TITUS
Mahabharata
Part No. 475
Previous part

Chapter: 178 
Adhyāya 178


Verse: 1  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    bʰavān etādr̥śo loke   vedavedāṅgapāragaḥ
   bʰavān etādr̥śo loke   veda-vedāṅga-pāragaḥ /
Halfverse: c    brūhi kiṃ kurvataḥ karma   bʰaved gatir anuttamā
   brūhi kiṃ kurvataḥ karma   bʰaved gatir anuttamā /1/

Verse: 2  {Sarpa uvāca}
Halfverse: a    pātre dattvā priyāṇy uktvā   satyam uktvā ca bʰārata
   pātre dattvā priyāṇy uktvā   satyam uktvā ca bʰārata /
Halfverse: c    ahiṃsā nirataḥ svargaṃ   gaccʰed iti matir mama
   ahiṃsā nirataḥ svargaṃ   gaccʰed iti matir mama /2/

Verse: 3  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    dānād vā sarpasatyād vā   kim ato guru dr̥śyate
   dānād vā sarpa-satyād vā   kim ato guru dr̥śyate /
Halfverse: c    ahiṃsā priyayoś caiva   gurulāgʰavam ucyatām
   ahiṃsā priyayoś caiva   guru-lāgʰavam ucyatām /3/

Verse: 4  {Sarpa uvāca}
Halfverse: a    dāne ratatvaṃ satyaṃ ca   ahiṃsā priyam eva ca
   dāne ratatvaṃ satyaṃ ca ahiṃsā priyam eva ca / ՙ
Halfverse: c    eṣāṃ kāryagarīyastvād   dr̥śyate gurulāgʰavam
   eṣāṃ kārya-garīyastvād   dr̥śyate guru-lāgʰavam /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    kasmāc cid dānayogād dʰi   satyam eva viśiṣyate
   kasmāccid dāna-yogādd^hi   satyam eva viśiṣyate /
Halfverse: c    satyavākyāc ca rājendra   kiṃ cid dānaṃ viśiṣyate
   satya-vākyāc ca rāja_indra   kiṃcid dānaṃ viśiṣyate /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    evam eva maheṣvāsa   priyavākyān mahīpate
   evam eva mahā_iṣvāsa   priya-vākyān mahī-pate / ՙ
Halfverse: c    ahiṃsā dr̥śyate gurvī   tataś ca priyam iṣyate
   ahiṃsā dr̥śyate gurvī   tataś ca priyam iṣyate /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    evam etad bʰaved rājan   kāryāpekṣam anantaram
   evam etad bʰaved rājan   kārya_apekṣam anantaram /
Halfverse: c    yad abʰipretam anyat te   brūhi yāvad bravīmy aham
   yad abʰipretam anyat te   brūhi yāvad bravīmy aham /7/ ՙ

Verse: 8  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    katʰaṃ svarge gatiḥ sarpakarmaṇāṃ   ca pʰalaṃ dʰruvam
   katʰaṃ svarge gatiḥ sarpa-karmaṇāṃ   ca pʰalaṃ dʰruvam /
Halfverse: c    aśarīrasya dr̥śyeta   viṣayāṃś ca bravīhi me
   aśarīrasya dr̥śyeta   viṣayāṃś ca bravīhi me /8/

Verse: 9  {Sarpa uvāca}
Halfverse: a    tisro vai gatayo rājan   paridr̥ṣṭāḥ svakarmabʰiḥ
   tisro vai gatayo rājan   paridr̥ṣṭāḥ sva-karmabʰiḥ /
Halfverse: c    mānuṣyaṃ svargavāsaś ca   tiryagyoniś ca tat tridʰā {!}
   mānuṣyaṃ svarga-vāsaś ca   tiryag-yoniś ca tat tridʰā /9/ {!}

Verse: 10 
Halfverse: a    tatra vai mānuṣāl lokād   dānādibʰir atandritaḥ
   tatra vai mānuṣāl lokād   dāna_ādibʰir atandritaḥ /
Halfverse: c    ahimārtʰa samāyuktaiḥ   kāraṇaiḥ svargam aśnute
   ahimā_artʰa samāyuktaiḥ   kāraṇaiḥ svargam aśnute /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    viparītaiś ca rājendra   kāraṇair mānuṣo bʰavet
   viparītaiś ca rāja_indra   kāraṇair mānuṣo bʰavet /
Halfverse: c    tiryagyonis tatʰā tāta   viśeṣaś cātra vakṣyate
   tiryag-yonis tatʰā tāta   viśeṣaś ca_atra vakṣyate /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    kāmakrodʰasamāyukto   hiṃsā lobʰasamanvitaḥ
   kāma-krodʰa-samāyukto   hiṃsā lobʰa-samanvitaḥ /
Halfverse: c    manuṣyatvāt paribʰraṣṭas   tiryagyonau prasūyate
   manuṣyatvāt paribʰraṣṭas   tiryag-yonau prasūyate /12/ ՙ

Verse: 13 
Halfverse: a    tiryagyonyāṃ pr̥tʰagbʰāvo   manuṣyatve vidʰīyate
   tiryag-yonyāṃ pr̥tʰag-bʰāvo   manuṣyatve vidʰīyate /13/ ՙ
Halfverse: c    gavādibʰyas tatʰāśvebʰyo   devatvam api dr̥śyate
   gava_ādibʰyas tatʰā_aśvebʰyo   devatvam api dr̥śyate /13/ ՙ

Verse: 14 
Halfverse: a    so 'yam etā gatīḥ sarvā   jantuś carati kāryavān
   so_ayam etā gatīḥ sarvā   jantuś carati kāryavān /
Halfverse: c    nitye mahati cātmānam   avastʰāpayate nr̥pa
   nitye mahati ca_ātmānam   avastʰāpayate nr̥pa /

Verse: 15 
Halfverse: a    jāto jātaś ca balavān   bʰuṅkte cātmā sa dehavān
   jāto jātaś ca balavān   bʰuṅkte ca_ātmā sa dehavān /
Halfverse: c    pʰalārtʰas tāta niṣpr̥ktaḥ   prajā lakṣaṇabʰāvanaḥ
   pʰala_artʰas tāta niṣpr̥ktaḥ   prajā lakṣaṇa-bʰāvanaḥ /15/

Verse: 16  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    śabde sparśe ca rūpe ca   tatʰaiva rasagandʰayoḥ
   śabde sparśe ca rūpe ca   tatʰaiva rasa-gandʰayoḥ / ՙ
Halfverse: c    tasyādʰiṣṭʰānam avyagraṃ   brūhi sarpayatʰātatʰam
   tasya_adʰiṣṭʰānam avyagraṃ   brūhi sarpa-yatʰā-tatʰam /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    kiṃ na gr̥hṇāsi viṣayān   yugapat tvaṃ mahāmate
   kiṃ na gr̥hṇāsi viṣayān   yugapat tvaṃ mahā-mate / ՙ
Halfverse: c    etāvad ucyatāṃ coktaṃ   sarvaṃ pannagasattama
   etāvad ucyatāṃ ca_uktaṃ   sarvaṃ pannaga-sattama /17/

Verse: 18  {Sarpa uvāca}
Halfverse: a    yad ātmadravyam āyuṣman   dehasaṃśrayaṇānvitam
   yad ātma-dravyam āyuṣman   deha-saṃśrayaṇa_anvitam /
Halfverse: c    karaṇādʰiṣṭʰitaṃ bʰogān   upabʰuṅkte yatʰāvidʰi
   karaṇa_adʰiṣṭʰitaṃ bʰogān   upabʰuṅkte yatʰā-vidʰi /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    jñānaṃ caivātra buddʰiś ca   mano ca bʰaratarṣabʰa
   jñānaṃ caiva_atra buddʰiś ca   mano ca bʰarata-r̥ṣabʰa /
Halfverse: c    tasya bʰogādʰikaraṇe   karaṇāni nibodʰa me
   tasya bʰoga_adʰikaraṇe   karaṇāni nibodʰa me /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    manasā tāta paryeti   kramaśo viṣayān imān
   manasā tāta paryeti   kramaśo viṣayān imān /
Halfverse: c    viṣayāyatanastʰena   bʰūtātmā kṣetraniḥsr̥taḥ
   viṣaya_āyatanastʰena   bʰūta_ātmā kṣetra-niḥsr̥taḥ /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    atra cāpi naravyāgʰra   mano jantor vidʰīyate
   atra ca_api nara-vyāgʰra   mano jantor vidʰīyate / ՙ
Halfverse: c    tasmād yugapad asyātra   grahaṇaṃ nopapadyate
   tasmād yugapad asya_atra   grahaṇaṃ na_upapadyate /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    sa ātmā puruṣavyāgʰra   bʰruvor antaram āśritaḥ
   sa\ ātmā puruṣa-vyāgʰra   bʰruvor antaram āśritaḥ / ՙ
Halfverse: c    dravyeṣu sr̥jate buddʰiṃ   vividʰeṣu parāvaram
   dravyeṣu sr̥jate buddʰiṃ   vividʰeṣu para_avaram /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    buddʰer uttarakālaṃ ca   vedanā dr̥śyate budʰaiḥ
   buddʰer uttara-kālaṃ ca   vedanā dr̥śyate budʰaiḥ / ՙ
Halfverse: c    eṣa vai rājaśārdūla   vidʰiḥ kṣetrajñabʰāvanaḥ
   eṣa vai rāja-śārdūla   vidʰiḥ kṣetrajña-bʰāvanaḥ /23/ ՙ

Verse: 24  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    manaso cāpi buddʰeś ca   brūhi me lakṣaṇaṃ param {!}
   manaso ca_api buddʰeś ca   brūhi me lakṣaṇaṃ param / ՙ {!}
Halfverse: c    etad adʰyātmaviduṣāṃ   paraṃ kāryaṃ vidʰīyate
   etad adʰyātma-viduṣāṃ   paraṃ kāryaṃ vidʰīyate /24/

Verse: 25  {Sarpa uvāca}
Halfverse: a    buddʰir ātmānugā tāta   utpātena vidʰīyate
   buddʰir ātma_anugā tāta utpātena vidʰīyate / ՙ
Halfverse: c    tad āśritā hi saṃjñaiṣā   vidʰis tasyaiṣaṇe bʰavet
   tad āśritā hi saṃjñā_eṣā   vidʰis tasya_eṣaṇe bʰavet /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    buddʰer guṇavidʰir nāsti   manas tu guṇavad bʰavet
   buddʰeḥ guṇa-vidʰir na_asti   manas tu guṇavad bʰavet / ՙ
Halfverse: c    buddʰir utpadyate kārye   manas tūtpannam eva hi
   buddʰir utpadyate kārye   manas tu_utpannam eva hi /26/ ՙ

Verse: 27 
Halfverse: a    etad viśeṣaṇaṃ tāta   mano buddʰyor mayeritam
   etad viśeṣaṇaṃ tāta   mano buddʰyor mayā_īritam /
Halfverse: c    tvam apy atrābʰisaṃbuddʰaḥ   katʰaṃ vā manyate bʰavān
   tvam apy atra_abʰisaṃbuddʰaḥ   katʰaṃ vā manyate bʰavān /27/

Verse: 28  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    aho buddʰimatāṃ śreṣṭʰa   śubʰā buddʰir iyaṃ tava
   aho buddʰimatāṃ śreṣṭʰa   śubʰā buddʰir iyaṃ tava /
Halfverse: c    viditaṃ veditavyaṃ te   kasmān mām anupr̥ccʰasi
   viditaṃ veditavyaṃ te   kasmān mām anupr̥ccʰasi /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    sarvajñaṃ tvāṃ katʰaṃ moha   āviśat svargavāsinam
   sarvajñaṃ tvāṃ katʰaṃ moha āviśat svarga-vāsinam / ՙ
Halfverse: c    evam adbʰutakarmāṇam   iti me saṃśayo mahān
   evam adbʰuta-karmāṇam   iti me saṃśayo mahān /29/

Verse: 30  {Sarpa uvāca}
Halfverse: a    suprajñam api cec cʰūram   r̥ddʰir mohayate naram
   suprajñam api cet śūram   r̥ddʰir mohayate naram /
Halfverse: c    vartamānaḥ sukʰe sarvo   nāvaitīti matir mama
   vartamānaḥ sukʰe sarvo   na_avaiti_iti matir mama /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    so 'ham aiśvaryamohena   madāviṣṭo yudʰiṣṭʰira
   so_aham aiśvarya-mohena   mada_aviṣṭo yudʰiṣṭʰira /
Halfverse: c    patitaḥ pratisaṃbuddʰas   tvāṃ tu saṃbodʰayāmy aham
   patitaḥ pratisaṃbuddʰas   tvāṃ tu saṃbodʰayāmy aham /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    kr̥taṃ kāryaṃ mahārāja   tvayā mama paraṃtapa
   kr̥taṃ kāryaṃ mahā-rāja   tvayā mama paraṃtapa /
Halfverse: c    kṣīṇaḥ śāpaḥ sukr̥ccʰro me   tvayā saṃbʰāṣya sādʰunā
   kṣīṇaḥ śāpaḥ sukr̥ccʰro me   tvayā saṃbʰāṣya sādʰunā /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    ahaṃ hi divi divyena   vimānena caran purā
   ahaṃ hi divi divyena   vimānena caran purā /
Halfverse: c    abʰimānena mattaḥ san   kaṃ cin nānyam acintayam
   abʰimānena mattaḥ san   kaṃcin na_anyam acintayam /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    brahmarṣidevagandʰarvayakṣarākṣasa   kiṃnarāḥ
   brahmarṣi-deva-gandʰarva-yakṣa-rākṣasa   kiṃnarāḥ /
Halfverse: c    karān mama prayaccʰanti   sarve trailokyavāsinaḥ
   karān mama prayaccʰanti   sarve trailokya-vāsinaḥ /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    cakṣuṣā yaṃ prapaśyāmi   prāṇinaṃ pr̥tʰivīpatau
   cakṣuṣā yaṃ prapaśyāmi   prāṇinaṃ pr̥tʰivī-patau / ՙ
Halfverse: c    tasya tejo harāmy āśu   tad dʰi dr̥ṣṭibalaṃ mama
   tasya tejo harāmy āśu   tadd^hi dr̥ṣṭi-balaṃ mama /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    brahmarṣīṇāṃ sahasraṃ hi   uvāha śibikāṃ mama
   brahmarṣīṇāṃ sahasraṃ hi uvāha śibikāṃ mama / ՙ
Halfverse: c    sa mām apanayo rājan   bʰraṃśayām āsa vai śriyaḥ
   sa mām apanayo rājan   bʰraṃśayāmāsa vai śriyaḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    tatra hy agastyaḥ pādena   vahan pr̥ṣṭo mayā muniḥ
   tatra hy agastyaḥ pādena   vahan pr̥ṣṭo mayā muniḥ /
Halfverse: c    adr̥ṣṭena tato 'smy ukto   dʰvaṃsa sarpeti vai ruṣā
   adr̥ṣṭena tato_asmy ukto   dʰvaṃsa sarpa_iti vai ruṣā /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    tatas tasmād vimānāgrāt   pracyutaś cyuta bʰūṣaṇaḥ
   tatas tasmād vimāna_agrāt   pracyutaś cyuta bʰūṣaṇaḥ /
Halfverse: c    prapatan bubudʰe ''tmānaṃ   vyālī bʰūtam adʰomukʰam {!}
   prapatan bubudʰe_ātmānaṃ    yālī bʰūtam adʰo -ukʰaṃ /38/ ՙ {!}

Verse: 39 
Halfverse: a    ayācaṃ tam ahaṃ vipraṃ   śāpasyānto bʰaved iti
   ayācaṃ tam ahaṃ vipraṃ   śāpasya_anto bʰaved iti /
Halfverse: c    ajñānāt saṃpravr̥ttasya   bʰagavan kṣantum arhasi
   ajñānāt saṃpravr̥ttasya   bʰagavan kṣantum arhasi /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    tataḥ sa mām uvācedaṃ   prapatantaṃ kr̥pānvitaḥ
   tataḥ sa mām uvāca_idaṃ   prapatantaṃ kr̥pā_anvitaḥ /
Halfverse: c    yudʰiṣṭʰiro dʰarmarājaḥ   śāpāt tvāṃ mokṣayiṣyati
   yudʰiṣṭʰiro dʰarma-rājaḥ   śāpāt tvāṃ mokṣayiṣyati /40/ 40

Verse: 41 
Halfverse: a    abʰimānasya gʰorasya   balasya ca narādʰipa
   abʰimānasya gʰorasya   balasya ca nara_adʰipa /
Halfverse: c    pʰale kṣīṇe mahārāja   pʰalaṃ puṇyam avāpsyasi
   pʰale kṣīṇe mahā-rāja   pʰalaṃ puṇyam avāpsyasi /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    tato me vismayo jātas   tad dr̥ṣṭvā tapaso balam
   tato me vismayo jātas   tad dr̥ṣṭvā tapaso balam /
Halfverse: c    brahma ca brāhmaṇatvaṃ ca   yena tvāham acūcudam
   brahma ca brāhmaṇatvaṃ ca   yena tvā_aham acūcudam /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    satyaṃ damas tapoyogam   ahiṃsā dānanityatā
   satyaṃ damas tapo-yogam   ahiṃsā dāna-nityatā /
Halfverse: c    sādʰakāni sadā puṃsāṃ   na jātir na kulaṃ nr̥pa
   sādʰakāni sadā puṃsāṃ   na jātir na kulaṃ nr̥pa /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    ariṣṭa eṣa te bʰrātā   bʰīmo mukto mahābʰujaḥ
   ariṣṭa\ eṣa te bʰrātā   bʰīmo mukto mahā-bʰujaḥ / ՙ
Halfverse: c    svasti te 'stu mahārāja   gamiṣyāmi divaṃ punaḥ
   svasti te_astu mahā-rāja   gamiṣyāmi divaṃ punaḥ /44/ ՙ

Verse: 45  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    ity uktvājagaraṃ dehaṃ   tyaktvā sa nahuṣo nr̥paḥ
   ity uktvā_ajagaraṃ dehaṃ   tyaktvā sa nahuṣo nr̥paḥ /
Halfverse: c    divyaṃ vapuḥ samāstʰāya   gatas tridivam eva ha
   divyaṃ vapuḥ samāstʰāya   gatas tridivam eva ha /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    yudʰiṣṭʰiro 'pi dʰarmātmā   bʰrātrā bʰīmena saṃgataḥ
   yudʰiṣṭʰiro_api dʰarma_ātmā   bʰrātrā bʰīmena saṃgataḥ / ՙ
Halfverse: c    dʰaumyena sahitaḥ śrīmān   āśramaṃ punar abʰyagāt
   dʰaumyena sahitaḥ śrīmān   āśramaṃ punar abʰyagāt /46/

Verse: 47 
Halfverse: a    tato dvijebʰyaḥ sarvebʰyaḥ   sametebʰyo yatʰātatʰam
   tato dvijebʰyaḥ sarvebʰyaḥ   sametebʰyo yatʰā-tatʰam / ՙ
Halfverse: c    katʰayām āsa tat sarvaṃ   dʰarmarājo yudʰiṣṭʰiraḥ
   katʰayāmāsa tat sarvaṃ   dʰarma-rājo yudʰiṣṭʰiraḥ /47/

Verse: 48 
Halfverse: a    tac cʰrutvā te dvijāḥ sarve   bʰrātaraś cāsya te trayaḥ
   tat śrutvā te dvijāḥ sarve   bʰrātaraś ca_asya te trayaḥ /
Halfverse: c    āsan suvrīḍitā rājan   draupadī ca yaśasvinī
   āsan suvrīḍitā rājan   draupadī ca yaśasvinī /48/

Verse: 49 
Halfverse: a    te tu sarve dvijaśreṣṭʰāḥ   pāṇḍavānāṃ hitepsayā
   te tu sarve dvija-śreṣṭʰāḥ   pāṇḍavānāṃ hita_īpsayā /
Halfverse: c    maivam ity abruvan bʰīmaṃ   garhayanto 'sya sāhasam
   mā_evam ity abruvan bʰīmaṃ   garhayanto_asya sāhasam /49/

Verse: 50 
Halfverse: a    pāṇḍavās tu bʰayān muktaṃ   prekṣya bʰīmaṃ mahābalam
   pāṇḍavās tu bʰayān muktaṃ   prekṣya bʰīmaṃ mahā-balam /
Halfverse: c    harṣam āhārayāṃ cakrur   vijahruś ca mudā yutāḥ
   harṣam āhārayāṃ cakrur   vijahruś ca mudā yutāḥ /50/



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.