TITUS Texts: Svan Poetic Texts

TITUS
Svan Poetic Texts
Part No. 82

Previous part

Text: 64a/Lnr.
ცანა დაშდულდ -- ცენას დათუნა

Page: 226 Verse: 1

ო, საბრალო ცანა̈შ და̈შდულდ,

ო, საბრალო ცენას დათუნავ,

-- Oh, bedauernswerter Bär von Cena,

Verse: 2

სემი ზა̈ი ცანას ჯარა,

სამი წელი ცენაში დაგიყვია,

-- drei Jahre bist du in Cena gewesen,

Verse: 3

შდიქი ყვირი მად ჯასედა.

კბილის ძირი არ შეგრჩენია.

-- nicht (einmal)^* eine Zahnwurzel ist dir geblieben.

Verse: 4

"მია ცანას დემ ხვიგენი.

"მე ცენაში არ დავდგები.

-- "Ich lasse mich nicht in Cena nieder.

Verse: 5

აშ მიბინა ლიზ-ლიჩედი,

ასე გავსდგომივარ გზას,

-- So bin ich (denn) losgegangen,

Verse: 6

სგა მეჴდელხვი უშგულთესგა;

შემოვსულვარ უშგულში,

-- nach Ušgul hinein bin ich gekommen.

Verse: 7

უშგვლა̈ შოთა̈რს აშირს ხვიზბი,

უშგულის შოთებს ასს შევჭამ,

-- (von) den Ušguler Honigwaben esse ich hundert,

Verse: 8

მარე ჰვინდლიშ გა̈მ ხეროლე.

მაგრამ უნდილის გემო აქვს ("ექნება").

-- aber sie haben wohl ^* den Geschmack des Unreifen.

Page: 228 Verse: 9

უშგვლა̈რ და̈ვა̈რ, უშგვლა̈რ ჴეცა̈რ,

უშგულელებო დავებო, უშგულელებო მხეცებო

-- Ušguler, (ihr) Ungeheuer, Ušguler, (ihr) Bestien,

Verse: 10

იმ ხეშდენკა̈ლდ მეჩი ფუთას?

რას უთაქუნებთ მოხუც ფუთას?

-- was schlagt ihr den alten Puta?

Verse: 11

მახვში ფუთა ფინდიხშვ ტყჷრნა̈ჲ.

ბატონი ფუთა ტყვიით მოფაღარათე.

-- Der Herr Puta, bis zum Platzen mit Blei gefüllt ^* .

Verse: 12

მია უშგულს დემ ხვიგენი.

მე უშგულში არ დავდგები.

-- In Ušgul halte ich mich nicht auf.

Verse: 13

აშ მიბინა ლიზ-ლიჩედი,

ასე გავსდგომივარ გზას

-- So bin ich (denn) losgegangen,

Verse: 14

სგა მეჴდეხვი კალათესგა;

შემოვსულვარ კალაში:

-- hinein nach Ḳal bin ich gekommen,

Verse: 15

ოჲ, ლჷკჩევ ლიხ კალა̈ ბოფშა̈რ!

ო, ნეტავი კალის ბავშვებს!

-- oh, gesegnet sind die Kinder Ḳals!

Verse: 16

მუშრა̈ ტვიბჟი მა̈ნცხჷლდს ხეშა̈ნ,

მუშურის ხეობაში მოცხარს ასხია,

-- In der Mušur-Schlucht ist der Johannisbeerstrauch übersät,

Verse: 17

მინე ლასა̈დ ალა ირი;

მათი სარჩო ეს იქნება:

-- das wird ihr Lebensunterhalt sein;

Verse: 18

ლატფა̈რი ცხეკს გოგლა̈ნდს ხეშა̈ნ,

ლატფარის ტყეში ცირცელს ასხია,

-- im Laṭpär-Wald ist die Eberesche übersät,

Verse: 19

მინე სანფა̈რ ალა ირი.

მათი სანეფო (ვაშლები) ეს იქნება.

-- das wird ihre Aussteuer sein.

Verse: 20

კალა̈რ-კულა̈რ, ჭჷშხა̈რ ჩორთა̈ჲ,

კალელ-კულელები, ფეხებმოქცეულ(ებ)ი,

-- Die Kāler (sind wie) Holzklötze ^* , die Beine krumm,

Verse: 21

თხუმა̈რ ჰაყრა̈რ, შდჷმრა̈რ ღართა̈რ,

თავაყიროიანნი, ნაბდიყურანი,

-- die Köpfe (nur) Schädel ^* , die Ohren (in) Filz ^* ,

Verse: 22

გუხა̈ნ ძღჷდა̈რ, ნახვწი ბარჯა̈რ,

მკერდდიდნი, ბეჭებვიწრონი,

-- um das Herz eine Mauer ^* , schmalschultrig,

Verse: 23

მაშრი ჯაჭა̈რ, სკელა̈რ წკანტა̈რ,

წელფართონი, წვივებწვრილნი,

-- mit breiter Nierengegend, die Waden schmal.

Verse: 24

ჯო̄დი ტაბგა̈რ, ნეცინ უსპა̈̄ლ.

სუფრაგრძელნი, უსპაწვრილნი.

-- die Tafeln lang, das Gerstenbrot dünn.

Verse: 25

კა̄ლა̈ ჭალა̈ჲს ლექვა ონღვრი,

კალას ხეობით ჩამოვდივარ,

-- Ich komme das Ḳal-Tal hinab,

Verse: 26

სგა მეჴდელხვი იფა̈რთე̄სგა;

შემოვსულვარ იფარში,

-- hinein nach Ipǟr bin ich gekommen;

Verse: 27

იფა̈რიშა, ოჲ, სვიფისგა

იფარის, ოჲ, მოედანზე

-- auf dem Marktplatz, oh, von Ipǟr

Verse: 28

ჰა̈რი ჴადარშვ აქჷრქა̈შიხ,

ცარიელი მუცლით ფაციფუცობენ,

-- laufen sie mit leeren Bäuchen emsig hin und her,

Verse: 29

სვიფ ლჷჭბჷნე, ჴა̈დ ლჷრყ[ჷ]ნე.

მოედანდატკეპნილნი მუცელგამორეკილნი.

-- mit gestampftem Marktplatz, mit leerem ^* Bauch.

Verse: 30

იფარალე დაფარალე,

იფარლებო დაფარლებო,

-- Die Ipǟrer (sind mit Rauch ?) bedeckt,

Verse: 31

დია̈რს ისგვეჲ მა̈რჴლა̈რ ხეჩდახ,

თქვენს პურს ფეხები ურევია,

-- eurem Brot sind Beine beigemischt,

Verse: 32

მა̈რჴლა̈რ ხეჩდახ, ოჲ, მჷნწლა̈ში.

ფეხები ურევია, ოჲ, კალიისა.

-- Beine beigemischt, oh, der Heuschrecke.

Verse: 33

ჟი მეჴდეხვი უღვირთეჟი,

ამოვსულვარ უღვირზე,

-- Ich bin hinauf auf den Uġvir gekommen,

Verse: 34

სგა მისიპა წვირმითესგა,

შემიხვევია წვირმში.

-- ich habe mich nach C̣virmi hinein gewandt,

Verse: 35

მარე ბიქვი ყუ̄ლ მასჷმდა.

მაგრამ ქარის ყმუილი მომესმა

-- aber ich hörte das Heulen des Windes.

Verse: 36

წვირმა̈რ მა̈გ ღალ ჟი ლუზვერ ლიხ,

წვირმელები ყველა თავმოყრილნი არიან,

-- Die C̣virmier sind alle, ach, versammelt,

Verse: 37

ბიქვს ხ-ხ ზაგა̈რიქა,

ქარს უ - ქედზე,

-- sie ...^* den Wind vom Bergrücken aus,

Verse: 38

ბიქვი ჩაჟა̈რს ჟივ ხასგურდახ,

ქარის ცხენებზე ისხდნენ,

-- sie haben sich auf die Pferde des Winds gesetzt,

Verse: 39

ხამქჷრალვნეხ სიმონ ლეჟა.

აჯიბრებენ სიმონის (ეკლესიის) ზემოთ.

-- und wetteifern oberhalb (der) Simon(-Kirche).

Verse: 40

ქა მეჴდეხვი უღვირთექა,

გამოვსულვარ უღვირზე,

-- Ich bin vom Uġvir herab gekommen,

Verse: 41

თე მაჩედა ჭოლში სვიფთე;

თვალი გამექცა ჭოლაშის მოედნისაკენ:

-- mein Auge ist auf den Marktplatz von Č̣oläš gefallen ^* ;

Verse: 42

ჭო̄ლა̈შ ბურღვანს ჟივ ხოკო̄და

ჭოლაში კორიანტელს აუტანია ("აუწევია")

-- eine Staubwolke hat Coläš emporgehoben,

Verse: 43

ჲორი და̈ვა̈ ნაბი̄რღვიალვ.

ორი მდევის ჭიდაობით.

-- die durch das Ringen zweier Ungeheuer entstand ^*

Verse: 44

მა̈გ და̈ვარე მჷჟალვარე,

ყველა დავები მუჟალელები,

-- Alles Ungeheuer sind die Məžaler,

Verse: 45

მა̈გ ყვიყვარუ, მა̈გ ბა̈ჯვარუ,

ყველა ჩიყვიანი, ყველა მცირე ჩიყვიანი,

-- alle mit Kropf, alle mit kleinem Kropf,

Verse: 46

ცხამ ი ნახრეკს ქა მა̄მ ხოსარხ;

ღვარძლსა და სარევლას ვერ ერევიან;

-- mit Lolch und Unkraut ^* werden sie nicht verwechselt;

Page: 230 Verse: 47

მა̈გ ჩორთაუ, ოჲ, ლახრარე,

ყველა ფეხებმოქცეული ლახირლები,

-- alle krummbeinig, oh, die Laxirer,

Verse: 48

ეშხუ ცხჷრილ არცხე̄ლარე;

ერთი ცხრილი არცხელელები;

-- (wie) ein Haarsieb die Arcxeler,

Verse: 49

შუკვე ლეზიზ ლექვა̈ მჷლახ,

მოგზაურთ საგზალი ქვემო მულახი,

-- eine Wegzehrung (ist) das untere Məlax,

Verse: 50

ლექვა̈ მჷლხა სიმაქარე

ქვემო მულახის ქალიშვილები

-- die Mädchen von Unter-Məlax

Verse: 51

თვეთნა ლჷხზა̈რს ჩის ხეღვჭინალხ.

თეთრმასრებიანებს ყველას დასდევენ.

-- jagen allen nach, die weiße Patronenhülsen (am Hals) haben ^*

Verse: 52

ჩუ მეჴდეხვი მესტიათე,

ჩამოვსულვარ მესტიაში,

-- Ich bin hinab nach Mesṭia gekommen,

Verse: 53

მესტია̈ში ხოშა-ჲ ხოხვრა

მესტიის დიდი და პატარა

-- die Alten und Jungen von Mesṭia

Verse: 54

შუკვს ხაფხეჟახ ზავჲა̈ ლადა̈ღ,

გზაზე გაბნეულან ზაფხულის დღეს

-- sind auf dem Weg verstreut am Sommertag,

Verse: 55

შუკვჟი ა̈რიხ ლასა̈დ ლათე̄ხლს.

გზაზე არიან სარჩოს საძებრად.

-- auf dem Weg sind sie, um Nahrung zu suchen.

Verse: 56

ბა̈ტა̈ ლჷკინჩხ მესტჲა̈ ვარგა̈რ,

ბატის-კისრა მესტიის აზნაურები,

-- Mit Gänsehals (sind) die Edlen von Mesṭia,

Verse: 57

ტყჷრა̈რ ჭაგა̈რს ჟი ლა̈ხსგურიხ,

მწვირიან ჭაკებზე შესხდებიან,

-- sie setzen sich auf schmutzige Stuten,

Verse: 58

ყა̈რი დაშნა̈ჲს სგა ლა̈ჲბემნეხ,

ყავრის ხმალს შეიბმენ.

-- einen Säbel aus Schindel(n) binden sie sich um,

Verse: 59

ესლაქდა̈̄ლიხ სეტი ლეჟა

მიკოხტაობენ სეტს ზემოთ

-- oberhalb von Seṭ kokettieren sie herum

Verse: 60

ქა ლჷრყჷნა მინე ჴადარშვ.

თავიანთი გამორეკილი მუცლებით.

-- mit ihren aufgetriebenen ^* Bäuchen.

Verse: 61

ლექვა მეჴდეხვი ლენჯა̈რთე,

ჩავსულვარ ლენჯერში,

-- Ich bin hinab ,nach Lenǯär gekommen,

Verse: 62

კვა̈მი ბურღვან ჩუ იგნოლე,

კვამლის კორიანტელი დგას,

-- da (unten) steht eine Rauchwolke,

Verse: 63

ნა̈კიცღა ხორევს აშიხიხ;

ლუკმა ხორცისთვის საყადელს სწვავენ:

-- wegen eines Fleischbrockens entzünden sie einen Scheiterhaufen;

Verse: 64

სოლა-ლენჯა̈რიშ ბოფშარე

სოლ-ლენჯერის ბავშვები

-- die Kinder von Sola (und) Lenǯär

Verse: 65

შობა̈ ქაქას ხოყჷლპჷნეხ.

შობის წინა დღის ფაფას შესცქერიან ("პირს უღებენ").

-- blicken hoffnungsvoll dem Weihnachtsbrei entgegen ^* .

Verse: 66

ბერჟა̈ ხუგვნა̈ჲ გუა̈ლშე̄რა,

რკინის მღრღნელი გუალაანნი,

-- Am Eisen nagend die Guälšs,

Verse: 67

ლეტვრე მუტვა̈რ ნატროშე̄რა;

სანთელანთებული ნატროაანნი:

-- mit angezündetem Licht die Naṭrošs,

Verse: 68

ქაშავეთი ჭაჭავეთი,

ქაშვეთი ტიკტიკა(?),

-- Kašaveti (ist ein) Plappermaul (?)^* ,

Verse: 69

ფჷრი წირღვა̈რ ლემსჲალარე,

წვივებგამხმარი ლემსიელები,

-- mit dürren Waden ^* die Lemsyaler,

Verse: 70

მა̈გ ნინიკა̈ჲ სოლა̈ ბოფშა̈რ.

ყველა ენაჭარტალა სოლის ბავშვები.

-- alles Klatschmäuler die Kinder von Sola.

Verse: 71

ლექვა მეჩდეხვი ლატლითე,

ჩავსულვარ ლატალში,

-- Ich bin hinab nach Laṭäl gekommen,

Verse: 72

ლატლა̈რ ტუნუვა̈რს იჩომდახ

ლატალელები ქოთნებს აკეთებდნენ

-- die Latäler machten sich irdene Töpfe,

Verse: 73

ჭალი პე̄რი ლათა̈ლიდი;

მდინარის ქაფის გასაყოფად:

-- um den Schaum des Flusses (unter sich) zu verteilen.

Verse: 74

ლატლა̈რ პასიხვ როგვა̈ ტიხა̈ჲ,

ლატალელების პასუხი ცერცვს გარწყვევინებს,

-- die Antwort der Laṭäler (ist wie) das Erbrechen der Bohne,

Verse: 75

იშგნა̈გ ჰალა̈ლ, ყო̄რჟი წინგვილ.

სხვაგან ხელგაშლილნი, (თავის) კარზე ძუნწნი.

-- bei andern großzügig, zuhause geizig.

Verse: 76

ლექვა მეჩდე̄ხვი ბეჩვითე,

ჩავსულვარ ბეჩოში,

-- Ich bin hinab nach Bečvi gekommen,

Verse: 77

უშხვანა̈რ ჰა̈ყბად მაყლუ̄ნი,

მეშინია უშხვანლების ავი თვალისა,

-- ich fürchte mich vor dem bösen Blick ^* der Ušxvans,

Verse: 78

შდუგვს დე̄მ ცვირეხ ჩუ უკვა̄ნად;

თაგვს არ სტოვებენ ჩამოუგდებლად,

-- nicht (einmal) eine Maus lassen sie vorbei, ohne auf sie zu schießen ^* .

Verse: 79

მა̈გ და̈ვარე მაზერარე,

ყველა დავები მაზერლები,

-- Alles Ungeheuer die Mazerer,

Verse: 80

ჴანა̈რს ლა̈ჲსენდ შგილთეჟ' ა̈იხ, -

ხარები სხვენზე აჰყავთ დასაკლავად, -

-- sie führen die Ochsen zum Schlachten auf den Dachboden,

Verse: 81

მია ბეჩვის დემ ხვიგენი.

მე ბეჩოში არ დავდგები.

-- ich halte mich in Bečvi nicht auf.

Verse: 82

ლექვა ოდერ ეცერითე,

ჩავედი ეცერში

-- Ich bin hinab nach Ecer gegangen,

Verse: 83

როგვა̈ მაჴა̈დ მასა̈რდ ხუღვეხ;

ცერცვის მოსავალი ბლომად აქვთ:

-- (dort) haben sie reichlich Bohnenertrag;

Verse: 84

ეშხუ ნა̈თი მინეშ ირა,

ერთი წილი იმათია,

-- ein Anteil ist für sie (selbst),

Page: 232 Verse: 85

ჩხარა ნა̈თი ფუსდა̈რს ესღვახ,

ცხრა წილი ბატონებს მიაქვთ,

-- neun Anteile nehmen die Herren fort,

Verse: 86

ხოჩა ჴანა̈რ ფუსდა̈რს ხერახ,

საუკეთესო ხარები ბატონებს ეკუთვნით,

-- die guten Ochsen stehen den Herren zu,

Verse: 87

ხოჩა სიმქა̈რ ეჯჲა̈რს ხეყვნიხ,

კარგი ქალიშვილები მათ უწვანან,

-- die guten Mädchen legen sich für diese hin,

Verse: 88

ხოჩა კვეცენ მინეშ ირა,

კარგი ხორბალი იმათია,

-- der gute Weizen ist für sie,

Verse: 89

საბრალ ჰეცრა̈რს ნამსა̈დვ ხე̄რახ.

საბრალო ეცერლებს ნაყარ-ნუყარი აქვთ.

-- für die armen Hecerer bleiben (nur) die Abfälle.

Verse: 90

თე ემჩედა ლაბსყა̈ლდითე,

თვალი გამექცა ლაბსყალდისკენ,

-- Mein Auge ist auf Labsq̇äld gefallen ^* ,

Verse: 91

მიჟს ა̈ჭბიდახ ქორთეჲსგა,

მზეს ამწყვდევენ სახლში,

-- (dort) haben sie die Sonne im Haus eingesperrt,

Verse: 92

ბიქვი ნაქვთუნ მინე დაბა̈რს

ქარის ნაღაღანევ ("დანანძრევ") ყანებს

-- ihre vom Wind durchpflügten ^* Felder

Verse: 93

ჯიჰრა̈̄ ტყენარშვ ჩუ ატყე̄მბეხ.

მუხის კეტებით ბეგვავენ.

-- dreschen sie mit Eichenknüppeln.

Verse: 94

ლექვა ოდერ მი ფა̈რითე,

წაველ მე ფარში,

-- Ich bin hinab nach Päri gegangen,

Verse: 95

დაჴლა̈ მუჭვა̈რ, ოჲ ფარარე;

თხის რქები, ოჲ, ფარელები:

-- ziegenhörnig, oh, (sind) die Pärer;

Verse: 96

მა̈გ და̈ვარე ჩუბეჴევა̈რ,

ყველა დავი ჩუბეხევლები,

-- alles Ungeheuer die Čubeqever,

Verse: 97

მა̈გ მუქვნიოლ ლახმჷლარე,

ყველა მსუნაგი ლახამულელები,

-- alles Vielfraße die Laxməlder,

Verse: 98

ვირია̈ჲს ხაჯეშხ მა̈გ ლახმჷლდა̈რ:

ურიას ჰგვანან ლახამულელები ყველა:

-- den Juden ähneln alle Laxməlder:

Verse: 99

ლა̈ნბა̈̄შნა ლა̈თლა̈ღრად ხერდიხ."

სახლისწულვბი რძლებად ჰყავთ".

      --   Kinder des eigenen Hauses haben sie zur Schwägerschaft."

Page: Fn.
Verse: 3    -ი hier "auch" ?^{^}
Verse: 8    wtl. "ihnen wird sein".^{^}
Verse: 11    wtl. "Durchfall erleidend".^{^}
Verse: 20    Svanuri P̣oezia, 201, FN 1: კვილ "ჯორქო" = "Schemel"; 227: "კალელ-ქულელები"; Gudjedjiani-Palmaitis, 130 კჳილ "log (block)".^{^}
Verse: 21    Svanuri Poezia, 227: "თავაყიროანნი"; zu თავყირა "Kopfstand"? Oder zu GudjedjianiPalmaitis, 315 ჰაყა̈რ "skull" ?^{^}
Verse: 21    Svanuri P̣oezia, 201 / 227: "ნაბდიყურანი".^{^}
Verse: 22    Svanuri P̣oezia, 201 "მკერდდიდნი" / 227: "მკერდდიდები" = "großbrustig".^{^}
Verse: 29    Svanuri P̣oezia, 229: "მუცელგამორეკილი" "mit aufgetriebenem Bauch"; aber 217, 55: "mucelcarieli" "mit leerem Bauch".^{^}
Verse: 37    Svanuri P̣oezia, 229: "უ-".^{^}
Verse: 41    wtl. "ist gegangen".^{^}
Verse: 43    Svanuri P̣oezia, 229: "ორი მდევის ჭიდაობით" wtl. "durch das Ringen zweier Ungeheuer".^{^}
Verse: 46    Svanuri P̣oezia, 229: "ღვარძლსა და სარეველას"; ღვარძლი nach Čx. "Taumellolch".^{^}
Verse: 51    Svanuri P̣oezia, 231: "თეთრმასრებიანებს"; cf. Čx. s.v. მასრა "(Patronen)hülse als Schmuck an der georg. Uniform".^{^}
Verse: 60    Svanuri P̣oezia, 231: "გამორეკილი"; sonst auch "ცარიელი" "leer".^{^}
Verse: 65    Svanuri P̣oezia, 231: "შესცქერიან ('ფირს უღებენ')" "sie blicken hoffnungsvoll entgegen (öffnen ihm den Mund)".^{^}
Verse: 68    Svanuri P̣oezia, 221: "თიკთიკა (?)".^{^}
Verse: 69    Svanuri P̣oezia, 231: "წვივებგამხმარი"; ფჷრი nach Gudjedjiani-Palmaitis, 265 "dried" = გამხმარი "ausgetrocknet, dürr etc.".^{^}
Verse: 77    Svanuri P̣oezia, 231: ავი თვალი "böser Blick"; Gudjedjiani-Palmaitis, 315: "1. cheek; 2. spoiling by envy (cheek)"; eher "Neid, Habgier"? Vgl. den folgenden Satz.^{^}
Verse: 78    Svanuri P̣oezia, 231: "ჩამოუგდებლად"; zu ჩამოგდება "etw. niederwerfen, niederschleudern, schießen"? Gudjedjiani-Palmaitis, 155 ლიქვა̄ "to throw smth. out; to shoot".^{^}
Verse: 90    wtl. "gegangen".^{^}
Verse: 92    Svanuri Poezia, 233: "ნაღაღანევ ('დანანძრევ')" "prangend (?) ('geschüttelt')"; Gudjedjiani-Palmaitis, 173: ლიქვთუნე "to shake, to move smth.; to plough in autumn".^{^}

Next part

This text is part of the TITUS edition of Svan Poetic Texts.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 24.1.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.