ bʰittvā pravikṣyasi
   asmat śāpa_abʰigʰātena   mahīṃ bʰittvā pravikṣyasi /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    tatas tasmin muhūrte 'tʰa   rājoparicaras tadā
   tatas tasmin muhūrte_atʰa   rājā_uparicaras tadā /
Halfverse: c    adʰo vai saṃbabʰūvāśu   bʰūmer vivara gonr̥paḥ
   adʰo vai saṃbabʰūva_āśu   bʰūmer vivara go-nr̥paḥ /
Halfverse: e    smr̥tis tv enaṃ na prajahau   tadā nārāyaṇājñayā
   smr̥tis tv enaṃ na prajahau   tadā nārāyaṇa_ājñayā /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    devās tu sahitāḥ sarve   vasoḥ śāpavimokṣaṇam
   devās tu sahitāḥ sarve   vasoḥ śāpa-vimokṣaṇam /
Halfverse: c    cintayām āsur avyagrāḥ   sukr̥taṃ hi nr̥pasya tat
   cintayāmāsur avyagrāḥ   sukr̥taṃ hi nr̥pasya tat /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    anenāsmat kr̥te rājñā   śāpaḥ prāpto mahātmanā
   anena_asmat kr̥te rājñā   śāpaḥ prāpto mahā_ātmanā /
Halfverse: c    asya prati priyaṃ kāryaṃ   sahitair no divaukasaḥ
   asya prati priyaṃ kāryaṃ   sahitair no diva_okasaḥ /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    iti buddʰyyā vyavasyāśu   gatvā niścayam īśvarāḥ
   iti buddʰyyā vyavasya_āśu   gatvā niścayam īśvarāḥ /
Halfverse: c    ūcus taṃ hr̥ṣṭamanaso   rājoparicaraṃ tadā
   ūcus taṃ hr̥ṣṭa-manaso   rāja_uparicaraṃ tadā /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    brahmaṇya devaṃ tvaṃ bʰaktaḥ   surāsuraguruṃ harim
   brahmaṇya devaṃ tvam bʰaktaḥ   sura_asura-guruṃ harim /
Halfverse: c    kāmaṃ sa tava tuṣṭātmā   kuryāc cʰāpavimokṣaṇam
   kāmaṃ sa tava tuṣṭa_ātmā   kuryāt śāpa-vimokṣaṇam /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    mānanā tu dvijātīnāṃ   kartavyā vai mahātmanām
   mānanā tu dvijātīnāṃ   kartavyā vai mahā_ātmanām /
Halfverse: c    avaśyaṃ tapasā teṣāṃ   pʰalitavyaṃ nr̥pottama
   avaśyaṃ tapasā teṣāṃ   pʰalitavyaṃ nr̥pa_uttama /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    yatas tvaṃ sahasā bʰraṣṭa   ākāśān medinī talam {!}
   yatas tvaṃ sahasā bʰraṣṭa ākāśāt medinī talam / {!}
Halfverse: c    ekaṃ tv anugrahaṃ tubʰyaṃ   dadmo vai nr̥pasattama
   ekaṃ tv anugrahaṃ tubʰyaṃ   dadmo vai nr̥pa-sattama /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    yāvat tvaṃ śāpadoṣeṇa   kālam āsiṣyase 'nagʰa
   yāvat tvaṃ śāpa-doṣeṇa   kālam āsiṣyase_anagʰa /
Halfverse: c    bʰūmer vivara gobʰūtvā   tāvantaṃ kālam āpsyasi
   bʰūmer vivara go-bʰūtvā   tāvantaṃ kālam āpsyasi /
Halfverse: e    yajñeṣu suhutāṃ viprair   vasor dʰārāṃ mahātmabʰiḥ
   yajñeṣu suhutāṃ viprair   vasor dʰārāṃ mahā_ātmabʰiḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    prāpsyase 'smad anudʰyānān   mā ca tvāṃ glānir āspr̥śet
   prāpsyase_asmat anudʰyānāt   mā ca tvāṃ glānir āspr̥śet /
Halfverse: c    na kṣutpipāse rājendra   bʰūmeś cʰidre bʰaviṣyataḥ
   na kṣut-pipāse rāja_indra   bʰūmeś cʰidre bʰaviṣyataḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    vasor dʰārānupītatvāt   tejasāpyāyitena ca
   vasor dʰārā_anupītatvāt   tejasā_āpyāyitena ca /
Halfverse: c    sa devo 'smad varāt prīto   brahmalokaṃ hi neṣyati {!}
   sa devo_asmat varāt prīto   brahma-lokaṃ hi neṣyati /25/ {!}

Verse: 26 
Halfverse: a    evaṃ dattvā varaṃ rājñe   sarve tatra divaukasaḥ
   evaṃ dattvā varaṃ rājñe   sarve tatra diva_okasaḥ /
Halfverse: c    gatāḥ svabʰavanaṃ devā   r̥ṣayaś ca tapodʰanāḥ
   gatāḥ sva-bʰavanaṃ devā r̥ṣayaś ca tapo-dʰanāḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    cakre ca satataṃ pūjāṃ   viṣvaksenāya bʰārata {!}
   cakre ca satataṃ pūjāṃ   viṣvak-senāya bʰārata / {!}
Halfverse: c    japyaṃ jagau ca satataṃ   nārāyaṇa mukʰodgatam
   japyaṃ jagau ca satataṃ   nārāyaṇa mukʰa_udgatam /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    tatrāpi pañcabʰir yajñaiḥ   pañca kālān ariṃdama
   tatra_api pañcabʰir yajñaiḥ   pañca kālān ariṃdama /
Halfverse: c    ayajad dʰariṃ surapatiṃ   bʰūmer vivarago 'pi san
   ayajad hariṃ sura -atiṃ    hūmer vivarago_api san /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    tato 'sya tuṣṭo bʰagavān   bʰaktyā nārāyaṇo hariḥ
   tato_asya tuṣṭo bʰagavān   bʰaktyā nārāyaṇo hariḥ /
Halfverse: c    ananyabʰaktasya satas   tatparasya jitātmanaḥ
   ananya-bʰaktasya satas   tat-parasya jita_ātmanaḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    varado bʰagavān viṣṇuḥ   samīpastʰaṃ dvijottamam
   varado bʰagavān viṣṇuḥ   samīpastʰaṃ dvija_uttamam /
Halfverse: c    garutmantaṃ mahāvegam   ābabʰāse smayann iva
   garutmantaṃ mahā-vegam   ābabʰāse smayann iva /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    dvijottama mahābʰāga   gamyatāṃ vacanān mama
   dvija_uttama mahā-bʰāga   gamyatāṃ vacanāt mama /
Halfverse: c    saṃrād rājā vasur nāma   dʰarmātmā māṃ samāśritaḥ
   saṃrāt rājā vasur nāma   dʰarma_ātmā māṃ samāśritaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    brāhmaṇānāṃ prakopena   praviṣṭo vasudʰātalam
   brāhmaṇānāṃ prakopena   praviṣṭo vasudʰā-talam /
Halfverse: c    mānitās te tu viprendrās   tvaṃ tu gaccʰa dvijottama
   mānitās te tu vipra_indrās   tvaṃ tu gaccʰa dvija_uttama /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    bʰūmer vivara saṃguptaṃ   garudeha mamājñayā
   bʰūmer vivara saṃguptaṃ   garuda_iha mama_ājñayā /
Halfverse: c    adʰaś caraṃ nr̥paśreṣṭʰaṃ   kʰecaraṃ kuru māciram
   adʰas caraṃ nr̥pa-śreṣṭʰaṃ   kʰe-caraṃ kuru mā-ciram /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    garutmān atʰa vikṣipya   pakṣau mārutavegavān
   garutmān atʰa vikṣipya   pakṣau māruta-vegavān /
Halfverse: c    viveśa vivaraṃ bʰūmer   yatrāste vāgyato vasuḥ
   viveśa vivaraṃ bʰūmer   yatra_āste vāg-yato vasuḥ /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    tata enaṃ samutkṣipya   sahasā vinatāsutaḥ
   tata\ enaṃ samutkṣipya   sahasā vinatā-sutaḥ /
Halfverse: c    utpapāta nabʰas tūrṇaṃ   tatra cainam amuñcata
   utpapāta nabʰas tūrṇaṃ   tatra ca_enam amuñcata /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    tasmin muhūrte saṃjajñe   rājoparicaraḥ punaḥ
   tasmin muhūrte saṃjajñe   rājā_uparicaraḥ punaḥ /
Halfverse: c    saśarīro gataś caiva   brahmalokaṃ nr̥pottamaḥ
   saśarīro gataś ca_eva   brahma-lokaṃ nr̥pa_uttamaḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    evaṃ tenāpi kaunteya   vāg doṣād devatājñayā
   evaṃ tena_api kaunteya   vāg doṣād devatā_ājñayā /
Halfverse: c    prāptā gatir ayajvārhā   dvija śāpān mahātmanā
   prāptā gatir ayajva_arhā   dvija śāpāt mahā_ātmanā /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    kevalaṃ puruṣas tena   sevito harir īśvaraḥ
   kevalaṃ puruṣas tena   sevito harir īśvaraḥ /
Halfverse: c    tataḥ śīgʰraṃ jahau śāpaṃ   brahmalokam avāpa ca
   tataḥ śīgʰraṃ jahau śāpaṃ   brahma-lokam avāpa ca /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    etat te sarvam ākʰyātaṃ   te bʰūtā mānavā yatʰā
   etat te sarvam ākʰyātaṃ   te bʰūtā mānavā yatʰā /
Halfverse: c    nārado 'pi yatʰā śvetaṃ   dvīpaṃ sa gatavān r̥ṣiḥ
   nārado_api yatʰā śvetaṃ   dvīpaṃ sa gatavān r̥ṣiḥ /
Halfverse: e    tat te sarvaṃ pravakṣyāmi   śr̥ṇuṣvaika manā nr̥pa {!}
   tat te sarvaṃ pravakṣyāmi   śr̥ṇuṣva_eka manā nr̥pa /39/ (E)39 {!}


Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.