TITUS
Shvidi Mtiebi
Part No. 26
Previous part

Chapter: XXV  
ცნობა ბარამ ხელმწიფისაგან ხაყან-ჩინელის შვებისა, ლხინობისა და მტერთაგან უშიშრად ყოფნისა, დასხმა და გამარჯვება.



Strophe: 1791  



Verse: a        გამოჴდეს დღენი ურიცხვნი,   ესზომსა ლხინსა ზმიდესა,
Verse: b     Page of Ms. B: 93     მუნა მნათობთა ჴელითა   ხოშგოარს ღვინოს სმიდესა;
Verse: g        კვლა იქით მისნი მებრძოლნი   ქმნად საქმეს არ იშლიდესა,
Verse: d     და   მუნით ამბავსა უკლებრივ   მას ყმასა შეუთვლიდესა.



Verse: n.g     მისნი _ მათნი A.
Verse: n.d     უკლებსა A.



Strophe: 1792  



Verse: a        კვლავ გკადრე, ბარამს სამასი   ყმა ჰყვანდა, ლომთა დარებით,
Verse: b        წელნი შეირტყნეს საომრად,   მტერთათვის არ დაზარებით;
Verse: g        მას ყმასა ჰკადრეს: "ჴამს ჩვენგან,   ვიყვნეთ მტერთ სისხლთა მშარებით,
Verse: d     და   თქვენთ მტერთა სისხლთა ურიდლად   შევსვამთ და ვეზიარებით."



Verse: n.b     შეერტყნეს A.



Strophe: 1793  



Verse: a        სცნეს მათი საქმე ჯასუსთა,   ურიდლად ყოფნა ჯარისა,
Verse: b        არ სიმაგრენი ციხისა,   არ დაჴშა ღამე კარისა;
Verse: g        კეკლუცთა გვერდით შიშველნი   წვანან, მკვდართ დასადარისა,
Verse: d     და   არცაღა მტერნი მტრად უჩანს,   ჴმა ესმის არცა ზარისა.



Verse: n.a     ჯაშუშთა D.
Verse: n.b     ციხეთა A. არარც A.



Strophe: 1794  



Verse: a        აჴსენეს ღმერთი მაღალი,   მძლეთა-მძლე, შემწე ცხოველი,
Verse: b        იგ იჴმეს ჭირთა მკურნალად,   მათზედ წყალობის მთოველი;
Verse: g        ვის ძალ-უც შველა უძლებთა,   მას ევედრების ყოველი;
Verse: d     და   მიჰმართეს მტერთა უშიშრად,   მუნ სისხლთა ღვრისა მჩვეველი.



Verse: n.a     აჴსენა A.
Verse: n.b     ჭირთა _ შემწე BD.



Strophe: 1795  



Verse: a        ქალაქსა შეჰჴდეს უგრძნებლად   კვლა მუნა-მყოფთა კაცისა,
Verse: b        ბარამს ესწრაფის მტერთა სრვა,   ვით ლომსა პყრობა ვაცისა,
Verse: g        ლაშქართ უბრძანა: "აწ გაჩნდეს   ჩვენგან სრვა მუნ მამაცისა,
Verse: d     და   მათ მოუვლინნეთ რისხვანი   ღვთისა, ქვეყნისა და ცისა."



Verse: n.g     ლაშქართა B.
Verse: n.d     მოუვლნნეს B.



Strophe: 1796  



Verse: a        სრას მიჰმართეს სამეფოსა,   მათ შეირტყეს ომად წელი,
Verse: b     Page of Ms. A: 235     დაერივნეს მტერთ ურიდლად,   ჴმალს ჩაიყვეს მედგრად ჴელი;
Verse: g        ჰჴოცდეს მტერთა შეუპოვრად,   კაცად უჩნდეს არ რომელი,
Verse: d     და   მათ მებრძოლთა სისხლთა ღვრითა   გაათენეს ღამე ბნელი.


Strophe: 1797  



Verse: a        დილა გათენდა, შეიგნეს,   ლაშქართა შექნეს გროება,
Verse: b        გაფიცხდა ომი მებრძოლთა,   მუნ ზავი არ ითხოება;
Verse: g        მუნ გაიაფდა სიკვდილი,   მებრძოლთ ჴსნა არ ეპოება,
Verse: d     და   ბარამ, მტერთ სისხლთა მჩქეფელი,   ჰჴოცს, არვის ესათნოება.



Verse: n.d     "ჰჴოცს" არაა B-ში.



Strophe: 1798  



Verse: a        ისრით ჰჴოცდის მათ მებრძოლთა,   მკლავით გმირით დაუშრობლად,
Verse: b        მტერნი მოსრნის მუნა მსწრაფლად,   ენა მორთის მათთვის მგმობლად:
Verse: g        "გაგებედნეს ომი ლომთა,   რომე იყვნეს გაუწყობლად,
Verse: d     და   ჴამს თუ ლომად თქვენ გიჴმობდენ,   თუ ან ერთი მომრჩეთ მთხრობლად."



Verse: n.d     გიჴმობენ A. მომრჩეს A.



Strophe: 1799  



Verse: a        კაცი კაცსა ჰკრის, მებრძოლთა   მსწრაფლ ამოჰჴადის სულები,
Verse: b     Page of Ms. D: 212    მისსა ნაკრავსა ვერ მორჩის   მტერნი ეგზომცა სრულები;
Verse: g        თუ ვინ მოურჩის სიკვდილსა,   აჩნდის ნაკრავთა წყლულები,
Verse: d     და   ვიეთნი მოსრნის მებრძოლთა,   ზოგნი ჰყვის ჴელ-შეკრულები.



Verse: n.d     ვიეთნი _ ვიენი B.



Strophe: 1800  



Verse: a        სად რომ პირი ქნის საომრად,   მუნ ჯარმან შექნის რიდება,
Verse: b        მოსრნის პირის-პირ მომჴდომნი,   სხვათ საკლად გაეკიდება;
Verse: g        მუნ ჴმლისა მისთა ნაკვეთი   ცხენს ტვირთებრ დაეკიდება;
Verse: d     და   ხაყანს შესძაგდა მას დღესა   ქვეყნის მპყრობლობა, დიდება.



Verse: n.d     შესძაგდეს ABD.



Strophe: 1801  



Verse: a        ჴმალი დაჰკრის მუზარადსა,   მუნ თავითურთ სჭრიდის სწორად,
Verse: b     Page of Ms. A: 236     ჴმალი, მისგან მონაქნევი,   მებრძოლთ სჭრიდის ერთსა ორად;
Verse: g     Page of Ms. B: 94     ყმას ცხენ-კაცნი, მისგან მკვდარნი,   წინ ეგროვნეს ბევრგან გორად,
Verse: d     და   მათ მის ყმისა მედგრად ბრძოლა   გაეგონნეს არ თუ ჭორად.


Strophe: 1802  



Verse: a        მას დღეს მისთა მეომართა   ყმა ეჩვენა ლომად, ვეფხად,
Verse: b        მებრძოლთა და მისთა მტერთა   არ ამოჰკრეფს მუნ არცა თხად;
Verse: g        ჴმლითა მჭრელით მისთა მტერთა   სჭრის ერთს ორად, ორსა ოთხად,
Verse: d     და   ჰკრის, მოჰკლის და ჩამოაგდის   მეომარნი ეგზომ ფიცხად.



Verse: n.a     ეჩვენნეს ABD.
Verse: n.g     მტერთა _ მჭურეტთა B, მჭვრეტელთა D.
Verse: n.d     ჩამოაგდის _ ჩამოჰყრიდის A. მეომარნი _ ყმა მებრძოლი BD.



Strophe: 1803  



Verse: a        სამს დღემდის ომნი ფიცხელნი   მათ ჰქონდა მტერთ უძლეველად,
Verse: b        ბარამს იჴმობდეს მტერთა და   მებრძოლთა სისხლთა მთხეველად;
Verse: g        წაუხვნეს ძალი მათ მტერთა,   გაჰჴდეს, გაიქცეს ტყე-ველად,
Verse: d     და   ჯარნი გაქცევას უჴმობენ,   ხაყანს შეექნეს მრჩეველად.


Strophe: 1804  



Verse: a        ხაყან მორჩა და მცირენი   კაცნი მას გაჰყვნენ ვნებულნი,
Verse: b        მოისრნეს, ზოგნი ჴელთ დარჩეს,   ჩინელთა სახელდებულნი;
Verse: g        სახელით სავსე ჴელმწიფე   იყო მტერთაგან ქებულნი,
Verse: d     და   ბარამ და მისნი სპასპეტნი   მასთანვე ჭირთა ძლებულნი.



Verse: n.a     გაჰყვეს A.
Verse: n.d     სპასპიტნი A.



Strophe: 1805  



Verse: a        ისახელნეს თავნი გმირთებრ,   მტერთა სძლიეს, გააქციეს,
Verse: b        ჰჴოცდეს, ჰკოდდეს, ჴელთ-იპყრობდეს,   სამზღვართამდის მათ მისდიეს;
Verse: g        ვითა ლომმან კანჯრის ჯოგი,   მტერნი ეგრე დააფრქვიეს,
Verse: d     და   მას დღეს მათი მედგრად ბრძოლა   ძველთა წიგნთა დღესაც ჰგიეს.



Verse: n.a     ისისხლნა BD.



Strophe: 1806  



Verse: a        სად რომ პოეს ჩინელთაგან,   მათ ასწყვიტნეს სპანი სრულად;
Verse: b        ვინ რომ მორჩა ჩინელთაგან,   მუნ არ იყვნეს ხან-დაზმულად;
Verse: g        ვის მოესრნეს ძმა და თვისნი,   ჰქონდეს მათთვის გული წყლულად,
Verse: d     და   მეფე ლაღი მებრძოლთ ძლევით   შემოიქცა მხიარულად.



Verse: n.b     დასდადასული A.



Strophe: 1807  



Verse: a        მუნ ჯართა მიჰხვდეს ჩინელთა   ქონება კვლა არნახული:
Verse: b        სპილო, გოართა კიდებით,   ურიცხვი, დასთა დასული;
Verse: g        მათ უსასყიდლოდ მოიგეს   საუნჯე ძვირად ფასული,
Verse: d     და   კვლა აღარ ნათობს ჩინელთა   მზე, პირ-ბნელ ქმნილი, ჩასული.


Strophe: 1808  



Verse: a        გაიმარჯვა რა რომ მტერზედ,   შემოიქცა ბარამ გმირი,
Verse: b        მას დღეს ლხინზედ შეეცვალნეს,   მათ ენახნეს რაზომ ჭირი;
Verse: g        მტერთ მიუპყრეს გულს ნაქონი   მათი, მათთვის დანაპირი,
Verse: d     და   გლახ დააგდეს მათთა მზღვართა   მტერნი, მათგან ანატირი.



Verse: n.a     გაემარჯვნეს AB.



Strophe: 1809  



Verse: a        ყმამან შესწირა ურიცხვი   უფალსა ზესთა-ზედასა,
Verse: b     Page of Ms. A: 237     მეშველად ჴმობილს მძლელთ-მძლესა,   წყალობით მათზედ მხედასა;
Verse: g        მუნ სალოცავსა ქვე მათსა,   ცეცხლსა და ათაშგედასა,
Verse: d     და   მათ ბერაჰმანთა, ცეცხლისა   მოსავთა, ყრმათ და დედასა.



Verse: n.b     ჴმობილს _ ჴმობსა ABD.
Verse: n.d     ბერჰამანთა A, ბერამანთა D. ყრმა და A, ყრმათა დედასა BD.



Strophe: 1810  



Verse: a        ღმერთსა აღუთქვა ყოვლისა   ეშმაურისა გაძება,
Verse: b        საღვთო-საყდართა შენება,   ქნა ღვთისა რაც არს წადება;
Verse: g        მისთა მეტყველთა მიყოლა,   ბოროტთა არ დიადება,
Verse: d     და   მით მომადლება უფლისა,   სასუფეველსა მზადება.


Strophe: 1811  



Verse: a        კვლა ტახტზედ დაჯდა სამართლთით,   ქვეყნად მნათობდა, მზეობდა,
Verse: b     Page of Ms. B: 95     დილას, ღამემდის, ტახტზედ ჯდა,   ღვთულებრ მოსამართლეობდა;
Verse: g        რომ ექნა ღვთისა სიამე,   მას წინ მას მოაჯეობდა,
Verse: d     და   ლაშქართა ზედა უხვობდა,   მტერთ მედგრად სრევდა, მჴნეობდა.



Verse: n.a     ნათობდა B.
Verse: n.g     მის _ ღვთის AB.



Strophe: 1812  



Verse: a        ჰინდოთ მეფესა შესთვალა   მან მტერთა ძლევა, ქველობა,
Verse: b        მას ზედ მოჴდომა ურიდლად,   ბრძოლათა შინა მელობა,
Verse: g        ლაშქრისა რიცხვ-უგებისა   მას დღეს ომისა ძნელობა,
Verse: d     და   ჩინელთა მეფის ამაყად   ქცევა და უცებრ ხელობა.


Strophe: 1813  



Verse: a        "ღმერთი ვიჴმე ჩემად ზურგად,   მტერთა ვსძლიე, გავაქციე,
Verse: b        მოვსრენ, ზოგნი ჴელთ შევიყარნ,   ზოგთა მათთა მზღვრამდი ვსდიე;
Verse: g        მათ დებულნი გულთა ჩემთვის   მათთა თავთა მიუქციე,
Verse: d     და   სამასისა მეომრითა   ბევრ-ათასსა მტერსა ვსძლიე.



Verse: n.g     დებულთა BD.



Strophe: 1814  



Verse: a        რა რომ ექნა ხათაელთა,   ყველა ჰკადრა კეისარსა:
Verse: b        "მტერნი ჩემნი სიმრავლითა   დაჰფარვიდეს მთას და ბარსა,
Verse: g        მას დღეს მჭვრეტნი ვერ მნახევდეს   მტერთა სრვისა დანაზარსა.
Verse: d     და   რომე მტერთა ღმერთმან ძლევა   მოგვცა, მესმეს მე ის არსა."


Strophe: 1815  



Verse: a        "ხაყანსა სწადდა სიმუხთლით   სადგურთათ ლომთა გაძება,
Verse: b        ნუ თუ მას მუხთლად ქცევითა   მიჰხვდეს გულისა წადება!
Verse: g        მას არ მართებდა თუმც ექნა   ლომთა და გმირთა ბაძება,
Verse: d     და   კვლად ჩემად ნაცვლად მას მიჰხვდა   ჩემთვის გულისა ქადება."



Verse: n.a     ეწადნეს ABD.
Verse: n.b     წადება _ ჩადება B.
Verse: n.g     ბაძება _ წადება B.



Strophe: 1816  



Verse: a        მტერთა მიჰხვდა სიმძიმილი,   კვლა მეყვისნი იყვნეს შვებით,
Verse: b        ორგულთა და გულით ერთთა   მისთვის მორთეს ენა ქებით;
Verse: g        ქვეყნად მეფედ წოდებულნი   დაემონნეს მას ყმას ნებით,
Verse: d     და   პატივს სცემდა, ვითა ჴამდა,   მათ მეფეთა ყმა სათნებით.



Verse: n.a     მეყვესნი A.
Verse: n.d     სცემდა _ სდებდა BD.



Strophe: 1817  



Verse: a        ეს იყო წესი მის ყმისა   ნიადაგ, გმირთა დარისა:
Verse: b     Page of Ms. A: 238     ზოგჯერ გავიდის მინდორად,   მოსრნის ლომ-ვეფხი ბარისა;
Verse: g        შეიქცის სრასა, ლხინობდის   შეყრით მზისა და მთვარისა,
Verse: d     და   შვიდთა ცისებრთა მნათობთა,   ნაზისა, ჴმა-ნარნარისა.



Verse: n.g     გავიდეს B.
Verse: n.d     ცისებრთა _ ციერთა D. მნათობთა ცისებრთა A.



Strophe: 1818  



Verse: a        დაყვნეს მათ წელნი ურიცხვნი   მუნ ლხინთა უამესითა;
Verse: b        უფლობდა შვიდთა იყლიმთა   ზედა ყმა ამა წესითა;
Verse: g        მოიმკო ორგზის ლხინობა   მისგანვე დანათესითა,
Verse: d     და   მას მისცა ღმერთმან წყალობა   თვინიერ ზესთა-ზესითა.


Strophe: 1819  



Verse: a        წაეხვნეს ძლევა სიყმისა,   დასცვივდეს ჭანგნი გმირისა,
Verse: b        დაშვრნეს, დავარდეს გმირთ მსგავსნი   მის ყმისა მკლავნი დირისა;
Verse: g        მოსძულდა ყოვლი სალხინო   მას მოქენესა ჭირისა,
Verse: d     და   ყმას ზაფრად ექცა ვარდისა   მსგავსი მუნ სახე პირისა.


Strophe: 1820  



Verse: a        მას ქაფურისებრ თმა-წვერი   ვარდს ზედან თეთრად შვენოდეს,
Verse: b        სიყმითა ლხინთა წახმულსა,   სიცოცხლე მას მოსწყენოდეს;
Verse: g        მას რიგი მიჰხვდა სოფლისა,   სიმუხთლე, რაც რომ სმენოდეს,
Verse: d     და   თქვა: "აწღა ჩემთვის ჭირად   ჩანს, სოფელს რაც კარგი ვქენ ოდეს."



Verse: n.a-d     რითმა A-ში არის "ოდა".



Strophe: 1821  



Verse: a        ღამე ამოდ წვა შვებული,   ჴმა ესმა მცველთა ციერთა:
Verse: b     Page of Ms. B: 96     "აკმიე თნება სოფლისა,   ჰმონე მას მძლესა ძლიერთა,
Verse: g        წმიდათა მისთა ევედრე,   მისთავე თანაზიერთა,
Verse: d     და   ვირემ ცოცხალ ხარ, აღუპყარ   ჴელნი გლახაკთა, მშიერთა."



Verse: n.a     ეოცნეს ABD.



Strophe: 1822  



Verse: a        კვლა შეკრთა მეფე, შეშინდა,   ეოცნა სიზმარ-ნახული.
Verse: b     Page of Ms. D: 213    მთქმელს ეძიებდა მსმენელი   მას ღამეს თვალ-დაფახული;
Verse: g        რაზომცა ძებნა, ვერ პოვა   ღამე მის ყმისა ზრახული,
Verse: d     და   მას აქეთ გულსა დაესო   ლახვარი ყმას გამახული.



Verse: n.b     ეძებდა B.
Verse: n.g     ძრახული A.



Strophe: 1823  



Verse: a        გამოესალმა ყოველსა   სოფლისა ლხინსა, შვებასა,
Verse: b        მუნ სიყვარულსა კეკლუცთა   და საწუთროსა თნებასა;
Verse: g        ქვრივთა და ობოლთ სწყალობდა,   იქმოდა ღვთისა ნებასა,
Verse: d     და   ოდენ სრვა სჭირდა ნადირთა,   იქს მისსა არ დაკლებასა.



Verse: n.b     სიყუარულთა A.



Next part


This text is part of the TITUS edition of Shvidi Mtiebi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.