TITUS
Shahname 1 and 2: Metrical parts
Part No. 54
Previous part

Chapter: 45 
აქა მანუჩრა ჴვლმწიფე და საამ ფალავანი სხედან.






Strophe: 617_[617] 
Verse: a       გასწერეს წიგნი ყოველგან   თავადთა მოსაჴმობელი.
Verse: b       თან შეიტანა თავადნი,   -- საამ მებრძოლთა მპყრობელი.
Verse: c       მერმე შეუ̂იდა სავარდეს   მანუჩარ ქუ̂ეყნის მპყრობელი.
Verse: d    და   ქიშვად და ყარან და ყუბად,    მილად -- რაზმისა მწყობელი.






Strophe: 618_[618] 
Verse: a       სავარდის ზღუდე ნაჭედი   გარ იყო მონადევნები.
Verse: b       არაყბარისა სარაჯზე   იდგა ნაჴლისა სევნები.
Verse: c       ვერცხლის ხეზედა ეკიდა   თვალ-მარგალიტის მტევნები
Verse: d    და   ნავროზობისა დრო იყო.   ყუ̂ელა ყუ̂აოდა ხევნები.






Strophe: 619_[619] 
Verse: a       დაჯდა, დაისხნა თავადნი,   შეიქნა გამოჩუ̂ენება.
Verse: b       მეჩანგე უზის პირ-მთვარე,   ჰქონდა მასკუ̂ლავთა შუ̂ენება!..
Verse: c       ვითა ბულბული, იმღერდეს,   დაიწყეს გამოსუ̂ენება.
Verse: d    და   სვემდეს და შეექცეოდეს,   ვითა მათს გულსა ენება.






Strophe: 620_[620] 
Verse: a       ყოვლგნით მოვიდეს თავადნი,   აივსო სრულად სარავი.
Verse: b       მეფემან გააღებინა,   მინდორზედ დადგეს კარავი.
Verse: c       ტახტზედა დაჯდა -- სიუხვით   არ საქონლისა მფარავი,
Verse: d    და   საამ სელზედა დაისვა   მისთა მებრძოლთა მზარავი.






Strophe: 621_[621] 
Verse: a       შემოიწვივნა თავადნი,   მართ ვითა ჴამდა წესითა,
Verse: b       თაყუ̂ანსა სცემდეს მეფესა,   დალოცეს ზესთა-ზესითა,
Verse: c       დასხდა, დაიდვა ნადიმი,   ტაბლაკი ჴმობდა კუ̂ნესითა,
Verse: d    და   აავსნო საბოძვარითა   ტურფითა, უკეთესითა.






Strophe: 622_[622] 
Verse: a       ნადიმსა ზედან მოვიდეს   ქეშ-ფარუდ მთისა ძირელნი,
Verse: b       მოჩივარნი და მტირალნი,   არ მომღერალნი, მცინელნი.
Verse: c       კარზედა რაზმად წამოდგეს,   მჩქეფარად სისხლის (!?) მდინელნი,
Verse: d    და   მეფე დალოცეს, ქება თქუ̂ეს,   კუ̂ლა და კუ̂ლა შესაძინელნი.






Strophe: 623_[623] 
Verse: a       ჴელ-მწიფეს ჰკადრეს : "ყოველი   ქუ̂ეყანა არის თქუ̂ენია,
Verse: b       არ პირიანი საქმეა,   ეს რაც ჩუ̂ენ მოგვიხსენია;
Verse: c       ესე მუხთალი სოფელი,   ვაი̂ (?) წაჴდა კერძი ჩუ̂ენია:
Verse: d    და   ქეშ-ფარუდ მთისა ოდენი   ვეშაპი გამოგვჩენია!






Strophe: 624_[624] 
Verse: a       თმიანი პირ-ცეცხლიანი,   გელაზს უფრო აქუ̂ს თვალია,
Verse: b       უმაგალითო სიდიდით   ვერ ებრძვის პილო მთვრალია,
Verse: c       ავის ნაფსლისა მთესავსა   გესლი გამოზდის მყრალია,
Verse: d    და   ნუ აქუ̂ს სიცოცხლის იმედი,   ვიზედ მივიდეს მწყრალია.






Strophe: 625_[625] 
Verse: a       რქა აბია შუბლსა ზედა,   ოცი მჴარი არის სიგრძე,
Verse: b       მისის კბილის სიდიდესა   ჰკუ̂ირობს ყოვლი ადამის ძე.
Verse: c       სითაც ჩუ̂ენი წყალი მოდის,   იქი წყუს და მუდამ შიგ ძე,
Verse: d    და   შიგ ჩაასხამს ავსა გესლსა,   შეუპყრივართ ამა ჭირზე.






Strophe: 626_[626] 
Verse: a       მისის ნაფსლისა სმისაგან   სრულ ამოგვიწყდა ჯოგია,
Verse: b       ძროხა და ცხვარი აღარ გვყავს,   წყურვილით წაჴდა ზოგია,
Verse: c       აწ მოდგომილა ჩუ̂ენზედა   იგი წყეული მოგვია,
Verse: d    და   ჩუ̂ენ ვართ ამისი მოაჯე,   მისი მებრძოლი მოგვია.






Strophe: 627_[627] 
Verse: a       რა ეს ესმა ჴელ-მწიფესა,   დია მეტად დაუმძიმდა,
Verse: b       ფიცხლავ თავი ჩამოაგდო   და აღარცა გაცაღიმდა,
Verse: c       მერმე უჴმო მოლარეთა:   -- "მოიტანეთ, რაცა მინდა!"
Verse: d    და   შვიდი ჯამი თვალით სავსე,   -- მისსა ფასსა ვინ დასთვლიდა?!.






Strophe: 628_[628] 
Verse: a       შვიდასი ლიტრა ოქრო და   შვიდასი ვერცხლის წონაო
Verse: b       ასი პირ-მთვარე ლამაზი   და ასი ვაჟი მონაო,
Verse: c       შორს დააყენა ყულაი.   ეს გმირთა გააგონაო:
Verse: d    და   "ეს მისი იყოს, საომრად   ვეშაპს ვინ შეეწონაო!"






Strophe: 629_[629] 
Verse: a       ჴელ-მწიფისა ბრძანებასა   ერთობილთა მისცეს ყური.
Verse: b       ვერ ვინ ადგეს, მზერა შექნეს,   რა მეფისგან ცნეს დასტური.
Verse: c       ამაზედა ფალავანი   ნარიმანის დანერგული
Verse: d    და   ზე წამოდგა, სპილო მთვრალი,   რაზმთა მფრეწი სამისური.






Strophe: 630_[630] 
Verse: a       ღთისა სახელი ახსენა   და ჴელ-მწიფისა ბედია.
Verse: b       პირი დაადვა მიწასა,   თქუ̂ა თუ: "ესე ვქნა, მე დია!"
Verse: c       ნარიმანისა ლახტი აქუ̂ს,   მისი ლომისა ღვედია,
Verse: d    და   მანუჩარ ლოცვა დაიწყო,   ახსენა მაღლით მხედია.






Strophe: 631_[631] 
Verse: a       საამ ვეშპის საომარად   მივა, -- აღარა დგებოდა,
Verse: b       ჴელთა მშვილდი აქუ̂ს ლომ-გულსა,   სამანდსა ზედა ჯდებოდა;
Verse: c       ვერვინ გაბედა, -- მას გმირსა   გულს შიში არა ზდებოდა.
Verse: d    და   ჴელ-მწიფე ლოცავს ქუდ-მოჴდით,   უფალსა ევედრებოდა.






Strophe: 632_[632] 
Verse: a       ფალავანი ქაშიბისკე,   ვით ღრუბელი წამოგრგვინდა,
Verse: b       მუნებურნი კაცნი ახლდეს,   მოჩივარნი იყუ̂ნეს მუნდა,
Verse: c       თვით ომს არჩევს, კაცნი შლიან,   მათ სიტყუ̂ასა არა ჰკუ̂ირდა
Verse: d    და   ბრძანა: -- "ახლოს მომიყუ̂ანეთ,   სხვა ვეზირი არად მინდა!"






Strophe: 633_[633] 
Verse: a       მოახსენა: -- "ქედსა იქით   მინარა დგას სამი გრძელი,
Verse: b       თვალ-უწდომი სიმაღლითა,   ვერ შესწვდების ვერა ძელი,
Verse: c       ზედა გვისხედს მენაღარე   გამოსვლისა მაცნეუ̂ელი.
Verse: d    და   რა კმა გვესმის, გავიქცევით,   დავიმალვით, ვითამელი.






Strophe: 634_[634] 
Verse: a       ვეშაპს რა ნახვენ, დაუკვრენ,   იქითნი მენაღარენი,
Verse: b       მერმე ესენი უცემენ,   შეიტყობს ჩუ̂ენი არენი.
Verse: c       ჩუ̂ენზედა ბრუნავს რისხვით ცა,   არა გვაქუ̂ს კარგი დარენი,
Verse: d    და   ის ას-ოთხმოცი ადლია,   მით სული გვიდგან მწარენი.






Strophe: 635_[635] 
Verse: a       რა გაათავეს ანბავი   და მათი საუბარია,
Verse: b       თურმე ვეშაპი გამოჩნდა,   ნაღარას გაკდა დგარია.
Verse: c       გაიქცეს საამის გვერდით,   მოამბეც არსად არია.
Verse: d    და   ფალავანს მეტად უკუ̂ირდა   მათი შიში და ზარია.






Strophe: 636_[636] 
Verse: a       ქედს გარდმოვიდა, შეხედა:   "-   დიდად ემაღლა მინარა.
Verse: b       მენაღარეთა რა ნახეს,   თქუ̂ეს თუ: "შემცდარა ვინარა?!."
Verse: c       თვალნი მოავლო ყოველგან,   ვერა ნახა რა წინარა,
Verse: d    და   მინარას გვერდი ჩაუვლო,   შიშით არ მოიწყინარა.






Strophe: 637_[637] 
Verse: a       მენაღარეთა უყივლეს:   "უსმინე ჩუ̂ენსა თხრობასა.
Verse: b       თუ არ ხელი ხარ, დაბრუნდი,   შმაგი ხარ? -- მოდი ცნობასა.
Verse: c       ვეშაპი გამოჩენილა   ამისთვის უკრავთ ნობასა,
Verse: d    და   დაბრუნდი, თვარამ ჩაგყლაპავს,   დაგჴსნის სოფლისა თმობასა!






Strophe: 638_[638] 
Verse: a       მათ არ უყურა, წავიდა   გმირი ცნობითა მშვიდითა.
Verse: b       კუ̂ლავ სხვათა მენაღარეთა   უყივლეს კმითა დიდითა:
Verse: c       "აწ დაგვიჯერე, დაბრუნდი,   ნუ წახვალ მაგა კიდითა!
Verse: d    და   თვარა შემცდარხარ, მისთვის ხარ,   არა კრძალვით დარიდითა!






Strophe: 639_[639] 
Verse: a       მესამესა მინარაზედ   რა მოვიდა ფალავანი,
Verse: b       შიშით მართლა ვერა თქუ̂ეს რა,   გაამაღლეს ვერცა ჴმანი,
Verse: c       ვეშაპს თურმე წყალი ესვა,   წამოევლო ახლოს გზანი,
Verse: d    და   მდაბლად ჴელი დაუქნიეს   და ჩურჩულით შექმნეს ჴმანი.






Strophe: 640_[640] 
Verse: a       უთხრეს: "აქა რად მოსულხარ?   შმაგი ხარ თუ, ანუ ვინა?!
Verse: b       ნებით თავსა რად მოიკლავ?   ნეტარ რამან შეგაცთინა?
Verse: c       გიჯობს, აწვე გაიპარე,   ასრე ვინა მოგაცდინა?!.
Verse: d    და   თავსა ჩუ̂ენ ნუ შემოგვაკლავ,   გეხვეწებით: "წადი შინა!"






Strophe: 641_[641] 
Verse: a       საამისურ (!?) ფალავანმან   მათ დაუწყო საუბარი:
Verse: b       "მაგა გვარსა ნურასა მწვრთნით,   არ გაპარვის ჟამი არი,
Verse: c       თუ გასმიათ უთრუთის ძე   და ნარიმან სფაადარი.
Verse: d    და   ღვთის ძალითა ვეშაპზედა   თქუ̂ენ გაჩუ̂ენო კარგი დარი.






Strophe: 642_[642] 
Verse: a       იადგარად დეუ̂-ვეშაპთა   მათ დამიგდეს ჴოცა, -- ბრძოლა,
Verse: b       ომის ჟამსა მამაცობა,   არ ჯაბნობა ცუდად წოლა,
Verse: c       აწე ცხენსა აქ დავაბამ,   მინდა თანა არ წაყოლა,
Verse: d    და   თუ ჴმა გესმას სამჯერ ჩემი,   ფიცხლავ ქენით ჩემკენ რბოლა!".






Strophe: 643_[643] 
Verse: a       ცხენი დააბა, წავიდა,   უფალსა ევედრებოდა,
Verse: b       თავ-მოჴდით ღმერთსა ევედრა,   ვეშაპზედ ემოწმებოდა,
Verse: c       თვალი მოკიდა ვეშაპსა,   -- მივა, საწოლზედ წვებოდა,
Verse: d    და   წყნარად მიზდეუ̂და, ჯომარდად,   არ სუსტად ერეწებოდა.






Strophe: 644_[644] 
Verse: a       მას გარეშემო შაექნა   ნაცარი, ვითა მტვერია,
Verse: b       საროს უმაღლე სფაადი   მუჴლამდის შიგა ერია.
Verse: c       ბრძანა თუ: "მართლა იტყოდეს   სიდიდეს ისი ერია,
Verse: d    და   დაღონდა, მაგრა ესე თქუ̂ა:   "ღვთითა აწ არაფერია!"






Strophe: 645_[645] 
Verse: a       რა საწოლზედ მოიღვლარჭნა,   მოიხედა, საამ ნახა,
Verse: b       კუდის წვერზედ აემართა,   ჩასანთქმელად მოემახვა,
Verse: c       ფალავანმან შემოქმედი   ადიდა და სულთქმნა, ახა.
Verse: d    და   ლახტი ერჭვა, მშვილდ-ისარი   ჴელთა ჰქონდა, შეუზახა.






Strophe: 646_[646] 
Verse: a       ცეცხლის ქარი გამოუშვა,   საამს თავსა გარდაყარა,
Verse: b       დაიცთუნვა, შორს გააგდო,   პირსა მტვერი შეაყარა,
Verse: c       შეისულთქმნა ჩასანთქმელად,   სწადდა, -- ახლოს შეეყარა,
Verse: d    და   ფალავანმან კლდესა ფერჴი   მიაბჯინა, დაამყარა.






Strophe: 647_[647] 
Verse: a       კუ̂ლავ გამოუშვა სხვა ქარი   საროსა შესარხეუ̂ელად,
Verse: b       შეისუნთქნა და მიზიდა,   შტო მოჰყუ̂ა მოსარხეულად,
Verse: c       ჴელთა აქუ̂ს მშვილდი, ისარი,   მის თემის სისხლთა მზღვეველად,
Verse: d    და   შესჭეხა: -- "ახლა ცოცხალი   ვეღარ წამიხვალ მე ველად!"




Next part



This text is part of the TITUS edition of Shahname 1 and 2: Metrical parts.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 26.4.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.