TITUS
Mahabharata
Part No. 1926
Previous part

Chapter: 91 
Adhyāya 91


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    śamayitvā paśūn anyān   vidʰivad dvijasattamāḥ
   śamayitvā paśūn anyān   vidʰivad dvija-sattamāḥ /
Halfverse: c    turagaṃ taṃ yatʰāśāstram   ālabʰanta dvijātayaḥ
   turagaṃ taṃ yatʰā-śāstram   ālabʰanta dvijātayaḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    tataḥ saṃjñāpya turagaṃ   vidʰivad yājakarṣabʰāḥ
   tataḥ saṃjñāpya turagaṃ   vidʰivad yājaka-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    upasaṃveśayan rājaṃs   tatas tāṃ drupadātmajām
   upasaṃveśayan rājaṃs   tatas tāṃ drupada_ātmajām /
Halfverse: e    kalābʰis tisr̥bʰī rājan   yatʰāvidʰi manasvinīm
   kalābʰis tisr̥bʰī rājan   yatʰā-vidʰi manasvinīm /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    uddʰr̥tya tu vapāṃ tasya   yatʰāśāstraṃ dvijarṣabʰāḥ
   uddʰr̥tya tu vapāṃ tasya   yatʰā-śāstraṃ dvija-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    śrapayām āsur avyagrāḥ   śāstravad bʰaratarṣabʰa
   śrapayām āsur avyagrāḥ   śāstravad bʰarata-r̥ṣabʰa /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    taṃ vapā dʰūmagandʰaṃ tu   dʰarmarājaḥ sahānujaḥ
   taṃ vapā dʰūma-gandʰaṃ tu   dʰarma-rājaḥ saha_anujaḥ /
Halfverse: c    upājigʰrad yatʰānyāyaṃ   sarvapāpmāpahaṃ tadā
   upājigʰrad yatʰā-nyāyaṃ   sarva-pāpmā_apahaṃ tadā /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    śiṣṭāny aṅgāni yāny āsaṃs   tasyāśvasya narādʰipa
   śiṣṭāny aṅgāni yāny āsaṃs   tasya_aśvasya nara_adʰipa /
Halfverse: c    tāny agnau juhuvur dʰīrāḥ   samastāḥ ṣoḍaśartvijaḥ
   tāny agnau juhuvur dʰīrāḥ   samastāḥ ṣoḍaśa-r̥tvijaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    saṃstʰāpyaivaṃ tasya rājñas   taṃ kratuṃ śakra tejasaḥ
   saṃstʰāpya_evaṃ tasya rājñas   taṃ kratuṃ śakra tejasaḥ /
Halfverse: c    vyāsaḥ sa śiṣyo bʰagavān   vardʰayām āsa taṃ nr̥pam
   vyāsaḥ sa śiṣyo bʰagavān   vardʰayām āsa taṃ nr̥pam /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    tato yudʰiṣṭʰiraḥ prādāt   sadasyebʰyo yatʰāvidʰi
   tato yudʰiṣṭʰiraḥ prādāt   sadasyebʰyo yatʰā-vidʰi /
Halfverse: c    koṭīsahasraṃ niṣkāṇāṃ   vyāsāya tu vasuṃdʰarām
   koṭī-sahasraṃ niṣkāṇāṃ   vyāsāya tu vasuṃ-dʰarām /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    pratigr̥hya dʰarāṃ rājan   vyāsaḥ satyavatī sutaḥ
   pratigr̥hya dʰarāṃ rājan   vyāsaḥ satyavatī sutaḥ /
Halfverse: c    abravīd bʰarataśreṣṭʰaṃ   dʰarmātmānaṃ yudʰiṣṭʰiram
   abravīd bʰarata-śreṣṭʰaṃ   dʰarma_ātmānaṃ yudʰiṣṭʰiram /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    pr̥tʰivī bʰavatas tv eṣāṃ   saṃnyastā rājasattama
   pr̥tʰivī bʰavatas tv eṣāṃ   saṃnyastā rāja-sattama /
Halfverse: c    niṣkrayo dīyatāṃ mahyaṃ   brāhmaṇā hi dʰanārtʰinaḥ
   niṣkrayo dīyatāṃ mahyaṃ   brāhmaṇā hi dʰana_artʰinaḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    yudʰiṣṭʰiras tu tān viprān   pratyuvāca mahāmanāḥ
   yudʰiṣṭʰiras tu tān viprān   pratyuvāca mahā-manāḥ /
Halfverse: c    bʰrātr̥bʰiḥ sahito dʰīmān   madʰye rājñāṃ mahātmanām
   bʰrātr̥bʰiḥ sahito dʰīmān   madʰye rājñāṃ mahātmanām /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    aśvamedʰe mahāyajñe   pr̥tʰivī dakṣiṇā smr̥tā
   aśva-medʰe mahā-yajñe   pr̥tʰivī dakṣiṇā smr̥tā /
Halfverse: c    arjunena jitā seyam   r̥tvigbʰyaḥ prāpitā mayā
   arjunena jitā sā_iyam   r̥tvigbʰyaḥ prāpitā mayā /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    vanaṃ pravekṣye viprendro   vibʰajadʰvaṃ mahīm imām
   vanaṃ pravekṣye vipra_indro   vibʰajadʰvaṃ mahīm imām / ՙ
Halfverse: c    caturdʰā pr̥tʰivīṃ kr̥tvā   cāturhotra pramāṇataḥ
   caturdʰā pr̥tʰivīṃ kr̥tvā   cāturhotra pramāṇataḥ /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    nāham ādātum iccʰāmi   brahma svaṃ munisattamāḥ
   na_aham ādātum iccʰāmi   brahma svaṃ muni-sattamāḥ /
Halfverse: c    idaṃ hi me mataṃ nityaṃ   bʰrātr̥̄ṇāṃ ca mamānagʰāḥ
   idaṃ hi me mataṃ nityaṃ   bʰrātr̥̄ṇāṃ ca mama_anagʰāḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    ity uktavati tasmiṃs te   bʰrātaro draupadī ca sā
   ity uktavati tasmiṃs te   bʰrātaro draupadī ca sā /
Halfverse: c    evam etad iti prāhus   tad abʰūd romaharṣaṇam
   evam etad iti prāhus   tad abʰūd roma-harṣaṇam /14/ ՙ

Verse: 15 
Halfverse: a    tato 'ntarikṣe vāg āsīt   sādʰu sādʰv iti bʰārata
   tato_antarikṣe vāg āsīt   sādʰu sādʰv iti bʰārata /
Halfverse: c    tatʰaiva dvijasaṃgʰānāṃ   śaṃsatāṃ vibabʰau svanaḥ
   tatʰaiva dvija-saṃgʰānāṃ   śaṃsatāṃ vibabʰau svanaḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    dvaipāyanas tatʰoktas tu   punar eva yudʰiṣṭʰiram
   dvaipāyanas tatʰā_uktas tu   punar eva yudʰiṣṭʰiram /
Halfverse: c    uvāca madʰye viprāṇām   idaṃ saṃpūjayan muniḥ
   uvāca madʰye viprāṇām   idaṃ saṃpūjayan muniḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    dattaiṣā bʰavatā mahyaṃ   tāṃ te pratidadāmy aham
   dattā_eṣā bʰavatā mahyaṃ   tāṃ te pratidadāmy aham /
Halfverse: c    hiraṇyaṃ dīyatām ebʰyo   dvijātibʰyo dʰarās tu te
   hiraṇyaṃ dīyatām ebʰyo   dvijātibʰyo dʰarās tu te /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    tato 'bravīd vāsudevo   dʰarmarājaṃ yudʰiṣṭʰiram
   tato_abravīd vāsudevo   dʰarma-rājaṃ yudʰiṣṭʰiram /
Halfverse: c    yatʰāha bʰagavān vyāsas   tatʰā tat kartum arhasi
   yatʰā_āha bʰagavān vyāsas   tatʰā tat kartum arhasi /18/ 18

Verse: 19 
Halfverse: a    ity uktaḥ sa kuruśreṣṭʰaḥ   prītātmā bʰrātr̥bʰiḥ saha
   ity uktaḥ sa kuru-śreṣṭʰaḥ   prīta_ātmā bʰrātr̥bʰiḥ saha /
Halfverse: c    koṭo koṭikr̥tāṃ prādād   dakṣiṇāṃ triguṇāṃ kratoḥ
   koṭo koṭi-kr̥tāṃ prādād   dakṣiṇāṃ tri-guṇāṃ kratoḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    na kariṣyati tal loke   kaś cid anyo narādʰipaḥ
   na kariṣyati tal loke   kaścid anyo nara_adʰipaḥ /
Halfverse: c    yatkr̥taṃ kuru siṃhena   maruttasyānukurvatā
   yat-kr̥taṃ kuru siṃhena   maruttasya_anukurvatā /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    pratigr̥hya tu tad dravyaṃ   kr̥ṣṇa dvaupāyanaḥ prabʰuḥ
   pratigr̥hya tu tad dravyaṃ   kr̥ṣṇa dvaupāyanaḥ prabʰuḥ /
Halfverse: c    r̥tvigbʰyaḥ pradadau vidvāṃś   caturdʰā vyabʰajaṃś ca te
   r̥tvigbʰyaḥ pradadau vidvāṃś   caturdʰā vyabʰajaṃś ca te /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    pr̥tʰivyā niṣkrayaṃ dattvā   tad dʰiraṇyaṃ yudʰiṣṭʰiraḥ
   pr̥tʰivyā niṣkrayaṃ dattvā   tadd^hiraṇyaṃ yudʰiṣṭʰiraḥ /
Halfverse: c    dʰūtapāpmā jitasvargo   mumude bʰrātr̥bʰiḥ saha
   dʰūta-pāpmā jita-svargo   mumude bʰrātr̥bʰiḥ saha /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    r̥tvijas tam aparyantaṃ   suvarṇanicayaṃ tadā
   r̥tvijas tam aparyantaṃ   suvarṇa-nicayaṃ tadā /
Halfverse: c    vyabʰajanta dvijātibʰyo   yatʰotsāhaṃ yatʰābalam
   vyabʰajanta dvijātibʰyo   yatʰā_utsāhaṃ yatʰā-balam /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    yajñavāṭe tu yat kiṃcid   dʰiraṇyam api bʰūṣaṇam
   yajña-vāṭe tu yat kiṃcidd   hiraṇyam api bʰūṣaṇaṃm/
Halfverse: c    toraṇāni ca yūpāṃś ca   gʰaṭāḥ pātrīs tatʰeṣṭakāḥ
   toraṇāni ca yūpāṃś ca   gʰaṭāḥ pātrīs tatʰā_iṣṭakāḥ /
Halfverse: e    yudʰiṣṭʰirābʰyanujñātāḥ   sarvaṃ tad vyabʰajan dvijāḥ
   yudʰiṣṭʰira_abʰyanujñātāḥ   sarvaṃ tad vyabʰajan dvijāḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    anantaraṃ brāhmaṇebʰyaḥ   kṣatriyā jahrire vasu
   anantaraṃ brāhmaṇebʰyaḥ   kṣatriyā jahrire vasu /
Halfverse: c    tatʰā viṭ śūdra saṃgʰāś ca   tatʰānye mleccʰa jātayaḥ
   tatʰā viṭ śūdra saṃgʰāś ca   tatʰā_anye mleccʰa jātayaḥ /
Halfverse: e    kālena mahatā jahrus   tat suvarṇaṃ tatas tataḥ
   kālena mahatā jahrus   tat suvarṇaṃ tatas tataḥ /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    tatas te brāhmaṇāḥ sarve   muditā jagmur ālayān
   tatas te brāhmaṇāḥ sarve   muditā jagmur ālayān /
Halfverse: c    tarpitā vasunā tena   dʰarmarājñā mahātmanā
   tarpitā vasunā tena   dʰarma-rājñā mahātmanā /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    svam aṃśaṃ bʰagavān vyāsaḥ   kuntyai pādābʰivādanāt
   svam aṃśaṃ bʰagavān vyāsaḥ   kuntyai pāda_abʰivādanāt / ՙ
Halfverse: c    pradadau tasya mahato   hiraṇyasya mahādyutiḥ
   pradadau tasya mahato   hiraṇyasya mahā-dyutiḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    śvaśurāt prītidāyaṃ taṃ   prāpya sā prītimānasā
   śvaśurāt prīti-dāyaṃ taṃ   prāpya sā prīti-mānasā /
Halfverse: c    cakāra puṇyaṃ loke tu   sumahāntaṃ pr̥tʰā tadā
   cakāra puṇyaṃ loke tu   su-mahāntaṃ pr̥tʰā tadā /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    gatvā tv avabʰr̥tʰaṃ rājā   vipāpmā bʰrātr̥bʰiḥ saha
   gatvā tv avabʰr̥tʰaṃ rājā   vipāpmā bʰrātr̥bʰiḥ saha /
Halfverse: c    sabʰājyamānaḥ śuśubʰe   mahendro daivatair iva
   sabʰājyamānaḥ śuśubʰe   mahā_indro daivatair iva /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    pāṇḍavāś ca mahīpālaiḥ   sametaiḥ saṃvr̥tās tadā
   pāṇḍavāś ca mahī-pālaiḥ   sametaiḥ saṃvr̥tās tadā /
Halfverse: c    aśobʰanta mahārāja   grahās tārāgaṇair iva
   aśobʰanta mahā-rāja   grahās tārā-gaṇair iva /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    rājabʰyo 'pi tataḥ prādād   ratnāni vividʰāni ca
   rājabʰyo_api tataḥ prādād   ratnāni vividʰāni ca /
Halfverse: c    gajān aśvān alaṃkārān   striyo vastrāṇi kāñcanam
   gajān aśvān alaṃkārān   striyo vastrāṇi kāñcanam /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    tad dʰanaugʰam aparyantaṃ   pārtʰaḥ pārtʰiva maṇḍale
   tad dʰana_ogʰam aparyantaṃ   pārtʰaḥ pārtʰiva maṇḍale /
Halfverse: c    visr̥jañ śuśubʰe rājā   yatʰā vaiśravaṇas tatʰā
   visr̥jan śuśubʰe rājā   yatʰā vaiśravaṇas tatʰā /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    ānāyya ca tatʰā vīraṃ   rājānaṃ babʰru vāhanam
   ānāyya ca tatʰā vīraṃ   rājānaṃ babʰru vāhanam /
Halfverse: c    pradāya vipulaṃ vittaṃ   gr̥hān prastʰāpayat tadā
   pradāya vipulaṃ vittaṃ   gr̥hān prastʰāpayat tadā /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    duḥśalāyāś ca taṃ pautraṃ   bālakaṃ pārtʰivarṣabʰa
   duḥśalāyāś ca taṃ pautraṃ   bālakaṃ pārtʰiva-r̥ṣabʰa /
Halfverse: c    svarājye pitr̥bʰir gupte   prītyā samabʰiṣecayat
   sva-rājye pitr̥bʰir gupte   prītyā samabʰiṣecayat /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    rājñaś caivāpi tān sarvān   suvibʰaktān supūjitān
   rājñaś ca_eva_api tān sarvān   su-vibʰaktān su-pūjitān /
Halfverse: c    prastʰāpayām āsa vaśīkururājo   yudʰiṣṭʰiraḥ
   prastʰāpayām āsa vaśī-kuru-rājo   yudʰiṣṭʰiraḥ /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    evaṃ babʰūva yajñaḥ sa   dʰarmarājasya dʰīmataḥ
   evaṃ babʰūva yajñaḥ sa   dʰarma-rājasya dʰīmataḥ /
Halfverse: c    bahv annadʰanaratnaugʰaḥ   surā maireya sāgaraḥ
   bahv anna-dʰana-ratna_ogʰaḥ   surā maireya sāgaraḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    sarpiḥ paṅkā hradā yatra   bahavaś cānna parvatāḥ
   sarpiḥ paṅkā hradā yatra   bahavaś ca_anna parvatāḥ /
Halfverse: c    rasālā kardamāḥ kulyā   babʰūvur bʰaratarṣabʰa
   rasālā kardamāḥ kulyā   babʰūvur bʰarata-r̥ṣabʰa /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    bʰakṣyaṣāṇḍava rāgāṇāṃ   kriyatāṃ bʰujyatām iti
   bʰakṣya-ṣāṇḍava rāgāṇāṃ   kriyatāṃ bʰujyatām iti /
Halfverse: c    paśūnāṃ vadʰyatāṃ cāpi   nāntas tatra sma dr̥śyate
   paśūnāṃ vadʰyatāṃ ca_api   na_antas tatra sma dr̥śyate /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    mattonmatta pramuditaṃ   pragīta yuvatī janam
   matta_unmatta pramuditaṃ   pragīta yuvatī janam /
Halfverse: c    mr̥daṅgaśaṅkʰaśabdaiś ca   manoramam abʰūt tadā
   mr̥daṅga-śaṅkʰa-śabdaiś ca   manoramam abʰūt tadā /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    dīyatāṃ bʰujyatāṃ ceti   divārātram avāritam
   dīyatāṃ bʰujyatāṃ ca_iti   divā-rātram avāritam /
Halfverse: c    taṃ mahotsava saṃkāśam   atihr̥ṣṭa janākulam
   taṃ mahā_utsava saṃkāśam   atihr̥ṣṭa jana_ākulam /
Halfverse: e    katʰayanti sma puruṣā   nānādeśanivāsinaḥ
   katʰayanti sma puruṣā   nānā-deśa-nivāsinaḥ /40/ 40

Verse: 41 
Halfverse: a    varṣitvā dʰanadʰārābʰiḥ   kāmai ratnair dʰanais tatʰā
   varṣitvā dʰana-dʰārābʰiḥ   kāmai ratnair dʰanais tatʰā /
Halfverse: c    vipāpmā bʰarataśreṣṭʰaḥ   kr̥tārtʰa prāviśat puram
   vipāpmā bʰarata-śreṣṭʰaḥ   kr̥ta_artʰa prāviśat puram /41/ (E)41



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.