TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 46
Previous part

Chapter: 16  
Page: 190  
Line: 1 
ԳԼՈՒԽ Ժ՜Զ.

Line: 2  Սակս մեծ սքանչելեացն, որ խնդրեաց զվրէժ ՛ի
Line: 3  թըշնամեաց։


Line: 4       Յերկրորդ ամի Արտաշրի որդւոյ Կաւատայ
Line: 5    Պարսից արքայի (յամի տեառն 629) մինչ դեռեւս
Line: 6    առնէր նա զիշխանութիւնն ըստ կամս իւր,
Line: 7    իշխանն հիւսիսոյ զօրանայր բռնութեամբ յամենայն
Line: 8    հրամանս իւր. եւ եդ զահ եւ զերկիւղ իւր
Line: 9    ընդ երեսս երկրի։ Առաքեաց գործակալս ՛ի վերայ
Line: 10    ազգի ազգի արուեստագործաց, որք զգիտութիւն
Line: 11    ոսկէծնութեան եւ արծաթահալութեան
Line: 12    եւ երկաթահանութեան եւ պղնձագործութեան ունէին.
Line: 13    նաեւ զանցս վաճառաց եւ զկարթընկէցս
Line: 14    ձկնորսութեան մեծամեծ գետոցն Կուրայ եւ Երասխայ՝
Line: 15    զամենայն ճշդիւ պահանջէր, եւ զդիտրաքմայսն
Line: 16    ըստ սովորութեան աշխարհագրի Պարսից
Line: 17    թագաւորութեանն։ Եւ իբրեւ ստուգեաց զամենայն
Line: 18    բարութիւնս երկրիս՝ եւ հաստատեաց ՛ի
Line: 19    միտս իւր ոչինչ ծածկիլ ՛ի նմանէ, եդ ՛ի մտի
Line: 20    իւրում ՛ի ժամանակս ամառնային վազել յաշխարհն
Line: 21    Հայոց եւ զնոսա եւս սահմանակցօքն նորա
Line: 22    ածել ՛ի հնազանդութիւն իւր։ Եւ ընտրեալ ՛ի
Line: 23    զօրաց իւրոց արս զօրաւորս իբրեւ երիս հազարս
Line: 24    եւ իշխան նոցա՝ զՉորպան թարխանն կոչեցեալ,
Page: 191   Line: 1    այր ժպիրհ եւ արիւնարբու, առաքէր զնա յառաջագոյն
Line: 2    քան զինքն, զի պատրաստեսցէ առաջի
Line: 3    նորա աներկիւղ զճանապարհս նորա, եւ քննեսցէ
Line: 4    վասն հպարտացեալ զօրավարին Պարսից, որ դեռ
Line: 5    եւս ունէր զաշխարհն Պաղեստինացւոց. եւ ինքն
Line: 6    տակաւ չուեաց զհետ նորա ըստ կազդուրելոյ
Line: 7    աղխի բազմութեան զօրուն իւրոյ։ Արդ իբրեւ եհաս
Line: 8    իշխանն նորա առաջապահ յաշխարհն Հայոց
Line: 9    եւ լսէր զգալն ընդդէմ նորա զօրավարին Պարսից,
Line: 10    ընկճեալ կայր իբրեւ օձ ՛ի ճանապարհին
Line: 11    դարանակալ եւ պահէր առաջի նորա զճանապարհն։
Line: 12    Ազդ լինէր ապա Շահ Վարազայ լուրս այս, եթէ
Line: 13    զինչ խորհեցաւ թշնամին, կամ եթէ ուր ձգեցան
Line: 14    աներկիւղ առաջապահքն ՛ի զօրուն իւրեանց ընդդէմ
Line: 15    նորա։ Յայնժամ եւ նա հրապարակախօս լինէր
Line: 16    ՛ի մէջ զօրաց իւրոց եւ կարծիս տայր կտրել
Line: 17    զշառաւիղս Սասանականին եւ զիւր զթագաւորելն
Line: 18    եւ ասէր. "Տեսէք եւ ՛ի միտ առէք՝ տունդ Պարսից,
Line: 19    զի ոչ ինչ էք առանց իմ, որ վանեցի զորդին
Line: 20    Հռոմելայ. եւ արդ դարձայ ընդդէմ արեւելից
Line: 21    եւ հրամայեմ քաջ զօրաց իմոց ընդ ոտս երիվարաց
Line: 22    կոխել զԳոդեստանս** ելեալս յերեսաց հիւսիսոյ.
Line: 23    ոչ փրկէ զնոսա դիեցիկն իւրեանց, յոր
Line: 24    յուսացեալն էին՝ խաղալիկ ՛ի ձեռին, եւ գգուէին
Line: 25    ՛ի գիրկս որպէս զմանուկ ընդոծնի իւրեանց. այլ
Page: 192   Line: 1    անկան պարտեցան առաջի սակաւաւորաց, եւ
Line: 2    անմարդի գտեալ զձեզ՝ հաստատեցին ՛ի սիրտս
Line: 3    իւրեանց ժառանգել զփառս Արեաց աշխարհիս"։
Line: 4    Եւ զայս ասացեալ հպարտութեամբ բարբառէր
Line: 5    առ մի ոմն քաջ արանց զօրուն իւրոյ, զոր Հոնահն
Line: 6    կոչէին՝ իշխան գնդին Տաճկաձիոց. "Արի՝
Line: 7    ասէ, անցիր ընդ մէջ, ընտրեա դու քեզ գունդս
Line: 8    արիս իբրեւ տասն հազարս եւ դիմեա ՛ի վերայ
Line: 9    նոցա. մի́ ընտրեսցես վասն նոցա տեղի պատերազմի,
Line: 10    մի́ ճակատեսցիս ընդ նոսա եւ մի́ ձգեսցես
Line: 11    զսուր քո ՛ի պատենից իբրեւ վրէժխնդիր ՛ի
Line: 12    վերայ թշնամեաց իւրոց, զի մի պարծեսցին
Line: 13    յազգս իւրեանց, եթէ սրով սատակեցին զնոսա.
Line: 14    այլ ընդ ոտս եւ ընդ լանջս երիվարաց քոց կոխեսցես
Line: 15    զնոսա, եւ հոսեսցես զնոսա որպէս զփոշի
Line: 16    առաջի հողմոյ. այլ եւ զայս արասցես ընդ նոսա,
Line: 17    զի սպառելն զառաջինսն՝ յառաջեսցես մխիլ ՛ի
Line: 18    թագաւորն եւ ՛ի բանակս նորա, եւ քեզէն միայն
Line: 19    վճարեսցես զգործ պատերազմին ընդ նմա։ Եւ
Line: 20    իբրեւ սպառեսցես զամենեսին առ հասարակ, կոչեսցես
Line: 21    զտեղի պատերազմին Գերեզմանս թշնամեաց.
Line: 22    ահա ասացի քեզ"։ Արդ իբրեւ լուաւ զայս
Line: 23    հպարտն ՛ի հպարտէն, պանծացեալ յանձն իւր՝
Line: 24    ելանէր ճոխութեամբ յերեսաց նորա. եւ հանդէս
Line: 25    արար զօրուն՝ եհաս ընդդէմ թշնամւոյն։ Իբրեւ
Line: 26    իրազեկ եղեն թշնամիքն, յառաջ քան զգալ նոցա
Line: 27    դարան գործեալ ՛ի ճանապարհին՝ կէսքն ընդդէմ
Page: 193   Line: 1    նոցա ճակատեալ կային. եւ բախեալք ընդ միմեանս
Line: 2    իսկոյն ՛ի փախուստ դառնային. ապա
Line: 3    յարուցեալ աստի եւ անտի գոչէին ՛ի վերայ նոցա,
Line: 4    եւ շուրջ պատեալ որպէս հուր յեղէգն զեզերբ
Line: 5    ծովուն Գեղամայ՝ ոչ թողուին ՛ի նոցանէ
Line: 6    եւ ոչ մի, եւ ոչ ոք էր որ գուժկան լինէր այնչափ
Line: 7    արանց։ Եւ պարծանք նոցա յետս ընդդէմ
Line: 8    լինէին, զի ոչ եթէ իւրով զօրութեամբ զօրանայ
Line: 9    մարդ, այլ Տէր տկար առնէ զհակառակորդս։ Իբրեւ
Line: 10    կողոպտեցին զդիակունսն եւ ժողովեցին զզարդս
Line: 11    երիվարաց՝ զգեղարդունս եւ զսուսերս ոսկիապատս,
Line: 12    եւ զվահանս եւ զհանդերձս պատուականս
Line: 13    Հռովմայեցւոց՝ ճարտարաներկեալս եւ յօրինեալս,
Line: 14    բովանդակ զամենայն կուտեալս բաժանեցին յինքեանս։
Line: 15    Եւ ըստ սովորութեան իւրեանց զամենայն
Line: 16    գեղեցիկ երիվարաց հերձուին զլանջս եւ
Line: 17    զշնչափողս, կտրէին եւ զվարսս պարանոցաց եւ
Line: 18    ճակատուց, եւ զագիսն ընդ մորթն եւ ընդ ոսկրն
Line: 19    մինչեւ ցկանգուն մի, որով անշքեղացուցանէին
Line: 20    զտեսիլ նոցա իբրեւ զիշուց կահակրաց։ Արդ իբրեւ
Line: 21    պարտեցաւ այն եւս հպարտութիւն, գիտաց ՛ի
Line: 22    միտս իւր ամենայն պատերազմող եւ որ կապէր
Line: 23    զսուր իւր յազդեր, եթէ ոչ ինչ համարի առաջի
Line: 24    նոցա իշխանութիւն թագաւորաց եւ զօրութիւն
Line: 25    զօրավարաց։ Բայց անդէն դարձոյց զերեսս իւր
Line: 26    կաթսայն հիւսիսոյ յետս ընդդէմ որդւոցն իւրոց,
Line: 27    սկսաւ ոգորիլ իւրովի ընդ ինքն, ցանել
Page: 194   Line: 1    զեռանդն բարկութեան իւրոյ ՛ի վերայ կորեանց
Line: 2    իւրոց եւ տուժիլ ընդ միոյ զհազարս եւ ընդ երկուցս
Line: 3    զբիւրս։ Եւ քանզի սկսայ ասել վասն ահագին
Line: 4    եւ սոսկալի հատուցմանն, որ հատուցաւ ՛ի
Line: 5    գլուխ թշնամեաց մերոց. յուզին միտք իմ զբազում
Line: 6    ճառօք ածել օրինակ, եթէ առաւել իցեն
Line: 7    քան զընկղմիլն Փարաւոնի, կամ ամբառնալ խաչանման
Line: 8    ձեռացն Մովսեսի ՛ի հարկանելն զԱմաղէկ,
Line: 9    կամ մեծ քան զոր Գէդէոնն կոտորեաց,
Line: 10    կամ հսկայազօր քաջութիւն որդւոյն Յեսսեայ,
Line: 11    կամ սոսկալի ահն գիշերային, որ եհաս ՛ի վերայ
Line: 12    Ասորեստանեայց, եւ որ սոցին նմանք։ Այլ մեզ
Line: 13    ՛ի նոյն դարձցուք ՛ի կարգ բանիցն. զի մեծ արար
Line: 14    Տէր զառնելն իւր ընդ մեզ եւ մեք ոչ նայեցաք։
Line: 15    Արդ դիմեցին նոքա ՛ի կիրճս ճանապարհաց
Line: 16    երից աշխարհաց, Հայոց, Վրաց եւ Աղուանից.
Line: 17    եւ անդ ընկճեալ հասանէր բօթն ահագին ՛ի
Line: 18    հիւսիսական տոչորիչ ծովէն, որ է նա ինքն Ջեբու
Line: 19    Խաքան՝ առ գիշախանձ կորիւնն իւր Շաթ,
Line: 20    "Թէ հասին ՛ի վերայ իմ հէնք եւ ոչ յաւելուս
Line: 21    տեսանել զերեսս իմ. եւ փոխանակ զի ոչ կացի
Line: 22    ես յակաստանի, այլ ձգտեցայ յանապատշաճ թագաւորութիւն,
Line: 23    որ ոչ էր ինձ անկ, վասն այն
Line: 24    յամբարտաւանիլն իմում եւ յայսմ բարձրութենէ
Line: 25    անկայ։ Եւ արդ դու մի́ յապաղեր սատակել
Line: 26    զազգդ, որ ընդ քեզ են. եւ ջանա ապրիլ ՛ի ձեռաց
Line: 27    դոցա, զի մի ՛ի յառաջագոյն լսել դոցա զեղեալքս՝
Page: 195   Line: 1    վաղվաղեսցեն պատառել զքեզ. այլ ես
Line: 2    կորեայ եւ անզաւակեցայ"։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.